| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
၃. မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
3. Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā
၂၇၉. ဧဝံ မေ သုတန္တိ မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တံ။ တတ္ထ တပောဒာရာမေတိ တတ္တောဒကသ္သ ရဟဒသ္သ ဝသေန ဧဝံလဒ္ဓနာမေ အာရာမေ။ ဝေဘာရပဗ္ဗတသ္သ ကိရ ဟေဋ္ဌာ ဘူမဋ္ဌကနာဂာနံ ပဉ္စယောဇနသတိကံ နာဂဘဝနံ ဒေဝလောကသဒိသံ မဏိမယေန တလေန အာရာမဥယ္ယာနေဟိ စ သမန္နာဂတံ, တတ္ထ နာဂာနံ ကီဠနဋ္ဌာနေ မဟာဥဒကရဟဒော, တတော တပောဒာ နာမ နဒီ သန္ဒတိ ကုထိတာ ဥဏ္ဟောဒကာ။ ကသ္မာ ပနေသာ ဧဒိသာ ဇာတာ? ရာဇဂဟံ ကိရ ပရိဝာရေတ္ဝာ မဟာ ပေတလောကော, တတ္ထ ဒ္ဝိန္နံ မဟာလောဟကုမ္ဘိနိရယာနံ အန္တရေန အယံ တပောဒာ အာဂစ္ဆတိ, တသ္မာ သာ ကုထိတာ သန္ဒတိ။ ဝုတ္တမ္ပိ စေတံ – ‘‘ယတာယံ, ဘိက္ခဝေ, တပောဒာ သန္ဒတိ, သော ဒဟော အစ္ဆောဒကော သီတောဒကော သာတောဒကော သေတောဒကော သုပ္ပတိတ္ထော ရမဏီယော ပဟူတမစ္ဆကစ္ဆပော, စက္ကမတ္တာနိ စ ပဒုမာနိ ပုပ္ဖန္တိ ။ အပိစာယံ, ဘိက္ခဝေ, တပောဒာ ဒ္ဝိန္နံ မဟာနိရယာနံ အန္တရိကာယ အာဂစ္ဆတိ, တေနာယံ တပောဒာ ကုထိတာ သန္ဒတီ’’တိ (ပာရာ. ၂၃၁)။ ဣမသ္သ ပန အာရာမသ္သ အဘိသမ္မုခဋ္ဌာနေ တတော မဟာဥဒကရဟဒော ဇာတော, တသ္သ နာမဝသေနာယံ ဝိဟာရော တပောဒာရာမောတိ ဝုစ္စတိ။
279.Evaṃme sutanti mahākaccānabhaddekarattasuttaṃ. Tattha tapodārāmeti tattodakassa rahadassa vasena evaṃladdhanāme ārāme. Vebhārapabbatassa kira heṭṭhā bhūmaṭṭhakanāgānaṃ pañcayojanasatikaṃ nāgabhavanaṃ devalokasadisaṃ maṇimayena talena ārāmauyyānehi ca samannāgataṃ, tattha nāgānaṃ kīḷanaṭṭhāne mahāudakarahado, tato tapodā nāma nadī sandati kuthitā uṇhodakā. Kasmā panesā edisā jātā? Rājagahaṃ kira parivāretvā mahā petaloko, tattha dvinnaṃ mahālohakumbhinirayānaṃ antarena ayaṃ tapodā āgacchati, tasmā sā kuthitā sandati. Vuttampi cetaṃ – ‘‘yatāyaṃ, bhikkhave, tapodā sandati, so daho acchodako sītodako sātodako setodako suppatittho ramaṇīyo pahūtamacchakacchapo, cakkamattāni ca padumāni pupphanti . Apicāyaṃ, bhikkhave, tapodā dvinnaṃ mahānirayānaṃ antarikāya āgacchati, tenāyaṃ tapodā kuthitā sandatī’’ti (pārā. 231). Imassa pana ārāmassa abhisammukhaṭṭhāne tato mahāudakarahado jāto, tassa nāmavasenāyaṃ vihāro tapodārāmoti vuccati.
၂၈၀. သမိဒ္ဓီတိ တသ္သ ကိရ ထေရသ္သ အတ္တဘာဝော သမိဒ္ဓော အဘိရူပော ပာသာဒိကော, တသ္မာ သမိဒ္ဓိတ္ဝေဝ သင္ခံ ဂတော။ အာဒိဗ္ရဟ္မစရိယကောတိ မဂ္ဂဗ္ရဟ္မစရိယသ္သ အာဒိ ပုဗ္ဗဘာဂပ္ပဋိပတ္တိဘူတော။ ဣဒံ ဝတ္ဝာန သုဂတော ဥဋ္ဌာယာသနာတိ မဓုပိဏ္ဍိကသုတ္တေ (မ. နိ. ၁.၁၉၉ အာဒယော) ဝုတ္တနယေနေဝ ဝိတ္ထာရေတဗ္ဗံ။
280.Samiddhīti tassa kira therassa attabhāvo samiddho abhirūpo pāsādiko, tasmā samiddhitveva saṅkhaṃ gato. Ādibrahmacariyakoti maggabrahmacariyassa ādi pubbabhāgappaṭipattibhūto. Idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanāti madhupiṇḍikasutte (ma. ni. 1.199 ādayo) vuttanayeneva vitthāretabbaṃ.
၂၈၂. ဣတိ မေ စက္ခုန္တိ ဣမသ္မိံ ကိရ သုတ္တေ ဘဂဝာ ဒ္ဝာဒသာယတနဝသေနေဝ မာတိကံ ဌပေသိ။ ထေရောပိ ‘‘ဘဂဝတာ ဟေဋ္ဌာ ဒ္ဝီသု, ဥပရိ စတုတ္ထေ စာတိ ဣမေသု တီသု သုတ္တေသု ပဉ္စက္ခန္ဓဝသေန မာတိကာ စ ဝိဘင္ဂော စ ကတော, ဣဓ ပန ဒ္ဝာဒသာယတနဝသေနေဝ ဝိဘဇနတ္ထံ မာတိကာ ဌပိတာ’’တိ နယံ ပဋိလဘိတ္ဝာ ဧဝမာဟ။ ဣမံ ပန နယံ လဘန္တေန ထေရေန ဘာရိယံ ကတံ, အပဒေ ပဒံ ဒသ္သိတံ, အာကာသေ ပဒံ ကတံ, တေန နံ ဘဂဝာ ဣမမေဝ သုတ္တံ သန္ဓာယ – ‘‘ဧတဒဂ္ဂံ , ဘိက္ခဝေ, မမ သာဝကာနံ ဘိက္ခူနံ သံခိတ္တေန ဘာသိတသ္သ ဝိတ္ထာရေန အတ္ထံ ဝိဘဇန္တာနံ ယဒိဒံ မဟာကစ္စာနော’’တိ (အ. နိ. ၁.၁၉၇) ဧတဒဂ္ဂေ ဌပေသိ။ ဧတ္ထ ပန စက္ခူတိ စက္ခုပသာဒော။ ရူပာတိ စတုသမုဋ္ဌာနိကရူပာ။ ဣမိနာ နယေန သေသာယတနာနိပိ ဝေဒိတဗ္ဗာနိ။ ဝိညာဏန္တိ နိကန္တိဝိညာဏံ။ တဒဘိနန္ဒတီတိ တံ စက္ခုဉ္စေဝ ရူပဉ္စ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိဝသေန အဘိနန္ဒတိ။ အန္ဝာဂမေတီတိ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌီဟိ အနုဂစ္ဆတိ။
282.Iti me cakkhunti imasmiṃ kira sutte bhagavā dvādasāyatanavaseneva mātikaṃ ṭhapesi. Theropi ‘‘bhagavatā heṭṭhā dvīsu, upari catutthe cāti imesu tīsu suttesu pañcakkhandhavasena mātikā ca vibhaṅgo ca kato, idha pana dvādasāyatanavaseneva vibhajanatthaṃ mātikā ṭhapitā’’ti nayaṃ paṭilabhitvā evamāha. Imaṃ pana nayaṃ labhantena therena bhāriyaṃ kataṃ, apade padaṃ dassitaṃ, ākāse padaṃ kataṃ, tena naṃ bhagavā imameva suttaṃ sandhāya – ‘‘etadaggaṃ , bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ vibhajantānaṃ yadidaṃ mahākaccāno’’ti (a. ni. 1.197) etadagge ṭhapesi. Ettha pana cakkhūti cakkhupasādo. Rūpāti catusamuṭṭhānikarūpā. Iminā nayena sesāyatanānipi veditabbāni. Viññāṇanti nikantiviññāṇaṃ. Tadabhinandatīti taṃ cakkhuñceva rūpañca taṇhādiṭṭhivasena abhinandati. Anvāgametīti taṇhādiṭṭhīhi anugacchati.
ဣတိ မေ မနော အဟောသိ အတီတမဒ္ဓာနံ ဣတိ ဓမ္မာတိ ဧတ္ထ ပန မနောတိ ဘဝင္ဂစိတ္တံ။ ဓမ္မာတိ တေဘူမကဓမ္မာရမ္မဏံ။
Iti me mano ahosi atītamaddhānaṃ iti dhammāti ettha pana manoti bhavaṅgacittaṃ. Dhammāti tebhūmakadhammārammaṇaṃ.
၂၈၃. ပဏိဒဟတီတိ ပတ္ထနာဝသေန ဌပေသိ။ ပဏိဓာနပစ္စယာတိ ပတ္ထနာဋ္ဌပနကာရဏာ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနမေဝာတိ။
283.Paṇidahatīti patthanāvasena ṭhapesi. Paṇidhānapaccayāti patthanāṭṭhapanakāraṇā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ပပဉ္စသူဒနိယာ မဇ္ဈိမနိကာယဋ္ဌကထာယ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya / ၃. မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တံ • 3. Mahākaccānabhaddekarattasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၃. မဟာကစ္စာနဘဒ္ဒေကရတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 3. Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā
