| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
3. මහාකච්‌චානභද්‌දෙකරත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා
3. Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā
279. උණ්‌හභාවෙන තපනතො තපං උදකං එතස්‌සාති තපොදා, රහදො. තෙනාහ ‘‘තත්‌තොදකස්‌ස රහදස්‌සා’’ති. සඞ්‌ඛෙපෙන වුත්‌තමත්‌ථං විත්‌ථාරතො දස්‌සෙතුං, ‘‘වෙභාරපබ්‌බතස්‌සා’’තිආදි වුත්‌තං. තතො උදකරහදතො, තං රහදං උපනිස්‌සායාති අත්‌ථො. නාගභවනාගතොපි හි සො රහදො තතො උපරි මනුස්‌සලොකෙ ජලාසයෙන සම්‌බද්‌ධො හොති. තෙන වුත්‌තං – ‘‘තපොදා නාම නදී සන්‌දතී’’ති. එදිසාති කුථිතා උණ්‌හා, අන්‌වත්‌ථනාමවසෙන තපොදාති ච වුච්‌චතීති අත්‌ථො. පෙතලොකොති පෙතානං වසනට්‌ඨානං පච්‌චෙකනිරයං සන්‌ධායාහ. ඉමස්‌ස පන ආරාමස්‌සාති තපොදාරාමස්‌ස. තතොති තපොදාසඞ්‌ඛාතනදිතො. මහාඋදකරහදොති මහාඋදකභරිතං පල්‌ලලං.
279. Uṇhabhāvena tapanato tapaṃ udakaṃ etassāti tapodā, rahado. Tenāha ‘‘tattodakassa rahadassā’’ti. Saṅkhepena vuttamatthaṃ vitthārato dassetuṃ, ‘‘vebhārapabbatassā’’tiādi vuttaṃ. Tato udakarahadato, taṃ rahadaṃ upanissāyāti attho. Nāgabhavanāgatopi hi so rahado tato upari manussaloke jalāsayena sambaddho hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘tapodā nāma nadī sandatī’’ti. Edisāti kuthitā uṇhā, anvatthanāmavasena tapodāti ca vuccatīti attho. Petalokoti petānaṃ vasanaṭṭhānaṃ paccekanirayaṃ sandhāyāha. Imassa pana ārāmassāti tapodārāmassa. Tatoti tapodāsaṅkhātanadito. Mahāudakarahadoti mahāudakabharitaṃ pallalaṃ.
280. සමිද්‌ධොති උළාරො, පරිපුණ්‌ණොයෙවාති අත්‌ථො. ආදිම්‌හි බ්‍රහ්‌මචරියමස්‌සාති ආදිබ්‍රහ්‌මචරියො, සො එව ආදිබ්‍රහ්‌මචරියකො. තෙනාහ ‘‘පුබ්‌බභාගප්‌පටිපත්‌තිභූතො’’ති. ‘‘අතීතං අනාගතං පච්‌චුප්‌පන්‌න’’න්‌ති අද්‌ධභෙදමුඛෙන සඞ්‌ඛතධම්‌මබොධවචනං.
280.Samiddhoti uḷāro, paripuṇṇoyevāti attho. Ādimhi brahmacariyamassāti ādibrahmacariyo, so eva ādibrahmacariyako. Tenāha ‘‘pubbabhāgappaṭipattibhūto’’ti. ‘‘Atītaṃ anāgataṃ paccuppanna’’nti addhabhedamukhena saṅkhatadhammabodhavacanaṃ.
282. කාමං ඛන්‌ධාදිවසෙන විභජනං සාධාරණං, පඨමදුතියචතුත්‌ථසුත්‌තෙසු පන ඛන්‌ධවසෙන විභජනං කත්‌වා ඉධ තථා අකත්‌වා එවං දෙසනාය ඨපනං තතො අඤ්‌ඤථා ආයතනවසෙන විභජනත්‌ථං. එවං විභින්‌නා හි සඞ්‌ඛෙපවිත්‌ථාරතො අනවසෙසා සම්‌මසනුපගා ධම්‌මා විභජිත්‌වා දස්‌සිතා හොන්‌ති; අයං කිරෙත්‌ථ භගවතො අජ්‌ඣාසයො ථෙරෙන නයතො ගහිතොති දස්‌සෙතුං, ‘‘ඉමස්‌මිං කිරා’’තිආදි වුත්‌තං. තත්‌ථ ද්‌වාදසායතනවසෙනෙව මාතිකං ඨපෙසීති ලොකියානි ද්‌වාදසායතනානි එව සන්‌ධාය මාතිකං ඨපෙසි, යථා තීසු සුත්‌තෙසු ඛන්‌ධවසෙන විභත්‌තං, එවං යදි භගවතා ඉධාපි විභජනං ඉච්‌ඡිතං සියා, තථා විභජෙය්‍ය, යස්‌මා පන තථා අවිභජිත්‌වාව ගන්‌ධකුටිං පවිට්‌ඨො, තස්‌මා ද්‌වාදසායතනවසෙනෙවෙත්‌ථ විභජනං භගවතා ච අධිප්‌පෙතන්‌ති නයග්‌ගාහෙ ඨත්‌වා ථෙරො විභජි. තෙනාහ – ‘‘නයං පටිලභිත්‌වා එවමාහා’’ති. භාරියං කතන්‌ති දුක්‌කරං කතං. අපදෙ පදං දස්‌සිතං ආකාසෙ පදං කතං සාධාරණස්‌ස අත්‌ථස්‌ස විසිට්‌ඨවිසයතාය දස්‌සිතත්‌තා. නිකන්‌තිවිඤ්‌ඤාණන්‌ති නිකන්‌තිතණ්‌හාය සම්‌පයුත්‌තං විඤ්‌ඤාණං, ‘‘ඡන්‌දරාගප්‌පටිබද්‌ධං හොතී’’ති වචනතො. මනොති භවඞ්‌ගචිත්‌තං මනොද්‌වාරිකජවනානං ද්‌වාරභූතං.
282. Kāmaṃ khandhādivasena vibhajanaṃ sādhāraṇaṃ, paṭhamadutiyacatutthasuttesu pana khandhavasena vibhajanaṃ katvā idha tathā akatvā evaṃ desanāya ṭhapanaṃ tato aññathā āyatanavasena vibhajanatthaṃ. Evaṃ vibhinnā hi saṅkhepavitthārato anavasesā sammasanupagā dhammā vibhajitvā dassitā honti; ayaṃ kirettha bhagavato ajjhāsayo therena nayato gahitoti dassetuṃ, ‘‘imasmiṃ kirā’’tiādi vuttaṃ. Tattha dvādasāyatanavaseneva mātikaṃ ṭhapesīti lokiyāni dvādasāyatanāni eva sandhāya mātikaṃ ṭhapesi, yathā tīsu suttesu khandhavasena vibhattaṃ, evaṃ yadi bhagavatā idhāpi vibhajanaṃ icchitaṃ siyā, tathā vibhajeyya, yasmā pana tathā avibhajitvāva gandhakuṭiṃ paviṭṭho, tasmā dvādasāyatanavasenevettha vibhajanaṃ bhagavatā ca adhippetanti nayaggāhe ṭhatvā thero vibhaji. Tenāha – ‘‘nayaṃ paṭilabhitvā evamāhā’’ti. Bhāriyaṃ katanti dukkaraṃ kataṃ. Apade padaṃ dassitaṃ ākāse padaṃ kataṃ sādhāraṇassa atthassa visiṭṭhavisayatāya dassitattā. Nikantiviññāṇanti nikantitaṇhāya sampayuttaṃ viññāṇaṃ, ‘‘chandarāgappaṭibaddhaṃ hotī’’ti vacanato. Manoti bhavaṅgacittaṃ manodvārikajavanānaṃ dvārabhūtaṃ.
283. පත්‌ථනාවසෙන ඨපෙසීති පත්‌ථනාවසෙන චිත්‌තං පවත්‌තෙසි.
283.Patthanāvasena ṭhapesīti patthanāvasena cittaṃ pavattesi.
මහාකච්‌චානභද්‌දෙකරත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනාය ලීනත්‌ථප්‌පකාසනා
Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā
සමත්‌තා.
Samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 3. මහාකච්‌චානභද්‌දෙකරත්‌තසුත්‌තං • 3. Mahākaccānabhaddekarattasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 3. මහාකච්‌චානභද්‌දෙකරත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Mahākaccānabhaddekarattasuttavaṇṇanā
