| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi |
೧೫೮. ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಸ್ಸ ಪಞ್ಚವರಪರಿದಸ್ಸನಾ
158. Mahākaccānassa pañcavaraparidassanā
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸ್ಸ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಸುತೋಯೇವ ಖೋ ಮೇ ಸೋ ಭಗವಾ ಏದಿಸೋ ಚ ಏದಿಸೋ ಚಾತಿ, ನ ಚ ಮಯಾ ಸಮ್ಮುಖಾ ದಿಟ್ಠೋ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಹಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಸಚೇ ಮಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘ಸುತೋ ಯೇವ ಖೋ ಮೇ ಸೋ ಭಗವಾ ಏದಿಸೋ ಚ ಏದಿಸೋ ಚಾತಿ, ನ ಚ ಮಯಾ ಸಮ್ಮುಖಾ ದಿಟ್ಠೋ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಹಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಸಚೇ ಮಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯಾ’ತಿ; ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಸಚೇ ಮಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಅನುಜಾನಾತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಸೋಣ। ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಸೋಣ, ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ। ದಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ ತ್ವಂ, ಸೋಣ, ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಾಸಾದಿಕಂ ಪಸಾದನೀಯಂ ಸನ್ತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಸನ್ತಮಾನಸಂ ಉತ್ತಮದಮಥಸಮಥಂ ಅಮನುಪ್ಪತ್ತಂ ದನ್ತಂ ಗುತ್ತಂ ಯತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನಾಗಂ। ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಸೋಣ, ಮಮ ವಚನೇನ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದ – ‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’’’ತಿ। ಏವಞ್ಚ ವದೇಹಿ – ‘‘ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೋ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಭಿಕ್ಖುಕೋ, ತಿಣ್ಣಂ ಮೇ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ತತೋ ತತೋ ದಸವಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಅಲತ್ಥಂ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಅಪ್ಪತರೇನ ಗಣೇನ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭನ್ತೇ, ಕಣ್ಹುತ್ತರಾ ಭೂಮಿ ಖರಾ ಗೋಕಣ್ಟಕಹತಾ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಂ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭನ್ತೇ, ನಹಾನಗರುಕಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಉದಕಸುದ್ಧಿಕಾ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಧುವನಹಾನಂ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭನ್ತೇ, ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಏರಗೂ ಮೋರಗೂ ಮಜ್ಜಾರೂ 1 ಜನ್ತೂ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ। ಏತರಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಮನುಸ್ಸಾ ನಿಸ್ಸೀಮಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೀವರಂ ದೇನ್ತಿ – ‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಾ’’’ತಿ। ತೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಿ – ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೇಹಿ ತೇ, ಆವುಸೋ, ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಚೀವರಂ ದಿನ್ನ’ನ್ತಿ ತೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಾ ನ ಸಾದಿಯನ್ತಿ – ‘ಮಾ ನೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಅಹೋಸೀ’ತಿ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಚೀವರೇ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಸಂಸಾಮೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ತೇನ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ಜೇತವನಂ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮಸ್ಸ, ಆನನ್ದ, ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಹೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ – ‘‘ಯಸ್ಸ ಖೋ ಮಂ ಭಗವಾ ಆಣಾಪೇತಿ, ‘ಇಮಸ್ಸ, ಆನನ್ದ, ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಹೀ’ತಿ, ಇಚ್ಛತಿ ಭಗವಾ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕವಿಹಾರೇ ವತ್ಥುಂ, ಇಚ್ಛತಿ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಸೋಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕವಿಹಾರೇ ವತ್ಥು’’ನ್ತಿ – ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಭಗವಾ ವಿಹರತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಸಿ।
Atha kho āyasmato soṇassa vassaṃvuṭṭhassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘sutoyeva kho me so bhagavā ediso ca ediso cāti, na ca mayā sammukhā diṭṭho, gaccheyyāhaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ, sace maṃ upajjhāyo anujāneyyā’’ti. Atha kho āyasmā soṇo sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā soṇo āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘suto yeva kho me so bhagavā ediso ca ediso cāti, na ca mayā sammukhā diṭṭho, gaccheyyāhaṃ taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ, sace maṃ upajjhāyo anujāneyyā’ti; gaccheyyāhaṃ, bhante, taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ, sace maṃ upajjhāyo anujānātī’’ti. ‘‘Sādhu sādhu, soṇa. Gaccha tvaṃ, soṇa, taṃ bhagavantaṃ dassanāya arahantaṃ sammāsambuddhaṃ. Dakkhissasi tvaṃ, soṇa, taṃ bhagavantaṃ pāsādikaṃ pasādanīyaṃ santindriyaṃ santamānasaṃ uttamadamathasamathaṃ amanuppattaṃ dantaṃ guttaṃ yatindriyaṃ nāgaṃ. Tena hi tvaṃ, soṇa, mama vacanena bhagavato pāde sirasā vanda – ‘upajjhāyo me, bhante, āyasmā mahākaccāno bhagavato pāde sirasā vandatī’’’ti. Evañca vadehi – ‘‘avantidakkhiṇāpatho, bhante, appabhikkhuko, tiṇṇaṃ me vassānaṃ accayena kicchena kasirena tato tato dasavaggaṃ bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā upasampadaṃ alatthaṃ; appeva nāma bhagavā avantidakkhiṇāpathe appatarena gaṇena upasampadaṃ anujāneyya. Avantidakkhiṇāpathe, bhante, kaṇhuttarā bhūmi kharā gokaṇṭakahatā; appeva nāma bhagavā avantidakkhiṇāpathe guṇaṅguṇūpāhanaṃ anujāneyya. Avantidakkhiṇāpathe, bhante, nahānagarukā manussā udakasuddhikā; appeva nāma bhagavā avantidakkhiṇāpathe dhuvanahānaṃ anujāneyya. Avantidakkhiṇāpathe, bhante, cammāni attharaṇāni, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ. Seyyathāpi, bhante, majjhimesu janapadesu eragū moragū majjārū 2 jantū, evameva kho, bhante, avantidakkhiṇāpathe cammāni attharaṇāni, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ; appeva nāma bhagavā avantidakkhiṇāpathe cammāni attharaṇāni anujāneyya, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ. Etarahi, bhante, manussā nissīmagatānaṃ bhikkhūnaṃ cīvaraṃ denti – ‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa demā’’’ti. Te āgantvā ārocenti – ‘itthannāmehi te, āvuso, manussehi cīvaraṃ dinna’nti te kukkuccāyantā na sādiyanti – ‘mā no nissaggiyaṃ ahosī’ti; appeva nāma bhagavā cīvare pariyāyaṃ ācikkheyyā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā soṇo āyasmato mahākaccānassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā āyasmantaṃ mahākaccānaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya yena sāvatthi tena pakkāmi. Anupubbena yena sāvatthi jetavanaṃ anāthapiṇḍikassa ārāmo yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘imassa, ānanda, āgantukassa bhikkhuno senāsanaṃ paññāpehī’’ti. Atha kho āyasmā ānando – ‘‘yassa kho maṃ bhagavā āṇāpeti, ‘imassa, ānanda, āgantukassa bhikkhuno senāsanaṃ paññāpehī’ti, icchati bhagavā tena bhikkhunā saddhiṃ ekavihāre vatthuṃ, icchati bhagavā āyasmatā soṇena saddhiṃ ekavihāre vatthu’’nti – yasmiṃ vihāre bhagavā viharati tasmiṃ vihāre āyasmato soṇassa senāsanaṃ paññāpesi.
೨೫೮. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಸೋಣೋ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಯ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸೋಣಂ ಅಜ್ಝೇಸಿ – ‘‘ಪಟಿಭಾತು ತಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾನೇವ ಅಟ್ಠಕವಗ್ಗಿಕಾನಿ ಸರೇನ ಅಭಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಸರಭಞ್ಞಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅಬ್ಭಾನುಮೋದಿ – ‘‘ಸಾಧು, ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖು। ಸುಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಖೋ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಟ್ಠಕವಗ್ಗಿಕಾನಿ , ಸುಮನಸಿಕತಾನಿ ಸೂಪಧಾರಿತಾನಿ। ಕಲ್ಯಾಣಿಯಾಪಿ ವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ, ಅನೇಲಗಲಾಯ 3, ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಿಯಾ। ಕತಿವಸ್ಸೋಸಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ? ‘‘ಏಕವಸ್ಸೋಹಂ, ಭಗವಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಏವಂ ಚಿರಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಚಿರಂ ದಿಟ್ಠೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವೋ, ಅಪಿ ಚ ಸಮ್ಬಾಧಾ ಘರಾವಾಸಾ ಬಹುಕಿಚ್ಚಾ ಬಹುಕರಣೀಯಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ –
258. Atha kho bhagavā bahudeva rattiṃ ajjhokāse vītināmetvā vihāraṃ pāvisi. Āyasmāpi kho soṇo bahudeva rattiṃ ajjhokāse vītināmetvā vihāraṃ pāvisi. Atha kho bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya āyasmantaṃ soṇaṃ ajjhesi – ‘‘paṭibhātu taṃ, bhikkhu, dhammo bhāsitu’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā soṇo bhagavato paṭissuṇitvā sabbāneva aṭṭhakavaggikāni sarena abhāsi. Atha kho bhagavā āyasmato soṇassa sarabhaññapariyosāne abbhānumodi – ‘‘sādhu, sādhu, bhikkhu. Suggahitāni kho te, bhikkhu, aṭṭhakavaggikāni , sumanasikatāni sūpadhāritāni. Kalyāṇiyāpi vācāya samannāgato, vissaṭṭhāya, anelagalāya 4, atthassa viññāpaniyā. Kativassosi tvaṃ, bhikkhū’’ti? ‘‘Ekavassohaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Kissa pana tvaṃ, bhikkhu, evaṃ ciraṃ akāsī’’ti? ‘‘Ciraṃ diṭṭho me, bhante, kāmesu ādīnavo, api ca sambādhā gharāvāsā bahukiccā bahukaraṇīyā’’ti. Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
ಅರಿಯೋ ನ ರಮತೀ ಪಾಪೇ, ಪಾಪೇ ನ ರಮತೀ ಸುಚೀ’’ತಿ॥
Ariyo na ramatī pāpe, pāpe na ramatī sucī’’ti.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸೋಣೋ – ಪಟಿಸಮ್ಮೋದತಿ ಖೋ ಮಂ ಭಗವಾ, ಅಯಂ ಖ್ವಸ್ಸ ಕಾಲೋ ಯಂ ಮೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪರಿದಸ್ಸೀತಿ – ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇಸು ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತಿ, ಏವಞ್ಚ ವದೇತಿ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೋ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಭಿಕ್ಖುಕೋ। ತಿಣ್ಣಂ ಮೇ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ತತೋ ತತೋ ದಸವಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಅಲತ್ಥಂ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಅಪ್ಪತರೇನ ಗಣೇನ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭನ್ತೇ, ಕಣ್ಹುತ್ತರಾ ಭೂಮಿ ಖರಾ ಗೋಕಣ್ಟಕಹತಾ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಂ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭನ್ತೇ, ನಹಾನಗರುಕಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಉದಕಸುದ್ಧಿಕಾ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಧುವನಹಾನಂ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭನ್ತೇ, ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಏರಗೂ ಮೋರಗೂ ಮಜ್ಜಾರೂ ಜನ್ತೂ , ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ। ಏತರಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಮನುಸ್ಸಾ ನಿಸ್ಸೀಮಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೀವರಂ ದೇನ್ತಿ – ‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಾ’ತಿ। ತೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಿ – ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೇಹಿ ತೇ, ಆವುಸೋ, ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಚೀವರಂ ದಿನ್ನ’ನ್ತಿ। ತೇ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಾ ನ ಸಾದಿಯನ್ತಿ – ‘ಮಾ ನೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಅಹೋಸೀ’ತಿ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗವಾ ಚೀವರೇ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
Atha kho āyasmā soṇo – paṭisammodati kho maṃ bhagavā, ayaṃ khvassa kālo yaṃ me upajjhāyo paridassīti – uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā bhagavato pādesu sirasā nipatitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘upajjhāyo me, bhante, āyasmā mahākaccāno bhagavato pāde sirasā vandati, evañca vadeti avantidakkhiṇāpatho, bhante, appabhikkhuko. Tiṇṇaṃ me vassānaṃ accayena kicchena kasirena tato tato dasavaggaṃ bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā upasampadaṃ alatthaṃ, appeva nāma bhagavā avantidakkhiṇāpathe appatarena gaṇena upasampadaṃ anujāneyya. Avantidakkhiṇāpathe, bhante, kaṇhuttarā bhūmi kharā gokaṇṭakahatā; appeva nāma bhagavā avantidakkhiṇāpathe guṇaṅguṇūpāhanaṃ anujāneyya. Avantidakkhiṇāpathe, bhante, nahānagarukā manussā udakasuddhikā, appeva nāma bhagavā avantidakkhiṇāpathe dhuvanahānaṃ anujāneyya. Avantidakkhiṇāpathe, bhante, cammāni attharaṇāni, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ. Seyyathāpi, bhante, majjhimesu janapadesu eragū moragū majjārū jantū , evameva kho, bhante, avantidakkhiṇāpathe cammāni attharaṇāni, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ; appeva nāma bhagavā avantidakkhiṇāpathe cammāni attharaṇāni anujāneyya, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ. Etarahi, bhante, manussā nissīmagatānaṃ bhikkhūnaṃ cīvaraṃ denti – ‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa demā’ti. Te āgantvā ārocenti – ‘itthannāmehi te, āvuso, manussehi cīvaraṃ dinna’nti. Te kukkuccāyantā na sādiyanti – ‘mā no nissaggiyaṃ ahosī’ti; appeva nāma bhagavā cīvare pariyāyaṃ ācikkheyyā’’ti.
೨೫೯. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಸ್ಮಿಂ ನಿದಾನೇ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಕರಣೇ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪ್ಪಭಿಕ್ಖುಕೋ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ವಿನಯಧರಪಞ್ಚಮೇನ ಗಣೇನ ಉಪಸಮ್ಪದಂ। ತತ್ರಿಮೇ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಾ ಜನಪದಾ – ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಗಜಙ್ಗಲಂ 7 ನಾಮ ನಿಗಮೋ, ತಸ್ಸ ಪರೇನ ಮಹಾಸಾಲಾ, ತತೋ ಪರಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಾ ಜನಪದಾ, ಓರತೋ ಮಜ್ಝೇ; ಪುರತ್ಥಿಮದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಸಾಯ ಸಲ್ಲವತೀ 8 ನಾಮ ನದೀ, ತತೋ ಪರಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಾ ಜನಪದಾ, ಓರತೋ ಮಜ್ಝೇ; ದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಸಾಯ ಸೇತಕಣ್ಣಿಕಂ ನಾಮ ನಿಗಮೋ, ತತೋ ಪರಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಾ ಜನಪದಾ, ಓರತೋ ಮಜ್ಝೇ; ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಥೂಣಂ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ, ತತೋ ಪರಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಾ ಜನಪದಾ, ಓರತೋ ಮಜ್ಝೇ; ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಉಸೀರದ್ಧಜೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋ, ತತೋ ಪರಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಾ ಜನಪದಾ, ಓರತೋ ಮಜ್ಝೇ । ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವರೂಪೇಸು ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ವಿನಯಧರಪಞ್ಚಮೇನ ಗಣೇನ ಉಪಸಮ್ಪದಂ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಣ್ಹುತ್ತರಾ ಭೂಮಿ ಖರಾ ಗೋಕಣ್ಟಕಹತಾ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಂ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಹಾನಗರುಕಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಉದಕಸುದ್ಧಿಕಾ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಧುವನಹಾನಂ। ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಏರಗೂ ಮೋರಗೂ ಮಜ್ಜಾರೂ ಜನ್ತೂ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅವನ್ತಿದಕ್ಖಿಣಾಪಥೇ ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ, ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮಂ। ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮನುಸ್ಸಾ ನಿಸ್ಸೀಮಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೀವರಂ ದೇನ್ತಿ – ‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಾ’ತಿ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾದಿತುಂ, ನ ತಾವ ತಂ ಗಣನೂಪಗಂ ಯಾವ ನ ಹತ್ಥಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
259. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘avantidakkhiṇāpatho, bhikkhave, appabhikkhuko. Anujānāmi, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu vinayadharapañcamena gaṇena upasampadaṃ. Tatrime paccantimā janapadā – puratthimāya disāya gajaṅgalaṃ 9 nāma nigamo, tassa parena mahāsālā, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe; puratthimadakkhiṇāya disāya sallavatī 10 nāma nadī, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe; dakkhiṇāya disāya setakaṇṇikaṃ nāma nigamo, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe; pacchimāya disāya thūṇaṃ nāma brāhmaṇagāmo, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe; uttarāya disāya usīraddhajo nāma pabbato, tato parā paccantimā janapadā, orato majjhe . Anujānāmi, bhikkhave, evarūpesu paccantimesu janapadesu vinayadharapañcamena gaṇena upasampadaṃ. Avantidakkhiṇāpathe, bhikkhave, kaṇhuttarā bhūmi kharā gokaṇṭakahatā. Anujānāmi, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu guṇaṅguṇūpāhanaṃ. Avantidakkhiṇāpathe, bhikkhave, nahānagarukā manussā udakasuddhikā. Anujānāmi, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu dhuvanahānaṃ. Avantidakkhiṇāpathe, bhikkhave, cammāni attharaṇāni, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, majjhimesu janapadesu eragū moragū majjārū jantū, evameva kho, bhikkhave, avantidakkhiṇāpathe cammāni attharaṇāni, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ. Anujānāmi, bhikkhave, sabbapaccantimesu janapadesu cammāni attharaṇāni, eḷakacammaṃ ajacammaṃ migacammaṃ. Idha pana, bhikkhave, manussā nissīmagatānaṃ bhikkhūnaṃ cīvaraṃ denti – ‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa demā’ti. Anujānāmi, bhikkhave, sādituṃ, na tāva taṃ gaṇanūpagaṃ yāva na hatthaṃ gacchatī’’ti.
ಮಹಾಕಚ್ಚಾನಸ್ಸ ಪಞ್ಚವರಪರಿದಸ್ಸನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mahākaccānassa pañcavaraparidassanā niṭṭhitā.
ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕೋ ಪಞ್ಚಮೋ।
Cammakkhandhako pañcamo.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಸಬ್ಬಚಮ್ಮಪಟಿಕ್ಖೇಪಾದಿಕಥಾ • Sabbacammapaṭikkhepādikathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಸೋಣಕುಟಿಕಣ್ಣವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Soṇakuṭikaṇṇavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಸಬ್ಬಚಮ್ಮಪಟಿಕ್ಖೇಪಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Sabbacammapaṭikkhepādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಗಿಹಿವಿಕತಾನುಞ್ಞಾತಾದಿಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Gihivikatānuññātādikathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೧೫೭. ಸೋಣಕುಟಿಕಣ್ಣವತ್ಥುಕಥಾ • 157. Soṇakuṭikaṇṇavatthukathā
