| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
६. महाकच्चानसुत्तवण्णना
6. Mahākaccānasuttavaṇṇanā
२६. छट्ठे सम्बाधेति वा तण्हासंकिलेसादीनं सम्पीळे सङ्करे घरावासे। ओकासा वुच्चन्तीति मग्गफलसुखाधिगमाय ओकासभावतो ओकासाति वुच्चन्ति। ओकासाधिगमोति लोकुत्तरधम्मस्स अधिगमाय अधिगन्तब्बओकासो। विसुज्झनत्थायाति रागादीहि मलेहि अभिज्झाविसमलोभादीहि च उपक्किलिट्ठचित्तानं विसुद्धत्थाय। सा पनायं चित्तस्स विसुद्धि सिज्झमाना यस्मा सोकादीनं अनुपादाय संवत्तति, तस्मा वुत्तं ‘‘सोकपरिदेवानं समतिक्कमाया’’तिआदि। तत्थ सोचनं ञातिब्यसनादिनिमित्तं चेतसो सन्तापो अन्तोतापो अन्तोनिज्झानं सोको, ञातिब्यसनादिनिमित्तमेव सोचिकता। ‘‘कहं एकपुत्तका’’तिआदिना (म॰ नि॰ २.३५३-३५४; सं॰ नि॰ २.६३) परिदेवनवसेन लपनं परिदेवो। समतिक्कमनत्थायाति पहानाय। आयतिं अनुप्पज्जनञ्हि इध समतिक्कमो। दुक्खदोमनस्सानं अत्थङ्गमायाति कायिकदुक्खस्स च चेतसिकदोमनस्सस्स चाति इमेसं द्विन्नं अत्थङ्गमाय, निरोधायाति अत्थो। ञायति निच्छयेन कमति निब्बानं, तं वा ञायति पटिविज्झति एतेनाति ञायो, अरियमग्गो। इध पन सह पुब्बभागेन अरियमग्गो गहितोति आह ‘‘सहविपस्सनकस्स मग्गस्स अधिगमनत्थाया’’ति। अपच्चयपरिनिब्बानस्साति अनुपादिसेसनिब्बानं सन्धाय वदति। पच्चयवसेन अनुप्पन्नं असङ्खतं अमतधातुमेव। सेसमेत्थ उत्तानमेव।
26. Chaṭṭhe sambādheti vā taṇhāsaṃkilesādīnaṃ sampīḷe saṅkare gharāvāse. Okāsā vuccantīti maggaphalasukhādhigamāya okāsabhāvato okāsāti vuccanti. Okāsādhigamoti lokuttaradhammassa adhigamāya adhigantabbaokāso. Visujjhanatthāyāti rāgādīhi malehi abhijjhāvisamalobhādīhi ca upakkiliṭṭhacittānaṃ visuddhatthāya. Sā panāyaṃ cittassa visuddhi sijjhamānā yasmā sokādīnaṃ anupādāya saṃvattati, tasmā vuttaṃ ‘‘sokaparidevānaṃ samatikkamāyā’’tiādi. Tattha socanaṃ ñātibyasanādinimittaṃ cetaso santāpo antotāpo antonijjhānaṃ soko, ñātibyasanādinimittameva socikatā. ‘‘Kahaṃ ekaputtakā’’tiādinā (ma. ni. 2.353-354; saṃ. ni. 2.63) paridevanavasena lapanaṃ paridevo. Samatikkamanatthāyāti pahānāya. Āyatiṃ anuppajjanañhi idha samatikkamo. Dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāyāti kāyikadukkhassa ca cetasikadomanassassa cāti imesaṃ dvinnaṃ atthaṅgamāya, nirodhāyāti attho. Ñāyati nicchayena kamati nibbānaṃ, taṃ vā ñāyati paṭivijjhati etenāti ñāyo, ariyamaggo. Idha pana saha pubbabhāgena ariyamaggo gahitoti āha ‘‘sahavipassanakassa maggassa adhigamanatthāyā’’ti. Apaccayaparinibbānassāti anupādisesanibbānaṃ sandhāya vadati. Paccayavasena anuppannaṃ asaṅkhataṃ amatadhātumeva. Sesamettha uttānameva.
महाकच्चानसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Mahākaccānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / ६. महाकच्चानसुत्तं • 6. Mahākaccānasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ६. महाकच्चानसुत्तवण्णना • 6. Mahākaccānasuttavaṇṇanā
