| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๖. มหากจฺจานสุตฺตวณฺณนา
6. Mahākaccānasuttavaṇṇanā
๒๖. ฉเฎฺฐ สมฺพาเธติ วา ตณฺหาสํกิเลสาทีนํ สมฺปีเฬ สงฺกเร ฆราวาเสฯ โอกาสา วุจฺจนฺตีติ มคฺคผลสุขาธิคมาย โอกาสภาวโต โอกาสาติ วุจฺจนฺติฯ โอกาสาธิคโมติ โลกุตฺตรธมฺมสฺส อธิคมาย อธิคนฺตพฺพโอกาโสฯ วิสุชฺฌนตฺถายาติ ราคาทีหิ มเลหิ อภิชฺฌาวิสมโลภาทีหิ จ อุปกฺกิลิฎฺฐจิตฺตานํ วิสุทฺธตฺถายฯ สา ปนายํ จิตฺตสฺส วิสุทฺธิ สิชฺฌมานา ยสฺมา โสกาทีนํ อนุปาทาย สํวตฺตติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘โสกปริเทวานํ สมติกฺกมายา’’ติอาทิฯ ตตฺถ โสจนํ ญาติพฺยสนาทินิมิตฺตํ เจตโส สนฺตาโป อโนฺตตาโป อโนฺตนิชฺฌานํ โสโก, ญาติพฺยสนาทินิมิตฺตเมว โสจิกตาฯ ‘‘กหํ เอกปุตฺตกา’’ติอาทินา (ม. นิ. ๒.๓๕๓-๓๕๔; สํ. นิ. ๒.๖๓) ปริเทวนวเสน ลปนํ ปริเทโวฯ สมติกฺกมนตฺถายาติ ปหานายฯ อายติํ อนุปฺปชฺชนญฺหิ อิธ สมติกฺกโมฯ ทุกฺขโทมนสฺสานํ อตฺถงฺคมายาติ กายิกทุกฺขสฺส จ เจตสิกโทมนสฺสสฺส จาติ อิเมสํ ทฺวินฺนํ อตฺถงฺคมาย, นิโรธายาติ อโตฺถฯ ญายติ นิจฺฉเยน กมติ นิพฺพานํ, ตํ วา ญายติ ปฎิวิชฺฌติ เอเตนาติ ญาโย, อริยมโคฺคฯ อิธ ปน สห ปุพฺพภาเคน อริยมโคฺค คหิโตติ อาห ‘‘สหวิปสฺสนกสฺส มคฺคสฺส อธิคมนตฺถายา’’ติฯ อปจฺจยปรินิพฺพานสฺสาติ อนุปาทิเสสนิพฺพานํ สนฺธาย วทติฯ ปจฺจยวเสน อนุปฺปนฺนํ อสงฺขตํ อมตธาตุเมวฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ
26. Chaṭṭhe sambādheti vā taṇhāsaṃkilesādīnaṃ sampīḷe saṅkare gharāvāse. Okāsā vuccantīti maggaphalasukhādhigamāya okāsabhāvato okāsāti vuccanti. Okāsādhigamoti lokuttaradhammassa adhigamāya adhigantabbaokāso. Visujjhanatthāyāti rāgādīhi malehi abhijjhāvisamalobhādīhi ca upakkiliṭṭhacittānaṃ visuddhatthāya. Sā panāyaṃ cittassa visuddhi sijjhamānā yasmā sokādīnaṃ anupādāya saṃvattati, tasmā vuttaṃ ‘‘sokaparidevānaṃ samatikkamāyā’’tiādi. Tattha socanaṃ ñātibyasanādinimittaṃ cetaso santāpo antotāpo antonijjhānaṃ soko, ñātibyasanādinimittameva socikatā. ‘‘Kahaṃ ekaputtakā’’tiādinā (ma. ni. 2.353-354; saṃ. ni. 2.63) paridevanavasena lapanaṃ paridevo. Samatikkamanatthāyāti pahānāya. Āyatiṃ anuppajjanañhi idha samatikkamo. Dukkhadomanassānaṃ atthaṅgamāyāti kāyikadukkhassa ca cetasikadomanassassa cāti imesaṃ dvinnaṃ atthaṅgamāya, nirodhāyāti attho. Ñāyati nicchayena kamati nibbānaṃ, taṃ vā ñāyati paṭivijjhati etenāti ñāyo, ariyamaggo. Idha pana saha pubbabhāgena ariyamaggo gahitoti āha ‘‘sahavipassanakassa maggassa adhigamanatthāyā’’ti. Apaccayaparinibbānassāti anupādisesanibbānaṃ sandhāya vadati. Paccayavasena anuppannaṃ asaṅkhataṃ amatadhātumeva. Sesamettha uttānameva.
มหากจฺจานสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Mahākaccānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๖. มหากจฺจานสุตฺตํ • 6. Mahākaccānasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๖. มหากจฺจานสุตฺตวณฺณนา • 6. Mahākaccānasuttavaṇṇanā
