Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā |
൩. മഹാകച്ചാനത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ
3. Mahākaccānattheraapadānavaṇṇanā
പദുമുത്തരനാഥസ്സാതിആദികം ആയസ്മതോ കച്ചാനത്ഥേരസ്സ അപദാനം. അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയാനി പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ഗഹപതിമഹാസാലകുലഗേഹേ നിബ്ബത്തേത്വാ വുദ്ധിപ്പത്തോ ഏകദിവസം സത്ഥു സന്തികേ ധമ്മം സുണന്തോ സത്ഥാരം ഏകം ഭിക്ഖും സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജന്താനം അഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപേന്തം ദിസ്വാ സയമ്പി തം ഠാനന്തരം പത്ഥേന്തോ ദാനാദീനി പുഞ്ഞാനി കത്വാ ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ സുമേധസ്സ ഭഗവതോ കാലേ വിജ്ജാധരോ ഹുത്വാ ആകാസേന ഗച്ഛന്തോ സത്ഥാരം ഏകസ്മിം വനസണ്ഡേ നിസിന്നം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ കണികാരപുപ്ഫേഹി പൂജം അകാസി.
Padumuttaranāthassātiādikaṃ āyasmato kaccānattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle gahapatimahāsālakulagehe nibbattetvā vuddhippatto ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ vibhajantānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento dānādīni puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto sumedhassa bhagavato kāle vijjādharo hutvā ākāsena gacchanto satthāraṃ ekasmiṃ vanasaṇḍe nisinnaṃ disvā pasannamānaso kaṇikārapupphehi pūjaṃ akāsi.
സോ തേന പുഞ്ഞകമ്മേന അപരാപരം സുഗതീസുയേവ പരിവത്തേത്വാ കസ്സപദസബലസ്സ കാലേ ബാരാണസിയം കുലഘരേ നിബ്ബത്തിത്വാ പരിനിബ്ബുതേ ഭഗവതി സുവണ്ണചേതിയകരണട്ഠാനം ദസസഹസ്സഗ്ഘനികായ സുവണ്ണിട്ഠകായ പൂജം കത്വാ ‘‘ഭഗവാ മയ്ഹം നിബ്ബത്തനിബ്ബത്തട്ഠാനേ സരീരം സുവണ്ണവണ്ണം ഹോതൂ’’തി പത്ഥരം അകാസി. തതോ യാവജീവം കുസലം കത്വാ ഏകം ബുദ്ധന്തരം ദേവമനുസ്സേസു സംസരിത്വാ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ ഉജ്ജേനിയം രഞ്ഞോ ചണ്ഡപജ്ജോതസ്സ പുരോഹിതസ്സ ഗേഹേ നിബ്ബത്തി, തസ്സ നാമഗ്ഗഹണദിവസേ മാതാപിതരോ ‘‘അമ്ഹാകം പുത്തോ സുവണ്ണവണ്ണോ അത്തനോ നാമം ഗഹേത്വാ ആഗതോ’’തി കഞ്ചനമാണവോത്വേവ നാമം കരിംസു. സോ വുദ്ധിമന്വായ തയോ വേദേ ഉഗ്ഗണ്ഹിത്വാ പിതു അച്ചയേന പുരോഹിതട്ഠാനം ലഭി. സോ ഗോത്തവസേന കച്ചാനോതി പഞ്ഞായിത്ഥ.
So tena puññakammena aparāparaṃ sugatīsuyeva parivattetvā kassapadasabalassa kāle bārāṇasiyaṃ kulaghare nibbattitvā parinibbute bhagavati suvaṇṇacetiyakaraṇaṭṭhānaṃ dasasahassagghanikāya suvaṇṇiṭṭhakāya pūjaṃ katvā ‘‘bhagavā mayhaṃ nibbattanibbattaṭṭhāne sarīraṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ hotū’’ti pattharaṃ akāsi. Tato yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā ekaṃ buddhantaraṃ devamanussesu saṃsaritvā imasmiṃ buddhuppāde ujjeniyaṃ rañño caṇḍapajjotassa purohitassa gehe nibbatti, tassa nāmaggahaṇadivase mātāpitaro ‘‘amhākaṃ putto suvaṇṇavaṇṇo attano nāmaṃ gahetvā āgato’’ti kañcanamāṇavotveva nāmaṃ kariṃsu. So vuddhimanvāya tayo vede uggaṇhitvā pitu accayena purohitaṭṭhānaṃ labhi. So gottavasena kaccānoti paññāyittha.
രാജാ ചണ്ഡപജ്ജോതോ ബുദ്ധുപ്പാദം സുത്വാ, ‘‘ആചരിയ, ത്വം തത്ഥ ഗന്ത്വാ സത്ഥാരം ഇധാനേഹീ’’തി പേസേസി. സോ അത്തട്ഠമോ സത്ഥു സന്തികം ഉപഗതോ. തസ്സ സത്ഥാ ധമ്മം ദേസേസി. ദേസനാപരിയോസാനേ സോ സത്തഹി ജനേഹി സദ്ധിം സഹപടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തേ പതിട്ഠാസി. അഥ സത്ഥാ ‘‘ഏഥ, ഭിക്ഖവോ’’തി ഹത്ഥം പസാരേസി. തേ താവദേവ ദ്വങ്ഗുലമത്തകേസമസ്സുകാ ഇദ്ധിമയപത്തചീവരധരാ വസ്സസട്ഠികത്ഥേരാ വിയ അഹേസും. ഏവം ഥേരോ സദത്ഥം നിപ്ഫാദേത്വാ, ‘‘ഭന്തേ, രാജാ പജ്ജോതോ തുമ്ഹാകം പാദേ വന്ദിതും ധമ്മഞ്ച സോതും ഇച്ഛതീ’’തി സത്ഥു ആരോചേസി. സത്ഥാ ‘‘ത്വംയേവ ഭിക്ഖു തത്ഥ ഗച്ഛ, തയി ഗതേപി രാജാ പസീദിസ്സതീ’’തി ആഹ. ഥേരോ അത്തട്ഠമോ തത്ഥ ഗന്ത്വാ രാജാനം പസാദേത്വാ അവന്തീസു സാസനം പതിട്ഠാപേത്വാ പുന സത്ഥു സന്തികമേവ ഗതോ.
Rājā caṇḍapajjoto buddhuppādaṃ sutvā, ‘‘ācariya, tvaṃ tattha gantvā satthāraṃ idhānehī’’ti pesesi. So attaṭṭhamo satthu santikaṃ upagato. Tassa satthā dhammaṃ desesi. Desanāpariyosāne so sattahi janehi saddhiṃ sahapaṭisambhidāhi arahatte patiṭṭhāsi. Atha satthā ‘‘etha, bhikkhavo’’ti hatthaṃ pasāresi. Te tāvadeva dvaṅgulamattakesamassukā iddhimayapattacīvaradharā vassasaṭṭhikattherā viya ahesuṃ. Evaṃ thero sadatthaṃ nipphādetvā, ‘‘bhante, rājā pajjoto tumhākaṃ pāde vandituṃ dhammañca sotuṃ icchatī’’ti satthu ārocesi. Satthā ‘‘tvaṃyeva bhikkhu tattha gaccha, tayi gatepi rājā pasīdissatī’’ti āha. Thero attaṭṭhamo tattha gantvā rājānaṃ pasādetvā avantīsu sāsanaṃ patiṭṭhāpetvā puna satthu santikameva gato.
൩൧. ഏവം സോ പത്തഅരഹത്തഫലോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം സംഖിത്തേന ഭാസിതസ്സ വിത്ഥാരേന അത്ഥം വിഭജന്താനം യദിദം മഹാകച്ചാനോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൧൮൮, ൧൯൭) ഏതദഗ്ഗട്ഠാനം പത്വാ അത്തനോ പുബ്ബകമ്മം സരിത്വാ പുബ്ബചരിതാപദാനം പകാസേന്തോ പദുമുത്തരനാഥസ്സാതിആദിമാഹ. തത്ഥ പദുമം നാമ ചേതിയന്തി പദുമേഹി ഛാദിതത്താ വാ പദുമാകാരേഹി കതത്താ വാ ഭഗവതോ വസനഗന്ധകുടിവിഹാരോവ പൂജനീയഭാവേന ചേതിയം, യഥാ ‘‘ഗോതമകചേതിയം, ആളവകചേതിയ’’ന്തി വുത്തേ തേസം യക്ഖാനം നിവസനട്ഠാനം പൂജനീയട്ഠാനത്താ ചേതിയന്തി വുച്ചതി, ഏവമിദം ഭഗവതോ വസനട്ഠാനം ചേതിയന്തി വുച്ചതി, ന ധാതുനിധായകചേതിയന്തി വേദിതബ്ബം. ന ഹി അപരിനിബ്ബുതസ്സ ഭഗവതോ സരീരധാതൂനം അഭാവാ ധാതുചേതിയം അകരി. സിലാസനം കാരയിത്വാതി തസ്സാ പദുമനാമികായ ഗന്ധകുടിയാ പുപ്ഫാധാരത്ഥായ ഹേട്ഠാ ഫലികമയം സിലാസനം കാരേത്വാ. സുവണ്ണേനാഭിലേപയിന്തി തം സിലാസനം ജമ്ബോനദസുവണ്ണേന അഭിവിസേസേന ലേപയിം ഛാദേസിന്തി അത്ഥോ.
31. Evaṃ so pattaarahattaphalo ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ saṃkhittena bhāsitassa vitthārena atthaṃ vibhajantānaṃ yadidaṃ mahākaccāno’’ti (a. ni. 1.188, 197) etadaggaṭṭhānaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaranāthassātiādimāha. Tattha padumaṃ nāma cetiyanti padumehi chāditattā vā padumākārehi katattā vā bhagavato vasanagandhakuṭivihārova pūjanīyabhāvena cetiyaṃ, yathā ‘‘gotamakacetiyaṃ, āḷavakacetiya’’nti vutte tesaṃ yakkhānaṃ nivasanaṭṭhānaṃ pūjanīyaṭṭhānattā cetiyanti vuccati, evamidaṃ bhagavato vasanaṭṭhānaṃ cetiyanti vuccati, na dhātunidhāyakacetiyanti veditabbaṃ. Na hi aparinibbutassa bhagavato sarīradhātūnaṃ abhāvā dhātucetiyaṃ akari. Silāsanaṃ kārayitvāti tassā padumanāmikāya gandhakuṭiyā pupphādhāratthāya heṭṭhā phalikamayaṃ silāsanaṃ kāretvā. Suvaṇṇenābhilepayinti taṃ silāsanaṃ jambonadasuvaṇṇena abhivisesena lepayiṃ chādesinti attho.
൩൨. രതനാമയം സത്തഹി രതനേഹി കതം ഛത്തം പഗ്ഗയ്ഹ മുദ്ധനി ധാരേത്വാ വാളബീജനിഞ്ച സേതപവരചാമരിഞ്ച പഗ്ഗയ്ഹ ബുദ്ധസ്സ അഭിരോപയിം. ലോകബന്ധുസ്സ താദിനോതി സകലലോകബന്ധുസദിസസ്സ താദിഗുണസമങ്ഗിസ്സ ബുദ്ധസ്സ ധാരേസിന്തി അത്ഥോ. സേസം ഉത്താനത്ഥമേവാതി.
32.Ratanāmayaṃ sattahi ratanehi kataṃ chattaṃ paggayha muddhani dhāretvā vāḷabījaniñca setapavaracāmariñca paggayha buddhassa abhiropayiṃ. Lokabandhussa tādinoti sakalalokabandhusadisassa tādiguṇasamaṅgissa buddhassa dhāresinti attho. Sesaṃ uttānatthamevāti.
മഹാകച്ചാനത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ സമത്താ.
Mahākaccānattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi / ൩. മഹാകച്ചാനത്ഥേരഅപദാനം • 3. Mahākaccānattheraapadānaṃ