Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੪੬੯] ੬. ਮਹਾਕਣ੍ਹਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [469] 6. Mahākaṇhajātakavaṇṇanā

    ਕਣ੍ਹੋ ਕਣ੍ਹੋ ਚਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਏਕਦਿવਸਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ ‘‘ਯਾવਞ੍ਚਿਦਂ, ਆવੁਸੋ, ਸਤ੍ਥਾ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਾਸੁવਿਹਾਰਂ ਪਹਾਯ ਲੋਕਸ੍ਸੇવ ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ, ਪਰਮਾਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍વਾ ਸਯਂ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਅਟ੍ਠਾਰਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਤ੍ਥੇਰਾਨਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੧੦੮੧; ਮਹਾવ॰ ੧੩ ਆਦਯੋ; ਪਟਿ॰ ਮ॰ ੨.੩੦) ਪવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਸੁਤ੍ਤਂ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੫੯; ਮਹਾવ॰ ੨੦ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ। ਉਰੁવੇਲਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਭਾਤਿਕਜਟਿਲਾਨਂ ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਾਨਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍વਾ ਗਯਾਸੀਸੇ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਂ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੩੫; ਮਹਾવ॰ ੫੪) ਕਥੇਤ੍વਾ ਜਟਿਲਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ, ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਗਾવੁਤਾਨਿ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੀਹਿ ਓવਾਦੇਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਦਾਸਿ। ਏਕੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਕ੍ਕੁਸਾਤਿਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨਸ੍ਸ વੀਸਯੋਜਨਸਤਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ, ਏਕੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਤਿਂਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਾવ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਫਰੁਸਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਤਿਂਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਲ਼વਕਂ ਯਕ੍ਖਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਅਕਾਸਿ। ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ ਤੇਮਾਸਂ વਸਨ੍ਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਦੇવਤਾਕੋਟੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਬਕਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਦਸਨ੍ਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ, ਅਨੁਸਂવਚ੍ਛਰਂ ਤੀਸੁ ਮਣ੍ਡਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਰਣਾਨਿ ਚੇવ ਸੀਲਾਨਿਚ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਚ ਦੇਤਿ, ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤੀ’’ਤਿ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਗੁਣਂ ਕਥਯਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋਹਂ ਇਦਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍વਾ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਚਰੇਯ੍ਯਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਰਾਗਕਾਲੇਪਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Kaṇhokaṇho cāti idaṃ satthā jetavane viharanto lokatthacariyaṃ ārabbha kathesi. Ekadivasañhi bhikkhū dhammasabhāyaṃ nisīditvā ‘‘yāvañcidaṃ, āvuso, satthā bahujanahitāya paṭipanno attano phāsuvihāraṃ pahāya lokasseva atthaṃ carati, paramābhisambodhiṃ patvā sayaṃ pattacīvaramādāya aṭṭhārasayojanamaggaṃ gantvā pañcavaggiyattherānaṃ dhammacakkaṃ (saṃ. ni. 5.1081; mahāva. 13 ādayo; paṭi. ma. 2.30) pavattetvā pañcamiyā pakkhassa anattalakkhaṇasuttaṃ (saṃ. ni. 3.59; mahāva. 20 ādayo) kathetvā sabbesaṃ arahattaṃ adāsi. Uruvelaṃ gantvā tebhātikajaṭilānaṃ aḍḍhuḍḍhāni pāṭihāriyasahassāni dassetvā pabbājetvā gayāsīse ādittapariyāyaṃ (saṃ. ni. 4.235; mahāva. 54) kathetvā jaṭilasahassānaṃ arahattaṃ adāsi, mahākassapassa tīṇi gāvutāni paccuggamanaṃ gantvā tīhi ovādehi upasampadaṃ adāsi. Eko pacchābhattaṃ pañcacattālīsayojanamaggaṃ gantvā pukkusātikulaputtaṃ anāgāmiphale patiṭṭhāpesi, mahākappinassa vīsayojanasataṃ paccuggamanaṃ katvā arahattaṃ adāsi, eko pacchābhattaṃ tiṃsayojanamaggaṃ gantvā tāva kakkhaḷaṃ pharusaṃ aṅgulimālaṃ arahatte patiṭṭhāpesi, tiṃsayojanamaggaṃ gantvā āḷavakaṃ yakkhaṃ sotāpattiphale patiṭṭhāpetvā kumārassa sotthiṃ akāsi. Tāvatiṃsabhavane temāsaṃ vasanto asītiyā devatākoṭīnaṃ dhammābhisamayaṃ sampādesi, brahmalokaṃ gantvā bakabrahmuno diṭṭhiṃ bhinditvā dasannaṃ brahmasahassānaṃ arahattaṃ adāsi, anusaṃvaccharaṃ tīsu maṇḍalesu cārikaṃ caramāno upanissayasampannānaṃ manussānaṃ saraṇāni ceva sīlānica maggaphalāni ca deti, nāgasupaṇṇādīnampi nānappakāraṃ atthaṃ caratī’’ti dasabalassa lokatthacariyaguṇaṃ kathayiṃsu. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, sohaṃ idāni abhisambodhiṃ patvā lokassa atthaṃ careyyaṃ, pubbe sarāgakālepi lokassa atthaṃ acari’’nti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਉਸੀਨਕੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਚਤੁਸਚ੍ਚਦੇਸਨਾਯ ਮਹਾਜਨਂ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਾ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਗਰਂ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਦੀਘਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧੁਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕવੀਸਤਿਯਾ ਅਨੇਸਨਾਹਿ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਿਹਿਸਂਸਗ੍ਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਦੀਹਿ વਡ੍ਢਨ੍ਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋਪਿ ਗਿਹਿਸਂਸਗ੍ਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਦੀਹਿ વਡ੍ਢਨ੍ਤਿ। ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਧਮ੍ਮਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਧਮ੍ਮਂ, ਉਪੋਸਕਾ ਉਪਾਸਕਧਮ੍ਮਂ, ਉਪਾਸਿਕਾ ਉਪਾਸਿਕਧਮ੍ਮਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਧਮ੍ਮਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸੁਂ। ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਸਮਾਦਾਯ વਤ੍ਤਿਂਸੁ, ਮਤਮਤਾ ਅਪਾਯੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰੇਸੁਂ। ਤਦਾ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਰਾਜਾ ਨવੇ ਨવੇ ਦੇવੇ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਪਾਯੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਿਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਤ੍ਥੇਕੋ ਉਪਾਯੋ, ਮਹਾਜਨਂ ਤਾਸੇਤ੍વਾ ਭੀਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਓਸਕ੍ਕਿਤਂ ਸਾਸਨਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਅਪਰਮ੍ਪਿ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ ਪવਤ੍ਤਨਕਾਰਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਮਾਤਲਿਦੇવਪੁਤ੍ਤਂ ਮੋਚਪ੍ਪਮਾਣਦਾਠਂ ਚਤੂਹਿ ਦਾਠਾਹਿ વਿਨਿਗ੍ਗਤਰਸ੍ਮਿਯਾ ਭਯਾਨਕਂ ਕਤ੍વਾ ਗਬ੍ਭਿਨੀਨਂ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇવ ਗਬ੍ਭਪਾਤਨਸਮਤ੍ਥਂ ਘੋਰਰੂਪਂ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯਪ੍ਪਮਾਣਂ ਕਾਲ਼વਣ੍ਣਂ ਮਹਾਕਣ੍ਹਸੁਨਖਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਰਤ੍ਤਮਾਲਂ ਕਣ੍ਠੇ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜੁਕੋਟਿਕਂ ਆਦਾਯ ਸਯਂ ਦ੍વੇ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾਮੁਖੇ ਪਞ੍ਚਧਾ ਕੇਸੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਰਤ੍ਤਮਾਲਂ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਆਰੋਪਿਤਪવਾਲ਼વਣ੍ਣਜਿਯਂ ਮਹਾਧਨੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ વਜਿਰਗ੍ਗਨਾਰਾਚਂ ਨਖੇਨ ਪਰਿવਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ વਨਚਰਕવੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਗਰਤੋ ਯੋਜਨਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਨਸ੍ਸਤਿ ਲੋਕੋ, ਨਸ੍ਸਤਿ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਦ੍ਦਂ ਅਨੁਸਾવੇਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਉਤ੍ਤਾਸੇਤ੍વਾ ਨਗਰੂਪਚਾਰਂ ਪਤ੍વਾ ਪੁਨ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ।

    Atīte kassapasammāsambuddhakāle bārāṇasiyaṃ usīnako nāma rājā rajjaṃ kāresi. Kassapasammāsambuddhe catusaccadesanāya mahājanaṃ kilesabandhanā mocetvā nibbānanagaraṃ pūretvā parinibbute dīghassa addhuno accayena sāsanaṃ osakki. Bhikkhū ekavīsatiyā anesanāhi jīvikaṃ kappenti, bhikkhū gihisaṃsaggaṃ karonti, puttadhītādīhi vaḍḍhanti. Bhikkhuniyopi gihisaṃsaggaṃ karonti, puttadhītādīhi vaḍḍhanti. Bhikkhū bhikkhudhammaṃ, bhikkhuniyo bhikkhunidhammaṃ, uposakā upāsakadhammaṃ, upāsikā upāsikadhammaṃ, brāhmaṇā brāhmaṇadhammaṃ vissajjesuṃ. Yebhuyyena manussā dasa akusalakammapathe samādāya vattiṃsu, matamatā apāyesu paripūresuṃ. Tadā sakko devarājā nave nave deve apassanto manussalokaṃ oloketvā manussānaṃ apāyesu nibbattitabhāvaṃ ñatvā satthu sāsanaṃ osakkitaṃ disvā ‘‘kiṃ nu karissāmī’’ti cintetvā ‘‘attheko upāyo, mahājanaṃ tāsetvā bhītabhāvaṃ ñatvā pacchā assāsetvā dhammaṃ desetvā osakkitaṃ sāsanaṃ paggayha aparampi vassasahassaṃ pavattanakāraṇaṃ karissāmī’’ti sanniṭṭhānaṃ katvā mātalidevaputtaṃ mocappamāṇadāṭhaṃ catūhi dāṭhāhi viniggatarasmiyā bhayānakaṃ katvā gabbhinīnaṃ dassaneneva gabbhapātanasamatthaṃ ghorarūpaṃ ājāneyyappamāṇaṃ kāḷavaṇṇaṃ mahākaṇhasunakhaṃ māpetvā pañcabandhanena bandhitvā rattamālaṃ kaṇṭhe piḷandhitvā rajjukoṭikaṃ ādāya sayaṃ dve kāsāyāni nivāsetvā pacchāmukhe pañcadhā kese bandhitvā rattamālaṃ piḷandhitvā āropitapavāḷavaṇṇajiyaṃ mahādhanuṃ gahetvā vajiragganārācaṃ nakhena parivaṭṭento vanacarakavesaṃ gahetvā nagarato yojanamatte ṭhāne otaritvā ‘‘nassati loko, nassati loko’’ti tikkhattuṃ saddaṃ anusāvetvā manusse uttāsetvā nagarūpacāraṃ patvā puna saddamakāsi.

    ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸੁਨਖਂ ਦਿਸ੍વਾ ਉਤ੍ਰਸ੍ਤਾ ਨਗਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸੁਂ। ਰਾਜਾ ਸੀਘਂ ਨਗਰਦ੍વਾਰਾਨਿ ਪਿਦਹਾਪੇਸਿ। ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਤ੍ਥਂ ਪਾਕਾਰਂ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਿਤ੍વਾ ਸੁਨਖੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭੀਤਤਸਿਤਾ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਗੇਹਾਨਿ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਨਿਲੀਯਿਂਸੁ। ਮਹਾਕਣ੍ਹੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਦਿਟ੍ਠੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਉਪਧਾવਿਤ੍વਾ ਸਨ੍ਤਾਸੇਨ੍ਤੋ ਰਾਜਨਿવੇਸਨਂ ਅਗਮਾਸਿ। ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਯੇਨ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਰਾਜਨਿવੇਸਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰਂ ਪਿਦਹਿਂਸੁ। ਉਸੀਨਕਰਾਜਾਪਿ ਓਰੋਧੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੁਹਿ। ਮਹਾਕਣ੍ਹੋ ਸੁਨਖੋ ਪੁਰਿਮਪਾਦੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ વਾਤਪਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਮਹਾਭੁਸ੍ਸਿਤਂ ਭੁਸ੍ਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅવੀਚਿਂ, ਉਪਰਿ ਭવਗ੍ਗਂ ਪਤ੍વਾ ਸਕਲਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਂ ਏਕਨਿਨ੍ਨਾਦਂ ਅਹੋਸਿ। વਿਧੁਰਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੨.੨੨.੧੩੪੬ ਆਦਯੋ) ਹਿ ਪੁਣ੍ਣਕਯਕ੍ਖਰਞ੍ਞੋ, ਕੁਸਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੨.੨੦.੧ ਆਦਯੋ) ਕੁਸਰਞ੍ਞੋ, ਭੂਰਿਦਤ੍ਤਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੨.੨੨.੭੮੪ ਆਦਯੋ) ਸੁਦਸ੍ਸਨਨਾਗਰਞ੍ਞੋ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਕਣ੍ਹਜਾਤਕੇ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋਤਿ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਦ੍ਦਾ ਜਮ੍ਬੁਦਿਪੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਨਾਮ ਅਹੇਸੁਂ।

    Manussā sunakhaṃ disvā utrastā nagaraṃ pavisitvā taṃ pavattiṃ rañño ārocesuṃ. Rājā sīghaṃ nagaradvārāni pidahāpesi. Sakkopi aṭṭhārasahatthaṃ pākāraṃ ullaṅghitvā sunakhena saddhiṃ antonagare patiṭṭhahi. Manussā bhītatasitā palāyitvā gehāni pavisitvā nilīyiṃsu. Mahākaṇhopi diṭṭhadiṭṭhe manusse upadhāvitvā santāsento rājanivesanaṃ agamāsi. Rājaṅgaṇe manussā bhayena palāyitvā rājanivesanaṃ pavisitvā dvāraṃ pidahiṃsu. Usīnakarājāpi orodhe gahetvā pāsādaṃ abhiruhi. Mahākaṇho sunakho purimapāde ukkhipitvā vātapāne ṭhatvā mahābhussitaṃ bhussi. Tassa saddo heṭṭhā avīciṃ, upari bhavaggaṃ patvā sakalacakkavāḷaṃ ekaninnādaṃ ahosi. Vidhurajātake (jā. 2.22.1346 ādayo) hi puṇṇakayakkharañño, kusajātake (jā. 2.20.1 ādayo) kusarañño, bhūridattajātake (jā. 2.22.784 ādayo) sudassananāgarañño, imasmiṃ mahākaṇhajātake ayaṃ saddoti ime cattāro saddā jambudipe mahāsaddā nāma ahesuṃ.

    ਨਗਰવਾਸਿਨੋ ਭੀਤਤਸਿਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਏਕਪੁਰਿਸੋਪਿ ਸਕ੍ਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਰਾਜਾਯੇવ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ વਾਤਪਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਕ੍ਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ ਲੁਦ੍ਦਕ, ਕਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸੁਨਖੋ ਭੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਛਾਤਭਾવੇਨ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਂ ਦਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਜਨਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਕ੍ਕਭਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਦਾਪੇਸਿ। ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਨਖੋ ਏਕਕਬਲ਼ਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ ਪੁਨ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ। ਪੁਨ ਰਾਜਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਾਨਿਪਿ ਮੇ ਸੁਨਖੋ ਛਾਤੋਯੇવਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਪਕ੍ਕਭਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍વਾ ਦਾਪੇਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇવ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤੇ ਸਕਲਨਗਰਸ੍ਸ ਪਕ੍ਕਭਤ੍ਤਂ ਦਾਪੇਸਿ। ਤਮ੍ਪਿ ਸੋ ਤਥੇવ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪੁਨ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ। ਰਾਜਾ ‘‘ਨ ਏਸ ਸੁਨਖੋ, ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਏਸ ਯਕ੍ਖੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਗਮਨਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭੀਤਤਸਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Nagaravāsino bhītatasitā hutvā ekapurisopi sakkena saddhiṃ kathetuṃ nāsakkhi, rājāyeva satiṃ upaṭṭhāpetvā vātapānaṃ nissāya sakkaṃ āmantetvā ‘‘ambho luddaka, kasmā te sunakho bhussatī’’ti āha. ‘‘Chātabhāvena, mahārājā’’ti. ‘‘Tena hi tassa bhattaṃ dāpessāmī’’ti antojanassa ca attano ca pakkabhattaṃ sabbaṃ dāpesi. Taṃ sabbaṃ sunakho ekakabaḷaṃ viya katvā puna saddamakāsi. Puna rājā pucchitvā ‘‘idānipi me sunakho chātoyevā’’ti sutvā hatthiassādīnaṃ pakkabhattaṃ sabbaṃ āharāpetvā dāpesi. Tasmiṃ ekappahāreneva niṭṭhāpite sakalanagarassa pakkabhattaṃ dāpesi. Tampi so tatheva bhuñjitvā puna saddamakāsi. Rājā ‘‘na esa sunakho, nissaṃsayaṃ esa yakkho bhavissati, āgamanakāraṇaṃ pucchissāmī’’ti bhītatasito hutvā pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ੬੧.

    61.

    ‘‘ਕਣ੍ਹੋ ਕਣ੍ਹੋ ਚ ਘੋਰੋ ਚ, ਸੁਕ੍ਕਦਾਠੋ ਪਭਾਸવਾ।

    ‘‘Kaṇho kaṇho ca ghoro ca, sukkadāṭho pabhāsavā;

    ਬਦ੍ਧੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਰਜ੍ਜੂਹਿ, ਕਿਂ ਰવਿ ਸੁਨਖੋ ਤવਾ’’ਤਿ॥

    Baddho pañcahi rajjūhi, kiṃ ravi sunakho tavā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਕਣ੍ਹੋ ਕਣ੍ਹੋਤਿ ਭਯવਸੇਨ ਦਲ਼੍ਹੀવਸੇਨ વਾ ਆਮੇਡਿਤਂ। ਘੋਰੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਭਯਜਨਕੋ। ਪਭਾਸવਾਤਿ ਦਾਠਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਰਂਸਿਪਭਾਸੇਨ ਪਭਾਸવਾ। ਕਿਂ ਰવੀਤਿ ਕਿਂ વਿਰવਿ। ਤવੇਸ ਏવਰੂਪੋ ਕਕ੍ਖਲ਼ੋ ਸੁਨਖੋ ਕਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਿਂ ਮਿਗੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਤੇ ਅਮਿਤ੍ਤੇ, ਕਿਂ ਤੇ ਇਮਿਨਾ, વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹਿ ਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨੇવਮਾਹ।

    Tattha kaṇho kaṇhoti bhayavasena daḷhīvasena vā āmeḍitaṃ. Ghoroti passantānaṃ bhayajanako. Pabhāsavāti dāṭhā nikkhantaraṃsipabhāsena pabhāsavā. Kiṃ ravīti kiṃ viravi. Tavesa evarūpo kakkhaḷo sunakho kiṃ karoti, kiṃ mige gaṇhāti, udāhu te amitte, kiṃ te iminā, vissajjehi nanti adhippāyenevamāha.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā sakko dutiyaṃ gāthamāha –

    ੬੨.

    62.

    ‘‘ਨਾਯਂ ਮਿਗਾਨਮਤ੍ਥਾਯ, ਉਸੀਨਕ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ।

    ‘‘Nāyaṃ migānamatthāya, usīnaka bhavissati;

    ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨਯੋ ਹੁਤ੍વਾ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ॥

    Manussānaṃ anayo hutvā, tadā kaṇho pamokkhatī’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਮਿਗਮਂਸਂ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਧ ਨਾਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਿਗਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸਂ ਪਨ ਖਾਦਿਤੁਂ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਅਨਯੋ ਮਹਾવਿਨਾਸਕਾਰਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਯਦਾ ਅਨੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ વਿਨਾਸਂ ਪਾਪਿਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਅਯਂ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ, ਮਮ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀਤਿ।

    Tassattho – ayañhi ‘‘migamaṃsaṃ khādissāmī’’ti idha nāgato, tasmā migānaṃ attho na bhavissati, manussamaṃsaṃ pana khādituṃ āgato, tasmā tesaṃ anayo mahāvināsakārako hutvā yadā anena manussā vināsaṃ pāpitā bhavissanti, tadā ayaṃ kaṇho pamokkhati, mama hatthato muccissatīti.

    ਅਥ ਨਂ ਰਾਜਾ ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਭੋ ਲੁਦ੍ਦਕ-ਸੁਨਖੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਮਂਸਂ ਖਾਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਤવ ਅਮਿਤ੍ਤਾਨਞ੍ਞੇવਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਮਿਤ੍ਤਾਨਞ੍ਞੇવ ਮੇ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕੇ ਪਨ ਇਧ ਤੇ ਅਮਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਧਮ੍ਮਾਭਿਰਤਾ વਿਸਮਚਾਰਿਨੋ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਥੇਹਿ ਤਾવ ਨੇ ਅਮ੍ਹਾਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਦੇવਰਾਜਾ ਦਸ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

    Atha naṃ rājā ‘‘kiṃ pana te bho luddaka-sunakho sabbesaṃyeva manussānaṃ maṃsaṃ khādissati, udāhu tava amittānaññevā’’ti pucchitvā ‘‘amittānaññeva me, mahārājā’’ti vutte ‘‘ke pana idha te amittā’’ti pucchitvā ‘‘adhammābhiratā visamacārino, mahārājā’’ti vutte ‘‘kathehi tāva ne amhāka’’nti pucchi. Athassa kathento devarājā dasa gāthā abhāsi –

    ੬੩.

    63.

    ‘‘ਪਤ੍ਤਹਤ੍ਥਾ ਸਮਣਕਾ, ਮੁਣ੍ਡਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਾਰੁਤਾ।

    ‘‘Pattahatthā samaṇakā, muṇḍā saṅghāṭipārutā;

    ਨਙ੍ਗਲੇਹਿ ਕਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Naṅgalehi kasissanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੬੪.

    64.

    ‘‘ਤਪਸ੍ਸਿਨਿਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਮੁਣ੍ਡਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਾਰੁਤਾ।

    ‘‘Tapassiniyo pabbajitā, muṇḍā saṅghāṭipārutā;

    ਯਦਾ ਲੋਕੇ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Yadā loke gamissanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੬੫.

    65.

    ‘‘ਦੀਘੋਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠਾ ਜਟਿਲਾ, ਪਙ੍ਕਦਨ੍ਤਾ ਰਜਸ੍ਸਿਰਾ।

    ‘‘Dīghottaroṭṭhā jaṭilā, paṅkadantā rajassirā;

    ਇਣਂ ਚੋਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Iṇaṃ codāya gacchanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੬੬.

    66.

    ‘‘ਅਧਿਚ੍ਚ વੇਦੇ ਸਾવਿਤ੍ਤਿਂ, ਯਞ੍ਞਤਨ੍ਤਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।

    ‘‘Adhicca vede sāvittiṃ, yaññatantañca brāhmaṇā;

    ਭਤਿਕਾਯ ਯਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Bhatikāya yajissanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੬੭.

    67.

    ‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਚਾਪਿ, ਜਿਣ੍ਣਕਂ ਗਤਯੋਬ੍ਬਨਂ।

    ‘‘Mātaraṃ pitaraṃ cāpi, jiṇṇakaṃ gatayobbanaṃ;

    ਪਹੂ ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਭਰਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Pahū santo na bharanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੬੮.

    68.

    ‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਚਾਪਿ, ਜਿਣ੍ਣਕਂ ਗਤਯੋਬ੍ਬਨਂ।

    ‘‘Mātaraṃ pitaraṃ cāpi, jiṇṇakaṃ gatayobbanaṃ;

    ਬਾਲਾ ਤੁਮ੍ਹੇਤਿ વਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Bālā tumheti vakkhanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੬੯.

    69.

    ‘‘ਆਚਰਿਯਭਰਿਯਂ ਸਖਿਂ, ਮਾਤੁਲਾਨਿਂ ਪਿਤੁਚ੍ਛਕਿਂ।

    ‘‘Ācariyabhariyaṃ sakhiṃ, mātulāniṃ pitucchakiṃ;

    ਯਦਾ ਲੋਕੇ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Yadā loke gamissanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੭੦.

    70.

    ‘‘ਅਸਿਚਮ੍ਮਂ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਖਗ੍ਗਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।

    ‘‘Asicammaṃ gahetvāna, khaggaṃ paggayha brāhmaṇā;

    ਪਨ੍ਥਘਾਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Panthaghātaṃ karissanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੭੧.

    71.

    ‘‘ਸੁਕ੍ਕਚ੍ਛવੀ વੇਧવੇਰਾ, ਥੂਲਬਾਹੂ ਅਪਾਤੁਭਾ।

    ‘‘Sukkacchavī vedhaverā, thūlabāhū apātubhā;

    ਮਿਤ੍ਤਭੇਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤਿ॥

    Mittabhedaṃ karissanti, tadā kaṇho pamokkhati.

    ੭੨.

    72.

    ‘‘ਮਾਯਾવਿਨੋ ਨੇਕਤਿਕਾ, ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਚਿਨ੍ਤਕਾ।

    ‘‘Māyāvino nekatikā, asappurisacintakā;

    ਯਦਾ ਲੋਕੇ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ॥

    Yadā loke bhavissanti, tadā kaṇho pamokkhatī’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਸਮਣਕਾਤਿ ‘‘ਮਯਂ ਸਮਣਾਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਕੇਨ ਹੀਲ਼ਿਤવੋਹਾਰੇਨੇવਮਾਹ। ਕਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਤਦਾਪਿ ਕਸਨ੍ਤਿਯੇવ। ਅਯਂ ਪਨ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿਯ ਏવਮਾਹ। ਅਯਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਏਤੇ ਏવਰੂਪਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ ਮਮ ਅਮਿਤ੍ਤਾ, ਯਦਾ ਮਮ ਸੁਨਖੇਨ ਏਤੇ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤਂ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਏਸ ਕਣ੍ਹੋ ਇਤੋ ਪਞ੍ਚਰਜ੍ਜੁਬਨ੍ਧਨਾ ਪਮੋਕ੍ਖਤੀਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਗਾਥਾਸੁ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।

    Tattha samaṇakāti ‘‘mayaṃ samaṇāmhā’’ti paṭiññāmattakena hīḷitavohārenevamāha. Kasissantīti te tadāpi kasantiyeva. Ayaṃ pana ajānanto viya evamāha. Ayañhissa adhippāyo – ete evarūpā dussīlā mama amittā, yadā mama sunakhena ete māretvā maṃsaṃ khāditaṃ bhavissati, tadā esa kaṇho ito pañcarajjubandhanā pamokkhatīti. Iminā upāyena sabbagāthāsu adhippāyayojanā veditabbā.

    ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ। ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿਯੋ વਿਚਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਦੀਘੋਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠਾਤਿ ਦਾਠਿਕਾਨਂ વਡ੍ਢਿਤਤ੍ਤਾ ਦੀਘੁਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠਾ। ਪਙ੍ਕਦਨ੍ਤਾਤਿ ਪਙ੍ਕੇਨ ਮਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਦਨ੍ਤਾ। ਇਣਂ ਚੋਦਾਯਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਾਯ ਧਨਂ ਸਂਹਰਿਤ੍વਾ વਡ੍ਢਿਯਾ ਇਣਂ ਪਯੋਜੇਤ੍વਾ ਤਂ ਚੋਦੇਤ੍વਾ ਤਤੋ ਲਦ੍ਧੇਨ ਜੀવਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਾ ਯਦਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Pabbajitāti buddhasāsane pabbajitā. Gamissantīti agāramajjhe pañca kāmaguṇe paribhuñjantiyo vicarissanti. Dīghottaroṭṭhāti dāṭhikānaṃ vaḍḍhitattā dīghuttaroṭṭhā. Paṅkadantāti paṅkena malena samannāgatadantā. Iṇaṃ codāyāti bhikkhācariyāya dhanaṃ saṃharitvā vaḍḍhiyā iṇaṃ payojetvā taṃ codetvā tato laddhena jīvikaṃ kappentā yadā gacchantīti attho.

    ਸਾવਿਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਸਾવਿਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਅਧਿਯਿਤ੍વਾ। ਯਞ੍ਞਤਨ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਯਞ੍ਞવਿਧਾਯਕਤਨ੍ਤਂ, ਯਞ੍ਞਂ ਅਧਿਯਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭਤਿਕਾਯਾਤਿ ਤੇ ਤੇ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਸ੍ਸਾਮ, ਧਨਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਭਤਿਅਤ੍ਥਾਯ ਯਦਾ ਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਪਹੂ ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਭਰਿਤੁਂ ਪੋਸੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਸਮਾਨਾ। ਬਾਲਾ ਤੁਮ੍ਹੇਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਬਾਲਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਜਾਨਾਥਾਤਿ ਯਦਾ વਕ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕਧਮ੍ਮਸੇવਨવਸੇਨ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਪਨ੍ਥਘਾਤਨ੍ਤਿ ਪਨ੍ਥੇ ਠਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਭਣ੍ਡਗ੍ਗਹਣਂ।

    Sāvittinti sāvittiñca adhiyitvā. Yaññatantañcāti yaññavidhāyakatantaṃ, yaññaṃ adhiyitvāti attho. Bhatikāyāti te te rājarājamahāmatte upasaṅkamitvā ‘‘tumhākaṃ yaññaṃ yajissāma, dhanaṃ dethā’’ti evaṃ bhatiatthāya yadā yaññaṃ yajissanti. Pahū santoti bharituṃ posetuṃ samatthā samānā. Bālā tumheti tumhe bālā na kiñci jānāthāti yadā vakkhanti. Gamissantīti lokadhammasevanavasena gamissanti. Panthaghātanti panthe ṭhatvā manusse māretvā tesaṃ bhaṇḍaggahaṇaṃ.

    ਸੁਕ੍ਕਚ੍ਛવੀਤਿ ਕਸਾવਚੁਣ੍ਣਾਦਿਘਂਸਨੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਸੁਕ੍ਕਚ੍ਛવਿવਣ੍ਣਾ। વੇਧવੇਰਾਤਿ વਿਧવਾ ਅਪਤਿਕਾ, ਤਾਹਿ વਿਧવਾਹਿ વੇਰਂ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ વੇਧવੇਰਾ। ਥੂਲਬਾਹੂਤਿ ਪਾਦਪਰਿਮਦ੍ਦਨਾਦੀਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਮਂਸਤਾਯ ਮਹਾਬਾਹੂ। ਅਪਾਤੁਭਾਤਿ ਅਪਾਤੁਭਾવਾ, ਧਨੁਪ੍ਪਾਦਰਹਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਿਤ੍ਤਭੇਦਨ੍ਤਿ ਮਿਥੁਭੇਦਂ, ਅਯਮੇવ વਾ ਪਾਠੋ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਦਾ ਏવਰੂਪਾ ਇਤ੍ਥਿਧੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮਾ ਅਮ੍ਹੇ ਨ ਜਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਹਿਰਞ੍ਞਾ વਿਧવਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਂવਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍વਾ ਤਾਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਖਾਦਿਤ੍વਾ ਤਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਿਤ੍ਤਭੇਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ , વਿਸ੍ਸਾਸਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਸਹਿਰਞ੍ਞਂ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਏਸ ਤੇ ਚੋਰੇ ਸਬ੍ਬੇવ ਖਾਦਿਤ੍વਾ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਚਿਨ੍ਤਕਾਤਿ ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਪਰਦੁਕ੍ਖਚਿਨ੍ਤਨਸੀਲਾ। ਤਦਾਤਿ ਤਦਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਘਾਤੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿਤਮਂਸੋ ਕਣ੍ਹੋ ਪਮੋਕ੍ਖਤੀਤਿ।

    Sukkacchavīti kasāvacuṇṇādighaṃsanena samuṭṭhāpitasukkacchavivaṇṇā. Vedhaverāti vidhavā apatikā, tāhi vidhavāhi veraṃ carantīti vedhaverā. Thūlabāhūti pādaparimaddanādīhi samuṭṭhāpitamaṃsatāya mahābāhū. Apātubhāti apātubhāvā, dhanuppādarahitāti attho. Mittabhedanti mithubhedaṃ, ayameva vā pāṭho. Idaṃ vuttaṃ hoti – yadā evarūpā itthidhuttā ‘‘imā amhe na jahissantī’’ti sahiraññā vidhavā upagantvā saṃvāsaṃ kappetvā tāsaṃ santakaṃ khāditvā tāhi saddhiṃ mittabhedaṃ karissanti , vissāsaṃ bhinditvā aññaṃ sahiraññaṃ gamissanti, tadā esa te core sabbeva khāditvā muccissati. Asappurisacintakāti asappurisacittehi paradukkhacintanasīlā. Tadāti tadā sabbepime ghātetvā khāditamaṃso kaṇho pamokkhatīti.

    ਏવਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ‘‘ਇਮੇ ਮਯ੍ਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤੇ ਤੇ ਅਧਮ੍ਮਕਾਰਕੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮਤਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸੋ ਤਤੋ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਉਤ੍ਰਸ੍ਤਕਾਲੇ ਸੁਨਖਂ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਠਪਿਤਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ ਲੁਦ੍ਦਕવੇਸਂ વਿਜਹਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਨੁਭਾવੇਨ ਆਕਾਸੇ ਜਲਮਾਨੋ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਅਹਂ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਰਾਜਾ, ‘ਅਯਂ ਲੋਕੋ વਿਨਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਆਗਤੋ, ਪਮਤ੍ਤਾ ਹਿ ਮਹਾਜਨਾ, ਅਧਮ੍ਮਂ વਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਮਤਮਤਾ ਸਮ੍ਪਤਿ ਅਪਾਯੇ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਦੇવਲੋਕੋ ਤੁਚ੍ਛੋ વਿਯ વਿਤੋ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਹਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤ੍વਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਹੋਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਸਤਾਰਹਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਦਾਨਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਓਸਕ੍ਕਿਤਸਾਸਨਂ ਅਞ੍ਞਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ ਪવਤ੍ਤਨਸਮਤ੍ਥਂ ਕਤ੍વਾ ਮਾਤਲਿਂ ਆਦਾਯ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਗਤੋ। ਮਹਾਜਨਾ ਦਾਨਸੀਲਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍વਾ ਦੇવਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ।

    Evañca pana vatvā ‘‘ime mayhaṃ, mahārāja, amittā’’ti te te adhammakārake pakkhanditvā khāditukāmataṃ viya katvā dasseti. So tato mahājanassa utrastakāle sunakhaṃ rajjuyā ākaḍḍhitvā ṭhapitaṃ viya katvā luddakavesaṃ vijahitvā attano ānubhāvena ākāse jalamāno ṭhatvā ‘‘mahārāja, ahaṃ sakko devarājā, ‘ayaṃ loko vinassatī’ti āgato, pamattā hi mahājanā, adhammaṃ vattitvā matamatā sampati apāye pūrenti, devaloko tuccho viya vito, ito paṭṭhāya adhammikesu kattabbaṃ ahaṃ jānissāmi, tvaṃ appamatto hohi, mahārājā’’ti catūhi satārahagāthāhi dhammaṃ desetvā manussānaṃ dānasīlesu patiṭṭhāpetvā osakkitasāsanaṃ aññaṃ vassasahassaṃ pavattanasamatthaṃ katvā mātaliṃ ādāya sakaṭṭhānameva gato. Mahājanā dānasīlādīni puññāni katvā devaloke nibbattiṃsu.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਏવਂ ਭਿਕ੍ਖવੇ ਪੁਬ੍ਬੇਪਾਹਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮੇવ ਚਰਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਮਾਤਲਿ ਆਨਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਸਕ੍ਕੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ bhikkhave pubbepāhaṃ lokassa atthameva carāmī’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā mātali ānando ahosi, sakko pana ahameva ahosi’’nti.

    ਮਹਾਕਣ੍ਹਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਛਟ੍ਠਾ।

    Mahākaṇhajātakavaṇṇanā chaṭṭhā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੪੬੯. ਮਹਾਕਣ੍ਹਜਾਤਕਂ • 469. Mahākaṇhajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact