Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi |
๕๑๖. มหากปิชาตกํ (๖)
516. Mahākapijātakaṃ (6)
๑๗๘.
178.
๑๗๙.
179.
ตตฺถ พฺราหฺมณมทฺทกฺขิ, เสตํ จิตฺรํ กิลาสินํ;
Tattha brāhmaṇamaddakkhi, setaṃ citraṃ kilāsinaṃ;
วิทฺธสฺตํ โกวิฬารํว, กิสํ ธมนิสนฺถตํฯ
Viddhastaṃ koviḷāraṃva, kisaṃ dhamanisanthataṃ.
๑๘๐.
180.
ปรมการุญฺญตํ ปตฺตํ, ทิสฺวา กิจฺฉคตํ นรํ;
Paramakāruññataṃ pattaṃ, disvā kicchagataṃ naraṃ;
อวจ พฺยมฺหิโต ราชา, ‘‘ยกฺขานํ กตโม นุสิฯ
Avaca byamhito rājā, ‘‘yakkhānaṃ katamo nusi.
๑๘๑.
181.
คตฺตํ กมฺมาสวณฺณํ เต, กิลาสพหุโล จสิฯ
Gattaṃ kammāsavaṇṇaṃ te, kilāsabahulo casi.
๑๘๒.
182.
๑๘๓.
183.
‘‘อุคฺฆฎฺฎปาโท ตสิโต, กิโส ธมนิสนฺถโต;
‘‘Ugghaṭṭapādo tasito, kiso dhamanisanthato;
๑๘๔.
184.
‘‘ทุทฺทสี อปฺปกาโรสิ, ทุพฺพโณฺณ ภีมทสฺสโน;
‘‘Duddasī appakārosi, dubbaṇṇo bhīmadassano;
ชเนตฺติ ยาปิ เต มาตา, น ตํ อิเจฺฉยฺย ปสฺสิตุํฯ
Janetti yāpi te mātā, na taṃ iccheyya passituṃ.
๑๘๕.
185.
กิพฺพิสํ ยํ กริตฺวาน, อิทํ ทุกฺขํ อุปาคมิ’’ฯ
Kibbisaṃ yaṃ karitvāna, idaṃ dukkhaṃ upāgami’’.
๑๘๖.
186.
ตคฺฆ เต อหมกฺขิสฺสํ, ยถาปิ กุสโล ตถา;
Taggha te ahamakkhissaṃ, yathāpi kusalo tathā;
สจฺจวาทิญฺหิ โลกสฺมิํ, ปสํสนฺตีธ ปณฺฑิตาฯ
Saccavādiñhi lokasmiṃ, pasaṃsantīdha paṇḍitā.
๑๘๗.
187.
เอโก จรํ โคคเวโส, มูโฬฺห อจฺจสริํ วเน;
Eko caraṃ gogaveso, mūḷho accasariṃ vane;
๑๘๘.
188.
วาฬมิคานุจริเต, วิปฺปนโฎฺฐสฺมิ กานเน;
Vāḷamigānucarite, vippanaṭṭhosmi kānane;
๑๘๙.
189.
ตตฺถ ตินฺทุกมทฺทกฺขิํ, วิสมฎฺฐํ พุภุกฺขิโต;
Tattha tindukamaddakkhiṃ, visamaṭṭhaṃ bubhukkhito;
ปปาตมภิลมฺพนฺตํ, สมฺปนฺนผลธารินํฯ
Papātamabhilambantaṃ, sampannaphaladhārinaṃ.
๑๙๐.
190.
วาตสฺสิตานิ ภเกฺขสิํ, ตานิ รุจฺจิํสุ เม ภุสํ;
Vātassitāni bhakkhesiṃ, tāni rucciṃsu me bhusaṃ;
๑๙๑.
191.
เอกํ เม ภกฺขิตํ อาสิ, ทุติยํ อภิปตฺถิตํ;
Ekaṃ me bhakkhitaṃ āsi, dutiyaṃ abhipatthitaṃ;
ตโต สา ภญฺชถ สาขา, ฉินฺนา ผรสุนา วิยฯ
Tato sā bhañjatha sākhā, chinnā pharasunā viya.
๑๙๒.
192.
โสหํ สหาว สาขาหิ, อุทฺธํปาโท อวํสิโร;
Sohaṃ sahāva sākhāhi, uddhaṃpādo avaṃsiro;
อปฺปติเฎฺฐ อนาลเมฺพ, คิริทุคฺคสฺมิ ปาปตํฯ
Appatiṭṭhe anālambe, giriduggasmi pāpataṃ.
๑๙๓.
193.
๑๙๔.
194.
สาขาหิ สาขํ วิจรโนฺต, ขาทมาโน ทุมปฺผลํฯ
Sākhāhi sākhaṃ vicaranto, khādamāno dumapphalaṃ.
๑๙๕.
195.
โส มํ ทิสฺวา กิสํ ปณฺฑุํ, การุญฺญมกรํ มยิ;
So maṃ disvā kisaṃ paṇḍuṃ, kāruññamakaraṃ mayi;
อโมฺภ โก นาม โส เอตฺถ, เอวํ ทุเกฺขน อฎฺฎิโตฯ
Ambho ko nāma so ettha, evaṃ dukkhena aṭṭito.
๑๙๖.
196.
มนุโสฺส อมนุโสฺส วา, อตฺตานํ เม ปเวทย;
Manusso amanusso vā, attānaṃ me pavedaya;
ตสฺสญฺชลิํ ปณาเมตฺวา, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ
Tassañjaliṃ paṇāmetvā, idaṃ vacanamabraviṃ.
๑๙๗.
197.
ตํ โว วทามิ ภทฺทํ โว, ตฺวญฺจ เม สรณํ ภวฯ
Taṃ vo vadāmi bhaddaṃ vo, tvañca me saraṇaṃ bhava.
๑๙๘.
198.
สิลาย โยคฺคํ กตฺวาน, นิสโภ เอตทพฺรวิฯ
Silāya yoggaṃ katvāna, nisabho etadabravi.
๑๙๙.
199.
เอหิ เม ปิฎฺฐิมารุยฺห, คีวํ คณฺหาหิ พาหุภิ;
Ehi me piṭṭhimāruyha, gīvaṃ gaṇhāhi bāhubhi;
อหํ ตํ อุทฺธริสฺสามิ, คิริทุคฺคต เวคสาฯ
Ahaṃ taṃ uddharissāmi, giriduggata vegasā.
๒๐๐.
200.
ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา, วานรินฺทสฺส สิรีมโต;
Tassa taṃ vacanaṃ sutvā, vānarindassa sirīmato;
ปิฎฺฐิมารุยฺห ธีรสฺส, คีวํ พาหาหิ อคฺคหิํฯ
Piṭṭhimāruyha dhīrassa, gīvaṃ bāhāhi aggahiṃ.
๒๐๑.
201.
วิหญฺญมาโน กิเจฺฉน, คิริทุคฺคต เวคสาฯ
Vihaññamāno kicchena, giriduggata vegasā.
๒๐๒.
202.
อุทฺธริตฺวาน มํ สโนฺต, นิสโภ เอตทพฺรวิ;
Uddharitvāna maṃ santo, nisabho etadabravi;
อิงฺฆ มํ สมฺม รกฺขสฺสุ, ปสฺสุปิสฺสํ มุหุตฺตกํฯ
Iṅgha maṃ samma rakkhassu, passupissaṃ muhuttakaṃ.
๒๐๓.
203.
สีหา พฺยคฺฆา จ ทีปี จ, อจฺฉโกกตรจฺฉโย;
Sīhā byagghā ca dīpī ca, acchakokataracchayo;
เต มํ ปมตฺตํ หิํเสยฺยุํ, เต ตฺวํ ทิสฺวา นิวารย 35ฯ
Te maṃ pamattaṃ hiṃseyyuṃ, te tvaṃ disvā nivāraya 36.
๒๐๔.
204.
ตทาหํ ปาปิกํ ทิฎฺฐิํ, ปฎิลจฺฉิํ อโยนิโสฯ
Tadāhaṃ pāpikaṃ diṭṭhiṃ, paṭilacchiṃ ayoniso.
๒๐๕.
205.
ภโกฺข อยํ มนุสฺสานํ, ยถา จเญฺญ วเน มิคา;
Bhakkho ayaṃ manussānaṃ, yathā caññe vane migā;
ยํ นูนิมํ วธิตฺวาน, ฉาโต ขาเทยฺย วานรํฯ
Yaṃ nūnimaṃ vadhitvāna, chāto khādeyya vānaraṃ.
๒๐๖.
206.
กนฺตารํ นิตฺถริสฺสามิ, ปาเถยฺยํ เม ภวิสฺสติฯ
Kantāraṃ nittharissāmi, pātheyyaṃ me bhavissati.
๒๐๗.
207.
ตโต สิลํ คเหตฺวาน, มตฺถกํ สนฺนิตาฬยิํ;
Tato silaṃ gahetvāna, matthakaṃ sannitāḷayiṃ;
๒๐๘.
208.
อสฺสุปุเณฺณหิ เนเตฺตหิ, โรทโนฺต มํ อุทิกฺขติฯ
Assupuṇṇehi nettehi, rodanto maṃ udikkhati.
๒๐๙.
209.
มาโยฺยมํ กริ ภทฺทเนฺต, ตฺวญฺจ นาเมทิสํ กริ;
Māyyomaṃ kari bhaddante, tvañca nāmedisaṃ kari;
๒๑๐.
210.
อโห วต เร ปุริส, ตาว ทุกฺกรการก;
Aho vata re purisa, tāva dukkarakāraka;
๒๑๑.
211.
อานีโต ปรโลกาว, ทุเพฺภยฺยํ มํ อมญฺญถ;
Ānīto paralokāva, dubbheyyaṃ maṃ amaññatha;
ตํ เตน ปาปธเมฺมน, ปาปํ ปาเปน จินฺติตํฯ
Taṃ tena pāpadhammena, pāpaṃ pāpena cintitaṃ.
๒๑๒.
212.
มา เหว ตฺวํ อธมฺมฎฺฐ, เวทนํ กฎุกํ ผุสิ;
Mā heva tvaṃ adhammaṭṭha, vedanaṃ kaṭukaṃ phusi;
มา เหว ปาปกมฺมํ ตํ, ผลํ เวฬุํว ตํ วธิฯ
Mā heva pāpakammaṃ taṃ, phalaṃ veḷuṃva taṃ vadhi.
๒๑๓.
213.
เอหิ เม ปิฎฺฐิโต คจฺฉ, ทิสฺสมาโนว สนฺติเกฯ
Ehi me piṭṭhito gaccha, dissamānova santike.
๒๑๔.
214.
มุโตฺตสิ หตฺถา วาฬานํ, ปโตฺตสิ มานุสิํ ปทํ;
Muttosi hatthā vāḷānaṃ, pattosi mānusiṃ padaṃ;
เอส มโคฺค อธมฺมฎฺฐ, เตน คจฺฉ ยถาสุขํฯ
Esa maggo adhammaṭṭha, tena gaccha yathāsukhaṃ.
๒๑๕.
215.
อสฺสูนิ สมฺปมชฺชิตฺวา, ตโต ปพฺพตมารุหิฯ
Assūni sampamajjitvā, tato pabbatamāruhi.
๒๑๖.
216.
โสหํ เตนาภิสโตฺตสฺมิ, ปริฬาเหน อฎฺฎิโต;
Sohaṃ tenābhisattosmi, pariḷāhena aṭṭito;
ฑยฺหมาเนน คเตฺตน, วาริํ ปาตุํ อุปาคมิํฯ
Ḍayhamānena gattena, vāriṃ pātuṃ upāgamiṃ.
๒๑๗.
217.
อคฺคินา วิย สนฺตโตฺต, รหโท รุหิรมกฺขิโต;
Agginā viya santatto, rahado ruhiramakkhito;
ปุพฺพโลหิตสงฺกาโส, สโพฺพ เม สมปชฺชถฯ
Pubbalohitasaṅkāso, sabbo me samapajjatha.
๒๑๘.
218.
ยาวโนฺต อุทพินฺทูนิ, กายสฺมิํ นิปติํสุ เม;
Yāvanto udabindūni, kāyasmiṃ nipatiṃsu me;
๒๑๙.
219.
ปภินฺนา ปคฺฆริํสุ เม, กุณปา ปุพฺพโลหิตา;
Pabhinnā pagghariṃsu me, kuṇapā pubbalohitā;
เยน เยเนว คจฺฉามิ, คาเมสุ นิคเมสุ จฯ
Yena yeneva gacchāmi, gāmesu nigamesu ca.
๒๒๐.
220.
ทณฺฑหตฺถา นิวาเรนฺติ, อิตฺถิโย ปุริสา จ มํ;
Daṇḍahatthā nivārenti, itthiyo purisā ca maṃ;
๒๒๑.
221.
เอตาทิสํ อิทํ ทุกฺขํ, สตฺต วสฺสานิ ทานิ เม;
Etādisaṃ idaṃ dukkhaṃ, satta vassāni dāni me;
อนุโภมิ สกํ กมฺมํ, ปุเพฺพ ทุกฺกฎมตฺตโนฯ
Anubhomi sakaṃ kammaṃ, pubbe dukkaṭamattano.
๒๒๒.
222.
มาสฺสุ มิตฺตาน 63 ทุพฺภิโตฺถ, มิตฺตทุโพฺภ หิ ปาปโกฯ
Māssu mittāna 64 dubbhittho, mittadubbho hi pāpako.
๒๒๓.
223.
มหากปิชาตกํ ฉฎฺฐํฯ
Mahākapijātakaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๕๑๖] ๖. มหากปิชาตกวณฺณนา • [516] 6. Mahākapijātakavaṇṇanā