| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๑๑. มหากปฺปินสุตฺตวณฺณนา
11. Mahākappinasuttavaṇṇanā
๒๔๕. มหากปฺปิโนติ ปูชาวจนเมตํ ยถา ‘‘มหาโมคฺคลฺลาโน’’ติฯ ตถารูปนฺติ ‘‘พุโทฺธ ธโมฺม’’ติอาทิกํ คุณวิเสสวนฺตปฎิพทฺธํฯ สาสนนฺติ เทสนฺตรโต อาคตวจนํฯ ชงฺฆวาณิชาติ ชงฺฆจาริโน วาณิชาฯ กิญฺจิ สาสนนฺติ อปุพฺพปวตฺติทีปกํ กิญฺจิ วจนนฺติ ปุจฺฉิฯ ปีติ อุปฺปชฺชิ ยถา ตํ สุจิรํ กตาภินีหารตาย ปริปกฺกญาณสฺสฯ อปริมาณํ คุณสฺส อปริมาณโต สพฺพญฺญุคุณปริทีปนโต, เสสรตนทฺวเย นิยฺยานิกภาวทีปนโต ทิฎฺฐิสีลสามเญฺญน สํหตภาวทีปนโตติ วตฺตพฺพํฯ ยถานุสิฎฺฐํ ปฎิปชฺชมาเน อปายทุกฺขโต สํสารทุกฺขโต จ อปตเนฺต ธาเรตีติ ธโมฺมฯ สุปริสุทฺธทิฎฺฐิสีลสามเญฺญน สํหโตติ สโงฺฆติฯ รตนโตฺถ ปน ติณฺณมฺปิ สทิโส เอวาติฯ
245.Mahākappinoti pūjāvacanametaṃ yathā ‘‘mahāmoggallāno’’ti. Tathārūpanti ‘‘buddho dhammo’’tiādikaṃ guṇavisesavantapaṭibaddhaṃ. Sāsananti desantarato āgatavacanaṃ. Jaṅghavāṇijāti jaṅghacārino vāṇijā. Kiñci sāsananti apubbapavattidīpakaṃ kiñci vacananti pucchi. Pīti uppajji yathā taṃ suciraṃ katābhinīhāratāya paripakkañāṇassa. Aparimāṇaṃ guṇassa aparimāṇato sabbaññuguṇaparidīpanato, sesaratanadvaye niyyānikabhāvadīpanato diṭṭhisīlasāmaññena saṃhatabhāvadīpanatoti vattabbaṃ. Yathānusiṭṭhaṃ paṭipajjamāne apāyadukkhato saṃsāradukkhato ca apatante dhāretīti dhammo. Suparisuddhadiṭṭhisīlasāmaññena saṃhatoti saṅghoti. Ratanattho pana tiṇṇampi sadiso evāti.
นวสตสหสฺสานิ อทาสิ เทวีฯ ตุเมฺหติ ราชินิํ คารเวน พหุวจเนน วทติฯ ราโคติ อนุคจฺฉนฺตราโคฯ
Navasatasahassāni adāsi devī. Tumheti rājiniṃ gāravena bahuvacanena vadati. Rāgoti anugacchantarāgo.
ชนิเตติ กมฺมกิเลเสหิ นิพฺพตฺติเตฯ กมฺมกิเลเสหิ ปชาตตฺตา ปชาติ ปชาสโทฺท ชนิตสเทฺทน สมานโตฺถติ อาห – ‘‘ชนิเต, ปชายาติ อโตฺถ’’ติฯ อฎฺฐหิ วิชฺชาหีติ อมฺพฎฺฐสุเตฺต (ที. นิ. ๑.๒๗๘) อาคตนเยนฯ ตตฺถ หิ วิปสฺสนาญาณมโนมยิทฺธีหิ สห ฉ อภิญฺญา ‘‘อฎฺฐ วิชฺชา’’ติ อาคตา ฯ ตปติ ปฎิปกฺขวิธมเนน วิโชฺชตติ, ตํ สูริยสฺส วิโรจนนฺติ อาห – ‘‘ตปตีติ วิโรจตี’’ติฯ ฌานํ สมาปชฺชิตฺวา สมาหิเตน จิเตฺตน วิปสฺสนํ วเฑฺฒตฺวา ผลสมาปตฺติํ สมาปชฺชิตฺวา นิสิโนฺนติ อาห – ‘‘ทุวิเธน ฌาเนน ฌายมาโน’’ติฯ สพฺพมงฺคลคาถาติ สพฺพมงฺคลาวิโรธี คาถาติ วทนฺติฯ ตถา หิ วทนฺติ –
Janiteti kammakilesehi nibbattite. Kammakilesehi pajātattā pajāti pajāsaddo janitasaddena samānatthoti āha – ‘‘janite, pajāyāti attho’’ti. Aṭṭhahi vijjāhīti ambaṭṭhasutte (dī. ni. 1.278) āgatanayena. Tattha hi vipassanāñāṇamanomayiddhīhi saha cha abhiññā ‘‘aṭṭha vijjā’’ti āgatā . Tapati paṭipakkhavidhamanena vijjotati, taṃ sūriyassa virocananti āha – ‘‘tapatīti virocatī’’ti. Jhānaṃ samāpajjitvā samāhitena cittena vipassanaṃ vaḍḍhetvā phalasamāpattiṃ samāpajjitvā nisinnoti āha – ‘‘duvidhena jhānena jhāyamāno’’ti. Sabbamaṅgalagāthāti sabbamaṅgalāvirodhī gāthāti vadanti. Tathā hi vadanti –
‘‘มงฺคลํ ภควา พุโทฺธ, ธโมฺม สโงฺฆ จ มงฺคลํ;
‘‘Maṅgalaṃ bhagavā buddho, dhammo saṅgho ca maṅgalaṃ;
สเพฺพสมฺปิ จ สตฺตานํ, ส ปุญฺญวิตมงฺคล’’นฺติฯ
Sabbesampi ca sattānaṃ, sa puññavitamaṅgala’’nti.
ปูชํ กาเรตฺวา เอกํ อคาริกธมฺมกถิกํ อุปาสกํ อาหฯ เอตฺถ จ ‘‘ฌายี ตปตี’’ติ อิมินา อารมฺมณูปนิชฺฌานานํ คหิตตฺตา ธมฺมรตนํ คหิตเมวฯ ‘‘พฺราหฺมโณ’’ติ อิมินา สงฺฆรตนํ คหิตเมวฯ พุทฺธรตนํ ปน สรูเปเนว คหิตนฺติฯ
Pūjaṃ kāretvā ekaṃ agārikadhammakathikaṃ upāsakaṃ āha. Ettha ca ‘‘jhāyī tapatī’’ti iminā ārammaṇūpanijjhānānaṃ gahitattā dhammaratanaṃ gahitameva. ‘‘Brāhmaṇo’’ti iminā saṅgharatanaṃ gahitameva. Buddharatanaṃ pana sarūpeneva gahitanti.
มหากปฺปินสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Mahākappinasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑๑. มหากปฺปินสุตฺตํ • 11. Mahākappinasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑๑. มหากปฺปินสุตฺตวณฺณนา • 11. Mahākappinasuttavaṇṇanā
