Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
೩. ಮಹಾಕಪ್ಪಿನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
3. Mahākappinattheraapadānavaṇṇanā
ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಪ್ಪಿನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಓವಾದಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಧಿಕಾರಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇಸಿ।
Padumuttaronāma jinotiādikaṃ āyasmato kappinattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā satthu santike dhammadesanaṃ suṇanto satthārā ekaṃ bhikkhuṃ ovādakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapitaṃ disvā adhikārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthesi.
ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಬಾರಾಣಸಿತೋ ಅವಿದೂರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪೇಸಕಾರಗಾಮೇ ಜೇಟ್ಠಪೇಸಕಾರಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತದಾ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ ವಸಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಜನಪದೇ ವಸನ್ತಿ। ತೇ ಏಕವಾರಂ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ಓತರಿತ್ವಾ ‘‘ಸೇನಾಸನಂ ಕರಣತ್ಥಾಯ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚಥಾ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಟ್ಠ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಪಹಿಣಿಂಸು। ತದಾ ಪನ ರಞ್ಞೋ ವಪ್ಪಮಙ್ಗಲಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ‘‘ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಕಿರ ಆಗತಾ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಆಗತಕಾರಣಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ, ಭನ್ತೇ, ಓಕಾಸೋ ನತ್ಥಿ ಸ್ವೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಪ್ಪಮಙ್ಗಲಂ , ತತಿಯದಿವಸೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಅನಿಮನ್ತೇತ್ವಾವ ಪಾವಿಸಿ। ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು।
So tattha yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto bārāṇasito avidūre ekasmiṃ pesakāragāme jeṭṭhapesakāragehe nibbatto tadā sahassamattā paccekabuddhā himavante aṭṭha māse vasitvā vassike cattāro māse janapade vasanti. Te ekavāraṃ bārāṇasiyā avidūre otaritvā ‘‘senāsanaṃ karaṇatthāya hatthakammaṃ yācathā’’ti rañño santikaṃ aṭṭha paccekabuddhe pahiṇiṃsu. Tadā pana rañño vappamaṅgalaṃ ahosi. So ‘‘paccekabuddhā kira āgatā’’ti sutvā nikkhamitvā āgatakāraṇaṃ pucchitvā ‘‘ajja, bhante, okāso natthi sve amhākaṃ vappamaṅgalaṃ , tatiyadivase karissāmā’’ti vatvā paccekabuddhe animantetvāva pāvisi. Paccekabuddhā ‘‘aññaṃ gāmaṃ pavisissāmā’’ti pakkamiṃsu.
ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಜೇಟ್ಠಪೇಸಕಾರಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ತೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ದಿಸ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಅವೇಲಾಯ ಅಯ್ಯಾ ಆಗತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ತೇ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕಥೇಸುಂ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ಇತ್ಥೀ ‘‘ಸ್ವೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ನಿಮನ್ತೇಸಿ। ‘‘ಬಹುಕಾ ಮಯಂ, ಭಗಿನೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಿತ್ತಕಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ? ‘‘ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ, ಭಗಿನೀ’’ತಿ। ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ನೋ ಗಾಮೇ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ವಸಿಮ್ಹಾ, ಏಕೇಕೋ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖಂ ದಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖಂ ಅಧಿವಾಸೇಥ, ಅಹಮೇವ ವೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಕಾರಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಅಧಿವಾಸೇಸುಂ।
Tasmiṃ samaye jeṭṭhapesakārassa bhariyā kenacideva karaṇīyena bārāṇasiṃ gacchantī te paccekabuddhe disvā vanditvā, ‘‘kiṃ, bhante, avelāya ayyā āgatā’’ti pucchi. Te ādito paṭṭhāya kathesuṃ. Taṃ sutvā saddhāsampannā buddhisampannā itthī ‘‘sve, bhante, amhākaṃ bhikkhaṃ gaṇhathā’’ti nimantesi. ‘‘Bahukā mayaṃ, bhaginī’’ti. ‘‘Kittakā, bhante’’ti? ‘‘Sahassamattā, bhaginī’’ti. ‘‘Bhante, imasmiṃ no gāme sahassamattā vasimhā, ekeko ekekassa bhikkhaṃ dassati, bhikkhaṃ adhivāsetha, ahameva vo vasanaṭṭhānaṃ kārāpessāmī’’ti āha. Paccekabuddhā adhivāsesuṃ.
ಸಾ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಉಗ್ಘೋಸೇಸಿ – ‘‘ಅಮ್ಮತಾತಾ, ಅಹಂ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ದಿಸ್ವಾ ನಿಮನ್ತೇಸಿಂ, ಅಯ್ಯಾನಂ ನಿಸೀದನಟ್ಠಾನಂ ಸಂವಿದಹಥ, ಯಾಗುಭತ್ತಾದೀನಿ ಸಮ್ಪಾದೇಥಾ’’ತಿ ಗಾಮಮಜ್ಝೇ ಮಣ್ಡಪಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಪರಿವಿಸಿತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಆದಾಯ ತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತೇಮಾಸಂ ವಸನತ್ಥಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪುನ ಗಾಮೇ ಉಗ್ಘೋಸೇಸಿ – ‘‘ಅಮ್ಮತಾತಾ, ಏಕೇಕಕುಲತೋ ಏಕೇಕಪುರಿಸೋ ವಾಸಿಫರಸುಆದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅಯ್ಯಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಕರೋತೂ’’ತಿ। ಗಾಮವಾಸಿನೋ ತಸ್ಸಾಯೇವ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಏಕೇಕೋ ಏಕೇಕಂ ಕತ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ರತ್ತಿದಿವಾಟ್ಠಾನೇಹಿ ಪಣ್ಣಸಾಲಸಹಸ್ಸಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ಉಪಗತಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ‘‘ಅಹಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಹಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು। ಸಾ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಕಾಲೇ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾನಂ ಚೀವರಸಾಟಕೇ ಸಜ್ಜೇಥಾ’’ತಿ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಮೂಲಂ ಚೀವರಂ ದಾಪೇಸಿ। ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ವುಟ್ಠವಸ್ಸಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ಗಾಮವಾಸಿನೋಪಿ ಇದಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ತಾವತಿಂಸದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಗಣದೇವತಾ ನಾಮ ಅಹೇಸುಂ।
Sā gāmaṃ pavisitvā ugghosesi – ‘‘ammatātā, ahaṃ sahassamatte paccekabuddhe disvā nimantesiṃ, ayyānaṃ nisīdanaṭṭhānaṃ saṃvidahatha, yāgubhattādīni sampādethā’’ti gāmamajjhe maṇḍapaṃ kārāpetvā āsanāni paññāpetvā punadivase paccekabuddhe nisīdāpetvā paṇītena khādanīyena bhojanīyena parivisitvā bhattakiccapariyosāne tasmiṃ gāme sabbā itthiyo ādāya tāhi saddhiṃ paccekabuddhe vanditvā temāsaṃ vasanatthāya paṭiññaṃ gaṇhitvā puna gāme ugghosesi – ‘‘ammatātā, ekekakulato ekekapuriso vāsipharasuādīni gahetvā araññaṃ pavisitvā dabbasambhāre āharitvā ayyānaṃ vasanaṭṭhānaṃ karotū’’ti. Gāmavāsino tassāyeva vacanaṃ sutvā ekeko ekekaṃ katvā saddhiṃ rattidivāṭṭhānehi paṇṇasālasahassaṃ niṭṭhāpetvā attano attano paṇṇasālāyaṃ upagataṃ paccekabuddhaṃ ‘‘ahaṃ sakkaccaṃ upaṭṭhahissāmi, ahaṃ sakkaccaṃ upaṭṭhahissāmī’’ti vatvā upaṭṭhahiṃsu. Sā vassaṃvuṭṭhakāle ‘‘attano attano paṇṇasālāya vassaṃvuṭṭhānaṃ paccekabuddhānaṃ cīvarasāṭake sajjethā’’ti samādapetvā ekekassa sahassa sahassamūlaṃ cīvaraṃ dāpesi. Paccekabuddhā vuṭṭhavassā anumodanaṃ katvā pakkamiṃsu. Gāmavāsinopi idaṃ puññakammaṃ katvā tato cuto tāvatiṃsadevaloke nibbattitvā gaṇadevatā nāma ahesuṃ.
ತೇ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಗೇಹೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು। ಪುಬ್ಬೇ ಜೇಟ್ಠಕಪೇಸಕಾರೋ ಜೇಟ್ಠಕಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ। ಭರಿಯಾಪಿಸ್ಸ ಏಕಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಧೀತಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೇಸಾನಂ ಭರಿಯಾಯೋ ಸೇಸಕುಟುಮ್ಬಿಕಾನಂ ಧೀತರೋ ಅಹೇಸುಂ, ತಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ಪರಕುಲಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಯೋ ತೇಸಂ ತೇಸಂಯೇವ ಗೇಹಾನಿ ಅಗಮಂಸು। ಅಥೇಕದಿವಸಂ ವಿಹಾರೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ ಸಙ್ಘುಟ್ಠೇ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಾ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಭರಿಯಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಅಗಮಂಸು। ತೇಸಂ ವಿಹಾರಮಜ್ಝಂ ಪವಿಟ್ಠಕ್ಖಣೇ ವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ। ಯೇಸಂ ಕುಲೂಪಕಾ ವಾ ಞಾತಿಸಾಮಣೇರಾದಯೋ ವಾ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ತೇಸಂ ಪರಿವೇಣಾದೀನಿ ಪವಿಸಿಂಸು। ತೇ ಪನ ತಥಾರೂಪಾನಂ ನತ್ಥಿತಾಯ ಕತ್ಥಚಿ ಪವಿಸಿತುಂ ಅವಿಸಹನ್ತಾ ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇಯೇವ ಅಟ್ಠಂಸು। ಅಥ ನೇ ಜೇಟ್ಠಕಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಆಹ – ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ, ಕುಲಪುತ್ತೇಹಿ ನಾಮ ಏತ್ತಕೇನ ಲಜ್ಜಿತುಂ ಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಅಯ್ಯ, ಕಿಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಯಂ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ ಇಮಂ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಪತ್ತಾ, ಸಬ್ಬೇ ಧನಂ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಪರಿವೇಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ ಜೇಟ್ಠಕೋ ಸಹಸ್ಸಂ ಅದಾಸಿ। ಸೇಸಾ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ। ಇತ್ಥಿಯೋ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾನಿ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾನಿ ಸತಾನಿ। ತೇ ತಂ ಧನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಕೂಟಾಗಾರಪರಿವಾರಂ ಸತ್ಥು ವಸನತ್ಥಾಯ ಮಹಾಪರಿವೇಣಂ ನಾಮ ಕಾರಾಪೇಸುಂ। ನವಕಮ್ಮಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾಯ ಧನೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಪುಬ್ಬೇ ದಿನ್ನಧನತೋ ಪುನ ಉಪಡ್ಢೂಪಡ್ಢಂ ಅದಂಸು। ನಿಟ್ಠಿತೇ ಪರಿವೇಣೇ ವಿಹಾರಮಹಂ ಕರೋನ್ತಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಾನಂ ಚೀವರಾನಿ ಸಜ್ಜಯಿಂಸು।
Te tattha dibbasampattiṃ anubhavitvā kassapasammāsambuddhakāle kuṭumbikagehesu nibbattiṃsu. Pubbe jeṭṭhakapesakāro jeṭṭhakakuṭumbikassa putto ahosi. Bhariyāpissa ekassa jeṭṭhakakuṭumbikassa dhītā ahosi. Sesānaṃ bhariyāyo sesakuṭumbikānaṃ dhītaro ahesuṃ, tā sabbāpi vayappattā parakulaṃ gacchantiyo tesaṃ tesaṃyeva gehāni agamaṃsu. Athekadivasaṃ vihāre dhammassavane saṅghuṭṭhe ‘‘satthā dhammaṃ desessatī’’ti sutvā te sabbepi kuṭumbikā ‘‘dhammaṃ sossāmā’’ti bhariyāhi saddhiṃ vihāraṃ agamaṃsu. Tesaṃ vihāramajjhaṃ paviṭṭhakkhaṇe vassaṃ vassi. Yesaṃ kulūpakā vā ñātisāmaṇerādayo vā atthi, te tesaṃ pariveṇādīni pavisiṃsu. Te pana tathārūpānaṃ natthitāya katthaci pavisituṃ avisahantā vihāramajjheyeva aṭṭhaṃsu. Atha ne jeṭṭhakakuṭumbiko āha – ‘‘passatha, bho, amhākaṃ vippakāraṃ, kulaputtehi nāma ettakena lajjituṃ yutta’’nti. ‘‘Ayya, kiṃ karomā’’ti? ‘‘Mayaṃ vissāsikaṭṭhānassa abhāvena imaṃ vippakāraṃ pattā, sabbe dhanaṃ saṃharitvā pariveṇaṃ karissāmā’’ti. ‘‘Sādhu, ayyā’’ti jeṭṭhako sahassaṃ adāsi. Sesā pañca pañca satāni. Itthiyo aḍḍhateyyāni aḍḍhateyyāni satāni. Te taṃ dhanaṃ āharitvā sahassakūṭāgāraparivāraṃ satthu vasanatthāya mahāpariveṇaṃ nāma kārāpesuṃ. Navakammassa mahantatāya dhane appahonte pubbe dinnadhanato puna upaḍḍhūpaḍḍhaṃ adaṃsu. Niṭṭhite pariveṇe vihāramahaṃ karontā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sattāhaṃ mahādānaṃ datvā vīsatiyā bhikkhusahassānaṃ cīvarāni sajjayiṃsu.
ಜೇಟ್ಠಕಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಪನ ಭರಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞಾಯ ಠಿತಾ ಅಹಂ ತೇಹಿ ಸಮಕಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತಿರೇಕತರಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ಥಾರಂ ಪೂಜೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅನೋಜಪುಪ್ಫವಣ್ಣೇನ ಸಹಸ್ಸಮೂಲೇನ ಸಾಟಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನೋಜಪುಪ್ಫಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಅನೋಜಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ತಂ ಸಾಟಕಂ ಸತ್ಥು ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಅನೋಜಪುಪ್ಫವಣ್ಣಂಯೇವ ಮೇ ಸರೀರಂ ಹೋತು, ಅನೋಜಾತ್ವೇವ ಚ ನಾಮಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ। ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏವಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ। ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು। ತೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ದೇವಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಕೋ ಕುಕ್ಕುಟವತೀನಗರೇ ರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನರಾಜಾ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ। ಸೇಸಾ ಅಮಚ್ಚಕುಲೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು। ಜೇಟ್ಠಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಮದ್ದರಟ್ಠೇ ಸಾಕಲನಗರೇ ರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಅನೋಜಪುಪ್ಫವಣ್ಣಮೇವಸ್ಸಾ ಸರೀರಂ ಅಹೋಸಿ, ತೇನ ಅನೋಜಾತ್ವೇವಸ್ಸಾ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು, ಸಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನರಞ್ಞೋ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನೋಜಾದೇವೀತಿ ಪಾಕಟಾ ಅಹೋಸಿ।
Jeṭṭhakakuṭumbikassa pana bhariyā attano paññāya ṭhitā ahaṃ tehi samakaṃ akatvā atirekataraṃ katvā ‘‘satthāraṃ pūjessāmī’’ti anojapupphavaṇṇena sahassamūlena sāṭakena saddhiṃ anojapupphacaṅkoṭakaṃ gahetvā satthāraṃ anojapupphehi pūjetvā taṃ sāṭakaṃ satthu pādamūle ṭhapetvā, ‘‘bhante, nibbattanibbattaṭṭhāne anojapupphavaṇṇaṃyeva me sarīraṃ hotu, anojātveva ca nāmaṃ hotū’’ti patthanaṃ akāsi. Satthā ‘‘evaṃ hotū’’ti anumodanaṃ akāsi. Te sabbepi yāvatāyukaṃ ṭhatvā tato cutā devaloke nibbattiṃsu. Te imasmiṃ buddhuppāde devalokā cavitvā jeṭṭhako kukkuṭavatīnagare rājakule nibbattitvā viññutaṃ patto mahākappinarājā nāma ahosi. Sesā amaccakulesu nibbattiṃsu. Jeṭṭhakassa bhariyā maddaraṭṭhe sākalanagare rājakule nibbatti anojapupphavaṇṇamevassā sarīraṃ ahosi, tena anojātvevassā nāmaṃ akaṃsu, sā vayappattā mahākappinarañño gehaṃ gantvā anojādevīti pākaṭā ahosi.
ಸೇಸಿತ್ಥಿಯೋಪಿ ಅಮಚ್ಚಕುಲೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ತೇಸಂಯೇವ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಾನಂ ಗೇಹಾನಿ ಅಗಮಂಸು। ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ರಞ್ಞೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಸದಿಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿಂಸು। ಯದಾ ಹಿ ರಾಜಾ ಅಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಹತ್ಥಿಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ವಿಚರತಿ, ತದಾಪಿ ತೇ ತಥೇವ ವಿಚರನ್ತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಅಸ್ಸೇನ ವಾ ರಥೇನ ವಾ ವಿಚರನ್ತೇ ತೇಪಿ ತಥೇವ ವಿಚರನ್ತಿ। ಏವಂ ತೇ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಕತಾನಂ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಬಲೇನ ಏಕತೋವ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿಂಸು। ರಞ್ಞೋ ಪನ ವಾಲೋ, ವಾಲವಾಹನೋ, ಪುಪ್ಫೋ, ಪುಪ್ಫವಾಹನೋ, ಸುಪತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಚೇವ ಅಸ್ಸಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇಸು ರಾಜಾ ಸುಪತ್ತಂ ಅಸ್ಸಂ ಸಯಂ ಆರೋಹತಿ, ಇತರೇ ಚತ್ತಾರೋ ಅಸ್ಸೇ ಅಸ್ಸಾರೋಹಾನಂ ಸಾಸನಾಹರಣತ್ಥಾಯ ಅದಾಸಿ। ರಾಜಾ ತೇ ಪಾತೋವ ಭೋಜೇತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ , ಭಣೇ, ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಯೋಜನಾನಿ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಸುಖಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ। ತೇ ಚತೂಹಿ ದ್ವಾರೇಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಯೋಜನಾನಿ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾಸನಂ ಅಲಭಿತ್ವಾವ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು।
Sesitthiyopi amaccakulesu nibbattitvā vayappattā tesaṃyeva amaccaputtānaṃ gehāni agamaṃsu. Te sabbepi rañño sampattisadisaṃ sampattiṃ anubhaviṃsu. Yadā hi rājā alaṅkārapaṭimaṇḍito hatthiṃ abhiruhitvā vicarati, tadāpi te tatheva vicaranti. Tasmiṃ assena vā rathena vā vicarante tepi tatheva vicaranti. Evaṃ te ekato hutvā katānaṃ puññānaṃ balena ekatova sampattiṃ anubhaviṃsu. Rañño pana vālo, vālavāhano, puppho, pupphavāhano, supattoti pañceva assā honti. Tesu rājā supattaṃ assaṃ sayaṃ ārohati, itare cattāro asse assārohānaṃ sāsanāharaṇatthāya adāsi. Rājā te pātova bhojetvā ‘‘gacchatha , bhaṇe, dve vā tīṇi vā yojanāni āhiṇḍitvā buddhassa vā dhammassa vā saṅghassa vā uppannabhāvaṃ sutvā mayhaṃ sukhasāsanaṃ ārocethā’’ti pesesi. Te catūhi dvārehi nikkhamitvā dve tīṇi yojanāni āhiṇḍitvā kiñci sāsanaṃ alabhitvāva paccāgamiṃsu.
ಅಥೇಕದಿವಸಂ ರಾಜಾ ಸುಪತ್ತಂ ಆರುಹಿತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಕಿಲನ್ತರೂಪೇ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತೇ ವಾಣಿಜಕೇ ನಗರಂ ಪವಿಸನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಅದ್ಧಾನಕಿಲನ್ತಾ, ಅದ್ಧೋ ಇಮೇಸಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಏಕಂ ಭದ್ದಕಂ ಸಾಸನಂ ಸೋಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕುತೋ ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ, ದೇವ, ಇತೋ ವೀಸತಿಯೋಜನಸತಮತ್ಥಕೇ ಸಾವತ್ಥಿ ನಾಮ ನಗರಂ, ತತೋ ಆಗತಮ್ಹಾ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ವೋ ದೇಸೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾಸನಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ದೇವ, ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನತ್ಥಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ। ರಾಜಾ ತಾವದೇವ ಬಲವಪೀತಿಯಾ ಫುಟ್ಠಸರೀರೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮುಹುತ್ತಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಪನ, ‘‘ತಾತಾ, ಕಿಂ ವದೇಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ಬುದ್ಧೋ, ದೇವ, ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ। ರಾಜಾ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ತತಿಯಮ್ಪಿ ತಥೇವ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ‘‘ಕಿಂ ವದೇಥ, ತಾತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ತಾತಾ, ಸುಖಸಾಸನಸವನಾಯ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವೋ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಪರಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾಸನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಾತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ, ದೇವ, ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ। ರಾಜಾ ತಮ್ಪಿ ಸುತ್ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ತಯೋ ವಾರೇ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಇಧಾಪಿ ವೋ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಪರಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾಸನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಾತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ, ದೇವ, ಸಙ್ಘೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ। ರಾಜಾ ತಮ್ಪಿ ಸುತ್ವಾ ತಥೇವ ತಯೋ ವಾರೇ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ‘‘ಸಙ್ಘೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಇಧಾಪಿ ವೋ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತಾ, ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ದೇವ, ತುಮ್ಹೇ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಂ, ತಾತಾ, ‘ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಸಙ್ಘೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’ತಿ ಸುತ್ವಾ ನ ಪುನ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ, ದೇವ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ರಾಜಾ ಸುವಣ್ಣಪಟ್ಟೇ ಅಕ್ಖರಾನಿ ಲಿಖಾಪೇತ್ವಾ ವಾಣಿಜಕಾನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಅನೋಜಾಯ ನಾಮ ದೇವಿಯಾ ದೇಥ, ಸಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ತೀಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ದಸ್ಸತಿ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ನಂ ವದೇಯ್ಯಾಥ ‘ರಞ್ಞಾ ಕಿರ ತೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ಯಥಾಸುಖಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಾಹೀ’ತಿ, ಸಚೇ ಪನ ‘ವೋ ರಾಜಾ ಕಹ’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ‘ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋತಿ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ಅಮಚ್ಚಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಾನಂ ತಥೇವ ಸಾಸನಂ ಪಹಿಣಿಂಸು। ರಾಜಾ ವಾಣಿಜಕೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ತಂಖಣಞ್ಞೇವ ನಿಕ್ಖಮಿ।
Athekadivasaṃ rājā supattaṃ āruhitvā amaccasahassaparivuto uyyānaṃ gacchanto kilantarūpe pañcasatamatte vāṇijake nagaraṃ pavisante disvā ‘‘ime addhānakilantā, addho imesaṃ santikā ekaṃ bhaddakaṃ sāsanaṃ sossāmī’’ti te pakkosāpetvā ‘‘kuto āgatatthā’’ti pucchi. ‘‘Atthi, deva, ito vīsatiyojanasatamatthake sāvatthi nāma nagaraṃ, tato āgatamhā’’ti. ‘‘Atthi pana vo dese kiñci sāsanaṃ uppanna’’nti. ‘‘Deva, aññaṃ kiñci natthi, sammāsambuddho uppanno’’ti. Rājā tāvadeva balavapītiyā phuṭṭhasarīro kiñci sallakkhetuṃ asakkonto muhuttaṃ vītināmetvā pana, ‘‘tātā, kiṃ vadethā’’ti pucchi. ‘‘Buddho, deva, uppanno’’ti. Rājā dutiyampi tatiyampi tatheva vītināmetvā catutthavāre ‘‘kiṃ vadetha, tātā’’ti pucchitvā ‘‘buddho uppanno’’ti vutte, ‘‘tātā, sukhasāsanasavanāya satasahassaṃ vo dammī’’ti vatvā ‘‘aparampi kiñci sāsanaṃ atthi, tātā’’ti pucchi. ‘‘Atthi, deva, dhammo uppanno’’ti. Rājā tampi sutvā purimanayeneva tayo vāre vītināmetvā catutthavāre ‘‘dhammo uppanno’’ti vutte – ‘‘idhāpi vo satasahassaṃ dammī’’ti vatvā ‘‘aparampi kiñci sāsanaṃ atthi, tātā’’ti pucchi. ‘‘Atthi, deva, saṅgho uppanno’’ti. Rājā tampi sutvā tatheva tayo vāre vītināmetvā catutthavāre ‘‘saṅgho uppanno’’ti vutte – ‘‘idhāpi vo satasahassaṃ dammī’’ti vatvā amaccasahassaṃ oloketvā, ‘‘tātā, kiṃ karissāmā’’ti pucchi. ‘‘Deva, tumhe kiṃ karissathā’’ti? ‘‘Ahaṃ, tātā, ‘buddho uppanno dhammo uppanno saṅgho uppanno’ti sutvā na puna nivattissāmi, bhagavantaṃ uddissa gantvā tassa santike pabbajissāmī’’ti. ‘‘Mayampi, deva, tumhehi saddhiṃ pabbajissāmā’’ti. Rājā suvaṇṇapaṭṭe akkharāni likhāpetvā vāṇijakānaṃ datvā ‘‘imaṃ anojāya nāma deviyā detha, sā tumhākaṃ tīṇi satasahassāni dassati, evañca pana naṃ vadeyyātha ‘raññā kira te issariyaṃ vissaṭṭhaṃ, yathāsukhaṃ sampattiṃ paribhuñjāhī’ti, sace pana ‘vo rājā kaha’nti pucchati, ‘satthāraṃ uddissa pabbajissāmī’ti vatvā gatoti āroceyyāthā’’ti āha. Amaccāpi attano attano bhariyānaṃ tatheva sāsanaṃ pahiṇiṃsu. Rājā vāṇijake uyyojetvā assaṃ abhiruyha amaccasahassaparivuto taṃkhaṇaññeva nikkhami.
ಸತ್ಥಾಪಿ ತಂದಿವಸಂ ಪಚ್ಚೂಸಕಾಲೇ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನರಾಜಾನಂ ಸಪರಿವಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ವಾಣಿಜಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕಾ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಉಪ್ಪನ್ನಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ತೇಸಂ ವಚನಂ ತೀಹಿ ಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಪಹಾಯ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ಮಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ಸ್ವೇ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಸಪರಿವಾರೋ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ, ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪುನದಿವಸೇ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ವಿಯ ಖುದ್ದಕಗಾಮಭೋಜಕಂ ರಾಜಾನಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಯಮೇವ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೀಸಯೋಜನಸತಂ ಮಗ್ಗಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಚನ್ದಭಾಗಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಸ್ಮಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ। ರಾಜಾಪಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಏಕಂ ನದಿಂ ಪತ್ವಾ ‘‘ಕಾ ನಾಮಾಯ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ಅಪರಚ್ಛಾ ನಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಮಸ್ಸಾ ಪರಿಮಾಣಂ, ತಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ಗಮ್ಭೀರತೋ ಗಾವುತಂ, ಪುಥುಲತೋ ದ್ವೇ ಗಾವುತಾನಿ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನೇತ್ಥ ನಾವಾ ವಾ ಉಳುಮ್ಪೋ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನತ್ಥಿ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ನಾವಾದೀನಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೇ ಅಮ್ಹೇ ಜಾತಿ ಜರಂ ಉಪನೇತಿ, ಜರಾ ಮರಣಂ। ಅಹಂ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ತೇಸಂ ಮೇ ಆನುಭಾವೇನ ‘ಇದಂ ಉದಕಂ ಉದಕಂ ವಿಯ ಮಾ ಹೋತೂ’ತಿ ರತನತ್ತಯಸ್ಸ ಗುಣಂ ಆವಜ್ಜೇತ್ವಾ ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’’ತಿ ಬುದ್ಧಗುಣಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಸಪರಿವಾರೋ ಅಸ್ಸಸಹಸ್ಸೇನ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ಪಕ್ಖನ್ದಿ। ಸಿನ್ಧವಾ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ ವಿಯ ಪಕ್ಖನ್ದಿಂಸು। ಖುರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇವ ತೇಮಿಂಸು।
Satthāpi taṃdivasaṃ paccūsakāle lokaṃ volokento mahākappinarājānaṃ saparivāraṃ disvā ‘‘ayaṃ mahākappino vāṇijakānaṃ santikā tiṇṇaṃ ratanānaṃ uppannabhāvaṃ sutvā tesaṃ vacanaṃ tīhi satasahassehi pūjetvā rajjaṃ pahāya amaccasahassaparivuto maṃ uddissa pabbajitukāmo sve nikkhamissati, so saparivāro saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇissati, paccuggamanaṃ karissāmī’’ti punadivase cakkavattī viya khuddakagāmabhojakaṃ rājānaṃ paccuggacchanto sayameva pattacīvaramādāya vīsayojanasataṃ maggaṃ paccuggantvā candabhāgāya nadiyā tīre nigrodharukkhamūle chabbaṇṇabuddharasmiyo vissajjetvā nisīdi. Rājāpi āgacchanto ekaṃ nadiṃ patvā ‘‘kā nāmāya’’nti pucchi. ‘‘Aparacchā nāma, devā’’ti. ‘‘Kimassā parimāṇaṃ, tātā’’ti? ‘‘Gambhīrato gāvutaṃ, puthulato dve gāvutāni, devā’’ti. ‘‘Atthi panettha nāvā vā uḷumpo vā’’ti? ‘‘Natthi, devā’’ti. ‘‘Nāvādīni olokente amhe jāti jaraṃ upaneti, jarā maraṇaṃ. Ahaṃ nibbematiko hutvā tīṇi ratanāni uddissa nikkhanto, tesaṃ me ānubhāvena ‘idaṃ udakaṃ udakaṃ viya mā hotū’ti ratanattayassa guṇaṃ āvajjetvā ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho’’’ti buddhaguṇaṃ anussaranto saparivāro assasahassena udakapiṭṭhe pakkhandi. Sindhavā piṭṭhipāsāṇe viya pakkhandiṃsu. Khurānaṃ aggaṭṭhāneva temiṃsu.
ಸೋ ತಂ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಪರಮ್ಪಿ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಕಾ ನಾಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ನೀಲವಾಹಾ ನಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಮಸ್ಸಾ ಪರಿಮಾಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಗಮ್ಭೀರತೋಪಿ ಪುಥುಲತೋಪಿ ಅಡ್ಢಯೋಜನಂ, ದೇವಾ’’ತಿ। ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ। ತಂ ಪನ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಧಮ್ಮಾನುಸ್ಸತಿಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಪಕ್ಖನ್ದಿ। ತಮ್ಪಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಪರಮ್ಪಿ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಕಾ ನಾಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ‘‘ಚನ್ದಭಾಗಾ ನಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಮಸ್ಸಾ ಪರಿಮಾಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಗಮ್ಭೀರತೋಪಿ ಪುಥುಲತೋಪಿ ಯೋಜನಂ, ದೇವಾ’’ತಿ। ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ। ತಂ ಪನ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಸಙ್ಘಾನುಸ್ಸತಿಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಪಕ್ಖನ್ದಿ। ತಮ್ಪಿ ನದಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸತ್ಥು ಸರೀರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಸ್ಮಿಯೋ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಾಖಾವಿಟಪಪಲಾಸಾನಿ ಓಭಾಸಯಮಾನಾ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಓಭಾಸೋ ನೇವ ಚನ್ದಸ್ಸ, ನ ಸೂರಿಯಸ್ಸ, ನ ದೇವಮಾರಬ್ರಾಹ್ಮಣಸುಪಣ್ಣನಾಗಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ, ಅದ್ಧಾ ಅಹಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ದಿಟ್ಠೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಸೋ ತಾವದೇವ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಓನತಸರೀರೋ ರಸ್ಮಿಯಾನುಸಾರೇನ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮನೋಸಿಲಾರಸೇ ನಿಮುಜ್ಜನ್ತೋ ವಿಯ ಬುದ್ಧರಸ್ಮೀನಂ ಅನ್ತೋ ಪಾವಿಸಿ। ಸೋ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸೇನ। ಸತ್ಥಾ ತೇಸಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ। ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಪರಿವಾರೋ ರಾಜಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ।
So taṃ uttaritvā purato gacchanto aparampi nadiṃ disvā ‘‘ayaṃ kā nāmā’’ti pucchi. ‘‘Nīlavāhā nāma, devā’’ti. ‘‘Kimassā parimāṇa’’nti? ‘‘Gambhīratopi puthulatopi aḍḍhayojanaṃ, devā’’ti. Sesaṃ purimasadisameva. Taṃ pana nadiṃ disvā ‘‘svākkhāto bhagavatā dhammo’’ti dhammānussatiṃ anussaranto pakkhandi. Tampi atikkamitvā gacchanto aparampi nadiṃ disvā ‘‘ayaṃ kā nāmā’’ti pucchi. ‘‘Candabhāgā nāma, devā’’ti. ‘‘Kimassā parimāṇa’’nti? ‘‘Gambhīratopi puthulatopi yojanaṃ, devā’’ti. Sesaṃ purimasadisameva. Taṃ pana nadiṃ disvā ‘‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho’’ti saṅghānussatiṃ anussaranto pakkhandi. Tampi nadiṃ atikkamitvā gacchanto satthu sarīrato nikkhantā chabbaṇṇabuddharasmiyo nigrodharukkhassa sākhāviṭapapalāsāni obhāsayamānā disvā cintesi – ‘‘ayaṃ obhāso neva candassa, na sūriyassa, na devamārabrāhmaṇasupaṇṇanāgānaṃ aññatarassa, addhā ahaṃ satthāraṃ uddissa āgacchanto sammāsambuddhena diṭṭho bhavissāmī’’ti. So tāvadeva assapiṭṭhito otaritvā onatasarīro rasmiyānusārena satthāraṃ upasaṅkamitvā manosilārase nimujjanto viya buddharasmīnaṃ anto pāvisi. So satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdi saddhiṃ amaccasahassena. Satthā tesaṃ anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Desanāpariyosāne saparivāro rājā sotāpattiphale patiṭṭhahi.
ಅಥ ಸಬ್ಬೇ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿಂಸು। ಸತ್ಥಾ ‘‘ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ ನು ಖೋ ಇಮೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ‘‘ಇಮೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸಹಸ್ಸಾನಂ ಚೀವರಸಹಸ್ಸಂ ಅದಂಸು, ಕಸ್ಸಪಬುದ್ಧಕಾಲೇ ವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಾನಂ ವೀಸತಿಚೀವರಸಹಸ್ಸಾನಿಪಿ ಅದಂಸು, ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ಇಮೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಾಗಮನ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ, ಚರಥ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯಾ’’ತಿ ಆಹ। ತೇ ತಾವದೇವ ಅಟ್ಠಪರಿಕ್ಖಾರಧರಾ ವಸ್ಸಸಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಾ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಚೋರೋಹಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು।
Atha sabbe uṭṭhahitvā pabbajjaṃ yāciṃsu. Satthā ‘‘āgamissati nu kho imesaṃ kulaputtānaṃ iddhimayapattacīvara’’nti upadhārento ‘‘ime kulaputtā paccekabuddhasahassānaṃ cīvarasahassaṃ adaṃsu, kassapabuddhakāle vīsatiyā bhikkhusahassānaṃ vīsaticīvarasahassānipi adaṃsu, anacchariyaṃ imesaṃ kulaputtānaṃ iddhimayapattacīvarāgamana’’nti ñatvā dakkhiṇahatthaṃ pasāretvā ‘‘etha, bhikkhavo, caratha brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti āha. Te tāvadeva aṭṭhaparikkhāradharā vassasaṭṭhikattherā viya hutvā vehāsaṃ abbhuggantvā paccorohitvā satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
ತೇ ಪನ ವಾಣಿಜಕಾ ರಾಜಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದೇವಿಯಾ ರಞ್ಞಾ ಪಹಿತಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ದೇವಿಯಾ ‘‘ಆಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಂಸು। ಅಥ ನೇ ದೇವೀ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ತಾತಾ, ಕಿಂಕಾರಣಾ ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಯಂ ರಞ್ಞಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸಿತಾ, ತೀಣಿ ಕಿರ ನೋ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ದೇಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಬಹುಂ, ಭಣೇ, ಭಣಥ, ಕಿಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಕತಂ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ವೋ ರಾಜಾ ಪಸನ್ನೋ ಏತ್ತಕಂ ಧನಂ ದಾಪೇತೀ’’ತಿ? ‘‘ದೇವಿ, ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕತಂ, ಏಕಂ ಪನ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚಯಿಮ್ಹಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಪನ, ತಾತಾ, ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ತಂ ಆರೋಚೇತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಸಕ್ಕಾ, ದೇವೀ’’ತಿ ಸುವಣ್ಣಭಿಙ್ಗಾರೇನ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ‘‘ದೇವಿ, ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ। ಸಾಪಿ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೀತಿಯಾ ಫುಟ್ಠಸರೀರಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ‘‘ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ತಾತಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪದೇ ರಞ್ಞಾ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ? ‘‘ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ದೇವೀ’’ತಿ। ‘‘ತಾತಾ, ಅನನುಚ್ಛವಿಕಂ ರಞ್ಞಾ ಕತಂ ಏವರೂಪಂ ಸಾಸನಂ ಸುತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸತಸಹಸ್ಸದದಮಾನೇನ, ಅಹಂ ವೋ ಮಮ ದುಗ್ಗತಪಣ್ಣಾಕಾರೇ ತೀಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ದಮ್ಮಿ। ಅಪರಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಆರೋಚಿತ’’ನ್ತಿ? ತೇ ಇದಞ್ಚ ಇದಞ್ಚಾತಿ ಇತರಾನಿಪಿ ದ್ವೇ ಸಾಸನಾನಿ ಆರೋಚೇಸುಂ। ದೇವೀ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ತಯೋ ತಯೋ ವಾರೇ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಚತುತ್ಥವಾರೇ ತೀಣಿ ತೀಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅದಾಸಿ। ಏವಂ ತೇ ಸಬ್ಬಾನಿ ದ್ವಾದಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಲಭಿಂಸು।
Te pana vāṇijakā rājagehaṃ gantvā deviyā raññā pahitasāsanaṃ ārocetvā deviyā ‘‘āgacchantū’’ti vutte pavisitvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Atha ne devī pucchi – ‘‘tātā, kiṃkāraṇā āgatatthā’’ti? ‘‘Mayaṃ raññā tumhākaṃ santikaṃ pesitā, tīṇi kira no satasahassāni dethā’’ti. ‘‘Bahuṃ, bhaṇe, bhaṇatha, kiṃ tumhehi rañño santike kataṃ, kismiṃ vo rājā pasanno ettakaṃ dhanaṃ dāpetī’’ti? ‘‘Devi, na aññaṃ kiñci kataṃ, ekaṃ pana sāsanaṃ ārocayimhā’’ti. ‘‘Sakkā pana, tātā, mayhampi taṃ ārocetu’’nti. ‘‘Sakkā, devī’’ti suvaṇṇabhiṅgārena mukhaṃ vikkhāletvā ‘‘devi, buddho loke uppanno’’ti. Sāpi taṃ sutvā pītiyā phuṭṭhasarīrā tikkhattuṃ kiñci asallakkhetvā catutthavāre ‘‘buddho uppanno’’ti sutvā ‘‘kiṃ, tātā, imasmiṃ pade raññā dinna’’nti ? ‘‘Satasahassaṃ, devī’’ti. ‘‘Tātā, ananucchavikaṃ raññā kataṃ evarūpaṃ sāsanaṃ sutvā tumhākaṃ satasahassadadamānena, ahaṃ vo mama duggatapaṇṇākāre tīṇi satasahassāni dammi. Aparaṃ kiñci tumhehi ārocita’’nti? Te idañca idañcāti itarānipi dve sāsanāni ārocesuṃ. Devī purimanayeneva tayo tayo vāre asallakkhetvā catutthacatutthavāre tīṇi tīṇi satasahassāni adāsi. Evaṃ te sabbāni dvādasasatasahassāni labhiṃsu.
ಅಥ ನೇ ದೇವೀ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ರಾಜಾ ಕಹಂ, ತಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ದೇವಿ, ರಾಜಾ ‘ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋ’’ತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಂ ತೇನ ಕಿಂ ಸಾಸನಂ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಕಿರ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ‘ತುಮ್ಹೇ ಕಿರ ಯಥಾಸುಖಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಥಾ’’’ತಿ। ‘‘ಅಮಚ್ಚಾ ಪನ ಕುಹಿಂ, ತಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ತೇಪಿ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ‘ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಗತಾ, ದೇವೀ’’ತಿ। ಸಾ ತೇಸಂ ಭರಿಯಾಯೋ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಮಿಕಾ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ‘ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಗತಾ, ತುಮ್ಹೇ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತೇಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಸನಂ ಪಹಿತಂ, ದೇವೀ’’ತಿ? ‘‘ತೇಹಿ ಕಿರ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾ ‘ತುಮ್ಹೇ ಕಿರ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಯಥಾಸುಖಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’’ತಿ। ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಪನ, ದೇವಿ, ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೋ ತಾವ ರಾಜಾ ಮಗ್ಗೇ ಠಿತೋ ತೀಹಿ ಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಖೇಳಪಿಣ್ಡಂ ವಿಯ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ‘ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ಮಯಾಪಿ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಸಾಸನಂ ಸುತ್ವಾ ತಾನಿ ನವಹಿ ಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪೂಜಿತಾನಿ, ನ ಖೋ ಪನೇಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ನಾಮ ರಞ್ಞೋಯೇವ ದುಕ್ಖಾ, ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಾ ಏವ। ಕೋ ರಞ್ಞಾ ಛಡ್ಡಿತಖೇಳಪಿಣ್ಡಂ ಜಣ್ಣುಕೇಹಿ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಮುಖೇನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅತ್ಥೋ, ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ದೇವಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಸಕ್ಕೋಥ, ಸಾಧೂ’’ತಿ। ‘‘ಸಕ್ಕೋಮ, ದೇವೀ’’ತಿ। ತೇನ ಹಿ ‘‘ಏಥಾ’’ತಿ ರಥಸಹಸ್ಸಂ ಯೋಜಾಪೇತ್ವಾ ರಥಂ ಆರುಯ್ಹ ತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಪಠಮಂ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಯಥಾ ರಞ್ಞಾ ಪಠಮಂ ಪುಚ್ಛಿತಾ, ತಥೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ರಞ್ಞಾ ಗತಮಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಸಿನ್ಧವಾನಂ ಪದವಲಞ್ಜಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾ ‘‘ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಕರಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ , ಅಹಮ್ಪಿ ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ, ತೇಸಂ ಮೇ ಆನುಭಾವೇನ ‘‘ಇದಂ ಉದಕಂ ಉದಕಂ ವಿಯ ಮಾ ಹೋತೂ’’ತಿ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೀ ರಥಸಹಸ್ಸಂ ಪೇಸೇಸಿ। ಉದಕಂ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣಸದಿಸಂ ಅಹೋಸಿ, ಚಕ್ಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇವ ತೇಮಿಂಸು। ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಇತರಾ ದ್ವೇಪಿ ನದಿಯೋ ಉತ್ತರಿಂಸು।
Atha ne devī pucchi – ‘‘rājā kahaṃ, tātā’’ti? ‘‘Devi, rājā ‘satthāraṃ uddissa pabbajissāmī’ti vatvā gato’’ti. ‘‘Mayhaṃ tena kiṃ sāsanaṃ dinna’’nti? ‘‘Sabbaṃ kira issariyaṃ tumhākaṃ vissaṭṭhaṃ, ‘tumhe kira yathāsukhaṃ sampattiṃ anubhavathā’’’ti. ‘‘Amaccā pana kuhiṃ, tātā’’ti? ‘‘Tepi raññā saddhiṃ ‘pabbajissāmā’ti gatā, devī’’ti. Sā tesaṃ bhariyāyo pakkosāpetvā, ‘‘ammā, tumhākaṃ sāmikā raññā saddhiṃ ‘pabbajissāmā’ti gatā, tumhe kiṃ karissathā’’ti? ‘‘Kiṃ pana tehi amhākaṃ sāsanaṃ pahitaṃ, devī’’ti? ‘‘Tehi kira attano sampatti tumhākaṃ vissaṭṭhā ‘tumhe kira sampattiṃ yathāsukhaṃ paribhuñjathā’’’ti. ‘‘Tumhe pana, devi, kiṃ karissathā’’ti? ‘‘Amhākaṃ so tāva rājā magge ṭhito tīhi satasahassehi tīṇi ratanāni pūjetvā kheḷapiṇḍaṃ viya sampattiṃ pahāya ‘pabbajissāmī’ti nikkhanto, mayāpi tiṇṇaṃ ratanānaṃ sāsanaṃ sutvā tāni navahi satasahassehi pūjitāni, na kho panesā sampatti nāma raññoyeva dukkhā, mayhampi dukkhā eva. Ko raññā chaḍḍitakheḷapiṇḍaṃ jaṇṇukehi bhūmiyaṃ patiṭṭhahitvā mukhena gaṇhissati, na mayhaṃ sampattiyā attho, satthāraṃ uddissa pabbajissāmī’’ti. ‘‘Devi, mayampi tumhehi saddhiṃ pabbajissāmā’’ti. ‘‘Sace sakkotha, sādhū’’ti. ‘‘Sakkoma, devī’’ti. Tena hi ‘‘ethā’’ti rathasahassaṃ yojāpetvā rathaṃ āruyha tāhi saddhiṃ nikkhamitvā antarāmagge paṭhamaṃ nadiṃ disvā yathā raññā paṭhamaṃ pucchitā, tatheva pucchitvā sabbaṃ pavattiṃ sutvā ‘‘raññā gatamaggaṃ olokethā’’ti vatvā ‘‘sindhavānaṃ padavalañjaṃ na passāmā’’ti vutte rājā ‘‘tīṇi ratanāni uddissa nikkhantosmī’’ti saccakiriyaṃ karitvā tiṇṇaṃ ratanānaṃ guṇe anussaritvā gato bhavissati , ahampi tīṇi ratanāni uddissa nikkhantā, tesaṃ me ānubhāvena ‘‘idaṃ udakaṃ udakaṃ viya mā hotū’’ti tiṇṇaṃ ratanānaṃ guṇe anussarantī rathasahassaṃ pesesi. Udakaṃ piṭṭhipāsāṇasadisaṃ ahosi, cakkānaṃ aggaṭṭhāneva temiṃsu. Eteneva upāyena itarā dvepi nadiyo uttariṃsu.
ಸತ್ಥಾ ತಾಸಂ ಆಗತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಯಥಾ ತಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಸಾಮಿಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತಥಾ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ। ದೇವೀಪಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀ ಸತ್ಥು ಸರೀರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ರಸ್ಮಿಯೋ ದಿಸ್ವಾ ತಥೇವ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ರಾಜಾ ತುಮ್ಹೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗತೋ, ಕಹಂ ನು ಖೋ ಸೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಂ ದಸ್ಸೇಥಾ’’ತಿ। ‘‘ನಿಸೀದಥ ತಾವ, ಇಧೇವ ನಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ। ತಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠಾ ‘‘ಇಧೇವ ಕಿರ ನಿಸಿನ್ನಾ ಸಾಮಿಕೇ ನೋ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಸತ್ಥಾ ಅನುಪುಬ್ಬಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ। ಅನೋಜಾದೇವೀ ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಪಾಪುಣಿ। ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ಥೇರೋ ತಾಸಂ ದೇಸಿಯಮಾನಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸತ್ಥಾ ತಾಸಂ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಸ್ಸೇಸಿ। ತಾಸಞ್ಹಿ ಆಗತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕೇ ಕಾಸಾವಧರೇ ಮುಣ್ಡಸೀಸೇ ದಿಸ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ ನ ಭವೇಯ್ಯ, ಮಗ್ಗಫಲಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ ನ ಭವೇಯ್ಯ। ತಸ್ಮಾ ಅಚಲಸದ್ಧಾಯ ಪತಿಟ್ಠಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಾಸಂ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತೇ ದಸ್ಸೇಸಿ। ತಾಪಿ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಬ್ಬಜಿತಕಿಚ್ಚಂ ಮತ್ಥಕಪ್ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿಂಸು।
Satthā tāsaṃ āgatabhāvaṃ ñatvā yathā tā attano santike nisinne sāmike bhikkhū na passanti, tathā adhiṭṭhāsi. Devīpi āgacchantī satthu sarīrato nikkhantā rasmiyo disvā tatheva cintetvā satthāraṃ upasaṅkamitvā, vanditvā ekamantaṃ ṭhitā pucchi – ‘‘bhante, mahākappino rājā tumhe uddissa nikkhamitvā gato, kahaṃ nu kho so, amhākaṃ taṃ dassethā’’ti. ‘‘Nisīdatha tāva, idheva naṃ passissathā’’ti. Tā sabbāpi haṭṭhatuṭṭhā ‘‘idheva kira nisinnā sāmike no passissāmā’’ti nisīdiṃsu. Satthā anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Anojādevī desanāpariyosāne tāhi saddhiṃ sotāpattiphalaṃ pāpuṇi. Mahākappino thero tāsaṃ desiyamānaṃ dhammadesanaṃ sutvā saparivāro saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Tasmiṃ khaṇe satthā tāsaṃ te bhikkhū dassesi. Tāsañhi āgatakkhaṇeyeva attano sāmike kāsāvadhare muṇḍasīse disvā cittaṃ ekaggaṃ na bhaveyya, maggaphalaṃ nibbattetuṃ sakkā na bhaveyya. Tasmā acalasaddhāya patiṭṭhitakālato paṭṭhāya tāsaṃ te bhikkhū arahattappatte dassesi. Tāpi te disvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā, ‘‘bhante, tumhākaṃ pabbajitakiccaṃ matthakappatta’’nti vatvā satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ ṭhatvā pabbajjaṃ yāciṃsu.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸತ್ಥಾ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾಯ ಥೇರಿಯಾ ಆಗಮನಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಸಾ ಸತ್ಥು ಚಿನ್ತಿತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಆಕಾಸೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ತಾ ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ। ತಾ ಸಬ್ಬಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ಸತ್ಥಾ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಂ ಆದಾಯ ಆಕಾಸೇನ ಜೇತವನಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನಾದೀಸು ‘‘ಅಹೋ ಸುಖಂ, ಅಹೋ ಸುಖ’’ನ್ತಿ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ। ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ‘ಅಹೋ ಸುಖಂ, ಅಹೋ ಸುಖ’ನ್ತಿ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ಅತ್ತನೋ ರಜ್ಜಸುಖಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನೇತಿ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ। ಸತ್ಥಾ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಕಪ್ಪಿನ, ಕಾಮಸುಖಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಭಗವಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನಭಾವಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನಭಾವಂ ವಾ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಸತ್ಥಾ – ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಕಾಮಸುಖಂ ರಜ್ಜಸುಖಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇತಿ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಮೇ ಧಮ್ಮಂ ಚರತೋ ಧಮ್ಮಪೀತಿ ನಾಮ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸೋ ಅಮತಮಹಾನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಬ್ಭ ಏವಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸೀ’’ತಿ ಅನುಸನ್ಧಿಂ ಘಟೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –
Evaṃ vutte satthā uppalavaṇṇāya theriyā āgamanaṃ cintesi. Sā satthu cintitakkhaṇeyeva ākāsenāgantvā tā sabbā itthiyo gahetvā ākāsena bhikkhunupassayaṃ netvā pabbājesi. Tā sabbā nacirasseva arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Satthā bhikkhusahassaṃ ādāya ākāsena jetavanaṃ agamāsi. Tatra sudaṃ āyasmā mahākappino rattiṭṭhānādīsu ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti udānaṃ udānento vicarati. Bhikkhū bhagavato ārocesuṃ – ‘‘bhante, mahākappino ‘aho sukhaṃ, aho sukha’nti udānaṃ udānento vicarati, attano rajjasukhaṃ ārabbha udāneti maññe’’ti. Satthā taṃ pakkosāpetvā – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, kappina, kāmasukhaṃ ārabbha udānaṃ udānesī’’ti? ‘‘Bhagavā me, bhante, taṃ ārabbha udānabhāvaṃ vā aññaṃ ārabbha udānabhāvaṃ vā jānātī’’ti. Atha satthā – ‘‘na, bhikkhave, mama putto kāmasukhaṃ rajjasukhaṃ ārabbha udānaṃ udāneti, puttassa pana me dhammaṃ carato dhammapīti nāma uppajjati, so amatamahānibbānaṃ ārabbha evaṃ udānaṃ udānesī’’ti anusandhiṃ ghaṭetvā dhammaṃ desento imaṃ gāthamāha –
‘‘ಧಮ್ಮಪೀತಿ ಸುಖಂ ಸೇತಿ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ।
‘‘Dhammapīti sukhaṃ seti, vippasannena cetasā;
ಅರಿಯಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮೇ, ಸದಾ ರಮತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ’’ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ೭೯)।
Ariyappavedite dhamme, sadā ramati paṇḍito’’ti. (dha. pa. 79);
ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಪ್ಪಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ, ಓವಾದಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ದೇತೀ’’ತಿ। ಸತ್ಥಾ ಥೇರಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಕಪ್ಪಿನ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಂ ಓವಾದಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ದೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಚ್ಚಂ, ಭಗವಾ’’ತಿ। ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಮಾ ಏವಂ ಅಕಾಸಿ, ಅಜ್ಜ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಥೇರೋ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಸಿರಸಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಏಕೋವಾದೇನೇವ ಸಮಣಸಹಸ್ಸಂ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ। ತೇನ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಸಾವಕೇ ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇನ್ತೋ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖುಓವಾದಕಾನಂ ಯದಿದಂ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೨೧೯, ೨೩೧) ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ।
Athekadivasaṃ satthā bhikkhū āmantesi – ‘‘kacci, bhikkhave, kappino bhikkhūnaṃ dhammaṃ desetī’’ti? ‘‘Appossukko, bhante, diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharati, ovādamattampi na detī’’ti. Satthā theraṃ pakkosāpetvā – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, kappina, antevāsikānaṃ ovādamattampi na desī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Brāhmaṇa, mā evaṃ akāsi, ajja paṭṭhāya upagatānaṃ bhikkhūnaṃ dhammaṃ desehī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti thero bhagavato vacanaṃ sirasā sampaṭicchitvā ekovādeneva samaṇasahassaṃ arahatte patiṭṭhāpesi. Tena naṃ satthā paṭipāṭiyā attano sāvake ṭhānantare ṭhapento ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhuovādakānaṃ yadidaṃ mahākappino’’ti (a. ni. 1.219, 231) etadagge ṭhapesi.
೬೬. ಏವಂ ಥೇರೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ। ಉದಿತೋ ಅಜಟಾಕಾಸೇತಿ ಸಕಲಾಕಾಸೇ ಉದಿತೋ ಉಟ್ಠಿತೋ ಪಾಕಟಭೂತೋ। ಸರದಮ್ಬರೇ ಸರದಕಾಲೇ ಆಕಾಸೇ ರವೀವ ಸೂರಿಯೋ ಇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
66. Evaṃ thero pattaarahattaphalo attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Udito ajaṭākāseti sakalākāse udito uṭṭhito pākaṭabhūto. Saradambare saradakāle ākāse ravīva sūriyo ivāti attho.
೭೦. ಅಕ್ಖದಸ್ಸೋ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸಾರದಸ್ಸೀ ಹಿತದಸ್ಸೀ ಆಚರಿಯೋ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
70.Akkhadasso tadā āsinti tasmiṃ padumuttarassa bhagavato kāle sāradassī hitadassī ācariyo pākaṭo ahosinti attho.
೭೧. ಸಾವಕಸ್ಸ ಕತಾವಿನೋತಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಮೇ ಮನಂ ಮಮ ಚಿತ್ತಂ, ತಪ್ಪಯನ್ತಸ್ಸ ತೋಸಯನ್ತಸ್ಸ ಸಾವಕಸ್ಸ ಓವಾದಕಸ್ಸ ಗುಣಂ ಪಕಾಸಯತೋ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ಕತಾವಿನೋ ಸಾತಚ್ಚಕಿಚ್ಚಯುತ್ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
71.Sāvakassakatāvinoti tassa bhagavato me manaṃ mama cittaṃ, tappayantassa tosayantassa sāvakassa ovādakassa guṇaṃ pakāsayato aggaṭṭhāne ṭhapentassa katāvino sātaccakiccayuttassa vacanaṃ sutvāti sambandho.
೭೩. ಹಂಸಸಮಭಾಗೋತಿ ಹಂಸಸದಿಸಗಾಮಿ। ಹಂಸದುನ್ದುಭಿನಿಸ್ಸನೋತಿ ಹಂಸರವೋ ದುನ್ದುಭಿಭೇರಿಸದ್ದಸದಿಸವಚನೋ ‘‘ಏತಂ ಮಹಾಮತ್ತಂ ಪಸ್ಸಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಆಹಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
73.Haṃsasamabhāgoti haṃsasadisagāmi. Haṃsadundubhinissanoti haṃsaravo dundubhibherisaddasadisavacano ‘‘etaṃ mahāmattaṃ passatha, bhikkhavo’’ti āhāti sambandho.
೭೪. ಸಮುಗ್ಗತತನೂರುಹನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಉಗ್ಗತಲೋಮಂ ಉದ್ಧಗ್ಗಲೋಮಂ, ಉದಗ್ಯಮನಂ ವಾ। ಜೀಮೂತವಣ್ಣನ್ತಿ ಮುತ್ತಫಲಸಮಾನವಣ್ಣಂ ಸುನ್ದರಸರೀರಪಭನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪೀಣಂಸನ್ತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಅಂಸಂ। ಪಸನ್ನನಯನಾನನನ್ತಿ ಪಸನ್ನಅಕ್ಖಿಪಸನ್ನಮುಖನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
74.Samuggatatanūruhanti suṭṭhu uggatalomaṃ uddhaggalomaṃ, udagyamanaṃ vā. Jīmūtavaṇṇanti muttaphalasamānavaṇṇaṃ sundarasarīrapabhanti attho. Pīṇaṃsanti paripuṇṇaṃ aṃsaṃ. Pasannanayanānananti pasannaakkhipasannamukhanti attho.
೭೫. ಕತಾವಿನೋತಿ ಕತಾಧಿಕಾರಸ್ಸ ಏತದಗ್ಗೇ ಠಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಠಾನಂ ಸೋ ಏಸೋ ಮುದಿತಾಯ ಪಹಟ್ಠಚಿತ್ತತಾಯ ಪತ್ಥೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
75.Katāvinoti katādhikārassa etadagge ṭhitassa bhikkhuno ṭhānaṃ so eso muditāya pahaṭṭhacittatāya patthetīti sambandho.
೮೧. ಸತಸೋ ಅನುಸಾಸಿಯಾತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ವಚನೇನ ಕಾರಣವಸೇನ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬಾರಾಣಸಿಯಮಾಸನ್ನೇತಿ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಸಮೀಪೇ ಪೇಸಕಾರಗಾಮೇ। ಜಾತೋ ಕೇನಿಯಜಾತಿಯನ್ತಿ ತನ್ತವಾಯಜಾತಿಯಾ ಪೇಸಕಾರಕುಲೇ ಜಾತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।
81.Sataso anusāsiyāti dhammena samena vacanena kāraṇavasena anusāsitvāti attho. Bārāṇasiyamāsanneti bārāṇasiyā samīpe pesakāragāme. Jāto keniyajātiyanti tantavāyajātiyā pesakārakule jātoti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
ಮಹಾಕಪ್ಪಿನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Mahākappinattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೩. ಮಹಾಕಪ್ಪಿನತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 3. Mahākappinattheraapadānaṃ