Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
3. மஹாகப்பினத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
3. Mahākappinattheragāthāvaṇṇanā
அனாக³தங் யோ படிகச்ச பஸ்ஸதீதிஆதி³கா ஆயஸ்மதோ மஹாகப்பினத்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயங் கிர பது³முத்தரபு³த்³த⁴காலே ஹங்ஸவதீனக³ரே குலக⁴ரே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ ஸத்து² ஸந்திகே த⁴ம்மங் ஸுணந்தோ ஸத்தா²ரங் ஏகங் பி⁴க்கு²ங் பி⁴க்கு²ஓவாத³கானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பெந்தங் தி³ஸ்வா தஜ்ஜங் அதி⁴காரகம்மங் கத்வா தங் டா²னந்தரங் பத்தே²ஸி.
Anāgataṃyo paṭikacca passatītiādikā āyasmato mahākappinattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarabuddhakāle haṃsavatīnagare kulaghare nibbattitvā viññutaṃ patto satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ bhikkhuovādakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā tajjaṃ adhikārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthesi.
ஸோ தத்த² யாவஜீவங் குஸலங் கத்வா தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தோ கஸ்ஸபஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴காலே பா³ராணஸியங் குலகே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா விஞ்ஞுதங் பத்தோ புரிஸஸஹஸ்ஸக³ணஜெட்ட²கோ ஹுத்வா க³ப்³ப⁴ஸஹஸ்ஸபடிமண்டி³தங் மஹந்தங் பரிவேணங் காராபேஸி. தே ஸப்³பே³பி ஜனா யாவஜீவங் குஸலங் கத்வா தங் உபாஸகங் ஜெட்ட²கங் கத்வா ஸபுத்ததா³ரா தே³வலோகே நிப்³ப³த்தித்வா ஏகங் பு³த்³த⁴ந்தரங் தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரிங்ஸு. தேஸு க³ணஜெட்ட²கோ அம்ஹாகங் ஸத்து² நிப்³ப³த்திதோ புரேதரமேவ பச்சந்ததே³ஸே குக்குடனாமகே நக³ரே ராஜகே³ஹே நிப்³ப³த்தி, தஸ்ஸ கப்பினோதி நாமங் அஹோஸி. ஸேஸபுரிஸா தஸ்மிங்யேவ நக³ரே அமச்சகுலே நிப்³ப³த்திங்ஸு. கப்பினகுமாரோ பிது அச்சயேன ச²த்தங் உஸ்ஸாபெத்வா மஹாகப்பினராஜா நாம ஜாதோ. ஸோ ஸுதவித்தகதாய பாதோவ சதூஹி த்³வாரேஹி ஸீக⁴ங் தூ³தே பேஸேஸி – ‘‘யத்த² ப³ஹுஸ்ஸுதே பஸ்ஸத², ததோ நிவத்தித்வா மய்ஹங் ஆரோசேதா²’’தி.
So tattha yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaranto kassapasammāsambuddhakāle bārāṇasiyaṃ kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto purisasahassagaṇajeṭṭhako hutvā gabbhasahassapaṭimaṇḍitaṃ mahantaṃ pariveṇaṃ kārāpesi. Te sabbepi janā yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā taṃ upāsakaṃ jeṭṭhakaṃ katvā saputtadārā devaloke nibbattitvā ekaṃ buddhantaraṃ devamanussesu saṃsariṃsu. Tesu gaṇajeṭṭhako amhākaṃ satthu nibbattito puretarameva paccantadese kukkuṭanāmake nagare rājagehe nibbatti, tassa kappinoti nāmaṃ ahosi. Sesapurisā tasmiṃyeva nagare amaccakule nibbattiṃsu. Kappinakumāro pitu accayena chattaṃ ussāpetvā mahākappinarājā nāma jāto. So sutavittakatāya pātova catūhi dvārehi sīghaṃ dūte pesesi – ‘‘yattha bahussute passatha, tato nivattitvā mayhaṃ ārocethā’’ti.
தேன ச ஸமயேன அம்ஹாகங் ஸத்தா² லோகே உப்பஜ்ஜித்வா ஸாவத்தி²ங் உபனிஸ்ஸாய விஹரதி. தஸ்மிங் காலே ஸாவத்தி²வாஸினோ வாணிஜா ஸாவத்தி²யங் உட்டா²னகப⁴ண்ட³ங் க³ஹெத்வா தங் நக³ரங் க³ந்த்வா ப⁴ண்ட³ங் படிஸாமெத்வா ‘‘ராஜானங் பஸ்ஸிஸ்ஸாமா’’தி பண்ணாகாரஹத்தா² ரஞ்ஞோ ஆரோசாபேஸுங். தே ராஜா பக்கோஸாபெத்வா நிய்யாதி³தபண்ணாகாரே வந்தி³த்வா டி²தே ‘‘குதோ ஆக³தத்தா²’’தி புச்சி². ‘‘ஸாவத்தி²தோ, தே³வா’’தி. ‘‘கச்சி வோ ரட்ட²ங் ஸுபி⁴க்க²ங், த⁴ம்மிகோ ராஜா’’தி? ‘‘ஆம, தே³வா’’தி. ‘‘கீதி³ஸோ த⁴ம்மோ தும்ஹாகங் தே³ஸே இதா³னி பவத்ததீ’’தி? ‘‘தங், தே³வ, ந ஸக்கா உச்சி²ட்ட²முகே²ஹி கதே²து’’ந்தி. ராஜா ஸுவண்ணபி⁴ங்கா³ரேன உத³கங் தா³பேஸி. தே முக²ங் விக்கா²லெத்வா த³ஸப³லாபி⁴முகா² அஞ்ஜலிங் பக்³க³ஹெத்வா, ‘‘தே³வ, அம்ஹாகங் தே³ஸே பு³த்³த⁴ரதனங் நாம உப்பன்ன’’ந்தி ஆஹங்ஸு. ரஞ்ஞோ ‘‘பு³த்³தோ⁴’’தி வசனே ஸுதமத்தேயேவ ஸகலஸரீரங் ப²ரமானா பீதி உப்பஜ்ஜி. ததோ ‘‘பு³த்³தோ⁴தி, தாதா, வதே³தா²’’தி ஆஹ. ‘‘பு³த்³தோ⁴தி, தே³வ, வதா³மா’’தி. ஏவங் திக்க²த்துங் வதா³பெத்வா ‘‘பு³த்³தோ⁴தி பத³ங் அபரிமாண’’ந்தி தஸ்மிங்யேவ பதே³ பஸன்னோ ஸதஸஹஸ்ஸங் த³த்வா ‘‘அபரங் வதே³தா²’’தி புச்சி². ‘‘தே³வ, லோகே த⁴ம்மரதனங் நாம உப்பன்ன’’ந்தி. தம்பி ஸுத்வா ததே²வ ஸதஸஹஸ்ஸங் த³த்வா ‘‘அபரங் வதே³தா²’’தி புச்சி². ‘‘தே³வ, ஸங்க⁴ரதனங் நாம உப்பன்ன’’ந்தி. தம்பி ஸுத்வா ததே²வ ஸதஸஹஸ்ஸங் த³த்வா ‘‘பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸந்திகே பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமீ’’தி ததோவ நிக்க²மி. அமச்சாபி ததே²வ நிக்க²மிங்ஸு. ஸோ அமச்சஸஹஸ்ஸேன ஸத்³தி⁴ங் க³ங்கா³தீரங் பத்வா ‘‘ஸசே ஸத்தா² ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴, இமேஸங் அஸ்ஸானங் கு²ரமத்தம்பி மா தேமேதூ’’தி ஸச்சாதி⁴ட்டா²னங் கத்வா உத³கபிட்டே²னேவ பூரங் க³ங்கா³னதி³ங் அதிக்கமித்வா அபரம்பி அட்³ட⁴யோஜனவித்தா²ரங் நதி³ங் ததே²வ அதிக்கமித்வா ததியங் சந்த³பா⁴க³ங் நாம மஹானதி³ங் பத்வா தம்பி தாய ஏவ ஸச்சகிரியாய அதிக்கமி.
Tena ca samayena amhākaṃ satthā loke uppajjitvā sāvatthiṃ upanissāya viharati. Tasmiṃ kāle sāvatthivāsino vāṇijā sāvatthiyaṃ uṭṭhānakabhaṇḍaṃ gahetvā taṃ nagaraṃ gantvā bhaṇḍaṃ paṭisāmetvā ‘‘rājānaṃ passissāmā’’ti paṇṇākārahatthā rañño ārocāpesuṃ. Te rājā pakkosāpetvā niyyāditapaṇṇākāre vanditvā ṭhite ‘‘kuto āgatatthā’’ti pucchi. ‘‘Sāvatthito, devā’’ti. ‘‘Kacci vo raṭṭhaṃ subhikkhaṃ, dhammiko rājā’’ti? ‘‘Āma, devā’’ti. ‘‘Kīdiso dhammo tumhākaṃ dese idāni pavattatī’’ti? ‘‘Taṃ, deva, na sakkā ucchiṭṭhamukhehi kathetu’’nti. Rājā suvaṇṇabhiṅgārena udakaṃ dāpesi. Te mukhaṃ vikkhāletvā dasabalābhimukhā añjaliṃ paggahetvā, ‘‘deva, amhākaṃ dese buddharatanaṃ nāma uppanna’’nti āhaṃsu. Rañño ‘‘buddho’’ti vacane sutamatteyeva sakalasarīraṃ pharamānā pīti uppajji. Tato ‘‘buddhoti, tātā, vadethā’’ti āha. ‘‘Buddhoti, deva, vadāmā’’ti. Evaṃ tikkhattuṃ vadāpetvā ‘‘buddhoti padaṃ aparimāṇa’’nti tasmiṃyeva pade pasanno satasahassaṃ datvā ‘‘aparaṃ vadethā’’ti pucchi. ‘‘Deva, loke dhammaratanaṃ nāma uppanna’’nti. Tampi sutvā tatheva satasahassaṃ datvā ‘‘aparaṃ vadethā’’ti pucchi. ‘‘Deva, saṅgharatanaṃ nāma uppanna’’nti. Tampi sutvā tatheva satasahassaṃ datvā ‘‘buddhassa bhagavato santike pabbajissāmī’’ti tatova nikkhami. Amaccāpi tatheva nikkhamiṃsu. So amaccasahassena saddhiṃ gaṅgātīraṃ patvā ‘‘sace satthā sammāsambuddho, imesaṃ assānaṃ khuramattampi mā temetū’’ti saccādhiṭṭhānaṃ katvā udakapiṭṭheneva pūraṃ gaṅgānadiṃ atikkamitvā aparampi aḍḍhayojanavitthāraṃ nadiṃ tatheva atikkamitvā tatiyaṃ candabhāgaṃ nāma mahānadiṃ patvā tampi tāya eva saccakiriyāya atikkami.
ஸத்தா²பி தங்தி³வஸங் பச்சூஸஸமயங்யேவ மஹாகருணாஸமாபத்திதோ வுட்டா²ய லோகங் வோலோகெந்தோ ‘‘அஜ்ஜ மஹாகப்பினோ தியோஜனஸதிகங் ரஜ்ஜங் பஹாய அமச்சஸஹஸ்ஸபரிவாரோ மம ஸந்திகே பப்³ப³ஜிதுங் ஆக³மிஸ்ஸதீ’’தி தி³ஸ்வா ‘‘மயா தேஸங் பச்சுக்³க³மனங் காதுங் யுத்த’’ந்தி பாதோவ ஸரீரபடிஜக்³க³னங் கத்வா பி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிவுதோ ஸாவத்தி²யங் பிண்டா³ய சரித்வா பச்சா²ப⁴த்தங் பிண்ட³பாதபடிக்கந்தோ ஸயமேவ ஆகாஸேன க³ந்த்வா சந்த³பா⁴கா³ய நதி³யா தீரே தேஸங் உத்தரணதித்த²ஸ்ஸாபி⁴முக²ட்டா²னே மஹானிக்³ரோத⁴மூலே பல்லங்கேன நிஸின்னோ ச²ப்³ப³ண்ணபு³த்³த⁴ரஸ்மியோ விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. தே தேன தித்தே²ன உத்தரந்தா பு³த்³த⁴ரஸ்மியோ இதோ சிதோ ச விதா⁴வந்தியோ ஓலோகெந்தோ ப⁴க³வந்தங் தி³ஸ்வா ‘‘யங் ஸத்தா²ரங் உத்³தி³ஸ்ஸ மயங் ஆக³தா, அத்³தா⁴ ஸோ ஏஸோ’’தி த³ஸ்ஸனேனேவ நிட்ட²ங் க³ந்த்வா தி³ட்ட²ட்டா²னதோ பட்டா²ய ஓனமித்வா பரமனிபச்சாகாரங் கரொந்தா ப⁴க³வந்தங் உபஸங்கமிங்ஸு. ராஜா ப⁴க³வதோ கொ³ப்ப²கேஸு க³ஹெத்வா ஸத்தா²ரங் வந்தி³த்வா ஏகமந்தங் நிஸீதி³ ஸத்³தி⁴ங் அமச்சஸஹஸ்ஸேன. ஸத்தா² தேஸங் த⁴ம்மங் தே³ஸேஸி. தே³ஸனாபரியோஸானே ஸத்³தி⁴ங் பரிஸாய அரஹத்தே பதிட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 2.54.66-107) –
Satthāpi taṃdivasaṃ paccūsasamayaṃyeva mahākaruṇāsamāpattito vuṭṭhāya lokaṃ volokento ‘‘ajja mahākappino tiyojanasatikaṃ rajjaṃ pahāya amaccasahassaparivāro mama santike pabbajituṃ āgamissatī’’ti disvā ‘‘mayā tesaṃ paccuggamanaṃ kātuṃ yutta’’nti pātova sarīrapaṭijagganaṃ katvā bhikkhusaṅghaparivuto sāvatthiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto sayameva ākāsena gantvā candabhāgāya nadiyā tīre tesaṃ uttaraṇatitthassābhimukhaṭṭhāne mahānigrodhamūle pallaṅkena nisinno chabbaṇṇabuddharasmiyo vissajjesi. Te tena titthena uttarantā buddharasmiyo ito cito ca vidhāvantiyo olokento bhagavantaṃ disvā ‘‘yaṃ satthāraṃ uddissa mayaṃ āgatā, addhā so eso’’ti dassaneneva niṭṭhaṃ gantvā diṭṭhaṭṭhānato paṭṭhāya onamitvā paramanipaccākāraṃ karontā bhagavantaṃ upasaṅkamiṃsu. Rājā bhagavato gopphakesu gahetvā satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdi saddhiṃ amaccasahassena. Satthā tesaṃ dhammaṃ desesi. Desanāpariyosāne saddhiṃ parisāya arahatte patiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.54.66-107) –
‘‘பது³முத்தரோ நாம ஜினோ, ஸப்³ப³த⁴ம்மான பாரகூ³;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbadhammāna pāragū;
உதி³தோ அஜடாகாஸே, ரவீவ ஸரத³ம்ப³ரே.
Udito ajaṭākāse, ravīva saradambare.
‘‘வசனாபா⁴ய போ³தே⁴தி, வேனெய்யபது³மானி ஸோ;
‘‘Vacanābhāya bodheti, veneyyapadumāni so;
கிலேஸபங்கங் ஸோஸேதி, மதிரங்ஸீஹி நாயகோ.
Kilesapaṅkaṃ soseti, matiraṃsīhi nāyako.
‘‘தித்தி²யானங் யஸே ஹந்தி, க²ஜ்ஜோதாபா⁴ யதா² ரவி;
‘‘Titthiyānaṃ yase hanti, khajjotābhā yathā ravi;
ஸச்சத்தா²ப⁴ங் பகாஸேதி, ரதனங்வ தி³வாகரோ.
Saccatthābhaṃ pakāseti, ratanaṃva divākaro.
‘‘கு³ணானங் ஆயதிபூ⁴தோ, ரதனானங்வ ஸாக³ரோ;
‘‘Guṇānaṃ āyatibhūto, ratanānaṃva sāgaro;
பஜ்ஜுன்னோரிவ பூ⁴தானி, த⁴ம்மமேகே⁴ன வஸ்ஸதி.
Pajjunnoriva bhūtāni, dhammameghena vassati.
‘‘அக்க²த³ஸ்ஸோ ததா³ ஆஸிங், நக³ரே ஹங்ஸஸவ்ஹயே;
‘‘Akkhadasso tadā āsiṃ, nagare haṃsasavhaye;
உபேச்ச த⁴ம்மமஸ்ஸோஸிங், ஜலஜுத்தமனாமினோ.
Upecca dhammamassosiṃ, jalajuttamanāmino.
‘‘ஓவாத³கஸ்ஸ பி⁴க்கூ²னங், ஸாவகஸ்ஸ கதாவினோ;
‘‘Ovādakassa bhikkhūnaṃ, sāvakassa katāvino;
கு³ணங் பகாஸயந்தஸ்ஸ, தப்பயந்தஸ்ஸ மே மனங்.
Guṇaṃ pakāsayantassa, tappayantassa me manaṃ.
‘‘ஸுத்வா பதீதோ ஸுமனோ, நிமந்தெத்வா ததா²க³தங்;
‘‘Sutvā patīto sumano, nimantetvā tathāgataṃ;
ஸஸிஸ்ஸங் போ⁴ஜயித்வான, தங் டா²னமபி⁴பத்த²யிங்.
Sasissaṃ bhojayitvāna, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ.
‘‘ததா³ ஹங்ஸஸமபா⁴கோ³, ஹங்ஸது³ந்து³பி⁴னிஸ்ஸனோ;
‘‘Tadā haṃsasamabhāgo, haṃsadundubhinissano;
பஸ்ஸதே²தங் மஹாமத்தங், வினிச்ச²யவிஸாரத³ங்.
Passathetaṃ mahāmattaṃ, vinicchayavisāradaṃ.
‘‘பதிதங் பாத³மூலே மே, ஸமுக்³க³ததனூருஹங்;
‘‘Patitaṃ pādamūle me, samuggatatanūruhaṃ;
ஜீமூதவண்ணங் பீணங்ஸங், பஸன்னநயனானநங்.
Jīmūtavaṇṇaṃ pīṇaṃsaṃ, pasannanayanānanaṃ.
‘‘பரிவாரேன மஹதா, ராஜயுத்தங் மஹாயஸங்;
‘‘Parivārena mahatā, rājayuttaṃ mahāyasaṃ;
ஏஸோ கதாவினோ டா²னங், பத்தே²தி முதி³தாஸயோ.
Eso katāvino ṭhānaṃ, pattheti muditāsayo.
‘‘இமினா பணிபாதேன, சாகே³ன பணிதீ⁴ஹி ச;
‘‘Iminā paṇipātena, cāgena paṇidhīhi ca;
கப்பஸதஸஹஸ்ஸானி, நுபபஜ்ஜதி து³க்³க³திங்.
Kappasatasahassāni, nupapajjati duggatiṃ.
‘‘தே³வேஸு தே³வஸோப⁴க்³க³ங், மனுஸ்ஸேஸு மஹந்ததங்;
‘‘Devesu devasobhaggaṃ, manussesu mahantataṃ;
அனுபொ⁴த்வான ஸேஸேன, நிப்³பா³னங் பாபுணிஸ்ஸதி.
Anubhotvāna sesena, nibbānaṃ pāpuṇissati.
‘‘ஸதஸஹஸ்ஸிதோ கப்பே, ஓக்காககுலஸம்ப⁴வோ;
‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
கோ³தமோ நாம கொ³த்தேன, ஸத்தா² லோகே ப⁴விஸ்ஸதி.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
‘‘தஸ்ஸ த⁴ம்மேஸு தா³யாதோ³, ஓரஸோ த⁴ம்மனிம்மிதோ;
‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
கப்பினோ நாம நாமேன, ஹெஸ்ஸதி ஸத்து² ஸாவகோ.
Kappino nāma nāmena, hessati satthu sāvako.
‘‘ததோஹங் ஸுகதங் காரங், கத்வான ஜினஸாஸனே;
‘‘Tatohaṃ sukataṃ kāraṃ, katvāna jinasāsane;
ஜஹித்வா மானுஸங் தே³ஹங், துஸிதங் அக³மாஸஹங்.
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tusitaṃ agamāsahaṃ.
‘‘தே³வமானுஸரஜ்ஜானி, ஸதஸோ அனுஸாஸிய;
‘‘Devamānusarajjāni, sataso anusāsiya;
பா³ராணஸியமாஸன்னே, ஜாதோ கேணியஜாதியங்.
Bārāṇasiyamāsanne, jāto keṇiyajātiyaṃ.
‘‘ஸஹஸ்ஸபரிவாரேன, ஸபஜாபதிகோ அஹங்;
‘‘Sahassaparivārena, sapajāpatiko ahaṃ;
பஞ்சபச்சேகபு³த்³தா⁴னங், ஸதானி ஸமுபட்ட²ஹிங்.
Pañcapaccekabuddhānaṃ, satāni samupaṭṭhahiṃ.
‘‘தேமாஸங் போ⁴ஜயித்வான, பச்சா²த³ம்ஹ திசீவரங்;
‘‘Temāsaṃ bhojayitvāna, pacchādamha ticīvaraṃ;
ததோ சுதா மயங் ஸப்³பே³, அஹும்ஹ தித³ஸூபகா³.
Tato cutā mayaṃ sabbe, ahumha tidasūpagā.
‘‘புனோ ஸப்³பே³ மனுஸ்ஸத்தங், அக³மிம்ஹ ததோ சுதா;
‘‘Puno sabbe manussattaṃ, agamimha tato cutā;
குக்குடம்ஹி புரே ஜாதா, ஹிமவந்தஸ்ஸ பஸ்ஸதோ.
Kukkuṭamhi pure jātā, himavantassa passato.
‘‘கப்பினோ நாமஹங் ஆஸிங், ராஜபுத்தோ மஹாயஸோ;
‘‘Kappino nāmahaṃ āsiṃ, rājaputto mahāyaso;
ஸேஸாமச்சகுலே ஜாதா, மமேவ பரிவாரயுங்.
Sesāmaccakule jātā, mameva parivārayuṃ.
‘‘மஹாரஜ்ஜஸுக²ங் பத்தோ, ஸப்³ப³காமஸமித்³தி⁴மா;
‘‘Mahārajjasukhaṃ patto, sabbakāmasamiddhimā;
வாணிஜேஹி ஸமக்கா²தங், பு³த்³து⁴ப்பாத³மஹங் ஸுணிங்.
Vāṇijehi samakkhātaṃ, buddhuppādamahaṃ suṇiṃ.
‘‘பு³த்³தோ⁴ லோகே ஸமுப்பன்னோ, அஸமோ ஏகபுக்³க³லோ;
‘‘Buddho loke samuppanno, asamo ekapuggalo;
ஸோ பகாஸேதி ஸத்³த⁴ம்மங், அமதங் ஸுக²முத்தமங்.
So pakāseti saddhammaṃ, amataṃ sukhamuttamaṃ.
‘‘ஸுயுத்தா தஸ்ஸ ஸிஸ்ஸா ச, ஸுமுத்தா ச அனாஸவா;
‘‘Suyuttā tassa sissā ca, sumuttā ca anāsavā;
ஸுத்வா நேஸங் ஸுவசனங், ஸக்கரித்வான வாணிஜே.
Sutvā nesaṃ suvacanaṃ, sakkaritvāna vāṇije.
‘‘பஹாய ரஜ்ஜங் ஸாமச்சோ, நிக்க²மிங் பு³த்³த⁴மாமகோ;
‘‘Pahāya rajjaṃ sāmacco, nikkhamiṃ buddhamāmako;
நதி³ங் தி³ஸ்வா மஹாசந்த³ங், பூரிதங் ஸமதித்திகங்.
Nadiṃ disvā mahācandaṃ, pūritaṃ samatittikaṃ.
‘‘அப்பதிட்ட²ங் அனாலம்ப³ங், து³த்தரங் ஸீக⁴வாஹினிங்;
‘‘Appatiṭṭhaṃ anālambaṃ, duttaraṃ sīghavāhiniṃ;
கு³ணங் ஸரித்வா பு³த்³த⁴ஸ்ஸ, ஸொத்தி²னா ஸமதிக்கமிங்.
Guṇaṃ saritvā buddhassa, sotthinā samatikkamiṃ.
‘‘ப⁴வஸோதங் ஸசே பு³த்³தோ⁴, திண்ணோ லோகந்தகூ³ விதூ³;
‘‘Bhavasotaṃ sace buddho, tiṇṇo lokantagū vidū;
ஏதேன ஸச்சவஜ்ஜேன, க³மனங் மே ஸமிஜ்ஜ²து.
Etena saccavajjena, gamanaṃ me samijjhatu.
‘‘யதி³ ஸந்திக³மோ மக்³கோ³, மொக்கோ² சச்சந்திகங் ஸுக²ங்;
‘‘Yadi santigamo maggo, mokkho caccantikaṃ sukhaṃ;
ஏதேன ஸச்சவஜ்ஜேன, க³மனங் மே ஸமிஜ்ஜ²து.
Etena saccavajjena, gamanaṃ me samijjhatu.
‘‘ஸங்கோ⁴ சே திண்ணகந்தாரோ, புஞ்ஞக்கெ²த்தோ அனுத்தரோ;
‘‘Saṅgho ce tiṇṇakantāro, puññakkhetto anuttaro;
ஏதேன ஸச்சவஜ்ஜேன, க³மனங் மே ஸமிஜ்ஜ²து.
Etena saccavajjena, gamanaṃ me samijjhatu.
‘‘ஸஹ கதே ஸச்சவரே, மக்³கா³ அபக³தங் ஜலங்;
‘‘Saha kate saccavare, maggā apagataṃ jalaṃ;
ததோ ஸுகே²ன உத்திண்ணோ, நதீ³தீரே மனோரமே.
Tato sukhena uttiṇṇo, nadītīre manorame.
‘‘நிஸின்னங் அத்³த³ஸங் பு³த்³த⁴ங், உதெ³ந்தங்வ பப⁴ங்கரங்;
‘‘Nisinnaṃ addasaṃ buddhaṃ, udentaṃva pabhaṅkaraṃ;
ஜலந்தங் ஹேமஸேலங்வ, தீ³பருக்க²ங்வ ஜோதிதங்.
Jalantaṃ hemaselaṃva, dīparukkhaṃva jotitaṃ.
‘‘ஸஸிங்வ தாராஸஹிதங், ஸாவகேஹி புரக்க²தங்;
‘‘Sasiṃva tārāsahitaṃ, sāvakehi purakkhataṃ;
வாஸவங் விய வஸ்ஸந்தங், தே³ஸனாஜலத³ந்தரங்.
Vāsavaṃ viya vassantaṃ, desanājaladantaraṃ.
‘‘வந்தி³த்வான ஸஹாமச்சோ, ஏகமந்தமுபாவிஸிங்;
‘‘Vanditvāna sahāmacco, ekamantamupāvisiṃ;
ததோ நோ ஆஸயங் ஞத்வா, பு³த்³தோ⁴ த⁴ம்மமதே³ஸயி.
Tato no āsayaṃ ñatvā, buddho dhammamadesayi.
‘‘ஸுத்வான த⁴ம்மங் விமலங், அவோசும்ஹ மயங் ஜினங்;
‘‘Sutvāna dhammaṃ vimalaṃ, avocumha mayaṃ jinaṃ;
பப்³பா³ஜேஹி மஹாவீர, நிப்³பி³ந்தா³ம்ஹ மயங் ப⁴வே.
Pabbājehi mahāvīra, nibbindāmha mayaṃ bhave.
‘‘ஸ்வக்கா²தோ பி⁴க்க²வே த⁴ம்மோ, து³க்க²ந்தகரணாய வோ;
‘‘Svakkhāto bhikkhave dhammo, dukkhantakaraṇāya vo;
சரத² ப்³ரஹ்மசரியங், இச்சாஹ முனிஸத்தமோ.
Caratha brahmacariyaṃ, iccāha munisattamo.
‘‘ஸஹ வாசாய ஸப்³பே³பி, பி⁴க்கு²வேஸத⁴ரா மயங்;
‘‘Saha vācāya sabbepi, bhikkhuvesadharā mayaṃ;
அஹும்ஹ உபஸம்பன்னா, ஸோதாபன்னா ச ஸாஸனே.
Ahumha upasampannā, sotāpannā ca sāsane.
‘‘ததோ ஜேதவனங் க³ந்த்வா, அனுஸாஸி வினாயகோ;
‘‘Tato jetavanaṃ gantvā, anusāsi vināyako;
அனுஸிட்டோ² ஜினேனாஹங், அரஹத்தமபாபுணிங்.
Anusiṭṭho jinenāhaṃ, arahattamapāpuṇiṃ.
‘‘ததோ பி⁴க்கு²ஸஹஸ்ஸானி, அனுஸாஸிமஹங் ததா³;
‘‘Tato bhikkhusahassāni, anusāsimahaṃ tadā;
மமானுஸாஸனகரா, தேபி ஆஸுங் அனாஸவா.
Mamānusāsanakarā, tepi āsuṃ anāsavā.
‘‘ஜினோ தஸ்மிங் கு³ணே துட்டோ², ஏதத³க்³கே³ ட²பேஸி மங்;
‘‘Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho, etadagge ṭhapesi maṃ;
பி⁴க்கு²ஓவாத³கானக்³கோ³, கப்பினோதி மஹாஜனே.
Bhikkhuovādakānaggo, kappinoti mahājane.
‘‘ஸதஸஹஸ்ஸே கதங் கம்மங், ப²லங் த³ஸ்ஸேஸி மே இத⁴;
‘‘Satasahasse kataṃ kammaṃ, phalaṃ dassesi me idha;
பமுத்தோ ஸரவேகோ³வ, கிலேஸே ஜா²பயிங் மம.
Pamutto saravegova, kilese jhāpayiṃ mama.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங்…பே॰… கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
அரஹத்தங் பத்வா பன தே ஸப்³பே³வ ஸத்தா²ரங் பப்³ப³ஜ்ஜங் யாசிங்ஸு. ஸத்தா² தே ‘‘ஏத², பி⁴க்க²வோ’’தி ஆஹ. ஸா ஏவ தேஸங் பப்³ப³ஜ்ஜா உபஸம்பதா³ ச அஹோஸி. ஸத்தா² தங் பி⁴க்கு²ஸஹஸ்ஸங் ஆதா³ய ஆகாஸேன ஜேதவனங் அக³மாஸி. அதே²கதி³வஸங் ப⁴க³வா தஸ்ஸந்தேவாஸிகே பி⁴க்கூ² ஆஹ – ‘‘கச்சி, பி⁴க்க²வே, கப்பினோ பி⁴க்கூ²னங் த⁴ம்மங் தே³ஸேதீ’’தி? ‘‘ந, ப⁴க³வா, தே³ஸேதி . அப்பொஸ்ஸுக்கோ தி³ட்ட²த⁴ம்மஸுக²விஹாரமனுயுத்தோ விஹரதி, ஓவாத³மத்தம்பி ந தே³தீ’’தி. ஸத்தா² தே²ரங் பக்கோஸாபெத்வா – ‘‘ஸச்சங் கிர த்வங், கப்பின, அந்தேவாஸிகானங் ஓவாத³மத்தம்பி ந தே³ஸீ’’தி? ‘‘ஸச்சங், ப⁴க³வா’’தி. ‘‘ப்³ராஹ்மண, மா ஏவங் கரி, அஜ்ஜ பட்டா²ய உபக³தானங் த⁴ம்மங் தே³ஸேஹீ’’தி. ‘‘ஸாது⁴, ப⁴ந்தே’’தி தே²ரோ ஸத்து² வசனங் ஸிரஸா ஸம்படிச்சி²த்வா ஏகோவாதே³னேவ ஸமணஸஹஸ்ஸங் அரஹத்தே பதிட்டா²பேஸி. தேன நங் ஸத்தா² படிபாடியா அத்தனோ ஸாவகே தே²ரே டா²னந்தரே ட²பெந்தோ பி⁴க்கு²ஓவாத³கானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பேஸி. அதே²கதி³வஸங் தே²ரோ பி⁴க்கு²னியோ ஓவத³ந்தோ –
Arahattaṃ patvā pana te sabbeva satthāraṃ pabbajjaṃ yāciṃsu. Satthā te ‘‘etha, bhikkhavo’’ti āha. Sā eva tesaṃ pabbajjā upasampadā ca ahosi. Satthā taṃ bhikkhusahassaṃ ādāya ākāsena jetavanaṃ agamāsi. Athekadivasaṃ bhagavā tassantevāsike bhikkhū āha – ‘‘kacci, bhikkhave, kappino bhikkhūnaṃ dhammaṃ desetī’’ti? ‘‘Na, bhagavā, deseti . Appossukko diṭṭhadhammasukhavihāramanuyutto viharati, ovādamattampi na detī’’ti. Satthā theraṃ pakkosāpetvā – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, kappina, antevāsikānaṃ ovādamattampi na desī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. ‘‘Brāhmaṇa, mā evaṃ kari, ajja paṭṭhāya upagatānaṃ dhammaṃ desehī’’ti. ‘‘Sādhu, bhante’’ti thero satthu vacanaṃ sirasā sampaṭicchitvā ekovādeneva samaṇasahassaṃ arahatte patiṭṭhāpesi. Tena naṃ satthā paṭipāṭiyā attano sāvake there ṭhānantare ṭhapento bhikkhuovādakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi. Athekadivasaṃ thero bhikkhuniyo ovadanto –
547.
547.
‘‘அனாக³தங் யோ படிகச்ச பஸ்ஸதி, ஹிதஞ்ச அத்த²ங் அஹிதஞ்ச தங் த்³வயங்;
‘‘Anāgataṃ yo paṭikacca passati, hitañca atthaṃ ahitañca taṃ dvayaṃ;
வித்³தே³ஸினோ தஸ்ஸ ஹிதேஸினோ வா, ரந்த⁴ங் ந பஸ்ஸந்தி ஸமெக்க²மானா.
Viddesino tassa hitesino vā, randhaṃ na passanti samekkhamānā.
548.
548.
‘‘ஆனாபானஸதீ யஸ்ஸ, பரிபுண்ணா ஸுபா⁴விதா;
‘‘Ānāpānasatī yassa, paripuṇṇā subhāvitā;
அனுபுப்³ப³ங் பரிசிதா, யதா² பு³த்³தே⁴ன தே³ஸிதா;
Anupubbaṃ paricitā, yathā buddhena desitā;
ஸோமங் லோகங் பபா⁴ஸேதி, அப்³பா⁴ முத்தோவ சந்தி³மா.
Somaṃ lokaṃ pabhāseti, abbhā muttova candimā.
549.
549.
‘‘ஓதா³தங் வத மே சித்தங், அப்பமாணங் ஸுபா⁴விதங்;
‘‘Odātaṃ vata me cittaṃ, appamāṇaṃ subhāvitaṃ;
நிப்³பி³த்³த⁴ங் பக்³க³ஹீதஞ்ச, ஸப்³பா³ ஓபா⁴ஸதே தி³ஸா.
Nibbiddhaṃ paggahītañca, sabbā obhāsate disā.
550.
550.
‘‘ஜீவதே வாபி ஸப்பஞ்ஞோ, அபி வித்தபரிக்க²யோ;
‘‘Jīvate vāpi sappañño, api vittaparikkhayo;
பஞ்ஞாய ச அலாபே⁴ன, வித்தவாபி ந ஜீவதி.
Paññāya ca alābhena, vittavāpi na jīvati.
551.
551.
‘‘பஞ்ஞா ஸுதவினிச்சி²னீ, பஞ்ஞா கித்திஸிலோகவத்³த⁴னீ;
‘‘Paññā sutavinicchinī, paññā kittisilokavaddhanī;
பஞ்ஞாஸஹிதோ நரோ இத⁴, அபி து³க்கே²ஸு ஸுகா²னி விந்த³தி.
Paññāsahito naro idha, api dukkhesu sukhāni vindati.
552.
552.
‘‘நாயங் அஜ்ஜதனோ த⁴ம்மோ, நச்சே²ரோ நபி அப்³பு⁴தோ;
‘‘Nāyaṃ ajjatano dhammo, nacchero napi abbhuto;
யத்த² ஜாயேத² மீயேத², தத்த² கிங் விய அப்³பு⁴தங்.
Yattha jāyetha mīyetha, tattha kiṃ viya abbhutaṃ.
553.
553.
‘‘அனந்தரஞ்ஹி ஜாதஸ்ஸ, ஜீவிதா மரணங் து⁴வங்;
‘‘Anantarañhi jātassa, jīvitā maraṇaṃ dhuvaṃ;
ஜாதா ஜாதா மரந்தீத⁴, ஏவங் த⁴ம்மா ஹி பாணினோ.
Jātā jātā marantīdha, evaṃ dhammā hi pāṇino.
554.
554.
‘‘ந ஹேதத³த்தா²ய மதஸ்ஸ ஹோதி, யங் ஜீவிதத்த²ங் பரபோரிஸானங்;
‘‘Na hetadatthāya matassa hoti, yaṃ jīvitatthaṃ paraporisānaṃ;
மதம்ஹி ருண்ணங் ந யஸோ ந லொக்யங், ந வண்ணிதங் ஸமணப்³ராஹ்மணேஹி.
Matamhi ruṇṇaṃ na yaso na lokyaṃ, na vaṇṇitaṃ samaṇabrāhmaṇehi.
555.
555.
‘‘சக்கு²ங் ஸரீரங் உபஹந்தி தேன, நிஹீயதி வண்ணப³லங் மதீ ச;
‘‘Cakkhuṃ sarīraṃ upahanti tena, nihīyati vaṇṇabalaṃ matī ca;
ஆனந்தி³னோ தஸ்ஸ தி³ஸா ப⁴வந்தி, ஹிதேஸினோ நாஸ்ஸ ஸுகீ² ப⁴வந்தி.
Ānandino tassa disā bhavanti, hitesino nāssa sukhī bhavanti.
556.
556.
‘‘தஸ்மா ஹி இச்செ²ய்ய குலே வஸந்தே, மேதா⁴வினோ சேவ ப³ஹுஸ்ஸுதே ச;
‘‘Tasmā hi iccheyya kule vasante, medhāvino ceva bahussute ca;
யேஸஞ்ஹி பஞ்ஞாவிப⁴வேன கிச்சங், தரந்தி நாவாய நதி³ங்வ புண்ண’’ந்தி. –
Yesañhi paññāvibhavena kiccaṃ, taranti nāvāya nadiṃva puṇṇa’’nti. –
இமா கா³தா² அபா⁴ஸி.
Imā gāthā abhāsi.
தத்த² அனாக³தந்தி ந ஆக³தங், அவிந்த³ந்தி, அத்தோ². படிகச்சாதி புதேதரங்யேவ. பஸ்ஸதீதி ஓலோகேதி. அத்த²ந்தி கிச்சங். தங் த்³வயந்தி ஹிதாஹிதங். வித்³தே³ஸினோதி அமித்தா. ஹிதேஸினோதி மித்தா. ரந்த⁴ந்தி சி²த்³த³ங். ஸமெக்க²மானாதி க³வேஸந்தா. இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – யோ புக்³க³லோ அத்தனோ ஹிதாவஹங் அஹிதாவஹங் தது³ப⁴யஞ்ச அத்த²ங் கிச்சங் அனாக³தங் அஸம்பத்தங் புரேதரங்யேவ பஞ்ஞாசக்கு²னா அஹங் விய பஸ்ஸதி வீமங்ஸதி விசாரேதி, தஸ்ஸ அமித்தா வா அஹிதஜ்ஜா²ஸயேன மித்தா வா ஹிதஜ்ஜா²ஸயேன ரந்த⁴ங் க³வேஸந்தா ந பஸ்ஸந்தி, தாதி³ஸோ பஞ்ஞவா புக்³க³லோ அச்சி²த்³த³வுத்தி, தஸ்மா தும்ஹேஹி ததா²ரூபேஹி ப⁴விதப்³ப³ந்தி.
Tattha anāgatanti na āgataṃ, avindanti, attho. Paṭikaccāti putetaraṃyeva. Passatīti oloketi. Atthanti kiccaṃ. Taṃ dvayanti hitāhitaṃ. Viddesinoti amittā. Hitesinoti mittā. Randhanti chiddaṃ. Samekkhamānāti gavesantā. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo puggalo attano hitāvahaṃ ahitāvahaṃ tadubhayañca atthaṃ kiccaṃ anāgataṃ asampattaṃ puretaraṃyeva paññācakkhunā ahaṃ viya passati vīmaṃsati vicāreti, tassa amittā vā ahitajjhāsayena mittā vā hitajjhāsayena randhaṃ gavesantā na passanti, tādiso paññavā puggalo acchiddavutti, tasmā tumhehi tathārūpehi bhavitabbanti.
இதா³னி ஆனாபானஸதிபா⁴வனாய கு³ணங் த³ஸ்ஸெந்தோ தத்த² தானி யோஜேதுங் ‘‘ஆனாபானஸதீ யஸ்ஸா’’தி து³தியங் கா³த²மாஹ. தத்த² ஆனந்தி அஸ்ஸாஸோ. அபானந்தி பஸ்ஸாஸோ. அஸ்ஸாஸபஸ்ஸாஸனிமித்தாரம்மணா ஸதி ஆனாபானஸதி. ஸதிஸீஸேன செத்த² தங்ஸம்பயுத்தஸமாதி⁴பா⁴வனா அதி⁴ப்பேதா. யஸ்ஸாதி, யஸ்ஸ யோகி³னோ. பரிபுண்ணா ஸுபா⁴விதாதி சதுன்னங் ஸதிபட்டா²னானங் ஸோளஸன்னஞ்ச ஆகாரானங் பாரிபூரியா ஸப்³ப³ஸோ புண்ணா ஸத்தன்னங் பொ³ஜ்ஜ²ங்கா³னங் விஜ்ஜாவிமுத்தீனஞ்ச பாரிபூரியா ஸுட்டு² பா⁴விதா வட்³டி⁴தா. அனுபுப்³ப³ங் பரிசிதா, யதா² பு³த்³தே⁴ன தே³ஸிதாதி ‘‘ஸோ ஸதோவ அஸ்ஸஸதீ’’திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 2.374; ம॰ நி॰ 1.107) யதா² ப⁴க³வதா தே³ஸிதா, ததா² அனுபுப்³ப³ங் அனுக்கமேன பரிசிதா ஆஸேவிதா பா⁴விதா. ஸோமங் லோகங் பபா⁴ஸேதி, அப்³பா⁴ முத்தோவ சந்தி³மாதி ஸோ யோகா³வசரோ யதா² அப்³பா⁴தி³உபக்கிலேஸா விமுத்தோ சந்தோ³ சந்தா³லோகேன இமங் ஓகாஸலோகங் பபா⁴ஸேதி, ஏவங் அவிஜ்ஜாதி³உபக்கிலேஸவிமுத்தோ ஞாணாலோகேன அத்தஸந்தானபதிதங் பரஸந்தானபதிதஞ்ச ஸங்கா²ரலோகங் பபா⁴ஸேதி பகாஸேதி. தஸ்மா தும்ஹேஹி ஆனாபானஸதிபா⁴வனா பா⁴வேதப்³பா³தி அதி⁴ப்பாயோ.
Idāni ānāpānasatibhāvanāya guṇaṃ dassento tattha tāni yojetuṃ ‘‘ānāpānasatī yassā’’ti dutiyaṃ gāthamāha. Tattha ānanti assāso. Apānanti passāso. Assāsapassāsanimittārammaṇā sati ānāpānasati. Satisīsena cettha taṃsampayuttasamādhibhāvanā adhippetā. Yassāti, yassa yogino. Paripuṇṇā subhāvitāti catunnaṃ satipaṭṭhānānaṃ soḷasannañca ākārānaṃ pāripūriyā sabbaso puṇṇā sattannaṃ bojjhaṅgānaṃ vijjāvimuttīnañca pāripūriyā suṭṭhu bhāvitā vaḍḍhitā. Anupubbaṃ paricitā, yathā buddhena desitāti ‘‘so satova assasatī’’tiādinā (dī. ni. 2.374; ma. ni. 1.107) yathā bhagavatā desitā, tathā anupubbaṃ anukkamena paricitā āsevitā bhāvitā. Somaṃ lokaṃ pabhāseti, abbhā muttova candimāti so yogāvacaro yathā abbhādiupakkilesā vimutto cando candālokena imaṃ okāsalokaṃ pabhāseti, evaṃ avijjādiupakkilesavimutto ñāṇālokena attasantānapatitaṃ parasantānapatitañca saṅkhāralokaṃ pabhāseti pakāseti. Tasmā tumhehi ānāpānasatibhāvanā bhāvetabbāti adhippāyo.
இதா³னி அத்தானங் நித³ஸ்ஸனங் கத்வா பா⁴வனாபி⁴யோக³ஸ்ஸ ஸப²லதங் த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஓதா³தங் வத மே சித்த’’ந்தி ததியங் கா³த²மாஹ. தஸ்ஸத்தோ² – நீவரணமலவிக³மதோ ஓதா³தங் ஸுத்³த⁴ங் வத மம சித்தங். யதா² பமாணகரா ராகா³த³யோ பஹீனா, அப்பமாணஞ்ச நிப்³பா³னங் பச்சக்க²ங் கதங் அஹோஸி, ததா² பா⁴விதத்தா அப்பமாணங் ஸுபா⁴விதங், ததோ ஏவ சதுஸச்சங் நிப்³பி³த்³த⁴ங் படிவிஜ்ஜி²தங், ஸகலஸங்கிலேஸபக்க²தோ பக்³க³ஹிதஞ்ச ஹுத்வா து³க்கா²தி³கா புப்³ப³ந்தாதி³கா ச தி³ஸா ஓபா⁴ஸதே தத்த² விதிண்ணகங்க²த்தா ஸப்³ப³த⁴ம்மேஸு விக³தஸம்மோஹத்தா ச. தஸ்மா தும்ஹேஹிபி ஏவங் சித்தங் பா⁴வேதப்³ப³ந்தி த³ஸ்ஸேதி.
Idāni attānaṃ nidassanaṃ katvā bhāvanābhiyogassa saphalataṃ dassento ‘‘odātaṃ vata me citta’’nti tatiyaṃ gāthamāha. Tassattho – nīvaraṇamalavigamato odātaṃ suddhaṃ vata mama cittaṃ. Yathā pamāṇakarā rāgādayo pahīnā, appamāṇañca nibbānaṃ paccakkhaṃ kataṃ ahosi, tathā bhāvitattā appamāṇaṃ subhāvitaṃ, tato eva catusaccaṃ nibbiddhaṃ paṭivijjhitaṃ, sakalasaṃkilesapakkhato paggahitañca hutvā dukkhādikā pubbantādikā ca disā obhāsate tattha vitiṇṇakaṅkhattā sabbadhammesu vigatasammohattā ca. Tasmā tumhehipi evaṃ cittaṃ bhāvetabbanti dasseti.
யதா² பா⁴வனாமயா பஞ்ஞா சித்தமலவிஸோத⁴னாதி³னா புரிஸஸ்ஸ ப³ஹுபகாரா, ஏவங் இதராபீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஜீவதே வாபி ஸப்பஞ்ஞோ’’தி சதுத்த²கா³த²மாஹ. தஸ்ஸத்தோ² – பரிக்கீ²ணத⁴னோபி ஸப்பஞ்ஞஜாதிகோ இதரீதரஸந்தோஸேன ஸந்துட்டோ² அனவஜ்ஜாய ஜீவிகாய ஜீவதியேவ. தஸ்ஸ ஹி ஜீவிதங் ஜீவிதங் நாம. தேனாஹ ப⁴க³வா – ‘‘பஞ்ஞாஜீவிங் ஜீவிதமாஹு ஸெட்ட²’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.73, 246; ஸு॰ நி॰ 184). து³ம்மேத⁴புக்³க³லோ பன பஞ்ஞாய அலாபே⁴ன தி³ட்ட²த⁴ம்மிகங் ஸம்பராயிகஞ்ச அத்த²ங் விராதெ⁴ந்தோ வித்தவாபி ந ஜீவதி, க³ரஹாதி³ப்பத்தியா ஜீவந்தோ நாம ந தஸ்ஸ ஹோதி, அனுபாயஞ்ஞுதாய வா யதா²தி⁴க³தங் த⁴னங் நாஸெந்தோ ஜீவிதம்பி ஸந்தா⁴ரேதுங் ந ஸக்கோதியேவ, தஸ்மா பாரிஹாரியபஞ்ஞாபி தும்ஹேஹி அப்பமத்தேஹி ஸம்பாதே³தப்³பா³தி அதி⁴ப்பாயோ.
Yathā bhāvanāmayā paññā cittamalavisodhanādinā purisassa bahupakārā, evaṃ itarāpīti dassento ‘‘jīvate vāpi sappañño’’ti catutthagāthamāha. Tassattho – parikkhīṇadhanopi sappaññajātiko itarītarasantosena santuṭṭho anavajjāya jīvikāya jīvatiyeva. Tassa hi jīvitaṃ jīvitaṃ nāma. Tenāha bhagavā – ‘‘paññājīviṃ jīvitamāhu seṭṭha’’nti (saṃ. ni. 1.73, 246; su. ni. 184). Dummedhapuggalo pana paññāya alābhena diṭṭhadhammikaṃ samparāyikañca atthaṃ virādhento vittavāpi na jīvati, garahādippattiyā jīvanto nāma na tassa hoti, anupāyaññutāya vā yathādhigataṃ dhanaṃ nāsento jīvitampi sandhāretuṃ na sakkotiyeva, tasmā pārihāriyapaññāpi tumhehi appamattehi sampādetabbāti adhippāyo.
இதா³னி பஞ்ஞாய ஆனிஸங்ஸே த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பஞ்ஞா ஸுதவினிச்சி²னீ’’தி பஞ்சமங் கா³த²மாஹ. தத்த² பஞ்ஞா ஸுதவினிச்சி²னீதி பஞ்ஞா நாமேஸா ஸுதஸ்ஸ வினிச்ச²யினீ, யதா²ஸுதே ஸோதபத²மாக³தே அத்தே² ‘‘அயங் அகுஸலோ, அயங் குஸலோ, அயங் ஸாவஜ்ஜோ, அயங் அனவஜ்ஜோ’’திஆதி³னா வினிச்ச²யஜனநீ. கித்திஸிலோகவத்³த⁴னீதி கித்தியா ஸம்முகா² பஸங்ஸாய ஸிலோகஸ்ஸ பத்த²டயஸபா⁴வஸ்ஸ வத்³த⁴னீ, பஞ்ஞவதோயேவ ஹி கித்திஆத³யோ விஞ்ஞூனங் பாஸங்ஸபா⁴வதோ. பஞ்ஞாஸஹிதோதி பாரிஹாரியபஞ்ஞாய, விபஸ்ஸனாபஞ்ஞாய ச யுத்தோ. அபி து³க்கே²ஸு ஸுகா²னி விந்த³தீதி ஏகந்தது³க்க²ஸபா⁴வேஸு க²ந்தா⁴யதனாதீ³ஸு ஸம்மாபடிபத்தியா யதா²பூ⁴தஸபா⁴வாவபோ³தே⁴ன நிராமிஸானிபி ஸுகா²னி படிலப⁴தி.
Idāni paññāya ānisaṃse dassetuṃ ‘‘paññā sutavinicchinī’’ti pañcamaṃ gāthamāha. Tattha paññā sutavinicchinīti paññā nāmesā sutassa vinicchayinī, yathāsute sotapathamāgate atthe ‘‘ayaṃ akusalo, ayaṃ kusalo, ayaṃ sāvajjo, ayaṃ anavajjo’’tiādinā vinicchayajananī. Kittisilokavaddhanīti kittiyā sammukhā pasaṃsāya silokassa patthaṭayasabhāvassa vaddhanī, paññavatoyeva hi kittiādayo viññūnaṃ pāsaṃsabhāvato. Paññāsahitoti pārihāriyapaññāya, vipassanāpaññāya ca yutto. Api dukkhesu sukhāni vindatīti ekantadukkhasabhāvesu khandhāyatanādīsu sammāpaṭipattiyā yathābhūtasabhāvāvabodhena nirāmisānipi sukhāni paṭilabhati.
இதா³னி தாஸங் பி⁴க்கு²னீனங் அனிச்சதாபடிஸங்யுத்தங் தீ⁴ரபா⁴வாவஹங் த⁴ம்மங் கதெ²ந்தோ ‘‘நாயங் அஜ்ஜதனோ த⁴ம்மோ’’திஆதி³னா ஸேஸகா³தா² அபா⁴ஸி. தத்ராயங் ஸங்கே²பத்தோ² – ய்வாயங் ஸத்தானங் ஜாயனமீயனஸபா⁴வோ, அயங் த⁴ம்மோ அஜ்ஜதனோ அது⁴னாக³தோ ந ஹோதி, அபி⁴ண்ஹபவத்திகதாய ந அச்ச²ரியோ, அப்³பு⁴தபுப்³ப³தாபா⁴வதோ நாபி அப்³பு⁴தோ. தஸ்மா யத்த² ஜாயேத² மீயேத², யஸ்மிங் லோகே ஸத்தோ ஜாயெய்ய, ஸோ ஏகங்ஸேன மீயேத², தத்த² கிங் விய? கிங் நாம அப்³பு⁴தங் ஸியா? ஸபா⁴விகத்தா மரணஸ்ஸ – ந ஹி க²ணிகமரணஸ்ஸ கிஞ்சி காரணங் அத்தி². யதோ அனந்தரஞ்ஹி ஜாதஸ்ஸ, ஜீவிதா மரணங் து⁴வங் ஜாதஸ்ஸ ஜாதிஸமனந்தரங் ஜீவிததோ மரணங் ஏகந்திகங் உப்பன்னானங் க²ந்தா⁴னங் ஏகங்ஸேன பி⁴ஜ்ஜனதோ. யோ பனெத்த² ஜீவதீதி லோகவோஹாரோ, ஸோ தது³பாதா³னஸ்ஸ அனேகபச்சயாயத்ததாய அனேகந்திகோ, யஸ்மா ஏததே³வங், தஸ்மா ஜாதா மரந்தீத⁴, ஏவங்த⁴ம்மா ஹி பாணினோதி அயங் ஸத்தானங் பகதி, யதி³த³ங் ஜாதானங் மரணந்தி ஜாதியா மரணானுப³ந்த⁴னதங் ஆஹ.
Idāni tāsaṃ bhikkhunīnaṃ aniccatāpaṭisaṃyuttaṃ dhīrabhāvāvahaṃ dhammaṃ kathento ‘‘nāyaṃ ajjatano dhammo’’tiādinā sesagāthā abhāsi. Tatrāyaṃ saṅkhepattho – yvāyaṃ sattānaṃ jāyanamīyanasabhāvo, ayaṃ dhammo ajjatano adhunāgato na hoti, abhiṇhapavattikatāya na acchariyo, abbhutapubbatābhāvato nāpi abbhuto. Tasmā yattha jāyetha mīyetha, yasmiṃ loke satto jāyeyya, so ekaṃsena mīyetha, tattha kiṃ viya? Kiṃ nāma abbhutaṃ siyā? Sabhāvikattā maraṇassa – na hi khaṇikamaraṇassa kiñci kāraṇaṃ atthi. Yato anantarañhi jātassa, jīvitā maraṇaṃ dhuvaṃ jātassa jātisamanantaraṃ jīvitato maraṇaṃ ekantikaṃ uppannānaṃ khandhānaṃ ekaṃsena bhijjanato. Yo panettha jīvatīti lokavohāro, so tadupādānassa anekapaccayāyattatāya anekantiko, yasmā etadevaṃ, tasmā jātā marantīdha, evaṃdhammā hi pāṇinoti ayaṃ sattānaṃ pakati, yadidaṃ jātānaṃ maraṇanti jātiyā maraṇānubandhanataṃ āha.
இதா³னி யஸ்மா தாஸு பி⁴க்கு²னீஸு காசி ஸோகப³ந்தி⁴தசித்தாபி அத்தி², தஸ்மா தாஸங் ஸோகவினோத³னங் காதுங் ‘‘ந ஹேதத³த்தா²யாதிஆதி³ வுத்தங். தத்த² ந ஹேதத³த்தா²ய மதஸ்ஸ ஹோதீதி யங் மதஸ்ஸ ஜீவிதத்த²ங் ஜீவிதனிமித்தங் பரபோரிஸானங் பரபுக்³க³லானங் ருண்ணங், ஏதங் தஸ்ஸ மதஸ்ஸ ஸத்தஸ்ஸ ஜீவிதத்த²ங் தாவ திட்ட²து, கஸ்ஸசிபி அத்தா²ய ந ஹோதி, யே பன ருத³ந்தி, தேஸம்பி மதம்ஹி மதபுக்³க³லனிமித்தங் ருண்ணங், ந யஸோ ந லொக்யங் யஸாவஹங் விஸுத்³தா⁴வஹஞ்ச ந ஹோதி . ந வண்ணிதங் ஸமணப்³ராஹ்மணேஹீதி விஞ்ஞுப்பஸட்ட²ம்பி ந ஹோதி, அத² கோ² விஞ்ஞுக³ரஹிதமேவாதி அத்தோ².
Idāni yasmā tāsu bhikkhunīsu kāci sokabandhitacittāpi atthi, tasmā tāsaṃ sokavinodanaṃ kātuṃ ‘‘na hetadatthāyātiādi vuttaṃ. Tattha na hetadatthāya matassa hotīti yaṃ matassa jīvitatthaṃ jīvitanimittaṃ paraporisānaṃ parapuggalānaṃ ruṇṇaṃ, etaṃ tassa matassa sattassa jīvitatthaṃ tāva tiṭṭhatu, kassacipi atthāya na hoti, ye pana rudanti, tesampi matamhi matapuggalanimittaṃ ruṇṇaṃ, na yaso na lokyaṃ yasāvahaṃ visuddhāvahañca na hoti . Na vaṇṇitaṃ samaṇabrāhmaṇehīti viññuppasaṭṭhampi na hoti, atha kho viññugarahitamevāti attho.
ந கேவலமேதேவ யே ருத³தோ ஆதீ³னவா, அத² கோ² இமேபீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘சக்கு²ங் ஸரீரங் உபஹந்தீ’’தி கா³த²ங் வத்வா ததோ பரங் ஸோகாதி³அனத்த²படிபா³ஹனத்த²ங் கல்யாணமித்தபயிருபாஸனாயங் தா நியோஜெந்தோ ‘‘தஸ்மா’’திஆதி³னா ஓஸானகா³த²மாஹ. தத்த² தஸ்மாதி யஸ்மா ருண்ணங் ருத³ந்தஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ சக்கு²ங் ஸரீரஞ்ச உபஹந்தி விபா³த⁴தி, தேன ருண்ணேன வண்ணோ ப³லங் மதி ச நிஹீயதி பரிஹாயதி, தஸ்ஸ ருத³ந்தஸ்ஸ புக்³க³லஸ்ஸ தி³ஸா ஸபத்தா ஆனந்தி³னோ பமோத³வந்தோ பீதிவந்தோ ப⁴வந்தி. ஹிதேஸினோ மித்தா து³க்கீ² து³க்கி²தா ப⁴வந்தி தஸ்மா த⁴ம்மோஜபஞ்ஞாய ஸமன்னாக³தத்தா மேதா⁴வினோ தி³ட்ட²த⁴ம்மிகாதி³அத்த²ஸன்னிஸ்ஸிதஸ்ஸ பா³ஹுஸச்சஸ்ஸ பாரிபூரியா ப³ஹுஸ்ஸுதே, அத்தனோ குலே வஸந்தே இச்செ²ய்ய பாடிகங்கெ²ய்ய குலூபகே கரெய்ய. யேஸந்தி யேஸங் மேதா⁴வீனங் ப³ஹுஸ்ஸுதானங் பண்டி³தானங் பஞ்ஞாவிப⁴வேன பஞ்ஞாப³லேன யதா² மஹோக⁴ஸ்ஸ புண்ணங் நதி³ங் நாவாய தரந்தி, ஏவங் குலபுத்தா அத்தனோ அத்த²கிச்சங் தரந்தி பாரங் பாபுணந்தி. தே இச்செ²ய்ய குலே வஸந்தேதி யோஜனா.
Na kevalameteva ye rudato ādīnavā, atha kho imepīti dassento ‘‘cakkhuṃ sarīraṃ upahantī’’ti gāthaṃ vatvā tato paraṃ sokādianatthapaṭibāhanatthaṃ kalyāṇamittapayirupāsanāyaṃ tā niyojento ‘‘tasmā’’tiādinā osānagāthamāha. Tattha tasmāti yasmā ruṇṇaṃ rudantassa puggalassa cakkhuṃ sarīrañca upahanti vibādhati, tena ruṇṇena vaṇṇo balaṃ mati ca nihīyati parihāyati, tassa rudantassa puggalassa disā sapattā ānandino pamodavanto pītivanto bhavanti. Hitesino mittā dukkhī dukkhitā bhavanti tasmā dhammojapaññāya samannāgatattā medhāvino diṭṭhadhammikādiatthasannissitassa bāhusaccassa pāripūriyā bahussute, attano kule vasante iccheyya pāṭikaṅkheyya kulūpake kareyya. Yesanti yesaṃ medhāvīnaṃ bahussutānaṃ paṇḍitānaṃ paññāvibhavena paññābalena yathā mahoghassa puṇṇaṃ nadiṃ nāvāya taranti, evaṃ kulaputtā attano atthakiccaṃ taranti pāraṃ pāpuṇanti. Te iccheyya kule vasanteti yojanā.
ஏவங் தே²ரோ தாஸங் பி⁴க்கு²னீனங் த⁴ம்மங் கதெ²த்வா விஸ்ஸஜ்ஜேஸி. தா தே²ரஸ்ஸ ஓவாதே³ ட²த்வா ஸோகங் வினோதெ³த்வா யோனிஸோ படிபஜ்ஜந்தியோ ஸத³த்த²ங் பரிபூரேஸுங்.
Evaṃ thero tāsaṃ bhikkhunīnaṃ dhammaṃ kathetvā vissajjesi. Tā therassa ovāde ṭhatvā sokaṃ vinodetvā yoniso paṭipajjantiyo sadatthaṃ paripūresuṃ.
மஹாகப்பினத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Mahākappinattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 3. மஹாகப்பினத்தே²ரகா³தா² • 3. Mahākappinattheragāthā