| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā |
೬. ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Mahākassapasuttavaṇṇanā
೬. ಛಟ್ಠೇ ರಾಜಗಹೇತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ನಗರೇ। ತಞ್ಹಿ ಮಹಾಮನ್ಧಾತುಮಹಾಗೋವಿನ್ದಾದೀಹಿ ಪರಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ‘‘ರಾಜಗಹ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ದುರಭಿಭವನೀಯತ್ತಾ ಪಟಿರಾಜೂನಂ ಗಹಭೂತನ್ತಿ ರಾಜಗಹ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಅಞ್ಞೇನೇತ್ಥ ಪಕಾರೇನ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ। ಕಿನ್ತೇಹಿ? ನಾಮಮೇತಂ ತಸ್ಸ ನಗರಸ್ಸ। ತಂ ಪನೇತಂ ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಕಾಲೇ ಚ ನಗರಂ ಹೋತಿ, ಸೇಸಕಾಲೇ ಸುಞ್ಞಂ ಯಕ್ಖಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ ತೇಸಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇತಿ ವೇಳುವನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ನಾಮಂ। ತಂ ಕಿರ ಅಟ್ಠಾರಸಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೇನ ಪಾಕಾರೇನ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಸನಾನುಚ್ಛವಿಕಾಯ ಮಹತಿಯಾ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಪಾಸಾದಕುಟಿಲೇಣಮಣ್ಡಪಚಙ್ಕಮದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ಬಹಿ ವೇಳೂಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ ನೀಲೋಭಾಸಂ ಮನೋರಮಂ, ತೇನ ‘‘ವೇಳುವನ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಲನ್ದಕಾನಞ್ಚೇತ್ಥ ನಿವಾಪಂ ಅದಂಸು, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರೋ ರಾಜಾ ತಂ ಉಯ್ಯಾನಂ ಕೀಳನತ್ಥಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಸುರಾಮದಮತ್ತೋ ದಿವಾಸೇಯ್ಯಂ ಉಪಗತೋ ಸುಪಿ, ಪರಿಜನೋಪಿಸ್ಸ ‘‘ಸುತ್ತೋ ರಾಜಾ’’ತಿ ಪುಪ್ಫಫಲಾದೀಹಿ ಪಲೋಭಿಯಮಾನೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಸುರಾಗನ್ಧೇನ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಾ ರುಕ್ಖಸುಸಿರಾ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಅಭಿಮುಖೋ ಆಗಚ್ಛತಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಜೀವಿತಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕಲನ್ದಕವೇಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ಸದ್ದಮಕಾಸಿ। ರಾಜಾ ಪಟಿಬುಜ್ಝಿ, ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ ನಿವತ್ತೋ। ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ಕಾಳಕಾಯ ಮಮ ಜೀವಿತಂ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಕಾಳಕಾನಂ ನಿವಾಪಂ ತತ್ಥ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ, ಅಭಯಘೋಸಞ್ಚ ಘೋಸಾಪೇಸಿ। ತಸ್ಮಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ‘‘ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ। ಕಲನ್ದಕಾತಿ ಹಿ ಕಾಳಕಾನಂ ನಾಮಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ।
6. Chaṭṭhe rājagaheti evaṃnāmake nagare. Tañhi mahāmandhātumahāgovindādīhi pariggahitattā ‘‘rājagaha’’nti vuccati. ‘‘Durabhibhavanīyattā paṭirājūnaṃ gahabhūtanti rājagaha’’ntiādinā aññenettha pakārena vaṇṇayanti. Kintehi? Nāmametaṃ tassa nagarassa. Taṃ panetaṃ buddhakāle cakkavattikāle ca nagaraṃ hoti, sesakāle suññaṃ yakkhapariggahitaṃ tesaṃ vasanaṭṭhānaṃ hutvā tiṭṭhati. Veḷuvane kalandakanivāpeti veḷuvananti tassa vihārassa nāmaṃ. Taṃ kira aṭṭhārasahatthubbedhena pākārena parikkhittaṃ buddhassa bhagavato vasanānucchavikāya mahatiyā gandhakuṭiyā aññehi ca pāsādakuṭileṇamaṇḍapacaṅkamadvārakoṭṭhakādīhi paṭimaṇḍitaṃ bahi veḷūhi parikkhittaṃ ahosi nīlobhāsaṃ manoramaṃ, tena ‘‘veḷuvana’’nti vuccati. Kalandakānañcettha nivāpaṃ adaṃsu, tasmā ‘‘kalandakanivāpo’’ti vuccati. Pubbe kira aññataro rājā taṃ uyyānaṃ kīḷanatthaṃ paviṭṭho surāmadamatto divāseyyaṃ upagato supi, parijanopissa ‘‘sutto rājā’’ti pupphaphalādīhi palobhiyamāno ito cito ca pakkāmi. Atha surāgandhena aññatarasmā rukkhasusirā kaṇhasappo nikkhamitvā rañño abhimukho āgacchati. Taṃ disvā rukkhadevatā ‘‘rañño jīvitaṃ dassāmī’’ti kalandakavesena gantvā kaṇṇamūle saddamakāsi. Rājā paṭibujjhi, kaṇhasappo nivatto. So taṃ disvā ‘‘imāya kāḷakāya mama jīvitaṃ dinna’’nti kāḷakānaṃ nivāpaṃ tattha paṭṭhapesi, abhayaghosañca ghosāpesi. Tasmā tato paṭṭhāya taṃ ‘‘kalandakanivāpa’’nti saṅkhaṃ gataṃ. Kalandakāti hi kāḷakānaṃ nāmaṃ, tasmiṃ veḷuvane kalandakanivāpe.
ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋತಿ ಮಹನ್ತೇಹಿ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಾದೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಮಹನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪೋತಿ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ, ಅಪಿಚ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಂ ಉಪಾದಾಯ ಅಯಂ ಮಹಾಥೇರೋ ‘‘ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಿಪ್ಪಲಿಗುಹಾಯನ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಕಿರ ಗುಹಾಯ ದ್ವಾರಸಮೀಪೇ ಏಕೋ ಪಿಪ್ಪಲಿರುಕ್ಖೋ ಅಹೋಸಿ, ತೇನ ಸಾ ‘‘ಪಿಪ್ಪಲಿಗುಹಾ’’ತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ। ತಸ್ಸಂ ಪಿಪ್ಪಲಿಗುಹಾಯಂ। ಆಬಾಧಿಕೋತಿ ಆಬಾಧೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಆಬಾಧಿಕೋ, ಬ್ಯಾಧಿಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುಕ್ಖಿತೋತಿ ಕಾಯಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ದುಕ್ಖಂ ಸಞ್ಜಾತಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ದುಕ್ಖಿತೋ, ದುಕ್ಖಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋತಿ ಅಧಿಮತ್ತಗೇಲಞ್ಞೋ, ತಂ ಪನ ಗೇಲಞ್ಞಂ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹುತ್ವಾ ಅಧಿವಾಸೇಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಪರಿತ್ತಂ ಅಭಾಸಿ, ತೇನೇವ ಥೇರಸ್ಸ ಸೋ ಆಬಾಧೋ ವೂಪಸಮಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಸಂಯುತ್ತೇ –
Mahākassapoti mahantehi sīlakkhandhādīhi samannāgatattā mahanto kassapoti mahākassapo, apica kumārakassapattheraṃ upādāya ayaṃ mahāthero ‘‘mahākassapo’’ti vuccati. Pippaliguhāyanti tassā kira guhāya dvārasamīpe eko pippalirukkho ahosi, tena sā ‘‘pippaliguhā’’ti paññāyittha. Tassaṃ pippaliguhāyaṃ. Ābādhikoti ābādho assa atthīti ābādhiko, byādhikoti attho. Dukkhitoti kāyasannissitaṃ dukkhaṃ sañjātaṃ assāti dukkhito, dukkhappattoti attho. Bāḷhagilānoti adhimattagelañño, taṃ pana gelaññaṃ sato sampajāno hutvā adhivāsesi. Athassa bhagavā taṃ pavattiṃ ñatvā tattha gantvā bojjhaṅgaparittaṃ abhāsi, teneva therassa so ābādho vūpasami. Vuttañhetaṃ bojjhaṅgasaṃyutte –
‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಪಿಪ್ಪಲಿಗುಹಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಆಬಾಧಿಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ಏತದವೋಚ – ‘ಕಚ್ಚಿ ತೇ, ಕಸ್ಸಪ, ಖಮನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ನೋ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಪಟಿಕ್ಕಮೋಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ನೋ ಅಭಿಕ್ಕಮೋ’ತಿ? ‘ನ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಖಮನೀಯಂ, ನ ಯಾಪನೀಯಂ, ಬಾಳ್ಹಾ ಮೇ ಭನ್ತೇ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಿ ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಅಭಿಕ್ಕಮೋಸಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ನೋ ಪಟಿಕ್ಕಮೋ’ತಿ।
‘‘Tena kho pana samayena āyasmā mahākassapo pippaliguhāyaṃ viharati ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākassapo tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā…pe… etadavoca – ‘kacci te, kassapa, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci dukkhā vedanā paṭikkamanti, no abhikkamanti, paṭikkamosānaṃ paññāyati no abhikkamo’ti? ‘Na me, bhante, khamanīyaṃ, na yāpanīyaṃ, bāḷhā me bhante, dukkhā vedanā abhikkamanti no paṭikkamanti, abhikkamosānaṃ paññāyati no paṭikkamo’ti.
‘‘‘ಸತ್ತಿಮೇ, ಕಸ್ಸಪ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಮಯಾ ಸಮ್ಮದಕ್ಖಾತಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಕತಮೇ ಸತ್ತ? ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಮಯಾ ಸಮ್ಮದಕ್ಖಾತೋ ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ…ಪೇ॰… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೋ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಮಯಾ ಸಮ್ಮದಕ್ಖಾತೋ ಭಾವಿತೋ ಬಹುಲೀಕತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ಇಮೇ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಮಯಾ ಸಮ್ಮದಕ್ಖಾತಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹೂಲೀಕತಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’ತಿ। ‘ತಗ್ಘ ಭಗವಾ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ತಗ್ಘ, ಸುಗತ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ’’’ತಿ।
‘‘‘Sattime, kassapa, bojjhaṅgā mayā sammadakkhātā bhāvitā bahulīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti. Katame satta? Satisambojjhaṅgo kho, kassapa, mayā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati…pe… upekkhāsambojjhaṅgo kho, kassapa, mayā sammadakkhāto bhāvito bahulīkato abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati. Ime kho, kassapa, satta bojjhaṅgā mayā sammadakkhātā bhāvitā bahūlīkatā abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattantī’ti. ‘Taggha bhagavā bojjhaṅgā, taggha, sugata, bojjhaṅgā’’’ti.
‘‘ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿ। ವುಟ್ಠಹಿ ಚಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ, ತಥಾ ಪಹೀನೋ ಚಾಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಸೋ ಆಬಾಧೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ।
‘‘Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā mahākassapo bhagavato bhāsitaṃ abhinandi. Vuṭṭhahi cāyasmā mahākassapo tamhā ābādhā, tathā pahīno cāyasmato mahākassapassa so ābādho ahosī’’ti.
ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ ವುಟ್ಠಾಸೀ’’ತಿ।
Tena vuttaṃ – ‘‘atha kho āyasmā mahākassapo aparena samayena tamhā ābādhā vuṭṭhāsī’’ti.
ಏತದಹೋಸೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಗೇಲಞ್ಞದಿವಸೇಸು ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇಹಿ ಉಪನೀತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಹಾರೇ ಏವ ಅಹೋಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಏತಂ ‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ರಾಜಗಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಅಹೋಸಿ। ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ದೇವತಾಸತಾನೀತಿ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ಪಞ್ಚಸತಾ ಕಕುಟಪಾದಿನಿಯೋ ಅಚ್ಛರಾಯೋ। ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಆಪನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದಸ್ಸಾಮಾತಿ ಪಞ್ಚಪಿಣ್ಡಪಾತಸತಾನಿ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಭಾಜನೇಹಿ ಆದಾಯ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಠತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಗಣ್ಹಥ, ಸಙ್ಗಹಂ ನೋ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವದಮಾನಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತದಾನೇ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪ್ಪಟಿಲಾಭಾಯಾ’’ತಿ।
Etadahosīti pubbe gelaññadivasesu saddhivihārikehi upanītaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā vihāre eva ahosi. Athassa tamhā ābādhā vuṭṭhitassa etaṃ ‘‘yaṃnūnāhaṃ rājagahaṃ piṇḍāya paviseyya’’nti parivitakko ahosi. Pañcamattāni devatāsatānīti sakkassa devarañño paricārikā pañcasatā kakuṭapādiniyo accharāyo. Ussukkaṃ āpannāni hontīti therassa piṇḍapātaṃ dassāmāti pañcapiṇḍapātasatāni sajjetvā suvaṇṇabhājanehi ādāya antarāmagge ṭhatvā, ‘‘bhante, imaṃ piṇḍapātaṃ gaṇhatha, saṅgahaṃ no karothā’’ti vadamānā piṇḍapātadāne yuttappayuttāni honti. Tena vuttaṃ ‘‘āyasmato mahākassapassa piṇḍapātappaṭilābhāyā’’ti.
ಸಕ್ಕೋ ಕಿರ ದೇವರಾಜಾ ಥೇರಸ್ಸ ಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ ತಾ ಅಚ್ಛರಾಯೋ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತಿಟ್ಠಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ। ಏವಂ ಹಿಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ ‘‘ಇಮಾಸು ಸಬ್ಬಾಸು ಗತಾಸು ಕದಾಚಿ ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ ಹತ್ಥತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಥೇರೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ತಂ ತಸ್ಸಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾ’’ತಿ। ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ ಥೇರೋ, ‘‘ಭನ್ತೇ , ಮಯ್ಹಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಗಣ್ಹಥ, ಮಯ್ಹಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿಯೋ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇ ಕತಪುಞ್ಞಾ ಮಹಾಭೋಗಾ, ಅಹಂ ದುಗ್ಗತಾನಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಾ ನೋ ನಾಸೇಥ, ಸಙ್ಗಹಂ ನೋ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿಯೋ ಪುನಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಅಪಗನ್ತುಂ ಅನಿಚ್ಛಮಾನಾ ಯಾಚನ್ತಿಯೋ ‘‘ನ ಅತ್ತನೋ ಪಮಾಣಂ ಜಾನಾಥ, ಅಪಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಚ್ಛರಂ ಪಹರಿ। ತಾ ಥೇರಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಾಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಸನ್ತಜ್ಜಿತಾ ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಿಯೋ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಮೇವ ಗತಾ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ದೇವತಾಸತಾನಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ’’ತಿ।
Sakko kira devarājā therassa cittappavattiṃ ñatvā tā accharāyo uyyojesi ‘‘gacchatha tumhe ayyassa mahākassapattherassa piṇḍapātaṃ datvā attano patiṭṭhaṃ karothā’’ti. Evaṃ hissa ahosi ‘‘imāsu sabbāsu gatāsu kadāci ekissāpi hatthato piṇḍapātaṃ thero paṭiggaṇheyya, taṃ tassā bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Paṭikkhipi thero, ‘‘bhante , mayhaṃ piṇḍapātaṃ gaṇhatha, mayhaṃ piṇḍapātaṃ gaṇhathā’’ti vadantiyo ‘‘gacchatha tumhe katapuññā mahābhogā, ahaṃ duggatānaṃ saṅgahaṃ karissāmī’’ti vatvā, ‘‘bhante, mā no nāsetha, saṅgahaṃ no karothā’’ti vadantiyo punapi paṭikkhipitvā punapi apagantuṃ anicchamānā yācantiyo ‘‘na attano pamāṇaṃ jānātha, apagacchathā’’ti vatvā accharaṃ pahari. Tā therassa accharāsaddaṃ sutvā santajjitā ṭhātuṃ asakkontiyo palāyitvā devalokameva gatā. Tena vuttaṃ – ‘‘pañcamattāni devatāsatāni paṭikkhipitvā’’ti.
ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯನ್ತಿ ಪುಬ್ಬಣ್ಹೇ ಏಕಂ ಸಮಯಂ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ನಿವಾಸೇತ್ವಾತಿ ವಿಹಾರನಿವಾಸನಪರಿವತ್ತನವಸೇನ ನಿವಾಸನಂ ದಳ್ಹಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ। ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯಾತಿ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ। ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸೀತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ದಲಿದ್ದವಿಸಿಖಾತಿ ದುಗ್ಗತಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಸನೋಕಾಸೋ। ಕಪಣವಿಸಿಖಾತಿ ಭೋಗಪಾರಿಜುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ದೀನಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಾಸೋ। ಪೇಸಕಾರವಿಸಿಖಾತಿ ತನ್ತವಾಯವಾಸೋ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾತಿ ಕಥಂ ಅದ್ದಸ? ‘‘ಆಬಾಧಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಕಿನ್ನು ಖೋ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ವೇಳುವನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಏವ ಭಗವಾ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ಅದ್ದಸ।
Pubbaṇhasamayanti pubbaṇhe ekaṃ samayaṃ, ekasmiṃ kāle. Nivāsetvāti vihāranivāsanaparivattanavasena nivāsanaṃ daḷhaṃ nivāsetvā. Pattacīvaramādāyāti cīvaraṃ pārupitvā pattaṃ hatthena gahetvā. Piṇḍāya pāvisīti piṇḍapātatthāya pāvisi. Daliddavisikhāti duggatamanussānaṃ vasanokāso. Kapaṇavisikhāti bhogapārijuññappattiyā dīnamanussānaṃ vāso. Pesakāravisikhāti tantavāyavāso. Addasā kho bhagavāti kathaṃ addasa? ‘‘Ābādhā vuṭṭhito mama putto kassapo kinnu kho karotī’’ti āvajjento veḷuvane nisinno eva bhagavā dibbacakkhunā addasa.
ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಯಾಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಪಞ್ಚಹಿ ಅಚ್ಛರಾಸತೇಹಿ ಉಪನೀತಂ ಅನೇಕಸೂಪಂ ಅನೇಕಬ್ಯಞ್ಜನಂ ದಿಬ್ಬಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಪಣಜನಾನುಗ್ಗಹಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾ, ಏತಮತ್ಥಂ ಜಾನಿತ್ವಾ। ಇಮಂ ಉದಾನನ್ತಿ ಇಮಂ ಪರಮಪ್ಪಿಚ್ಛತಾದಸ್ಸನಮುಖೇನ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ತಾದೀಭಾವಾನುಭಾವದೀಪಕಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ।
Etamatthaṃviditvāti yāyaṃ āyasmato mahākassapassa pañcahi accharāsatehi upanītaṃ anekasūpaṃ anekabyañjanaṃ dibbapiṇḍapātaṃ paṭikkhipitvā kapaṇajanānuggahappaṭipatti vuttā, etamatthaṃ jānitvā. Imaṃ udānanti imaṃ paramappicchatādassanamukhena khīṇāsavassa tādībhāvānubhāvadīpakaṃ udānaṃ udānesi.
ತತ್ಥ ಅನಞ್ಞಪೋಸಿನ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಪೋಸೇತೀತಿ ಅಞ್ಞಪೋಸೀ, ನ ಅಞ್ಞಪೋಸೀ ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ, ಅತ್ತನಾ ಪೋಸೇತಬ್ಬಸ್ಸ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ ಅದುತಿಯೋ, ಏಕಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಸುಭರತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಥೇರೋ ಹಿ ಕಾಯಪರಿಹಾರಿಕೇನ ಚೀವರೇನ ಕುಚ್ಛಿಪರಿಹಾರಿಕೇನ ಚ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಅತ್ತಾನಮೇವ ಪೋಸೇನ್ತೋ ಪರಮಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಞಾತಿಮಿತ್ತಾದೀಸು ಕಞ್ಚಿ ನ ಪೋಸೇತಿ ಕತ್ಥಚಿ ಅಲಗ್ಗಭಾವತೋ। ಅಥ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಅಞ್ಞತರೇನ ಪೋಸೇತಬ್ಬತಾಯ ಅಭಾವತೋ ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ। ಯೋ ಹಿ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪಚ್ಚಯದಾಯಕೇ ಪಟಿಬದ್ಧಚತುಪಚ್ಚಯೋ ಸೋ ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ ಏಕಾಯತ್ತವುತ್ತಿತೋ । ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಯಥಾಪಿ ಭಮರೋ ಪುಪ್ಫ’’ನ್ತಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೪೯) ಗಾಥಾಯ ವುತ್ತನಯೇನ ಜಙ್ಘಾಬಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಕುಲೇಸು ನಿಚ್ಚನವೋ ಹುತ್ವಾ ಮಿಸ್ಸಕಭತ್ತೇನ ಯಾಪೇತಿ। ತಥಾ ಹಿ ನಂ ಭಗವಾ ಚನ್ದೂಪಮಪ್ಪಟಿಪದಾಯ ಥೋಮೇಸಿ। ಅಞ್ಞಾತನ್ತಿ ಅಭಿಞ್ಞಾತಂ, ಯಥಾಭುಚ್ಚಗುಣೇಹಿ ಪತ್ಥಟಯಸಂ, ತೇನೇವ ವಾ ಅನಞ್ಞಪೋಸಿಭಾವೇನ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಸನ್ತುಟ್ಠಿತಾಹಿ ಞಾತಂ। ಅಥ ವಾ ಅಞ್ಞಾತನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಪಹೀನತಣ್ಹತಾಯ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕನಿಕಾಮನಹೇತು ಅತ್ತಾನಂ ಜಾನಾಪನವಸೇನ ನ ಞಾತಂ। ಅವೀತತಣ್ಹೋ ಹಿ ಪಾಪಿಚ್ಛೋ ಕುಹಕತಾಯ ಸಮ್ಭಾವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅತ್ತಾನಂ ಜಾನಾಪೇತಿ। ದನ್ತನ್ತಿ ಛಳಙ್ಗುಪೇಕ್ಖಾವಸೇನ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಉತ್ತಮದಮನೇನ ದನ್ತಂ। ಸಾರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ವಿಮುತ್ತಿಸಾರೇ ಅವಟ್ಠಿತಂ, ಅಸೇಕ್ಖಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಾದಿಕೇ ವಾ ಸೀಲಾದಿಸಾರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ಖೀಣಾಸವಂ ವನ್ತದೋಸನ್ತಿ ಕಾಮಾಸವಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಆಸವಾನಂ ಅನವಸೇಸಂ ಪಹೀನತ್ತಾ ಖೀಣಾಸವಂ। ತತೋ ಏವ ರಾಗಾದಿದೋಸಾನಂ ಸಬ್ಬಸೋ ವನ್ತತ್ತಾ ವನ್ತದೋಸಂ। ತಮಹಂ ಬ್ರೂಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ್ತಿ ತಂ ಯಥಾವುತ್ತಗುಣಂ ಪರಮತ್ಥಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಅಹಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ್ತಿ ವದಾಮೀತಿ। ಇಧಾಪಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ದೇಸನಾನಾನತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tattha anaññaposinti aññaṃ posetīti aññaposī, na aññaposī anaññaposī, attanā posetabbassa aññassa abhāvena adutiyo, ekakoti attho. Tena therassa subharataṃ dasseti. Thero hi kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena ca piṇḍapātena attānameva posento paramappiccho hutvā viharati, aññaṃ ñātimittādīsu kañci na poseti katthaci alaggabhāvato. Atha vā aññena aññatarena posetabbatāya abhāvato anaññaposī. Yo hi ekasmiṃyeva paccayadāyake paṭibaddhacatupaccayo so anaññaposī nāma na hoti ekāyattavuttito . Thero pana ‘‘yathāpi bhamaro puppha’’nti (dha. pa. 49) gāthāya vuttanayena jaṅghābalaṃ nissāya piṇḍāya caranto kulesu niccanavo hutvā missakabhattena yāpeti. Tathā hi naṃ bhagavā candūpamappaṭipadāya thomesi. Aññātanti abhiññātaṃ, yathābhuccaguṇehi patthaṭayasaṃ, teneva vā anaññaposibhāvena appicchatāsantuṭṭhitāhi ñātaṃ. Atha vā aññātanti sabbaso pahīnataṇhatāya lābhasakkārasilokanikāmanahetu attānaṃ jānāpanavasena na ñātaṃ. Avītataṇho hi pāpiccho kuhakatāya sambhāvanādhippāyena attānaṃ jānāpeti. Dantanti chaḷaṅgupekkhāvasena indriyesu uttamadamanena dantaṃ. Sāre patiṭṭhitanti vimuttisāre avaṭṭhitaṃ, asekkhasīlakkhandhādike vā sīlādisāre patiṭṭhitaṃ. Khīṇāsavaṃ vantadosanti kāmāsavādīnaṃ catunnaṃ āsavānaṃ anavasesaṃ pahīnattā khīṇāsavaṃ. Tato eva rāgādidosānaṃ sabbaso vantattā vantadosaṃ. Tamahaṃ brūmi brāhmaṇanti taṃ yathāvuttaguṇaṃ paramatthabrāhmaṇaṃ ahaṃ brāhmaṇanti vadāmīti. Idhāpi heṭṭhā vuttanayeneva desanānānattaṃ veditabbaṃ.
ಛಟ್ಠಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೬. ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸುತ್ತಂ • 6. Mahākassapasuttaṃ
