| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เถรคาถาปาฬิ • Theragāthāpāḷi |
๑๘. จตฺตาลีสนิปาโต
18. Cattālīsanipāto
๑. มหากสฺสปเตฺถรคาถา
1. Mahākassapattheragāthā
๑๐๕๔.
1054.
‘‘น คเณน ปุรกฺขโต จเร, วิมโน โหติ สมาธิ ทุลฺลโภ;
‘‘Na gaṇena purakkhato care, vimano hoti samādhi dullabho;
นานาชนสงฺคโห ทุโข, อิติ ทิสฺวาน คณํ น โรจเยฯ
Nānājanasaṅgaho dukho, iti disvāna gaṇaṃ na rocaye.
๑๐๕๕.
1055.
‘‘น กุลานิ อุปพฺพเช มุนิ, วิมโน โหติ สมาธิ ทุลฺลโภ;
‘‘Na kulāni upabbaje muni, vimano hoti samādhi dullabho;
โส อุสฺสุโกฺก รสานุคิโทฺธ, อตฺถํ ริญฺจติ โย สุขาวโหฯ
So ussukko rasānugiddho, atthaṃ riñcati yo sukhāvaho.
๑๐๕๖.
1056.
‘‘ปโงฺกติ หิ นํ อเวทยุํ, ยายํ วนฺทนปูชนา กุเลสุ;
‘‘Paṅkoti hi naṃ avedayuṃ, yāyaṃ vandanapūjanā kulesu;
สุขุมํ สลฺล ทุรุพฺพหํ, สกฺกาโร กาปุริเสน ทุชฺชโหฯ
Sukhumaṃ salla durubbahaṃ, sakkāro kāpurisena dujjaho.
๑๐๕๗.
1057.
‘‘เสนาสนมฺหา โอรุยฺห, นครํ ปิณฺฑาย ปาวิสิํ;
‘‘Senāsanamhā oruyha, nagaraṃ piṇḍāya pāvisiṃ;
ภุญฺชนฺตํ ปุริสํ กุฎฺฐิํ, สกฺกจฺจํ ตํ อุปฎฺฐหิํฯ
Bhuñjantaṃ purisaṃ kuṭṭhiṃ, sakkaccaṃ taṃ upaṭṭhahiṃ.
๑๐๕๘.
1058.
๑๐๕๙.
1059.
ภุญฺชมาเน วา ภุเตฺต วา, เชคุจฺฉํ เม น วิชฺชติฯ
Bhuñjamāne vā bhutte vā, jegucchaṃ me na vijjati.
๑๐๖๐.
1060.
‘‘อุตฺติฎฺฐปิโณฺฑ อาหาโร, ปูติมุตฺตญฺจ โอสธํ;
‘‘Uttiṭṭhapiṇḍo āhāro, pūtimuttañca osadhaṃ;
เสนาสนํ รุกฺขมูลํ, ปํสุกูลญฺจ จีวรํ;
Senāsanaṃ rukkhamūlaṃ, paṃsukūlañca cīvaraṃ;
๑๐๖๑.
1061.
‘‘ยตฺถ เอเก วิหญฺญนฺติ, อารุหนฺตา สิลุจฺจยํ;
‘‘Yattha eke vihaññanti, āruhantā siluccayaṃ;
ตสฺส พุทฺธสฺส ทายาโท, สมฺปชาโน ปติสฺสโต;
Tassa buddhassa dāyādo, sampajāno patissato;
อิทฺธิพเลนุปตฺถโทฺธ , กสฺสโป อภิรูหติฯ
Iddhibalenupatthaddho , kassapo abhirūhati.
๑๐๖๒.
1062.
‘‘ปิณฺฑปาตปฎิกฺกโนฺต , เสลมารุยฺห กสฺสโป;
‘‘Piṇḍapātapaṭikkanto , selamāruyha kassapo;
ฌายติ อนุปาทาโน, ปหีนภยเภรโวฯ
Jhāyati anupādāno, pahīnabhayabheravo.
๑๐๖๓.
1063.
‘‘ปิณฺฑปาตปฎิกฺกโนฺต, เสลมารุยฺห กสฺสโป;
‘‘Piṇḍapātapaṭikkanto, selamāruyha kassapo;
ฌายติ อนุปาทาโน, ฑยฺหมาเนสุ นิพฺพุโตฯ
Jhāyati anupādāno, ḍayhamānesu nibbuto.
๑๐๖๔.
1064.
‘‘ปิณฺฑปาตปฎิกฺกโนฺต, เสลมารุยฺห กสฺสโป;
‘‘Piṇḍapātapaṭikkanto, selamāruyha kassapo;
ฌายติ อนุปาทาโน, กตกิโจฺจ อนาสโวฯ
Jhāyati anupādāno, katakicco anāsavo.
๑๐๖๕.
1065.
‘‘กเรริมาลาวิตตา , ภูมิภาคา มโนรมา;
‘‘Karerimālāvitatā , bhūmibhāgā manoramā;
กุญฺชราภิรุทา รมฺมา, เต เสลา รมยนฺติ มํฯ
Kuñjarābhirudā rammā, te selā ramayanti maṃ.
๑๐๖๖.
1066.
‘‘นีลพฺภวณฺณา รุจิรา, วาริสีตา สุจินฺธรา;
‘‘Nīlabbhavaṇṇā rucirā, vārisītā sucindharā;
อินฺทโคปกสญฺฉนฺนา, เต เสลา รมยนฺติ มํฯ
Indagopakasañchannā, te selā ramayanti maṃ.
๑๐๖๗.
1067.
‘‘นีลพฺภกูฎสทิสา, กูฎาคารวรูปมา;
‘‘Nīlabbhakūṭasadisā, kūṭāgāravarūpamā;
วารณาภิรุทา รมฺมา, เต เสลา รมยนฺติ มํฯ
Vāraṇābhirudā rammā, te selā ramayanti maṃ.
๑๐๖๘.
1068.
‘‘อภิวุฎฺฐา รมฺมตลา, นคา อิสิภิ เสวิตา;
‘‘Abhivuṭṭhā rammatalā, nagā isibhi sevitā;
อพฺภุนฺนทิตา สิขีหิ, เต เสลา รมยนฺติ มํฯ
Abbhunnaditā sikhīhi, te selā ramayanti maṃ.
๑๐๖๙.
1069.
‘‘อลํ ฌายิตุกามสฺส, ปหิตตฺตสฺส เม สโต;
‘‘Alaṃ jhāyitukāmassa, pahitattassa me sato;
๑๐๗๐.
1070.
‘‘อลํ เม ผาสุกามสฺส, ปหิตตฺตสฺส ภิกฺขุโน;
‘‘Alaṃ me phāsukāmassa, pahitattassa bhikkhuno;
อลํ เม โยคกามสฺส, ปหิตตฺตสฺส ตาทิโนฯ
Alaṃ me yogakāmassa, pahitattassa tādino.
๑๐๗๑.
1071.
‘‘อุมาปุเปฺผน สมานา, คคนาวพฺภฉาทิตา;
‘‘Umāpupphena samānā, gaganāvabbhachāditā;
นานาทิชคณากิณฺณา , เต เสลา รมยนฺติ มํฯ
Nānādijagaṇākiṇṇā , te selā ramayanti maṃ.
๑๐๗๒.
1072.
‘‘อนากิณฺณา คหเฎฺฐหิ, มิคสงฺฆนิเสวิตา;
‘‘Anākiṇṇā gahaṭṭhehi, migasaṅghanisevitā;
นานาทิชคณากิณฺณา, เต เสลา รมยนฺติ มํฯ
Nānādijagaṇākiṇṇā, te selā ramayanti maṃ.
๑๐๗๓.
1073.
‘‘อโจฺฉทิกา ปุถุสิลา, โคนงฺคุลมิคายุตา;
‘‘Acchodikā puthusilā, gonaṅgulamigāyutā;
อมฺพุเสวาลสญฺฉนฺนา, เต เสลา รมยนฺติ มํฯ
Ambusevālasañchannā, te selā ramayanti maṃ.
๑๐๗๔.
1074.
‘‘น ปญฺจงฺคิเกน ตุริเยน, รติ เม โหติ ตาทิสี;
‘‘Na pañcaṅgikena turiyena, rati me hoti tādisī;
ยถา เอกคฺคจิตฺตสฺส, สมฺมา ธมฺมํ วิปสฺสโตฯ
Yathā ekaggacittassa, sammā dhammaṃ vipassato.
๑๐๗๕.
1075.
‘‘กมฺมํ พหุกํ น การเย, ปริวเชฺชยฺย ชนํ น อุยฺยเม;
‘‘Kammaṃ bahukaṃ na kāraye, parivajjeyya janaṃ na uyyame;
อุสฺสุโกฺก โส รสานุคิโทฺธ, อตฺถํ ริญฺจติ โย สุขาวโหฯ
Ussukko so rasānugiddho, atthaṃ riñcati yo sukhāvaho.
๑๐๗๖.
1076.
‘‘กมฺมํ พหุกํ น การเย, ปริวเชฺชยฺย อนตฺตเนยฺยเมตํ;
‘‘Kammaṃ bahukaṃ na kāraye, parivajjeyya anattaneyyametaṃ;
กิจฺฉติ กาโย กิลมติ, ทุกฺขิโต โส สมถํ น วินฺทติฯ
Kicchati kāyo kilamati, dukkhito so samathaṃ na vindati.
๑๐๗๗.
1077.
‘‘โอฎฺฐปฺปหตมเตฺตน, อตฺตานมฺปิ น ปสฺสติ;
‘‘Oṭṭhappahatamattena, attānampi na passati;
ปตฺถทฺธคีโว จรติ, อหํ เสโยฺยติ มญฺญติฯ
Patthaddhagīvo carati, ahaṃ seyyoti maññati.
๑๐๗๘.
1078.
‘‘อเสโยฺย เสยฺยสมานํ, พาโล มญฺญติ อตฺตานํ;
‘‘Aseyyo seyyasamānaṃ, bālo maññati attānaṃ;
น ตํ วิญฺญู ปสํสนฺติ, ปตฺถทฺธมานสํ นรํฯ
Na taṃ viññū pasaṃsanti, patthaddhamānasaṃ naraṃ.
๑๐๗๙.
1079.
‘‘โย จ เสโยฺยหมสฺมีติ, นาหํ เสโยฺยติ วา ปน;
‘‘Yo ca seyyohamasmīti, nāhaṃ seyyoti vā pana;
๑๐๘๐.
1080.
‘‘ปญฺญวนฺตํ ตถา ตาทิํ, สีเลสุ สุสมาหิตํ;
‘‘Paññavantaṃ tathā tādiṃ, sīlesu susamāhitaṃ;
เจโตสมถมนุตฺตํ, ตเญฺจ วิญฺญู ปสํสเรฯ
Cetosamathamanuttaṃ, tañce viññū pasaṃsare.
๑๐๘๑.
1081.
‘‘ยสฺส สพฺรหฺมจารีสุ, คารโว นูปลพฺภติ;
‘‘Yassa sabrahmacārīsu, gāravo nūpalabbhati;
อารกา โหติ สทฺธมฺมา, นภโต ปุถวี ยถาฯ
Ārakā hoti saddhammā, nabhato puthavī yathā.
๑๐๘๒.
1082.
‘‘เยสญฺจ หิริ โอตฺตปฺปํ, สทา สมฺมา อุปฎฺฐิตํ;
‘‘Yesañca hiri ottappaṃ, sadā sammā upaṭṭhitaṃ;
วิรูฬฺหพฺรหฺมจริยา เต, เตสํ ขีณา ปุนพฺภวาฯ
Virūḷhabrahmacariyā te, tesaṃ khīṇā punabbhavā.
๑๐๘๓.
1083.
‘‘อุทฺธโต จปโล ภิกฺขุ, ปํสุกูเลน ปารุโต;
‘‘Uddhato capalo bhikkhu, paṃsukūlena pāruto;
กปีว สีหจเมฺมน, น โส เตนุปโสภติฯ
Kapīva sīhacammena, na so tenupasobhati.
๑๐๘๔.
1084.
‘‘อนุทฺธโต อจปโล, นิปโก สํวุตินฺทฺริโย;
‘‘Anuddhato acapalo, nipako saṃvutindriyo;
โสภติ ปํสุกูเลน, สีโหว คิริคพฺภเรฯ
Sobhati paṃsukūlena, sīhova girigabbhare.
๑๐๘๕.
1085.
‘‘เอเต สมฺพหุลา เทวา, อิทฺธิมโนฺต ยสสฺสิโน;
‘‘Ete sambahulā devā, iddhimanto yasassino;
ทสเทวสหสฺสานิ, สเพฺพ เต พฺรหฺมกายิกาฯ
Dasadevasahassāni, sabbe te brahmakāyikā.
๑๐๘๖.
1086.
‘‘ธมฺมเสนาปติํ วีรํ, มหาฌายิํ สมาหิตํ;
‘‘Dhammasenāpatiṃ vīraṃ, mahājhāyiṃ samāhitaṃ;
สาริปุตฺตํ นมสฺสนฺตา, ติฎฺฐนฺติ ปญฺชลีกตาฯ
Sāriputtaṃ namassantā, tiṭṭhanti pañjalīkatā.
๑๐๘๗.
1087.
‘‘‘นโม เต ปุริสาชญฺญ, นโม เต ปุริสุตฺตม;
‘‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;
๑๐๘๘.
1088.
‘‘‘อเจฺฉรํ วต พุทฺธานํ, คมฺภีโร โคจโร สโก;
‘‘‘Accheraṃ vata buddhānaṃ, gambhīro gocaro sako;
เย มยํ นาภิชานาม, วาลเวธิสมาคตา’ฯ
Ye mayaṃ nābhijānāma, vālavedhisamāgatā’.
๑๐๘๙.
1089.
‘‘ตํ ตถา เทวกาเยหิ, ปูชิตํ ปูชนารหํ;
‘‘Taṃ tathā devakāyehi, pūjitaṃ pūjanārahaṃ;
สาริปุตฺตํ ตทา ทิสฺวา, กปฺปินสฺส สิตํ อหุฯ
Sāriputtaṃ tadā disvā, kappinassa sitaṃ ahu.
๑๐๙๐.
1090.
‘‘ยาวตา พุทฺธเขตฺตมฺหิ, ฐปยิตฺวา มหามุนิํ;
‘‘Yāvatā buddhakhettamhi, ṭhapayitvā mahāmuniṃ;
ธุตคุเณ วิสิโฎฺฐหํ, สทิโส เม น วิชฺชติฯ
Dhutaguṇe visiṭṭhohaṃ, sadiso me na vijjati.
๑๐๙๑.
1091.
‘‘ปริจิโณฺณ มยา สตฺถา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ;
‘‘Pariciṇṇo mayā satthā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ;
โอหิโต ครุโก ภาโร, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ
Ohito garuko bhāro, natthi dāni punabbhavo.
๑๐๙๒.
1092.
‘‘น จีวเร น สยเน, โภชเน นุปลิมฺปติ;
‘‘Na cīvare na sayane, bhojane nupalimpati;
โคตโม อนปฺปเมโยฺย, มุฬาลปุปฺผํ วิมลํว;
Gotamo anappameyyo, muḷālapupphaṃ vimalaṃva;
อมฺพุนา เนกฺขมฺมนิโนฺน, ติภวาภินิสฺสโฎฯ
Ambunā nekkhammaninno, tibhavābhinissaṭo.
๑๐๙๓.
1093.
‘‘สติปฎฺฐานคีโว โส, สทฺธาหโตฺถ มหามุนิ;
‘‘Satipaṭṭhānagīvo so, saddhāhattho mahāmuni;
ปญฺญาสีโส มหาญาณี, สทา จรติ นิพฺพุโต’’ติฯ
Paññāsīso mahāñāṇī, sadā carati nibbuto’’ti.
… มหากสฺสโป เถโร…ฯ
… Mahākassapo thero….
จตฺตาลีสนิปาโต นิฎฺฐิโตฯ
Cattālīsanipāto niṭṭhito.
ตตฺรุทฺทานํ –
Tatruddānaṃ –
จตฺตาลีสนิปาตมฺหิ, มหากสฺสปสวฺหโย;
Cattālīsanipātamhi, mahākassapasavhayo;
เอโกว เถโร คาถาโย, จตฺตาสีล ทุเวปิ จาติฯ
Ekova thero gāthāyo, cattāsīla duvepi cāti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / เถรคาถา-อฎฺฐกถา • Theragāthā-aṭṭhakathā / ๑. มหากสฺสปเตฺถรคาถาวณฺณนา • 1. Mahākassapattheragāthāvaṇṇanā
