| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationဒီဃ နိကာယ ၆
Long Discourses 6
မဟာလိသုတ္တ
With Mahāli
၁၊ ဗြာဟ္မဏဒူတဝတ္ထု
1. On the Brahmin Emissaries
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ၊ တေန ခေါ ပန သမယေန သမ္ဗဟုလာ ကောသလကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ မာဂဓကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ ဝေသာလိယံ ပဋိဝသန္တိ ကေနစိဒေဝ ကရဏီယေန၊ အဿောသုံ ခေါ တေ ကောသလကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ မာဂဓကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ:
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Vesālī, at the Great Wood, in the hall with the peaked roof. Now at that time several brahmin emissaries from Kosala and Magadha were residing in Vesālī on some business. They heard:
“သမဏော ခလု, ဘော, ဂေါတမော သကျပုတ္တော သကျကုလာ ပဗ္ဗဇိတော ဝေသာလိယံ ဝိဟရတိ မဟာဝနေ ကူဋာဂါရသာလာယံ၊ တံ ခေါ ပန ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဧဝံ ကလျာဏော ကိတ္တိသဒ္ဒေါ အဗ္ဘုဂ္ဂတော: ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ'၊ သော ဣမံ လောကံ သဒေဝကံ သမာရကံ သဗြဟ္မကံ သဿမဏဗြာဟ္မဏိံ ပဇံ သဒေဝမနုဿံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေတိ၊ သော ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေတိ၊ သာဓု ခေါ ပန တထာရူပါနံ အရဟတံ ဒဿနံ ဟောတီ”တိ၊
“It seems the ascetic Gotama—a Sakyan, gone forth from a Sakyan family—is staying near Vesālī, at the Great Wood, in the hall with the peaked roof. He has this good reputation: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ He has realized with his own insight this world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—and he makes it known to others. He teaches Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And he reveals a spiritual practice that’s entirely full and pure. It’s good to see such perfected ones.”
အထ ခေါ တေ ကောသလကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ မာဂဓကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ ယေန မဟာဝနံ ကူဋာဂါရသာလာ တေနုပသင်္ကမိံသု၊
Then they went to the hall with the peaked roof in the Great Wood to see the Buddha.
တေန ခေါ ပန သမယေန အာယသ္မာ နာဂိတော ဘဂဝတော ဥပဋ္ဌာကော ဟောတိ၊ အထ ခေါ တေ ကောသလကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ မာဂဓကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ ယေနာယသ္မာ နာဂိတော တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ နာဂိတံ ဧတဒဝေါစုံ: “ကဟံ နု ခေါ, ဘော နာဂိတ, ဧတရဟိ သော ဘဝံ ဂေါတမော ဝိဟရတိ? ဒဿနကာမာ ဟိ မယံ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမန်”တိ၊
Now, at that time Venerable Nāgita was the Buddha’s attendant. The brahmin emissaries went up to him and said, “Master Nāgita, where is Master Gotama at present? For we want to see him.”
“အကာလော ခေါ, အာဝုသော, ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ, ပဋိသလ္လီနော ဘဂဝါ”တိ၊
“It’s the wrong time to see the Buddha; he is on retreat.”
အထ ခေါ တေ ကောသလကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ မာဂဓကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ တတ္ထေဝ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု: “ဒိသွာဝ မယံ တံ ဘဝန္တံ ဂေါတမံ ဂမိဿာမာ”တိ၊
So right there the brahmin emissaries sat down to one side, thinking, “We’ll go only after we’ve seen Master Gotama.”
၂၊ ဩဋ္ဌဒ္ဓလိစ္ဆဝီဝတ္ထု
2. On Oṭṭhaddha the Licchavi
ဩဋ္ဌဒ္ဓေါပိ လိစ္ဆဝီ မဟတိယာ လိစ္ဆဝီပရိသာယ သဒ္ဓိံ ယေန မဟာဝနံ ကူဋာဂါရသာလာ ယေနာယသ္မာ နာဂိတော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ နာဂိတံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ ဩဋ္ဌဒ္ဓေါပိ လိစ္ဆဝီ အာယသ္မန္တံ နာဂိတံ ဧတဒဝေါစ: “ကဟံ နု ခေါ, ဘန္တေ နာဂိတ, ဧတရဟိ သော ဘဂဝါ ဝိဟရတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဒဿနကာမာ ဟိ မယံ တံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓန်”တိ၊
Oṭṭhaddha the Licchavi together with a large assembly of Licchavis also approached Nāgita at the hall with the peaked roof. He bowed, stood to one side, and said to Nāgita, “Master Nāgita, where is the Blessed One at present, the perfected one, the fully awakened Buddha? For we want to see him.”
“အကာလော ခေါ, မဟာလိ, ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ, ပဋိသလ္လီနော ဘဂဝါ”တိ၊
“It’s the wrong time to see the Buddha; he is on retreat.”
ဩဋ္ဌဒ္ဓေါပိ လိစ္ဆဝီ တတ္ထေဝ ဧကမန္တံ နိသီဒိ: “ဒိသွာဝ အဟံ တံ ဘဂဝန္တံ ဂမိဿာမိ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓန်”တိ၊
So right there Oṭṭhaddha also sat down to one side, thinking, “I’ll go only after I’ve seen the Blessed One, the perfected one, the fully awakened Buddha.”
အထ ခေါ သီဟော သမဏုဒ္ဒေသော ယေနာယသ္မာ နာဂိတော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ အာယသ္မန္တံ နာဂိတံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သီဟော သမဏုဒ္ဒေသော အာယသ္မန္တံ နာဂိတံ ဧတဒဝေါစ: “ဧတေ, ဘန္တေ ကဿပ, သမ္ဗဟုလာ ကောသလကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ မာဂဓကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ ဣဓူပသင်္ကန္တာ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ; ဩဋ္ဌဒ္ဓေါပိ လိစ္ဆဝီ မဟတိယာ လိစ္ဆဝီပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဣဓူပသင်္ကန္တော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ, သာဓု, ဘန္တေ ကဿပ, လဘတံ ဧသာ ဇနတာ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယာ”တိ၊
Then the novice Sīha approached Nāgita. He bowed, stood to one side, and said to Nāgita, “Honorable Kassapa, these several brahmin emissaries from Kosala and Magadha, and also Oṭṭhaddha the Licchavi together with a large assembly of Licchavis, have come here to see the Buddha. It’d be good if these people got to see the Buddha.”
“တေန ဟိ, သီဟ, တွညေဝ ဘဂဝတော အာရောစေဟီ”တိ၊
“Well then, Sīha, tell the Buddha yourself.”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ သီဟော သမဏုဒ္ဒေသော အာယသ္မတော နာဂိတဿ ပဋိဿုတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌာသိ၊ ဧကမန္တံ ဌိတော ခေါ သီဟော သမဏုဒ္ဒေသော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “ဧတေ, ဘန္တေ, သမ္ဗဟုလာ ကောသလကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ မာဂဓကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ ဣဓူပသင်္ကန္တာ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ, ဩဋ္ဌဒ္ဓေါပိ လိစ္ဆဝီ မဟတိယာ လိစ္ဆဝီပရိသာယ သဒ္ဓိံ ဣဓူပသင်္ကန္တော ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယ၊ သာဓု, ဘန္တေ, လဘတံ ဧသာ ဇနတာ ဘဂဝန္တံ ဒဿနာယာ”တိ၊
“Yes, sir,” replied Sīha. He went to the Buddha, bowed, stood to one side, and told him of the people waiting to see him, adding: “Sir, it’d be good if these people got to see the Buddha.”
“တေန ဟိ, သီဟ, ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံ အာသနံ ပညပေဟီ”တိ၊
“Well then, Sīha, spread out a seat in the shade of the dwelling.”
“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ သီဟော သမဏုဒ္ဒေသော ဘဂဝတော ပဋိဿုတွာ ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံ အာသနံ ပညပေသိ၊
“Yes, sir,” replied Sīha, and he did so.
အထ ခေါ ဘဂဝါ ဝိဟာရာ နိက္ခမ္မ ဝိဟာရပစ္ဆာယာယံ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ၊ အထ ခေါ တေ ကောသလကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ မာဂဓကာ စ ဗြာဟ္မဏဒူတာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝတာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊
Then the Buddha came out of his dwelling and sat in the shade of the dwelling on the seat spread out. Then the brahmin emissaries went up to the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, they sat down to one side.
ဩဋ္ဌဒ္ဓေါပိ လိစ္ဆဝီ မဟတိယာ လိစ္ဆဝီပရိသာယ သဒ္ဓိံ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဩဋ္ဌဒ္ဓေါ လိစ္ဆဝီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “ပုရိမာနိ, ဘန္တေ, ဒိဝသာနိ ပုရိမတရာနိ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ မံ ဧတဒဝေါစ: ‘ယဒဂ္ဂေ အဟံ, မဟာလိ, ဘဂဝန္တံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရာမိ, န စိရံ တီဏိ ဝဿာနိ, ဒိဗ္ဗာနိ ဟိ ခေါ ရူပါနိ ပဿာမိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ သုဏာမိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနီ'တိ၊ သန္တာနေဝ နု ခေါ, ဘန္တေ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ နာဿောသိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, ဥဒါဟု အသန္တာနီ”တိ?
Oṭṭhaddha the Licchavi together with a large assembly of Licchavis also went up to the Buddha, bowed, and sat down to one side. Oṭṭhaddha said to the Buddha, “Sir, a few days ago Sunakkhatta the Licchavi came to me and said: ‘Mahāli, soon I will have been living in dependence on the Buddha for three years. I see divine sights that are pleasant, sensual, and arousing, but I don’t hear divine sounds that are pleasant, sensual, and arousing.’ The divine sounds that Sunakkhatta cannot hear: do such sounds really exist or not?”
၂၊၁၊ ဧကံသဘာဝိတသမာဓိ
2.1. One-Sided Immersion
“သန္တာနေဝ ခေါ, မဟာလိ, သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ နာဿောသိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, နော အသန္တာနီ”တိ၊
“Such sounds really do exist, but Sunakkhatta cannot hear them.”
“ကော နု ခေါ, ဘန္တေ, ဟေတု, ကော ပစ္စယော, ယေန သန္တာနေဝ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ နာဿောသိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, နော အသန္တာနီ”တိ?
“What is the cause, sir, what is the reason why Sunakkhatta cannot hear them, even though they really do exist?”
“ဣဓ, မဟာလိ, ဘိက္ခုနော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဧကံသဘာဝိတော သမာဓိ ဟောတိ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ သော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဧကံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဒိဗ္ဗာနိ ရူပါနိ ပဿတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ သုဏာတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှေတံ, မဟာလိ, ဟောတိ ဘိက္ခုနော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဧကံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊
“Mahāli, take a bhikkhu who has developed immersion to the eastern quarter in one aspect: so as to see divine sights but not to hear divine sounds. When they have developed immersion for that purpose, they see divine sights but don’t hear divine sounds. Why is that? Because that is how it is for a bhikkhu who develops immersion in that way.
ပုန စပရံ, မဟာလိ, ဘိက္ခုနော ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ …ပေ… ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ … ဥတ္တရာယ ဒိသာယ … ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဧကံသဘာဝိတော သမာဓိ ဟောတိ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ သော ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဧကံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဒိဗ္ဗာနိ ရူပါနိ ပဿတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ သုဏာတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှေတံ, မဟာလိ, ဟောတိ ဘိက္ခုနော ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဧကံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊
Furthermore, take a bhikkhu who has developed immersion to the southern quarter in one aspect … western quarter … northern quarter … above, below, across … That is how it is for a bhikkhu who develops immersion in that way.
ဣဓ, မဟာလိ, ဘိက္ခုနော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဧကံသဘာဝိတော သမာဓိ ဟောတိ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ သော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဧကံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ သုဏာတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနိ ရူပါနိ ပဿတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှေတံ, မဟာလိ, ဟောတိ ဘိက္ခုနော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဧကံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊
Take a bhikkhu who has developed immersion to the eastern quarter in one aspect: so as to hear divine sounds but not to see divine sights. When they have developed immersion for that purpose, they hear divine sounds but don’t see divine sights. Why is that? Because that is how it is for a bhikkhu who develops immersion in that way.
ပုန စပရံ, မဟာလိ, ဘိက္ခုနော ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ …ပေ… ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ … ဥတ္တရာယ ဒိသာယ … ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဧကံသဘာဝိတော သမာဓိ ဟောတိ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ သော ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဧကံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ သုဏာတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနိ ရူပါနိ ပဿတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှေတံ, မဟာလိ, ဟောတိ ဘိက္ခုနော ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဧကံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနံ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, နော စ ခေါ ဒိဗ္ဗာနံ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊
Furthermore, take a bhikkhu who has developed immersion to the southern quarter in one aspect … western quarter … northern quarter … above, below, across … That is how it is for a bhikkhu who develops immersion in that way.
ဣဓ, မဟာလိ, ဘိက္ခုနော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဥဘယံသဘာဝိတော သမာဓိ ဟောတိ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ သော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဥဘယံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, ဒိဗ္ဗာနဉ္စ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဒိဗ္ဗာနိ စ ရူပါနိ ပဿတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, ဒိဗ္ဗာနိ စ သဒ္ဒါနိ သုဏာတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှေတံ, မဟာလိ, ဟောတိ ဘိက္ခုနော ပုရတ္ထိမာယ ဒိသာယ ဥဘယံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊
Take a bhikkhu who has developed immersion to the eastern quarter in both aspects: so as to hear divine sounds and see divine sights. When they have developed immersion for that purpose, they see divine sights and hear divine sounds. Why is that? Because that is how it is for a bhikkhu who develops immersion in that way.
ပုန စပရံ, မဟာလိ, ဘိက္ခုနော ဒက္ခိဏာယ ဒိသာယ …ပေ… ပစ္ဆိမာယ ဒိသာယ … ဥတ္တရာယ ဒိသာယ … ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဥဘယံသဘာဝိတော သမာဓိ ဟောတိ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, ဒိဗ္ဗာနဉ္စ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ သော ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဥဘယံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဒိဗ္ဗာနိ စ ရူပါနိ ပဿတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, ဒိဗ္ဗာနိ စ သဒ္ဒါနိ သုဏာတိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? ဧဝဉှေတံ, မဟာလိ, ဟောတိ ဘိက္ခုနော ဥဒ္ဓမဓော တိရိယံ ဥဘယံသဘာဝိတေ သမာဓိမှိ ဒိဗ္ဗာနဉ္စ ရူပါနံ ဒဿနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ, ဒိဗ္ဗာနဉ္စ သဒ္ဒါနံ သဝနာယ ပိယရူပါနံ ကာမူပသံဟိတာနံ ရဇနီယာနံ၊ အယံ ခေါ, မဟာလိ, ဟေတု အယံ ပစ္စယော, ယေန သန္တာနေဝ သုနက္ခတ္တော လိစ္ဆဝိပုတ္တော ဒိဗ္ဗာနိ သဒ္ဒါနိ နာဿောသိ ပိယရူပါနိ ကာမူပသံဟိတာနိ ရဇနီယာနိ, နော အသန္တာနီ”တိ၊
Furthermore, take a bhikkhu who has developed immersion to the southern quarter in both aspects … western quarter … northern quarter … above, below, across … That is how it is for a bhikkhu who develops immersion in that way. This is the cause, Mahāli, this is the reason why Sunakkhatta cannot hear divine sounds that are pleasant, sensual, and arousing, even though they really do exist.”
“ဧတာသံ နူန, ဘန္တေ, သမာဓိဘာဝနာနံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ”တိ၊
“Surely the bhikkhus must lead the spiritual life under the Buddha for the sake of realizing such a development of immersion?”
“န ခေါ, မဟာလိ, ဧတာသံ သမာဓိဘာဝနာနံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ၊ အတ္ထိ ခေါ, မဟာလိ, အညေဝ ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ, ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ”တိ၊
“No, Mahāli, the bhikkhus don’t lead the spiritual life under me for the sake of realizing such a development of immersion. There are other things that are finer, for the sake of which the bhikkhus lead the spiritual life under me.”
၂၊၂၊ စတုအရိယဖလ
2.2. The Four Noble Fruits
“ကတမေ ပန တေ, ဘန္တေ, ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ, ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ”တိ?
“But sir, what are those finer things?”
“ဣဓ, မဟာလိ, ဘိက္ခု တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဟောတိ အဝိနိပါတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော၊ အယမ္ပိ ခေါ, မဟာလိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ, ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ၊
“Firstly, Mahāli, with the ending of three fetters a bhikkhu is a stream-enterer, not liable to be reborn in the underworld, bound for awakening. This is one of the finer things for the sake of which the bhikkhus lead the spiritual life under me.
ပုန စပရံ, မဟာလိ, ဘိက္ခု တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒေါသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒါဂါမီ ဟောတိ, သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တွာ ဒုက္ခဿန္တံ ကရောတိ၊ အယမ္ပိ ခေါ, မဟာလိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ, ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ၊
Furthermore, a bhikkhu—with the ending of three fetters, and the weakening of greed, hate, and delusion—is a once-returner. They come back to this world once only, then make an end of suffering. This too is one of the finer things.
ပုန စပရံ, မဟာလိ, ဘိက္ခု ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပါတိကော ဟောတိ, တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ, အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ၊ အယမ္ပိ ခေါ, မဟာလိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ, ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ၊
Furthermore, with the ending of the five lower fetters, a bhikkhu is reborn spontaneously and will become extinguished there, not liable to return from that world. This too is one of the finer things.
ပုန စပရံ, မဟာလိ, ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ အယမ္ပိ ခေါ, မဟာလိ, ဓမ္မော ဥတ္တရိတရော စ ပဏီတတရော စ, ယဿ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တိ၊
Furthermore, a bhikkhu has realized the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life, and lives having realized it with their own insight due to the ending of defilements. This too is one of the finer things.
ဣမေ ခေါ တေ, မဟာလိ, ဓမ္မာ ဥတ္တရိတရာ စ ပဏီတတရာ စ, ယေသံ သစ္ဆိကိရိယာဟေတု ဘိက္ခူ မယိ ဗြဟ္မစရိယံ စရန္တီ”တိ၊
These are the finer things, for the sake of which the bhikkhus lead the spiritual life under me.”
၂၊၃၊ အရိယအဋ္ဌင်္ဂိကမဂ္ဂ
2.3. The Noble Eightfold Path
“အတ္ထိ ပန, ဘန္တေ, မဂ္ဂေါ အတ္ထိ ပဋိပဒါ ဧတေသံ ဓမ္မာနံ သစ္ဆိကိရိယာယာ”တိ?
“But, sir, is there a path and a practice for realizing these things?”
“အတ္ထိ ခေါ, မဟာလိ, မဂ္ဂေါ အတ္ထိ ပဋိပဒါ ဧတေသံ ဓမ္မာနံ သစ္ဆိကိရိယာယာ”တိ၊
“There is, Mahāli.”
“ကတမော ပန, ဘန္တေ, မဂ္ဂေါ ကတမာ ပဋိပဒါ ဧတေသံ ဓမ္မာနံ သစ္ဆိကိရိယာယာ”တိ?
“Well, what is it?”
“အယမေဝ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ၊ သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော သမ္မာအာဇီဝေါ သမ္မာဝါယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓိ၊ အယံ ခေါ, မဟာလိ, မဂ္ဂေါ အယံ ပဋိပဒါ ဧတေသံ ဓမ္မာနံ သစ္ဆိကိရိယာယ၊
“It is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion. This is the path and the practice for realizing these things.
၂၊၄၊ ဒွေပဗ္ဗဇိတဝတ္ထု
2.4. On the Two Renunciates
ဧကမိဒါဟံ, မဟာလိ, သမယံ ကောသမ္ဗိယံ ဝိဟရာမိ ဃောသိတာရာမေ၊ အထ ခေါ ဒွေ ပဗ္ဗဇိတာ—မုဏ္ဍိယော စ ပရိဗ္ဗာဇကော ဇာလိယော စ ဒါရုပတ္တိကန္တေဝါသီ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ မယာ သဒ္ဓိံ သမ္မောဒိံသု၊ သမ္မောဒနီယံ ကထံ သာရဏီယံ ဝီတိသာရေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု၊ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ တေ ဒွေ ပဗ္ဗဇိတာ မံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော ဂေါတမ, တံ ဇီဝံ တံ သရီရံ, ဥဒါဟု အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ?
This one time, Mahāli, I was staying near Kosambī, in Ghosita’s Monastery. Then two renunciates—the wanderer Muṇḍiya and Jāliya, the pupil of the wood-bowl ascetic—came and exchanged greetings with me. When the greetings and polite conversation were over, they stood to one side and said to me: ‘Friend Gotama, are the soul and the body the same thing, or they are different things?’
‘တေန ဟာဝုသော, သုဏာထ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ ဘာသိဿာမီ'တိ၊
‘Well then, friends, listen and apply your mind well, I will speak.’
‘ဧဝမာဝုသော'တိ ခေါ တေ ဒွေ ပဗ္ဗဇိတာ မမ ပစ္စဿောသုံ၊
‘Yes, friend,’ they replied.
အဟံ ဧတဒဝေါစံ: ‘ဣဓာဝုသော တထာဂတော လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ …ပေ… ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သီလသမ္ပန္နော ဟောတိ၊
I said this: ‘Take the case when a Realized One arises in the world, perfected, a fully awakened Buddha … That’s how a bhikkhu is accomplished in ethics. …
…ပေ… ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ယော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ, ကလ္လံ နု ခေါ တဿေတံ ဝစနာယ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါတိ?
They enter and remain in the first jhāna. When a bhikkhu knows and sees like this, would it be appropriate to say of them: “The soul and the body are the same thing” or “The soul and the body are different things”?’
ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ, ကလ္လံ တဿေတံ ဝစနာယ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ, ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါတိ၊
‘It would, friend.’
အဟံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဧဝံ ဇာနာမိ ဧဝံ ပဿာမိ၊ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒါမိ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါ …ပေ…
‘But friends, I know and see like this. Nevertheless, I do not say: “The soul and the body are the same thing” or “The soul and the body are different things”. …
ဒုတိယံ ဈာနံ … တတိယံ ဈာနံ … စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ယော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ, ကလ္လံ နု ခေါ တဿေတံ ဝစနာယ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါတိ?
They enter and remain in the second jhāna … third jhāna … fourth jhāna. When a bhikkhu knows and sees like this, would it be appropriate to say of them: “The soul and the body are the same thing” or “The soul and the body are different things”?’
ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ, ကလ္လံ တဿေတံ ဝစနာယ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါတိ၊
‘It would, friend.’
အဟံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဧဝံ ဇာနာမိ ဧဝံ ပဿာမိ၊ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒါမိ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါ …ပေ…
‘But friends, I know and see like this. Nevertheless, I do not say: “The soul and the body are the same thing” or “The soul and the body are different things”. …
ဉာဏဒဿနာယ စိတ္တံ အဘိနီဟရတိ အဘိနိန္နာမေတိ … ယော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ, ကလ္လံ နု ခေါ တဿေတံ ဝစနာယ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါတိ? …ပေ…
They extend and project the mind toward knowledge and vision … When a bhikkhu knows and sees like this, would it be appropriate to say of them: “The soul and the body are the same thing” or “The soul and the body are different things”?’
ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ, ကလ္လံ တဿေတံ ဝစနာယ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါတိ၊
‘It would, friend.’
အဟံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဧဝံ ဇာနာမိ ဧဝံ ပဿာမိ၊ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒါမိ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါ၊ …ပေ…
‘But friends, I know and see like this. Nevertheless, I do not say: “The soul and the body are the same thing” or “The soul and the body are different things”. …
နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာတိ ပဇာနာတိ၊ ယော ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ, ကလ္လံ နု ခေါ တဿေတံ ဝစနာယ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါတိ?
They understand: “… there is no return to any state of existence.” When a bhikkhu knows and sees like this, would it be appropriate to say of them: “The soul and the body are the same thing” or “The soul and the body are different things”?’
ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဇာနာတိ ဧဝံ ပဿတိ န ကလ္လံ တဿေတံ ဝစနာယ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါတိ၊
‘It would not, friend.’
အဟံ ခေါ ပနေတံ, အာဝုသော, ဧဝံ ဇာနာမိ ဧဝံ ပဿာမိ၊ အထ စ ပနာဟံ န ဝဒါမိ: ‘တံ ဇီဝံ တံ သရီရန်'တိ ဝါ ‘အညံ ဇီဝံ အညံ သရီရန်'တိ ဝါ”တိ၊
‘But friends, I know and see like this. Nevertheless, I do not say: “The soul and the body are the same thing” or “The soul and the body are different things”.’”
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ အတ္တမနော ဩဋ္ဌဒ္ဓေါ လိစ္ဆဝီ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ၊
That is what the Buddha said. Satisfied, Oṭṭhaddha the Licchavi was happy with what the Buddha said.
မဟာလိသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဆဋ္ဌံ၊
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
