| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៣. មហាលិសុត្តំ
3. Mahālisuttaṃ
២៥៩. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា វេសាលិយំ វិហរតិ មហាវនេ កូដាគារសាលាយំ។ អថ ខោ មហាលិ លិច្ឆវី យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ មហាលិ លិច្ឆវី ភគវន្តំ ឯតទវោច –
259. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho mahāli licchavī yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho mahāli licchavī bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘ទិដ្ឋោ ខោ , ភន្តេ, ភគវតា សក្កោ ទេវានមិន្ទោ’’តិ?
‘‘Diṭṭho kho , bhante, bhagavatā sakko devānamindo’’ti?
‘‘ទិដ្ឋោ ខោ មេ, មហាលិ, សក្កោ ទេវានមិន្ទោ’’តិ។
‘‘Diṭṭho kho me, mahāli, sakko devānamindo’’ti.
‘‘សោ ហិ នូន, ភន្តេ, សក្កបតិរូបកោ ភវិស្សតិ។ ទុទ្ទសោ ហិ, ភន្តេ, សក្កោ ទេវានមិន្ទោ’’តិ។
‘‘So hi nūna, bhante, sakkapatirūpako bhavissati. Duddaso hi, bhante, sakko devānamindo’’ti.
‘‘សក្កញ្ច ខ្វាហំ, មហាលិ, បជានាមិ សក្កករណេ ច ធម្មេ, យេសំ ធម្មានំ សមាទិន្នត្តា សក្កោ សក្កត្តំ អជ្ឈគា, តញ្ច បជានាមិ។
‘‘Sakkañca khvāhaṃ, mahāli, pajānāmi sakkakaraṇe ca dhamme, yesaṃ dhammānaṃ samādinnattā sakko sakkattaṃ ajjhagā, tañca pajānāmi.
‘‘សក្កោ, មហាលិ, ទេវានមិន្ទោ បុព្ពេ មនុស្សភូតោ សមានោ មឃោ នាម មាណវោ អហោសិ, តស្មា មឃវាតិ វុច្ចតិ។
‘‘Sakko, mahāli, devānamindo pubbe manussabhūto samāno magho nāma māṇavo ahosi, tasmā maghavāti vuccati.
‘‘សក្កោ, មហាលិ, ទេវានមិន្ទោ បុព្ពេ មនុស្សភូតោ សមានោ សក្កច្ចំ ទានំ អទាសិ, តស្មា សក្កោតិ វុច្ចតិ។
‘‘Sakko, mahāli, devānamindo pubbe manussabhūto samāno sakkaccaṃ dānaṃ adāsi, tasmā sakkoti vuccati.
‘‘សក្កោ, មហាលិ, ទេវានមិន្ទោ បុព្ពេ មនុស្សភូតោ សមានោ បុរេ ទានំ អទាសិ, តស្មា បុរិន្ទទោតិ វុច្ចតិ។
‘‘Sakko, mahāli, devānamindo pubbe manussabhūto samāno pure dānaṃ adāsi, tasmā purindadoti vuccati.
‘‘សក្កោ, មហាលិ, ទេវានមិន្ទោ បុព្ពេ មនុស្សភូតោ សមានោ អាវសថំ អទាសិ, តស្មា វាសវោតិ វុច្ចតិ។
‘‘Sakko, mahāli, devānamindo pubbe manussabhūto samāno āvasathaṃ adāsi, tasmā vāsavoti vuccati.
‘‘សក្កោ, មហាលិ, ទេវានមិន្ទោ សហស្សម្បិ អត្ថានំ មុហុត្តេន ចិន្តេតិ, តស្មា សហស្សក្ខោតិ វុច្ចតិ។
‘‘Sakko, mahāli, devānamindo sahassampi atthānaṃ muhuttena cinteti, tasmā sahassakkhoti vuccati.
‘‘សក្កស្ស , មហាលិ, ទេវានមិន្ទស្ស សុជា នាម អសុរកញ្ញា បជាបតិ, តស្មា សុជម្បតីតិ វុច្ចតិ។
‘‘Sakkassa , mahāli, devānamindassa sujā nāma asurakaññā pajāpati, tasmā sujampatīti vuccati.
‘‘សក្កោ, មហាលិ, ទេវានមិន្ទោ ទេវានំ តាវតិំសានំ ឥស្សរិយាធិបច្ចំ រជ្ជំ ការេតិ, តស្មា ទេវានមិន្ទោតិ វុច្ចតិ។
‘‘Sakko, mahāli, devānamindo devānaṃ tāvatiṃsānaṃ issariyādhipaccaṃ rajjaṃ kāreti, tasmā devānamindoti vuccati.
‘‘សក្កស្ស, មហាលិ, ទេវានមិន្ទស្ស បុព្ពេ មនុស្សភូតស្ស សត្ត វតបទានិ សមត្តានិ សមាទិន្នានិ អហេសុំ, យេសំ សមាទិន្នត្តា សក្កោ សក្កត្តំ អជ្ឈគា។ កតមានិ សត្ត វតបទានិ? យាវជីវំ មាតាបេត្តិភរោ អស្សំ, យាវជីវំ កុលេ ជេដ្ឋាបចាយី អស្សំ, យាវជីវំ សណ្ហវាចោ អស្សំ, យាវជីវំ អបិសុណវាចោ អស្សំ, យាវជីវំ វិគតមលមច្ឆេរេន ចេតសា អគារំ អជ្ឈាវសេយ្យំ មុត្តចាគោ បយតបាណិ វោស្សគ្គរតោ យាចយោគោ ទានសំវិភាគរតោ, យាវជីវំ សច្ចវាចោ អស្សំ, យាវជីវំ អក្កោធនោ អស្សំ – សចេបិ មេ កោធោ ឧប្បជេយ្យ, ខិប្បមេវ នំ បដិវិនេយ្យ’’ន្តិ។ ‘‘សក្កស្ស, មហាលិ, ទេវានមិន្ទស្ស បុព្ពេ មនុស្សភូតស្ស ឥមានិ សត្ត វតបទានិ សមត្តានិ សមាទិន្នានិ អហេសុំ, យេសំ សមាទិន្នត្តា សក្កោ សក្កត្តំ អជ្ឈគា’’តិ។
‘‘Sakkassa, mahāli, devānamindassa pubbe manussabhūtassa satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṃ, yesaṃ samādinnattā sakko sakkattaṃ ajjhagā. Katamāni satta vatapadāni? Yāvajīvaṃ mātāpettibharo assaṃ, yāvajīvaṃ kule jeṭṭhāpacāyī assaṃ, yāvajīvaṃ saṇhavāco assaṃ, yāvajīvaṃ apisuṇavāco assaṃ, yāvajīvaṃ vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvaseyyaṃ muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato, yāvajīvaṃ saccavāco assaṃ, yāvajīvaṃ akkodhano assaṃ – sacepi me kodho uppajeyya, khippameva naṃ paṭivineyya’’nti. ‘‘Sakkassa, mahāli, devānamindassa pubbe manussabhūtassa imāni satta vatapadāni samattāni samādinnāni ahesuṃ, yesaṃ samādinnattā sakko sakkattaṃ ajjhagā’’ti.
‘‘មាតាបេត្តិភរំ ជន្តុំ, កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិនំ;
‘‘Mātāpettibharaṃ jantuṃ, kule jeṭṭhāpacāyinaṃ;
សណ្ហំ សខិលសម្ភាសំ, បេសុណេយ្យប្បហាយិនំ។
Saṇhaṃ sakhilasambhāsaṃ, pesuṇeyyappahāyinaṃ.
‘‘មច្ឆេរវិនយេ យុត្តំ, សច្ចំ កោធាភិភុំ នរំ;
‘‘Maccheravinaye yuttaṃ, saccaṃ kodhābhibhuṃ naraṃ;
តំ វេ ទេវា តាវតិំសា, អាហុ សប្បុរិសោ ឥតី’’តិ។
Taṃ ve devā tāvatiṃsā, āhu sappuriso itī’’ti.
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៣. មហាលិសុត្តវណ្ណនា • 3. Mahālisuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៣. មហាលិសុត្តវណ្ណនា • 3. Mahālisuttavaṇṇanā
