Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ • Saṃyuttanikāya |
༨. མཧཱལིསུཏྟཾ
8. Mahālisuttaṃ
༦༠. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ ཝེསཱལིཡཾ ཝིཧརཏི མཧཱཝནེ ཀཱུཊཱགཱརསཱལཱཡཾ། ཨཐ ཁོ མཧཱལི ལིཙྪཝི ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི …པེ॰… ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣོ ཁོ མཧཱལི ལིཙྪཝི བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ –
60. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho mahāli licchavi yena bhagavā tenupasaṅkami …pe… ekamantaṃ nisinno kho mahāli licchavi bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘པཱུརཎོ, བྷནྟེ, ཀསྶཔོ ཨེཝམཱཧ – ‘ནཏྠི ཧེཏུ ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི། ནཏྠི ཧེཏུ ནཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ; ཨཧེཏཱུ ཨཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱི’ཏི། ཨིདྷ, བྷགཝཱ ཀིམཱཧཱ’’ཏི?
‘‘Pūraṇo, bhante, kassapo evamāha – ‘natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti. Natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; ahetū appaccayā sattā visujjhantī’ti. Idha, bhagavā kimāhā’’ti?
‘‘ཨཏྠི, མཧཱལི, ཧེཏུ ཨཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི། ཨཏྠི, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཏྠི པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ; སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི།
‘‘Atthi, mahāli, hetu atthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti. Atthi, mahāli, hetu, atthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; sahetū sappaccayā sattā visujjhantī’’ti.
‘‘ཀཏམོ པན, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀཏམོ པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; ཀཐཾ སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟཱི’’ཏི?
‘‘Katamo pana, bhante, hetu katamo paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; kathaṃ sahetū sappaccayā sattā saṃkilissantī’’ti?
‘‘རཱུཔཉྩ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟདུཀྑཾ ཨབྷཝིསྶ དུཀྑཱནུཔཏིཏཾ དུཀྑཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ སུཁེན, ནཡིདཾ སཏྟཱ རཱུཔསྨིཾ སཱརཛྫེཡྻུཾ། ཡསྨཱ ཙ ཁོ, མཧཱལི, རཱུཔཾ སུཁཾ སུཁཱནུཔཏིཏཾ སུཁཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ དུཀྑེན, ཏསྨཱ སཏྟཱ རཱུཔསྨིཾ སཱརཛྫནྟི; སཱརཱགཱ སཾཡུཛྫནྟི; སཾཡོགཱ སཾཀིལིསྶནྟི། ཨཡཾ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཡཾ པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ; ཨེཝཾ སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི།
‘‘Rūpañca hidaṃ, mahāli, ekantadukkhaṃ abhavissa dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, nayidaṃ sattā rūpasmiṃ sārajjeyyuṃ. Yasmā ca kho, mahāli, rūpaṃ sukhaṃ sukhānupatitaṃ sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, tasmā sattā rūpasmiṃ sārajjanti; sārāgā saṃyujjanti; saṃyogā saṃkilissanti. Ayaṃ kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; evaṃ sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti.
‘‘ཝེདནཱ ཙ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟདུཀྑཱ ཨབྷཝིསྶ དུཀྑཱནུཔཏིཏཱ དུཀྑཱཝཀྐནྟཱ ཨནཝཀྐནྟཱ སུཁེན, ནཡིདཾ སཏྟཱ ཝེདནཱཡ སཱརཛྫེཡྻུཾ། ཡསྨཱ ཙ ཁོ, མཧཱལི, ཝེདནཱ སུཁཱ སུཁཱནུཔཏིཏཱ སུཁཱཝཀྐནྟཱ ཨནཝཀྐནྟཱ དུཀྑེན, ཏསྨཱ སཏྟཱ ཝེདནཱཡ སཱརཛྫནྟི; སཱརཱགཱ སཾཡུཛྫནྟི; སཾཡོགཱ སཾཀིལིསྶནྟི། ཨཡམྤི ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཡཾ པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ། ཨེཝམྤི སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི།
‘‘Vedanā ca hidaṃ, mahāli, ekantadukkhā abhavissa dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena, nayidaṃ sattā vedanāya sārajjeyyuṃ. Yasmā ca kho, mahāli, vedanā sukhā sukhānupatitā sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, tasmā sattā vedanāya sārajjanti; sārāgā saṃyujjanti; saṃyogā saṃkilissanti. Ayampi kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ saṃkilesāya. Evampi sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti.
‘‘སཉྙཱ ཙ ཧིདཾ, མཧཱལི…པེ॰… སངྑཱརཱ ཙ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟདུཀྑཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ དུཀྑཱནུཔཏིཏཱ དུཀྑཱཝཀྐནྟཱ ཨནཝཀྐནྟཱ སུཁེན, ནཡིདཾ སཏྟཱ སངྑཱརེསུ སཱརཛྫེཡྻུཾ། ཡསྨཱ ཙ ཁོ, མཧཱལི, སངྑཱརཱ སུཁཱ སུཁཱནུཔཏིཏཱ སུཁཱཝཀྐནྟཱ ཨནཝཀྐནྟཱ དུཀྑེན, ཏསྨཱ སཏྟཱ སངྑཱརེསུ སཱརཛྫནྟི; སཱརཱགཱ སཾཡུཛྫནྟི; སཾཡོགཱ སཾཀིལིསྶནྟི། ཨཡམྤི ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཡཾ པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ། ཨེཝམྤི སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟི།
‘‘Saññā ca hidaṃ, mahāli…pe… saṅkhārā ca hidaṃ, mahāli, ekantadukkhā abhavissaṃsu dukkhānupatitā dukkhāvakkantā anavakkantā sukhena, nayidaṃ sattā saṅkhāresu sārajjeyyuṃ. Yasmā ca kho, mahāli, saṅkhārā sukhā sukhānupatitā sukhāvakkantā anavakkantā dukkhena, tasmā sattā saṅkhāresu sārajjanti; sārāgā saṃyujjanti; saṃyogā saṃkilissanti. Ayampi kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo sattānaṃ saṃkilesāya. Evampi sahetū sappaccayā sattā saṃkilissanti.
‘‘ཝིཉྙཱཎཉྩ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟདུཀྑཾ ཨབྷཝིསྶ དུཀྑཱནུཔཏིཏཾ དུཀྑཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ སུཁེན, ནཡིདཾ སཏྟཱ ཝིཉྙཱཎསྨིཾ སཱརཛྫེཡྻུཾ། ཡསྨཱ ཙ ཁོ , མཧཱལི, ཝིཉྙཱཎཾ སུཁཾ སུཁཱནུཔཏིཏཾ སུཁཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ དུཀྑེན, ཏསྨཱ སཏྟཱ ཝིཉྙཱཎསྨིཾ སཱརཛྫནྟི; སཱརཱགཱ སཾཡུཛྫནྟི; སཾཡོགཱ སཾཀིལིསྶནྟི། ཨཡམྤི ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ ཨཡཾ པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ སཾཀིལེསཱཡ། ཨེཝམྤི སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ སཾཀིལིསྶནྟཱི’’ཏི།
‘‘Viññāṇañca hidaṃ, mahāli, ekantadukkhaṃ abhavissa dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, nayidaṃ sattā viññāṇasmiṃ sārajjeyyuṃ. Yasmā ca kho , mahāli, viññāṇaṃ sukhaṃ sukhānupatitaṃ sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, tasmā sattā viññāṇasmiṃ sārajjanti; sārāgā saṃyujjanti; saṃyogā saṃkilissanti. Ayampi kho, mahāli, hetu ayaṃ paccayo sattānaṃ saṃkilesāya. Evampi sahetū sappaccayā sattā saṃkilissantī’’ti.
‘‘ཀཏམོ པན, བྷནྟེ, ཧེཏུ ཀཏམོ པཙྩཡོ སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ; ཀཐཾ སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི? ‘‘རཱུཔཉྩ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟསུཁཾ ཨབྷཝིསྶ སུཁཱནུཔཏིཏཾ སུཁཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ དུཀྑེན, ནཡིདཾ སཏྟཱ རཱུཔསྨིཾ ནིབྦིནྡེཡྻུཾ། ཡསྨཱ ཙ ཁོ, མཧཱལི, རཱུཔཾ དུཀྑཾ དུཀྑཱནུཔཏིཏཾ དུཀྑཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ སུཁེན, ཏསྨཱ སཏྟཱ རཱུཔསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟི; ནིབྦིནྡཾ ཝིརཛྫནྟི; ཝིརཱགཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི། ཨཡཾ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཡཾ པཙྩཡོ, སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ། ཨེཝཾ སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི’’།
‘‘Katamo pana, bhante, hetu katamo paccayo sattānaṃ visuddhiyā; kathaṃ sahetū sappaccayā sattā visujjhantī’’ti? ‘‘Rūpañca hidaṃ, mahāli, ekantasukhaṃ abhavissa sukhānupatitaṃ sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, nayidaṃ sattā rūpasmiṃ nibbindeyyuṃ. Yasmā ca kho, mahāli, rūpaṃ dukkhaṃ dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, tasmā sattā rūpasmiṃ nibbindanti; nibbindaṃ virajjanti; virāgā visujjhanti. Ayaṃ kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo, sattānaṃ visuddhiyā. Evaṃ sahetū sappaccayā sattā visujjhanti’’.
‘‘ཝེདནཱ ཙ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟསུཁཱ ཨབྷཝིསྶ…པེ॰… སཉྙཱ ཙ ཧིདཾ, མཧཱལི…པེ॰… སངྑཱརཱ ཙ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟསུཁཱ ཨབྷཝིསྶཾསུ…པེ॰… ཝིཉྙཱཎཉྩ ཧིདཾ, མཧཱལི, ཨེཀནྟསུཁཾ ཨབྷཝིསྶ སུཁཱནུཔཏིཏཾ སུཁཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ དུཀྑེན, ནཡིདཾ སཏྟཱ ཝིཉྙཱཎསྨིཾ ནིབྦིནྡེཡྻུཾ། ཡསྨཱ ཙ ཁོ, མཧཱལི, ཝིཉྙཱཎཾ དུཀྑཾ དུཀྑཱནུཔཏིཏཾ དུཀྑཱཝཀྐནྟཾ ཨནཝཀྐནྟཾ སུཁེན, ཏསྨཱ སཏྟཱ ཝིཉྙཱཎསྨིཾ ནིབྦིནྡནྟི; ནིབྦིནྡཾ ཝིརཛྫནྟི; ཝིརཱགཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟི། ཨཡཾ ཁོ, མཧཱལི, ཧེཏུ, ཨཡཾ པཙྩཡོ, སཏྟཱནཾ ཝིསུདྡྷིཡཱ ། ཨེཝམྤི སཧེཏཱུ སཔྤཙྩཡཱ སཏྟཱ ཝིསུཛ྄ཛྷནྟཱི’’ཏི། ཨཊྛམཾ།
‘‘Vedanā ca hidaṃ, mahāli, ekantasukhā abhavissa…pe… saññā ca hidaṃ, mahāli…pe… saṅkhārā ca hidaṃ, mahāli, ekantasukhā abhavissaṃsu…pe… viññāṇañca hidaṃ, mahāli, ekantasukhaṃ abhavissa sukhānupatitaṃ sukhāvakkantaṃ anavakkantaṃ dukkhena, nayidaṃ sattā viññāṇasmiṃ nibbindeyyuṃ. Yasmā ca kho, mahāli, viññāṇaṃ dukkhaṃ dukkhānupatitaṃ dukkhāvakkantaṃ anavakkantaṃ sukhena, tasmā sattā viññāṇasmiṃ nibbindanti; nibbindaṃ virajjanti; virāgā visujjhanti. Ayaṃ kho, mahāli, hetu, ayaṃ paccayo, sattānaṃ visuddhiyā . Evampi sahetū sappaccayā sattā visujjhantī’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ༨. མཧཱལིསུཏྟཝཎྞནཱ • 8. Mahālisuttavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / སུཏྟཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / སཾཡུཏྟནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ༨. མཧཱལིསུཏྟཝཎྞནཱ • 8. Mahālisuttavaṇṇanā