| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๓. มหาลิสุตฺตวณฺณนา
3. Mahālisuttavaṇṇanā
๒๕๙. ตติเย อุปสงฺกมีติ ‘‘สโกฺก เทวราชาติ กเถนฺติ, อตฺถิ นุ โข โส สโกฺก, เยน โส ทิฎฺฐปุโพฺพติ อิมมตฺถํ ทสพลํ ปุจฺฉิสฺสามี’’ติ อุปสงฺกมิฯ ตญฺจ ปชานามีติ พหุวจเน เอกวจนํ, เต จ ธเมฺม ปชานามีติ อโตฺถฯ สโกฺก กิร อนนฺตเร อตฺตภาเว มคธรเฎฺฐ มจลคาเม มโฆ นาม มาณโว อโหสิ ปณฺฑิโต พฺยโตฺต, โพธิสตฺตจริยา วิย จ ตสฺส จริยา อโหสิฯ โส เตตฺติํส ปุริเส คเหตฺวา กลฺยาณมกาสิฯ เอกทิวสํ อตฺตโนว ปญฺญาย อุปปริกฺขิตฺวา คามมเชฺฌ มหาชนสฺส สนฺนิปติตฎฺฐาเน กจวรํ อุภโตปเสฺสสุ อปพฺยูหิตฺวา ตํ ฐานํ รมณียํ อกาสิฯ ปุน ตเตฺถว มณฺฑปํ กาเรสิฯ ปุน คจฺฉเนฺต กาเล สาลํ กาเรสิฯ คามโต จ นิกฺขมิตฺวา คาวุตมฺปิ อฑฺฒโยชนมฺปิ ติคาวุตมฺปิ โยชนมฺปิ วิจริตฺวา เตหิ สหาเยหิ สทฺธิํ วิสมํ สมํ อกาสิฯ เต สเพฺพว เอกจฺฉนฺทา ตตฺถ ตตฺถ เสตุยุตฺตฎฺฐาเน เสตุํ, มณฺฑปสาลาโปกฺขรณิมาลาวจฺฉโรปนปทีนํ ยุตฺตฎฺฐาเนสุ มณฺฑปสาลาโปกฺขรณิมาลาวจฺฉโรปนาทีนิ กโรนฺตา พหุํ ปุญฺญมกํสุฯ มโฆ สตฺต วตปทานิ ปูเรตฺวา กายสฺส เภทา สทฺธิํ สหาเยหิ ตาวติํสภวเน นิพฺพตฺติฯ ตํ สพฺพํ ภควา ชานาติฯ เตนาห – เยสํ ธมฺมานํ สมาทินฺนตฺตา สโกฺก สกฺกตฺตํ อชฺฌคา, ตญฺจ ปชานามีติฯ อยํ สกฺกสฺส สกฺกตฺตาธิคเม สเงฺขปกถา, วิตฺถาโร ปน สุมงฺคลวิลาสินิยา ทีฆนิกายฎฺฐกถาย สกฺกปณฺหวณฺณนายํ วุโตฺตฯ ตติยํฯ
259. Tatiye upasaṅkamīti ‘‘sakko devarājāti kathenti, atthi nu kho so sakko, yena so diṭṭhapubboti imamatthaṃ dasabalaṃ pucchissāmī’’ti upasaṅkami. Tañca pajānāmīti bahuvacane ekavacanaṃ, te ca dhamme pajānāmīti attho. Sakko kira anantare attabhāve magadharaṭṭhe macalagāme magho nāma māṇavo ahosi paṇḍito byatto, bodhisattacariyā viya ca tassa cariyā ahosi. So tettiṃsa purise gahetvā kalyāṇamakāsi. Ekadivasaṃ attanova paññāya upaparikkhitvā gāmamajjhe mahājanassa sannipatitaṭṭhāne kacavaraṃ ubhatopassesu apabyūhitvā taṃ ṭhānaṃ ramaṇīyaṃ akāsi. Puna tattheva maṇḍapaṃ kāresi. Puna gacchante kāle sālaṃ kāresi. Gāmato ca nikkhamitvā gāvutampi aḍḍhayojanampi tigāvutampi yojanampi vicaritvā tehi sahāyehi saddhiṃ visamaṃ samaṃ akāsi. Te sabbeva ekacchandā tattha tattha setuyuttaṭṭhāne setuṃ, maṇḍapasālāpokkharaṇimālāvaccharopanapadīnaṃ yuttaṭṭhānesu maṇḍapasālāpokkharaṇimālāvaccharopanādīni karontā bahuṃ puññamakaṃsu. Magho satta vatapadāni pūretvā kāyassa bhedā saddhiṃ sahāyehi tāvatiṃsabhavane nibbatti. Taṃ sabbaṃ bhagavā jānāti. Tenāha – yesaṃ dhammānaṃ samādinnattā sakko sakkattaṃ ajjhagā, tañca pajānāmīti. Ayaṃ sakkassa sakkattādhigame saṅkhepakathā, vitthāro pana sumaṅgalavilāsiniyā dīghanikāyaṭṭhakathāya sakkapaṇhavaṇṇanāyaṃ vutto. Tatiyaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๓. มหาลิสุตฺตํ • 3. Mahālisuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๓. มหาลิสุตฺตวณฺณนา • 3. Mahālisuttavaṇṇanā
