| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
९. महल्लकविहारसिक्खापदवण्णना
9. Mahallakavihārasikkhāpadavaṇṇanā
१३५. नवमे ‘‘महल्लको नाम विहारो सस्सामिको’’ति वुत्तत्ता सञ्ञाचिकाय कुटिया अनापत्तीति वदन्ति। यस्साति विहारस्स। सा अपरिपूरूपचारापि होतीति विवरियमानं कवाटं यं भित्तिं आहनति, सा सामन्ता कवाटवित्थारप्पमाणा उपचाररहितापि होतीति अत्थो। आलोकं वातपानं सन्धेति घटयतीति आलोकसन्धीति कवाटं वुच्चति। द्वारवातपानूपचारतो अञ्ञत्थ पुनप्पुनं लिम्पनादिं करोन्तस्स पिण्डगणनाय पाचित्तियं।
135. Navame ‘‘mahallako nāma vihāro sassāmiko’’ti vuttattā saññācikāya kuṭiyā anāpattīti vadanti. Yassāti vihārassa. Sā aparipūrūpacārāpi hotīti vivariyamānaṃ kavāṭaṃ yaṃ bhittiṃ āhanati, sā sāmantā kavāṭavitthārappamāṇā upacārarahitāpi hotīti attho. Ālokaṃ vātapānaṃ sandheti ghaṭayatīti ālokasandhīti kavāṭaṃ vuccati. Dvāravātapānūpacārato aññattha punappunaṃ limpanādiṃ karontassa piṇḍagaṇanāya pācittiyaṃ.
केचि पन ‘‘पाळियं पाचित्तियस्स अवुत्तत्ता दुक्कट’’न्ति वदन्ति। अधिट्ठातब्बन्ति संविधातब्बं। हरिते ठितो अधिट्ठाति। आपत्ति दुक्कटस्साति हरितयुत्ते खेत्ते ठत्वा छादेन्तस्स दुक्कटन्ति अत्थो। केचि पन ‘‘तादिसे खेत्ते विहारं करोन्तस्स दुक्कट’’न्ति वदन्ति, तं पाळिया न समेति।
Keci pana ‘‘pāḷiyaṃ pācittiyassa avuttattā dukkaṭa’’nti vadanti. Adhiṭṭhātabbanti saṃvidhātabbaṃ. Harite ṭhito adhiṭṭhāti. Āpatti dukkaṭassāti haritayutte khette ṭhatvā chādentassa dukkaṭanti attho. Keci pana ‘‘tādise khette vihāraṃ karontassa dukkaṭa’’nti vadanti, taṃ pāḷiyā na sameti.
१३६. उजुकमेव छादनन्ति छादनमुखवट्टितो पट्ठाय याव पिट्ठिवंसकूटागारकण्णिकादि, ताव इट्ठकादीहि उजुकं छादनं। इमिना पन येन सब्बस्मिं विहारे एकवारं छादिते तं छादनं एकमग्गन्ति गहेत्वा पाळियं ‘‘द्वे मग्गे’’तिआदि वुत्तं। परियायेन छादनम्पि इमिनाव नयेन योजेतब्बन्ति वदन्ति, तं ‘‘पुनप्पुनं छादापेसी’’ति इमाय पाळिया च ‘‘सब्बम्पि चेतं छदनं छदनूपरि वेदितब्ब’’न्ति इमिना अट्ठकथावचनेन च समेति।
136.Ujukameva chādananti chādanamukhavaṭṭito paṭṭhāya yāva piṭṭhivaṃsakūṭāgārakaṇṇikādi, tāva iṭṭhakādīhi ujukaṃ chādanaṃ. Iminā pana yena sabbasmiṃ vihāre ekavāraṃ chādite taṃ chādanaṃ ekamagganti gahetvā pāḷiyaṃ ‘‘dve magge’’tiādi vuttaṃ. Pariyāyena chādanampi imināva nayena yojetabbanti vadanti, taṃ ‘‘punappunaṃ chādāpesī’’ti imāya pāḷiyā ca ‘‘sabbampi cetaṃ chadanaṃ chadanūpari veditabba’’nti iminā aṭṭhakathāvacanena ca sameti.
पाळियं ‘‘मग्गेन छादेन्तस्स परियायेन छादेन्तस्सा’’ति इदञ्च इट्ठकादीहि, तिणपण्णेहि च छादनप्पकारभेददस्सनत्थं वुत्तं। केचि पन ‘‘पन्तिया छादितस्स छदनस्स उपरि छदनमुखवट्टितो पट्ठाय उद्धं उजुकमेव एकवारं छादनं एकमग्गन्ति गहेत्वा ‘द्वे मग्गे’तिआदि वुत्तं, न पन सकलविहारछादनं। एस नयो परियायेन छादनेपी’’ति वदन्ति, तं पाळिअट्ठकथाहि न समेति।
Pāḷiyaṃ ‘‘maggena chādentassa pariyāyena chādentassā’’ti idañca iṭṭhakādīhi, tiṇapaṇṇehi ca chādanappakārabhedadassanatthaṃ vuttaṃ. Keci pana ‘‘pantiyā chāditassa chadanassa upari chadanamukhavaṭṭito paṭṭhāya uddhaṃ ujukameva ekavāraṃ chādanaṃ ekamagganti gahetvā ‘dve magge’tiādi vuttaṃ, na pana sakalavihārachādanaṃ. Esa nayo pariyāyena chādanepī’’ti vadanti, taṃ pāḷiaṭṭhakathāhi na sameti.
ततियाय मग्गन्ति एत्थ ततियायाति उपयोगत्थे सम्पदानवचनं, ततियं मग्गन्ति अत्थो। अयमेव वा पाठो। तिणपण्णेहि लब्भतीति तिणपण्णेहि छादेत्वा उपरि उल्लित्तावलित्तकरणं सन्धाय वुत्तं। केवलं तिणकुटिया हि अनापत्ति वुत्ता। तिण्णं मग्गानन्ति मग्गवसेन छादितानं तिण्णं छदनानं। तिण्णं परियायानन्ति एत्थापि एसेव नयो। महल्लकविहारता, अत्तनो वासागारता, उत्तरि अधिट्ठानन्ति इमानेत्थ तीणि अङ्गानि।
Tatiyāya magganti ettha tatiyāyāti upayogatthe sampadānavacanaṃ, tatiyaṃ magganti attho. Ayameva vā pāṭho. Tiṇapaṇṇehi labbhatīti tiṇapaṇṇehi chādetvā upari ullittāvalittakaraṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Kevalaṃ tiṇakuṭiyā hi anāpatti vuttā. Tiṇṇaṃ maggānanti maggavasena chāditānaṃ tiṇṇaṃ chadanānaṃ. Tiṇṇaṃ pariyāyānanti etthāpi eseva nayo. Mahallakavihāratā, attano vāsāgāratā, uttari adhiṭṭhānanti imānettha tīṇi aṅgāni.
महल्लकविहारसिक्खापदवण्णना निट्ठिता।
Mahallakavihārasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / २. भूतगामवग्गो • 2. Bhūtagāmavaggo
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ९. महल्लकविहारसिक्खापदवण्णना • 9. Mahallakavihārasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ९. महल्लकविहारसिक्खापदवण्णना • 9. Mahallakavihārasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ९. महल्लकविहारसिक्खापदवण्णना • 9. Mahallakavihārasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ९. महल्लकविहारसिक्खापदं • 9. Mahallakavihārasikkhāpadaṃ
