Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / चरियापिटकपाळि • Cariyāpiṭakapāḷi

    १५. महालोमहंसचरिया

    15. Mahālomahaṃsacariyā

    ११९.

    119.

    ‘‘सुसाने सेय्यं कप्पेमि, छवट्ठिकं उपनिधायहं।

    ‘‘Susāne seyyaṃ kappemi, chavaṭṭhikaṃ upanidhāyahaṃ;

    गामण्डला 1 उपागन्त्वा, रूपं दस्सेन्तिनप्पकं॥

    Gāmaṇḍalā 2 upāgantvā, rūpaṃ dassentinappakaṃ.

    १२०.

    120.

    ‘‘अपरे गन्धमालञ्‍च, भोजनं विविधं बहुं।

    ‘‘Apare gandhamālañca, bhojanaṃ vividhaṃ bahuṃ;

    उपायनानूपनेन्ति, हट्ठा संविग्गमानसा॥

    Upāyanānūpanenti, haṭṭhā saṃviggamānasā.

    १२१.

    121.

    ‘‘ये मे दुक्खं उपहरन्ति, ये च देन्ति सुखं मम।

    ‘‘Ye me dukkhaṃ upaharanti, ye ca denti sukhaṃ mama;

    सब्बेसं समको होमि, दया कोपो न विज्‍जति॥

    Sabbesaṃ samako homi, dayā kopo na vijjati.

    १२२.

    122.

    ‘‘सुखदुक्खे तुलाभूतो, यसेसु अयसेसु च।

    ‘‘Sukhadukkhe tulābhūto, yasesu ayasesu ca;

    सब्बत्थ समको होमि, एसा मे उपेक्खापारमी’’ति॥

    Sabbattha samako homi, esā me upekkhāpāramī’’ti.

    महालोमहंसचरियं पन्‍नरसमं।

    Mahālomahaṃsacariyaṃ pannarasamaṃ.

    युधञ्‍जयवग्गो ततियो।

    Yudhañjayavaggo tatiyo.

    तस्सुद्दानं –

    Tassuddānaṃ –

    युधञ्‍जयो सोमनस्सो, अयोघरभिसेन च।

    Yudhañjayo somanasso, ayogharabhisena ca;

    सोणनन्दो मूगपक्खो, कपिराजा सच्‍चसव्हयो॥

    Soṇanando mūgapakkho, kapirājā saccasavhayo.

    वट्टको मच्छराजा च, कण्हदीपायनो इसि।

    Vaṭṭako maccharājā ca, kaṇhadīpāyano isi;

    सुतसोमो पुन आसिं 3, सामो च एकराजहु।

    Sutasomo puna āsiṃ 4, sāmo ca ekarājahu;

    उपेक्खापारमी आसि, इति वुत्थं 5 महेसिना॥

    Upekkhāpāramī āsi, iti vutthaṃ 6 mahesinā.

    एवं बहुब्बिधं दुक्खं, सम्पत्ती च बहुब्बिधा 7

    Evaṃ bahubbidhaṃ dukkhaṃ, sampattī ca bahubbidhā 8;

    भवाभवे अनुभवित्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं॥

    Bhavābhave anubhavitvā, patto sambodhimuttamaṃ.

    दत्वा दातब्बकं दानं, सीलं पूरेत्वा असेसतो।

    Datvā dātabbakaṃ dānaṃ, sīlaṃ pūretvā asesato;

    नेक्खम्मे पारमिं गन्त्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं॥

    Nekkhamme pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.

    पण्डिते परिपुच्छित्वा, वीरियं कत्वान मुत्तमं।

    Paṇḍite paripucchitvā, vīriyaṃ katvāna muttamaṃ;

    खन्तिया पारमिं गन्त्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं॥

    Khantiyā pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.

    कत्वा दळ्हमधिट्ठानं, सच्‍चवाचानुरक्खिय।

    Katvā daḷhamadhiṭṭhānaṃ, saccavācānurakkhiya;

    मेत्ताय पारमिं गन्त्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं॥

    Mettāya pāramiṃ gantvā, patto sambodhimuttamaṃ.

    लाभालाभे यसायसे, सम्माननावमानने।

    Lābhālābhe yasāyase, sammānanāvamānane;

    सब्बत्थ समको हुत्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं॥

    Sabbattha samako hutvā, patto sambodhimuttamaṃ.

    कोसज्‍जं भयतो दिस्वा, वीरियारम्भञ्‍च खेमतो।

    Kosajjaṃ bhayato disvā, vīriyārambhañca khemato;

    आरद्धवीरिया होथ, एसा बुद्धानुसासनी॥

    Āraddhavīriyā hotha, esā buddhānusāsanī.

    विवादं भयतो दिस्वा, अविवादञ्‍च खेमतो।

    Vivādaṃ bhayato disvā, avivādañca khemato;

    समग्गा सखिला होथ, एसा बुद्धानुसासनी॥

    Samaggā sakhilā hotha, esā buddhānusāsanī.

    पमादं भयतो दिस्वा, अप्पमादञ्‍च खेमतो।

    Pamādaṃ bhayato disvā, appamādañca khemato;

    भावेथट्ठङ्गिकं मग्गं, एसा बुद्धानुसासनी॥

    Bhāvethaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, esā buddhānusāsanī.

    इत्थं सुदं भगवा अत्तनो पुब्बचरियं सम्भावयमानो बुद्धापदानियं नाम धम्मपरियायं अभासित्थाति।

    Itthaṃ sudaṃ bhagavā attano pubbacariyaṃ sambhāvayamāno buddhāpadāniyaṃ nāma dhammapariyāyaṃ abhāsitthāti.

    चरियापिटकं निट्ठितं।

    Cariyāpiṭakaṃ niṭṭhitaṃ.




    Footnotes:
    1. गोमण्डला (सी॰), गाममण्डला (स्या॰)
    2. gomaṇḍalā (sī.), gāmamaṇḍalā (syā.)
    3. आसि (स्या॰)
    4. āsi (syā.)
    5. वुत्तं (सब्बत्थ) अट्ठकथा ओलोकेतब्बा
    6. vuttaṃ (sabbattha) aṭṭhakathā oloketabbā
    7. सम्पत्ति च बहुविधा (सी॰), सम्पत्तिं च बहुविधं (क॰)
    8. sampatti ca bahuvidhā (sī.), sampattiṃ ca bahuvidhaṃ (ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / चरियापिटक-अट्ठकथा • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā / १५. महालोमहंसचरियावण्णना • 15. Mahālomahaṃsacariyāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact