| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਚਰਿਯਾਪਿਟਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Cariyāpiṭaka-aṭṭhakathā |
੧੫. ਮਹਾਲੋਮਹਂਸਚਰਿਯਾવਣ੍ਣਨਾ
15. Mahālomahaṃsacariyāvaṇṇanā
੧੧੯. ਪਨ੍ਨਰਸਮੇ ‘‘ਸੁਸਾਨੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ –
119. Pannarasame ‘‘susāne seyyaṃ kappemī’’ti etthāyaṃ anupubbikathā –
ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਹਿ ਤਦਾ ਮਹਤਿ ਉਲ਼ਾਰਭੋਗੇ ਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વੁਦ੍ਧਿਮਨ੍વਾਯ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਗਰੁવਾਸਂ વਸਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਨਂ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍વਾ ਕੁਲਘਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਞਾਤਕੇਹਿ ‘‘ਕੁਟੁਮ੍ਬਂ ਸਣ੍ਠਪੇਹੀ’’ਤਿ ਯਾਚਿਯਮਾਨੋਪਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਮਨਸਿਕਾਰਮੁਖੇਨ ਸਬ੍ਬਭવੇਸੁ ਅਭਿવਡ੍ਢਮਾਨਸਂવੇਗੋ ਕਾਯੇ ਚ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍વਾ ਘਰਾવਾਸਪਲਿਬੋਧਾਧਿਭੂਤਂ ਕਿਲੇਸਗਹਨਂ ਅਨੋਗਾਹੇਤ੍વਾવ ਚਿਰਕਾਲਸਮ੍ਪਰਿਚਿਤਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਜ੍ਝਾਸਯਂ ਉਪਬ੍ਰੂਹਯਮਾਨੋ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪੁਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸਚਾਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਗੁਣਸਮ੍ਭਾવਨਾਪਾਕਟੋ ਭવਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ।
Mahāsatto hi tadā mahati uḷārabhoge kule nibbattitvā vuddhimanvāya disāpāmokkhassa ācariyassa santike garuvāsaṃ vasanto sabbasippānaṃ nipphattiṃ patvā kulagharaṃ āgantvā mātāpitūnaṃ accayena ñātakehi ‘‘kuṭumbaṃ saṇṭhapehī’’ti yāciyamānopi aniccatāmanasikāramukhena sabbabhavesu abhivaḍḍhamānasaṃvego kāye ca asubhasaññaṃ paṭilabhitvā gharāvāsapalibodhādhibhūtaṃ kilesagahanaṃ anogāhetvāva cirakālasamparicitaṃ nekkhammajjhāsayaṃ upabrūhayamāno mahantaṃ bhogakkhandhaṃ pahāya pabbajitukāmo hutvā puna cintesi – ‘‘sacāhaṃ pabbajissāmi, guṇasambhāvanāpākaṭo bhavissāmī’’ti.
ਸੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਪਹੋਮਿ ਚਾਹਂ ਲਾਭਾਲਾਭਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰੋ ਹੋਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘વਿਸੇਸਤੋ ਪਰਪਰਿਭવਸਹਨਾਦਿਪਟਿਪਦਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮਿਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿવਤ੍ਥવਤ੍ਥੇਨੇવ ਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪਰਮਸਲ੍ਲੇਖવੁਤ੍ਤਿਕੋਪਿ ਅਬਲਬਲੋ ਅਮਨ੍ਦਮਨ੍ਦੋ વਿਯ ਪਰੇਸਂ ਅਚਿਤ੍ਤਕਰੂਪੇਨ ਹੀਲ਼ਿਤਪਰਿਭੂਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਏਕਰਤ੍ਤਿવਾਸੇਨੇવ વਿਚਰਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਰਿਭવਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਚਿਰਮ੍ਪਿ વਸਤਿ। ਸੋ ਨਿવਤ੍ਥવਤ੍ਥੇ ਜਿਣ੍ਣੇ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡੇਨ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਜਿਣ੍ਣੇ ਕੇਨਚਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਕੋਪੀਨਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਚਰਤਿ। ਏવਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਏਕਂ ਨਿਗਮਗਾਮਂ ਅਗਮਾਸਿ।
So lābhasakkāraṃ jigucchanto pabbajjaṃ anupagantvā ‘‘pahomi cāhaṃ lābhālābhādīsu nibbikāro hotu’’nti attānaṃ takkento ‘‘visesato paraparibhavasahanādipaṭipadaṃ pūrento upekkhāpāramiṃ matthakaṃ pāpessāmī’’ti nivatthavattheneva gehato nikkhamitvā paramasallekhavuttikopi abalabalo amandamando viya paresaṃ acittakarūpena hīḷitaparibhūto hutvā gāmanigamarājadhānīsu ekarattivāseneva vicarati. Yattha pana mahantaṃ paribhavaṃ paṭilabhati, tattha cirampi vasati. So nivatthavatthe jiṇṇe pilotikakhaṇḍena tasmimpi jiṇṇe kenaci dinnaṃ aggaṇhanto hirikopīnapaṭicchādanamatteneva carati. Evaṃ gacchante kāle ekaṃ nigamagāmaṃ agamāsi.
ਤਤ੍ਥ ਗਾਮਦਾਰਕਾ ਧੁਤ੍ਤਜਾਤਿਕਾ વੇਧવੇਰਾ ਕੇਚਿ ਰਾਜવਲ੍ਲਭਾਨਂ ਪੁਤ੍ਤਨਤ੍ਤੁਦਾਸਾਦਯੋ ਚ ਉਦ੍ਧਤਾ ਉਨ੍ਨਲ਼ਾ ਚਪਲਾ ਮੁਖਰਾ વਿਕਿਣ੍ਣવਾਚਾ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਕੀਲ਼ਾਬਹੁਲਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਦੁਗ੍ਗਤੇ ਮਹਲ੍ਲਕੇ ਪੁਰਿਸੇ ਚ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍વਾ ਭਸ੍ਮਪੁਟੇਨ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਆਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਕੇਤਕੀਪਣ੍ਣਂ ਕਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਓਲਮ੍ਬੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ વਿਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੇ ਯਥਾવਜ੍ਜਕੀਲ਼ਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਉਪਹਸਨ੍ਤਿ। ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਗਮੇ ਤੇ ਏવਂ વਿਚਰਨ੍ਤੇ ਧੁਤ੍ਤਦਾਰਕੇ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਲਦ੍ਧੋ વਤ ਦਾਨਿ ਮੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮਿਯਾ ਪਰਿਪੂਰਣੂਪਾਯੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ વਿਹਾਸਿ। ਤਂ ਤੇ ਧੁਤ੍ਤਦਾਰਕਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍વਾ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਾਤੁਂ ਆਰਭਨ੍ਤਿ।
Tattha gāmadārakā dhuttajātikā vedhaverā keci rājavallabhānaṃ puttanattudāsādayo ca uddhatā unnaḷā capalā mukharā vikiṇṇavācā kālena kālaṃ kīḷābahulā vicaranti. Duggate mahallake purise ca itthiyo ca gacchante disvā bhasmapuṭena piṭṭhiyaṃ ākiranti, ketakīpaṇṇaṃ kacchantare olambenti, tena vippakārena parivattetvā olokente yathāvajjakīḷitaṃ dassetvā upahasanti. Mahāpuriso tasmiṃ nigame te evaṃ vicarante dhuttadārake disvā ‘‘laddho vata dāni me upekkhāpāramiyā paripūraṇūpāyo’’ti cintetvā tattha vihāsi. Taṃ te dhuttadārakā passitvā vippakāraṃ kātuṃ ārabhanti.
ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਤਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ વਿਯ ਚ ਤੇਹਿ ਭਾਯਨ੍ਤੋ વਿਯ ਚ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤੇ ਤਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ। ਸੋ ਤੇਹਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਯਮਾਨੋ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਪਟਿવਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸੁਸਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਿਕਂ ਸੀਸੂਪਧਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਸਯਤਿ। ਧੁਤ੍ਤਦਾਰਕਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਓਟ੍ਠੁਭਨਾਦਿਕਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਤੇ ਦਿવਸੇ ਦਿવਸੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਏવ। ਯੇ ਪਨ વਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸਾ, ਤੇ ਏવਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਤੇ ਤੇ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ ਤਪਸ੍ਸੀ ਮਹਾਯੋਗੀ’’ਤਿ ਚ ਞਤ੍વਾ ਉਲ਼ਾਰਂ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕਸਦਿਸੋવ ਹੋਤਿ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤੋ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੁਸਾਨੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਮੀ’’ਤਿਆਦਿ।
Mahāsatto taṃ asahanto viya ca tehi bhāyanto viya ca uṭṭhahitvā gacchati. Te taṃ anubandhanti. So tehi anubandhiyamāno ‘‘ettha natthi koci paṭivattā’’ti susānaṃ gantvā aṭṭhikaṃ sīsūpadhānaṃ katvā sayati. Dhuttadārakāpi tattha gantvā oṭṭhubhanādikaṃ nānappakāraṃ vippakāraṃ katvā pakkamanti. Evaṃ te divase divase karonti eva. Ye pana viññū purisā, te evaṃ karonte passanti. Te te paṭibāhitvā ‘‘ayaṃ mahānubhāvo tapassī mahāyogī’’ti ca ñatvā uḷāraṃ sakkārasammānaṃ karonti. Mahāsatto pana sabbattha ekasadisova hoti majjhattabhūto. Tena vuttaṃ ‘‘susāne seyyaṃ kappemī’’tiādi.
ਤਤ੍ਥ ਸੁਸਾਨੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਮਿ, ਛવਟ੍ਠਿਕਂ ਉਪਨਿਧਾਯਾਤਿ ਆਮਕਸੁਸਾਨੇ ਛਡ੍ਡਿਤਕਲ਼ੇવਰਤੋ ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦੀਹਿ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ વਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਿਕੇਸੁ ਏਕਂ ਅਟ੍ਠਿਕਂ ਸੀਸੂਪਧਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਸੁਚਿਮ੍ਹਿ ਚ ਅਸੁਚਿਮ੍ਹਿ ਚ ਸਮਾਨਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਸਾਨੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਮਿ, ਸਯਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਗਾਮਣ੍ਡਲਾਤਿ ਗਾਮਦਾਰਕਾ। ਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿਨਪ੍ਪਕਨ੍ਤਿ ਯਥਾવਜ੍ਜਕੀਲ਼ਿਤਾਯ ਓਟ੍ਠੁਭਨਉਪਹਸਨਉਮ੍ਮਿਹਨਾਦੀਹਿ ਕਣ੍ਣਸੋਤੇ ਸਲਾਕਪ੍ਪવੇਸਨਾਦੀਹਿ ਚ ਅਤਿਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਰੂਪਂ વਿਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ।
Tattha susāne seyyaṃ kappemi, chavaṭṭhikaṃ upanidhāyāti āmakasusāne chaḍḍitakaḷevarato soṇasiṅgālādīhi tahiṃ tahiṃ vikkhittesu aṭṭhikesu ekaṃ aṭṭhikaṃ sīsūpadhānaṃ katvā sucimhi ca asucimhi ca samānacittatāya tasmiṃ susāne seyyaṃ kappemi, sayāmīti attho. Gāmaṇḍalāti gāmadārakā. Rūpaṃ dassentinappakanti yathāvajjakīḷitāya oṭṭhubhanaupahasanaummihanādīhi kaṇṇasote salākappavesanādīhi ca atikakkhaḷaṃ anappakaṃ nānappakāraṃ rūpaṃ vikāraṃ karonti.
੧੨੦. ਅਪਰੇਤਿ ਤੇਸੁ ਏવ ਗਾਮਦਾਰਕੇਸੁ ਏਕਚ੍ਚੇ। ਉਪਾਯਨਾਨੂਪਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਇਮੇਸੁ ਪਰਿਭવવਸੇਨ ਏવਰੂਪਂ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ વਿਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਨਨੇ ਨੁ ਖੋ ਕੀਦਿਸੋ’’ਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ વਿવਿਧਂ ਬਹੁਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਂ ਭੋਜਨਂ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਉਪਾਯਨਾਨਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਾਨਿ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ। ਅਪਰੇਹਿ વਾ ਤੇਹਿ ਅਨਾਚਾਰਗਾਮਦਾਰਕੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇ વਿਞ੍ਞੂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਏવਂ વਿવਿਧਮ੍ਪਿ વਿਪ੍ਪਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਖਨ੍ਤਿਮੇਤ੍ਤਾਨੁਦ੍ਦਯਂਯੇવ ਤੇਸੁ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਿ, ਅਹੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਹਟ੍ਠਾ ‘‘ਬਹੁ વਤਿਮੇਹਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ વਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਂવਿਗ੍ਗਮਾਨਸਾવ ਹੁਤ੍વਾ ਬਹੁਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਂ વਿવਿਧਂ ਭੋਜਨਂ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਉਪਾਯਨਾਨਿ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ।
120.Apareti tesu eva gāmadārakesu ekacce. Upāyanānūpanentīti ‘‘ayaṃ imesu paribhavavasena evarūpaṃ vippakāraṃ karontesu na kiñci vikāraṃ dasseti, sammānane nu kho kīdiso’’ti pariggaṇhantā vividhaṃ bahuṃ gandhamālaṃ bhojanaṃ aññāni ca upāyanāni paṇṇākārāni upanenti upaharanti. Aparehi vā tehi anācāragāmadārakehi aññe viññū manussā ‘‘ayaṃ imesaṃ evaṃ vividhampi vippakāraṃ karontānaṃ na kuppati, aññadatthu khantimettānuddayaṃyeva tesu upaṭṭhapeti, aho acchariyapuriso’’ti haṭṭhā ‘‘bahu vatimehi etasmiṃ vippaṭipajjantehi apuññaṃ pasuta’’nti saṃviggamānasāva hutvā bahuṃ gandhamālaṃ vividhaṃ bhojanaṃ aññāni ca upāyanāni upanenti upaharanti.
੧੨੧. ਯੇ ਮੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਗਾਮਦਾਰਕਾ ਮਯ੍ਹਂ ਸਰੀਰਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ। ‘‘ਉਪਦਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇ ਚ ਦੇਨ੍ਤਿ ਸੁਖਂ ਮਮਾਤਿ ਯੇ ਚ વਿਞ੍ਞੂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਮ ਮਯ੍ਹਂ ਸੁਖਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਭੋਜਨਾਦਿਸੁਖੂਪਕਰਣੇਹਿ ਮਮ ਸੁਖਂ ਉਪਹਰਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਕੋ ਹੋਮੀਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ વਿਕਾਰਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਾਨਚਿਤ੍ਤਤਾਯ વਿવਿਧਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਜਨਾਨਂ ਸਮਕੋ ਏਕਸਦਿਸੋ ਹੋਮਿ ਭવਾਮਿ। ਦਯਾ ਕੋਪੋ ਨ વਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਕਾਰਕੇ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਦਯਾ, ਅਪਕਾਰਕੇ ਮਨੋਪਦੋਸਸਙ੍ਖਾਤੋ ਕੋਪੋਪਿ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮਕੋ ਹੋਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
121.Yeme dukkhaṃ upaharantīti ye gāmadārakā mayhaṃ sarīradukkhaṃ upaharanti upanenti. ‘‘Upadahantī’’tipi pāṭho, uppādentīti attho. Ye ca denti sukhaṃ mamāti ye ca viññū manussā mama mayhaṃ sukhaṃ denti, mālāgandhabhojanādisukhūpakaraṇehi mama sukhaṃ upaharanti. Sabbesaṃ samako homīti katthacipi vikārānuppattiyā samānacittatāya vividhānampi tesaṃ janānaṃ samako ekasadiso homi bhavāmi. Dayā kopo na vijjatīti yasmā mayhaṃ upakārake mettacittatāsaṅkhātā dayā, apakārake manopadosasaṅkhāto kopopi na vijjati, tasmā sabbesaṃ samako homīti dasseti.
੧੨੨. ਇਦਾਨਿ ਭਗવਾ ਤਦਾ ਉਪਕਾਰੀਸੁ ਅਪਕਾਰੀਸੁ ਚ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਸਮੁਪਚਿਤਞਾਣਸਮ੍ਭਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮਾਨਚਿਤ੍ਤਤਾ વਿਕਾਰਾਭਾવੋ ਯਾ ਚ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ ਤੁਲਾਭੂਤੋ’’ਤਿ ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ।
122. Idāni bhagavā tadā upakārīsu apakārīsu ca sattesu samupacitañāṇasambhārassa attano samānacittatā vikārābhāvo yā ca lokadhammesu anupalittatā ahosi, taṃ dassetuṃ ‘‘sukhadukkhe tulābhūto’’ti osānagāthamāha.
ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਤਿ ਸੁਖੇ ਚ ਦੁਕ੍ਖੇ ਚ। ਤੁਲਾਭੂਤੋਤਿ ਸਮਕਂ ਗਹਿਤਤੁਲਾ વਿਯ ਓਨਤਿਉਨ੍ਨਤਿਅਪਨਤਿਂ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤੋ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਗ੍ਗਹਣੇਨੇવ ਚੇਤ੍ਥ ਤਂਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾવਤੋ ਲਾਭਾਲਾਭਾਪਿ ਗਹਿਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਸੇਸੂਤਿ ਕਿਤ੍ਤੀਸੁ। ਅਯਸੇਸੂਤਿ ਨਿਨ੍ਦਾਸੁ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸੁਖਾਦੀਸੁ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ। ਇਤਿ ਭਗવਾ ਤਦਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਲੋਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾવਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮਿਯਾ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਭਾવਂ વਿਭਾવੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਸਾ ਮੇ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮੀ’’ਤਿ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ।
Tattha sukhadukkheti sukhe ca dukkhe ca. Tulābhūtoti samakaṃ gahitatulā viya onatiunnatiapanatiṃ vajjetvā majjhattabhūto, sukhadukkhaggahaṇeneva cettha taṃnimittabhāvato lābhālābhāpi gahitāti veditabbaṃ. Yasesūti kittīsu. Ayasesūti nindāsu. Sabbatthāti sabbesu sukhādīsu lokadhammesu. Iti bhagavā tadā sabbasattesu sabbalokadhammesu ca anaññasādhāraṇaṃ attano majjhattabhāvaṃ kittetvā tena tasmiṃ attabhāve attano upekkhāpāramiyā sikhāppattabhāvaṃ vibhāvento ‘‘esā me upekkhāpāramī’’ti desanaṃ niṭṭhāpesi.
ਇਧਾਪਿ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਦਾਨਪਾਰਮੀ ਨਾਮ વਿਸੇਸਤੋ ਸਬ੍ਬવਿਭવਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਮਂ ਸਰੀਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਨਪੇਕ੍ਖਭਾવੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ ਚ ਦਾਨਪਾਰਮੀ, ਹੀਨਾਦਿਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕਰਣਂ ਸੀਲਪਾਰਮੀ, ਕਾਮਸ੍ਸਾਦવਿਮੁਖਸ੍ਸ ਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਕਾਯੇ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਾਰਮੀ, ਸਮ੍ਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰਾਨਂ ਉਪਕਾਰਧਮ੍ਮਪਰਿਗ੍ਗਹਣੇ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਨੇ ਚ ਕੋਸਲ੍ਲਂ ਅવਿਪਰੀਤਤੋ ਧਮ੍ਮਸਭਾવਚਿਨ੍ਤਨਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾਪਾਰਮੀ , ਕਾਮવਿਤਕ੍ਕਾਦਿવਿਨੋਦਨਂ ਦੁਕ੍ਖਾਧਿવਾਸਨવੀਰਿਯਞ੍ਚ વੀਰਿਯਪਾਰਮੀ, ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਅਧਿવਾਸਨਖਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਤਿਪਾਰਮੀ, વਚੀਸਚ੍ਚਂ ਸਮਾਦਾਨਾવਿਸਂવਾਦਨੇਨ વਿਰਤਿਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਸਚ੍ਚਪਾਰਮੀ , ਅਨવਜ੍ਜਧਮ੍ਮੇ ਅਚਲਸਮਾਦਾਨਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਪਾਰਮੀ, ਅਨੋਧਿਸੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮੇਤ੍ਤਾਨੁਦ੍ਦਯਭਾવੋ ਮੇਤ੍ਤਾਪਾਰਮੀ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮੀ ਪਨਸ੍ਸ ਯਥਾવੁਤ੍ਤવਸੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮੀ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤਿਸਯવਤੀਤਿ ਕਤ੍વਾ ਸਾਯੇવ ਦੇਸਨਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹਾ। ਤਥਾ ਇਧ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਮਹਨ੍ਤਞ੍ਚ ਞਾਤਿਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਪਹਾਯ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਸਦਿਸਂ ਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਂ, ਤਥਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤੋ ਪਰੇਸਂ ਸਮ੍ਭਾવਨਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਲਿਙ੍ਗਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇવ ਅਨવਸੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਗੁਣੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਰਮਸੁਖવਿਹਾਰੋ, ਪਰਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾ, ਪવਿવੇਕਾਭਿਰਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਜੀવਿਤਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾ, ਪਰੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਰਿ ਕਤવਿਪ੍ਪਕਾਰਾਧਿવਾਸਨਂ, ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਸਲ੍ਲੇਖવੁਤ੍ਤਿ, ਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਨੁਭਾવੇਨ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ વਿਯ ਪਰੇਸਂ ਉਪਕਾਰਾਪਕਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਭਾવਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾવੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਨੁਪਲੇਪੋ, ਸਬ੍ਬਪਾਰਮੀਨਂ ਮੁਦ੍ਧਭੂਤਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮਿਯਾ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏવਮਾਦਯੋ ਗੁਣਾਨੁਭਾવਾ વਿਭਾવੇਤਬ੍ਬਾਤਿ।
Idhāpi mahāsattassa paṭhamaṃ dānapāramī nāma visesato sabbavibhavapariccāgo ‘‘ye keci imaṃ sarīraṃ gahetvā yaṃkiñci attano icchitaṃ karontū’’ti anapekkhabhāvena attano attabhāvapariccāgo ca dānapāramī, hīnādikassa sabbassa akattabbassa akaraṇaṃ sīlapāramī, kāmassādavimukhassa gehato nikkhantassa sato kāye asubhasaññānubrūhanā nekkhammapāramī, sambodhisambhārānaṃ upakāradhammapariggahaṇe tappaṭipakkhappahāne ca kosallaṃ aviparītato dhammasabhāvacintanā ca paññāpāramī , kāmavitakkādivinodanaṃ dukkhādhivāsanavīriyañca vīriyapāramī, sabbāpi adhivāsanakhanti khantipāramī, vacīsaccaṃ samādānāvisaṃvādanena viratisaccañca saccapāramī , anavajjadhamme acalasamādānādhiṭṭhānaṃ adhiṭṭhānapāramī, anodhiso sabbasattesu mettānuddayabhāvo mettāpāramī, upekkhāpāramī panassa yathāvuttavaseneva veditabbāti dasa pāramiyo labbhanti. Upekkhāpāramī cettha atisayavatīti katvā sāyeva desanaṃ āruḷhā. Tathā idha mahāsattassa mahantaṃ bhogakkhandhaṃ mahantañca ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahābhinikkhamanasadisaṃ gehato nikkhamanaṃ, tathā nikkhamitvā lābhasakkāraṃ jigucchato paresaṃ sambhāvanaṃ pariharitukāmassa pabbajjāliṅgaṃ aggahetvā citteneva anavasesaṃ pabbajjāguṇe adhiṭṭhahitvā paramasukhavihāro, paramappicchatā, pavivekābhirati, upekkhaṇādhippāyena attano kāyajīvitanirapekkhā, parehi attano upari katavippakārādhivāsanaṃ, ukkaṃsagatasallekhavutti, bodhisambhārapaṭipakkhānaṃ kilesānaṃ tanubhāvena khīṇāsavānaṃ viya paresaṃ upakārāpakāresu nibbikārabhāvahetubhūtena sabbattha majjhattabhāvena samuṭṭhāpito lokadhammehi anupalepo, sabbapāramīnaṃ muddhabhūtāya upekkhāpāramiyā sikhāppattīti evamādayo guṇānubhāvā vibhāvetabbāti.
ਮਹਾਲੋਮਹਂਸਚਰਿਯਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mahālomahaṃsacariyāvaṇṇanā niṭṭhitā.
ਉਪੇਕ੍ਖਾਪਾਰਮੀ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Upekkhāpāramī niṭṭhitā.
ਤਤਿਯવਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Tatiyavaggassa atthavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਚਰਿਯਾਪਿਟਕਪਾਲ਼ਿ • Cariyāpiṭakapāḷi / ੧੫. ਮਹਾਲੋਮਹਂਸਚਰਿਯਾ • 15. Mahālomahaṃsacariyā
