| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဇ္ဈိမနိကာယ • Majjhimanikāya |
၄. မဟာမာလုက္ယသုတ္တံ
4. Mahāmālukyasuttaṃ
၁၂၉. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တတ္ရ ခော ဘဂဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘ဘိက္ခဝော’’တိ။ ‘‘ဘဒန္တေ’’တိ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသုံ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဓာရေထ နော တုမ္ဟေ, ဘိက္ခဝေ, မယာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ?
129. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘dhāretha no tumhe, bhikkhave, mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti?
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ မာလုက္ယပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဟံ ခော, ဘန္တေ, ဓာရေမိ ဘဂဝတာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ။ ‘‘ယထာ ကထံ ပန တ္ဝံ, မာလုက္ယပုတ္တ, ဓာရေသိ မယာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ? ‘‘သက္ကာယဒိဋ္ဌိံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ; ဝိစိကိစ္ဆံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ; သီလဗ္ဗတပရာမာသံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ; ကာမစ္ဆန္ဒံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ; ဗ္ယာပာဒံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ ဒေသိတံ ဓာရေမိ။ ဧဝံ ခော အဟံ, ဘန္တေ, ဓာရေမိ ဘဂဝတာ ဒေသိတာနိ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနီ’’တိ။
Evaṃ vutte, āyasmā mālukyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, mālukyaputta, dhāresi mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti? ‘‘Sakkāyadiṭṭhiṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; vicikicchaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; sīlabbataparāmāsaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; kāmacchandaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; byāpādaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti.
‘‘ကသ္သ ခော နာမ တ္ဝံ, မာလုက္ယပုတ္တ, ဣမာနိ ဧဝံ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဒေသိတာနိ ဓာရေသိ? နနု, မာလုက္ယပုတ္တ , အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဣမိနာ တရုဏူပမေန ဥပာရမ္ဘေန ဥပာရမ္ဘိသ္သန္တိ? ဒဟရသ္သ ဟိ, မာလုက္ယပုတ္တ, ကုမာရသ္သ မန္ဒသ္သ ဥတ္တာနသေယ္ယကသ္သ သက္ကာယောတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ? အနုသေတ္ဝေဝသ္သ 1 သက္ကာယဒိဋ္ဌာနုသယော။ ဒဟရသ္သ ဟိ, မာလုက္ယပုတ္တ, ကုမာရသ္သ မန္ဒသ္သ ဥတ္တာနသေယ္ယကသ္သ ဓမ္မာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ ဓမ္မေသု ဝိစိကိစ္ဆာ? အနုသေတ္ဝေဝသ္သ ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော။ ဒဟရသ္သ ဟိ, မာလုက္ယပုတ္တ, ကုမာရသ္သ မန္ဒသ္သ ဥတ္တာနသေယ္ယကသ္သ သီလာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ သီလေသု သီလဗ္ဗတပရာမာသော? အနုသေတ္ဝေဝသ္သ သီလဗ္ဗတပရာမာသာနုသယော ။ ဒဟရသ္သ ဟိ, မာလုက္ယပုတ္တ, ကုမာရသ္သ မန္ဒသ္သ ဥတ္တာနသေယ္ယကသ္သ ကာမာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒော? အနုသေတ္ဝေဝသ္သ ကာမရာဂာနုသယော။ ဒဟရသ္သ ဟိ, မာလုက္ယပုတ္တ, ကုမာရသ္သ မန္ဒသ္သ ဥတ္တာနသေယ္ယကသ္သ သတ္တာတိပိ န ဟောတိ, ကုတော ပနသ္သ ဥပ္ပဇ္ဇိသ္သတိ သတ္တေသု ဗ္ယာပာဒော? အနုသေတ္ဝေဝသ္သ ဗ္ယာပာဒာနုသယော။ နနု, မာလုက္ယပုတ္တ, အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ ဣမိနာ တရုဏူပမေန ဥပာရမ္ဘေန ဥပာရမ္ဘိသ္သန္တီ’’တိ? ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဧတသ္သ, ဘဂဝာ, ကာလော, ဧတသ္သ, သုဂတ, ကာလော ယံ ဘဂဝာ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဒေသေယ္ယ။ ဘဂဝတော သုတ္ဝာ ဘိက္ခူ ဓာရေသ္သန္တီ’’တိ။ ‘‘တေန ဟာနန္ဒ, သုဏာဟိ, သာဓုကံ မနသိ ကရောဟိ; ဘာသိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။ ဘဂဝာ ဧတဒဝောစ –
‘‘Kassa kho nāma tvaṃ, mālukyaputta, imāni evaṃ pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni desitāni dhāresi? Nanu, mālukyaputta , aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissanti? Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sakkāyotipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sakkāyadiṭṭhi? Anusetvevassa 2 sakkāyadiṭṭhānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa dhammātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati dhammesu vicikicchā? Anusetvevassa vicikicchānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sīlātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sīlesu sīlabbataparāmāso? Anusetvevassa sīlabbataparāmāsānusayo . Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa kāmātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati kāmesu kāmacchando? Anusetvevassa kāmarāgānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sattātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sattesu byāpādo? Anusetvevassa byāpādānusayo. Nanu, mālukyaputta, aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissantī’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo, etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni deseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
၁၃၀. ‘‘ဣဓာနန္ဒ , အသ္သုတဝာ ပုထုဇ္ဇနော အရိယာနံ အဒသ္သာဝီ အရိယဓမ္မသ္သ အကောဝိဒော အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒသ္သာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မသ္သ အကောဝိဒော သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရေတေန; ဥပ္ပန္နာယ စ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တသ္သ သာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ထာမဂတာ အပ္ပဋိဝိနီတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။ ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန; ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တသ္သ သာ ဝိစိကိစ္ဆာ ထာမဂတာ အပ္ပဋိဝိနီတာ ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။ သီလဗ္ဗတပရာမာသပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ သီလဗ္ဗတပရာမာသပရေတေန; ဥပ္ပန္နသ္သ စ သီလဗ္ဗတပရာမာသသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တသ္သ သော သီလဗ္ဗတပရာမာသော ထာမဂတော အပ္ပဋိဝိနီတော ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။ ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ကာမရာဂပရေတေန ; ဥပ္ပန္နသ္သ စ ကာမရာဂသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တသ္သ သော ကာမရာဂော ထာမဂတော အပ္ပဋိဝိနီတော ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။ ဗ္ယာပာဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ ဗ္ယာပာဒပရေတေန; ဥပ္ပန္နသ္သ စ ဗ္ယာပာဒသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ နပ္ပဇာနာတိ။ တသ္သ သော ဗ္ယာပာဒော ထာမဂတော အပ္ပဋိဝိနီတော ဩရမ္ဘာဂိယံ သံယောဇနံ။
130. ‘‘Idhānanda , assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa sā sakkāyadiṭṭhi thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa sā vicikicchā thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so sīlabbataparāmāso thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena ; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so kāmarāgo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so byāpādo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
၁၃၁. ‘‘သုတဝာ စ ခော, အာနန္ဒ, အရိယသာဝကော အရိယာနံ ဒသ္သာဝီ အရိယဓမ္မသ္သ ကောဝိဒော အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ ဒသ္သာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မသ္သ ကောဝိဒော သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော န သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န သက္ကာယဒိဋ္ဌိပရေတေန; ဥပ္ပန္နာယ စ သက္ကာယဒိဋ္ဌိယာ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ သာ သက္ကာယဒိဋ္ဌိ သာနုသယာ ပဟီယတိ။ န ဝိစိကိစ္ဆာပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ဝိစိကိစ္ဆာပရေတေန; ဥပ္ပန္နာယ စ ဝိစိကိစ္ဆာယ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ သာ ဝိစိကိစ္ဆာ သာနုသယာ ပဟီယတိ။ န သီလဗ္ဗတပရာမာသပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န သီလဗ္ဗတပရာမာသပရေတေန; ဥပ္ပန္နသ္သ စ သီလဗ္ဗတပရာမာသသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ သော သီလဗ္ဗတပရာမာသော သာနုသယော ပဟီယတိ။ န ကာမရာဂပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ကာမရာဂပရေတေန; ဥပ္ပန္နသ္သ စ ကာမရာဂသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ သော ကာမရာဂော သာနုသယော ပဟီယတိ ။ န ဗ္ယာပာဒပရိယုဋ္ဌိတေန စေတသာ ဝိဟရတိ န ဗ္ယာပာဒပရေတေန; ဥပ္ပန္နသ္သ စ ဗ္ယာပာဒသ္သ နိသ္သရဏံ ယထာဘူတံ ပဇာနာတိ။ တသ္သ သော ဗ္ယာပာဒော သာနုသယော ပဟီယတိ။
131. ‘‘Sutavā ca kho, ānanda, ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati na sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa sā sakkāyadiṭṭhi sānusayā pahīyati. Na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa sā vicikicchā sānusayā pahīyati. Na sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati na sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so sīlabbataparāmāso sānusayo pahīyati. Na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so kāmarāgo sānusayo pahīyati . Na byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati na byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so byāpādo sānusayo pahīyati.
၁၃၂. ‘‘ယော, အာနန္ဒ, မဂ္ဂော ယာ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ တံ မဂ္ဂံ တံ ပဋိပဒံ အနာဂမ္မ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဉသ္သတိ ဝာ ဒက္ခတိ ဝာ ပဇဟိသ္သတိ ဝာတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, မဟတော ရုက္ခသ္သ တိဋ္ဌတော သာရဝတော တစံ အစ္ဆေတ္ဝာ ဖေဂ္ဂုံ အစ္ဆေတ္ဝာ သာရစ္ဆေဒော ဘဝိသ္သတီတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ; ဧဝမေဝ ခော, အာနန္ဒ, ယော မဂ္ဂော ယာ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ တံ မဂ္ဂံ တံ ပဋိပဒံ အနာဂမ္မ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဉသ္သတိ ဝာ ဒက္ခတိ ဝာ ပဇဟိသ္သတိ ဝာတိ – နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ။
132. ‘‘Yo, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ acchetvā phegguṃ acchetvā sāracchedo bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘ယော စ ခော, အာနန္ဒ, မဂ္ဂော ယာ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ တံ မဂ္ဂံ တံ ပဋိပဒံ အာဂမ္မ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဉသ္သတိ ဝာ ဒက္ခတိ ဝာ ပဇဟိသ္သတိ ဝာတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, မဟတော ရုက္ခသ္သ တိဋ္ဌတော သာရဝတော တစံ ဆေတ္ဝာ ဖေဂ္ဂုံ ဆေတ္ဝာ သာရစ္ဆေဒော ဘဝိသ္သတီတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ; ဧဝမေဝ ခော, အာနန္ဒ, ယော မဂ္ဂော ယာ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ တံ မဂ္ဂံ တံ ပဋိပဒံ အာဂမ္မ ပဉ္စောရမ္ဘာဂိယာနိ သံယောဇနာနိ ဉသ္သတိ ဝာ ဒက္ခတိ ဝာ ပဇဟိသ္သတိ ဝာတိ – ဌာနမေတံ ဝိဇ္ဇတိ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, ဂင္ဂာ နဒီ ပူရာ ဥဒကသ္သ သမတိတ္တိကာ ကာကပေယ္ယာ။ အထ ဒုဗ္ဗလကော ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ – ‘အဟံ ဣမိသ္သာ ဂင္ဂာယ နဒိယာ တိရိယံ ဗာဟာယ သောတံ ဆေတ္ဝာ သောတ္ထိနာ ပာရံ ဂစ္ဆိသ္သာမီ’တိ 3; သော န သက္ကုဏေယ္ယ ဂင္ဂာယ နဒိယာ တိရိယံ ဗာဟာယ သောတံ ဆေတ္ဝာ သောတ္ထိနာ ပာရံ ဂန္တုံ။ ဧဝမေဝ ခော, အာနန္ဒ, ယေသံ ကေသဉ္စိ 4 သက္ကာယနိရောဓာယ ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ နပ္ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ; သေယ္ယထာပိ သော ဒုဗ္ဗလကော ပုရိသော ဧဝမေတေ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။ သေယ္ယထာပိ, အာနန္ဒ, ဂင္ဂာ နဒီ ပူရာ ဥဒကသ္သ သမတိတ္တိကာ ကာကပေယ္ယာ။ အထ ဗလဝာ ပုရိသော အာဂစ္ဆေယ္ယ – ‘အဟံ ဣမိသ္သာ ဂင္ဂာယ နဒိယာ တိရိယံ ဗာဟာယ သောတံ ဆေတ္ဝာ သောတ္ထိနာ ပာရံ ဂစ္ဆိသ္သာမီ’တိ; သော သက္ကုဏေယ္ယ ဂင္ဂာယ နဒိယာ တိရိယံ ဗာဟာယ သောတံ ဆေတ္ဝာ သောတ္ထိနာ ပာရံ ဂန္တုံ။ ဧဝမေဝ ခော, အာနန္ဒ, ယေသံ ကေသဉ္စိ သက္ကာယနိရောဓာယ ဓမ္မေ ဒေသိယမာနေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ; သေယ္ယထာပိ သော ဗလဝာ ပုရိသော ဧဝမေတေ ဒဋ္ဌဗ္ဗာ။
‘‘Yo ca kho, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ chetvā phegguṃ chetvā sāracchedo bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā. Atha dubbalako puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti 5; so na sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ. Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci 6 sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati; seyyathāpi so dubbalako puriso evamete daṭṭhabbā. Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā. Atha balavā puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti; so sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ. Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati; seyyathāpi so balavā puriso evamete daṭṭhabbā.
၁၃၃. ‘‘ကတမော စာနန္ဒ, မဂ္ဂော, ကတမာ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ? ဣဓာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဥပဓိဝိဝေကာ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာ သဗ္ဗသော ကာယဒုဋ္ဌုလ္လာနံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိယာ ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ရူပဂတံ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင္ခာရဂတံ ဝိညာဏဂတံ တေ ဓမ္မေ အနိစ္စတော ဒုက္ခတော ရောဂတော ဂဏ္ဍတော သလ္လတော အဃတော အာဗာဓတော ပရတော ပလောကတော သုညတော အနတ္တတော သမနုပသ္သတိ။ သော တေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပဋိဝာပေတိ 7။ သော တေဟိ ဓမ္မေဟိ စိတ္တံ ပဋိဝာပေတ္ဝာ အမတာယ ဓာတုယာ စိတ္တံ ဥပသံဟရတိ – ‘ဧတံ သန္တံ ဧတံ ပဏီတံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင္ခာရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိသ္သဂ္ဂော တဏ္ဟာက္ခယော ဝိရာဂော နိရောဓော နိဗ္ဗာန’န္တိ။ သော တတ္ထ ဌိတော အာသဝာနံ ခယံ ပာပုဏာတိ; နော စေ အာသဝာနံ ခယံ ပာပုဏာတိ တေနေဝ ဓမ္မရာဂေန တာယ ဓမ္မနန္ဒိယာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပာတိကော ဟောတိ, တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ, အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ။
133. ‘‘Katamo cānanda, maggo, katamā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya? Idhānanda, bhikkhu upadhivivekā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānā sabbaso kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyā vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpeti 8. So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpetvā amatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbāna’nti. So tattha ṭhito āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti; no ce āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī, anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ။ပေ.။ ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ တတိယံ ဈာနံ။ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ရူပဂတံ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင္ခာရဂတံ ဝိညာဏဂတံ။ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ။
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော’တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင္ခာရဂတံ ဝိညာဏဂတံ။ပေ.။ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ။
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏ’န္တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင္ခာရဂတံ ဝိညာဏဂတံ။ပေ.။ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ။
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
‘‘ပုန စပရံ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ’တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ သော ယဒေဝ တတ္ထ ဟောတိ ဝေဒနာဂတံ သညာဂတံ သင္ခာရဂတံ ဝိညာဏဂတံ။ပေ.။ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ။ အယမ္ပိ ခော, အာနန္ဒ, မဂ္ဂော အယံ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယာ’’တိ။
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāyā’’ti.
‘‘ဧသော စေ, ဘန္တေ, မဂ္ဂော ဧသာ ပဋိပဒာ ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပဟာနာယ, အထ ကိဉ္စရဟိ ဣဓေကစ္စေ ဘိက္ခူ စေတောဝိမုတ္တိနော ဧကစ္စေ ဘိက္ခူ ပညာဝိမုတ္တိနော’’တိ? ‘‘ဧတ္ထ ခော ပနေသာဟံ 9, အာနန္ဒ, ဣန္ဒ္ရိယဝေမတ္တတံ ဝဒာမီ’’တိ။
‘‘Eso ce, bhante, maggo esā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya, atha kiñcarahi idhekacce bhikkhū cetovimuttino ekacce bhikkhū paññāvimuttino’’ti? ‘‘Ettha kho panesāhaṃ 10, ānanda, indriyavemattataṃ vadāmī’’ti.
ဣဒမဝောစ ဘဂဝာ။ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ။
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
မဟာမာလုက္ယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
Mahāmālukyasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. မဟာမာလုက္ယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / မဇ္ဈိမနိကာယ (ဋီကာ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ၄. မဟာမာလုက္ယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
