| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
4. මහාමාලුක්‍යසුත්‌තං
4. Mahāmālukyasuttaṃ
129. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘ධාරෙථ නො තුම්‌හෙ, භික්‌ඛවෙ, මයා දෙසිතානි පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානී’’ති?
129. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘dhāretha no tumhe, bhikkhave, mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti?
එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා මාලුක්‍යපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අහං ඛො, භන්‌තෙ, ධාරෙමි භගවතා දෙසිතානි පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානී’’ති. ‘‘යථා කථං පන ත්‌වං, මාලුක්‍යපුත්‌ත, ධාරෙසි මයා දෙසිතානි පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානී’’ති? ‘‘සක්‌කායදිට්‌ඨිං ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං දෙසිතං ධාරෙමි; විචිකිච්‌ඡං ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං දෙසිතං ධාරෙමි; සීලබ්‌බතපරාමාසං ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං දෙසිතං ධාරෙමි; කාමච්‌ඡන්‌දං ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං දෙසිතං ධාරෙමි; බ්‍යාපාදං ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං දෙසිතං ධාරෙමි. එවං ඛො අහං, භන්‌තෙ, ධාරෙමි භගවතා දෙසිතානි පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානී’’ති.
Evaṃ vutte, āyasmā mālukyaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, mālukyaputta, dhāresi mayā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti? ‘‘Sakkāyadiṭṭhiṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; vicikicchaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; sīlabbataparāmāsaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; kāmacchandaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi; byāpādaṃ kho ahaṃ, bhante, bhagavatā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ desitaṃ dhāremi. Evaṃ kho ahaṃ, bhante, dhāremi bhagavatā desitāni pañcorambhāgiyāni saṃyojanānī’’ti.
‘‘කස්‌ස ඛො නාම ත්‌වං, මාලුක්‍යපුත්‌ත, ඉමානි එවං පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානි දෙසිතානි ධාරෙසි? නනු, මාලුක්‍යපුත්‌ත , අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා ඉමිනා තරුණූපමෙන උපාරම්‌භෙන උපාරම්‌භිස්‌සන්‌ති? දහරස්‌ස හි, මාලුක්‍යපුත්‌ත, කුමාරස්‌ස මන්‌දස්‌ස උත්‌තානසෙය්‍යකස්‌ස සක්‌කායොතිපි න හොති, කුතො පනස්‌ස උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති සක්‌කායදිට්‌ඨි? අනුසෙත්‌වෙවස්‌ස 1 සක්‌කායදිට්‌ඨානුසයො. දහරස්‌ස හි, මාලුක්‍යපුත්‌ත, කුමාරස්‌ස මන්‌දස්‌ස උත්‌තානසෙය්‍යකස්‌ස ධම්‌මාතිපි න හොති, කුතො පනස්‌ස උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති ධම්‌මෙසු විචිකිච්‌ඡා? අනුසෙත්‌වෙවස්‌ස විචිකිච්‌ඡානුසයො. දහරස්‌ස හි, මාලුක්‍යපුත්‌ත, කුමාරස්‌ස මන්‌දස්‌ස උත්‌තානසෙය්‍යකස්‌ස සීලාතිපි න හොති, කුතො පනස්‌ස උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති සීලෙසු සීලබ්‌බතපරාමාසො? අනුසෙත්‌වෙවස්‌ස සීලබ්‌බතපරාමාසානුසයො . දහරස්‌ස හි, මාලුක්‍යපුත්‌ත, කුමාරස්‌ස මන්‌දස්‌ස උත්‌තානසෙය්‍යකස්‌ස කාමාතිපි න හොති, කුතො පනස්‌ස උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති කාමෙසු කාමච්‌ඡන්‌දො? අනුසෙත්‌වෙවස්‌ස කාමරාගානුසයො. දහරස්‌ස හි, මාලුක්‍යපුත්‌ත, කුමාරස්‌ස මන්‌දස්‌ස උත්‌තානසෙය්‍යකස්‌ස සත්‌තාතිපි න හොති, කුතො පනස්‌ස උප්‌පජ්‌ජිස්‌සති සත්‌තෙසු බ්‍යාපාදො? අනුසෙත්‌වෙවස්‌ස බ්‍යාපාදානුසයො. නනු, මාලුක්‍යපුත්‌ත, අඤ්‌ඤතිත්‌ථියා පරිබ්‌බාජකා ඉමිනා තරුණූපමෙන උපාරම්‌භෙන උපාරම්‌භිස්‌සන්‌තී’’ති? එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘එතස්‌ස, භගවා, කාලො, එතස්‌ස, සුගත, කාලො යං භගවා පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානි දෙසෙය්‍ය. භගවතො සුත්‌වා භික්‌ඛූ ධාරෙස්‌සන්‌තී’’ති. ‘‘තෙන හානන්‌ද, සුණාහි, සාධුකං මනසි කරොහි; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො පච්‌චස්‌සොසි. භගවා එතදවොච –
‘‘Kassa kho nāma tvaṃ, mālukyaputta, imāni evaṃ pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni desitāni dhāresi? Nanu, mālukyaputta , aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissanti? Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sakkāyotipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sakkāyadiṭṭhi? Anusetvevassa 2 sakkāyadiṭṭhānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa dhammātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati dhammesu vicikicchā? Anusetvevassa vicikicchānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sīlātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sīlesu sīlabbataparāmāso? Anusetvevassa sīlabbataparāmāsānusayo . Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa kāmātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati kāmesu kāmacchando? Anusetvevassa kāmarāgānusayo. Daharassa hi, mālukyaputta, kumārassa mandassa uttānaseyyakassa sattātipi na hoti, kuto panassa uppajjissati sattesu byāpādo? Anusetvevassa byāpādānusayo. Nanu, mālukyaputta, aññatitthiyā paribbājakā iminā taruṇūpamena upārambhena upārambhissantī’’ti? Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo, etassa, sugata, kālo yaṃ bhagavā pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni deseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hānanda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
130. ‘‘ඉධානන්‌ද , අස්‌සුතවා පුථුජ්‌ජනො අරියානං අදස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස අකොවිදො අරියධම්‌මෙ අවිනීතො, සප්‌පුරිසානං අදස්‌සාවී සප්‌පුරිසධම්‌මස්‌ස අකොවිදො සප්‌පුරිසධම්‌මෙ අවිනීතො සක්‌කායදිට්‌ඨිපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති සක්‌කායදිට්‌ඨිපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නාය ච සක්‌කායදිට්‌ඨියා නිස්‌සරණං යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස සා සක්‌කායදිට්‌ඨි ථාමගතා අප්‌පටිවිනීතා ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං. විචිකිච්‌ඡාපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති විචිකිච්‌ඡාපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නාය ච විචිකිච්‌ඡාය නිස්‌සරණං යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස සා විචිකිච්‌ඡා ථාමගතා අප්‌පටිවිනීතා ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං. සීලබ්‌බතපරාමාසපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති සීලබ්‌බතපරාමාසපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නස්‌ස ච සීලබ්‌බතපරාමාසස්‌ස නිස්‌සරණං යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස සො සීලබ්‌බතපරාමාසො ථාමගතො අප්‌පටිවිනීතො ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං. කාමරාගපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති කාමරාගපරෙතෙන ; උප්‌පන්‌නස්‌ස ච කාමරාගස්‌ස නිස්‌සරණං යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස සො කාමරාගො ථාමගතො අප්‌පටිවිනීතො ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං. බ්‍යාපාදපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති බ්‍යාපාදපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නස්‌ස ච බ්‍යාපාදස්‌ස නිස්‌සරණං යථාභූතං නප්‌පජානාති. තස්‌ස සො බ්‍යාපාදො ථාමගතො අප්‌පටිවිනීතො ඔරම්‌භාගියං සංයොජනං.
130. ‘‘Idhānanda , assutavā puthujjano ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinīto sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa sā sakkāyadiṭṭhi thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa sā vicikicchā thāmagatā appaṭivinītā orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so sīlabbataparāmāso thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati kāmarāgaparetena ; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so kāmarāgo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ. Byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Tassa so byāpādo thāmagato appaṭivinīto orambhāgiyaṃ saṃyojanaṃ.
131. ‘‘සුතවා ච ඛො, ආනන්‌ද, අරියසාවකො අරියානං දස්‌සාවී අරියධම්‌මස්‌ස කොවිදො අරියධම්‌මෙ සුවිනීතො, සප්‌පුරිසානං දස්‌සාවී සප්‌පුරිසධම්‌මස්‌ස කොවිදො සප්‌පුරිසධම්‌මෙ සුවිනීතො න සක්‌කායදිට්‌ඨිපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති න සක්‌කායදිට්‌ඨිපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නාය ච සක්‌කායදිට්‌ඨියා නිස්‌සරණං යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස සා සක්‌කායදිට්‌ඨි සානුසයා පහීයති. න විචිකිච්‌ඡාපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති න විචිකිච්‌ඡාපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නාය ච විචිකිච්‌ඡාය නිස්‌සරණං යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස සා විචිකිච්‌ඡා සානුසයා පහීයති. න සීලබ්‌බතපරාමාසපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති න සීලබ්‌බතපරාමාසපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නස්‌ස ච සීලබ්‌බතපරාමාසස්‌ස නිස්‌සරණං යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස සො සීලබ්‌බතපරාමාසො සානුසයො පහීයති. න කාමරාගපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති න කාමරාගපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නස්‌ස ච කාමරාගස්‌ස නිස්‌සරණං යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස සො කාමරාගො සානුසයො පහීයති . න බ්‍යාපාදපරියුට්‌ඨිතෙන චෙතසා විහරති න බ්‍යාපාදපරෙතෙන; උප්‌පන්‌නස්‌ස ච බ්‍යාපාදස්‌ස නිස්‌සරණං යථාභූතං පජානාති. තස්‌ස සො බ්‍යාපාදො සානුසයො පහීයති.
131. ‘‘Sutavā ca kho, ānanda, ariyasāvako ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa kovido sappurisadhamme suvinīto na sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitena cetasā viharati na sakkāyadiṭṭhiparetena; uppannāya ca sakkāyadiṭṭhiyā nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa sā sakkāyadiṭṭhi sānusayā pahīyati. Na vicikicchāpariyuṭṭhitena cetasā viharati na vicikicchāparetena; uppannāya ca vicikicchāya nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa sā vicikicchā sānusayā pahīyati. Na sīlabbataparāmāsapariyuṭṭhitena cetasā viharati na sīlabbataparāmāsaparetena; uppannassa ca sīlabbataparāmāsassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so sīlabbataparāmāso sānusayo pahīyati. Na kāmarāgapariyuṭṭhitena cetasā viharati na kāmarāgaparetena; uppannassa ca kāmarāgassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so kāmarāgo sānusayo pahīyati . Na byāpādapariyuṭṭhitena cetasā viharati na byāpādaparetena; uppannassa ca byāpādassa nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa so byāpādo sānusayo pahīyati.
132. ‘‘යො, ආනන්‌ද, මග්‌ගො යා පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය තං මග්‌ගං තං පටිපදං අනාගම්‌ම පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානි ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා පජහිස්‌සති වාති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. සෙය්‍යථාපි, ආනන්‌ද, මහතො රුක්‌ඛස්‌ස තිට්‌ඨතො සාරවතො තචං අච්‌ඡෙත්‌වා ඵෙග්‌ගුං අච්‌ඡෙත්‌වා සාරච්‌ඡෙදො භවිස්‌සතීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති; එවමෙව ඛො, ආනන්‌ද, යො මග්‌ගො යා පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය තං මග්‌ගං තං පටිපදං අනාගම්‌ම පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානි ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා පජහිස්‌සති වාති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති.
132. ‘‘Yo, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ acchetvā phegguṃ acchetvā sāracchedo bhavissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ anāgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
‘‘යො ච ඛො, ආනන්‌ද, මග්‌ගො යා පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය තං මග්‌ගං තං පටිපදං ආගම්‌ම පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානි ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා පජහිස්‌සති වාති – ඨානමෙතං විජ්‌ජති. සෙය්‍යථාපි, ආනන්‌ද, මහතො රුක්‌ඛස්‌ස තිට්‌ඨතො සාරවතො තචං ඡෙත්‌වා ඵෙග්‌ගුං ඡෙත්‌වා සාරච්‌ඡෙදො භවිස්‌සතීති – ඨානමෙතං විජ්‌ජති; එවමෙව ඛො, ආනන්‌ද, යො මග්‌ගො යා පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය තං මග්‌ගං තං පටිපදං ආගම්‌ම පඤ්‌චොරම්‌භාගියානි සංයොජනානි ඤස්‌සති වා දක්‌ඛති වා පජහිස්‌සති වාති – ඨානමෙතං විජ්‌ජති. සෙය්‍යථාපි, ආනන්‌ද, ගඞ්‌ගා නදී පූරා උදකස්‌ස සමතිත්‌තිකා කාකපෙය්‍යා. අථ දුබ්‌බලකො පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය – ‘අහං ඉමිස්‌සා ගඞ්‌ගාය නදියා තිරියං බාහාය සොතං ඡෙත්‌වා සොත්‌ථිනා පාරං ගච්‌ඡිස්‌සාමී’ති 3; සො න සක්‌කුණෙය්‍ය ගඞ්‌ගාය නදියා තිරියං බාහාය සොතං ඡෙත්‌වා සොත්‌ථිනා පාරං ගන්‌තුං. එවමෙව ඛො, ආනන්‌ද, යෙසං කෙසඤ්‌චි 4 සක්‌කායනිරොධාය ධම්‌මෙ දෙසියමානෙ චිත්‌තං න පක්‌ඛන්‌දති නප්‌පසීදති න සන්‌තිට්‌ඨති න විමුච්‌චති; සෙය්‍යථාපි සො දුබ්‌බලකො පුරිසො එවමෙතෙ දට්‌ඨබ්‌බා. සෙය්‍යථාපි, ආනන්‌ද, ගඞ්‌ගා නදී පූරා උදකස්‌ස සමතිත්‌තිකා කාකපෙය්‍යා. අථ බලවා පුරිසො ආගච්‌ඡෙය්‍ය – ‘අහං ඉමිස්‌සා ගඞ්‌ගාය නදියා තිරියං බාහාය සොතං ඡෙත්‌වා සොත්‌ථිනා පාරං ගච්‌ඡිස්‌සාමී’ති; සො සක්‌කුණෙය්‍ය ගඞ්‌ගාය නදියා තිරියං බාහාය සොතං ඡෙත්‌වා සොත්‌ථිනා පාරං ගන්‌තුං. එවමෙව ඛො, ආනන්‌ද, යෙසං කෙසඤ්‌චි සක්‌කායනිරොධාය ධම්‌මෙ දෙසියමානෙ චිත්‌තං පක්‌ඛන්‌දති පසීදති සන්‌තිට්‌ඨති විමුච්‌චති; සෙය්‍යථාපි සො බලවා පුරිසො එවමෙතෙ දට්‌ඨබ්‌බා.
‘‘Yo ca kho, ānanda, maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato tacaṃ chetvā phegguṃ chetvā sāracchedo bhavissatīti – ṭhānametaṃ vijjati; evameva kho, ānanda, yo maggo yā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya taṃ maggaṃ taṃ paṭipadaṃ āgamma pañcorambhāgiyāni saṃyojanāni ñassati vā dakkhati vā pajahissati vāti – ṭhānametaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā. Atha dubbalako puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti 5; so na sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ. Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci 6 sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati na vimuccati; seyyathāpi so dubbalako puriso evamete daṭṭhabbā. Seyyathāpi, ānanda, gaṅgā nadī pūrā udakassa samatittikā kākapeyyā. Atha balavā puriso āgaccheyya – ‘ahaṃ imissā gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gacchissāmī’ti; so sakkuṇeyya gaṅgāya nadiyā tiriyaṃ bāhāya sotaṃ chetvā sotthinā pāraṃ gantuṃ. Evameva kho, ānanda, yesaṃ kesañci sakkāyanirodhāya dhamme desiyamāne cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati vimuccati; seyyathāpi so balavā puriso evamete daṭṭhabbā.
133. ‘‘කතමො චානන්‌ද, මග්‌ගො, කතමා පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය? ඉධානන්‌ද, භික්‌ඛු උපධිවිවෙකා අකුසලානං ධම්‌මානං පහානා සබ්‌බසො කායදුට්‌ඨුල්‌ලානං පටිප්‌පස්‌සද්‌ධියා විවිච්‌චෙව කාමෙහි විවිච්‌ච අකුසලෙහි ධම්‌මෙහි සවිතක්‌කං සවිචාරං විවෙකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො යදෙව තත්‌ථ හොති රූපගතං වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං තෙ ධම්‌මෙ අනිච්‌චතො දුක්‌ඛතො රොගතො ගණ්‌ඩතො සල්‌ලතො අඝතො ආබාධතො පරතො පලොකතො සුඤ්‌ඤතො අනත්‌තතො සමනුපස්‌සති. සො තෙහි ධම්‌මෙහි චිත්‌තං පටිවාපෙති 7. සො තෙහි ධම්‌මෙහි චිත්‌තං පටිවාපෙත්‌වා අමතාය ධාතුයා චිත්‌තං උපසංහරති – ‘එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං සබ්‌බසඞ්‌ඛාරසමථො සබ්‌බූපධිපටිනිස්‌සග්‌ගො තණ්‌හාක්‌ඛයො විරාගො නිරොධො නිබ්‌බාන’න්‌ති. සො තත්‌ථ ඨිතො ආසවානං ඛයං පාපුණාති; නො චෙ ආසවානං ඛයං පාපුණාති තෙනෙව ධම්‌මරාගෙන තාය ධම්‌මනන්‌දියා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පරික්‌ඛයා ඔපපාතිකො හොති, තත්‌ථ පරිනිබ්‌බායී, අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. අයම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, මග්‌ගො අයං පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය.
133. ‘‘Katamo cānanda, maggo, katamā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya? Idhānanda, bhikkhu upadhivivekā akusalānaṃ dhammānaṃ pahānā sabbaso kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyā vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ te dhamme aniccato dukkhato rogato gaṇḍato sallato aghato ābādhato parato palokato suññato anattato samanupassati. So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpeti 8. So tehi dhammehi cittaṃ paṭivāpetvā amatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbāna’nti. So tattha ṭhito āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti; no ce āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇāti teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti, tattha parinibbāyī, anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
‘‘පුන චපරං, ආනන්‌ද, භික්‌ඛු විතක්‌කවිචාරානං වූපසමා…පෙ.… දුතියං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති… තතියං ඣානං… චතුත්‌ථං ඣානං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො යදෙව තත්‌ථ හොති රූපගතං වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං… අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. අයම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, මග්‌ගො අයං පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe… dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti rūpagataṃ vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
‘‘පුන චපරං, ආනන්‌ද, භික්‌ඛු සබ්‌බසො රූපසඤ්‌ඤානං සමතික්‌කමා පටිඝසඤ්‌ඤානං අත්‌ථඞ්‌ගමා නානත්‌තසඤ්‌ඤානං අමනසිකාරා ‘අනන්‌තො ආකාසො’ති ආකාසානඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො යදෙව තත්‌ථ හොති වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං…පෙ.… අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. අයම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, මග්‌ගො අයං පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
‘‘පුන චපරං, ආනන්‌ද, භික්‌ඛු සබ්‌බසො ආකාසානඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘අනන්‌තං විඤ්‌ඤාණ’න්‌ති විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො යදෙව තත්‌ථ හොති වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං…පෙ.… අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. අයම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, මග්‌ගො අයං පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya.
‘‘පුන චපරං, ආනන්‌ද, භික්‌ඛු සබ්‌බසො විඤ්‌ඤාණඤ්‌චායතනං සමතික්‌කම්‌ම ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති. සො යදෙව තත්‌ථ හොති වෙදනාගතං සඤ්‌ඤාගතං සඞ්‌ඛාරගතං විඤ්‌ඤාණගතං…පෙ.… අනාවත්‌තිධම්‌මො තස්‌මා ලොකා. අයම්‌පි ඛො, ආනන්‌ද, මග්‌ගො අයං පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානායා’’ති.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So yadeva tattha hoti vedanāgataṃ saññāgataṃ saṅkhāragataṃ viññāṇagataṃ…pe… anāvattidhammo tasmā lokā. Ayampi kho, ānanda, maggo ayaṃ paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāyā’’ti.
‘‘එසො චෙ, භන්‌තෙ, මග්‌ගො එසා පටිපදා පඤ්‌චන්‌නං ඔරම්‌භාගියානං සංයොජනානං පහානාය, අථ කිඤ්‌චරහි ඉධෙකච්‌චෙ භික්‌ඛූ චෙතොවිමුත්‌තිනො එකච්‌චෙ භික්‌ඛූ පඤ්‌ඤාවිමුත්‌තිනො’’ති? ‘‘එත්‌ථ ඛො පනෙසාහං 9, ආනන්‌ද, ඉන්‌ද්‍රියවෙමත්‌තතං වදාමී’’ති.
‘‘Eso ce, bhante, maggo esā paṭipadā pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ pahānāya, atha kiñcarahi idhekacce bhikkhū cetovimuttino ekacce bhikkhū paññāvimuttino’’ti? ‘‘Ettha kho panesāhaṃ 10, ānanda, indriyavemattataṃ vadāmī’’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
මහාමාලුක්‍යසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං චතුත්‌ථං.
Mahāmālukyasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 4. මහාමාලුක්‍යසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 4. මහාමාලුක්‍යසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
