| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೪. ಮಹಾಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
೧೨೯. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನೀತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಕೋಟ್ಠಾಸಿಕಾನಿ ಕಾಮಭವೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸಂವತ್ತನಿಕಾನಿ। ಸಂಯೋಜನಾನೀತಿ ಬನ್ಧನಾನಿ। ಕಸ್ಸ ಖೋ ನಾಮಾತಿ ಕಸ್ಸ ದೇವಸ್ಸ ವಾ ಮನುಸ್ಸಸ್ಸ ವಾ ದೇಸಿತಾನಿ ಧಾರೇಸಿ, ಕಿಂ ತ್ವಮೇವೇಕೋ ಅಸ್ಸೋಸಿ, ನ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚೀತಿ? ಅನುಸೇತೀತಿ ಅಪ್ಪಹೀನತಾಯ ಅನುಸೇತಿ। ಅನುಸಯಮಾನೋ ಸಂಯೋಜನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ।
129.Evaṃme sutanti mahāmālukyasuttaṃ. Tattha orambhāgiyānīti heṭṭhā koṭṭhāsikāni kāmabhave nibbattisaṃvattanikāni. Saṃyojanānīti bandhanāni. Kassakho nāmāti kassa devassa vā manussassa vā desitāni dhāresi, kiṃ tvameveko assosi, na añño kocīti? Anusetīti appahīnatāya anuseti. Anusayamāno saṃyojanaṃ nāma hoti.
ಏತ್ಥ ಚ ಭಗವತಾ ಸಂಯೋಜನಂ ಪುಚ್ಛಿತಂ, ಥೇರೇನಪಿ ಸಂಯೋಜನಮೇವ ಬ್ಯಾಕತಂ। ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ತಸ್ಸ ವಾದೇ ಭಗವತಾ ದೋಸೋ ಆರೋಪಿತೋ। ಸೋ ಕಸ್ಮಾತಿ ಚೇ? ಥೇರಸ್ಸ ತಥಾಲದ್ಧಿಕತ್ತಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಿ ‘‘ಸಮುದಾಚಾರಕ್ಖಣೇಯೇವ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಸಂಯುತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಇತರಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಅಸಂಯುತ್ತೋ’’ತಿ। ತೇನಸ್ಸ ಭಗವತಾ ದೋಸೋ ಆರೋಪಿತೋ। ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯೇವ ಅಯಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಆರದ್ಧಾ, ಸಾ ಇಮಿನಾ ಅಪಣ್ಡಿತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಿಸಂವಾದಿತಾ। ಹನ್ದಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಸೋ ಏವಮಕಾಸಿ। ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Ettha ca bhagavatā saṃyojanaṃ pucchitaṃ, therenapi saṃyojanameva byākataṃ. Evaṃ santepi tassa vāde bhagavatā doso āropito. So kasmāti ce? Therassa tathāladdhikattā. Ayañhi tassa laddhi ‘‘samudācārakkhaṇeyeva kilesehi saṃyutto nāma hoti, itarasmiṃ khaṇe asaṃyutto’’ti. Tenassa bhagavatā doso āropito. Athāyasmā ānando cintesi – ‘‘bhagavatā bhikkhusaṅghassa dhammaṃ desessāmīti attano dhammatāyeva ayaṃ dhammadesanā āraddhā, sā iminā apaṇḍitena bhikkhunā visaṃvāditā. Handāhaṃ bhagavantaṃ yācitvā bhikkhūnaṃ dhammaṃ desessāmī’’ti. So evamakāsi. Taṃ dassetuṃ ‘‘evaṃ vutte āyasmā ānando’’tiādi vuttaṃ.
ತತ್ಥ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನಾತಿ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ಗಹಿತೇನ ಅಭಿಭೂತೇನ। ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಪರೇತೇನಾತಿ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅನುಗತೇನ। ನಿಸ್ಸರಣನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸರಣಂ ನಾಮ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ಅಪ್ಪಟಿವಿನೀತಾತಿ ಅವಿನೋದಿತಾ ಅನೀಹಟಾ। ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ ಸಂಯೋಜನನ್ತಿ ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗಿಯಸಂಯೋಜನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸೇಸಪದೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೋ ಉತ್ತಾನತ್ಥೋಯೇವ। ‘‘ಸಾನುಸಯಾ ಪಹೀಯತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚೇ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಞ್ಞೋ ಅನುಸಯೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಹಿ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಭತ್ತತೋ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ‘‘ಸಾನುಸಯಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿತೋ ಅಞ್ಞೇನ ಅನುಸಯೇನ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ತೇಸಂ ಲದ್ಧಿ। ತೇ ‘‘ಸಸೀಸಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ। ನ ಹಿ ಸೀಸತೋ ಅಞ್ಞೋ ಪುರಿಸೋ ಅತ್ಥಿ। ಅಥಾಪಿ ಸಿಯಾ – ‘‘ಯದಿ ತದೇವ ಸಂಯೋಜನಂ ಸೋ ಅನುಸಯೋ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಭಗವತಾ ಥೇರಸ್ಸ ತರುಣೂಪಮೋ ಉಪಾರಮ್ಭೋ ದುಆರೋಪಿತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ನ ದುಆರೋಪಿತೋ, ಕಸ್ಮಾ? ಏವಂಲದ್ಧಿಕತ್ತಾತಿ ವಿತ್ಥಾರಿತಮೇತಂ। ತಸ್ಮಾ ಸೋಯೇವ ಕಿಲೇಸೋ ಬನ್ಧನಟ್ಠೇನ ಸಂಯೋಜನಂ, ಅಪ್ಪಹೀನಟ್ಠೇನ ಅನುಸಯೋತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ಭಗವತಾ ‘‘ಸಾನುಸಯಾ ಪಹೀಯತೀ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Tattha sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitenāti sakkāyadiṭṭhiyā gahitena abhibhūtena. Sakkāyadiṭṭhiparetenāti sakkāyadiṭṭhiyā anugatena. Nissaraṇanti diṭṭhinissaraṇaṃ nāma nibbānaṃ, taṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Appaṭivinītāti avinoditā anīhaṭā. Orambhāgiyaṃ saṃyojananti heṭṭhābhāgiyasaṃyojanaṃ nāma hoti. Sesapadesupi eseva nayo. Sukkapakkho uttānatthoyeva. ‘‘Sānusayā pahīyatī’’ti vacanato panettha ekacce ‘‘aññaṃ saṃyojanaṃ añño anusayo’’ti vadanti. ‘‘Yathā hi sabyañjanaṃ bhatta’’nti vutte bhattato aññaṃ byañjanaṃ hoti, evaṃ ‘‘sānusayā’’ti vacanato pariyuṭṭhānasakkāyadiṭṭhito aññena anusayena bhavitabbanti tesaṃ laddhi. Te ‘‘sasīsaṃ pārupitvā’’tiādīhi paṭikkhipitabbā. Na hi sīsato añño puriso atthi. Athāpi siyā – ‘‘yadi tadeva saṃyojanaṃ so anusayo, evaṃ sante bhagavatā therassa taruṇūpamo upārambho duāropito hotī’’ti. Na duāropito, kasmā? Evaṃladdhikattāti vitthāritametaṃ. Tasmā soyeva kileso bandhanaṭṭhena saṃyojanaṃ, appahīnaṭṭhena anusayoti imamatthaṃ sandhāya bhagavatā ‘‘sānusayā pahīyatī’’ti evaṃ vuttanti veditabbaṃ.
೧೩೨. ತಚಂ ಛೇತ್ವಾತಿಆದೀಸು ಇದಂ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ – ತಚಚ್ಛೇದೋ ವಿಯ ಹಿ ಸಮಾಪತ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ, ಫೇಗ್ಗುಚ್ಛೇದೋ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾ, ಸಾರಚ್ಛೇದೋ ವಿಯ ಮಗ್ಗೋ। ಪಟಿಪದಾ ಪನ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕಾವ ವಟ್ಟತಿ। ಏವಮೇತೇ ದಟ್ಠಬ್ಬಾತಿ ಏವರೂಪಾ ಪುಗ್ಗಲಾ ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।
132.Tacaṃ chetvātiādīsu idaṃ opammasaṃsandanaṃ – tacacchedo viya hi samāpatti daṭṭhabbā, pheggucchedo viya vipassanā, sāracchedo viya maggo. Paṭipadā pana lokiyalokuttaramissakāva vaṭṭati. Evamete daṭṭhabbāti evarūpā puggalā evaṃ daṭṭhabbā.
೧೩೩. ಉಪಧಿವಿವೇಕಾತಿ ಉಪಧಿವಿವೇಕೇನ। ಇಮಿನಾ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣವಿವೇಕೋ ಕಥಿತೋ। ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾತಿ ಇಮಿನಾ ನೀವರಣಪ್ಪಹಾನಂ ಕಥಿತಂ। ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಾನಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾತಿ ಇಮಿನಾ ಕಾಯಾಲಸಿಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಕಥಿತಾ। ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹೀತಿ ಉಪಧಿವಿವೇಕೇನ ಕಾಮೇಹಿ ವಿನಾ ಹುತ್ವಾ। ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹೀತಿ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನೇನ ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಾನಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ವಿನಾ ಹುತ್ವಾ। ಯದೇವ ತತ್ಥ ಹೋತೀತಿ ಯಂ ತತ್ಥ ಅನ್ತೋಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ಸಮಾಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಿತಞ್ಚ ರೂಪಾದಿಧಮ್ಮಜಾತಂ ಹೋತಿ। ತೇ ಧಮ್ಮೇತಿ ತೇ ರೂಪಗತನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತೇ ರೂಪಾದಯೋ ಧಮ್ಮೇ। ಅನಿಚ್ಚತೋತಿ ನ ನಿಚ್ಚತೋ। ದುಕ್ಖತೋತಿ ನ ಸುಖತೋ। ರೋಗತೋತಿಆದೀಸು ಆಬಾಧಟ್ಠೇನ ರೋಗತೋ, ಅನ್ತೋದೋಸಟ್ಠೇನ ಗಣ್ಡತೋ, ಅನುಪವಿದ್ಧಟ್ಠೇನ ದುಕ್ಖಜನನಟ್ಠೇನ ಚ ಸಲ್ಲತೋ, ದುಕ್ಖಟ್ಠೇನ ಅಘತೋ, ರೋಗಟ್ಠೇನ ಆಬಾಧತೋ, ಅಸಕಟ್ಠೇನ ಪರತೋ, ಪಲುಜ್ಜನಟ್ಠೇನ ಪಲೋಕತೋ, ನಿಸ್ಸತ್ತಟ್ಠೇನ ಸುಞ್ಞತೋ, ನ ಅತ್ತಟ್ಠೇನ ಅನತ್ತತೋ। ತತ್ಥ ಅನಿಚ್ಚತೋ, ಪಲೋಕತೋತಿ ದ್ವೀಹಿ ಪದೇಹಿ ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣಂ ಕಥಿತಂ, ದುಕ್ಖತೋತಿಆದೀಹಿ ಛಹಿ ದುಕ್ಖಲಕ್ಖಣಂ, ಪರತೋ ಸುಞ್ಞತೋ ಅನತ್ತತೋತಿ ತೀಹಿ ಅನತ್ತಲಕ್ಖಣಂ।
133.Upadhivivekāti upadhivivekena. Iminā pañcakāmaguṇaviveko kathito. Akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāti iminā nīvaraṇappahānaṃ kathitaṃ. Kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyāti iminā kāyālasiyapaṭippassaddhi kathitā. Vivicceva kāmehīti upadhivivekena kāmehi vinā hutvā. Vivicca akusalehīti akusalānaṃ dhammānaṃ pahānena kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyā ca akusalehi vinā hutvā. Yadeva tattha hotīti yaṃ tattha antosamāpattikkhaṇeyeva samāpattisamuṭṭhitañca rūpādidhammajātaṃ hoti. Tedhammeti te rūpagatantiādinā nayena vutte rūpādayo dhamme. Aniccatoti na niccato. Dukkhatoti na sukhato. Rogatotiādīsu ābādhaṭṭhena rogato, antodosaṭṭhena gaṇḍato, anupaviddhaṭṭhena dukkhajananaṭṭhena ca sallato, dukkhaṭṭhena aghato, rogaṭṭhena ābādhato, asakaṭṭhena parato, palujjanaṭṭhena palokato, nissattaṭṭhena suññato, na attaṭṭhena anattato. Tattha aniccato, palokatoti dvīhi padehi aniccalakkhaṇaṃ kathitaṃ, dukkhatotiādīhi chahi dukkhalakkhaṇaṃ, parato suññato anattatoti tīhi anattalakkhaṇaṃ.
ಸೋ ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀತಿ ಸೋ ತೇಹಿ ಏವಂ ತಿಲಕ್ಖಣಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ದಿಟ್ಠೇಹಿ ಅನ್ತೋಸಮಾಪತ್ತಿಯಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಧಮ್ಮೇಹಿ। ಚಿತ್ತಂ ಪಟಿವಾಪೇತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಟಿಸಂಹರತಿ ಮೋಚೇತಿ ಅಪನೇತಿ। ಉಪಸಂಹರತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಚಿತ್ತಂ ತಾವ ಸವನವಸೇನ ಥುತಿವಸೇನ ಪರಿಯತ್ತಿವಸೇನ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ ಚ ಏತಂ ಸನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಏವಂ ಅಸಙ್ಖತಾಯ ಅಮತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಉಪಸಂಹರತಿ। ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಕರಣವಸೇನೇವ ಏತಂ ಸನ್ತಮೇತಂ ಪಣೀತನ್ತಿ ನ ಏವಂ ವದತಿ, ಇಮಿನಾ ಪನ ಆಕಾರೇನ ತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೋ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಸಂಹರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋ ತತ್ಥ ಠಿತೋತಿ ತಾಯ ತಿಲಕ್ಖಣಾರಮ್ಮಣಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಠಿತೋ। ಆಸವಾನಂ ಖಯಂ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಪಾಪುಣಾತಿ । ತೇನೇವ ಧಮ್ಮರಾಗೇನಾತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಧಮ್ಮೇ ಛನ್ದರಾಗೇನ। ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಸು ಹಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಛನ್ದರಾಗಂ ಪರಿಯಾದಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅನಾಗಾಮೀ ಹೋತಿ।
So tehi dhammehīti so tehi evaṃ tilakkhaṇaṃ āropetvā diṭṭhehi antosamāpattiyaṃ pañcakkhandhadhammehi. Cittaṃ paṭivāpetīti cittaṃ paṭisaṃharati moceti apaneti. Upasaṃharatīti vipassanācittaṃ tāva savanavasena thutivasena pariyattivasena paññattivasena ca etaṃ santaṃ nibbānanti evaṃ asaṅkhatāya amatāya dhātuyā upasaṃharati. Maggacittaṃ nibbānaṃ ārammaṇakaraṇavaseneva etaṃ santametaṃ paṇītanti na evaṃ vadati, iminā pana ākārena taṃ paṭivijjhanto tattha cittaṃ upasaṃharatīti attho. So tattha ṭhitoti tāya tilakkhaṇārammaṇāya vipassanāya ṭhito. Āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇātīti anukkamena cattāro magge bhāvetvā pāpuṇāti . Teneva dhammarāgenāti samathavipassanādhamme chandarāgena. Samathavipassanāsu hi sabbaso chandarāgaṃ pariyādātuṃ sakkonto arahattaṃ pāpuṇāti, asakkonto anāgāmī hoti.
ಯದೇವ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ವೇದನಾಗತನ್ತಿ ಇಧ ಪನ ರೂಪಂ ನ ಗಹಿತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ರೂಪಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅರೂಪಾವಚರಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪನ್ನೋತಿ ಸಮಥವಸೇನಪಿನೇನ ರೂಪಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಹೇಟ್ಠಾ ರೂಪಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಇದಾನಿ ಅರೂಪಂ ಸಮ್ಮಸತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನಪಿನೇನ ರೂಪಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ। ಅರೂಪೇ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋಪಿ ರೂಪಂ ನತ್ಥೀತಿ ತಂ ಸನ್ಧಾಯಪಿ ಇಧ ರೂಪಂ ನ ಗಹಿತಂ।
Yadevatattha hoti vedanāgatanti idha pana rūpaṃ na gahitaṃ. Kasmā? Samatikkantattā. Ayañhi heṭṭhā rūpāvacarajjhānaṃ samāpajjitvā rūpaṃ atikkamitvā arūpāvacarasamāpattiṃ samāpannoti samathavasenapinena rūpaṃ atikkantaṃ, heṭṭhā rūpaṃ sammadeva sammasitvā taṃ atikkamma idāni arūpaṃ sammasatīti vipassanāvasenapinena rūpaṃ atikkantaṃ. Arūpe pana sabbasopi rūpaṃ natthīti taṃ sandhāyapi idha rūpaṃ na gahitaṃ.
ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹೀತಿ ಕಿಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ? ಸಮಥವಸೇನ ಗಚ್ಛತೋ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ಧುರಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮ। ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಗಚ್ಛತೋ ಪಞ್ಞಾ ಧುರಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮಾತಿ ಏತ್ಥ ಥೇರಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾ ನತ್ಥಿ। ಅಯಂ ಸಭಾವಧಮ್ಮೋಯೇವ, ಸಮಥವಸೇನೇವ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಏಕೋ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏಕೋ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ। ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೇಸುಪಿ ಏಕೋ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏಕೋ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತೋತಿ ಏತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾರಣನ್ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ।
Atha kiñcarahīti kiṃ pucchāmīti pucchati? Samathavasena gacchato cittekaggatā dhuraṃ hoti, so cetovimutto nāma. Vipassanāvasena gacchato paññā dhuraṃ hoti, so paññāvimutto nāmāti ettha therassa kaṅkhā natthi. Ayaṃ sabhāvadhammoyeva, samathavaseneva pana gacchantesu eko cetovimutto nāma hoti, eko paññāvimutto. Vipassanāvasena gacchantesupi eko paññāvimutto nāma hoti, eko cetovimuttoti ettha kiṃ kāraṇanti pucchati.
ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಂ ವದಾಮೀತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯನಾನತ್ತತಂ ವದಾಮಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ನ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ದಸ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿ, ತೇನ ತೇ ಏತಂ ಅಪಾಕಟಂ। ಅಹಂ ಪನ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿಂ, ತೇನ ಮೇ ಏತಂ ಪಾಕಟಂ। ಏತ್ಥ ಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯನಾನತ್ತತಾ ಕಾರಣಂ। ಸಮಥವಸೇನೇವ ಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ಧುರಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏಕಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾ ಧುರಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನೇವ ಚ ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾ ಧುರಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏಕಸ್ಸ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ಧುರಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ದ್ವೇ ಅಗ್ಗಸಾವಕಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾಧುರೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಾ। ತೇಸು ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ ಜಾತೋ, ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೋ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತೋ। ಇತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತಮೇತ್ಥ ಕಾರಣನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Indriyavemattataṃ vadāmīti indriyanānattataṃ vadāmi. Idaṃ vuttaṃ hoti, na tvaṃ, ānanda, dasa pāramiyo pūretvā sabbaññutaṃ paṭivijjhi, tena te etaṃ apākaṭaṃ. Ahaṃ pana paṭivijjhiṃ, tena me etaṃ pākaṭaṃ. Ettha hi indriyanānattatā kāraṇaṃ. Samathavaseneva hi gacchantesu ekassa bhikkhuno cittekaggatā dhuraṃ hoti, so cetovimutto nāma hoti. Ekassa paññā dhuraṃ hoti, so paññāvimutto nāma hoti. Vipassanāvaseneva ca gacchantesu ekassa paññā dhuraṃ hoti, so paññāvimutto nāma hoti. Ekassa cittekaggatā dhuraṃ hoti, so cetovimutto nāma hoti. Dve aggasāvakā samathavipassanādhurena arahattaṃ pattā. Tesu dhammasenāpati paññāvimutto jāto, mahāmoggallānatthero cetovimutto. Iti indriyavemattamettha kāraṇanti veditabbaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಮಹಾಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mahāmālukyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೪. ಮಹಾಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತಂ • 4. Mahāmālukyasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೪. ಮಹಾಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
