Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
4. මහාමාලුක්යසුත්තවණ්ණනා
4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
129. ඔරං වුච්චති කාමධාතු, තත්ථ පවත්තියා සංවත්තනතො ඔරං භජන්තීති ඔරම්භාගියානි, හෙට්ඨිමමග්ගවජ්ඣතාය ඔරම්භාගෙ හෙට්ඨාකොට්ඨාසෙ භජන්තීති ඔරම්භාගියානි ක-කාරස්ස ය-කාරං කත්වා. තෙනාහ ‘‘හෙට්ඨාකොට්ඨාසිකානී’’තිආදි. කම්මුනා හි වට්ටෙන ච දුක්ඛං සංයොජෙන්තීති සංයොජනානි, ඔරම්භාගියසඤ්ඤිතානි සංයොජනානි යස්ස අප්පහීනානි, තස්සෙව වට්ටදුක්ඛං. යස්ස පන තානි පහීනානි, තස්ස තං නත්ථීති. අප්පහීනතාය අනුසෙතීති අරියමග්ගෙන අසමුච්ඡින්නතාය කාරණලාභෙ සති උප්පජ්ජති, අප්පහීනභාවෙන අනුසෙති. අනුසයමානො සංයොජනං නාම හොතීති අනුසයත්තං ඵරිත්වා පවත්තමානො පාපධම්මො යථාවුත්තෙනත්ථෙන සංයොජනං නාම හොති. එතෙන යදි පන අනුසයතො සංයොජනං පවත්තං, තථාපි යෙ තෙ කාමරාගාදයො ‘‘අනුසයා’’ති වුච්චන්ති, තෙයෙව බන්ධනට්ඨෙන සංයොජනානීති දස්සෙති.
129. Oraṃ vuccati kāmadhātu, tattha pavattiyā saṃvattanato oraṃ bhajantīti orambhāgiyāni, heṭṭhimamaggavajjhatāya orambhāge heṭṭhākoṭṭhāse bhajantīti orambhāgiyāni ka-kārassa ya-kāraṃ katvā. Tenāha ‘‘heṭṭhākoṭṭhāsikānī’’tiādi. Kammunā hi vaṭṭena ca dukkhaṃ saṃyojentīti saṃyojanāni, orambhāgiyasaññitāni saṃyojanāni yassa appahīnāni, tasseva vaṭṭadukkhaṃ. Yassa pana tāni pahīnāni, tassa taṃ natthīti. Appahīnatāya anusetīti ariyamaggena asamucchinnatāya kāraṇalābhe sati uppajjati, appahīnabhāvena anuseti. Anusayamāno saṃyojanaṃ nāma hotīti anusayattaṃ pharitvā pavattamāno pāpadhammo yathāvuttenatthena saṃyojanaṃ nāma hoti. Etena yadi pana anusayato saṃyojanaṃ pavattaṃ, tathāpi ye te kāmarāgādayo ‘‘anusayā’’ti vuccanti, teyeva bandhanaṭṭhena saṃyojanānīti dasseti.
එවං සන්තෙපීති යදෙව ඔරම්භාගියසංයොජනං භගවතා පුච්ඡිතං, තදෙව ථෙරෙනපි විස්සජ්ජිතං, තථාපි අයං ලද්ධි සන්නිස්සයා. තත්ථ දොසාරොපනාති දස්සෙතුං ‘‘තස්ස වාදෙ’’තිආදි වුත්තං. සමුදාචාරක්ඛණෙයෙවාති පවත්තික්ඛණෙ එව. න හි සබ්බෙ වත්තමානා කිලෙසා සංයොජනත්ථං ඵරන්තීති අධිප්පායො. තෙනාති තෙන කාරණෙන, තථාලද්ධිකත්තාති අත්ථො. චින්තෙසි ‘‘ධම්මං දෙසෙස්සාමී’’ති යොජනා. අත්තනො ධම්මතායෙවාති අජ්ඣත්තාසයෙනෙව. විසංවාදිතාති සත්ථු චිත්තස්ස අනාරාධනෙන විවෙචිතා. එවමකාසි එවං ධම්මං දෙසාපෙසි.
Evaṃ santepīti yadeva orambhāgiyasaṃyojanaṃ bhagavatā pucchitaṃ, tadeva therenapi vissajjitaṃ, tathāpi ayaṃ laddhi sannissayā. Tattha dosāropanāti dassetuṃ ‘‘tassa vāde’’tiādi vuttaṃ. Samudācārakkhaṇeyevāti pavattikkhaṇe eva. Na hi sabbe vattamānā kilesā saṃyojanatthaṃ pharantīti adhippāyo. Tenāti tena kāraṇena, tathāladdhikattāti attho. Cintesi ‘‘dhammaṃ desessāmī’’ti yojanā. Attano dhammatāyevāti ajjhattāsayeneva. Visaṃvāditāti satthu cittassa anārādhanena vivecitā. Evamakāsi evaṃ dhammaṃ desāpesi.
130. සක්කායදිට්ඨිපරියුට්ඨිතෙනාති පරියුට්ඨානසමත්ථසක්කායදිට්ඨිකෙන. තථාභූතඤ්ච චිත්තං තාය දිට්ඨියා විගය්හිතං අජ්ඣොත්ථටඤ්ච නාම හොතීති ආහ ‘‘ගහිතෙන අභිභූතෙනා’’ති. දිට්ඨිනිස්සරණං නාම දස්සනමග්ගො තෙන සමුච්ඡින්දිතබ්බතො, සො පන නිබ්බානං ආගම්ම තං සමුච්ඡින්දති, තස්මා වුත්තං ‘‘දිට්ඨිනිස්සරණං නිබ්බාන’’න්ති. අවිනොදිතා අනීහටාති පදද්වයෙනපි සමුච්ඡෙදවසෙන අප්පහීනත්තංයෙව වදති. අඤ්ඤං සංයොජනං අඤ්ඤො අනුසයොති වදන්ති, සහභාවො නාම අඤ්ඤෙන හොති. න හි තදෙව තෙන සහාති වුච්චතීති තෙසං අධිප්පායො. අඤ්ඤෙනාති අත්ථතො අඤ්ඤෙන. අවත්ථාමත්තතො යදිපි අවයවවිනිමුත්තො සමුදායො නත්ථි, අවයවො පන සමුදායො න හොතීති සො සමුදායතො අඤ්ඤො එවාති සක්කා වත්තුන්ති යථාවුත්තස්ස පරිහාරස්ස අප්පාටිහීරකතං ආසඞ්කිත්වා පක්ඛන්තරං ආසල්ලිතං ‘‘අථාපි සියා’’තිආදිනා. පක්ඛන්තරෙහි පරිහාරා හොන්තීති යථාවුත්තඤායෙනපි අඤ්ඤො පුරිසො අථාපි සියා, අයං පනෙත්ථ අඤ්ඤො දොසොති ආහ ‘‘යදි තදෙවා’’තිආදි. අථාපි සියා තුය්හං යදි පරිවිතක්කො ඊදිසො යදි තදෙව සංයොජනන්තිආදි. ඉමමත්ථං සන්ධායාති පරමත්ථතො සො එව කිලෙසො සංයොජනමනුසයො ච, බන්ධනත්ථඅප්පහීනත්ථානං පන අත්ථෙව භෙදොති ඉමමත්ථං සන්ධාය.
130.Sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitenāti pariyuṭṭhānasamatthasakkāyadiṭṭhikena. Tathābhūtañca cittaṃ tāya diṭṭhiyā vigayhitaṃ ajjhotthaṭañca nāma hotīti āha ‘‘gahitena abhibhūtenā’’ti. Diṭṭhinissaraṇaṃ nāma dassanamaggo tena samucchinditabbato, so pana nibbānaṃ āgamma taṃ samucchindati, tasmā vuttaṃ ‘‘diṭṭhinissaraṇaṃ nibbāna’’nti. Avinoditā anīhaṭāti padadvayenapi samucchedavasena appahīnattaṃyeva vadati. Aññaṃ saṃyojanaṃ añño anusayoti vadanti, sahabhāvo nāma aññena hoti. Na hi tadeva tena sahāti vuccatīti tesaṃ adhippāyo. Aññenāti atthato aññena. Avatthāmattato yadipi avayavavinimutto samudāyo natthi, avayavo pana samudāyo na hotīti so samudāyato añño evāti sakkā vattunti yathāvuttassa parihārassa appāṭihīrakataṃ āsaṅkitvā pakkhantaraṃ āsallitaṃ ‘‘athāpi siyā’’tiādinā. Pakkhantarehi parihārā hontīti yathāvuttañāyenapi añño puriso athāpi siyā, ayaṃ panettha añño dosoti āha ‘‘yadi tadevā’’tiādi. Athāpi siyā tuyhaṃ yadi parivitakko īdiso yadi tadeva saṃyojanantiādi. Imamatthaṃ sandhāyāti paramatthato so eva kileso saṃyojanamanusayo ca, bandhanatthaappahīnatthānaṃ pana attheva bhedoti imamatthaṃ sandhāya.
132. තචච්ඡෙදො විය සමාපත්ති කිලෙසානං සමාපත්තිවික්ඛම්භනස්ස සාරච්ඡෙදස්ස අනුසයස්ස දූරභාවතො. ඵෙග්ගුච්ඡෙදො විය විපස්සනා තස්ස ආසන්නභාවතො. එවරූපා පුග්ගලාති අභාවිතසද්ධාදිබලතාය දුබ්බලනාමකායා පුග්ගලා, යෙසං සක්කායනිරොධාය…පෙ.… නාධිමුච්චති. එවං දට්ඨබ්බාති යථා සො දුබ්බලකො පුරිසො, එවං දට්ඨබ්බො සො පුරිසො ගඞ්ගාපාරං විය සක්කායපාරං ගන්තුං අසමත්ථත්තා. වුත්තවිපරියායෙන සුක්කපක්ඛස්ස අත්ථො වෙදිතබ්බො.
132.Tacacchedo viya samāpatti kilesānaṃ samāpattivikkhambhanassa sāracchedassa anusayassa dūrabhāvato. Pheggucchedo viya vipassanā tassa āsannabhāvato. Evarūpā puggalāti abhāvitasaddhādibalatāya dubbalanāmakāyā puggalā, yesaṃ sakkāyanirodhāya…pe… nādhimuccati. Evaṃ daṭṭhabbāti yathā so dubbalako puriso, evaṃ daṭṭhabbo so puriso gaṅgāpāraṃ viya sakkāyapāraṃ gantuṃ asamatthattā. Vuttavipariyāyena sukkapakkhassa attho veditabbo.
133. උපධිවිවෙකෙනාති ඉමිනා උපධිවිවෙකාති කරණෙ නිස්සක්කනන්ති දස්සෙති, උපධිවිවෙකාති වා හෙතුම්හි නිස්සක්කවචනස්ස උපධිවිවෙකෙනාති හෙතුම්හි කරණවචනෙන පඤ්චකාමගුණවිවෙකො කථිතො. කාමගුණාපි හි උපධීයති එත්ථ දුක්ඛන්ති උපධීති වුච්චන්තීති. ථිනමිද්ධපච්චයා කායවිජම්භිතාදිභෙදං කායාලසියං. තත්ථාති අන්තොසමාපත්තියං සමාපත්තිඅබ්භන්තරෙ ජාතං. තං පන සමාපත්තිපරියාපන්නම්පි අපරියාපන්නම්පීති තදුභයං දස්සෙතුං ‘‘අන්තොසමාපත්තික්ඛණෙයෙවා’’තිආදි වුත්තං. රූපාදයො ධම්මෙති රූපවෙදනාදිකෙ පඤ්චක්ඛන්ධධම්මෙ. න නිච්චතොති ඉමිනා නිච්චපටික්ඛෙපතො තෙසං අනිච්චතමාහ. තතො එව උදයවයන්තතො විපරිණාමතො තාවකාලිකතො ච තෙ අනිච්චාති ජොතිතං හොති. යඤ්හි නිච්චං න හොති, තං උදයබ්බයපරිච්ඡින්නං ජරාය මරණෙන චාති ද්වෙධා විපරිණතං ඉත්තරඛණමෙව ච හොති. න සුඛතොති ඉමිනා සුඛපටික්ඛෙපතො තෙසං දුක්ඛතමාහ, අතො එව අභිණ්හං පටිපීළනතො දුක්ඛවත්ථුතො ච තෙ දුක්ඛාති ජොතිතං හොති. උදයබ්බයවන්තතාය හි තෙ අභිණ්හං පටිපීළනතො නිරන්තරදුක්ඛතාය දුක්ඛස්සෙව ච අධිට්ඨානභූතාති. පච්චයයාපනීයතාය රොගමූලතාය ච රොගතො. දුක්ඛතාසූලයොගිතාය කිලෙසාසුචිපග්ඝරණතො උප්පාදජරාභඞ්ගෙහි උද්ධුමාතපක්කභිජ්ජනතො ච ගණ්ඩතො. පීළාජනනතො අන්තොතුදනතො දුන්නීහරණතො ච අවද්ධිආවහතො අඝවත්ථුතො ච අසෙරීභාවතො ආබාධපදට්ඨානතාය ච ආබාධතො. අවසවත්තනතො අවිධෙය්යතාය පරතො . බ්යාධිජරාමරණෙහි පලුජ්ජනීයතාය පලොකතො. සාමීනිවාසීකාරකවෙදකඅධිට්ඨායකවිරහතො සුඤ්ඤතො. අත්තපටික්ඛෙපට්ඨෙන අනත්තතො, රූපාදිධම්මාපි න එත්ථ අත්තා හොන්තීති අනත්තා, එවං අයම්පි න අත්තා හොතීති අනත්තා. තෙන අබ්යාපාරතො නිරීහතො තුච්ඡතො අනත්තාති දීපිතං හොති. ලක්ඛණත්තයමෙව අවබොධත්ථං එකාදසහි පදෙහි විභජිත්වා ගහිතන්ති දස්සෙතුං ‘‘තත්ථා’’තිආදි වුත්තං.
133.Upadhivivekenāti iminā upadhivivekāti karaṇe nissakkananti dasseti, upadhivivekāti vā hetumhi nissakkavacanassa upadhivivekenāti hetumhi karaṇavacanena pañcakāmaguṇaviveko kathito. Kāmaguṇāpi hi upadhīyati ettha dukkhanti upadhīti vuccantīti. Thinamiddhapaccayā kāyavijambhitādibhedaṃ kāyālasiyaṃ. Tatthāti antosamāpattiyaṃ samāpattiabbhantare jātaṃ. Taṃ pana samāpattipariyāpannampi apariyāpannampīti tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘antosamāpattikkhaṇeyevā’’tiādi vuttaṃ. Rūpādayo dhammeti rūpavedanādike pañcakkhandhadhamme. Na niccatoti iminā niccapaṭikkhepato tesaṃ aniccatamāha. Tato eva udayavayantato vipariṇāmato tāvakālikato ca te aniccāti jotitaṃ hoti. Yañhi niccaṃ na hoti, taṃ udayabbayaparicchinnaṃ jarāya maraṇena cāti dvedhā vipariṇataṃ ittarakhaṇameva ca hoti. Na sukhatoti iminā sukhapaṭikkhepato tesaṃ dukkhatamāha, ato eva abhiṇhaṃ paṭipīḷanato dukkhavatthuto ca te dukkhāti jotitaṃ hoti. Udayabbayavantatāya hi te abhiṇhaṃ paṭipīḷanato nirantaradukkhatāya dukkhasseva ca adhiṭṭhānabhūtāti. Paccayayāpanīyatāya rogamūlatāya ca rogato. Dukkhatāsūlayogitāya kilesāsucipaggharaṇato uppādajarābhaṅgehi uddhumātapakkabhijjanato ca gaṇḍato. Pīḷājananato antotudanato dunnīharaṇato ca avaddhiāvahato aghavatthuto ca aserībhāvato ābādhapadaṭṭhānatāya ca ābādhato. Avasavattanato avidheyyatāya parato. Byādhijarāmaraṇehi palujjanīyatāya palokato. Sāmīnivāsīkārakavedakaadhiṭṭhāyakavirahato suññato. Attapaṭikkhepaṭṭhena anattato, rūpādidhammāpi na ettha attā hontīti anattā, evaṃ ayampi na attā hotīti anattā. Tena abyāpārato nirīhato tucchato anattāti dīpitaṃ hoti. Lakkhaṇattayameva avabodhatthaṃ ekādasahi padehi vibhajitvā gahitanti dassetuṃ ‘‘tatthā’’tiādi vuttaṃ.
අන්තොසමාපත්තියන්ති සමාපත්තීනං සහජාතතාය සමාපත්තීනං අබ්භන්තරෙ. චිත්තං පටිසංහරතීති තප්පටිබද්ධඡන්දරාගාදිඋපක්කිලෙසවික්ඛම්භනෙන විපස්සනාචිත්තං පටිසංහරති. තෙනාහ ‘‘මොචෙතී’’ති. සවනවසෙනාති ‘‘සබ්බසඞ්ඛාරසමථො’’තිආදිනා සවනවසෙන. ථුතිවසෙනාති තථෙව ථොමනාවසෙන ගුණතො සංකිත්තනවසෙන. පරියත්තිවසෙනාති තස්ස ධම්මස්ස පරියාපුණනවසෙන. පඤ්ඤත්තිවසෙනාති තදත්ථස්ස පඤ්ඤාපනවසෙන. ආරම්මණකරණවසෙනෙව උපසංහරති මග්ගචිත්තං. එතං සන්තන්තිආදි පන අවධාරණනිවත්තිතත්ථදස්සනං. යථා විපස්සනා ‘‘එතං සන්තං එතං පණීත’’න්තිආදිනා අසඞ්ඛතාය ධාතුයා චිත්තං උපසංහරති, එවං මග්ගො නිබ්බානං සච්ඡිකිරියාභිසමයවසෙන අභිසමෙන්තො තත්ථ ලබ්භමානෙ සබ්බෙ විසෙසෙ අසම්මොහතො පටිවිජානන්තො තත්ථ චිත්තං උපසංහරති. තෙනාහ ‘‘ඉමිනා පන ආකාරෙනා’’තිආදි. සො තත්ථ ඨිතොති සො අදන්ධවිපස්සනො යොගී තත්ථ තාය අනිච්චාදිලක්ඛණත්තයාරම්මණාය විපස්සනාය ඨිතො. සබ්බසොති තස්ස මග්ගස්ස අධිගමාය නිබ්බත්තිතසමථවිපස්සනාසු. අසක්කොන්තො අනාගාමී හොතීති හෙට්ඨිමමග්ගවහාසු එව සමථවිපස්සනාසු ඡන්දරාගං පහාය අග්ගමග්ගවහාසු තාසු නිකන්තිං පරියාදාතුං අසක්කොන්තො අනාගාමිතායමෙව සණ්ඨාති.
Antosamāpattiyanti samāpattīnaṃ sahajātatāya samāpattīnaṃ abbhantare. Cittaṃ paṭisaṃharatīti tappaṭibaddhachandarāgādiupakkilesavikkhambhanena vipassanācittaṃ paṭisaṃharati. Tenāha ‘‘mocetī’’ti. Savanavasenāti ‘‘sabbasaṅkhārasamatho’’tiādinā savanavasena. Thutivasenāti tatheva thomanāvasena guṇato saṃkittanavasena. Pariyattivasenāti tassa dhammassa pariyāpuṇanavasena. Paññattivasenāti tadatthassa paññāpanavasena. Ārammaṇakaraṇavaseneva upasaṃharati maggacittaṃ. Etaṃ santantiādi pana avadhāraṇanivattitatthadassanaṃ. Yathā vipassanā ‘‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇīta’’ntiādinā asaṅkhatāya dhātuyā cittaṃ upasaṃharati, evaṃ maggo nibbānaṃ sacchikiriyābhisamayavasena abhisamento tattha labbhamāne sabbe visese asammohato paṭivijānanto tattha cittaṃ upasaṃharati. Tenāha ‘‘iminā pana ākārenā’’tiādi. So tattha ṭhitoti so adandhavipassano yogī tattha tāya aniccādilakkhaṇattayārammaṇāya vipassanāya ṭhito. Sabbasoti tassa maggassa adhigamāya nibbattitasamathavipassanāsu. Asakkonto anāgāmī hotīti heṭṭhimamaggavahāsu eva samathavipassanāsu chandarāgaṃ pahāya aggamaggavahāsu tāsu nikantiṃ pariyādātuṃ asakkonto anāgāmitāyameva saṇṭhāti.
සමතික්කන්තත්තාති සමථවසෙන විපස්සනාවසෙන චාති සබ්බථාපි රූපස්ස අතික්කන්තත්තා. තෙනාහ ‘‘අයඤ්හී’’තිආදි. අනෙනාති යොගිනා. තං අතික්කම්මාති ඉදං යො වා පඨමං පඤ්චවොකාරභවපරියාපන්නෙ ධම්මෙ සම්මදෙව සම්මසිත්වා තෙ විවජ්ජෙත්වා තතො අරූපසමාපත්තිං සමාපජ්ජිත්වා අරූපධම්මෙ සම්මසති, තං සන්ධාය වුත්තං. තෙනාහ ‘‘ඉදානි අරූපං සම්මසතී’’ති.
Samatikkantattāti samathavasena vipassanāvasena cāti sabbathāpi rūpassa atikkantattā. Tenāha ‘‘ayañhī’’tiādi. Anenāti yoginā. Taṃ atikkammāti idaṃ yo vā paṭhamaṃ pañcavokārabhavapariyāpanne dhamme sammadeva sammasitvā te vivajjetvā tato arūpasamāpattiṃ samāpajjitvā arūpadhamme sammasati, taṃ sandhāya vuttaṃ. Tenāha ‘‘idāni arūpaṃ sammasatī’’ti.
සමථවසෙන ගච්ඡතොති සමථප්පධානං පුබ්බභාගපටිපදං අනුයුඤ්ජන්තස්ස. චිත්තෙකග්ගතා ධුරං හොතීති තස්ස විපස්සනාභාවනාය තථා පුබ්බෙ පවත්තත්තා වුට්ඨානගාමිනිවිපස්සනා සමාධිප්පධානා හොති, මග්ගෙපි චිත්තෙකග්ගතා ධුරං හොති, සමාධින්ද්රියං පුබ්බඞ්ගමං බලවං හොති. සො චෙතොවිමුත්තො නාමාති සො අරියො චෙතොවිමුත්තො නාම හොති. විපස්සනාවසෙන ගච්ඡතොති ‘‘සමථවසෙන ගච්ඡතො’’ති එත්ථ වුත්තනයානුසාරෙන අත්ථො වෙදිතබ්බො. අයඤ්ච පුග්ගලවිභාගො සුත්තන්තනයෙන ඉධාභිහිතො පරියායො නාම, අභිධම්මනයෙන පරතො කීටාගිරිසුත්තවණ්ණනායං දස්සයිස්සාම. අයං සභාවධම්මොයෙවාති පුබ්බභාගපටිපදා සමථප්පධානා චෙ සමාධි ධුරං, විපස්සනාපධානා චෙ පඤ්ඤා ධුරන්ති අයං ධම්මසභාවොයෙව, එත්ථ කිඤ්චි න ආසඞ්කිතබ්බං.
Samathavasenagacchatoti samathappadhānaṃ pubbabhāgapaṭipadaṃ anuyuñjantassa. Cittekaggatā dhuraṃ hotīti tassa vipassanābhāvanāya tathā pubbe pavattattā vuṭṭhānagāminivipassanā samādhippadhānā hoti, maggepi cittekaggatā dhuraṃ hoti, samādhindriyaṃ pubbaṅgamaṃ balavaṃ hoti. So cetovimutto nāmāti so ariyo cetovimutto nāma hoti. Vipassanāvasena gacchatoti ‘‘samathavasena gacchato’’ti ettha vuttanayānusārena attho veditabbo. Ayañca puggalavibhāgo suttantanayena idhābhihito pariyāyo nāma, abhidhammanayena parato kīṭāgirisuttavaṇṇanāyaṃ dassayissāma. Ayaṃ sabhāvadhammoyevāti pubbabhāgapaṭipadā samathappadhānā ce samādhi dhuraṃ, vipassanāpadhānā ce paññā dhuranti ayaṃ dhammasabhāvoyeva, ettha kiñci na āsaṅkitabbaṃ.
ඉන්ද්රියපරොපරියත්තං ඉන්ද්රියවෙමත්තතා. තෙනාහ ‘‘ඉන්ද්රියනානත්තං වදාමී’’ති. ඉන්ද්රියනානත්තතා කාරණන්ති ඉදං දස්සෙති – අනිච්චාදිවසෙන විපස්සනාභිනිවෙසො විය සමථවසෙන විපස්සනාවසෙන ච යං පුබ්බභාගගමනං, තං අප්පමාණං තං වුට්ඨානගාමිනිවිපස්සනං, යස්ස සමාධි ධුරං පුබ්බඞ්ගමං බලවං හොති, සො අරියො චෙතොවිමුත්ති නාම හොති. යස්ස පඤ්ඤා ධුරං පුබ්බඞ්ගමං බලවං හොති සො අරියො පඤ්ඤාවිමුත්තො නාම හොති. ඉදානි තමත්ථං බුද්ධිවිසිට්ඨෙන නිදස්සනෙන දස්සෙන්තො ‘‘ද්වෙ අග්ගසාවකා’’තිආදිමාහ, තං සුවිඤ්ඤෙය්යමෙව.
Indriyaparopariyattaṃ indriyavemattatā. Tenāha ‘‘indriyanānattaṃ vadāmī’’ti. Indriyanānattatā kāraṇanti idaṃ dasseti – aniccādivasena vipassanābhiniveso viya samathavasena vipassanāvasena ca yaṃ pubbabhāgagamanaṃ, taṃ appamāṇaṃ taṃ vuṭṭhānagāminivipassanaṃ, yassa samādhi dhuraṃ pubbaṅgamaṃ balavaṃ hoti, so ariyo cetovimutti nāma hoti. Yassa paññā dhuraṃ pubbaṅgamaṃ balavaṃ hoti so ariyo paññāvimutto nāma hoti. Idāni tamatthaṃ buddhivisiṭṭhena nidassanena dassento ‘‘dve aggasāvakā’’tiādimāha, taṃ suviññeyyameva.
මහාමාලුක්යසුත්තවණ්ණනාය ලීනත්ථප්පකාසනා සමත්තා.
Mahāmālukyasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 4. මහාමාලුක්යසුත්තං • 4. Mahāmālukyasuttaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්ඣිමනිකාය (අට්ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 4. මහාමාලුක්යසුත්තවණ්ණනා • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā