| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
੪. ਮਹਾਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
੧੨੯. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕਾਨਿ ਕਾਮਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸਂવਤ੍ਤਨਿਕਾਨਿ। ਸਂਯੋਜਨਾਨੀਤਿ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ। ਕਸ੍ਸ ਖੋ ਨਾਮਾਤਿ ਕਸ੍ਸ ਦੇવਸ੍ਸ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ વਾ ਦੇਸਿਤਾਨਿ ਧਾਰੇਸਿ, ਕਿਂ ਤ੍વਮੇવੇਕੋ ਅਸ੍ਸੋਸਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚੀਤਿ? ਅਨੁਸੇਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤਾਯ ਅਨੁਸੇਤਿ। ਅਨੁਸਯਮਾਨੋ ਸਂਯੋਜਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।
129.Evaṃme sutanti mahāmālukyasuttaṃ. Tattha orambhāgiyānīti heṭṭhā koṭṭhāsikāni kāmabhave nibbattisaṃvattanikāni. Saṃyojanānīti bandhanāni. Kassakho nāmāti kassa devassa vā manussassa vā desitāni dhāresi, kiṃ tvameveko assosi, na añño kocīti? Anusetīti appahīnatāya anuseti. Anusayamāno saṃyojanaṃ nāma hoti.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਭਗવਤਾ ਸਂਯੋਜਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਥੇਰੇਨਪਿ ਸਂਯੋਜਨਮੇવ ਬ੍ਯਾਕਤਂ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤਸ੍ਸ વਾਦੇ ਭਗવਤਾ ਦੋਸੋ ਆਰੋਪਿਤੋ। ਸੋ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਥਾਲਦ੍ਧਿਕਤ੍ਤਾ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ ‘‘ਸਮੁਦਾਚਾਰਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਸਂਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਤੇਨਸ੍ਸ ਭਗવਤਾ ਦੋਸੋ ਆਰੋਪਿਤੋ। ਅਥਾਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਭਗવਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯੇવ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ, ਸਾ ਇਮਿਨਾ ਅਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ વਿਸਂવਾਦਿਤਾ। ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਏવਮਕਾਸਿ। ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Ettha ca bhagavatā saṃyojanaṃ pucchitaṃ, therenapi saṃyojanameva byākataṃ. Evaṃ santepi tassa vāde bhagavatā doso āropito. So kasmāti ce? Therassa tathāladdhikattā. Ayañhi tassa laddhi ‘‘samudācārakkhaṇeyeva kilesehi saṃyutto nāma hoti, itarasmiṃ khaṇe asaṃyutto’’ti. Tenassa bhagavatā doso āropito. Athāyasmā ānando cintesi – ‘‘bhagavatā bhikkhusaṅghassa dhammaṃ desessāmīti attano dhammatāyeva ayaṃ dhammadesanā āraddhā, sā iminā apaṇḍitena bhikkhunā visaṃvāditā. Handāhaṃ bhagavantaṃ yācitvā bhikkhūnaṃ dhammaṃ desessāmī’’ti. So evamakāsi. Taṃ dassetuṃ ‘‘evaṃ vutte āyasmā ānando’’tiādi vuttaṃ.
ਤਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਹਿਤੇਨ ਅਭਿਭੂਤੇਨ। ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪਰੇਤੇਨਾਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਨੁਗਤੇਨ। ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ। ਅਪ੍ਪਟਿવਿਨੀਤਾਤਿ ਅવਿਨੋਦਿਤਾ ਅਨੀਹਟਾ। ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਂ ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥੋਯੇવ। ‘‘ਸਾਨੁਸਯਾ ਪਹੀਯਤੀ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਸਂਯੋਜਨਂ ਅਞ੍ਞੋ ਅਨੁਸਯੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ‘‘ਯਥਾ ਹਿ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਭਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ‘‘ਸਾਨੁਸਯਾ’’ਤਿ વਚਨਤੋ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਨੁਸਯੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ। ਤੇ ‘‘ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ। ਨ ਹਿ ਸੀਸਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਥਿ। ਅਥਾਪਿ ਸਿਯਾ – ‘‘ਯਦਿ ਤਦੇવ ਸਂਯੋਜਨਂ ਸੋ ਅਨੁਸਯੋ, ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਭਗવਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਰੁਣੂਪਮੋ ਉਪਾਰਮ੍ਭੋ ਦੁਆਰੋਪਿਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ। ਨ ਦੁਆਰੋਪਿਤੋ, ਕਸ੍ਮਾ? ਏવਂਲਦ੍ਧਿਕਤ੍ਤਾਤਿ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਤਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਸੋਯੇવ ਕਿਲੇਸੋ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਯੋਜਨਂ, ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗવਤਾ ‘‘ਸਾਨੁਸਯਾ ਪਹੀਯਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Tattha sakkāyadiṭṭhipariyuṭṭhitenāti sakkāyadiṭṭhiyā gahitena abhibhūtena. Sakkāyadiṭṭhiparetenāti sakkāyadiṭṭhiyā anugatena. Nissaraṇanti diṭṭhinissaraṇaṃ nāma nibbānaṃ, taṃ yathābhūtaṃ nappajānāti. Appaṭivinītāti avinoditā anīhaṭā. Orambhāgiyaṃ saṃyojananti heṭṭhābhāgiyasaṃyojanaṃ nāma hoti. Sesapadesupi eseva nayo. Sukkapakkho uttānatthoyeva. ‘‘Sānusayā pahīyatī’’ti vacanato panettha ekacce ‘‘aññaṃ saṃyojanaṃ añño anusayo’’ti vadanti. ‘‘Yathā hi sabyañjanaṃ bhatta’’nti vutte bhattato aññaṃ byañjanaṃ hoti, evaṃ ‘‘sānusayā’’ti vacanato pariyuṭṭhānasakkāyadiṭṭhito aññena anusayena bhavitabbanti tesaṃ laddhi. Te ‘‘sasīsaṃ pārupitvā’’tiādīhi paṭikkhipitabbā. Na hi sīsato añño puriso atthi. Athāpi siyā – ‘‘yadi tadeva saṃyojanaṃ so anusayo, evaṃ sante bhagavatā therassa taruṇūpamo upārambho duāropito hotī’’ti. Na duāropito, kasmā? Evaṃladdhikattāti vitthāritametaṃ. Tasmā soyeva kileso bandhanaṭṭhena saṃyojanaṃ, appahīnaṭṭhena anusayoti imamatthaṃ sandhāya bhagavatā ‘‘sānusayā pahīyatī’’ti evaṃ vuttanti veditabbaṃ.
੧੩੨. ਤਚਂ ਛੇਤ੍વਾਤਿਆਦੀਸੁ ਇਦਂ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ – ਤਚਚ੍ਛੇਦੋ વਿਯ ਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਫੇਗ੍ਗੁਚ੍ਛੇਦੋ વਿਯ વਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਸਾਰਚ੍ਛੇਦੋ વਿਯ ਮਗ੍ਗੋ। ਪਟਿਪਦਾ ਪਨ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਾવ વਟ੍ਟਤਿ। ਏવਮੇਤੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਤਿ ਏવਰੂਪਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਏવਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ।
132.Tacaṃ chetvātiādīsu idaṃ opammasaṃsandanaṃ – tacacchedo viya hi samāpatti daṭṭhabbā, pheggucchedo viya vipassanā, sāracchedo viya maggo. Paṭipadā pana lokiyalokuttaramissakāva vaṭṭati. Evamete daṭṭhabbāti evarūpā puggalā evaṃ daṭṭhabbā.
੧੩੩. ਉਪਧਿવਿવੇਕਾਤਿ ਉਪਧਿવਿવੇਕੇਨ। ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣવਿવੇਕੋ ਕਥਿਤੋ। ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨੀવਰਣਪ੍ਪਹਾਨਂ ਕਥਿਤਂ। ਕਾਯਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਯਾਲਸਿਯਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਕਥਿਤਾ। વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹੀਤਿ ਉਪਧਿવਿવੇਕੇਨ ਕਾਮੇਹਿ વਿਨਾ ਹੁਤ੍વਾ। વਿવਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹੀਤਿ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨੇਨ ਕਾਯਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ વਿਨਾ ਹੁਤ੍વਾ। ਯਦੇવ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿ ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚ ਰੂਪਾਦਿਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਹੋਤਿ। ਤੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤੇ ਰੂਪਗਤਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ વੁਤ੍ਤੇ ਰੂਪਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮੇ। ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿ ਨ ਨਿਚ੍ਚਤੋ। ਦੁਕ੍ਖਤੋਤਿ ਨ ਸੁਖਤੋ। ਰੋਗਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਆਬਾਧਟ੍ਠੇਨ ਰੋਗਤੋ, ਅਨ੍ਤੋਦੋਸਟ੍ਠੇਨ ਗਣ੍ਡਤੋ, ਅਨੁਪવਿਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਲ੍ਲਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨ ਅਘਤੋ, ਰੋਗਟ੍ਠੇਨ ਆਬਾਧਤੋ, ਅਸਕਟ੍ਠੇਨ ਪਰਤੋ, ਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਪਲੋਕਤੋ, ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤੋ, ਨ ਅਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਤੋ। ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ, ਪਲੋਕਤੋਤਿ ਦ੍વੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ ਕਥਿਤਂ, ਦੁਕ੍ਖਤੋਤਿਆਦੀਹਿ ਛਹਿ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ, ਪਰਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋਤਿ ਤੀਹਿ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ।
133.Upadhivivekāti upadhivivekena. Iminā pañcakāmaguṇaviveko kathito. Akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāti iminā nīvaraṇappahānaṃ kathitaṃ. Kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyāti iminā kāyālasiyapaṭippassaddhi kathitā. Vivicceva kāmehīti upadhivivekena kāmehi vinā hutvā. Vivicca akusalehīti akusalānaṃ dhammānaṃ pahānena kāyaduṭṭhullānaṃ paṭippassaddhiyā ca akusalehi vinā hutvā. Yadeva tattha hotīti yaṃ tattha antosamāpattikkhaṇeyeva samāpattisamuṭṭhitañca rūpādidhammajātaṃ hoti. Tedhammeti te rūpagatantiādinā nayena vutte rūpādayo dhamme. Aniccatoti na niccato. Dukkhatoti na sukhato. Rogatotiādīsu ābādhaṭṭhena rogato, antodosaṭṭhena gaṇḍato, anupaviddhaṭṭhena dukkhajananaṭṭhena ca sallato, dukkhaṭṭhena aghato, rogaṭṭhena ābādhato, asakaṭṭhena parato, palujjanaṭṭhena palokato, nissattaṭṭhena suññato, na attaṭṭhena anattato. Tattha aniccato, palokatoti dvīhi padehi aniccalakkhaṇaṃ kathitaṃ, dukkhatotiādīhi chahi dukkhalakkhaṇaṃ, parato suññato anattatoti tīhi anattalakkhaṇaṃ.
ਸੋ ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਸੋ ਤੇਹਿ ਏવਂ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਦਿਟ੍ਠੇਹਿ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮੇਹਿ। ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿવਾਪੇਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਂਹਰਤਿ ਮੋਚੇਤਿ ਅਪਨੇਤਿ। ਉਪਸਂਹਰਤੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ ਤਾવ ਸવਨવਸੇਨ ਥੁਤਿવਸੇਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਚ ਏਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਅਸਙ੍ਖਤਾਯ ਅਮਤਾਯ ਧਾਤੁਯਾ ਉਪਸਂਹਰਤਿ। ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣવਸੇਨੇવ ਏਤਂ ਸਨ੍ਤਮੇਤਂ ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਨ ਏવਂ વਦਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਆਕਾਰੇਨ ਤਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋਤਿ ਤਾਯ ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਠਿਤੋ। ਆਸવਾਨਂ ਖਯਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗੇ ਭਾવੇਤ੍વਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ । ਤੇਨੇવ ਧਮ੍ਮਰਾਗੇਨਾਤਿ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗੇਨ। ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਪਰਿਯਾਦਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ।
So tehi dhammehīti so tehi evaṃ tilakkhaṇaṃ āropetvā diṭṭhehi antosamāpattiyaṃ pañcakkhandhadhammehi. Cittaṃ paṭivāpetīti cittaṃ paṭisaṃharati moceti apaneti. Upasaṃharatīti vipassanācittaṃ tāva savanavasena thutivasena pariyattivasena paññattivasena ca etaṃ santaṃ nibbānanti evaṃ asaṅkhatāya amatāya dhātuyā upasaṃharati. Maggacittaṃ nibbānaṃ ārammaṇakaraṇavaseneva etaṃ santametaṃ paṇītanti na evaṃ vadati, iminā pana ākārena taṃ paṭivijjhanto tattha cittaṃ upasaṃharatīti attho. So tattha ṭhitoti tāya tilakkhaṇārammaṇāya vipassanāya ṭhito. Āsavānaṃ khayaṃ pāpuṇātīti anukkamena cattāro magge bhāvetvā pāpuṇāti . Teneva dhammarāgenāti samathavipassanādhamme chandarāgena. Samathavipassanāsu hi sabbaso chandarāgaṃ pariyādātuṃ sakkonto arahattaṃ pāpuṇāti, asakkonto anāgāmī hoti.
ਯਦੇવ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤਿ વੇਦਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ਇਧ ਪਨ ਰੂਪਂ ਨ ਗਹਿਤਂ। ਕਸ੍ਮਾ? ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਰੂਪਾવਚਰਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਰੂਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਰੂਪਾવਚਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਸਮਥવਸੇਨਪਿਨੇਨ ਰੂਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਰੂਪਂ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍વਾ ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਇਦਾਨਿ ਅਰੂਪਂ ਸਮ੍ਮਸਤੀਤਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨਪਿਨੇਨ ਰੂਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ। ਅਰੂਪੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋਪਿ ਰੂਪਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਪਿ ਇਧ ਰੂਪਂ ਨ ਗਹਿਤਂ।
Yadevatattha hoti vedanāgatanti idha pana rūpaṃ na gahitaṃ. Kasmā? Samatikkantattā. Ayañhi heṭṭhā rūpāvacarajjhānaṃ samāpajjitvā rūpaṃ atikkamitvā arūpāvacarasamāpattiṃ samāpannoti samathavasenapinena rūpaṃ atikkantaṃ, heṭṭhā rūpaṃ sammadeva sammasitvā taṃ atikkamma idāni arūpaṃ sammasatīti vipassanāvasenapinena rūpaṃ atikkantaṃ. Arūpe pana sabbasopi rūpaṃ natthīti taṃ sandhāyapi idha rūpaṃ na gahitaṃ.
ਅਥ ਕਿਞ੍ਚਰਹੀਤਿ ਕਿਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ? ਸਮਥવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤੋ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਧੁਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ। વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤੋ ਪਞ੍ਞਾ ਧੁਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਙ੍ਖਾ ਨਤ੍ਥਿ। ਅਯਂ ਸਭਾવਧਮ੍ਮੋਯੇવ, ਸਮਥવਸੇਨੇવ ਪਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਏਕੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ। વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਏਕੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਏਕੋ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ।
Atha kiñcarahīti kiṃ pucchāmīti pucchati? Samathavasena gacchato cittekaggatā dhuraṃ hoti, so cetovimutto nāma. Vipassanāvasena gacchato paññā dhuraṃ hoti, so paññāvimutto nāmāti ettha therassa kaṅkhā natthi. Ayaṃ sabhāvadhammoyeva, samathavaseneva pana gacchantesu eko cetovimutto nāma hoti, eko paññāvimutto. Vipassanāvasena gacchantesupi eko paññāvimutto nāma hoti, eko cetovimuttoti ettha kiṃ kāraṇanti pucchati.
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯવੇਮਤ੍ਤਤਂ વਦਾਮੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਾਨਤ੍ਤਤਂ વਦਾਮਿ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਤ੍વਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿ, ਤੇਨ ਤੇ ਏਤਂ ਅਪਾਕਟਂ। ਅਹਂ ਪਨ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਏਤਂ ਪਾਕਟਂ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਾਨਤ੍ਤਤਾ ਕਾਰਣਂ। ਸਮਥવਸੇਨੇવ ਹਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਧੁਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਏਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਧੁਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨੇવ ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਧੁਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਏਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਧੁਰਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਦ੍વੇ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਧੁਰੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ। ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਪਞ੍ਞਾવਿਮੁਤ੍ਤੋ ਜਾਤੋ, ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੋ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਇਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯવੇਮਤ੍ਤਮੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવਾਤਿ।
Indriyavemattataṃ vadāmīti indriyanānattataṃ vadāmi. Idaṃ vuttaṃ hoti, na tvaṃ, ānanda, dasa pāramiyo pūretvā sabbaññutaṃ paṭivijjhi, tena te etaṃ apākaṭaṃ. Ahaṃ pana paṭivijjhiṃ, tena me etaṃ pākaṭaṃ. Ettha hi indriyanānattatā kāraṇaṃ. Samathavaseneva hi gacchantesu ekassa bhikkhuno cittekaggatā dhuraṃ hoti, so cetovimutto nāma hoti. Ekassa paññā dhuraṃ hoti, so paññāvimutto nāma hoti. Vipassanāvaseneva ca gacchantesu ekassa paññā dhuraṃ hoti, so paññāvimutto nāma hoti. Ekassa cittekaggatā dhuraṃ hoti, so cetovimutto nāma hoti. Dve aggasāvakā samathavipassanādhurena arahattaṃ pattā. Tesu dhammasenāpati paññāvimutto jāto, mahāmoggallānatthero cetovimutto. Iti indriyavemattamettha kāraṇanti veditabbaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ਪਪਞ੍ਚਸੂਦਨਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ਮਹਾਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Mahāmālukyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੪. ਮਹਾਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤਂ • 4. Mahāmālukyasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੪. ਮਹਾਮਾਲੁਕ੍ਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Mahāmālukyasuttavaṇṇanā
