| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਸੀਹਨਾਦਕਥਾ
Mahāmoggallānassa sīhanādakathā
੧੭. ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ વਾ ਦੇવਾਨਂਪਿਯਾਤਿ વਾ ਭਦ੍ਰਭવਨ੍ਤਿ વਾ ਪਿਯਸਮੁਦਾਚਾਰੋ ਏਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯવਚਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ। વਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਕਾ ਹਿ ਪਰਂ ਪਿਯੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਾ ‘‘ਭવ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਦੇવਾਨਂਪਿਯਾ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ’’ਤਿ વਾ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸਮ੍ਬੋਧਨવਸੇਨ ਆવੁਸੋਤਿ, ਤਿਰੋਕ੍ਖਂ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰੋ। ਤਯਿਦਂ ਪਿਯવਚਨਂ ਗਰੁਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸવਸੇਨ વੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਗਰੁਗਾਰવਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿવਚਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਗੁਣਮਹਤ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ, ਨ ਚੂਲ਼ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਹਾ ਚ ਸੋ ਗੁਣਮਹਨ੍ਤਤਾਯਾ’’ਤਿ। ਪਪ੍ਪਟਕੋਜਨ੍ਤਿ ਪਥવੀਸਨ੍ਧਾਰਕਂ ਉਦਕਂ ਆਹਚ੍ਚ ਠਿਤੇ ਮਹਾਪਥવਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲੇ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ ਉਦਕੋਘੇਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟੇ ਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ਸਞ੍ਜਾਤਕਦ੍ਦਮਪਟਲਸਦਿਸਂ ਅਤਿਮਧੁਰਪਥવੀਮਣ੍ਡਂ। ਨ ਮੇ ਤਂ ਅਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਕਰਣਂ ਨ ਮੇ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ ਭવੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਚ ਯਥਾ ਭਗવਾ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਕਰੋਤਿ, ਏવਮਹਮ੍ਪੀਤਿ ਭਗવਤਾ ਸਮਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾਨੇਨ ਕਤਂ વਿਯ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਯੁਗਗ੍ਗਾਹੋ વਿਯ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤੋ ਭવੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਪਰੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਯੁਗਂ ਯੁਗਲ਼ਂ ਸਮਾਨਂ ਕਤ੍વਾ ਗਾਹੋ, ਤਸ੍ਸ ਮਮ વਾ ਕੋ વਿਸੇਸੋਤਿ ਗਹਣਂ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹੋ।
17. Āyasmāti vā devānaṃpiyāti vā bhadrabhavanti vā piyasamudācāro esoti āha ‘‘āyasmātipiyavacanameta’’nti. Viññujātikā hi paraṃ piyena samudācarantā ‘‘bhava’’nti vā ‘‘devānaṃpiyā’’ti vā ‘‘āyasmā’’ti vā samudācaranti, tasmā sammukhā sambodhanavasena āvusoti, tirokkhaṃ āyasmāti ayampi samudācāro. Tayidaṃ piyavacanaṃ garugāravasappatissavasena vuccatīti āha ‘‘garugāravasappatissādhivacanameta’’nti. Guṇamahattatāya mahāmoggallāno, na cūḷamoggallānassa atthitāyāti āha ‘‘mahā ca so guṇamahantatāyā’’ti. Pappaṭakojanti pathavīsandhārakaṃ udakaṃ āhacca ṭhite mahāpathaviyā heṭṭhimatale samuṭṭhitaṃ udakoghena ajjhotthaṭe bhūmippadese sañjātakaddamapaṭalasadisaṃ atimadhurapathavīmaṇḍaṃ. Na me taṃ assa patirūpanti taṃ anāpucchā karaṇaṃ na me anucchavikaṃ bhaveyyāti attho. Anāpucchā karontena ca yathā bhagavā icchiticchitaṃ kiñci anāpucchā karoti, evamahampīti bhagavatā samānaṃ katvā attānaṃ mānena kataṃ viya bhavissatīti āha ‘‘yugaggāho viya bhagavatā saddhiṃ kato bhaveyyā’’ti. Parena hi saddhiṃ attānaṃ yugaṃ yugaḷaṃ samānaṃ katvā gāho, tassa mama vā ko visesoti gahaṇaṃ yugaggāho.
ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਂ। ਸਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਰਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਸਾਮਞ੍ਞਜੋਤਨਾਯ વਿਸੇਸੇ ਅવਟ੍ਠਾਨਤੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਮਧੁਰਂ ਸਾਦੁਰਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਤਿવਿਧਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮਙ੍ਗੀਮਧੁਰવਸੇਨ। ਤਤ੍ਥ –
Sampannanti sampattiyuttaṃ. Sā panettha rasasampatti adhippetā sāmaññajotanāya visese avaṭṭhānato. Tenāha ‘‘sampannanti madhuraṃ sādurasanti attho’’ti. Tividhañhi sampannaṃ paripuṇṇasamaṅgīmadhuravasena. Tattha –
‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਾਲਿਕੇਦਾਰਂ, ਸੁવਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕੋਸਿਯ।
‘‘Sampannaṃ sālikedāraṃ, suvā bhuñjanti kosiya;
ਪਟਿવੇਦੇਮਿ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨ ਨੇ વਾਰੇਤੁਮੁਸ੍ਸਹੇ’’ਤਿ॥ (ਜਾ॰ ੧.੧੪.੧) –
Paṭivedemi te brahme, na ne vāretumussahe’’ti. (jā. 1.14.1) –
ਇਦਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ। ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਨ੍ਨਂ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂવਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ ਉਪਗਤੋ ਸਮੁਪਗਤੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ (વਿਭ॰ ੫੧੧) ਇਦਂ ਸਮਙ੍ਗੀਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ। ਸਮਙ੍ਗੀਪਿ ਹਿ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਪਨ੍ਨੋ ਗਤੋ ਉਪਗਤੋਤਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ‘‘ਤਤ੍ਰਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਫਲੋ ਚ ਉਪਪਨ੍ਨਫਲੋ ਚਾ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੨.੪੮) ਇਦਂ ਮਧੁਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ। ਤਤ੍ਥ ਮਧੁਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਉਪਪਨ੍ਨਫਲੋਤਿ ਬਹੁਫਲੋ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਥવਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਸ੍ਸ। ਓਪਮ੍ਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਉਪਮਾਯ ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ। ਅਨੀਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸਂ। ਨਿਦ੍ਦੋਸਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਮਕ੍ਖਿਕਾਦਿਰਹਿਤਤਾਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਮਕ੍ਖਿਕਾਤਿ ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕਂ। ਮਕ੍ਖਿਕਾਸਦ੍ਦੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਮਕ੍ਖਿਕਣ੍ਡਕਮ੍ਪਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤੇਨੇવ ਤੀਸੁਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸੇવਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕਣ੍ਡਕਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਮਕ੍ਖਿਕਾਹਿ ਤਾਸਂ ਅਣ੍ਡਕੇਹਿ ਚ વਿਰਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ। ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਅਣ੍ਡਾਨਿ ਮਕ੍ਖਿਕਣ੍ਡਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਮਕ੍ਖਿਕਣ੍ਡਾਨੀਤਿ ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕਣ੍ਡਨ੍ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਮਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਅਣ੍ਡੇਹਿ ਰਹਿਤਤਾ વੁਤ੍ਤਾ, ‘ਨਿਮ੍ਮਕ੍ਖਿਕ’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਮਕ੍ਖਿਕਾਨਂਯੇવ ਅਭਾવੋ વੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ। ਏਤਂ ਕਿਰ ਮਧੂਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਮਕ੍ਖਿਕਾਹਿ ਕਤਮਧੁ। ਸਬ੍ਬਮਧੂਹੀਤਿ ਮਹਾਮਕ੍ਖਿਕਭਮਰਮਕ੍ਖਿਕਾਦਿਕਤੇਹਿ। ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ। ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਪਸਤ੍ਥਤਮਂ। ਸੁਰਸਨ੍ਤਿ ਸੋਭਨਰਸਂ। ਓਜવਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੋਜਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ।
Idaṃ paripuṇṇasampannaṃ nāma. Paripuṇṇampi hi samantato pannaṃ pattanti sampannanti vuccati. ‘‘Iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto upagato samupagato sampanno samannāgato’’ti (vibha. 511) idaṃ samaṅgīsampannaṃ nāma. Samaṅgīpi hi sammadeva panno gato upagatoti sampannoti vuccati. ‘‘Tatrassa rukkho sampannaphalo ca upapannaphalo cā’’ti (ma. ni. 2.48) idaṃ madhurasampannaṃ nāma. Tattha madhurasampannaṃ idhādhippetanti veditabbaṃ. Upapannaphaloti bahuphalo. Assāti pathaviyā heṭṭhimatalassa. Opammanidassanatthanti upamāya nidassanatthaṃ. Anīḷakanti niddosaṃ. Niddosatā cettha makkhikādirahitatāyāti āha ‘‘nimmakkhika’’ntiādi. Natthi ettha makkhikāti nimmakkhikaṃ. Makkhikāsaddena cettha makkhikaṇḍakampi sāmaññato gahitanti vadanti. Teneva tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ ‘‘nimmakkhikanti imassevatthaṃ pakāsetuṃ nimmakkhikaṇḍakanti vuttaṃ, makkhikāhi tāsaṃ aṇḍakehi ca virahitanti attho’’ti. Ayaṃ panettha amhākaṃ khanti ‘‘makkhikānaṃ aṇḍāni makkhikaṇḍāni, natthi ettha makkhikaṇḍānīti nimmakkhikaṇḍanti. Iminā makkhikānaṃ aṇḍehi rahitatā vuttā, ‘nimmakkhika’nti iminā pana makkhikānaṃyeva abhāvo vutto’’ti. Etaṃ kira madhūti khuddakamakkhikāhi katamadhu. Sabbamadhūhīti mahāmakkhikabhamaramakkhikādikatehi. Agganti uttamaṃ. Seṭṭhanti pasatthatamaṃ. Surasanti sobhanarasaṃ. Ojavantanti accantamojasampannaṃ.
ਆਯਾਚਨવਚਨਮੇਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ। ਏਕਂ ਹਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਪਾਣਿਤਲਂ। ‘‘ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਥવੀਸਦਿਸਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਅਯਂ ਨੁ ਖੋ ਪਥવੀ, ਉਦਾਹੁ ਨ ਅਯਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਪਥવਿਯਾ ਪਕਤਿਪਥવਿਯਾ ਚ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਸਾ ਨੁ ਖੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਥવੀ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਨਿਬਦ੍ਧવਿਪੁਲਾਗਮੋ ਗਾਮੋ ਨਿਗਮੋ, ਪવਤ੍ਤਿਤਮਹਾਆਯੋ ਮਹਾਗਾਮੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨ વਾ ਏਸ વਿਪਲ੍ਲਾਸੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਪਕ੍ਖਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ વਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯੋ ਹਿ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਇਦ੍ਧਿવਿਸਯੋ’’ਤਿ। ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨੇવ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਾਦਿਸੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਇਦਾਨਿ ਅਞ੍ਞਥਾ વਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਟਿਲਾਭਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਏવਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਗਰਹਨ੍ਤਾਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਗਰਹਨ੍ਤਾ। ਉਪવਦਨ੍ਤਾਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਾ।
Āyācanavacanametanti iminā sampaṭicchanasampahaṃsanādiatthaṃ nivatteti. Ekaṃ hatthanti ekaṃ pāṇitalaṃ. ‘‘Abhinimminissāmī’’ti vuttamatthaṃ pakāsetuṃ ‘‘pathavīsadisaṃ karissāmī’’ti vuttaṃ. Ayaṃ nu kho pathavī, udāhu na ayanti iminā nimmitapathaviyā pakatipathaviyā ca sandissamānattā ‘‘esā nu kho amhākaṃ pathavī, udāhu aññā’’ti uppajjamānakukkuccaṃ dasseti. Nibaddhavipulāgamo gāmo nigamo, pavattitamahāāyo mahāgāmoti vuttaṃ hoti. Na vā esa vipallāsoti pubbapakkhaṃ nidasseti. Kasmā panesa vipallāso na hotīti āha ‘‘acinteyyo hi iddhimato iddhivisayo’’ti. Iddhibaleneva tesaṃ sattānaṃ tādiso vipallāso na bhavissatīti adhippāyo. Idāni aññathā vipallāsappaṭilābhaṃ dassento āha ‘‘evaṃ panā’’tiādi. Garahantāti sammukhā garahantā. Upavadantāti parammukhā akkosantā.
ਨਨੁ ਚ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਗਮਨਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤ੍વਾ વਿਪਲ੍ਲਾਸਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਪਟਿਲਭੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਦਿਪਿ ਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ‘‘વਿਪਲ੍ਲਾਸਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਪਟਿਲਭੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਧਿਕਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨੇવ ਕਾਰਣੇਨ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਗਮਨਮ੍ਪਿ ਭਗવਤਾ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੇવ ਕਾਰਣਂ ਇਧਾਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। વਿਪਲ੍ਲਾਸਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਪਟਿਲਭੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਇਧ ਅવੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਨੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਚਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ। ‘‘ਏવਂ ਪਨ વਿਪਲ੍ਲਾਸਂ ਪਟਿਲਭੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਚ੍ਛਾ વੁਤ੍ਤਮੇવ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਯਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤੇ ਗੁਣੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਾਲੇ ਪਥવਿਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਪਪ੍ਪਟਕੋਜਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੂ’’ਤਿ, ਤਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਤੇ ਗੁਣੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਾਲੇ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੂਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਏਕੇਨ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਦਸ੍ਸ વੀਤਿਹਰਣਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੋ, ਪਦਨਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨ ਪਦਨਿਕ੍ਖੇਪੇਨਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਏਕੇਨ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਸਮਗਮਨੇਨ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਮਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ। ਮਾਤਿਕਾਮਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਮਾਤਿਕਾਮਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Nanu ca uttarakuruṃ piṇḍāya gamanaṃ paṭisedhetvā vipallāsampi sattā paṭilabheyyunti kāraṇaṃ na vuttaṃ, tasmā kimettha kāraṇanti āha ‘‘tattha kiñcāpī’’tiādi. Yadipi na vuttaṃ, tathāpi ‘‘vipallāsampi sattā paṭilabheyyu’’nti pubbe adhikatattā teneva kāraṇena piṇḍāya uttarakurugamanampi bhagavatā paṭisiddhanti viññāyati, tasmā tadeva kāraṇaṃ idhāpi gahetabbanti dassento āha ‘‘pubbe vuttanayeneva gahetabba’’nti. Vipallāsampi sattā paṭilabheyyunti idaṃ idha avuttampi ānetvā sambandhitabbanti adhippāyo. Atthopi cassa vuttasadisameva veditabboti. ‘‘Evaṃ pana vipallāsaṃ paṭilabheyyu’’ntiādinā pacchā vuttameva atthavikappaṃ sandhāya vadati. Yaṃ pana tattha vuttaṃ ‘‘te guṇe nibbattetvā dubbhikkhakāle pathaviṃ parivattetvā pappaṭakojaṃ paribhuñjiṃsū’’ti, taṃ apanetvā te guṇe nibbattetvā dubbhikkhakāle uttarakuruṃ gantvā piṇḍāya caritvā paribhuñjiṃsūti evamettha yojanā kātabbā. Ekena padavītihārenāti ettha padassa vītiharaṇaṃ nikkhipanaṃ padavītihāro, padanikkhepo, tasmā ekena padanikkhepenāti vuttaṃ hoti. Ekena padavītihārena atikkamitabbaṭṭhānañca samagamanena dvinnaṃ padānaṃ antare muṭṭhiratanamattaṃ, tasmā. Mātikāmattaṃ adhiṭṭhahitvāti muṭṭhiratanappamāṇaṃ mātikāmattaṃ adhiṭṭhāyāti attho.
ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਸੀਹਨਾਦਕਥਾ।
Niṭṭhitā mahāmoggallānassa sīhanādakathā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / વੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਂ • Verañjakaṇḍaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸਸੀਹਨਾਦਕਥਾ • Mahāmoggallānassasīhanādakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਪਟਿવੇਦਨਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Upāsakattapaṭivedanākathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਪਟਿવੇਦਨਾਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Upāsakattapaṭivedanākathāvaṇṇanā
