Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³-அட்ட²கதா² • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā |
மஹாமொக்³க³ல்லானஸ்ஸஸீஹனாத³கதா²
Mahāmoggallānassasīhanādakathā
17. அத² கோ² ஆயஸ்மா மஹாமொக்³க³ல்லானோதிஆதீ³ஸு ஆயஸ்மாதி பியவசனமேதங், க³ருகா³ரவஸப்பதிஸ்ஸாதி⁴வசனமேதங். மஹாமொக்³க³ல்லானோதி மஹா ச ஸோ கு³ணமஹந்ததாய மொக்³க³ல்லானோ ச கொ³த்தேனாதி மஹாமொக்³க³ல்லானோ. ஏதத³வோசாதி ஏதங் அவோச. இதா³னி வத்தப்³ப³ங் ‘‘ஏதரஹி ப⁴ந்தே’’திஆதி³வசனங் த³ஸ்ஸேதி. கஸ்மா அவோச? தே²ரோ கிர பப்³ப³ஜித்வா ஸத்தமே தி³வஸே ஸாவகபாரமிஞாணஸ்ஸ மத்த²கங் பத்தோ, ஸத்தா²ராபி மஹித்³தி⁴கதாய ஏதத³க்³கே³ ட²பிதோ. ஸோ தங் அத்தனோ மஹித்³தி⁴கதங் நிஸ்ஸாய சிந்தேஸி – ‘‘அயங் வேரஞ்ஜா து³ப்³பி⁴க்கா², பி⁴க்கூ² ச கிலமந்தி, யங்னூனாஹங் பத²விங் பரிவத்தெத்வா பி⁴க்கூ² பப்படகோஜங் போ⁴ஜெய்ய’’ந்தி. அத²ஸ்ஸ ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸசே பனாஹங் ப⁴க³வதோ ஸந்திகே விஹரந்தோ ப⁴க³வந்தங் அயாசித்வா ஏவங் கரெய்யங், ந மேதங் அஸ்ஸ பதிரூபங்; யுக³க்³கா³ஹோ விய ப⁴க³வதா ஸத்³தி⁴ங் கதோ ப⁴வெய்யா’’தி. தஸ்மா யாசிதுகாமோ ஆக³ந்த்வா ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோச.
17.Atha kho āyasmā mahāmoggallānotiādīsu āyasmāti piyavacanametaṃ, garugāravasappatissādhivacanametaṃ. Mahāmoggallānoti mahā ca so guṇamahantatāya moggallāno ca gottenāti mahāmoggallāno. Etadavocāti etaṃ avoca. Idāni vattabbaṃ ‘‘etarahi bhante’’tiādivacanaṃ dasseti. Kasmā avoca? Thero kira pabbajitvā sattame divase sāvakapāramiñāṇassa matthakaṃ patto, satthārāpi mahiddhikatāya etadagge ṭhapito. So taṃ attano mahiddhikataṃ nissāya cintesi – ‘‘ayaṃ verañjā dubbhikkhā, bhikkhū ca kilamanti, yaṃnūnāhaṃ pathaviṃ parivattetvā bhikkhū pappaṭakojaṃ bhojeyya’’nti. Athassa etadahosi – ‘‘sace panāhaṃ bhagavato santike viharanto bhagavantaṃ ayācitvā evaṃ kareyyaṃ, na metaṃ assa patirūpaṃ; yugaggāho viya bhagavatā saddhiṃ kato bhaveyyā’’ti. Tasmā yācitukāmo āgantvā bhagavantaṃ etadavoca.
ஹெட்டி²மதலங் ஸம்பன்னந்தி பத²வியா கிர ஹெட்டி²மதலே பத²விமண்டோ³ பத²வோஜோ பத²வி-பப்படகோ அத்தி², தங் ஸந்தா⁴ய வத³தி. தத்த² ஸம்பன்னந்தி மது⁴ரங், ஸாது³ரஸந்தி அத்தோ². யதே²வ ஹி ‘‘தத்ரஸ்ஸ ருக்கோ² ஸம்பன்னப²லோ ச உபபன்னப²லோ சா’’தி (ம॰ நி॰ 2.48) எத்த² மது⁴ரப²லோதி அத்தோ²; ஏவமிதா⁴பி ஸம்பன்னந்தி மது⁴ரங் ஸாது³ரஸந்தி வேதி³தப்³ப³ங். ஸெய்யதா²பி கு²த்³த³மது⁴ங் அனீளகந்தி இத³ங் பனஸ்ஸ மது⁴ரதாய ஓபம்மனித³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். கு²த்³த³மது⁴ந்தி கு²த்³த³கமக்கி²காஹி கதமது⁴. அனீளகந்தி நிம்மக்கி²கங் நிம்மக்கி²கண்ட³கங் பரிஸுத்³த⁴ங். ஏதங் கிர மது⁴ ஸப்³ப³மதூ⁴ஹி அக்³க³ஞ்ச ஸெட்ட²ஞ்ச ஸுரஸஞ்ச ஓஜவந்தஞ்ச. தேனாஹ – ‘‘ஸெய்யதா²பி கு²த்³த³மது⁴ங் அனீளகங் ஏவமஸ்ஸாத³’’ந்தி.
Heṭṭhimatalaṃ sampannanti pathaviyā kira heṭṭhimatale pathavimaṇḍo pathavojo pathavi-pappaṭako atthi, taṃ sandhāya vadati. Tattha sampannanti madhuraṃ, sādurasanti attho. Yatheva hi ‘‘tatrassa rukkho sampannaphalo ca upapannaphalo cā’’ti (ma. ni. 2.48) ettha madhuraphaloti attho; evamidhāpi sampannanti madhuraṃ sādurasanti veditabbaṃ. Seyyathāpi khuddamadhuṃ anīḷakanti idaṃ panassa madhuratāya opammanidassanatthaṃ vuttaṃ. Khuddamadhunti khuddakamakkhikāhi katamadhu. Anīḷakanti nimmakkhikaṃ nimmakkhikaṇḍakaṃ parisuddhaṃ. Etaṃ kira madhu sabbamadhūhi aggañca seṭṭhañca surasañca ojavantañca. Tenāha – ‘‘seyyathāpi khuddamadhuṃ anīḷakaṃ evamassāda’’nti.
ஸாதா⁴ஹங் , ப⁴ந்தேதி ஸாது⁴ அஹங், ப⁴ந்தே. எத்த² ஸாதூ⁴தி ஆயாசனவசனமேதங். பத²விபரிவத்தனங் ஆயாசந்தோ ஹி தே²ரோ ப⁴க³வந்தங் ஏவமாஹ. பரிவத்தெய்யந்தி உக்குஜ்ஜெய்யங், ஹெட்டி²மதலங் உபரிமங் கரெய்யங். கஸ்மா? ஏவஞ்ஹி கதே ஸுகே²ன பி⁴க்கூ² பப்படகோஜங் பத²விமண்ட³ங் பரிபு⁴ஞ்ஜிஸ்ஸந்தீதி. அத² ப⁴க³வா அனநுஞ்ஞாதுகாமோபி தே²ரங் ஸீஹனாத³ங் நதா³பேதுங் புச்சி² – ‘‘யே பன தே, மொக்³க³ல்லான, பத²வினிஸ்ஸிதா பாணா தே கத²ங் கரிஸ்ஸஸீ’’தி. யே பத²வினிஸ்ஸிதா கா³மனிக³மாதீ³ஸு பாணா, தே பத²வியா பரிவத்தியமானாய ஆகாஸே ஸண்டா²துங் அஸக்கொந்தே கத²ங் கரிஸ்ஸஸி, கத்த² ட²பெஸ்ஸஸீதி? அத² தே²ரோ ப⁴க³வதா ஏதத³க்³கே³ ட²பிதபா⁴வானுரூபங் அத்தனோ இத்³தா⁴னுபா⁴வங் பகாஸெந்தோ ‘‘ஏகாஹங், ப⁴ந்தே’’திஆதி³மாஹ. தஸ்ஸத்தோ² – ஏகங் அஹங் ப⁴ந்தே ஹத்த²ங் யதா² அயங் மஹாபத²வீ ஏவங் அபி⁴னிம்மினிஸ்ஸாமி, பத²விஸதி³ஸங் கரிஸ்ஸாமி. ஏவங் கத்வா யே பத²வினிஸ்ஸிதா பாணா தே ஏகஸ்மிங் ஹத்த²தலே டி²தே பாணே ததோ து³தியஹத்த²தலே ஸங்காமெந்தோ விய தத்த² ஸங்காமெஸ்ஸாமீதி.
Sādhāhaṃ, bhanteti sādhu ahaṃ, bhante. Ettha sādhūti āyācanavacanametaṃ. Pathaviparivattanaṃ āyācanto hi thero bhagavantaṃ evamāha. Parivatteyyanti ukkujjeyyaṃ, heṭṭhimatalaṃ uparimaṃ kareyyaṃ. Kasmā? Evañhi kate sukhena bhikkhū pappaṭakojaṃ pathavimaṇḍaṃ paribhuñjissantīti. Atha bhagavā ananuññātukāmopi theraṃ sīhanādaṃ nadāpetuṃ pucchi – ‘‘ye pana te, moggallāna, pathavinissitā pāṇā te kathaṃ karissasī’’ti. Ye pathavinissitā gāmanigamādīsu pāṇā, te pathaviyā parivattiyamānāya ākāse saṇṭhātuṃ asakkonte kathaṃ karissasi, kattha ṭhapessasīti? Atha thero bhagavatā etadagge ṭhapitabhāvānurūpaṃ attano iddhānubhāvaṃ pakāsento ‘‘ekāhaṃ, bhante’’tiādimāha. Tassattho – ekaṃ ahaṃ bhante hatthaṃ yathā ayaṃ mahāpathavī evaṃ abhinimminissāmi, pathavisadisaṃ karissāmi. Evaṃ katvā ye pathavinissitā pāṇā te ekasmiṃ hatthatale ṭhite pāṇe tato dutiyahatthatale saṅkāmento viya tattha saṅkāmessāmīti.
அத²ஸ்ஸ ப⁴க³வா ஆயாசனங் படிக்கி²பந்தோ ‘‘அலங் மொக்³க³ல்லானா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² அலந்தி படிக்கே²பவசனங். விபல்லாஸம்பி ஸத்தா படிலபெ⁴ய்யுந்தி விபரீதக்³கா³ஹம்பி ஸத்தா ஸம்பாபுணெய்யுங். கத²ங்? அயங் நு கோ² பத²வீ , உதா³ஹு ந அயந்தி. அத² வா அம்ஹாகங் நு கோ² அயங் கா³மோ, உதா³ஹு அஞ்ஞேஸ’’ந்தி. ஏவங் நிக³மஜனபத³கெ²த்தாராமாதீ³ஸு. ந வா ஏஸ விபல்லாஸோ, அசிந்தெய்யோ ஹி இத்³தி⁴மதோ இத்³தி⁴விஸயோ. ஏவங் பன விபல்லாஸங் படிலபெ⁴ய்யுங் – இத³ங் து³ப்³பி⁴க்க²ங் நாம ந இதா³னியேவ ஹோதி, அனாக³தேபி ப⁴விஸ்ஸதி. ததா³ பி⁴க்கூ² தாதி³ஸங் இத்³தி⁴மந்தங் ஸப்³ரஹ்மசாரிங் குதோ லபி⁴ஸ்ஸந்தி? தே ஸோதாபன்ன-ஸகதா³கா³மி-அனாகா³மி-ஸுக்க²விபஸ்ஸக-ஜா²னலாபி⁴-படிஸம்பி⁴தா³ப்பத்தகீ²ணாஸவாபி ஸமானா இத்³தி⁴ப³லாபா⁴வா பரகுலானி பிண்டா³ய உபஸங்கமிஸ்ஸந்தி. தத்ர மனுஸ்ஸானங் ஏவங் ப⁴விஸ்ஸதி – ‘‘பு³த்³த⁴காலே பி⁴க்கூ² ஸிக்கா²ஸு பரிபூரகாரினோ அஹேஸுங். தே கு³ணே நிப்³ப³த்தெத்வா து³ப்³பி⁴க்க²காலே பத²விங் பரிவத்தெத்வா பப்படகோஜங் பரிபு⁴ஞ்ஜிங்ஸு. இதா³னி பன ஸிக்கா²ய பரிபூரகாரினோ நத்தி². யதி³ ஸியுங், ததே²வ கரெய்யுங். ந அம்ஹாகங் யங் கிஞ்சி பக்கங் வா ஆமங் வா கா²தி³துங் த³தெ³ய்யு’’ந்தி. ஏவங் தேஸுயேவ அரியபுக்³க³லேஸு ‘‘நத்தி² அரியபுக்³க³லா’’தி இமங் விபல்லாஸங் படிலபெ⁴ய்யுங். விபல்லாஸவஸேன ச அரியே க³ரஹந்தா உபவத³ந்தா அபாயுபகா³ ப⁴வெய்யுங். தஸ்மா மா தே ருச்சி பத²விங் பரிவத்தேதுந்தி.
Athassa bhagavā āyācanaṃ paṭikkhipanto ‘‘alaṃ moggallānā’’tiādimāha. Tattha alanti paṭikkhepavacanaṃ. Vipallāsampi sattā paṭilabheyyunti viparītaggāhampi sattā sampāpuṇeyyuṃ. Kathaṃ? Ayaṃ nu kho pathavī , udāhu na ayanti. Atha vā amhākaṃ nu kho ayaṃ gāmo, udāhu aññesa’’nti. Evaṃ nigamajanapadakhettārāmādīsu. Na vā esa vipallāso, acinteyyo hi iddhimato iddhivisayo. Evaṃ pana vipallāsaṃ paṭilabheyyuṃ – idaṃ dubbhikkhaṃ nāma na idāniyeva hoti, anāgatepi bhavissati. Tadā bhikkhū tādisaṃ iddhimantaṃ sabrahmacāriṃ kuto labhissanti? Te sotāpanna-sakadāgāmi-anāgāmi-sukkhavipassaka-jhānalābhi-paṭisambhidāppattakhīṇāsavāpi samānā iddhibalābhāvā parakulāni piṇḍāya upasaṅkamissanti. Tatra manussānaṃ evaṃ bhavissati – ‘‘buddhakāle bhikkhū sikkhāsu paripūrakārino ahesuṃ. Te guṇe nibbattetvā dubbhikkhakāle pathaviṃ parivattetvā pappaṭakojaṃ paribhuñjiṃsu. Idāni pana sikkhāya paripūrakārino natthi. Yadi siyuṃ, tatheva kareyyuṃ. Na amhākaṃ yaṃ kiñci pakkaṃ vā āmaṃ vā khādituṃ dadeyyu’’nti. Evaṃ tesuyeva ariyapuggalesu ‘‘natthi ariyapuggalā’’ti imaṃ vipallāsaṃ paṭilabheyyuṃ. Vipallāsavasena ca ariye garahantā upavadantā apāyupagā bhaveyyuṃ. Tasmā mā te rucci pathaviṃ parivattetunti.
அத² தே²ரோ இமங் யாசனங் அலப⁴மானோ அஞ்ஞங் யாசந்தோ ‘‘ஸாது⁴, ப⁴ந்தே’’திஆதி³மாஹ. தம்பிஸ்ஸ ப⁴க³வா படிக்கி²பந்தோ ‘‘அலங் மொக்³க³ல்லானா’’திஆதி³மாஹ. தத்த² கிஞ்சாபி ந வுத்தங் ‘‘விபல்லாஸம்பி ஸத்தா படிலபெ⁴ய்யு’’ந்தி, அத² கோ² புப்³பே³ வுத்தனயேனேவ க³ஹேதப்³ப³ங்; அத்தோ²பி சஸ்ஸ வுத்தஸதி³ஸமேவ வேதி³தப்³போ³. யதி³ பன ப⁴க³வா அனுஜானெய்ய, தே²ரோ கிங் கரெய்யாதி? மஹாஸமுத்³த³ங் ஏகேன பத³வீதிஹாரேன அதிக்கமிதப்³ப³ங் மாதிகாமத்தங் அதி⁴ட்ட²ஹித்வா நளேருபுசிமந்த³தோ உத்தரகுருஅபி⁴முக²ங் மக்³க³ங் நீஹரித்வா உத்தரகுருங் க³மனாக³மனஸம்பன்னே டா²னே கத்வா த³ஸ்ஸெய்ய, யதா² பி⁴க்கூ² கோ³சரகா³மங் விய யதா²ஸுக²ங் பிண்டா³ய பவிஸித்வா நிக்க²மெய்யுந்தி.
Atha thero imaṃ yācanaṃ alabhamāno aññaṃ yācanto ‘‘sādhu, bhante’’tiādimāha. Tampissa bhagavā paṭikkhipanto ‘‘alaṃmoggallānā’’tiādimāha. Tattha kiñcāpi na vuttaṃ ‘‘vipallāsampi sattā paṭilabheyyu’’nti, atha kho pubbe vuttanayeneva gahetabbaṃ; atthopi cassa vuttasadisameva veditabbo. Yadi pana bhagavā anujāneyya, thero kiṃ kareyyāti? Mahāsamuddaṃ ekena padavītihārena atikkamitabbaṃ mātikāmattaṃ adhiṭṭhahitvā naḷerupucimandato uttarakuruabhimukhaṃ maggaṃ nīharitvā uttarakuruṃ gamanāgamanasampanne ṭhāne katvā dasseyya, yathā bhikkhū gocaragāmaṃ viya yathāsukhaṃ piṇḍāya pavisitvā nikkhameyyunti.
நிட்டி²தா மஹாமொக்³க³ல்லானஸ்ஸ ஸீஹனாத³கதா².
Niṭṭhitā mahāmoggallānassa sīhanādakathā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / மஹாவிப⁴ங்க³ • Mahāvibhaṅga / வேரஞ்ஜகண்ட³ங் • Verañjakaṇḍaṃ
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā / மஹாமொக்³க³ல்லானஸ்ஸ ஸீஹனாத³கதா² • Mahāmoggallānassa sīhanādakathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / உபாஸகத்தபடிவேத³னாகதா²வண்ணனா • Upāsakattapaṭivedanākathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / உபாஸகத்தபடிவேத³னாகதா²வண்ணனா • Upāsakattapaṭivedanākathāvaṇṇanā