| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๗. มหานามสิกฺขาปทํ
7. Mahānāmasikkhāpadaṃ
๓๐๓. สตฺตเม ‘‘ภควโต’’ติปทํ ‘‘จูฬปิตุปุโตฺต’’ติปเท สมฺพโนฺธ, ‘‘มหลฺลกตโร’’ติปเท อปาทานํฯ จูฬปิตุปุโตฺตติ สุโทฺธทโน, สโกฺกทโน, สุโกฺกทโน, โธโตทโน, อมิโตทโนติ ปญฺจ ชนา ภาตโร, อมิตา, ปาลิตาติ เทฺว ภคินิโยฯ เตสุ ภควา จ นโนฺท จ เชฎฺฐภาตุภูตสฺส สุโทฺธทนสฺส ปุตฺตา, อานโนฺท กนิฎฺฐภาตุภูตสฺส อมิโตทนสฺส ปุโตฺต, มหานาโม จ อนุรุโทฺธ จ ตติยสฺส สุโกฺกทนสฺส ปุตฺตาฯ สโกฺกทนโธโตทนานํ ปุตฺตา อปากฎาฯ ติสฺสเตฺถโร อมิตาย นาม ภคินิยา ปุโตฺต, ปาลิตาย ปุตฺตธีตรา อปากฎาฯ ตสฺมา จูฬปิตุโน สุโกฺกทนสฺส ปุโตฺต จูฬปิตุปุโตฺตติ อโตฺถ ทฎฺฐโพฺพฯ ทฺวีสุ ผเลสูติ เหฎฺฐิเมสุ ทฺวีสุ ผเลสุฯ อุสฺสนฺนสโทฺท พหุปริยาโยติ อาห ‘‘พหู’’ติฯ วชโตติ โคฎฺฐโตฯ ตญฺหิ คาโว โคจรฎฺฐานโต ปฎิกฺกมิตฺวา นิวาสตฺถาย วชนฺติ คจฺฉนฺติ อสฺมินฺติ วโชติ วุจฺจติฯ
303. Sattame ‘‘bhagavato’’tipadaṃ ‘‘cūḷapituputto’’tipade sambandho, ‘‘mahallakataro’’tipade apādānaṃ. Cūḷapituputtoti suddhodano, sakkodano, sukkodano, dhotodano, amitodanoti pañca janā bhātaro, amitā, pālitāti dve bhaginiyo. Tesu bhagavā ca nando ca jeṭṭhabhātubhūtassa suddhodanassa puttā, ānando kaniṭṭhabhātubhūtassa amitodanassa putto, mahānāmo ca anuruddho ca tatiyassa sukkodanassa puttā. Sakkodanadhotodanānaṃ puttā apākaṭā. Tissatthero amitāya nāma bhaginiyā putto, pālitāya puttadhītarā apākaṭā. Tasmā cūḷapituno sukkodanassa putto cūḷapituputtoti attho daṭṭhabbo. Dvīsu phalesūti heṭṭhimesu dvīsu phalesu. Ussannasaddo bahupariyāyoti āha ‘‘bahū’’ti. Vajatoti goṭṭhato. Tañhi gāvo gocaraṭṭhānato paṭikkamitvā nivāsatthāya vajanti gacchanti asminti vajoti vuccati.
๓๐๖. ตสฺมิํ สมเยติ ตสฺมิํ ปวารณสมเยฯ ‘‘เอตฺตเกหี’’ติปทสฺส นามวเสน วา ปริมาณวเสน วา ทุวิธสฺส อตฺถสฺส อธิเปฺปตตฺตา วุตฺตํ ‘‘นามวเสน ปริมาณวเสนา’’ติฯ เตสุ นามํ สนฺธาย เอตํ นามํ เอเตสํ เภสชฺชานนฺติ เอตฺตกานีติ วจนโตฺถ กาตโพฺพ, ปริมาณํ สนฺธาย เอตํ ปริมาณํ เอเตสนฺติ เอตฺตกานีติ วจนโตฺถ กาตโพฺพฯ ‘‘อญฺญํ เภสชฺช’’นฺติ เอตฺถ อญฺญสทฺทสฺส อปาทานํ นามํ วา ปริมาณํ วา ภเวยฺยาติ อาห ‘‘สพฺพินา ปวาริโต’’ติอาทิฯ
306.Tasmiṃ samayeti tasmiṃ pavāraṇasamaye. ‘‘Ettakehī’’tipadassa nāmavasena vā parimāṇavasena vā duvidhassa atthassa adhippetattā vuttaṃ ‘‘nāmavasena parimāṇavasenā’’ti. Tesu nāmaṃ sandhāya etaṃ nāmaṃ etesaṃ bhesajjānanti ettakānīti vacanattho kātabbo, parimāṇaṃ sandhāya etaṃ parimāṇaṃ etesanti ettakānīti vacanattho kātabbo. ‘‘Aññaṃ bhesajja’’nti ettha aññasaddassa apādānaṃ nāmaṃ vā parimāṇaṃ vā bhaveyyāti āha ‘‘sabbinā pavārito’’tiādi.
๓๑๐. เยติ ทายกา, ปวาริตา โหนฺตีติ สมฺพโนฺธติฯ สตฺตมํฯ
310.Yeti dāyakā, pavāritā hontīti sambandhoti. Sattamaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวิภงฺค • Mahāvibhaṅga / ๕. อเจลกวโคฺค • 5. Acelakavaggo
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๗. มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา • 7. Mahānāmasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๗. มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา • 7. Mahānāmasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ๗. มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา • 7. Mahānāmasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๗. มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา • 7. Mahānāmasikkhāpadavaṇṇanā
