Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā)

    १०. महानामसुत्तवण्णना

    10. Mahānāmasuttavaṇṇanā

    १०. दसमे तस्मिं समयेति बुद्धागुणानुस्सरणसमये। रागपरियुट्ठितन्ति रागेन परियुट्ठितं। परियुट्ठानप्पत्तिपि, रागेन वा संहितं चित्तं अरञ्‍ञमिव चोरेहि तेन परियुट्ठितन्ति वुत्तं, तस्स परियुट्ठानट्ठानभावतोपि परियुट्ठितरागन्ति अत्थो। ब्यञ्‍जनं पन अनादियित्वा अत्थमत्तं दस्सेन्तो ‘‘उप्पज्‍जमानेन रागेन उट्ठहित्वा गहित’’न्ति आह। उजुकमेवाति पगेव कायवङ्कादीनं अपनीतत्ता चित्तस्स च अनुजुभावकरानं मानादीनं अभावतो, रागादिपरियुट्ठानाभावेन वा ओणतिउण्णतिविरहतो उजुभावमेव गतं। अथ वा उजुकमेवाति कम्मट्ठानस्स थिनं मिद्धं ओतिण्णताय लीनुद्धच्‍चविगमतो मज्झिमसमथनिमित्तप्पटिपत्तिया उजुभावमेव गतं। अट्ठकथं निस्सायाति भवजातिआदीनं पदानं अत्थं निस्साय। अत्थवेदन्ति वा हेतुफलं पटिच्‍च उप्पन्‍नं तुट्ठिमाह। धम्मवेदन्ति हेतुं पटिच्‍च उप्पन्‍नं तुट्ठिं। ‘‘आरकत्ता अरह’’न्ति अनुस्सरन्तस्स हि यदिदं भगवतो किलेसेहि आरकत्तं, सो हेतु। ञापको चेत्थ हेतु अधिप्पेतो, न कारको सम्पापको। ततोनेन ञायमानो अरहत्तत्थो फलं। इमिना नयेन सेसपदेसुपि हेतुसो फलविपाको वेदितब्बो। धम्मानुस्सतिआदीसुपि हि आदिमज्झपरियोसानकल्याणतादयो सुप्पटिपत्तिआदयो च तत्थ तत्थ हेतुभावेन निद्दिट्ठायेव। धम्मूपसंहितन्ति यथावुत्तहेतुफलसङ्खातगुणूपसंहितं।

    10. Dasame tasmiṃ samayeti buddhāguṇānussaraṇasamaye. Rāgapariyuṭṭhitanti rāgena pariyuṭṭhitaṃ. Pariyuṭṭhānappattipi, rāgena vā saṃhitaṃ cittaṃ araññamiva corehi tena pariyuṭṭhitanti vuttaṃ, tassa pariyuṭṭhānaṭṭhānabhāvatopi pariyuṭṭhitarāganti attho. Byañjanaṃ pana anādiyitvā atthamattaṃ dassento ‘‘uppajjamānena rāgena uṭṭhahitvā gahita’’nti āha. Ujukamevāti pageva kāyavaṅkādīnaṃ apanītattā cittassa ca anujubhāvakarānaṃ mānādīnaṃ abhāvato, rāgādipariyuṭṭhānābhāvena vā oṇatiuṇṇativirahato ujubhāvameva gataṃ. Atha vā ujukamevāti kammaṭṭhānassa thinaṃ middhaṃ otiṇṇatāya līnuddhaccavigamato majjhimasamathanimittappaṭipattiyā ujubhāvameva gataṃ. Aṭṭhakathaṃ nissāyāti bhavajātiādīnaṃ padānaṃ atthaṃ nissāya. Atthavedanti vā hetuphalaṃ paṭicca uppannaṃ tuṭṭhimāha. Dhammavedanti hetuṃ paṭicca uppannaṃ tuṭṭhiṃ. ‘‘Ārakattā araha’’nti anussarantassa hi yadidaṃ bhagavato kilesehi ārakattaṃ, so hetu. Ñāpako cettha hetu adhippeto, na kārako sampāpako. Tatonena ñāyamāno arahattattho phalaṃ. Iminā nayena sesapadesupi hetuso phalavipāko veditabbo. Dhammānussatiādīsupi hi ādimajjhapariyosānakalyāṇatādayo suppaṭipattiādayo ca tattha tattha hetubhāvena niddiṭṭhāyeva. Dhammūpasaṃhitanti yathāvuttahetuphalasaṅkhātaguṇūpasaṃhitaṃ.

    महानामसुत्तवण्णना निट्ठिता।

    Mahānāmasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.

    आहुनेय्यवग्गवण्णना निट्ठिता।

    Āhuneyyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya / १०. महानामसुत्तं • 10. Mahānāmasuttaṃ

    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / १०. महानामसुत्तवण्णना • 10. Mahānāmasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact