Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతకపాళి • Jātakapāḷi |
౫౪౫. మహానారదకస్సపజాతకం (౮)
545. Mahānāradakassapajātakaṃ (8)
౧౧౫౩.
1153.
పహూతయోగ్గో ధనిమా, అనన్తబలపోరిసో.
Pahūtayoggo dhanimā, anantabalaporiso.
౧౧౫౪.
1154.
౧౧౫౫.
1155.
విజయఞ్చ సునామఞ్చ, సేనాపతిం అలాతకం.
Vijayañca sunāmañca, senāpatiṃ alātakaṃ.
౧౧౫౬.
1156.
‘‘తమనుపుచ్ఛి వేదేహో, ‘‘పచ్చేకం బ్రూథ సం రుచిం;
‘‘Tamanupucchi vedeho, ‘‘paccekaṃ brūtha saṃ ruciṃ;
కాయజ్జ రతియా రత్తిం, విహరేము ఇమం ఉతుం’’.
Kāyajja ratiyā rattiṃ, viharemu imaṃ utuṃ’’.
౧౧౫౭.
1157.
‘‘తతో సేనాపతి రఞ్ఞో, అలాతో ఏతదబ్రవి;
‘‘Tato senāpati rañño, alāto etadabravi;
‘‘హట్ఠం యోగ్గం బలం సబ్బం, సేనం సన్నాహయామసే.
‘‘Haṭṭhaṃ yoggaṃ balaṃ sabbaṃ, senaṃ sannāhayāmase.
౧౧౫౮.
1158.
‘‘నియ్యామ దేవ యుద్ధాయ, అనన్తబలపోరిసా;
‘‘Niyyāma deva yuddhāya, anantabalaporisā;
ఏసా మయ్హం సకా దిట్ఠి, అజితం ఓజినామసే.
Esā mayhaṃ sakā diṭṭhi, ajitaṃ ojināmase.
౧౧౫౯.
1159.
అలాతస్స వచో సుత్వా, సునామో ఏతదబ్రవి;
Alātassa vaco sutvā, sunāmo etadabravi;
‘‘సబ్బే తుయ్హం మహారాజ, అమిత్తా వసమాగతా.
‘‘Sabbe tuyhaṃ mahārāja, amittā vasamāgatā.
౧౧౬౦.
1160.
‘‘నిక్ఖిత్తసత్థా పచ్చత్థా, నివాతమనువత్తరే;
‘‘Nikkhittasatthā paccatthā, nivātamanuvattare;
ఉత్తమో ఉస్సవో అజ్జ, న యుద్ధం మమ రుచ్చతి.
Uttamo ussavo ajja, na yuddhaṃ mama ruccati.
౧౧౬౧.
1161.
‘‘అన్నపానఞ్చ ఖజ్జఞ్చ, ఖిప్పం అభిహరన్తు తే;
‘‘Annapānañca khajjañca, khippaṃ abhiharantu te;
రమస్సు దేవ కామేహి, నచ్చగీతే సువాదితే’’.
Ramassu deva kāmehi, naccagīte suvādite’’.
౧౧౬౨.
1162.
సునామస్స వచో సుత్వా, విజయో ఏతదబ్రవి;
Sunāmassa vaco sutvā, vijayo etadabravi;
‘‘సబ్బే కామా మహారాజ, నిచ్చం తవ ముపట్ఠితా.
‘‘Sabbe kāmā mahārāja, niccaṃ tava mupaṭṭhitā.
౧౧౬౩.
1163.
‘‘న హేతే దుల్లభా దేవ, తవ కామేహి మోదితుం;
‘‘Na hete dullabhā deva, tava kāmehi modituṃ;
౧౧౬౪.
1164.
‘‘సమణం బ్రాహ్మణం వాపి, ఉపాసేము బహుస్సుతం;
‘‘Samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vāpi, upāsemu bahussutaṃ;
యో నజ్జ వినయే కఙ్ఖం, అత్థధమ్మవిదూ ఇసే’’.
Yo najja vinaye kaṅkhaṃ, atthadhammavidū ise’’.
౧౧౬౫.
1165.
విజయస్స వచో సుత్వా, రాజా అఙ్గతి మబ్రవి;
Vijayassa vaco sutvā, rājā aṅgati mabravi;
‘‘యథా విజయో భణతి, మయ్హమ్పేతంవ రుచ్చతి.
‘‘Yathā vijayo bhaṇati, mayhampetaṃva ruccati.
౧౧౬౬.
1166.
‘‘సమణం బ్రాహ్మణం వాపి, ఉపాసేము బహుస్సుతం;
‘‘Samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vāpi, upāsemu bahussutaṃ;
యో నజ్జ వినయే కఙ్ఖం, అత్థధమ్మవిదూ ఇసే.
Yo najja vinaye kaṅkhaṃ, atthadhammavidū ise.
౧౧౬౭.
1167.
‘‘సబ్బేవ సన్తా కరోథ మతిం, కం ఉపాసేము పణ్డితం;
‘‘Sabbeva santā karotha matiṃ, kaṃ upāsemu paṇḍitaṃ;
౧౧౬౮.
1168.
‘‘వేదేహస్స వచో సుత్వా, అలాతో ఏతదబ్రవి;
‘‘Vedehassa vaco sutvā, alāto etadabravi;
‘‘అత్థాయం మిగదాయస్మిం, అచేలో ధీరసమ్మతో.
‘‘Atthāyaṃ migadāyasmiṃ, acelo dhīrasammato.
౧౧౬౯.
1169.
‘‘గుణో కస్సపగోత్తాయం, సుతో చిత్రకథీ గణీ;
‘‘Guṇo kassapagottāyaṃ, suto citrakathī gaṇī;
౧౧౭౦.
1170.
‘‘అలాతస్స వచో సుత్వా, రాజా చోదేసి సారథిం;
‘‘Alātassa vaco sutvā, rājā codesi sārathiṃ;
‘‘మిగదాయం గమిస్సామ, యుత్తం యానం ఇధానయ’’.
‘‘Migadāyaṃ gamissāma, yuttaṃ yānaṃ idhānaya’’.
౧౧౭౧.
1171.
సుక్కమట్ఠపరివారం, పణ్డరం దోసినాముఖం.
Sukkamaṭṭhaparivāraṃ, paṇḍaraṃ dosināmukhaṃ.
౧౧౭౨.
1172.
‘‘తత్రాసుం కుముదాయుత్తా, చత్తారో సిన్ధవా హయా;
‘‘Tatrāsuṃ kumudāyuttā, cattāro sindhavā hayā;
౧౧౭౩.
1173.
‘‘సేతచ్ఛత్తం సేతరథో, సేతస్సా సేతబీజనీ;
‘‘Setacchattaṃ setaratho, setassā setabījanī;
వేదేహో సహమచ్చేహి, నియ్యం చన్దోవ సోభతి.
Vedeho sahamaccehi, niyyaṃ candova sobhati.
౧౧౭౪.
1174.
అస్సపిట్ఠిగతా వీరా, నరా నరవరాధిపం.
Assapiṭṭhigatā vīrā, narā naravarādhipaṃ.
౧౧౭౫.
1175.
సో ముహుత్తంవ యాయిత్వా, యానా ఓరుయ్హ ఖత్తియో;
So muhuttaṃva yāyitvā, yānā oruyha khattiyo;
వేదేహో సహమచ్చేహి, పత్తీ గుణముపాగమి.
Vedeho sahamaccehi, pattī guṇamupāgami.
౧౧౭౬.
1176.
యేపి తత్థ తదా ఆసుం, బ్రాహ్మణిబ్భా సమాగతా;
Yepi tattha tadā āsuṃ, brāhmaṇibbhā samāgatā;
న తే అపనయీ రాజా, అకతం భూమిమాగతే.
Na te apanayī rājā, akataṃ bhūmimāgate.
౧౧౭౭.
1177.
ముదుపచ్చత్థతే రాజా, ఏకమన్తం ఉపావిసి.
Mudupaccatthate rājā, ekamantaṃ upāvisi.
౧౧౭౮.
1178.
‘‘నిసజ్జ రాజా సమ్మోది, కథం సారణియం తతో;
‘‘Nisajja rājā sammodi, kathaṃ sāraṇiyaṃ tato;
౧౧౭౯.
1179.
అపాబాధో చసి కచ్చి, చక్ఖుం న పరిహాయతి’’.
Apābādho casi kacci, cakkhuṃ na parihāyati’’.
౧౧౮౦.
1180.
తం గుణో పటిసమ్మోది, వేదేహం వినయే రతం;
Taṃ guṇo paṭisammodi, vedehaṃ vinaye rataṃ;
‘‘యాపనీయం మహారాజ, సబ్బమేతం తదూభయం.
‘‘Yāpanīyaṃ mahārāja, sabbametaṃ tadūbhayaṃ.
౧౧౮౧.
1181.
‘‘కచ్చి తుయ్హమ్పి వేదేహ, పచ్చన్తా న బలీయరే;
‘‘Kacci tuyhampi vedeha, paccantā na balīyare;
కచ్చి అరోగం యోగ్గం తే, కచ్చి వహతి వాహనం;
Kacci arogaṃ yoggaṃ te, kacci vahati vāhanaṃ;
౧౧౮౨.
1182.
పటిసమ్మోదితో రాజా, తతో పుచ్ఛి అనన్తరా;
Paṭisammodito rājā, tato pucchi anantarā;
అత్థం ధమ్మఞ్చ ఞాయఞ్చ, ధమ్మకామో రథేసభో.
Atthaṃ dhammañca ñāyañca, dhammakāmo rathesabho.
౧౧౮౩.
1183.
‘‘కథం ధమ్మం చరే మచ్చో, మాతాపితూసు కస్సప;
‘‘Kathaṃ dhammaṃ care macco, mātāpitūsu kassapa;
కథం చరే ఆచరియే, పుత్తదారే కథం చరే.
Kathaṃ care ācariye, puttadāre kathaṃ care.
౧౧౮౪.
1184.
‘‘కథం చరేయ్య వుడ్ఢేసు, కథం సమణబ్రాహ్మణే;
‘‘Kathaṃ careyya vuḍḍhesu, kathaṃ samaṇabrāhmaṇe;
కథఞ్చ బలకాయస్మిం, కథం జనపదే చరే.
Kathañca balakāyasmiṃ, kathaṃ janapade care.
౧౧౮౫.
1185.
‘‘కథం ధమ్మం చరిత్వాన, మచ్చా గచ్ఛన్తి 37 సుగ్గతిం;
‘‘Kathaṃ dhammaṃ caritvāna, maccā gacchanti 38 suggatiṃ;
కథఞ్చేకే అధమ్మట్ఠా, పతన్తి నిరయం అథో’’.
Kathañceke adhammaṭṭhā, patanti nirayaṃ atho’’.
౧౧౮౬.
1186.
‘‘వేదేహస్స వచో సుత్వా, కస్సపో ఏతదబ్రవి;
‘‘Vedehassa vaco sutvā, kassapo etadabravi;
‘‘‘సుణోహి మే మహారాజ, సచ్చం అవితథం పదం.
‘‘‘Suṇohi me mahārāja, saccaṃ avitathaṃ padaṃ.
౧౧౮౭.
1187.
నత్థి దేవ పరో లోకో, కో తతో హి ఇధాగతో.
Natthi deva paro loko, ko tato hi idhāgato.
౧౧౮౮.
1188.
‘‘‘నత్థి దేవ పితరో వా, కుతో మాతా కుతో పితా;
‘‘‘Natthi deva pitaro vā, kuto mātā kuto pitā;
నత్థి ఆచరియో నామ, అదన్తం కో దమేస్సతి.
Natthi ācariyo nāma, adantaṃ ko damessati.
౧౧౮౯.
1189.
‘‘‘సమతుల్యాని భూతాని, నత్థి జేట్ఠాపచాయికా;
‘‘‘Samatulyāni bhūtāni, natthi jeṭṭhāpacāyikā;
నత్థి బలం వీరియం వా, కుతో ఉట్ఠానపోరిసం;
Natthi balaṃ vīriyaṃ vā, kuto uṭṭhānaporisaṃ;
నియతాని హి భూతాని, యథా గోటవిసో తథా.
Niyatāni hi bhūtāni, yathā goṭaviso tathā.
౧౧౯౦.
1190.
‘‘‘లద్ధేయ్యం లభతే మచ్చో, తత్థ దానఫలం కుతో;
‘‘‘Laddheyyaṃ labhate macco, tattha dānaphalaṃ kuto;
నత్థి దానఫలం దేవ, అవసో దేవవీరియో.
Natthi dānaphalaṃ deva, avaso devavīriyo.
౧౧౯౧.
1191.
‘‘‘బాలేహి దానం పఞ్ఞత్తం, పణ్డితేహి పటిచ్ఛితం;
‘‘‘Bālehi dānaṃ paññattaṃ, paṇḍitehi paṭicchitaṃ;
అవసా దేన్తి ధీరానం, బాలా పణ్డితమానినో.
Avasā denti dhīrānaṃ, bālā paṇḍitamānino.
౧౧౯౨.
1192.
‘‘‘సత్తిమే సస్సతా కాయా, అచ్ఛేజ్జా అవికోపినో;
‘‘‘Sattime sassatā kāyā, acchejjā avikopino;
తేజో పథవీ ఆపో చ, వాయో సుఖం దుఖఞ్చిమే;
Tejo pathavī āpo ca, vāyo sukhaṃ dukhañcime;
జీవే చ సత్తిమే కాయా, యేసం ఛేత్తా న విజ్జతి.
Jīve ca sattime kāyā, yesaṃ chettā na vijjati.
౧౧౯౩.
1193.
‘‘‘నత్థి హన్తా వ ఛేత్తా వా, హఞ్ఞే యేవాపి 41 కోచి నం;
‘‘‘Natthi hantā va chettā vā, haññe yevāpi 42 koci naṃ;
అన్తరేనేవ కాయానం, సత్థాని వీతివత్తరే.
Antareneva kāyānaṃ, satthāni vītivattare.
౧౧౯౪.
1194.
న సో ఛిన్దతి తే కాయే, తత్థ పాపఫలం కుతో.
Na so chindati te kāye, tattha pāpaphalaṃ kuto.
౧౧౯౫.
1195.
‘‘‘చుల్లాసీతిమహాకప్పే, సబ్బే సుజ్ఝన్తి సంసరం;
‘‘‘Cullāsītimahākappe, sabbe sujjhanti saṃsaraṃ;
అనాగతే తమ్హి కాలే, సఞ్ఞతోపి న సుజ్ఝతి.
Anāgate tamhi kāle, saññatopi na sujjhati.
౧౧౯౬.
1196.
‘‘‘చరిత్వాపి బహుం భద్రం, నేవ సుజ్ఝన్తినాగతే;
‘‘‘Caritvāpi bahuṃ bhadraṃ, neva sujjhantināgate;
పాపఞ్చేపి బహుం కత్వా, తం ఖణం నాతివత్తరే.
Pāpañcepi bahuṃ katvā, taṃ khaṇaṃ nātivattare.
౧౧౯౭.
1197.
‘‘‘అనుపుబ్బేన నో సుద్ధి, కప్పానం చుల్లసీతియా;
‘‘‘Anupubbena no suddhi, kappānaṃ cullasītiyā;
నియతిం నాతివత్తామ, వేలన్తమివ సాగరో’’’.
Niyatiṃ nātivattāma, velantamiva sāgaro’’’.
౧౧౯౮.
1198.
కస్సపస్స వచో సుత్వా, అలాతో ఏతదబ్రవి;
Kassapassa vaco sutvā, alāto etadabravi;
‘‘యథా భదన్తో భణతి, మయ్హమ్పేతంవ రుచ్చతి.
‘‘Yathā bhadanto bhaṇati, mayhampetaṃva ruccati.
౧౧౯౯.
1199.
‘‘అహమ్పి పురిమం జాతిం, సరే సంసరితత్తనో;
‘‘Ahampi purimaṃ jātiṃ, sare saṃsaritattano;
పిఙ్గలో నామహం ఆసిం, లుద్దో గోఘాతకో పురే.
Piṅgalo nāmahaṃ āsiṃ, luddo goghātako pure.
౧౨౦౦.
1200.
‘‘బారాణసియం ఫీతాయం, బహుం పాపం కతం మయా;
‘‘Bārāṇasiyaṃ phītāyaṃ, bahuṃ pāpaṃ kataṃ mayā;
బహూ మయా హతా పాణా, మహింసా సూకరా అజా.
Bahū mayā hatā pāṇā, mahiṃsā sūkarā ajā.
౧౨౦౧.
1201.
‘‘తతో చుతో ఇధ జాతో, ఇద్ధే సేనాపతీకులే;
‘‘Tato cuto idha jāto, iddhe senāpatīkule;
౧౨౦౨.
1202.
ఉపోసథం ఉపవసన్తో, గుణసన్తికుపాగమి.
Uposathaṃ upavasanto, guṇasantikupāgami.
౧౨౦౩.
1203.
కస్సపస్స వచో సుత్వా, అలాతస్స చ భాసితం;
Kassapassa vaco sutvā, alātassa ca bhāsitaṃ;
పస్ససన్తో ముహుం ఉణ్హం, రుదం అస్సూని వత్తయి.
Passasanto muhuṃ uṇhaṃ, rudaṃ assūni vattayi.
౧౨౦౪.
1204.
తమనుపుచ్ఛి వేదేహో, ‘‘కిమత్థం సమ్మ రోదసి;
Tamanupucchi vedeho, ‘‘kimatthaṃ samma rodasi;
కిం తే సుతం వా దిట్ఠం వా, కిం మం వేదేసి వేదనం’’.
Kiṃ te sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, kiṃ maṃ vedesi vedanaṃ’’.
౧౨౦౫.
1205.
వేదేహస్స వచో సుత్వా, బీజకో ఏతదబ్రవి;
Vedehassa vaco sutvā, bījako etadabravi;
‘‘నత్థి మే వేదనా దుక్ఖా, మహారాజ సుణోహి మే.
‘‘Natthi me vedanā dukkhā, mahārāja suṇohi me.
౧౨౦౬.
1206.
‘‘అహమ్పి పురిమం జాతిం, సరామి సుఖమత్తనో;
‘‘Ahampi purimaṃ jātiṃ, sarāmi sukhamattano;
సాకేతాహం పురే ఆసిం, భావసేట్ఠి గుణే రతో.
Sāketāhaṃ pure āsiṃ, bhāvaseṭṭhi guṇe rato.
౧౨౦౭.
1207.
‘‘సమ్మతో బ్రాహ్మణిబ్భానం, సంవిభాగరతో సుచి;
‘‘Sammato brāhmaṇibbhānaṃ, saṃvibhāgarato suci;
న చాపి పాపకం కమ్మం, సరామి కతమత్తనో.
Na cāpi pāpakaṃ kammaṃ, sarāmi katamattano.
౧౨౦౮.
1208.
‘‘తతో చుతాహం వేదేహ, ఇధ జాతో దురిత్థియా;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, idha jāto duritthiyā;
గబ్భమ్హి కుమ్భదాసియా, యతో జాతో సుదుగ్గతో.
Gabbhamhi kumbhadāsiyā, yato jāto suduggato.
౧౨౦౯.
1209.
‘‘ఏవమ్పి దుగ్గతో సన్తో, సమచరియం అధిట్ఠితో;
‘‘Evampi duggato santo, samacariyaṃ adhiṭṭhito;
ఉపడ్ఢభాగం భత్తస్స, దదామి యో మే ఇచ్ఛతి.
Upaḍḍhabhāgaṃ bhattassa, dadāmi yo me icchati.
౧౨౧౦.
1210.
‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, సదా ఉపవసామహం;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, sadā upavasāmahaṃ;
౧౨౧౧.
1211.
‘‘సబ్బమేవ హి నూనేతం, సుచిణ్ణం భవతి నిప్ఫలం;
‘‘Sabbameva hi nūnetaṃ, suciṇṇaṃ bhavati nipphalaṃ;
నిరత్థం మఞ్ఞిదం సీలం, అలాతో భాసతీ యథా.
Niratthaṃ maññidaṃ sīlaṃ, alāto bhāsatī yathā.
౧౨౧౨.
1212.
‘‘కలిమేవ నూన గణ్హామి, అసిప్పో ధుత్తకో యథా;
‘‘Kalimeva nūna gaṇhāmi, asippo dhuttako yathā;
కటం అలాతో గణ్హాతి, కితవోసిక్ఖితో యథా.
Kaṭaṃ alāto gaṇhāti, kitavosikkhito yathā.
౧౨౧౩.
1213.
‘‘ద్వారం నప్పటిపస్సామి, యేన గచ్ఛామి సుగ్గతిం;
‘‘Dvāraṃ nappaṭipassāmi, yena gacchāmi suggatiṃ;
తస్మా రాజ పరోదామి, సుత్వా కస్సపభాసితం’’.
Tasmā rāja parodāmi, sutvā kassapabhāsitaṃ’’.
౧౨౧౪.
1214.
బీజకస్స వచో సుత్వా, రాజా అఙ్గతి మబ్రవి;
Bījakassa vaco sutvā, rājā aṅgati mabravi;
౧౨౧౫.
1215.
‘‘సుఖం వా యది వా దుక్ఖం, నియతియా కిర లబ్భతి;
‘‘Sukhaṃ vā yadi vā dukkhaṃ, niyatiyā kira labbhati;
౧౨౧౬.
1216.
‘‘అహమ్పి పుబ్బే కల్యాణో, బ్రాహ్మణిబ్భేసు బ్యావటో 55;
‘‘Ahampi pubbe kalyāṇo, brāhmaṇibbhesu byāvaṭo 56;
వోహారమనుసాసన్తో , రతిహీనో తదన్తరా’’.
Vohāramanusāsanto , ratihīno tadantarā’’.
౧౨౧౭.
1217.
‘‘పునపి భన్తే దక్ఖేము, సఙ్గతి చే భవిస్సతి’’;
‘‘Punapi bhante dakkhemu, saṅgati ce bhavissati’’;
ఇదం వత్వాన వేదేహో, పచ్చగా సనివేసనం.
Idaṃ vatvāna vedeho, paccagā sanivesanaṃ.
౧౨౧౮.
1218.
తతో రత్యా వివసానే, ఉపట్ఠానమ్హి అఙ్గతి;
Tato ratyā vivasāne, upaṭṭhānamhi aṅgati;
అమచ్చే సన్నిపాతేత్వా, ఇదం వచనమబ్రవి.
Amacce sannipātetvā, idaṃ vacanamabravi.
౧౨౧౯.
1219.
‘‘చన్దకే మే విమానస్మిం, సదా కామే విధేన్తు మే;
‘‘Candake me vimānasmiṃ, sadā kāme vidhentu me;
మా ఉపగచ్ఛుం అత్థేసు, గుయ్హప్పకాసియేసు చ.
Mā upagacchuṃ atthesu, guyhappakāsiyesu ca.
౧౨౨౦.
1220.
‘‘విజయో చ సునామో చ, సేనాపతి అలాతకో;
‘‘Vijayo ca sunāmo ca, senāpati alātako;
ఏతే అత్థే నిసీదన్తు, వోహారకుసలా తయో’’.
Ete atthe nisīdantu, vohārakusalā tayo’’.
౧౨౨౧.
1221.
ఇదం వత్వాన వేదేహో, కామేవ బహుమఞ్ఞథ;
Idaṃ vatvāna vedeho, kāmeva bahumaññatha;
న చాపి బ్రాహ్మణిబ్భేసు, అత్థే కిస్మిఞ్చి బ్యావటో.
Na cāpi brāhmaṇibbhesu, atthe kismiñci byāvaṭo.
౧౨౨౨.
1222.
తతో ద్వేసత్తరత్తస్స, వేదేహస్సత్రజా పియా;
Tato dvesattarattassa, vedehassatrajā piyā;
౧౨౨౩.
1223.
‘అలఙ్కరోథ మం ఖిప్పం, సఖియో చాలఙ్కరోన్తు 59 మే;
‘Alaṅkarotha maṃ khippaṃ, sakhiyo cālaṅkarontu 60 me;
౧౨౨౪.
1224.
తస్సా మాల్యం అభిహరింసు, చన్దనఞ్చ మహారహం;
Tassā mālyaṃ abhihariṃsu, candanañca mahārahaṃ;
మణిసఙ్ఖముత్తారతనం, నానారత్తే చ అమ్బరే.
Maṇisaṅkhamuttāratanaṃ, nānāratte ca ambare.
౧౨౨౫.
1225.
౧౨౨౬.
1226.
సా చ సఖిమజ్ఝగతా, సబ్బాభరణభూసితా;
Sā ca sakhimajjhagatā, sabbābharaṇabhūsitā;
సతేరతా అబ్భమివ, చన్దకం పావిసీ రుచా.
Sateratā abbhamiva, candakaṃ pāvisī rucā.
౧౨౨౭.
1227.
ఉపసఙ్కమిత్వా వేదేహం, వన్దిత్వా వినయే రతం;
Upasaṅkamitvā vedehaṃ, vanditvā vinaye rataṃ;
౧౨౨౮.
1228.
తఞ్చ దిస్వాన వేదేహో, అచ్ఛరానంవ సఙ్గమం;
Tañca disvāna vedeho, accharānaṃva saṅgamaṃ;
రుచం సఖిమజ్ఝగతం, ఇదం వచనమబ్రవి.
Rucaṃ sakhimajjhagataṃ, idaṃ vacanamabravi.
౧౨౨౯.
1229.
‘‘కచ్చి రమసి పాసాదే, అన్తోపోక్ఖరణిం పతి;
‘‘Kacci ramasi pāsāde, antopokkharaṇiṃ pati;
కచ్చి బహువిధం ఖజ్జం, సదా అభిహరన్తి తే.
Kacci bahuvidhaṃ khajjaṃ, sadā abhiharanti te.
౧౨౩౦.
1230.
‘‘కచ్చి బహువిధం మాల్యం, ఓచినిత్వా కుమారియో;
‘‘Kacci bahuvidhaṃ mālyaṃ, ocinitvā kumāriyo;
౧౨౩౧.
1231.
‘‘కేన వా వికలం తుయ్హం, కిం ఖిప్పం ఆహరన్తు తే;
‘‘Kena vā vikalaṃ tuyhaṃ, kiṃ khippaṃ āharantu te;
౧౨౩౨.
1232.
వేదేహస్స వచో సుత్వా, రుచా పితరమబ్రవి;
Vedehassa vaco sutvā, rucā pitaramabravi;
‘‘సబ్బమేతం మహారాజ, లబ్భతిస్సరసన్తికే.
‘‘Sabbametaṃ mahārāja, labbhatissarasantike.
౧౨౩౩.
1233.
‘‘సువే పన్నరసో దిబ్యో, సహస్సం ఆహరన్తు మే;
‘‘Suve pannaraso dibyo, sahassaṃ āharantu me;
౧౨౩౪.
1234.
రుచాయ వచనం సుత్వా, రాజా అఙ్గతి మబ్రవి;
Rucāya vacanaṃ sutvā, rājā aṅgati mabravi;
‘‘బహుం వినాసితం విత్తం, నిరత్థం అఫలం తయా.
‘‘Bahuṃ vināsitaṃ vittaṃ, niratthaṃ aphalaṃ tayā.
౧౨౩౫.
1235.
‘‘ఉపోసథే వసం నిచ్చం, అన్నపానం న భుఞ్జసి;
‘‘Uposathe vasaṃ niccaṃ, annapānaṃ na bhuñjasi;
నియతేతం అభుత్తబ్బం, నత్థి పుఞ్ఞం అభుఞ్జతో’’.
Niyatetaṃ abhuttabbaṃ, natthi puññaṃ abhuñjato’’.
౧౨౩౬.
1236.
‘‘బీజకోపి హి సుత్వాన, తదా కస్సపభాసితం;
‘‘Bījakopi hi sutvāna, tadā kassapabhāsitaṃ;
పస్ససన్తో ముహుం ఉణ్హం, రుదం అస్సూని వత్తయి.
Passasanto muhuṃ uṇhaṃ, rudaṃ assūni vattayi.
౧౨౩౭.
1237.
నత్థి భద్దే పరో లోకో, కిం నిరత్థం విహఞ్ఞసి’’.
Natthi bhadde paro loko, kiṃ niratthaṃ vihaññasi’’.
౧౨౩౮.
1238.
వేదేహస్స వచో సుత్వా, రుచా రుచిరవణ్ణినీ;
Vedehassa vaco sutvā, rucā ruciravaṇṇinī;
జానం పుబ్బాపరం ధమ్మం, పితరం ఏతదబ్రవి.
Jānaṃ pubbāparaṃ dhammaṃ, pitaraṃ etadabravi.
౧౨౩౯.
1239.
బాలూపసేవీ యో హోతి, బాలోవ సమపజ్జథ.
Bālūpasevī yo hoti, bālova samapajjatha.
౧౨౪౦.
1240.
‘‘మూళ్హో హి మూళ్హమాగమ్మ, భియ్యో మోహం నిగచ్ఛతి;
‘‘Mūḷho hi mūḷhamāgamma, bhiyyo mohaṃ nigacchati;
పతిరూపం అలాతేన, బీజకేన చ ముయ్హితుం.
Patirūpaṃ alātena, bījakena ca muyhituṃ.
౧౨౪౧.
1241.
‘‘త్వఞ్చ దేవాసి సప్పఞ్ఞో, ధీరో అత్థస్స కోవిదో;
‘‘Tvañca devāsi sappañño, dhīro atthassa kovido;
కథం బాలేహి సదిసం, హీనదిట్ఠిం ఉపాగమి.
Kathaṃ bālehi sadisaṃ, hīnadiṭṭhiṃ upāgami.
౧౨౪౨.
1242.
‘‘సచేపి సంసారపథేన సుజ్ఝతి, నిరత్థియా పబ్బజ్జా గుణస్స;
‘‘Sacepi saṃsārapathena sujjhati, niratthiyā pabbajjā guṇassa;
కీటోవ అగ్గిం జలితం అపాపతం, ఉపపజ్జతి మోహమూళ్హో 81 నగ్గభావం.
Kīṭova aggiṃ jalitaṃ apāpataṃ, upapajjati mohamūḷho 82 naggabhāvaṃ.
౧౨౪౩.
1243.
‘‘సంసారసుద్ధీతి పురే నివిట్ఠా, కమ్మం విదూసేన్తి బహూ అజానం 83;
‘‘Saṃsārasuddhīti pure niviṭṭhā, kammaṃ vidūsenti bahū ajānaṃ 84;
పుబ్బే కలీ దుగ్గహితోవఅత్థా 85, దుమ్మో చ యా బలిసా అమ్బుజోవ.
Pubbe kalī duggahitovaatthā 86, dummo ca yā balisā ambujova.
౧౨౪౪.
1244.
‘‘ఉపమం తే కరిస్సామి, మహారాజ తవత్థియా;
‘‘Upamaṃ te karissāmi, mahārāja tavatthiyā;
ఉపమాయ మిధేకచ్చే, అత్థం జానన్తి పణ్డితా.
Upamāya midhekacce, atthaṃ jānanti paṇḍitā.
౧౨౪౫.
1245.
అతిభారం సమాదాయ, అణ్ణవే అవసీదతి.
Atibhāraṃ samādāya, aṇṇave avasīdati.
౧౨౪౬.
1246.
‘‘ఏవమేవ నరో పాపం, థోకం థోకమ్పి ఆచినం;
‘‘Evameva naro pāpaṃ, thokaṃ thokampi ācinaṃ;
అతిభారం సమాదాయ, నిరయే అవసీదతి.
Atibhāraṃ samādāya, niraye avasīdati.
౧౨౪౭.
1247.
‘‘న తావ భారో పరిపూరో, అలాతస్స మహీపతి;
‘‘Na tāva bhāro paripūro, alātassa mahīpati;
ఆచినాతి చ తం పాపం, యేన గచ్ఛతి దుగ్గతిం.
Ācināti ca taṃ pāpaṃ, yena gacchati duggatiṃ.
౧౨౪౮.
1248.
‘‘పుబ్బేవస్స కతం పుఞ్ఞం, అలాతస్స మహీపతి;
‘‘Pubbevassa kataṃ puññaṃ, alātassa mahīpati;
తస్సేవ దేవ నిస్సన్దో, యఞ్చేసో లభతే సుఖం.
Tasseva deva nissando, yañceso labhate sukhaṃ.
౧౨౪౯.
1249.
‘‘ఖీయతే చస్స తం పుఞ్ఞం, తథా హి అగుణే రతో;
‘‘Khīyate cassa taṃ puññaṃ, tathā hi aguṇe rato;
౧౨౫౦.
1250.
‘‘తులా యథా పగ్గహితా, ఓహితే తులమణ్డలే;
‘‘Tulā yathā paggahitā, ohite tulamaṇḍale;
ఉన్నమేతి తులాసీసం, భారే ఓరోపితే సతి.
Unnameti tulāsīsaṃ, bhāre oropite sati.
౧౨౫౧.
1251.
‘‘ఏవమేవ నరో పుఞ్ఞం, థోకం థోకమ్పి ఆచినం;
‘‘Evameva naro puññaṃ, thokaṃ thokampi ācinaṃ;
౧౨౫౨.
1252.
‘‘యమజ్జ బీజకో దాసో, దుక్ఖం పస్సతి అత్తని;
‘‘Yamajja bījako dāso, dukkhaṃ passati attani;
౧౨౫౩.
1253.
‘‘ఖీయతే చస్స తం పాపం, తథా హి వినయే రతో;
‘‘Khīyate cassa taṃ pāpaṃ, tathā hi vinaye rato;
కస్సపఞ్చ సమాపజ్జ, మా హేవుప్పథమాగమా.
Kassapañca samāpajja, mā hevuppathamāgamā.
౧౨౫౪.
1254.
‘‘యం యఞ్హి రాజ భజతి, సన్తం వా యది వా అసం;
‘‘Yaṃ yañhi rāja bhajati, santaṃ vā yadi vā asaṃ;
సీలవన్తం విసీలం వా, వసం తస్సేవ గచ్ఛతి.
Sīlavantaṃ visīlaṃ vā, vasaṃ tasseva gacchati.
౧౨౫౫.
1255.
‘‘యాదిసం కురుతే మిత్తం, యాదిసం చూపసేవతి;
‘‘Yādisaṃ kurute mittaṃ, yādisaṃ cūpasevati;
౧౨౫౬.
1256.
‘‘సేవమానో సేవమానం, సమ్ఫుట్ఠో సమ్ఫుసం పరం;
‘‘Sevamāno sevamānaṃ, samphuṭṭho samphusaṃ paraṃ;
సరో దిద్ధో కలాపంవ, అలిత్తముపలిమ్పతి;
Saro diddho kalāpaṃva, alittamupalimpati;
౧౨౫౭.
1257.
‘‘పూతిమచ్ఛం కుసగ్గేన, యో నరో ఉపనయ్హతి;
‘‘Pūtimacchaṃ kusaggena, yo naro upanayhati;
కుసాపి పూతి వాయన్తి, ఏవం బాలూపసేవనా.
Kusāpi pūti vāyanti, evaṃ bālūpasevanā.
౧౨౫౮.
1258.
‘‘తగరఞ్చ పలాసేన, యో నరో ఉపనయ్హతి;
‘‘Tagarañca palāsena, yo naro upanayhati;
పత్తాపి సురభి వాయన్తి, ఏవం ధీరూపసేవనా.
Pattāpi surabhi vāyanti, evaṃ dhīrūpasevanā.
౧౨౫౯.
1259.
అసన్తే నోపసేవేయ్య, సన్తే సేవేయ్య పణ్డితో;
Asante nopaseveyya, sante seveyya paṇḍito;
అసన్తో నిరయం నేన్తి, సన్తో పాపేన్తి సుగ్గతిం’’.
Asanto nirayaṃ nenti, santo pāpenti suggatiṃ’’.
౧౨౬౦.
1260.
అహమ్పి జాతియో సత్త, సరే సంసరితత్తనో;
Ahampi jātiyo satta, sare saṃsaritattano;
అనాగతాపి సత్తేవ, యా గమిస్సం ఇతో చుతా.
Anāgatāpi satteva, yā gamissaṃ ito cutā.
౧౨౬౧.
1261.
‘‘యా మే సా సత్తమీ జాతి, అహు పుబ్బే జనాధిప;
‘‘Yā me sā sattamī jāti, ahu pubbe janādhipa;
కమ్మారపుత్తో మగధేసు, అహుం రాజగహే పురే.
Kammāraputto magadhesu, ahuṃ rājagahe pure.
౧౨౬౨.
1262.
‘‘పాపం సహాయమాగమ్మ, బహుం పాపం కతం మయా;
‘‘Pāpaṃ sahāyamāgamma, bahuṃ pāpaṃ kataṃ mayā;
పరదారస్స హేఠేన్తో, చరిమ్హా అమరా వియ.
Paradārassa heṭhento, carimhā amarā viya.
౧౨౬౩.
1263.
‘‘తం కమ్మం నిహితం అట్ఠా, భస్మచ్ఛన్నోవ పావకో;
‘‘Taṃ kammaṃ nihitaṃ aṭṭhā, bhasmacchannova pāvako;
అథ అఞ్ఞేహి కమ్మేహి, అజాయిం వంసభూమియం.
Atha aññehi kammehi, ajāyiṃ vaṃsabhūmiyaṃ.
౧౨౬౪.
1264.
‘‘కోసమ్బియం సేట్ఠికులే, ఇద్ధే ఫీతే మహద్ధనే;
‘‘Kosambiyaṃ seṭṭhikule, iddhe phīte mahaddhane;
ఏకపుత్తో మహారాజ, నిచ్చం సక్కతపూజితో.
Ekaputto mahārāja, niccaṃ sakkatapūjito.
౧౨౬౫.
1265.
‘‘తత్థ మిత్తం అసేవిస్సం, సహాయం సాతవే రతం;
‘‘Tattha mittaṃ asevissaṃ, sahāyaṃ sātave rataṃ;
పణ్డితం సుతసమ్పన్నం, సో మం అత్థే నివేసయి.
Paṇḍitaṃ sutasampannaṃ, so maṃ atthe nivesayi.
౧౨౬౬.
1266.
‘‘చాతుద్దసిం పఞ్చదసిం, బహుం రత్తిం ఉపావసిం;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, bahuṃ rattiṃ upāvasiṃ;
తం కమ్మం నిహితం అట్ఠా, నిధీవ ఉదకన్తికే.
Taṃ kammaṃ nihitaṃ aṭṭhā, nidhīva udakantike.
౧౨౬౭.
1267.
‘‘అథ పాపాన కమ్మానం, యమేతం మగధే కతం;
‘‘Atha pāpāna kammānaṃ, yametaṃ magadhe kataṃ;
ఫలం పరియాగ మం 101 పచ్ఛా, భుత్వా దుట్ఠవిసం యథా.
Phalaṃ pariyāga maṃ 102 pacchā, bhutvā duṭṭhavisaṃ yathā.
౧౨౬౮.
1268.
‘‘తతో చుతాహం వేదేహ, రోరువే నిరయే చిరం;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, roruve niraye ciraṃ;
సకమ్మునా అపచ్చిస్సం, తం సరం న సుఖం లభే.
Sakammunā apaccissaṃ, taṃ saraṃ na sukhaṃ labhe.
౧౨౬౯.
1269.
‘‘బహువస్సగణే తత్థ, ఖేపయిత్వా బహుం దుఖం;
‘‘Bahuvassagaṇe tattha, khepayitvā bahuṃ dukhaṃ;
౧౨౭౦.
1270.
‘‘సాతపుత్తా మయా వూళ్హా, పిట్ఠియా చ రథేన చ;
‘‘Sātaputtā mayā vūḷhā, piṭṭhiyā ca rathena ca;
తస్స కమ్మస్స నిస్సన్దో, పరదారగమనస్స మే.
Tassa kammassa nissando, paradāragamanassa me.
౧౨౭౧.
1271.
‘‘తతో చుతాహం వేదేహ, కపి ఆసిం బ్రహావనే;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, kapi āsiṃ brahāvane;
తస్స కమ్మస్స నిస్సన్దో, పరదారగమనస్స మే.
Tassa kammassa nissando, paradāragamanassa me.
౧౨౭౨.
1272.
నిలుఞ్చితో జవో భద్రో, యోగ్గం వూళ్హం చిరం మయా;
Niluñcito javo bhadro, yoggaṃ vūḷhaṃ ciraṃ mayā;
తస్స కమ్మస్స నిస్సన్దో, పరదారగమనస్స మే.
Tassa kammassa nissando, paradāragamanassa me.
౧౨౭౩.
1273.
‘‘తతో చుతాహం వేదేహ, వజ్జీసు కులమాగమా;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, vajjīsu kulamāgamā;
నేవిత్థీ న పుమా ఆసిం, మనుస్సత్తే సుదుల్లభే;
Nevitthī na pumā āsiṃ, manussatte sudullabhe;
తస్స కమ్మస్స నిస్సన్దో, పరదారగమనస్స మే.
Tassa kammassa nissando, paradāragamanassa me.
౧౨౭౪.
1274.
‘‘తతో చుతాహం వేదేహ, అజాయిం నన్దనే వనే;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, ajāyiṃ nandane vane;
౧౨౭౫.
1275.
‘‘విచిత్తవత్థాభరణా, ఆముత్తమణికుణ్డలా;
‘‘Vicittavatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā;
కుసలా నచ్చగీతస్స, సక్కస్స పరిచారికా.
Kusalā naccagītassa, sakkassa paricārikā.
౧౨౭౬.
1276.
‘‘తత్థ ఠితాహం వేదేహ, సరామి జాతియో ఇమా;
‘‘Tattha ṭhitāhaṃ vedeha, sarāmi jātiyo imā;
అనాగతాపి సత్తేవ, యా గమిస్సం ఇతో చుతా.
Anāgatāpi satteva, yā gamissaṃ ito cutā.
౧౨౭౭.
1277.
‘‘పరియాగతం తం కుసలం, యం మే కోసమ్బియం కతం;
‘‘Pariyāgataṃ taṃ kusalaṃ, yaṃ me kosambiyaṃ kataṃ;
దేవే చేవ మనుస్సే చ, సన్ధావిస్సం ఇతో చుతా.
Deve ceva manusse ca, sandhāvissaṃ ito cutā.
౧౨౭౮.
1278.
౧౨౭౯.
1279.
‘‘సత్తమీ చ గతి దేవ, దేవపుత్తో మహిద్ధికో;
‘‘Sattamī ca gati deva, devaputto mahiddhiko;
౧౨౮౦.
1280.
‘‘అజ్జాపి సన్తానమయం, మాలం గన్థేన్తి నన్దనే;
‘‘Ajjāpi santānamayaṃ, mālaṃ ganthenti nandane;
దేవపుత్తో జవో నామ, యో మే మాలం పటిచ్ఛతి.
Devaputto javo nāma, yo me mālaṃ paṭicchati.
౧౨౮౧.
1281.
‘‘ముహుత్తో వియ సో దిబ్యో, ఇధ వస్సాని సోళస;
‘‘Muhutto viya so dibyo, idha vassāni soḷasa;
రత్తిన్దివో చ సో దిబ్యో, మానుసిం సరదోసతం.
Rattindivo ca so dibyo, mānusiṃ saradosataṃ.
౧౨౮౨.
1282.
‘‘ఇతి కమ్మాని అన్వేన్తి, అసఙ్ఖేయ్యాపి జాతియో;
‘‘Iti kammāni anventi, asaṅkheyyāpi jātiyo;
౧౨౮౩.
1283.
‘‘యో ఇచ్ఛే పురిసో హోతుం, జాతిం జాతిం 121 పునప్పునం;
‘‘Yo icche puriso hotuṃ, jātiṃ jātiṃ 122 punappunaṃ;
పరదారం వివజ్జేయ్య, ధోతపాదోవ కద్దమం.
Paradāraṃ vivajjeyya, dhotapādova kaddamaṃ.
౧౨౮౪.
1284.
‘‘యా ఇచ్ఛే పురిసో హోతుం, జాతిం జాతిం పునప్పునం;
‘‘Yā icche puriso hotuṃ, jātiṃ jātiṃ punappunaṃ;
సామికం అపచాయేయ్య, ఇన్దంవ పరిచారికా.
Sāmikaṃ apacāyeyya, indaṃva paricārikā.
౧౨౮౫.
1285.
‘‘యో ఇచ్ఛే దిబ్యభోగఞ్చ, దిబ్బమాయుం యసం సుఖం;
‘‘Yo icche dibyabhogañca, dibbamāyuṃ yasaṃ sukhaṃ;
౧౨౮౬.
1286.
‘‘కాయేన వాచా మనసా, అప్పమత్తో విచక్ఖణో;
‘‘Kāyena vācā manasā, appamatto vicakkhaṇo;
అత్తనో హోతి అత్థాయ, ఇత్థీ వా యది వా పుమా.
Attano hoti atthāya, itthī vā yadi vā pumā.
౧౨౮౭.
1287.
‘‘యే కేచిమే మానుజా జీవలోకే, యసస్సినో సబ్బసమన్తభోగా;
‘‘Ye kecime mānujā jīvaloke, yasassino sabbasamantabhogā;
అసంసయం తేహి పురే సుచిణ్ణం, కమ్మస్సకాసే పుథు సబ్బసత్తా.
Asaṃsayaṃ tehi pure suciṇṇaṃ, kammassakāse puthu sabbasattā.
౧౨౮౮.
1288.
‘‘ఇఙ్ఘానుచిన్తేసి సయమ్పి దేవ, కుతోనిదానా తే ఇమా జనిన్ద;
‘‘Iṅghānucintesi sayampi deva, kutonidānā te imā janinda;
యా తే ఇమా అచ్ఛరాసన్నికాసా, అలఙ్కతా కఞ్చనజాలఛన్నా’’.
Yā te imā accharāsannikāsā, alaṅkatā kañcanajālachannā’’.
౧౨౮౯.
1289.
ఇచ్చేవం పితరం కఞ్ఞా, రుచా తోసేసి అఙ్గతిం;
Iccevaṃ pitaraṃ kaññā, rucā tosesi aṅgatiṃ;
మూళ్హస్స మగ్గమాచిక్ఖి, ధమ్మమక్ఖాసి సుబ్బతా.
Mūḷhassa maggamācikkhi, dhammamakkhāsi subbatā.
౧౨౯౦.
1290.
అథాగమా బ్రహ్మలోకా, నారదో మానుసిం పజం;
Athāgamā brahmalokā, nārado mānusiṃ pajaṃ;
జమ్బుదీపం అవేక్ఖన్తో, అద్దా రాజానమఙ్గతిం.
Jambudīpaṃ avekkhanto, addā rājānamaṅgatiṃ.
౧౨౯౧.
1291.
తఞ్చ దిస్వానానుప్పత్తం, రుచా ఇసిమవన్దథ.
Tañca disvānānuppattaṃ, rucā isimavandatha.
౧౨౯౨.
1292.
నారదం పరిపుచ్ఛన్తో, ఇదం వచనమబ్రవి.
Nāradaṃ paripucchanto, idaṃ vacanamabravi.
౧౨౯౩.
1293.
‘‘కుతో ను ఆగచ్ఛసి దేవవణ్ణి, ఓభాసయం సబ్బదిసా 129 చన్దిమావ;
‘‘Kuto nu āgacchasi devavaṇṇi, obhāsayaṃ sabbadisā 130 candimāva;
అక్ఖాహి మే పుచ్ఛితో నామగోత్తం, కథం తం జానన్తి మనుస్సలోకే’’.
Akkhāhi me pucchito nāmagottaṃ, kathaṃ taṃ jānanti manussaloke’’.
౧౨౯౪.
1294.
‘‘అహఞ్హి దేవతో ఇదాని ఏమి, ఓభాసయం సబ్బదిసా 131 చన్దిమావ;
‘‘Ahañhi devato idāni emi, obhāsayaṃ sabbadisā 132 candimāva;
అక్ఖామి తే పుచ్ఛితో నామగోత్తం, జానన్తి మం నారదో కస్సపో చ’’.
Akkhāmi te pucchito nāmagottaṃ, jānanti maṃ nārado kassapo ca’’.
౧౨౯౫.
1295.
‘‘అచ్ఛేరరూపం తవ 133 యాదిసఞ్చ, వేహాయసం గచ్ఛసి తిట్ఠసీ చ;
‘‘Accherarūpaṃ tava 134 yādisañca, vehāyasaṃ gacchasi tiṭṭhasī ca;
పుచ్ఛామి తం నారద ఏతమత్థం, అథ కేన వణ్ణేన తవాయమిద్ధి’’.
Pucchāmi taṃ nārada etamatthaṃ, atha kena vaṇṇena tavāyamiddhi’’.
౧౨౯౬.
1296.
‘‘సచ్చఞ్చ ధమ్మో చ దమో చ చాగో, గుణా మమేతే పకతా పురాణా;
‘‘Saccañca dhammo ca damo ca cāgo, guṇā mamete pakatā purāṇā;
తేహేవ ధమ్మేహి సుసేవితేహి, మనోజవో యేన కామం గతోస్మి’’.
Teheva dhammehi susevitehi, manojavo yena kāmaṃ gatosmi’’.
౧౨౯౭.
1297.
‘‘అచ్ఛేరమాచిక్ఖసి పుఞ్ఞసిద్ధిం, సచే హి ఏతేహి 135 యథా వదేసి;
‘‘Accheramācikkhasi puññasiddhiṃ, sace hi etehi 136 yathā vadesi;
పుచ్ఛామి తం నారద ఏతమత్థం, పుట్ఠో చ మే సాధు వియాకరోహి’’.
Pucchāmi taṃ nārada etamatthaṃ, puṭṭho ca me sādhu viyākarohi’’.
౧౨౯౮.
1298.
‘‘పుచ్ఛస్సు మం రాజ తవేస అత్థో, యం సంసయం కురుసే భూమిపాల;
‘‘Pucchassu maṃ rāja tavesa attho, yaṃ saṃsayaṃ kuruse bhūmipāla;
అహం తం నిస్సంసయతం గమేమి, నయేహి ఞాయేహి చ హేతుభీ చ’’.
Ahaṃ taṃ nissaṃsayataṃ gamemi, nayehi ñāyehi ca hetubhī ca’’.
౧౨౯౯.
1299.
‘‘పుచ్ఛామి తం నారద ఏతమత్థం, పుట్ఠో చ మే నారద మా ముసా భణి;
‘‘Pucchāmi taṃ nārada etamatthaṃ, puṭṭho ca me nārada mā musā bhaṇi;
అత్థి ను దేవా పితరో ను అత్థి, లోకో పరో అత్థి జనో యమాహు’’.
Atthi nu devā pitaro nu atthi, loko paro atthi jano yamāhu’’.
౧౩౦౦.
1300.
‘‘అత్థేవ దేవా పితరో చ అత్థి, లోకో పరో అత్థి జనో యమాహు;
‘‘Attheva devā pitaro ca atthi, loko paro atthi jano yamāhu;
కామేసు గిద్ధా చ నరా పమూళ్హా, లోకం పరం న విదూ మోహయుత్తా’’.
Kāmesu giddhā ca narā pamūḷhā, lokaṃ paraṃ na vidū mohayuttā’’.
౧౩౦౧.
1301.
‘‘అత్థీతి చే నారద సద్దహాసి, నివేసనం పరలోకే మతానం;
‘‘Atthīti ce nārada saddahāsi, nivesanaṃ paraloke matānaṃ;
ఇధేవ మే పఞ్చ సతాని దేహి, దస్సామి తే పరలోకే సహస్సం’’.
Idheva me pañca satāni dehi, dassāmi te paraloke sahassaṃ’’.
౧౩౦౨.
1302.
‘‘దజ్జేము ఖో పఞ్చ సతాని భోతో, జఞ్ఞాము చే సీలవన్తం వదఞ్ఞుం 137;
‘‘Dajjemu kho pañca satāni bhoto, jaññāmu ce sīlavantaṃ vadaññuṃ 138;
లుద్దం తం భోన్తం నిరయే వసన్తం, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Luddaṃ taṃ bhontaṃ niraye vasantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౦౩.
1303.
‘‘ఇధేవ యో హోతి అధమ్మసీలో 139, పాపాచారో అలసో లుద్దకమ్మో;
‘‘Idheva yo hoti adhammasīlo 140, pāpācāro alaso luddakammo;
న పణ్డితా తస్మిం ఇణం దదన్తి, న హి ఆగమో హోతి తథావిధమ్హా.
Na paṇḍitā tasmiṃ iṇaṃ dadanti, na hi āgamo hoti tathāvidhamhā.
౧౩౦౪.
1304.
‘‘దక్ఖఞ్చ పోసం మనుజా విదిత్వా, ఉట్ఠానకం 141 సీలవన్తం వదఞ్ఞుం;
‘‘Dakkhañca posaṃ manujā viditvā, uṭṭhānakaṃ 142 sīlavantaṃ vadaññuṃ;
సయమేవ భోగేహి నిమన్తయన్తి, కమ్మం కరిత్వా పున మాహరేసి’’.
Sayameva bhogehi nimantayanti, kammaṃ karitvā puna māharesi’’.
౧౩౦౫.
1305.
తం ఖజ్జమానం నిరయే వసన్తం, కాకేహి గిజ్ఝేహి చ సేనకేహి 147;
Taṃ khajjamānaṃ niraye vasantaṃ, kākehi gijjhehi ca senakehi 148;
సఞ్ఛిన్నగత్తం రుహిరం సవన్తం, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౦౬.
1306.
‘‘అన్ధంతమం తత్థ న చన్దసూరియా, నిరయో సదా తుములో ఘోరరూపో;
‘‘Andhaṃtamaṃ tattha na candasūriyā, nirayo sadā tumulo ghorarūpo;
సా నేవ రత్తీ న దివా పఞ్ఞాయతి, తథావిధే కో విచరే ధనత్థికో.
Sā neva rattī na divā paññāyati, tathāvidhe ko vicare dhanatthiko.
౧౩౦౭.
1307.
‘‘సబలో చ సామో చ దువే సువానా, పవద్ధకాయా బలినో మహన్తా;
‘‘Sabalo ca sāmo ca duve suvānā, pavaddhakāyā balino mahantā;
ఖాదన్తి దన్తేహి అయోమయేహి, ఇతో పణున్నం పరలోకపత్తం 149.
Khādanti dantehi ayomayehi, ito paṇunnaṃ paralokapattaṃ 150.
౧౩౦౮.
1308.
‘‘తం ఖజ్జమానం నిరయే వసన్తం, లుద్దేహి వాళేహి అఘమ్మిగేహి చ;
‘‘Taṃ khajjamānaṃ niraye vasantaṃ, luddehi vāḷehi aghammigehi ca;
సఞ్ఛిన్నగత్తం రుహిరం సవన్తం, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౦౯.
1309.
‘‘ఉసూహి సత్తీహి చ సునిసితాహి, హనన్తి విజ్ఝన్తి చ పచ్చమిత్తా 151;
‘‘Usūhi sattīhi ca sunisitāhi, hananti vijjhanti ca paccamittā 152;
కాళూపకాళా నిరయమ్హి ఘోరే, పుబ్బే నరం దుక్కటకమ్మకారిం.
Kāḷūpakāḷā nirayamhi ghore, pubbe naraṃ dukkaṭakammakāriṃ.
౧౩౧౦.
1310.
‘‘తం హఞ్ఞమానం నిరయే వజన్తం, కుచ్ఛిస్మిం పస్సస్మిం విప్ఫాలితూదరం;
‘‘Taṃ haññamānaṃ niraye vajantaṃ, kucchismiṃ passasmiṃ vipphālitūdaraṃ;
సఞ్ఛిన్నగత్తం రుహిరం సవన్తం, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౧౧.
1311.
‘‘సత్తీ ఉసూ తోమరభిణ్డివాలా, వివిధావుధా వస్సన్తి తత్థ దేవా;
‘‘Sattī usū tomarabhiṇḍivālā, vividhāvudhā vassanti tattha devā;
పతన్తి అఙ్గారమివచ్చిమన్తో, సిలాసనీ వస్సతి లుద్దకమ్మే.
Patanti aṅgāramivaccimanto, silāsanī vassati luddakamme.
౧౩౧౨.
1312.
‘‘ఉణ్హో చ వాతో నిరయమ్హి దుస్సహో, న తమ్హి సుఖం లబ్భతి 153 ఇత్తరమ్పి;
‘‘Uṇho ca vāto nirayamhi dussaho, na tamhi sukhaṃ labbhati 154 ittarampi;
తం తం విధావన్తమలేనమాతురం, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Taṃ taṃ vidhāvantamalenamāturaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౧౩.
1313.
‘‘సన్ధావమానమ్పి 155 రథేసు యుత్తం, సజోతిభూతం పథవిం కమన్తం;
‘‘Sandhāvamānampi 156 rathesu yuttaṃ, sajotibhūtaṃ pathaviṃ kamantaṃ;
పతోదలట్ఠీహి సుచోదయన్తం 157, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Patodalaṭṭhīhi sucodayantaṃ 158, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౧౪.
1314.
‘‘తమారుహన్తం ఖురసఞ్చితం గిరిం, విభింసనం పజ్జలితం భయానకం;
‘‘Tamāruhantaṃ khurasañcitaṃ giriṃ, vibhiṃsanaṃ pajjalitaṃ bhayānakaṃ;
సఞ్ఛిన్నగత్తం రుహిరం సవన్తం, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౧౫.
1315.
‘‘తమారుహన్తం పబ్బతసన్నికాసం, అఙ్గారరాసిం జలితం భయానకం;
‘‘Tamāruhantaṃ pabbatasannikāsaṃ, aṅgārarāsiṃ jalitaṃ bhayānakaṃ;
సుదడ్ఢగత్తం కపణం రుదన్తం, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Sudaḍḍhagattaṃ kapaṇaṃ rudantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౧౬.
1316.
అయోమయేహి తిక్ఖేహి, నరలోహితపాయిభి.
Ayomayehi tikkhehi, naralohitapāyibhi.
౧౩౧౭.
1317.
‘‘తమారుహన్తి నారియో, నరా చ పరదారగూ;
‘‘Tamāruhanti nāriyo, narā ca paradāragū;
చోదితా సత్తిహత్థేహి, యమనిద్దేసకారిభి.
Coditā sattihatthehi, yamaniddesakāribhi.
౧౩౧౮.
1318.
‘‘తమారుహన్తం నిరయం, సిమ్బలిం రుహరిమక్ఖితం;
‘‘Tamāruhantaṃ nirayaṃ, simbaliṃ ruharimakkhitaṃ;
౧౩౧౯.
1319.
‘‘పస్ససన్తం ముహుం ఉణ్హం, పుబ్బకమ్మాపరాధికం;
‘‘Passasantaṃ muhuṃ uṇhaṃ, pubbakammāparādhikaṃ;
దుమగ్గే వితచం గత్తం 163, కో తం యాచేయ్య తం ధనం.
Dumagge vitacaṃ gattaṃ 164, ko taṃ yāceyya taṃ dhanaṃ.
౧౩౨౦.
1320.
‘‘అబ్భకూటసమా ఉచ్చా, అసిపత్తాచితా దుమా;
‘‘Abbhakūṭasamā uccā, asipattācitā dumā;
అయోమయేహి తిక్ఖేహి, నరలోహితపాయిభి.
Ayomayehi tikkhehi, naralohitapāyibhi.
౧౩౨౧.
1321.
‘‘తమారుహన్తం అసిపత్తపాదపం, అసీహి తిక్ఖేహి చ ఛిజ్జమానం 165;
‘‘Tamāruhantaṃ asipattapādapaṃ, asīhi tikkhehi ca chijjamānaṃ 166;
సఞ్ఛిన్నగత్తం రుహిరం సవన్తం, కో చోదయే పరలోకే సహస్సం.
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
౧౩౨౨.
1322.
సమ్పతితం వేతరణిం, కో తం యాచేయ్య తం ధనం.
Sampatitaṃ vetaraṇiṃ, ko taṃ yāceyya taṃ dhanaṃ.
౧౩౨౩.
1323.
అయోపోక్ఖరసఞ్ఛన్నా, తిక్ఖా పత్తేహి సన్దతి.
Ayopokkharasañchannā, tikkhā pattehi sandati.
౧౩౨౪.
1324.
‘‘తత్థ సఞ్ఛిన్నగత్తం తం, వుయ్హన్తం రుహిరమక్ఖితం;
‘‘Tattha sañchinnagattaṃ taṃ, vuyhantaṃ ruhiramakkhitaṃ;
వేతరఞ్ఞే అనాలమ్బే, కో తం యాచేయ్య తం ధనం’’.
Vetaraññe anālambe, ko taṃ yāceyya taṃ dhanaṃ’’.
౧౩౨౫.
1325.
‘‘వేధామి రుక్ఖో వియ ఛిజ్జమానో, దిసం న జానామి పమూళ్హసఞ్ఞో;
‘‘Vedhāmi rukkho viya chijjamāno, disaṃ na jānāmi pamūḷhasañño;
భయానుతప్పామి మహా చ మే భయా, సుత్వాన కథా 171 తవ భాసితా ఇసే.
Bhayānutappāmi mahā ca me bhayā, sutvāna kathā 172 tava bhāsitā ise.
౧౩౨౬.
1326.
‘‘ఆదిత్తే వారిమజ్ఝంవ, దీపంవోఘే మహణ్ణవే;
‘‘Āditte vārimajjhaṃva, dīpaṃvoghe mahaṇṇave;
అన్ధకారేవ పజ్జోతో, త్వం నోసి సరణం ఇసే.
Andhakāreva pajjoto, tvaṃ nosi saraṇaṃ ise.
౧౩౨౭.
1327.
‘‘అత్థఞ్చ ధమ్మం అనుసాస మం ఇసే, అతీతమద్ధా అపరాధితం మయా;
‘‘Atthañca dhammaṃ anusāsa maṃ ise, atītamaddhā aparādhitaṃ mayā;
ఆచిక్ఖ మే నారద సుద్ధిమగ్గం, యథా అహం నో నిరయం పతేయ్యం’’.
Ācikkha me nārada suddhimaggaṃ, yathā ahaṃ no nirayaṃ pateyyaṃ’’.
౧౩౨౮.
1328.
‘‘యథా అహు ధతరట్ఠో ( ) 173, వేస్సామిత్తో అట్ఠకో యామతగ్గి;
‘‘Yathā ahu dhataraṭṭho ( ) 174, vessāmitto aṭṭhako yāmataggi;
ఉసిన్దరో చాపి సివీ చ రాజా, పరిచారకా సమణబ్రాహ్మణానం.
Usindaro cāpi sivī ca rājā, paricārakā samaṇabrāhmaṇānaṃ.
౧౩౨౯.
1329.
అధమ్మం పరివజ్జేత్వా, ధమ్మం చర మహీపతి.
Adhammaṃ parivajjetvā, dhammaṃ cara mahīpati.
౧౩౩౦.
1330.
‘‘అన్నహత్థా చ తే బ్యమ్హే, ఘోసయన్తు పురే తవ;
‘‘Annahatthā ca te byamhe, ghosayantu pure tava;
కో ఛాతో కో చ తసితో, కో మాలం కో విలేపనం;
Ko chāto ko ca tasito, ko mālaṃ ko vilepanaṃ;
నానారత్తానం వత్థానం, కో నగ్గో పరిదహిస్సతి.
Nānārattānaṃ vatthānaṃ, ko naggo paridahissati.
౧౩౩౧.
1331.
ఇతి సాయఞ్చ పాతో చ, ఘోసయన్తు పురే తవ.
Iti sāyañca pāto ca, ghosayantu pure tava.
౧౩౩౨.
1332.
‘‘జిణ్ణం పోసం గవస్సఞ్చ, మాస్సు యుఞ్జ యథా పురే;
‘‘Jiṇṇaṃ posaṃ gavassañca, māssu yuñja yathā pure;
పరిహారఞ్చ దజ్జాసి, అధికారకతో బలీ.
Parihārañca dajjāsi, adhikārakato balī.
౧౩౩౩.
1333.
‘‘కాయో తే రథసఞ్ఞాతో, మనోసారథికో లహు;
‘‘Kāyo te rathasaññāto, manosārathiko lahu;
అవిహింసాసారితక్ఖో, సంవిభాగపటిచ్ఛదో.
Avihiṃsāsāritakkho, saṃvibhāgapaṭicchado.
౧౩౩౪.
1334.
‘‘పాదసఞ్ఞమనేమియో, హత్థసఞ్ఞమపక్ఖరో;
‘‘Pādasaññamanemiyo, hatthasaññamapakkharo;
కుచ్ఛిసఞ్ఞమనబ్భన్తో, వాచాసఞ్ఞమకూజనో.
Kucchisaññamanabbhanto, vācāsaññamakūjano.
౧౩౩౫.
1335.
‘‘సచ్చవాక్యసమత్తఙ్గో, అపేసుఞ్ఞసుసఞ్ఞతో;
‘‘Saccavākyasamattaṅgo, apesuññasusaññato;
గిరాసఖిలనేలఙ్గో, మితభాణిసిలేసితో.
Girāsakhilanelaṅgo, mitabhāṇisilesito.
౧౩౩౬.
1336.
‘‘సద్ధాలోభసుసఙ్ఖారో, నివాతఞ్జలికుబ్బరో;
‘‘Saddhālobhasusaṅkhāro, nivātañjalikubbaro;
౧౩౩౭.
1337.
‘‘అక్కోధనమనుగ్ఘాతీ, ధమ్మపణ్డరఛత్తకో;
‘‘Akkodhanamanugghātī, dhammapaṇḍarachattako;
౧౩౩౮.
1338.
‘‘కాలఞ్ఞుతాచిత్తసారో, వేసారజ్జతిదణ్డకో;
‘‘Kālaññutācittasāro, vesārajjatidaṇḍako;
౧౩౩౯.
1339.
‘‘అలీనచిత్తసన్థారో , వుద్ధిసేవీ రజోహతో;
‘‘Alīnacittasanthāro , vuddhisevī rajohato;
సతి పతోదో ధీరస్స, ధితి యోగో చ రస్మియో.
Sati patodo dhīrassa, dhiti yogo ca rasmiyo.
౧౩౪౦.
1340.
ఇచ్ఛా లోభో చ కుమ్మగ్గో, ఉజుమగ్గో చ సంయమో.
Icchā lobho ca kummaggo, ujumaggo ca saṃyamo.
౧౩౪౧.
1341.
‘‘రూపే సద్దే రసే గన్ధే, వాహనస్స పధావతో;
‘‘Rūpe sadde rase gandhe, vāhanassa padhāvato;
పఞ్ఞా ఆకోటనీ రాజ, తత్థ అత్తావ సారథి.
Paññā ākoṭanī rāja, tattha attāva sārathi.
౧౩౪౨.
1342.
‘‘సచే ఏతేన యానేన, సమచరియా దళ్హా ధితి;
‘‘Sace etena yānena, samacariyā daḷhā dhiti;
సబ్బకామదుహో రాజ, న జాతు నిరయం వజే’’.
Sabbakāmaduho rāja, na jātu nirayaṃ vaje’’.
౧౩౪౩.
1343.
‘‘అలాతో దేవదత్తోసి, సునామో ఆసి భద్దజి;
‘‘Alāto devadattosi, sunāmo āsi bhaddaji;
విజయో సారిపుత్తోసి, మోగ్గల్లానోసి బీజకో.
Vijayo sāriputtosi, moggallānosi bījako.
౧౩౪౪.
1344.
‘‘సునక్ఖత్తో లిచ్ఛవిపుత్తో, గుణో ఆసి అచేలకో;
‘‘Sunakkhatto licchaviputto, guṇo āsi acelako;
ఆనన్దో సా రుచా ఆసి, యా రాజానం పసాదయి.
Ānando sā rucā āsi, yā rājānaṃ pasādayi.
౧౩౪౫.
1345.
‘‘ఊరువేళకస్సపో రాజా, పాపదిట్ఠి తదా అహు;
‘‘Ūruveḷakassapo rājā, pāpadiṭṭhi tadā ahu;
మహాబ్రహ్మా బోధిసత్తో, ఏవం ధారేథ జాతక’’న్తి.
Mahābrahmā bodhisatto, evaṃ dhāretha jātaka’’nti.
మహానారదకస్సపజాతకం అట్ఠమం.
Mahānāradakassapajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā / [౫౪౫] ౮. మహానారదకస్సపజాతకవణ్ణనా • [545] 8. Mahānāradakassapajātakavaṇṇanā