Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi |
៥៤៥. មហានារទកស្សបជាតកំ (៨)
545. Mahānāradakassapajātakaṃ (8)
១១៥៣.
1153.
បហូតយោគ្គោ ធនិមា, អនន្តពលបោរិសោ។
Pahūtayoggo dhanimā, anantabalaporiso.
១១៥៤.
1154.
១១៥៥.
1155.
វិជយញ្ច សុនាមញ្ច, សេនាបតិំ អលាតកំ។
Vijayañca sunāmañca, senāpatiṃ alātakaṃ.
១១៥៦.
1156.
‘‘តមនុបុច្ឆិ វេទេហោ, ‘‘បច្ចេកំ ព្រូថ សំ រុចិំ;
‘‘Tamanupucchi vedeho, ‘‘paccekaṃ brūtha saṃ ruciṃ;
កាយជ្ជ រតិយា រត្តិំ, វិហរេមុ ឥមំ ឧតុំ’’។
Kāyajja ratiyā rattiṃ, viharemu imaṃ utuṃ’’.
១១៥៧.
1157.
‘‘តតោ សេនាបតិ រញ្ញោ, អលាតោ ឯតទព្រវិ;
‘‘Tato senāpati rañño, alāto etadabravi;
‘‘ហដ្ឋំ យោគ្គំ ពលំ សព្ពំ, សេនំ សន្នាហយាមសេ។
‘‘Haṭṭhaṃ yoggaṃ balaṃ sabbaṃ, senaṃ sannāhayāmase.
១១៥៨.
1158.
‘‘និយ្យាម ទេវ យុទ្ធាយ, អនន្តពលបោរិសា;
‘‘Niyyāma deva yuddhāya, anantabalaporisā;
ឯសា មយ្ហំ សកា ទិដ្ឋិ, អជិតំ ឱជិនាមសេ។
Esā mayhaṃ sakā diṭṭhi, ajitaṃ ojināmase.
១១៥៩.
1159.
អលាតស្ស វចោ សុត្វា, សុនាមោ ឯតទព្រវិ;
Alātassa vaco sutvā, sunāmo etadabravi;
‘‘សព្ពេ តុយ្ហំ មហារាជ, អមិត្តា វសមាគតា។
‘‘Sabbe tuyhaṃ mahārāja, amittā vasamāgatā.
១១៦០.
1160.
‘‘និក្ខិត្តសត្ថា បច្ចត្ថា, និវាតមនុវត្តរេ;
‘‘Nikkhittasatthā paccatthā, nivātamanuvattare;
ឧត្តមោ ឧស្សវោ អជ្ជ, ន យុទ្ធំ មម រុច្ចតិ។
Uttamo ussavo ajja, na yuddhaṃ mama ruccati.
១១៦១.
1161.
‘‘អន្នបានញ្ច ខជ្ជញ្ច, ខិប្បំ អភិហរន្តុ តេ;
‘‘Annapānañca khajjañca, khippaṃ abhiharantu te;
រមស្សុ ទេវ កាមេហិ, នច្ចគីតេ សុវាទិតេ’’។
Ramassu deva kāmehi, naccagīte suvādite’’.
១១៦២.
1162.
សុនាមស្ស វចោ សុត្វា, វិជយោ ឯតទព្រវិ;
Sunāmassa vaco sutvā, vijayo etadabravi;
‘‘សព្ពេ កាមា មហារាជ, និច្ចំ តវ មុបដ្ឋិតា។
‘‘Sabbe kāmā mahārāja, niccaṃ tava mupaṭṭhitā.
១១៦៣.
1163.
‘‘ន ហេតេ ទុល្លភា ទេវ, តវ កាមេហិ មោទិតុំ;
‘‘Na hete dullabhā deva, tava kāmehi modituṃ;
១១៦៤.
1164.
‘‘សមណំ ព្រាហ្មណំ វាបិ, ឧបាសេមុ ពហុស្សុតំ;
‘‘Samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vāpi, upāsemu bahussutaṃ;
យោ នជ្ជ វិនយេ កង្ខំ, អត្ថធម្មវិទូ ឥសេ’’។
Yo najja vinaye kaṅkhaṃ, atthadhammavidū ise’’.
១១៦៥.
1165.
វិជយស្ស វចោ សុត្វា, រាជា អង្គតិ មព្រវិ;
Vijayassa vaco sutvā, rājā aṅgati mabravi;
‘‘យថា វិជយោ ភណតិ, មយ្ហម្បេតំវ រុច្ចតិ។
‘‘Yathā vijayo bhaṇati, mayhampetaṃva ruccati.
១១៦៦.
1166.
‘‘សមណំ ព្រាហ្មណំ វាបិ, ឧបាសេមុ ពហុស្សុតំ;
‘‘Samaṇaṃ brāhmaṇaṃ vāpi, upāsemu bahussutaṃ;
យោ នជ្ជ វិនយេ កង្ខំ, អត្ថធម្មវិទូ ឥសេ។
Yo najja vinaye kaṅkhaṃ, atthadhammavidū ise.
១១៦៧.
1167.
‘‘សព្ពេវ សន្តា ករោថ មតិំ, កំ ឧបាសេមុ បណ្ឌិតំ;
‘‘Sabbeva santā karotha matiṃ, kaṃ upāsemu paṇḍitaṃ;
១១៦៨.
1168.
‘‘វេទេហស្ស វចោ សុត្វា, អលាតោ ឯតទព្រវិ;
‘‘Vedehassa vaco sutvā, alāto etadabravi;
‘‘អត្ថាយំ មិគទាយស្មិំ, អចេលោ ធីរសម្មតោ។
‘‘Atthāyaṃ migadāyasmiṃ, acelo dhīrasammato.
១១៦៩.
1169.
‘‘គុណោ កស្សបគោត្តាយំ, សុតោ ចិត្រកថី គណី;
‘‘Guṇo kassapagottāyaṃ, suto citrakathī gaṇī;
១១៧០.
1170.
‘‘អលាតស្ស វចោ សុត្វា, រាជា ចោទេសិ សារថិំ;
‘‘Alātassa vaco sutvā, rājā codesi sārathiṃ;
‘‘មិគទាយំ គមិស្សាម, យុត្តំ យានំ ឥធានយ’’។
‘‘Migadāyaṃ gamissāma, yuttaṃ yānaṃ idhānaya’’.
១១៧១.
1171.
សុក្កមដ្ឋបរិវារំ, បណ្ឌរំ ទោសិនាមុខំ។
Sukkamaṭṭhaparivāraṃ, paṇḍaraṃ dosināmukhaṃ.
១១៧២.
1172.
‘‘តត្រាសុំ កុមុទាយុត្តា, ចត្តារោ សិន្ធវា ហយា;
‘‘Tatrāsuṃ kumudāyuttā, cattāro sindhavā hayā;
១១៧៣.
1173.
‘‘សេតច្ឆត្តំ សេតរថោ, សេតស្សា សេតពីជនី;
‘‘Setacchattaṃ setaratho, setassā setabījanī;
វេទេហោ សហមច្ចេហិ, និយ្យំ ចន្ទោវ សោភតិ។
Vedeho sahamaccehi, niyyaṃ candova sobhati.
១១៧៤.
1174.
អស្សបិដ្ឋិគតា វីរា, នរា នរវរាធិបំ។
Assapiṭṭhigatā vīrā, narā naravarādhipaṃ.
១១៧៥.
1175.
សោ មុហុត្តំវ យាយិត្វា, យានា ឱរុយ្ហ ខត្តិយោ;
So muhuttaṃva yāyitvā, yānā oruyha khattiyo;
វេទេហោ សហមច្ចេហិ, បត្តី គុណមុបាគមិ។
Vedeho sahamaccehi, pattī guṇamupāgami.
១១៧៦.
1176.
យេបិ តត្ថ តទា អាសុំ, ព្រាហ្មណិព្ភា សមាគតា;
Yepi tattha tadā āsuṃ, brāhmaṇibbhā samāgatā;
ន តេ អបនយី រាជា, អកតំ ភូមិមាគតេ។
Na te apanayī rājā, akataṃ bhūmimāgate.
១១៧៧.
1177.
មុទុបច្ចត្ថតេ រាជា, ឯកមន្តំ ឧបាវិសិ។
Mudupaccatthate rājā, ekamantaṃ upāvisi.
១១៧៨.
1178.
‘‘និសជ្ជ រាជា សម្មោទិ, កថំ សារណិយំ តតោ;
‘‘Nisajja rājā sammodi, kathaṃ sāraṇiyaṃ tato;
១១៧៩.
1179.
អបាពាធោ ចសិ កច្ចិ, ចក្ខុំ ន បរិហាយតិ’’។
Apābādho casi kacci, cakkhuṃ na parihāyati’’.
១១៨០.
1180.
តំ គុណោ បដិសម្មោទិ, វេទេហំ វិនយេ រតំ;
Taṃ guṇo paṭisammodi, vedehaṃ vinaye rataṃ;
‘‘យាបនីយំ មហារាជ, សព្ពមេតំ តទូភយំ។
‘‘Yāpanīyaṃ mahārāja, sabbametaṃ tadūbhayaṃ.
១១៨១.
1181.
‘‘កច្ចិ តុយ្ហម្បិ វេទេហ, បច្ចន្តា ន ពលីយរេ;
‘‘Kacci tuyhampi vedeha, paccantā na balīyare;
កច្ចិ អរោគំ យោគ្គំ តេ, កច្ចិ វហតិ វាហនំ;
Kacci arogaṃ yoggaṃ te, kacci vahati vāhanaṃ;
១១៨២.
1182.
បដិសម្មោទិតោ រាជា, តតោ បុច្ឆិ អនន្តរា;
Paṭisammodito rājā, tato pucchi anantarā;
អត្ថំ ធម្មញ្ច ញាយញ្ច, ធម្មកាមោ រថេសភោ។
Atthaṃ dhammañca ñāyañca, dhammakāmo rathesabho.
១១៨៣.
1183.
‘‘កថំ ធម្មំ ចរេ មច្ចោ, មាតាបិតូសុ កស្សប;
‘‘Kathaṃ dhammaṃ care macco, mātāpitūsu kassapa;
កថំ ចរេ អាចរិយេ, បុត្តទារេ កថំ ចរេ។
Kathaṃ care ācariye, puttadāre kathaṃ care.
១១៨៤.
1184.
‘‘កថំ ចរេយ្យ វុឌ្ឍេសុ, កថំ សមណព្រាហ្មណេ;
‘‘Kathaṃ careyya vuḍḍhesu, kathaṃ samaṇabrāhmaṇe;
កថញ្ច ពលកាយស្មិំ, កថំ ជនបទេ ចរេ។
Kathañca balakāyasmiṃ, kathaṃ janapade care.
១១៨៥.
1185.
‘‘កថំ ធម្មំ ចរិត្វាន, មច្ចា គច្ឆន្តិ 37 សុគ្គតិំ;
‘‘Kathaṃ dhammaṃ caritvāna, maccā gacchanti 38 suggatiṃ;
កថញ្ចេកេ អធម្មដ្ឋា, បតន្តិ និរយំ អថោ’’។
Kathañceke adhammaṭṭhā, patanti nirayaṃ atho’’.
១១៨៦.
1186.
‘‘វេទេហស្ស វចោ សុត្វា, កស្សបោ ឯតទព្រវិ;
‘‘Vedehassa vaco sutvā, kassapo etadabravi;
‘‘‘សុណោហិ មេ មហារាជ, សច្ចំ អវិតថំ បទំ។
‘‘‘Suṇohi me mahārāja, saccaṃ avitathaṃ padaṃ.
១១៨៧.
1187.
នត្ថិ ទេវ បរោ លោកោ, កោ តតោ ហិ ឥធាគតោ។
Natthi deva paro loko, ko tato hi idhāgato.
១១៨៨.
1188.
‘‘‘នត្ថិ ទេវ បិតរោ វា, កុតោ មាតា កុតោ បិតា;
‘‘‘Natthi deva pitaro vā, kuto mātā kuto pitā;
នត្ថិ អាចរិយោ នាម, អទន្តំ កោ ទមេស្សតិ។
Natthi ācariyo nāma, adantaṃ ko damessati.
១១៨៩.
1189.
‘‘‘សមតុល្យានិ ភូតានិ, នត្ថិ ជេដ្ឋាបចាយិកា;
‘‘‘Samatulyāni bhūtāni, natthi jeṭṭhāpacāyikā;
នត្ថិ ពលំ វីរិយំ វា, កុតោ ឧដ្ឋានបោរិសំ;
Natthi balaṃ vīriyaṃ vā, kuto uṭṭhānaporisaṃ;
និយតានិ ហិ ភូតានិ, យថា គោដវិសោ តថា។
Niyatāni hi bhūtāni, yathā goṭaviso tathā.
១១៩០.
1190.
‘‘‘លទ្ធេយ្យំ លភតេ មច្ចោ, តត្ថ ទានផលំ កុតោ;
‘‘‘Laddheyyaṃ labhate macco, tattha dānaphalaṃ kuto;
នត្ថិ ទានផលំ ទេវ, អវសោ ទេវវីរិយោ។
Natthi dānaphalaṃ deva, avaso devavīriyo.
១១៩១.
1191.
‘‘‘ពាលេហិ ទានំ បញ្ញត្តំ, បណ្ឌិតេហិ បដិច្ឆិតំ;
‘‘‘Bālehi dānaṃ paññattaṃ, paṇḍitehi paṭicchitaṃ;
អវសា ទេន្តិ ធីរានំ, ពាលា បណ្ឌិតមានិនោ។
Avasā denti dhīrānaṃ, bālā paṇḍitamānino.
១១៩២.
1192.
‘‘‘សត្តិមេ សស្សតា កាយា, អច្ឆេជ្ជា អវិកោបិនោ;
‘‘‘Sattime sassatā kāyā, acchejjā avikopino;
តេជោ បថវី អាបោ ច, វាយោ សុខំ ទុខញ្ចិមេ;
Tejo pathavī āpo ca, vāyo sukhaṃ dukhañcime;
ជីវេ ច សត្តិមេ កាយា, យេសំ ឆេត្តា ន វិជ្ជតិ។
Jīve ca sattime kāyā, yesaṃ chettā na vijjati.
១១៩៣.
1193.
‘‘‘នត្ថិ ហន្តា វ ឆេត្តា វា, ហញ្ញេ យេវាបិ 41 កោចិ នំ;
‘‘‘Natthi hantā va chettā vā, haññe yevāpi 42 koci naṃ;
អន្តរេនេវ កាយានំ, សត្ថានិ វីតិវត្តរេ។
Antareneva kāyānaṃ, satthāni vītivattare.
១១៩៤.
1194.
ន សោ ឆិន្ទតិ តេ កាយេ, តត្ថ បាបផលំ កុតោ។
Na so chindati te kāye, tattha pāpaphalaṃ kuto.
១១៩៥.
1195.
‘‘‘ចុល្លាសីតិមហាកប្បេ, សព្ពេ សុជ្ឈន្តិ សំសរំ;
‘‘‘Cullāsītimahākappe, sabbe sujjhanti saṃsaraṃ;
អនាគតេ តម្ហិ កាលេ, សញ្ញតោបិ ន សុជ្ឈតិ។
Anāgate tamhi kāle, saññatopi na sujjhati.
១១៩៦.
1196.
‘‘‘ចរិត្វាបិ ពហុំ ភទ្រំ, នេវ សុជ្ឈន្តិនាគតេ;
‘‘‘Caritvāpi bahuṃ bhadraṃ, neva sujjhantināgate;
បាបញ្ចេបិ ពហុំ កត្វា, តំ ខណំ នាតិវត្តរេ។
Pāpañcepi bahuṃ katvā, taṃ khaṇaṃ nātivattare.
១១៩៧.
1197.
‘‘‘អនុបុព្ពេន នោ សុទ្ធិ, កប្បានំ ចុល្លសីតិយា;
‘‘‘Anupubbena no suddhi, kappānaṃ cullasītiyā;
និយតិំ នាតិវត្តាម, វេលន្តមិវ សាគរោ’’’។
Niyatiṃ nātivattāma, velantamiva sāgaro’’’.
១១៩៨.
1198.
កស្សបស្ស វចោ សុត្វា, អលាតោ ឯតទព្រវិ;
Kassapassa vaco sutvā, alāto etadabravi;
‘‘យថា ភទន្តោ ភណតិ, មយ្ហម្បេតំវ រុច្ចតិ។
‘‘Yathā bhadanto bhaṇati, mayhampetaṃva ruccati.
១១៩៩.
1199.
‘‘អហម្បិ បុរិមំ ជាតិំ, សរេ សំសរិតត្តនោ;
‘‘Ahampi purimaṃ jātiṃ, sare saṃsaritattano;
បិង្គលោ នាមហំ អាសិំ, លុទ្ទោ គោឃាតកោ បុរេ។
Piṅgalo nāmahaṃ āsiṃ, luddo goghātako pure.
១២០០.
1200.
‘‘ពារាណសិយំ ផីតាយំ, ពហុំ បាបំ កតំ មយា;
‘‘Bārāṇasiyaṃ phītāyaṃ, bahuṃ pāpaṃ kataṃ mayā;
ពហូ មយា ហតា បាណា, មហិំសា សូករា អជា។
Bahū mayā hatā pāṇā, mahiṃsā sūkarā ajā.
១២០១.
1201.
‘‘តតោ ចុតោ ឥធ ជាតោ, ឥទ្ធេ សេនាបតីកុលេ;
‘‘Tato cuto idha jāto, iddhe senāpatīkule;
១២០២.
1202.
ឧបោសថំ ឧបវសន្តោ, គុណសន្តិកុបាគមិ។
Uposathaṃ upavasanto, guṇasantikupāgami.
១២០៣.
1203.
កស្សបស្ស វចោ សុត្វា, អលាតស្ស ច ភាសិតំ;
Kassapassa vaco sutvā, alātassa ca bhāsitaṃ;
បស្សសន្តោ មុហុំ ឧណ្ហំ, រុទំ អស្សូនិ វត្តយិ។
Passasanto muhuṃ uṇhaṃ, rudaṃ assūni vattayi.
១២០៤.
1204.
តមនុបុច្ឆិ វេទេហោ, ‘‘កិមត្ថំ សម្ម រោទសិ;
Tamanupucchi vedeho, ‘‘kimatthaṃ samma rodasi;
កិំ តេ សុតំ វា ទិដ្ឋំ វា, កិំ មំ វេទេសិ វេទនំ’’។
Kiṃ te sutaṃ vā diṭṭhaṃ vā, kiṃ maṃ vedesi vedanaṃ’’.
១២០៥.
1205.
វេទេហស្ស វចោ សុត្វា, ពីជកោ ឯតទព្រវិ;
Vedehassa vaco sutvā, bījako etadabravi;
‘‘នត្ថិ មេ វេទនា ទុក្ខា, មហារាជ សុណោហិ មេ។
‘‘Natthi me vedanā dukkhā, mahārāja suṇohi me.
១២០៦.
1206.
‘‘អហម្បិ បុរិមំ ជាតិំ, សរាមិ សុខមត្តនោ;
‘‘Ahampi purimaṃ jātiṃ, sarāmi sukhamattano;
សាកេតាហំ បុរេ អាសិំ, ភាវសេដ្ឋិ គុណេ រតោ។
Sāketāhaṃ pure āsiṃ, bhāvaseṭṭhi guṇe rato.
១២០៧.
1207.
‘‘សម្មតោ ព្រាហ្មណិព្ភានំ, សំវិភាគរតោ សុចិ;
‘‘Sammato brāhmaṇibbhānaṃ, saṃvibhāgarato suci;
ន ចាបិ បាបកំ កម្មំ, សរាមិ កតមត្តនោ។
Na cāpi pāpakaṃ kammaṃ, sarāmi katamattano.
១២០៨.
1208.
‘‘តតោ ចុតាហំ វេទេហ, ឥធ ជាតោ ទុរិត្ថិយា;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, idha jāto duritthiyā;
គព្ភម្ហិ កុម្ភទាសិយា, យតោ ជាតោ សុទុគ្គតោ។
Gabbhamhi kumbhadāsiyā, yato jāto suduggato.
១២០៩.
1209.
‘‘ឯវម្បិ ទុគ្គតោ សន្តោ, សមចរិយំ អធិដ្ឋិតោ;
‘‘Evampi duggato santo, samacariyaṃ adhiṭṭhito;
ឧបឌ្ឍភាគំ ភត្តស្ស, ទទាមិ យោ មេ ឥច្ឆតិ។
Upaḍḍhabhāgaṃ bhattassa, dadāmi yo me icchati.
១២១០.
1210.
‘‘ចាតុទ្ទសិំ បញ្ចទសិំ, សទា ឧបវសាមហំ;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, sadā upavasāmahaṃ;
១២១១.
1211.
‘‘សព្ពមេវ ហិ នូនេតំ, សុចិណ្ណំ ភវតិ និប្ផលំ;
‘‘Sabbameva hi nūnetaṃ, suciṇṇaṃ bhavati nipphalaṃ;
និរត្ថំ មញ្ញិទំ សីលំ, អលាតោ ភាសតី យថា។
Niratthaṃ maññidaṃ sīlaṃ, alāto bhāsatī yathā.
១២១២.
1212.
‘‘កលិមេវ នូន គណ្ហាមិ, អសិប្បោ ធុត្តកោ យថា;
‘‘Kalimeva nūna gaṇhāmi, asippo dhuttako yathā;
កដំ អលាតោ គណ្ហាតិ, កិតវោសិក្ខិតោ យថា។
Kaṭaṃ alāto gaṇhāti, kitavosikkhito yathā.
១២១៣.
1213.
‘‘ទ្វារំ នប្បដិបស្សាមិ, យេន គច្ឆាមិ សុគ្គតិំ;
‘‘Dvāraṃ nappaṭipassāmi, yena gacchāmi suggatiṃ;
តស្មា រាជ បរោទាមិ, សុត្វា កស្សបភាសិតំ’’។
Tasmā rāja parodāmi, sutvā kassapabhāsitaṃ’’.
១២១៤.
1214.
ពីជកស្ស វចោ សុត្វា, រាជា អង្គតិ មព្រវិ;
Bījakassa vaco sutvā, rājā aṅgati mabravi;
១២១៥.
1215.
‘‘សុខំ វា យទិ វា ទុក្ខំ, និយតិយា កិរ លព្ភតិ;
‘‘Sukhaṃ vā yadi vā dukkhaṃ, niyatiyā kira labbhati;
១២១៦.
1216.
‘‘អហម្បិ បុព្ពេ កល្យាណោ, ព្រាហ្មណិព្ភេសុ ព្យាវដោ 55;
‘‘Ahampi pubbe kalyāṇo, brāhmaṇibbhesu byāvaṭo 56;
វោហារមនុសាសន្តោ , រតិហីនោ តទន្តរា’’។
Vohāramanusāsanto , ratihīno tadantarā’’.
១២១៧.
1217.
‘‘បុនបិ ភន្តេ ទក្ខេមុ, សង្គតិ ចេ ភវិស្សតិ’’;
‘‘Punapi bhante dakkhemu, saṅgati ce bhavissati’’;
ឥទំ វត្វាន វេទេហោ, បច្ចគា សនិវេសនំ។
Idaṃ vatvāna vedeho, paccagā sanivesanaṃ.
១២១៨.
1218.
តតោ រត្យា វិវសានេ, ឧបដ្ឋានម្ហិ អង្គតិ;
Tato ratyā vivasāne, upaṭṭhānamhi aṅgati;
អមច្ចេ សន្និបាតេត្វា, ឥទំ វចនមព្រវិ។
Amacce sannipātetvā, idaṃ vacanamabravi.
១២១៩.
1219.
‘‘ចន្ទកេ មេ វិមានស្មិំ, សទា កាមេ វិធេន្តុ មេ;
‘‘Candake me vimānasmiṃ, sadā kāme vidhentu me;
មា ឧបគច្ឆុំ អត្ថេសុ, គុយ្ហប្បកាសិយេសុ ច។
Mā upagacchuṃ atthesu, guyhappakāsiyesu ca.
១២២០.
1220.
‘‘វិជយោ ច សុនាមោ ច, សេនាបតិ អលាតកោ;
‘‘Vijayo ca sunāmo ca, senāpati alātako;
ឯតេ អត្ថេ និសីទន្តុ, វោហារកុសលា តយោ’’។
Ete atthe nisīdantu, vohārakusalā tayo’’.
១២២១.
1221.
ឥទំ វត្វាន វេទេហោ, កាមេវ ពហុមញ្ញថ;
Idaṃ vatvāna vedeho, kāmeva bahumaññatha;
ន ចាបិ ព្រាហ្មណិព្ភេសុ, អត្ថេ កិស្មិញ្ចិ ព្យាវដោ។
Na cāpi brāhmaṇibbhesu, atthe kismiñci byāvaṭo.
១២២២.
1222.
តតោ ទ្វេសត្តរត្តស្ស, វេទេហស្សត្រជា បិយា;
Tato dvesattarattassa, vedehassatrajā piyā;
១២២៣.
1223.
‘អលង្ករោថ មំ ខិប្បំ, សខិយោ ចាលង្ករោន្តុ 59 មេ;
‘Alaṅkarotha maṃ khippaṃ, sakhiyo cālaṅkarontu 60 me;
១២២៤.
1224.
តស្សា មាល្យំ អភិហរិំសុ, ចន្ទនញ្ច មហារហំ;
Tassā mālyaṃ abhihariṃsu, candanañca mahārahaṃ;
មណិសង្ខមុត្តារតនំ, នានារត្តេ ច អម្ពរេ។
Maṇisaṅkhamuttāratanaṃ, nānāratte ca ambare.
១២២៥.
1225.
១២២៦.
1226.
សា ច សខិមជ្ឈគតា, សព្ពាភរណភូសិតា;
Sā ca sakhimajjhagatā, sabbābharaṇabhūsitā;
សតេរតា អព្ភមិវ, ចន្ទកំ បាវិសី រុចា។
Sateratā abbhamiva, candakaṃ pāvisī rucā.
១២២៧.
1227.
ឧបសង្កមិត្វា វេទេហំ, វន្ទិត្វា វិនយេ រតំ;
Upasaṅkamitvā vedehaṃ, vanditvā vinaye rataṃ;
១២២៨.
1228.
តញ្ច ទិស្វាន វេទេហោ, អច្ឆរានំវ សង្គមំ;
Tañca disvāna vedeho, accharānaṃva saṅgamaṃ;
រុចំ សខិមជ្ឈគតំ, ឥទំ វចនមព្រវិ។
Rucaṃ sakhimajjhagataṃ, idaṃ vacanamabravi.
១២២៩.
1229.
‘‘កច្ចិ រមសិ បាសាទេ, អន្តោបោក្ខរណិំ បតិ;
‘‘Kacci ramasi pāsāde, antopokkharaṇiṃ pati;
កច្ចិ ពហុវិធំ ខជ្ជំ, សទា អភិហរន្តិ តេ។
Kacci bahuvidhaṃ khajjaṃ, sadā abhiharanti te.
១២៣០.
1230.
‘‘កច្ចិ ពហុវិធំ មាល្យំ, ឱចិនិត្វា កុមារិយោ;
‘‘Kacci bahuvidhaṃ mālyaṃ, ocinitvā kumāriyo;
១២៣១.
1231.
‘‘កេន វា វិកលំ តុយ្ហំ, កិំ ខិប្បំ អាហរន្តុ តេ;
‘‘Kena vā vikalaṃ tuyhaṃ, kiṃ khippaṃ āharantu te;
១២៣២.
1232.
វេទេហស្ស វចោ សុត្វា, រុចា បិតរមព្រវិ;
Vedehassa vaco sutvā, rucā pitaramabravi;
‘‘សព្ពមេតំ មហារាជ, លព្ភតិស្សរសន្តិកេ។
‘‘Sabbametaṃ mahārāja, labbhatissarasantike.
១២៣៣.
1233.
‘‘សុវេ បន្នរសោ ទិព្យោ, សហស្សំ អាហរន្តុ មេ;
‘‘Suve pannaraso dibyo, sahassaṃ āharantu me;
១២៣៤.
1234.
រុចាយ វចនំ សុត្វា, រាជា អង្គតិ មព្រវិ;
Rucāya vacanaṃ sutvā, rājā aṅgati mabravi;
‘‘ពហុំ វិនាសិតំ វិត្តំ, និរត្ថំ អផលំ តយា។
‘‘Bahuṃ vināsitaṃ vittaṃ, niratthaṃ aphalaṃ tayā.
១២៣៥.
1235.
‘‘ឧបោសថេ វសំ និច្ចំ, អន្នបានំ ន ភុញ្ជសិ;
‘‘Uposathe vasaṃ niccaṃ, annapānaṃ na bhuñjasi;
និយតេតំ អភុត្តព្ពំ, នត្ថិ បុញ្ញំ អភុញ្ជតោ’’។
Niyatetaṃ abhuttabbaṃ, natthi puññaṃ abhuñjato’’.
១២៣៦.
1236.
‘‘ពីជកោបិ ហិ សុត្វាន, តទា កស្សបភាសិតំ;
‘‘Bījakopi hi sutvāna, tadā kassapabhāsitaṃ;
បស្សសន្តោ មុហុំ ឧណ្ហំ, រុទំ អស្សូនិ វត្តយិ។
Passasanto muhuṃ uṇhaṃ, rudaṃ assūni vattayi.
១២៣៧.
1237.
នត្ថិ ភទ្ទេ បរោ លោកោ, កិំ និរត្ថំ វិហញ្ញសិ’’។
Natthi bhadde paro loko, kiṃ niratthaṃ vihaññasi’’.
១២៣៨.
1238.
វេទេហស្ស វចោ សុត្វា, រុចា រុចិរវណ្ណិនី;
Vedehassa vaco sutvā, rucā ruciravaṇṇinī;
ជានំ បុព្ពាបរំ ធម្មំ, បិតរំ ឯតទព្រវិ។
Jānaṃ pubbāparaṃ dhammaṃ, pitaraṃ etadabravi.
១២៣៩.
1239.
ពាលូបសេវី យោ ហោតិ, ពាលោវ សមបជ្ជថ។
Bālūpasevī yo hoti, bālova samapajjatha.
១២៤០.
1240.
‘‘មូឡ្ហោ ហិ មូឡ្ហមាគម្ម, ភិយ្យោ មោហំ និគច្ឆតិ;
‘‘Mūḷho hi mūḷhamāgamma, bhiyyo mohaṃ nigacchati;
បតិរូបំ អលាតេន, ពីជកេន ច មុយ្ហិតុំ។
Patirūpaṃ alātena, bījakena ca muyhituṃ.
១២៤១.
1241.
‘‘ត្វញ្ច ទេវាសិ សប្បញ្ញោ, ធីរោ អត្ថស្ស កោវិទោ;
‘‘Tvañca devāsi sappañño, dhīro atthassa kovido;
កថំ ពាលេហិ សទិសំ, ហីនទិដ្ឋិំ ឧបាគមិ។
Kathaṃ bālehi sadisaṃ, hīnadiṭṭhiṃ upāgami.
១២៤២.
1242.
‘‘សចេបិ សំសារបថេន សុជ្ឈតិ, និរត្ថិយា បព្ពជ្ជា គុណស្ស;
‘‘Sacepi saṃsārapathena sujjhati, niratthiyā pabbajjā guṇassa;
កីដោវ អគ្គិំ ជលិតំ អបាបតំ, ឧបបជ្ជតិ មោហមូឡ្ហោ 81 នគ្គភាវំ។
Kīṭova aggiṃ jalitaṃ apāpataṃ, upapajjati mohamūḷho 82 naggabhāvaṃ.
១២៤៣.
1243.
‘‘សំសារសុទ្ធីតិ បុរេ និវិដ្ឋា, កម្មំ វិទូសេន្តិ ពហូ អជានំ 83;
‘‘Saṃsārasuddhīti pure niviṭṭhā, kammaṃ vidūsenti bahū ajānaṃ 84;
បុព្ពេ កលី ទុគ្គហិតោវអត្ថា 85, ទុម្មោ ច យា ពលិសា អម្ពុជោវ។
Pubbe kalī duggahitovaatthā 86, dummo ca yā balisā ambujova.
១២៤៤.
1244.
‘‘ឧបមំ តេ ករិស្សាមិ, មហារាជ តវត្ថិយា;
‘‘Upamaṃ te karissāmi, mahārāja tavatthiyā;
ឧបមាយ មិធេកច្ចេ, អត្ថំ ជានន្តិ បណ្ឌិតា។
Upamāya midhekacce, atthaṃ jānanti paṇḍitā.
១២៤៥.
1245.
អតិភារំ សមាទាយ, អណ្ណវេ អវសីទតិ។
Atibhāraṃ samādāya, aṇṇave avasīdati.
១២៤៦.
1246.
‘‘ឯវមេវ នរោ បាបំ, ថោកំ ថោកម្បិ អាចិនំ;
‘‘Evameva naro pāpaṃ, thokaṃ thokampi ācinaṃ;
អតិភារំ សមាទាយ, និរយេ អវសីទតិ។
Atibhāraṃ samādāya, niraye avasīdati.
១២៤៧.
1247.
‘‘ន តាវ ភារោ បរិបូរោ, អលាតស្ស មហីបតិ;
‘‘Na tāva bhāro paripūro, alātassa mahīpati;
អាចិនាតិ ច តំ បាបំ, យេន គច្ឆតិ ទុគ្គតិំ។
Ācināti ca taṃ pāpaṃ, yena gacchati duggatiṃ.
១២៤៨.
1248.
‘‘បុព្ពេវស្ស កតំ បុញ្ញំ, អលាតស្ស មហីបតិ;
‘‘Pubbevassa kataṃ puññaṃ, alātassa mahīpati;
តស្សេវ ទេវ និស្សន្ទោ, យញ្ចេសោ លភតេ សុខំ។
Tasseva deva nissando, yañceso labhate sukhaṃ.
១២៤៩.
1249.
‘‘ខីយតេ ចស្ស តំ បុញ្ញំ, តថា ហិ អគុណេ រតោ;
‘‘Khīyate cassa taṃ puññaṃ, tathā hi aguṇe rato;
១២៥០.
1250.
‘‘តុលា យថា បគ្គហិតា, ឱហិតេ តុលមណ្ឌលេ;
‘‘Tulā yathā paggahitā, ohite tulamaṇḍale;
ឧន្នមេតិ តុលាសីសំ, ភារេ ឱរោបិតេ សតិ។
Unnameti tulāsīsaṃ, bhāre oropite sati.
១២៥១.
1251.
‘‘ឯវមេវ នរោ បុញ្ញំ, ថោកំ ថោកម្បិ អាចិនំ;
‘‘Evameva naro puññaṃ, thokaṃ thokampi ācinaṃ;
១២៥២.
1252.
‘‘យមជ្ជ ពីជកោ ទាសោ, ទុក្ខំ បស្សតិ អត្តនិ;
‘‘Yamajja bījako dāso, dukkhaṃ passati attani;
១២៥៣.
1253.
‘‘ខីយតេ ចស្ស តំ បាបំ, តថា ហិ វិនយេ រតោ;
‘‘Khīyate cassa taṃ pāpaṃ, tathā hi vinaye rato;
កស្សបញ្ច សមាបជ្ជ, មា ហេវុប្បថមាគមា។
Kassapañca samāpajja, mā hevuppathamāgamā.
១២៥៤.
1254.
‘‘យំ យញ្ហិ រាជ ភជតិ, សន្តំ វា យទិ វា អសំ;
‘‘Yaṃ yañhi rāja bhajati, santaṃ vā yadi vā asaṃ;
សីលវន្តំ វិសីលំ វា, វសំ តស្សេវ គច្ឆតិ។
Sīlavantaṃ visīlaṃ vā, vasaṃ tasseva gacchati.
១២៥៥.
1255.
‘‘យាទិសំ កុរុតេ មិត្តំ, យាទិសំ ចូបសេវតិ;
‘‘Yādisaṃ kurute mittaṃ, yādisaṃ cūpasevati;
១២៥៦.
1256.
‘‘សេវមានោ សេវមានំ, សម្ផុដ្ឋោ សម្ផុសំ បរំ;
‘‘Sevamāno sevamānaṃ, samphuṭṭho samphusaṃ paraṃ;
សរោ ទិទ្ធោ កលាបំវ, អលិត្តមុបលិម្បតិ;
Saro diddho kalāpaṃva, alittamupalimpati;
១២៥៧.
1257.
‘‘បូតិមច្ឆំ កុសគ្គេន, យោ នរោ ឧបនយ្ហតិ;
‘‘Pūtimacchaṃ kusaggena, yo naro upanayhati;
កុសាបិ បូតិ វាយន្តិ, ឯវំ ពាលូបសេវនា។
Kusāpi pūti vāyanti, evaṃ bālūpasevanā.
១២៥៨.
1258.
‘‘តគរញ្ច បលាសេន, យោ នរោ ឧបនយ្ហតិ;
‘‘Tagarañca palāsena, yo naro upanayhati;
បត្តាបិ សុរភិ វាយន្តិ, ឯវំ ធីរូបសេវនា។
Pattāpi surabhi vāyanti, evaṃ dhīrūpasevanā.
១២៥៩.
1259.
អសន្តេ នោបសេវេយ្យ, សន្តេ សេវេយ្យ បណ្ឌិតោ;
Asante nopaseveyya, sante seveyya paṇḍito;
អសន្តោ និរយំ នេន្តិ, សន្តោ បាបេន្តិ សុគ្គតិំ’’។
Asanto nirayaṃ nenti, santo pāpenti suggatiṃ’’.
១២៦០.
1260.
អហម្បិ ជាតិយោ សត្ត, សរេ សំសរិតត្តនោ;
Ahampi jātiyo satta, sare saṃsaritattano;
អនាគតាបិ សត្តេវ, យា គមិស្សំ ឥតោ ចុតា។
Anāgatāpi satteva, yā gamissaṃ ito cutā.
១២៦១.
1261.
‘‘យា មេ សា សត្តមី ជាតិ, អហុ បុព្ពេ ជនាធិប;
‘‘Yā me sā sattamī jāti, ahu pubbe janādhipa;
កម្មារបុត្តោ មគធេសុ, អហុំ រាជគហេ បុរេ។
Kammāraputto magadhesu, ahuṃ rājagahe pure.
១២៦២.
1262.
‘‘បាបំ សហាយមាគម្ម, ពហុំ បាបំ កតំ មយា;
‘‘Pāpaṃ sahāyamāgamma, bahuṃ pāpaṃ kataṃ mayā;
បរទារស្ស ហេឋេន្តោ, ចរិម្ហា អមរា វិយ។
Paradārassa heṭhento, carimhā amarā viya.
១២៦៣.
1263.
‘‘តំ កម្មំ និហិតំ អដ្ឋា, ភស្មច្ឆន្នោវ បាវកោ;
‘‘Taṃ kammaṃ nihitaṃ aṭṭhā, bhasmacchannova pāvako;
អថ អញ្ញេហិ កម្មេហិ, អជាយិំ វំសភូមិយំ។
Atha aññehi kammehi, ajāyiṃ vaṃsabhūmiyaṃ.
១២៦៤.
1264.
‘‘កោសម្ពិយំ សេដ្ឋិកុលេ, ឥទ្ធេ ផីតេ មហទ្ធនេ;
‘‘Kosambiyaṃ seṭṭhikule, iddhe phīte mahaddhane;
ឯកបុត្តោ មហារាជ, និច្ចំ សក្កតបូជិតោ។
Ekaputto mahārāja, niccaṃ sakkatapūjito.
១២៦៥.
1265.
‘‘តត្ថ មិត្តំ អសេវិស្សំ, សហាយំ សាតវេ រតំ;
‘‘Tattha mittaṃ asevissaṃ, sahāyaṃ sātave rataṃ;
បណ្ឌិតំ សុតសម្បន្នំ, សោ មំ អត្ថេ និវេសយិ។
Paṇḍitaṃ sutasampannaṃ, so maṃ atthe nivesayi.
១២៦៦.
1266.
‘‘ចាតុទ្ទសិំ បញ្ចទសិំ, ពហុំ រត្តិំ ឧបាវសិំ;
‘‘Cātuddasiṃ pañcadasiṃ, bahuṃ rattiṃ upāvasiṃ;
តំ កម្មំ និហិតំ អដ្ឋា, និធីវ ឧទកន្តិកេ។
Taṃ kammaṃ nihitaṃ aṭṭhā, nidhīva udakantike.
១២៦៧.
1267.
‘‘អថ បាបាន កម្មានំ, យមេតំ មគធេ កតំ;
‘‘Atha pāpāna kammānaṃ, yametaṃ magadhe kataṃ;
ផលំ បរិយាគ មំ 101 បច្ឆា, ភុត្វា ទុដ្ឋវិសំ យថា។
Phalaṃ pariyāga maṃ 102 pacchā, bhutvā duṭṭhavisaṃ yathā.
១២៦៨.
1268.
‘‘តតោ ចុតាហំ វេទេហ, រោរុវេ និរយេ ចិរំ;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, roruve niraye ciraṃ;
សកម្មុនា អបច្ចិស្សំ, តំ សរំ ន សុខំ លភេ។
Sakammunā apaccissaṃ, taṃ saraṃ na sukhaṃ labhe.
១២៦៩.
1269.
‘‘ពហុវស្សគណេ តត្ថ, ខេបយិត្វា ពហុំ ទុខំ;
‘‘Bahuvassagaṇe tattha, khepayitvā bahuṃ dukhaṃ;
១២៧០.
1270.
‘‘សាតបុត្តា មយា វូឡ្ហា, បិដ្ឋិយា ច រថេន ច;
‘‘Sātaputtā mayā vūḷhā, piṭṭhiyā ca rathena ca;
តស្ស កម្មស្ស និស្សន្ទោ, បរទារគមនស្ស មេ។
Tassa kammassa nissando, paradāragamanassa me.
១២៧១.
1271.
‘‘តតោ ចុតាហំ វេទេហ, កបិ អាសិំ ព្រហាវនេ;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, kapi āsiṃ brahāvane;
តស្ស កម្មស្ស និស្សន្ទោ, បរទារគមនស្ស មេ។
Tassa kammassa nissando, paradāragamanassa me.
១២៧២.
1272.
និលុញ្ចិតោ ជវោ ភទ្រោ, យោគ្គំ វូឡ្ហំ ចិរំ មយា;
Niluñcito javo bhadro, yoggaṃ vūḷhaṃ ciraṃ mayā;
តស្ស កម្មស្ស និស្សន្ទោ, បរទារគមនស្ស មេ។
Tassa kammassa nissando, paradāragamanassa me.
១២៧៣.
1273.
‘‘តតោ ចុតាហំ វេទេហ, វជ្ជីសុ កុលមាគមា;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, vajjīsu kulamāgamā;
នេវិត្ថី ន បុមា អាសិំ, មនុស្សត្តេ សុទុល្លភេ;
Nevitthī na pumā āsiṃ, manussatte sudullabhe;
តស្ស កម្មស្ស និស្សន្ទោ, បរទារគមនស្ស មេ។
Tassa kammassa nissando, paradāragamanassa me.
១២៧៤.
1274.
‘‘តតោ ចុតាហំ វេទេហ, អជាយិំ នន្ទនេ វនេ;
‘‘Tato cutāhaṃ vedeha, ajāyiṃ nandane vane;
១២៧៥.
1275.
‘‘វិចិត្តវត្ថាភរណា, អាមុត្តមណិកុណ្ឌលា;
‘‘Vicittavatthābharaṇā, āmuttamaṇikuṇḍalā;
កុសលា នច្ចគីតស្ស, សក្កស្ស បរិចារិកា។
Kusalā naccagītassa, sakkassa paricārikā.
១២៧៦.
1276.
‘‘តត្ថ ឋិតាហំ វេទេហ, សរាមិ ជាតិយោ ឥមា;
‘‘Tattha ṭhitāhaṃ vedeha, sarāmi jātiyo imā;
អនាគតាបិ សត្តេវ, យា គមិស្សំ ឥតោ ចុតា។
Anāgatāpi satteva, yā gamissaṃ ito cutā.
១២៧៧.
1277.
‘‘បរិយាគតំ តំ កុសលំ, យំ មេ កោសម្ពិយំ កតំ;
‘‘Pariyāgataṃ taṃ kusalaṃ, yaṃ me kosambiyaṃ kataṃ;
ទេវេ ចេវ មនុស្សេ ច, សន្ធាវិស្សំ ឥតោ ចុតា។
Deve ceva manusse ca, sandhāvissaṃ ito cutā.
១២៧៨.
1278.
១២៧៩.
1279.
‘‘សត្តមី ច គតិ ទេវ, ទេវបុត្តោ មហិទ្ធិកោ;
‘‘Sattamī ca gati deva, devaputto mahiddhiko;
១២៨០.
1280.
‘‘អជ្ជាបិ សន្តានមយំ, មាលំ គន្ថេន្តិ នន្ទនេ;
‘‘Ajjāpi santānamayaṃ, mālaṃ ganthenti nandane;
ទេវបុត្តោ ជវោ នាម, យោ មេ មាលំ បដិច្ឆតិ។
Devaputto javo nāma, yo me mālaṃ paṭicchati.
១២៨១.
1281.
‘‘មុហុត្តោ វិយ សោ ទិព្យោ, ឥធ វស្សានិ សោឡស;
‘‘Muhutto viya so dibyo, idha vassāni soḷasa;
រត្តិន្ទិវោ ច សោ ទិព្យោ, មានុសិំ សរទោសតំ។
Rattindivo ca so dibyo, mānusiṃ saradosataṃ.
១២៨២.
1282.
‘‘ឥតិ កម្មានិ អន្វេន្តិ, អសង្ខេយ្យាបិ ជាតិយោ;
‘‘Iti kammāni anventi, asaṅkheyyāpi jātiyo;
១២៨៣.
1283.
‘‘យោ ឥច្ឆេ បុរិសោ ហោតុំ, ជាតិំ ជាតិំ 121 បុនប្បុនំ;
‘‘Yo icche puriso hotuṃ, jātiṃ jātiṃ 122 punappunaṃ;
បរទារំ វិវជ្ជេយ្យ, ធោតបាទោវ កទ្ទមំ។
Paradāraṃ vivajjeyya, dhotapādova kaddamaṃ.
១២៨៤.
1284.
‘‘យា ឥច្ឆេ បុរិសោ ហោតុំ, ជាតិំ ជាតិំ បុនប្បុនំ;
‘‘Yā icche puriso hotuṃ, jātiṃ jātiṃ punappunaṃ;
សាមិកំ អបចាយេយ្យ, ឥន្ទំវ បរិចារិកា។
Sāmikaṃ apacāyeyya, indaṃva paricārikā.
១២៨៥.
1285.
‘‘យោ ឥច្ឆេ ទិព្យភោគញ្ច, ទិព្ពមាយុំ យសំ សុខំ;
‘‘Yo icche dibyabhogañca, dibbamāyuṃ yasaṃ sukhaṃ;
១២៨៦.
1286.
‘‘កាយេន វាចា មនសា, អប្បមត្តោ វិចក្ខណោ;
‘‘Kāyena vācā manasā, appamatto vicakkhaṇo;
អត្តនោ ហោតិ អត្ថាយ, ឥត្ថី វា យទិ វា បុមា។
Attano hoti atthāya, itthī vā yadi vā pumā.
១២៨៧.
1287.
‘‘យេ កេចិមេ មានុជា ជីវលោកេ, យសស្សិនោ សព្ពសមន្តភោគា;
‘‘Ye kecime mānujā jīvaloke, yasassino sabbasamantabhogā;
អសំសយំ តេហិ បុរេ សុចិណ្ណំ, កម្មស្សកាសេ បុថុ សព្ពសត្តា។
Asaṃsayaṃ tehi pure suciṇṇaṃ, kammassakāse puthu sabbasattā.
១២៨៨.
1288.
‘‘ឥង្ឃានុចិន្តេសិ សយម្បិ ទេវ, កុតោនិទានា តេ ឥមា ជនិន្ទ;
‘‘Iṅghānucintesi sayampi deva, kutonidānā te imā janinda;
យា តេ ឥមា អច្ឆរាសន្និកាសា, អលង្កតា កញ្ចនជាលឆន្នា’’។
Yā te imā accharāsannikāsā, alaṅkatā kañcanajālachannā’’.
១២៨៩.
1289.
ឥច្ចេវំ បិតរំ កញ្ញា, រុចា តោសេសិ អង្គតិំ;
Iccevaṃ pitaraṃ kaññā, rucā tosesi aṅgatiṃ;
មូឡ្ហស្ស មគ្គមាចិក្ខិ, ធម្មមក្ខាសិ សុព្ពតា។
Mūḷhassa maggamācikkhi, dhammamakkhāsi subbatā.
១២៩០.
1290.
អថាគមា ព្រហ្មលោកា, នារទោ មានុសិំ បជំ;
Athāgamā brahmalokā, nārado mānusiṃ pajaṃ;
ជម្ពុទីបំ អវេក្ខន្តោ, អទ្ទា រាជានមង្គតិំ។
Jambudīpaṃ avekkhanto, addā rājānamaṅgatiṃ.
១២៩១.
1291.
តញ្ច ទិស្វានានុប្បត្តំ, រុចា ឥសិមវន្ទថ។
Tañca disvānānuppattaṃ, rucā isimavandatha.
១២៩២.
1292.
នារទំ បរិបុច្ឆន្តោ, ឥទំ វចនមព្រវិ។
Nāradaṃ paripucchanto, idaṃ vacanamabravi.
១២៩៣.
1293.
‘‘កុតោ នុ អាគច្ឆសិ ទេវវណ្ណិ, ឱភាសយំ សព្ពទិសា 129 ចន្ទិមាវ;
‘‘Kuto nu āgacchasi devavaṇṇi, obhāsayaṃ sabbadisā 130 candimāva;
អក្ខាហិ មេ បុច្ឆិតោ នាមគោត្តំ, កថំ តំ ជានន្តិ មនុស្សលោកេ’’។
Akkhāhi me pucchito nāmagottaṃ, kathaṃ taṃ jānanti manussaloke’’.
១២៩៤.
1294.
‘‘អហញ្ហិ ទេវតោ ឥទានិ ឯមិ, ឱភាសយំ សព្ពទិសា 131 ចន្ទិមាវ;
‘‘Ahañhi devato idāni emi, obhāsayaṃ sabbadisā 132 candimāva;
អក្ខាមិ តេ បុច្ឆិតោ នាមគោត្តំ, ជានន្តិ មំ នារទោ កស្សបោ ច’’។
Akkhāmi te pucchito nāmagottaṃ, jānanti maṃ nārado kassapo ca’’.
១២៩៥.
1295.
‘‘អច្ឆេររូបំ តវ 133 យាទិសញ្ច, វេហាយសំ គច្ឆសិ តិដ្ឋសី ច;
‘‘Accherarūpaṃ tava 134 yādisañca, vehāyasaṃ gacchasi tiṭṭhasī ca;
បុច្ឆាមិ តំ នារទ ឯតមត្ថំ, អថ កេន វណ្ណេន តវាយមិទ្ធិ’’។
Pucchāmi taṃ nārada etamatthaṃ, atha kena vaṇṇena tavāyamiddhi’’.
១២៩៦.
1296.
‘‘សច្ចញ្ច ធម្មោ ច ទមោ ច ចាគោ, គុណា មមេតេ បកតា បុរាណា;
‘‘Saccañca dhammo ca damo ca cāgo, guṇā mamete pakatā purāṇā;
តេហេវ ធម្មេហិ សុសេវិតេហិ, មនោជវោ យេន កាមំ គតោស្មិ’’។
Teheva dhammehi susevitehi, manojavo yena kāmaṃ gatosmi’’.
១២៩៧.
1297.
‘‘អច្ឆេរមាចិក្ខសិ បុញ្ញសិទ្ធិំ, សចេ ហិ ឯតេហិ 135 យថា វទេសិ;
‘‘Accheramācikkhasi puññasiddhiṃ, sace hi etehi 136 yathā vadesi;
បុច្ឆាមិ តំ នារទ ឯតមត្ថំ, បុដ្ឋោ ច មេ សាធុ វិយាករោហិ’’។
Pucchāmi taṃ nārada etamatthaṃ, puṭṭho ca me sādhu viyākarohi’’.
១២៩៨.
1298.
‘‘បុច្ឆស្សុ មំ រាជ តវេស អត្ថោ, យំ សំសយំ កុរុសេ ភូមិបាល;
‘‘Pucchassu maṃ rāja tavesa attho, yaṃ saṃsayaṃ kuruse bhūmipāla;
អហំ តំ និស្សំសយតំ គមេមិ, នយេហិ ញាយេហិ ច ហេតុភី ច’’។
Ahaṃ taṃ nissaṃsayataṃ gamemi, nayehi ñāyehi ca hetubhī ca’’.
១២៩៩.
1299.
‘‘បុច្ឆាមិ តំ នារទ ឯតមត្ថំ, បុដ្ឋោ ច មេ នារទ មា មុសា ភណិ;
‘‘Pucchāmi taṃ nārada etamatthaṃ, puṭṭho ca me nārada mā musā bhaṇi;
អត្ថិ នុ ទេវា បិតរោ នុ អត្ថិ, លោកោ បរោ អត្ថិ ជនោ យមាហុ’’។
Atthi nu devā pitaro nu atthi, loko paro atthi jano yamāhu’’.
១៣០០.
1300.
‘‘អត្ថេវ ទេវា បិតរោ ច អត្ថិ, លោកោ បរោ អត្ថិ ជនោ យមាហុ;
‘‘Attheva devā pitaro ca atthi, loko paro atthi jano yamāhu;
កាមេសុ គិទ្ធា ច នរា បមូឡ្ហា, លោកំ បរំ ន វិទូ មោហយុត្តា’’។
Kāmesu giddhā ca narā pamūḷhā, lokaṃ paraṃ na vidū mohayuttā’’.
១៣០១.
1301.
‘‘អត្ថីតិ ចេ នារទ សទ្ទហាសិ, និវេសនំ បរលោកេ មតានំ;
‘‘Atthīti ce nārada saddahāsi, nivesanaṃ paraloke matānaṃ;
ឥធេវ មេ បញ្ច សតានិ ទេហិ, ទស្សាមិ តេ បរលោកេ សហស្សំ’’។
Idheva me pañca satāni dehi, dassāmi te paraloke sahassaṃ’’.
១៣០២.
1302.
‘‘ទជ្ជេមុ ខោ បញ្ច សតានិ ភោតោ, ជញ្ញាមុ ចេ សីលវន្តំ វទញ្ញុំ 137;
‘‘Dajjemu kho pañca satāni bhoto, jaññāmu ce sīlavantaṃ vadaññuṃ 138;
លុទ្ទំ តំ ភោន្តំ និរយេ វសន្តំ, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Luddaṃ taṃ bhontaṃ niraye vasantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣០៣.
1303.
‘‘ឥធេវ យោ ហោតិ អធម្មសីលោ 139, បាបាចារោ អលសោ លុទ្ទកម្មោ;
‘‘Idheva yo hoti adhammasīlo 140, pāpācāro alaso luddakammo;
ន បណ្ឌិតា តស្មិំ ឥណំ ទទន្តិ, ន ហិ អាគមោ ហោតិ តថាវិធម្ហា។
Na paṇḍitā tasmiṃ iṇaṃ dadanti, na hi āgamo hoti tathāvidhamhā.
១៣០៤.
1304.
‘‘ទក្ខញ្ច បោសំ មនុជា វិទិត្វា, ឧដ្ឋានកំ 141 សីលវន្តំ វទញ្ញុំ;
‘‘Dakkhañca posaṃ manujā viditvā, uṭṭhānakaṃ 142 sīlavantaṃ vadaññuṃ;
សយមេវ ភោគេហិ និមន្តយន្តិ, កម្មំ ករិត្វា បុន មាហរេសិ’’។
Sayameva bhogehi nimantayanti, kammaṃ karitvā puna māharesi’’.
១៣០៥.
1305.
តំ ខជ្ជមានំ និរយេ វសន្តំ, កាកេហិ គិជ្ឈេហិ ច សេនកេហិ 147;
Taṃ khajjamānaṃ niraye vasantaṃ, kākehi gijjhehi ca senakehi 148;
សញ្ឆិន្នគត្តំ រុហិរំ សវន្តំ, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣០៦.
1306.
‘‘អន្ធំតមំ តត្ថ ន ចន្ទសូរិយា, និរយោ សទា តុមុលោ ឃោររូបោ;
‘‘Andhaṃtamaṃ tattha na candasūriyā, nirayo sadā tumulo ghorarūpo;
សា នេវ រត្តី ន ទិវា បញ្ញាយតិ, តថាវិធេ កោ វិចរេ ធនត្ថិកោ។
Sā neva rattī na divā paññāyati, tathāvidhe ko vicare dhanatthiko.
១៣០៧.
1307.
‘‘សពលោ ច សាមោ ច ទុវេ សុវានា, បវទ្ធកាយា ពលិនោ មហន្តា;
‘‘Sabalo ca sāmo ca duve suvānā, pavaddhakāyā balino mahantā;
ខាទន្តិ ទន្តេហិ អយោមយេហិ, ឥតោ បណុន្នំ បរលោកបត្តំ 149។
Khādanti dantehi ayomayehi, ito paṇunnaṃ paralokapattaṃ 150.
១៣០៨.
1308.
‘‘តំ ខជ្ជមានំ និរយេ វសន្តំ, លុទ្ទេហិ វាឡេហិ អឃម្មិគេហិ ច;
‘‘Taṃ khajjamānaṃ niraye vasantaṃ, luddehi vāḷehi aghammigehi ca;
សញ្ឆិន្នគត្តំ រុហិរំ សវន្តំ, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣០៩.
1309.
‘‘ឧសូហិ សត្តីហិ ច សុនិសិតាហិ, ហនន្តិ វិជ្ឈន្តិ ច បច្ចមិត្តា 151;
‘‘Usūhi sattīhi ca sunisitāhi, hananti vijjhanti ca paccamittā 152;
កាឡូបកាឡា និរយម្ហិ ឃោរេ, បុព្ពេ នរំ ទុក្កដកម្មការិំ។
Kāḷūpakāḷā nirayamhi ghore, pubbe naraṃ dukkaṭakammakāriṃ.
១៣១០.
1310.
‘‘តំ ហញ្ញមានំ និរយេ វជន្តំ, កុច្ឆិស្មិំ បស្សស្មិំ វិប្ផាលិតូទរំ;
‘‘Taṃ haññamānaṃ niraye vajantaṃ, kucchismiṃ passasmiṃ vipphālitūdaraṃ;
សញ្ឆិន្នគត្តំ រុហិរំ សវន្តំ, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣១១.
1311.
‘‘សត្តី ឧសូ តោមរភិណ្ឌិវាលា, វិវិធាវុធា វស្សន្តិ តត្ថ ទេវា;
‘‘Sattī usū tomarabhiṇḍivālā, vividhāvudhā vassanti tattha devā;
បតន្តិ អង្គារមិវច្ចិមន្តោ, សិលាសនី វស្សតិ លុទ្ទកម្មេ។
Patanti aṅgāramivaccimanto, silāsanī vassati luddakamme.
១៣១២.
1312.
‘‘ឧណ្ហោ ច វាតោ និរយម្ហិ ទុស្សហោ, ន តម្ហិ សុខំ លព្ភតិ 153 ឥត្តរម្បិ;
‘‘Uṇho ca vāto nirayamhi dussaho, na tamhi sukhaṃ labbhati 154 ittarampi;
តំ តំ វិធាវន្តមលេនមាតុរំ, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Taṃ taṃ vidhāvantamalenamāturaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣១៣.
1313.
‘‘សន្ធាវមានម្បិ 155 រថេសុ យុត្តំ, សជោតិភូតំ បថវិំ កមន្តំ;
‘‘Sandhāvamānampi 156 rathesu yuttaṃ, sajotibhūtaṃ pathaviṃ kamantaṃ;
បតោទលដ្ឋីហិ សុចោទយន្តំ 157, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Patodalaṭṭhīhi sucodayantaṃ 158, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣១៤.
1314.
‘‘តមារុហន្តំ ខុរសញ្ចិតំ គិរិំ, វិភិំសនំ បជ្ជលិតំ ភយានកំ;
‘‘Tamāruhantaṃ khurasañcitaṃ giriṃ, vibhiṃsanaṃ pajjalitaṃ bhayānakaṃ;
សញ្ឆិន្នគត្តំ រុហិរំ សវន្តំ, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣១៥.
1315.
‘‘តមារុហន្តំ បព្ពតសន្និកាសំ, អង្គាររាសិំ ជលិតំ ភយានកំ;
‘‘Tamāruhantaṃ pabbatasannikāsaṃ, aṅgārarāsiṃ jalitaṃ bhayānakaṃ;
សុទឌ្ឍគត្តំ កបណំ រុទន្តំ, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Sudaḍḍhagattaṃ kapaṇaṃ rudantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣១៦.
1316.
អយោមយេហិ តិក្ខេហិ, នរលោហិតបាយិភិ។
Ayomayehi tikkhehi, naralohitapāyibhi.
១៣១៧.
1317.
‘‘តមារុហន្តិ នារិយោ, នរា ច បរទារគូ;
‘‘Tamāruhanti nāriyo, narā ca paradāragū;
ចោទិតា សត្តិហត្ថេហិ, យមនិទ្ទេសការិភិ។
Coditā sattihatthehi, yamaniddesakāribhi.
១៣១៨.
1318.
‘‘តមារុហន្តំ និរយំ, សិម្ពលិំ រុហរិមក្ខិតំ;
‘‘Tamāruhantaṃ nirayaṃ, simbaliṃ ruharimakkhitaṃ;
១៣១៩.
1319.
‘‘បស្សសន្តំ មុហុំ ឧណ្ហំ, បុព្ពកម្មាបរាធិកំ;
‘‘Passasantaṃ muhuṃ uṇhaṃ, pubbakammāparādhikaṃ;
ទុមគ្គេ វិតចំ គត្តំ 163, កោ តំ យាចេយ្យ តំ ធនំ។
Dumagge vitacaṃ gattaṃ 164, ko taṃ yāceyya taṃ dhanaṃ.
១៣២០.
1320.
‘‘អព្ភកូដសមា ឧច្ចា, អសិបត្តាចិតា ទុមា;
‘‘Abbhakūṭasamā uccā, asipattācitā dumā;
អយោមយេហិ តិក្ខេហិ, នរលោហិតបាយិភិ។
Ayomayehi tikkhehi, naralohitapāyibhi.
១៣២១.
1321.
‘‘តមារុហន្តំ អសិបត្តបាទបំ, អសីហិ តិក្ខេហិ ច ឆិជ្ជមានំ 165;
‘‘Tamāruhantaṃ asipattapādapaṃ, asīhi tikkhehi ca chijjamānaṃ 166;
សញ្ឆិន្នគត្តំ រុហិរំ សវន្តំ, កោ ចោទយេ បរលោកេ សហស្សំ។
Sañchinnagattaṃ ruhiraṃ savantaṃ, ko codaye paraloke sahassaṃ.
១៣២២.
1322.
សម្បតិតំ វេតរណិំ, កោ តំ យាចេយ្យ តំ ធនំ។
Sampatitaṃ vetaraṇiṃ, ko taṃ yāceyya taṃ dhanaṃ.
១៣២៣.
1323.
អយោបោក្ខរសញ្ឆន្នា, តិក្ខា បត្តេហិ សន្ទតិ។
Ayopokkharasañchannā, tikkhā pattehi sandati.
១៣២៤.
1324.
‘‘តត្ថ សញ្ឆិន្នគត្តំ តំ, វុយ្ហន្តំ រុហិរមក្ខិតំ;
‘‘Tattha sañchinnagattaṃ taṃ, vuyhantaṃ ruhiramakkhitaṃ;
វេតរញ្ញេ អនាលម្ពេ, កោ តំ យាចេយ្យ តំ ធនំ’’។
Vetaraññe anālambe, ko taṃ yāceyya taṃ dhanaṃ’’.
១៣២៥.
1325.
‘‘វេធាមិ រុក្ខោ វិយ ឆិជ្ជមានោ, ទិសំ ន ជានាមិ បមូឡ្ហសញ្ញោ;
‘‘Vedhāmi rukkho viya chijjamāno, disaṃ na jānāmi pamūḷhasañño;
ភយានុតប្បាមិ មហា ច មេ ភយា, សុត្វាន កថា 171 តវ ភាសិតា ឥសេ។
Bhayānutappāmi mahā ca me bhayā, sutvāna kathā 172 tava bhāsitā ise.
១៣២៦.
1326.
‘‘អាទិត្តេ វារិមជ្ឈំវ, ទីបំវោឃេ មហណ្ណវេ;
‘‘Āditte vārimajjhaṃva, dīpaṃvoghe mahaṇṇave;
អន្ធការេវ បជ្ជោតោ, ត្វំ នោសិ សរណំ ឥសេ។
Andhakāreva pajjoto, tvaṃ nosi saraṇaṃ ise.
១៣២៧.
1327.
‘‘អត្ថញ្ច ធម្មំ អនុសាស មំ ឥសេ, អតីតមទ្ធា អបរាធិតំ មយា;
‘‘Atthañca dhammaṃ anusāsa maṃ ise, atītamaddhā aparādhitaṃ mayā;
អាចិក្ខ មេ នារទ សុទ្ធិមគ្គំ, យថា អហំ នោ និរយំ បតេយ្យំ’’។
Ācikkha me nārada suddhimaggaṃ, yathā ahaṃ no nirayaṃ pateyyaṃ’’.
១៣២៨.
1328.
‘‘យថា អហុ ធតរដ្ឋោ ( ) 173, វេស្សាមិត្តោ អដ្ឋកោ យាមតគ្គិ;
‘‘Yathā ahu dhataraṭṭho ( ) 174, vessāmitto aṭṭhako yāmataggi;
ឧសិន្ទរោ ចាបិ សិវី ច រាជា, បរិចារកា សមណព្រាហ្មណានំ។
Usindaro cāpi sivī ca rājā, paricārakā samaṇabrāhmaṇānaṃ.
១៣២៩.
1329.
អធម្មំ បរិវជ្ជេត្វា, ធម្មំ ចរ មហីបតិ។
Adhammaṃ parivajjetvā, dhammaṃ cara mahīpati.
១៣៣០.
1330.
‘‘អន្នហត្ថា ច តេ ព្យម្ហេ, ឃោសយន្តុ បុរេ តវ;
‘‘Annahatthā ca te byamhe, ghosayantu pure tava;
កោ ឆាតោ កោ ច តសិតោ, កោ មាលំ កោ វិលេបនំ;
Ko chāto ko ca tasito, ko mālaṃ ko vilepanaṃ;
នានារត្តានំ វត្ថានំ, កោ នគ្គោ បរិទហិស្សតិ។
Nānārattānaṃ vatthānaṃ, ko naggo paridahissati.
១៣៣១.
1331.
ឥតិ សាយញ្ច បាតោ ច, ឃោសយន្តុ បុរេ តវ។
Iti sāyañca pāto ca, ghosayantu pure tava.
១៣៣២.
1332.
‘‘ជិណ្ណំ បោសំ គវស្សញ្ច, មាស្សុ យុញ្ជ យថា បុរេ;
‘‘Jiṇṇaṃ posaṃ gavassañca, māssu yuñja yathā pure;
បរិហារញ្ច ទជ្ជាសិ, អធិការកតោ ពលី។
Parihārañca dajjāsi, adhikārakato balī.
១៣៣៣.
1333.
‘‘កាយោ តេ រថសញ្ញាតោ, មនោសារថិកោ លហុ;
‘‘Kāyo te rathasaññāto, manosārathiko lahu;
អវិហិំសាសារិតក្ខោ, សំវិភាគបដិច្ឆទោ។
Avihiṃsāsāritakkho, saṃvibhāgapaṭicchado.
១៣៣៤.
1334.
‘‘បាទសញ្ញមនេមិយោ, ហត្ថសញ្ញមបក្ខរោ;
‘‘Pādasaññamanemiyo, hatthasaññamapakkharo;
កុច្ឆិសញ្ញមនព្ភន្តោ, វាចាសញ្ញមកូជនោ។
Kucchisaññamanabbhanto, vācāsaññamakūjano.
១៣៣៥.
1335.
‘‘សច្ចវាក្យសមត្តង្គោ, អបេសុញ្ញសុសញ្ញតោ;
‘‘Saccavākyasamattaṅgo, apesuññasusaññato;
គិរាសខិលនេលង្គោ, មិតភាណិសិលេសិតោ។
Girāsakhilanelaṅgo, mitabhāṇisilesito.
១៣៣៦.
1336.
‘‘សទ្ធាលោភសុសង្ខារោ, និវាតញ្ជលិកុព្ពរោ;
‘‘Saddhālobhasusaṅkhāro, nivātañjalikubbaro;
១៣៣៧.
1337.
‘‘អក្កោធនមនុគ្ឃាតី, ធម្មបណ្ឌរឆត្តកោ;
‘‘Akkodhanamanugghātī, dhammapaṇḍarachattako;
១៣៣៨.
1338.
‘‘កាលញ្ញុតាចិត្តសារោ, វេសារជ្ជតិទណ្ឌកោ;
‘‘Kālaññutācittasāro, vesārajjatidaṇḍako;
១៣៣៩.
1339.
‘‘អលីនចិត្តសន្ថារោ , វុទ្ធិសេវី រជោហតោ;
‘‘Alīnacittasanthāro , vuddhisevī rajohato;
សតិ បតោទោ ធីរស្ស, ធិតិ យោគោ ច រស្មិយោ។
Sati patodo dhīrassa, dhiti yogo ca rasmiyo.
១៣៤០.
1340.
ឥច្ឆា លោភោ ច កុម្មគ្គោ, ឧជុមគ្គោ ច សំយមោ។
Icchā lobho ca kummaggo, ujumaggo ca saṃyamo.
១៣៤១.
1341.
‘‘រូបេ សទ្ទេ រសេ គន្ធេ, វាហនស្ស បធាវតោ;
‘‘Rūpe sadde rase gandhe, vāhanassa padhāvato;
បញ្ញា អាកោដនី រាជ, តត្ថ អត្តាវ សារថិ។
Paññā ākoṭanī rāja, tattha attāva sārathi.
១៣៤២.
1342.
‘‘សចេ ឯតេន យានេន, សមចរិយា ទឡ្ហា ធិតិ;
‘‘Sace etena yānena, samacariyā daḷhā dhiti;
សព្ពកាមទុហោ រាជ, ន ជាតុ និរយំ វជេ’’។
Sabbakāmaduho rāja, na jātu nirayaṃ vaje’’.
១៣៤៣.
1343.
‘‘អលាតោ ទេវទត្តោសិ, សុនាមោ អាសិ ភទ្ទជិ;
‘‘Alāto devadattosi, sunāmo āsi bhaddaji;
វិជយោ សារិបុត្តោសិ, មោគ្គល្លានោសិ ពីជកោ។
Vijayo sāriputtosi, moggallānosi bījako.
១៣៤៤.
1344.
‘‘សុនក្ខត្តោ លិច្ឆវិបុត្តោ, គុណោ អាសិ អចេលកោ;
‘‘Sunakkhatto licchaviputto, guṇo āsi acelako;
អានន្ទោ សា រុចា អាសិ, យា រាជានំ បសាទយិ។
Ānando sā rucā āsi, yā rājānaṃ pasādayi.
១៣៤៥.
1345.
‘‘ឩរុវេឡកស្សបោ រាជា, បាបទិដ្ឋិ តទា អហុ;
‘‘Ūruveḷakassapo rājā, pāpadiṭṭhi tadā ahu;
មហាព្រហ្មា ពោធិសត្តោ, ឯវំ ធារេថ ជាតក’’ន្តិ។
Mahābrahmā bodhisatto, evaṃ dhāretha jātaka’’nti.
មហានារទកស្សបជាតកំ អដ្ឋមំ។
Mahānāradakassapajātakaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ខុទ្ទកនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā / [៥៤៥] ៨. មហានារទកស្សបជាតកវណ្ណនា • [545] 8. Mahānāradakassapajātakavaṇṇanā