Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
ဒီဃ နိကာယ ၁၅
Long Discourses 15
မဟာနိဒါနသုတ္တ
The Great Discourse on Causation
၁၊ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ
1. Dependent Origination
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ကုရူသု ဝိဟရတိ ကမ္မာသဓမ္မံ နာမ ကုရူနံ နိဂမော၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying in the land of the Kurus, near the Kuru town named Kammāsadamma.
အထ ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ, ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစ: “အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ၊ ယာဝ ဂမ္ဘီရော စာယံ, ဘန္တေ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဂမ္ဘီရာဝဘာသော စ, အထ စ ပန မေ ဥတ္တာနကုတ္တာနကော ဝိယ ခါယတီ”တိ၊
Then Venerable Ānanda went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him, “It’s incredible, sir, it’s amazing, in that this dependent origination is deep and appears deep, yet to me it seems as plain as can be.”
“မာ ဟေဝံ, အာနန္ဒ, အဝစ, မာ ဟေဝံ, အာနန္ဒ, အဝစ၊ ဂမ္ဘီရော စာယံ, အာနန္ဒ, ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ ဂမ္ဘီရာဝဘာသော စ၊ ဧတဿ, အာနန္ဒ, ဓမ္မဿ အနနုဗောဓာ အပ္ပဋိဝေဓာ ဧဝမယံ ပဇာ တန္တာကုလကဇာတာ ကုလဂဏ္ဌိကဇာတာ မုဉ္ဇပဗ္ဗဇဘူတာ အပါယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပါတံ သံသာရံ နာတိဝတ္တတိ၊
“Don’t say that, Ānanda, don’t say that! This dependent origination is deep and appears deep. It is because of not understanding and not penetrating this teaching that this population has become tangled like string, knotted like a ball of thread, and matted like rushes and reeds, and it doesn’t escape the places of loss, the bad places, the underworld, transmigration.
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဇရာမရဏန်'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ ဇရာမရဏန်'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန်'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for old age and death?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for old age and death?’ you should answer, ‘Rebirth is a condition for old age and death.’
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဇာတီ'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ ဇာတီ'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတီ'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for rebirth?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for rebirth?’ you should answer, ‘Continued existence is a condition for rebirth.’
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဘဝေါ'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ ဘဝေါ'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for continued existence?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for continued existence?’ you should answer, ‘Grasping is a condition for continued existence.’
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဥပါဒါနန်'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ ဥပါဒါနန်'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနန်'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for grasping?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for grasping?’ you should answer, ‘Craving is a condition for grasping.’
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ တဏှာ'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ တဏှာ'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for craving?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for craving?’ you should answer, ‘Feeling is a condition for craving.’
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဝေဒနာ'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ ဝေဒနာ'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for feeling?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for feeling?’ you should answer, ‘Contact is a condition for feeling.’
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဖဿော'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ ဖဿော'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘နာမရူပပစ္စယာ ဖဿော'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for contact?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for contact?’ you should answer, ‘Name and form are conditions for contact.’
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ နာမရူပန်'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ နာမရူပန်'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန်'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for name and form?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for name and form?’ you should answer, ‘Consciousness is a condition for name and form.’
‘အတ္ထိ ဣဒပ္ပစ္စယာ ဝိညာဏန်'တိ ဣတိ ပုဋ္ဌေန သတာ, အာနန္ဒ, အတ္ထီတိဿ ဝစနီယံ၊ ‘ကိံပစ္စယာ ဝိညာဏန်'တိ ဣတိ စေ ဝဒေယျ, ‘နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏန်'တိ ဣစ္စဿ ဝစနီယံ၊
When asked, ‘Is there a specific condition for consciousness?’ you should answer, ‘There is.’ If they say, ‘What is a condition for consciousness?’ you should answer, ‘Name and form are conditions for consciousness.’
ဣတိ ခေါ, အာနန္ဒ, နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ၊ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ၊
So: name and form are conditions for consciousness. Consciousness is a condition for name and form. Name and form are conditions for contact. Contact is a condition for feeling. Feeling is a condition for craving. Craving is a condition for grasping. Grasping is a condition for continued existence. Continued existence is a condition for rebirth. Rebirth is a condition for old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress to come to be. That is how this entire mass of suffering originates.
‘ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန်'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ၊ ဇာတိ စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သေယျထိဒံ—ဒေဝါနံ ဝါ ဒေဝတ္တာယ, ဂန္ဓဗ္ဗာနံ ဝါ ဂန္ဓဗ္ဗတ္တာယ, ယက္ခာနံ ဝါ ယက္ခတ္တာယ, ဘူတာနံ ဝါ ဘူတတ္တာယ, မနုဿာနံ ဝါ မနုဿတ္တာယ, စတုပ္ပဒါနံ ဝါ စတုပ္ပဒတ္တာယ, ပက္ခီနံ ဝါ ပက္ခိတ္တာယ, သရီသပါနံ ဝါ သရီသပတ္တာယ, တေသံ တေသဉ္စ ဟိ, အာနန္ဒ, သတ္တာနံ တဒတ္တာယ ဇာတိ နာဘဝိဿ၊ သဗ္ဗသော ဇာတိယာ အသတိ ဇာတိနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ဇရာမရဏံ ပညာယေထာ”တိ?
‘Rebirth is a condition for old age and death’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no rebirth for anyone anywhere. That is, there were no rebirth of sentient beings into their various realms—of gods, centaurs, spirits, creatures, humans, quadrupeds, birds, or reptiles, each into their own realm. When there’s no rebirth at all, with the cessation of rebirth, would old age and death still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဇရာမရဏဿ, ယဒိဒံ ဇာတိ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of old age and death, namely rebirth.
‘ဘဝပစ္စယာ ဇာတီ'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ၊ ဘဝေါ စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သေယျထိဒံ—ကာမဘဝေါ ဝါ ရူပဘဝေါ ဝါ အရူပဘဝေါ ဝါ, သဗ္ဗသော ဘဝေ အသတိ ဘဝနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ဇာတိ ပညာယေထာ”တိ?
‘Continued existence is a condition for rebirth’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no continued existence for anyone anywhere. That is, continued existence in the sensual realm, the realm of luminous form, or the formless realm. When there’s no continued existence at all, with the cessation of continued existence, would rebirth still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဇာတိယာ, ယဒိဒံ ဘဝေါ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of rebirth, namely continued existence.
‘ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ၊ ဥပါဒါနဉ္စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သေယျထိဒံ—ကာမုပါဒါနံ ဝါ ဒိဋ္ဌုပါဒါနံ ဝါ သီလဗ္ဗတုပါဒါနံ ဝါ အတ္တဝါဒုပါဒါနံ ဝါ, သဗ္ဗသော ဥပါဒါနေ အသတိ ဥပါဒါနနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ဘဝေါ ပညာယေထာ”တိ?
‘Grasping is a condition for continued existence’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no grasping for anyone anywhere. That is, grasping at sensual pleasures, views, precepts and observances, and theories of a self. When there’s no grasping at all, with the cessation of grasping, would continued existence still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဘဝဿ, ယဒိဒံ ဥပါဒါနံ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of continued existence, namely grasping.
‘တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနန်'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ၊ တဏှာ စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သေယျထိဒံ—ရူပတဏှာ သဒ္ဒတဏှာ ဂန္ဓတဏှာ ရသတဏှာ ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ ဓမ္မတဏှာ, သဗ္ဗသော တဏှာယ အသတိ တဏှာနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ဥပါဒါနံ ပညာယေထာ”တိ?
‘Craving is a condition for grasping’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no craving for anyone anywhere. That is, craving for sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts. When there’s no craving at all, with the cessation of craving, would grasping still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဥပါဒါနဿ, ယဒိဒံ တဏှာ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of grasping, namely craving.
‘ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ၊ ဝေဒနာ စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သေယျထိဒံ—စက္ခုသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ သောတသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ ဃာနသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ ဇိဝှါသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ ကာယသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ မနောသမ္ဖဿဇာ ဝေဒနာ, သဗ္ဗသော ဝေဒနာယ အသတိ ဝေဒနာနိရောဓာ အပိ နု ခေါ တဏှာ ပညာယေထာ”တိ?
‘Feeling is a condition for craving’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no feeling for anyone anywhere. That is, feeling born of contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. When there’s no feeling at all, with the cessation of feeling, would craving still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော တဏှာယ, ယဒိဒံ ဝေဒနာ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of craving, namely feeling.
ဣတိ ခေါ ပနေတံ, အာနန္ဒ, ဝေဒနံ ပဋိစ္စ တဏှာ, တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ, ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော, လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော, ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ, ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ, အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော, ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ, မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခော၊ အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ၊
So it is, Ānanda, that feeling is a cause of craving. Craving is a cause of seeking. Seeking is a cause of gaining material possessions. Gaining material possessions is a cause of assessing. Assessing is a cause of desire and lust. Desire and lust is a cause of attachment. Attachment is a cause of ownership. Ownership is a cause of stinginess. Stinginess is a cause of safeguarding. Owing to safeguarding, many bad, unskillful things come to be: taking up the rod and the sword, quarrels, arguments, and disputes, accusations, divisive speech, and lies.
‘အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တီ'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ၊ အာရက္ခော စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သဗ္ဗသော အာရက္ခေ အသတိ အာရက္ခနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝေယျုန်”တိ?
‘Owing to safeguarding, many bad, unskillful things come to be: taking up the rod and the sword, quarrels, arguments, and disputes, accusations, divisive speech, and lies’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no safeguarding for anyone anywhere. When there’s no safeguarding at all, with the cessation of safeguarding, would those many bad, unskillful things still come to be?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါနံ အနေကေသံ ပါပကာနံ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ သမ္ဘဝါယ ယဒိဒံ အာရက္ခော၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason for the origination of those many bad, unskillful things, namely safeguarding.
‘မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခော'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခော၊ မစ္ဆရိယဉ္စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သဗ္ဗသော မစ္ဆရိယေ အသတိ မစ္ဆရိယနိရောဓာ အပိ နု ခေါ အာရက္ခော ပညာယေထာ”တိ?
‘Stinginess is a cause of safeguarding’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no stinginess for anyone anywhere. When there’s no stinginess at all, with the cessation of stinginess, would safeguarding still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော အာရက္ခဿ, ယဒိဒံ မစ္ဆရိယံ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of safeguarding, namely stinginess.
‘ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယန်'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ၊ ပရိဂ္ဂဟော စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သဗ္ဗသော ပရိဂ္ဂဟေ အသတိ ပရိဂ္ဂဟနိရောဓာ အပိ နု ခေါ မစ္ဆရိယံ ပညာယေထာ”တိ?
‘Ownership is a cause of stinginess’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no ownership for anyone anywhere. When there’s no ownership at all, with the cessation of ownership, would stinginess still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော မစ္ဆရိယဿ, ယဒိဒံ ပရိဂ္ဂဟော၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of stinginess, namely ownership.
‘အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော၊ အဇ္ဈောသာနဉ္စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သဗ္ဗသော အဇ္ဈောသာနေ အသတိ အဇ္ဈောသာနနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ပရိဂ္ဂဟော ပညာယေထာ”တိ?
‘Attachment is a cause of ownership’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no attachment for anyone anywhere. When there’s no attachment at all, with the cessation of attachment, would ownership still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ပရိဂ္ဂဟဿ—ယဒိဒံ အဇ္ဈောသာနံ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of ownership, namely attachment.
‘ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနန်'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ၊ ဆန္ဒရာဂေါ စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သဗ္ဗသော ဆန္ဒရာဂေ အသတိ ဆန္ဒရာဂနိရောဓာ အပိ နု ခေါ အဇ္ဈောသာနံ ပညာယေထာ”တိ?
‘Desire and lust is a cause of attachment’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no desire and lust for anyone anywhere. When there’s no desire and lust at all, with the cessation of desire and lust, would attachment still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော အဇ္ဈောသာနဿ, ယဒိဒံ ဆန္ဒရာဂေါ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of attachment, namely desire and lust.
‘ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ၊ ဝိနိစ္ဆယော စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သဗ္ဗသော ဝိနိစ္ဆယေ အသတိ ဝိနိစ္ဆယနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ဆန္ဒရာဂေါ ပညာယေထာ”တိ?
‘Assessing is a cause of desire and lust’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no assessing for anyone anywhere. When there’s no assessing at all, with the cessation of assessing, would desire and lust still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဆန္ဒရာဂဿ, ယဒိဒံ ဝိနိစ္ဆယော၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of desire and lust, namely assessing.
‘လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော၊ လာဘော စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သဗ္ဗသော လာဘေ အသတိ လာဘနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ဝိနိစ္ဆယော ပညာယေထာ”တိ?
‘Gaining material possessions is a cause of assessing’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no gaining of material possessions for anyone anywhere. When there’s no gaining of material possessions at all, with the cessation of gaining material possessions, would assessing still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဝိနိစ္ဆယဿ, ယဒိဒံ လာဘော၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of assessing, namely the gaining of material possessions.
‘ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော၊ ပရိယေသနာ စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သဗ္ဗသော ပရိယေသနာယ အသတိ ပရိယေသနာနိရောဓာ အပိ နု ခေါ လာဘော ပညာယေထာ”တိ?
‘Seeking is a cause of gaining material possessions’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no seeking for anyone anywhere. When there’s no seeking at all, with the cessation of seeking, would the gaining of material possessions still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော လာဘဿ, ယဒိဒံ ပရိယေသနာ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of gaining material possessions, namely seeking.
‘တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ၊ တဏှာ စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သေယျထိဒံ—ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ ဝိဘဝတဏှာ, သဗ္ဗသော တဏှာယ အသတိ တဏှာနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ပရိယေသနာ ပညာယေထာ”တိ?
‘Craving is a cause of seeking’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no craving for anyone anywhere. That is, craving for sensual pleasures, craving for continued existence, and craving to end existence. When there’s no craving at all, with the cessation of craving, would seeking still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ပရိယေသနာယ, ယဒိဒံ တဏှာ၊ ဣတိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဒွယေန ဝေဒနာယ ဧကသမောသရဏာ ဘဝန္တိ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of seeking, namely craving. And so, Ānanda, these two things are united by the two aspects of feeling.
‘ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ၊ ဖဿော စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာဘဝိဿ သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ ကဿစိ ကိမှိစိ, သေယျထိဒံ—စက္ခုသမ္ဖဿော သောတသမ္ဖဿော ဃာနသမ္ဖဿော ဇိဝှါသမ္ဖဿော ကာယသမ္ဖဿော မနောသမ္ဖဿော, သဗ္ဗသော ဖဿေ အသတိ ဖဿနိရောဓာ အပိ နု ခေါ ဝေဒနာ ပညာယေထာ”တိ?
‘Contact is a condition for feeling’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were totally and utterly no contact for anyone anywhere. That is, contact through the eye, ear, nose, tongue, body, and mind. When there’s no contact at all, with the cessation of contact, would feeling still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဝေဒနာယ, ယဒိဒံ ဖဿော၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of feeling, namely contact.
‘နာမရူပပစ္စယာ ဖဿော'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ နာမရူပပစ္စယာ ဖဿော၊ ယေဟိ, အာနန္ဒ, အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ ယေဟိ ဥဒ္ဒေသေဟိ နာမကာယဿ ပညတ္တိ ဟောတိ, တေသု အာကာရေသု တေသု လိင်္ဂေသု တေသု နိမိတ္တေသု တေသု ဥဒ္ဒေသေသု အသတိ အပိ နု ခေါ ရူပကာယေ အဓိဝစနသမ္ဖဿော ပညာယေထာ”တိ?
‘Name and form are conditions for contact’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. Suppose there were none of the features, attributes, signs, and details by which the set of mental phenomena known as name is found. Would labeling contact still be found in the set of physical phenomena?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“ယေဟိ, အာနန္ဒ, အာကာရေဟိ ယေဟိ လိင်္ဂေဟိ ယေဟိ နိမိတ္တေဟိ ယေဟိ ဥဒ္ဒေသေဟိ ရူပကာယဿ ပညတ္တိ ဟောတိ, တေသု အာကာရေသု …ပေ… တေသု ဥဒ္ဒေသေသု အသတိ အပိ နု ခေါ နာမကာယေ ပဋိဃသမ္ဖဿော ပညာယေထာ”တိ?
“Suppose there were none of the features, attributes, signs, and details by which the set of physical phenomena known as form is found. Would impingement contact still be found in the set of mental phenomena?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“ယေဟိ, အာနန္ဒ, အာကာရေဟိ …ပေ… ယေဟိ ဥဒ္ဒေသေဟိ နာမကာယဿ စ ရူပကာယဿ စ ပညတ္တိ ဟောတိ, တေသု အာကာရေသု …ပေ… တေသု ဥဒ္ဒေသေသု အသတိ အပိ နု ခေါ အဓိဝစနသမ္ဖဿော ဝါ ပဋိဃသမ္ဖဿော ဝါ ပညာယေထာ”တိ?
“Suppose there were none of the features, attributes, signs, and details by which the set of phenomena known as name and the set of phenomena known as form are found. Would either labeling contact or impingement contact still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“ယေဟိ, အာနန္ဒ, အာကာရေဟိ …ပေ… ယေဟိ ဥဒ္ဒေသေဟိ နာမရူပဿ ပညတ္တိ ဟောတိ, တေသု အာကာရေသု …ပေ… တေသု ဥဒ္ဒေသေသု အသတိ အပိ နု ခေါ ဖဿော ပညာယေထာ”တိ?
“Suppose there were none of the features, attributes, signs, and details by which name and form are found. Would contact still be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဖဿဿ, ယဒိဒံ နာမရူပံ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of contact, namely name and form.
‘ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန်'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ၊ ဝိညာဏဉ္စ ဟိ, အာနန္ဒ, မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ န ဩက္ကမိဿထ, အပိ နု ခေါ နာမရူပံ မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ သမုစ္စိဿထာ”တိ?
‘Consciousness is a condition for name and form’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. If consciousness were not conceived in the mother’s womb, would name and form coagulate there?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“ဝိညာဏဉ္စ ဟိ, အာနန္ဒ, မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဩက္ကမိတွာ ဝေါက္ကမိဿထ, အပိ နု ခေါ နာမရူပံ ဣတ္ထတ္တာယ အဘိနိဗ္ဗတ္တိဿထာ”တိ?
“If consciousness, after being conceived in the mother’s womb, were to be miscarried, would name and form be born into this state of existence?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“ဝိညာဏဉ္စ ဟိ, အာနန္ဒ, ဒဟရဿေဝ သတော ဝေါစ္ဆိဇ္ဇိဿထ ကုမာရကဿ ဝါ ကုမာရိကာယ ဝါ, အပိ နု ခေါ နာမရူပံ ဝုဒ္ဓိံ ဝိရူဠှိံ ဝေပုလ္လံ အာပဇ္ဇိဿထာ”တိ?
“If the consciousness of a young boy or girl were to be cut off, would name and form achieve growth, increase, and maturity?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော နာမရူပဿ—ယဒိဒံ ဝိညာဏံ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of name and form, namely consciousness.
‘နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏန်'တိ ဣတိ ခေါ ပနေတံ ဝုတ္တံ, တဒါနန္ဒ, ဣမိနာပေတံ ပရိယာယေန ဝေဒိတဗ္ဗံ, ယထာ နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏံ၊ ဝိညာဏဉ္စ ဟိ, အာနန္ဒ, နာမရူပေ ပတိဋ္ဌံ န လဘိဿထ, အပိ နု ခေါ အာယတိံ ဇာတိဇရာမရဏံ ဒုက္ခသမုဒယသမ္ဘဝေါ ပညာယေထာ”တိ?
‘Name and form are conditions for consciousness’—that’s what I said. And this is a way to understand how this is so. If consciousness were not to gain a footing in name and form, would the coming to be of the origin of suffering—of rebirth, old age, and death in the future—be found?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧသေဝ ဟေတု ဧတံ နိဒါနံ ဧသ သမုဒယော ဧသ ပစ္စယော ဝိညာဏဿ ယဒိဒံ နာမရူပံ၊ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာနန္ဒ, ဇာယေထ ဝါ ဇီယေထ ဝါ မီယေထ ဝါ စဝေထ ဝါ ဥပပဇ္ဇေထ ဝါ၊ ဧတ္တာဝတာ အဓိဝစနပထော, ဧတ္တာဝတာ နိရုတ္တိပထော, ဧတ္တာဝတာ ပညတ္တိပထော, ဧတ္တာဝတာ ပညာဝစရံ, ဧတ္တာဝတာ ဝဋ္ဋံ ဝတ္တတိ ဣတ္ထတ္တံ ပညာပနာယ ယဒိဒံ နာမရူပံ သဟ ဝိညာဏေန အညမညပစ္စယတာ ပဝတ္တတိ၊
“That’s why this is the cause, source, origin, and reason of consciousness, namely name and form. This is the extent to which one may be reborn, grow old, die, pass away, or reappear. This is how far the scope of labeling, terminology, and description extends; how far the sphere of wisdom extends; how far the cycle of rebirths proceeds so that this state of existence may be be found; namely, name and form together with consciousness.
၂၊ အတ္တပညတ္တိ
2. Describing the Self
ကိတ္တာဝတာ စ, အာနန္ဒ, အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ? ရူပိံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, ပရိတ္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ: ‘ရူပီ မေ ပရိတ္တော အတ္တာ'တိ၊ ရူပိံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, အနန္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ: ‘ရူပီ မေ အနန္တော အတ္တာ'တိ၊ အရူပိံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, ပရိတ္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ: ‘အရူပီ မေ ပရိတ္တော အတ္တာ'တိ၊ အရူပိံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, အနန္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ: ‘အရူပီ မေ အနန္တော အတ္တာ'တိ၊
How do those who describe the self describe it? They describe it as physical and limited: ‘My self is physical and limited.’ Or they describe it as physical and infinite: ‘My self is physical and infinite.’ Or they describe it as formless and limited: ‘My self is formless and limited.’ Or they describe it as formless and infinite: ‘My self is formless and infinite.’
တတြာနန္ဒ, ယော သော ရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ၊ ဧတရဟိ ဝါ သော ရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ, တတ္ထ ဘာဝိံ ဝါ သော ရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ, ‘အတထံ ဝါ ပန သန္တံ တထတ္တာယ ဥပကပ္ပေဿာမီ'တိ ဣတိ ဝါ ပနဿ ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, ရူပိံ ပရိတ္တတ္တာနုဒိဋ္ဌိ အနုသေတီတိ ဣစ္စာလံ ဝစနာယ၊
Now, take those who describe the self as physical and limited. They describe the self as physical and limited in the present; or as sure to become physical and limited in some other place; or else they think: ‘Though it is not like that, I will ensure it is provided with what it needs to become like that.’ This being so, it’s appropriate to say that a view of self as physical and limited underlies them.
တတြာနန္ဒ, ယော သော ရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ၊ ဧတရဟိ ဝါ သော ရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ, တတ္ထ ဘာဝိံ ဝါ သော ရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ, ‘အတထံ ဝါ ပန သန္တံ တထတ္တာယ ဥပကပ္ပေဿာမီ'တိ ဣတိ ဝါ ပနဿ ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, ရူပိံ အနန္တတ္တာနုဒိဋ္ဌိ အနုသေတီတိ ဣစ္စာလံ ဝစနာယ၊ တတြာနန္ဒ, ယော သော အရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ၊ ဧတရဟိ ဝါ သော အရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ, တတ္ထ ဘာဝိံ ဝါ သော အရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ, ‘အတထံ ဝါ ပန သန္တံ တထတ္တာယ ဥပကပ္ပေဿာမီ'တိ ဣတိ ဝါ ပနဿ ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, အရူပိံ ပရိတ္တတ္တာနုဒိဋ္ဌိ အနုသေတီတိ ဣစ္စာလံ ဝစနာယ၊ တတြာနန္ဒ, ယော သော အရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ၊ ဧတရဟိ ဝါ သော အရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ, တတ္ထ ဘာဝိံ ဝါ သော အရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ, ‘အတထံ ဝါ ပန သန္တံ တထတ္တာယ ဥပကပ္ပေဿာမီ'တိ ဣတိ ဝါ ပနဿ ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, အရူပိံ အနန္တတ္တာနုဒိဋ္ဌိ အနုသေတီတိ ဣစ္စာလံ ဝစနာယ၊ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာနန္ဒ, အတ္တာနံ ပညပေန္တော ပညပေတိ၊
Now, take those who describe the self as physical and infinite … formless and limited … formless and infinite. They describe the self as formless and infinite in the present; or as sure to become formless and infinite in some other place; or else they think: ‘Though it is not like that, I will ensure it is provided with what it needs to become like that.’ This being so, it’s appropriate to say that a view of self as formless and infinite underlies them. That’s how those who describe the self describe it.
၃၊ နအတ္တပညတ္တိ
3. Not Describing the Self
ကိတ္တာဝတာ စ, အာနန္ဒ, အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ? ရူပိံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, ပရိတ္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ: ‘ရူပီ မေ ပရိတ္တော အတ္တာ'တိ၊ ရူပိံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, အနန္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ: ‘ရူပီ မေ အနန္တော အတ္တာ'တိ၊ အရူပိံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, ပရိတ္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ: ‘အရူပီ မေ ပရိတ္တော အတ္တာ'တိ၊ အရူပိံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, အနန္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ: ‘အရူပီ မေ အနန္တော အတ္တာ'တိ၊
How do those who don’t describe the self not describe it? They don’t describe it as physical and limited … physical and infinite … formless and limited … formless and infinite: ‘My self is formless and infinite.’
တတြာနန္ဒ, ယော သော ရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ၊ ဧတရဟိ ဝါ သော ရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ, တတ္ထ ဘာဝိံ ဝါ သော ရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ, ‘အတထံ ဝါ ပန သန္တံ တထတ္တာယ ဥပကပ္ပေဿာမီ'တိ ဣတိ ဝါ ပနဿ န ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, ရူပိံ ပရိတ္တတ္တာနုဒိဋ္ဌိ နာနုသေတီတိ ဣစ္စာလံ ဝစနာယ၊ တတြာနန္ဒ, ယော သော ရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ၊ ဧတရဟိ ဝါ သော ရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ, တတ္ထ ဘာဝိံ ဝါ သော ရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ, ‘အတထံ ဝါ ပန သန္တံ တထတ္တာယ ဥပကပ္ပေဿာမီ'တိ ဣတိ ဝါ ပနဿ န ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, ရူပိံ အနန္တတ္တာနုဒိဋ္ဌိ နာနုသေတီတိ ဣစ္စာလံ ဝစနာယ၊ တတြာနန္ဒ, ယော သော အရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ၊ ဧတရဟိ ဝါ သော အရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ, တတ္ထ ဘာဝိံ ဝါ သော အရူပိံ ပရိတ္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ, ‘အတထံ ဝါ ပန သန္တံ တထတ္တာယ ဥပကပ္ပေဿာမီ'တိ ဣတိ ဝါ ပနဿ န ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, အရူပိံ ပရိတ္တတ္တာနုဒိဋ္ဌိ နာနုသေတီတိ ဣစ္စာလံ ဝစနာယ၊ တတြာနန္ဒ, ယော သော အရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ၊ ဧတရဟိ ဝါ သော အရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ, တတ္ထ ဘာဝိံ ဝါ သော အရူပိံ အနန္တံ အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ, ‘အတထံ ဝါ ပန သန္တံ တထတ္တာယ ဥပကပ္ပေဿာမီ'တိ ဣတိ ဝါ ပနဿ န ဟောတိ၊ ဧဝံ သန္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, အရူပိံ အနန္တတ္တာနုဒိဋ္ဌိ နာနုသေတီတိ ဣစ္စာလံ ဝစနာယ၊ ဧတ္တာဝတာ ခေါ, အာနန္ဒ, အတ္တာနံ န ပညပေန္တော န ပညပေတိ၊
Now, take those who don’t describe the self as physical and limited … physical and infinite … formless and limited … formless and infinite. They don’t describe the self as formless and infinite in the present; or as sure to become formless and infinite in some other place; and they don’t think: ‘Though it is not like that, I will ensure it is provided with what it needs to become like that.’ This being so, it’s appropriate to say that a view of self as formless and infinite doesn’t underlie them. That’s how those who don’t describe the self don’t describe it.
၄၊ အတ္တသမနုပဿနာ
4. Regarding a Self
ကိတ္တာဝတာ စ, အာနန္ဒ, အတ္တာနံ သမနုပဿမာနော သမနုပဿတိ? ဝေဒနံ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, အတ္တာနံ သမနုပဿမာနော သမနုပဿတိ: ‘ဝေဒနာ မေ အတ္တာ'တိ၊ ‘န ဟေဝ ခေါ မေ ဝေဒနာ အတ္တာ, အပ္ပဋိသံဝေဒနော မေ အတ္တာ'တိ ဣတိ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, အတ္တာနံ သမနုပဿမာနော သမနုပဿတိ၊ ‘န ဟေဝ ခေါ မေ ဝေဒနာ အတ္တာ, နောပိ အပ္ပဋိသံဝေဒနော မေ အတ္တာ, အတ္တာ မေ ဝေဒိယတိ, ဝေဒနာဓမ္မော ဟိ မေ အတ္တာ'တိ ဣတိ ဝါ ဟိ, အာနန္ဒ, အတ္တာနံ သမနုပဿမာနော သမနုပဿတိ၊
How do those who regard the self regard it? They regard feeling as self: ‘Feeling is my self.’ Or they regard it like this: ‘Feeling is definitely not my self. My self does not experience feeling.’ Or they regard it like this: ‘Feeling is definitely not my self. But it’s not that my self does not experience feeling. My self feels, for my self is liable to feel.’
တတြာနန္ဒ, ယော သော ဧဝမာဟ: ‘ဝေဒနာ မေ အတ္တာ'တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော: ‘တိဿော ခေါ ဣမာ, အာဝုသော, ဝေဒနာ—သုခါ ဝေဒနာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ၊ ဣမာသံ ခေါ တွံ တိဿန္နံ ဝေဒနာနံ ကတမံ အတ္တတော သမနုပဿသီ'တိ? ယသ္မိံ, အာနန္ဒ, သမယေ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ; သုခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ ယသ္မိံ, အာနန္ဒ, သမယေ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ; ဒုက္ခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ ယသ္မိံ, အာနန္ဒ, သမယေ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, နေဝ တသ္မိံ သမယေ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ, န ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ; အဒုက္ခမသုခံယေဝ တသ္မိံ သမယေ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊
Now, as to those who say: ‘Feeling is my self.’ You should say this to them: ‘Friend, there are three feelings: pleasant, painful, and neutral. Which one of these do you regard as self?’ Ānanda, at a time when you feel a pleasant feeling, you don’t feel a painful or neutral feeling; you only feel a pleasant feeling. At a time when you feel a painful feeling, you don’t feel a pleasant or neutral feeling; you only feel a painful feeling. At a time when you feel a neutral feeling, you don’t feel a pleasant or painful feeling; you only feel a neutral feeling.
သုခါပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ၊ ဒုက္ခာပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ၊ အဒုက္ခမသုခါပိ ခေါ, အာနန္ဒ, ဝေဒနာ အနိစ္စာ သင်္ခတာ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နာ ခယဓမ္မာ ဝယဓမ္မာ ဝိရာဂဓမ္မာ နိရောဓဓမ္မာ၊ တဿ သုခံ ဝေဒနံ ဝေဒိယမာနဿ ‘ဧသော မေ အတ္တာ'တိ ဟောတိ၊ တဿာယေဝ သုခါယ ဝေဒနာယ နိရောဓာ ‘ဗျဂါ မေ အတ္တာ'တိ ဟောတိ၊ ဒုက္ခံ ဝေဒနံ ဝေဒိယမာနဿ ‘ဧသော မေ အတ္တာ'တိ ဟောတိ၊ တဿာယေဝ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ နိရောဓာ ‘ဗျဂါ မေ အတ္တာ'တိ ဟောတိ၊ အဒုက္ခမသုခံ ဝေဒနံ ဝေဒိယမာနဿ ‘ဧသော မေ အတ္တာ'တိ ဟောတိ၊ တဿာယေဝ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ နိရောဓာ ‘ဗျဂါ မေ အတ္တာ'တိ ဟောတိ၊ ဣတိ သော ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ အနိစ္စသုခဒုက္ခဝေါကိဏ္ဏံ ဥပ္ပါဒဝယဓမ္မံ အတ္တာနံ သမနုပဿမာနော သမနုပဿတိ, ယော သော ဧဝမာဟ: ‘ဝေဒနာ မေ အတ္တာ'တိ၊ တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧတေန ပေတံ နက္ခမတိ: ‘ဝေဒနာ မေ အတ္တာ'တိ သမနုပဿိတုံ၊
Pleasant feelings, painful feelings, and neutral feelings are all impermanent, conditioned, dependently originated, liable to end, vanish, fade away, and cease. When feeling a pleasant feeling they think: ‘This is my self.’ When their pleasant feeling ceases they think: ‘My self has disappeared.’ When feeling a painful feeling they think: ‘This is my self.’ When their painful feeling ceases they think: ‘My self has disappeared.’ When feeling a neutral feeling they think: ‘This is my self.’ When their neutral feeling ceases they think: ‘My self has disappeared.’ So those who say ‘feeling is my self’ regard as self that which is evidently impermanent, mixed with pleasure and pain, and liable to rise and fall. That’s why it’s not acceptable to regard feeling as self.
တတြာနန္ဒ, ယော သော ဧဝမာဟ: ‘န ဟေဝ ခေါ မေ ဝေဒနာ အတ္တာ, အပ္ပဋိသံဝေဒနော မေ အတ္တာ'တိ, သော ဧဝမဿ ဝစနီယော: ‘ယတ္ထ ပနာဝုသော, သဗ္ဗသော ဝေဒယိတံ နတ္ထိ အပိ နု ခေါ, တတ္ထ “အယမဟမသ္မီ”တိ သိယာ'”တိ?
Now, as to those who say: ‘Feeling is definitely not my self. My self does not experience feeling.’ You should say this to them, ‘But friend, where there is nothing felt at all, would the thought “I am” occur there?’”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧတေန ပေတံ နက္ခမတိ: ‘န ဟေဝ ခေါ မေ ဝေဒနာ အတ္တာ, အပ္ပဋိသံဝေဒနော မေ အတ္တာ'တိ သမနုပဿိတုံ၊
“That’s why it’s not acceptable to regard self as that which does not experience feeling.
တတြာနန္ဒ, ယော သော ဧဝမာဟ: ‘န ဟေဝ ခေါ မေ ဝေဒနာ အတ္တာ, နောပိ အပ္ပဋိသံဝေဒနော မေ အတ္တာ, အတ္တာ မေ ဝေဒိယတိ, ဝေဒနာဓမ္မော ဟိ မေ အတ္တာ'တိ၊ သော ဧဝမဿ ဝစနီယော—ဝေဒနာ စ ဟိ, အာဝုသော, သဗ္ဗေန သဗ္ဗံ သဗ္ဗထာ သဗ္ဗံ အပရိသေသာ နိရုဇ္ဈေယျုံ၊ သဗ္ဗသော ဝေဒနာယ အသတိ ဝေဒနာနိရောဓာ အပိ နု ခေါ တတ္ထ ‘အယမဟမသ္မီ'တိ သိယာ”တိ?
Now, as to those who say: ‘Feeling is definitely not my self. But it’s not that my self does not experience feeling. My self feels, for my self is liable to feel.’ You should say this to them, ‘Suppose feelings were to totally and utterly cease without anything left over. When there’s no feeling at all, with the cessation of feeling, would the thought “I am this” occur there?’”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“No, sir.”
“တသ္မာတိဟာနန္ဒ, ဧတေန ပေတံ နက္ခမတိ: ‘န ဟေဝ ခေါ မေ ဝေဒနာ အတ္တာ, နောပိ အပ္ပဋိသံဝေဒနော မေ အတ္တာ, အတ္တာ မေ ဝေဒိယတိ, ဝေဒနာဓမ္မော ဟိ မေ အတ္တာ'တိ သမနုပဿိတုံ၊
“That’s why it’s not acceptable to regard self as that which is liable to feel.
ယတော ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု နေဝ ဝေဒနံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ, နောပိ အပ္ပဋိသံဝေဒနံ အတ္တာနံ သမနုပဿတိ, နောပိ ‘အတ္တာ မေ ဝေဒိယတိ, ဝေဒနာဓမ္မော ဟိ မေ အတ္တာ'တိ သမနုပဿတိ၊ သော ဧဝံ န သမနုပဿန္တော န စ ကိဉ္စိ လောကေ ဥပါဒိယတိ, အနုပါဒိယံ န ပရိတဿတိ, အပရိတဿံ ပစ္စတ္တညေဝ ပရိနိဗ္ဗာယတိ, ‘ခီဏာ ဇာတိ, ဝုသိတံ ဗြဟ္မစရိယံ, ကတံ ကရဏီယံ, နာပရံ ဣတ္ထတ္တာယာ'တိ ပဇာနာတိ၊
Not regarding anything in this way, they don’t grasp at anything in the world. Not grasping, they’re not anxious. Not being anxious, they personally become extinguished. They understand: ‘Rebirth is ended, the spiritual journey has been completed, what had to be done has been done, there is no return to any state of existence.’
ဧဝံ ဝိမုတ္တစိတ္တံ ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခုံ ယော ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ ဣတိဿ ဒိဋ္ဌီ'တိ, တဒကလ္လံ၊ ‘န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ ဣတိဿ ဒိဋ္ဌီ'တိ, တဒကလ္လံ၊ ‘ဟောတိ စ န စ ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ ဣတိဿ ဒိဋ္ဌီ'တိ, တဒကလ္လံ၊ ‘နေဝ ဟောတိ န န ဟောတိ တထာဂတော ပရံ မရဏာ ဣတိဿ ဒိဋ္ဌီ'တိ, တဒကလ္လံ၊
It wouldn’t be appropriate to say that a bhikkhu whose mind is freed like this holds the following views: ‘A Realized One still exists after death’; ‘A Realized One no longer exists after death’; ‘A Realized One both still exists and no longer exists after death’; ‘A Realized One neither still exists nor no longer exists after death’.
တံ ကိဿ ဟေတု? ယာဝတာ, အာနန္ဒ, အဓိဝစနံ ယာဝတာ အဓိဝစနပထော, ယာဝတာ နိရုတ္တိ ယာဝတာ နိရုတ္တိပထော, ယာဝတာ ပညတ္တိ ယာဝတာ ပညတ္တိပထော, ယာဝတာ ပညာ ယာဝတာ ပညာဝစရံ, ယာဝတာ ဝဋ္ဋံ, ယာဝတာ ဝဋ္ဋတိ, တဒဘိညာဝိမုတ္တော ဘိက္ခု, တဒဘိညာဝိမုတ္တံ ဘိက္ခုံ ‘န ဇာနာတိ န ပဿတိ ဣတိဿ ဒိဋ္ဌီ'တိ, တဒကလ္လံ၊
Why is that? A bhikkhu is freed by directly knowing this: how far labeling and the scope of labeling extend; how far terminology and the scope of terminology extend; how far description and the scope of description extend; how far wisdom and the sphere of wisdom extend; how far the cycle of rebirths and its continuation extend. It wouldn’t be appropriate to say that a bhikkhu freed by directly knowing this holds the view: ‘There is no such thing as knowing and seeing.’
၅၊ သတ္တဝိညာဏဋ္ဌိတိ
5. Planes of Consciousness
သတ္တ ခေါ, အာနန္ဒ, ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော, ဒွေ အာယတနာနိ၊ ကတမာ သတ္တ?
Ānanda, there are seven planes of consciousness and two dimensions. What seven?
သန္တာနန္ဒ, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ, ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ, ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ၊ အယံ ပဌမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that are diverse in body and diverse in perception, such as human beings, some gods, and some beings in the underworld. This is the first plane of consciousness.
သန္တာနန္ဒ, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ၊ အယံ ဒုတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that are diverse in body and unified in perception, such as the gods reborn in Brahmā’s Host through the first jhāna. This is the second plane of consciousness.
သန္တာနန္ဒ, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ၊ အယံ တတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that are unified in body and diverse in perception, such as the gods of streaming radiance. This is the third plane of consciousness.
သန္တာနန္ဒ, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ၊ အယံ စတုတ္ထီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that are unified in body and unified in perception, such as the gods replete with glory. This is the fourth plane of consciousness.
သန္တာနန္ဒ, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော'တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ၊ အယံ ပဉ္စမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that have gone totally beyond perceptions of form. With the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite space. This is the fifth plane of consciousness.
သန္တာနန္ဒ, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏန်'တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ၊ အယံ ဆဋ္ဌီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite space. Aware that ‘consciousness is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite consciousness. This is the sixth plane of consciousness.
သန္တာနန္ဒ, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ'တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ၊ အယံ သတ္တမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite consciousness. Aware that ‘there is nothing at all’, they have been reborn in the dimension of nothingness. This is the seventh plane of consciousness.
အသညသတ္တာယတနံ နေဝသညာနာသညာယတနမေဝ ဒုတိယံ၊
Then there is the dimension of non-percipient beings, and secondly, the dimension of neither perception nor non-perception.
တတြာနန္ဒ, ယာယံ ပဌမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ, ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ, ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ၊ ယော နု ခေါ, အာနန္ဒ, တဉ္စ ပဇာနာတိ, တဿာ စ သမုဒယံ ပဇာနာတိ, တဿာ စ အတ္ထင်္ဂမံ ပဇာနာတိ, တဿာ စ အဿာဒံ ပဇာနာတိ, တဿာ စ အာဒီနဝံ ပဇာနာတိ, တဿာ စ နိဿရဏံ ပဇာနာတိ, ကလ္လံ နု တေန တဒဘိနန္ဒိတုန်”တိ?
Now, regarding these seven planes of consciousness and two dimensions, is it appropriate for someone who understands them—and their origin, ending, gratification, drawback, and escape—to take pleasure in them?”
“နော ဟေတံ, ဘန္တေ” …ပေ…
“No, sir.”
“တတြာနန္ဒ, ယမိဒံ အသညသတ္တာယတနံ၊ ယော နု ခေါ, အာနန္ဒ, တဉ္စ ပဇာနာတိ, တဿ စ သမုဒယံ ပဇာနာတိ, တဿ စ အတ္ထင်္ဂမံ ပဇာနာတိ, တဿ စ အဿာဒံ ပဇာနာတိ, တဿ စ အာဒီနဝံ ပဇာနာတိ, တဿ စ နိဿရဏံ ပဇာနာတိ, ကလ္လံ နု တေန တဒဘိနန္ဒိတုန်”တိ? “နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊ “တတြာနန္ဒ, ယမိဒံ နေဝသညာနာသညာယတနံ၊ ယော နု ခေါ, အာနန္ဒ, တဉ္စ ပဇာနာတိ, တဿ စ သမုဒယံ ပဇာနာတိ, တဿ စ အတ္ထင်္ဂမံ ပဇာနာတိ, တဿ စ အဿာဒံ ပဇာနာတိ, တဿ စ အာဒီနဝံ ပဇာနာတိ, တဿ စ နိဿရဏံ ပဇာနာတိ, ကလ္လံ နု တေန တဒဘိနန္ဒိတုန်”တိ? “နော ဟေတံ, ဘန္တေ”၊
“ယတော ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဣမာသဉ္စ သတ္တန္နံ ဝိညာဏဋ္ဌိတီနံ ဣမေသဉ္စ ဒွိန္နံ အာယတနာနံ သမုဒယဉ္စ အတ္ထင်္ဂမဉ္စ အဿာဒဉ္စ အာဒီနဝဉ္စ နိဿရဏဉ္စ ယထာဘူတံ ဝိဒိတွာ အနုပါဒါ ဝိမုတ္တော ဟောတိ, အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ပညာဝိမုတ္တော၊
“When a bhikkhu, having truly understood the origin, ending, gratification, drawback, and escape regarding these seven planes of consciousness and these two dimensions, is freed by not grasping, they’re called a bhikkhu who is freed by wisdom.
၆၊ အဋ္ဌဝိမောက္ခ
6. The Eight Liberations
အဋ္ဌ ခေါ ဣမေ, အာနန္ဒ, ဝိမောက္ခာ၊ ကတမေ အဋ္ဌ?
Ānanda, there are these eight liberations. What eight?
ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ အယံ ပဌမော ဝိမောက္ခော၊
Having physical form, they see visions. This is the first liberation.
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ, အယံ ဒုတိယော ဝိမောက္ခော၊
Not perceiving form internally, they see visions externally. This is the second liberation.
သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ, အယံ တတိယော ဝိမောက္ခော၊
They’re focused only on beauty. This is the third liberation.
သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော'တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ စတုတ္ထော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond perceptions of form, with the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite space. This is the fourth liberation.
သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏန်'တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ပဉ္စမော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond the dimension of infinite space, aware that ‘consciousness is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite consciousness. This is the fifth liberation.
သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ'တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ဆဋ္ဌော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, they enter and remain in the dimension of nothingness. This is the sixth liberation.
သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ သတ္တမော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond the dimension of nothingness, they enter and remain in the dimension of neither perception nor non-perception. This is the seventh liberation.
သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ အဋ္ဌမော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond the dimension of neither perception nor non-perception, they enter and remain in the cessation of perception and feeling. This is the eighth liberation.
ဣမေ ခေါ, အာနန္ဒ, အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ၊
These are the eight liberations.
ယတော ခေါ, အာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဣမေ အဋ္ဌ ဝိမောက္ခေ အနုလောမမ္ပိ သမာပဇ္ဇတိ, ပဋိလောမမ္ပိ သမာပဇ္ဇတိ, အနုလောမပဋိလောမမ္ပိ သမာပဇ္ဇတိ, ယတ္ထိစ္ဆကံ ယဒိစ္ဆကံ ယာဝတိစ္ဆကံ သမာပဇ္ဇတိပိ ဝုဋ္ဌာတိပိ၊ အာသဝါနဉ္စ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ, အယံ ဝုစ္စတာနန္ဒ, ဘိက္ခု ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော၊ ဣမာယ စ, အာနန္ဒ, ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တိယာ အညာ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တိ ဥတ္တရိတရာ ဝါ ပဏီတတရာ ဝါ နတ္ထီ”တိ၊
When a bhikkhu enters into and withdraws from these eight liberations—in forward order, in reverse order, and in forward and reverse order—wherever they wish, whenever they wish, and for as long as they wish; and when they realize the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life, and live having realized it with their own insight due to the ending of defilements, they’re called a bhikkhu who is freed both ways. And, Ānanda, there is no other freedom both ways that is better or finer than this.”
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ အတ္တမနော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ၊
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Ānanda was happy with what the Buddha said.
မဟာနိဒါနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဒုတိယံ၊
Next: မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ • Mahāparinibbānasutta • The Great Discourse on the Buddha’s Extinguishment
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]