Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ទីឃនិកាយ • Dīghanikāya

    ២. មហានិទានសុត្តំ

    2. Mahānidānasuttaṃ

    បដិច្ចសមុប្បាទោ

    Paṭiccasamuppādo

    ៩៥. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា កុរូសុ វិហរតិ កម្មាសធម្មំ នាម 1 កុរូនំ និគមោ។ អថ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អច្ឆរិយំ, ភន្តេ, អព្ភុតំ, ភន្តេ! យាវ គម្ភីរោ ចាយំ, ភន្តេ, បដិច្ចសមុប្បាទោ គម្ភីរាវភាសោ ច, អថ ច បន មេ ឧត្តានកុត្តានកោ វិយ ខាយតី’’តិ។ ‘‘មា ហេវំ, អានន្ទ, អវច, មា ហេវំ, អានន្ទ, អវច។ គម្ភីរោ ចាយំ, អានន្ទ, បដិច្ចសមុប្បាទោ គម្ភីរាវភាសោ ច។ ឯតស្ស, អានន្ទ, ធម្មស្ស អននុពោធា អប្បដិវេធា ឯវមយំ បជា តន្តាកុលកជាតា កុលគណ្ឋិកជាតា 2 មុញ្ជបព្ពជភូតា អបាយំ ទុគ្គតិំ វិនិបាតំ សំសារំ នាតិវត្តតិ។

    95. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma 3 kurūnaṃ nigamo. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāva gambhīro cāyaṃ, bhante, paṭiccasamuppādo gambhīrāvabhāso ca, atha ca pana me uttānakuttānako viya khāyatī’’ti. ‘‘Mā hevaṃ, ānanda, avaca, mā hevaṃ, ānanda, avaca. Gambhīro cāyaṃ, ānanda, paṭiccasamuppādo gambhīrāvabhāso ca. Etassa, ānanda, dhammassa ananubodhā appaṭivedhā evamayaṃ pajā tantākulakajātā kulagaṇṭhikajātā 4 muñjapabbajabhūtā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ saṃsāraṃ nātivattati.

    ៩៦. ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា ជរាមរណ’ន្តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ។ ‘កិំបច្ចយា ជរាមរណ’ន្តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘ជាតិបច្ចយា ជរាមរណ’ន្តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    96. ‘‘‘Atthi idappaccayā jarāmaraṇa’nti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. ‘Kiṃpaccayā jarāmaraṇa’nti iti ce vadeyya, ‘jātipaccayā jarāmaraṇa’nti iccassa vacanīyaṃ.

    ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា ជាតី’តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ។ ‘កិំបច្ចយា ជាតី’តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘ភវបច្ចយា ជាតី’តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    ‘‘‘Atthi idappaccayā jātī’ti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. ‘Kiṃpaccayā jātī’ti iti ce vadeyya, ‘bhavapaccayā jātī’ti iccassa vacanīyaṃ.

    ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា ភវោ’តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ ។ ‘កិំបច្ចយា ភវោ’តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘ឧបាទានបច្ចយា ភវោ’តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    ‘‘‘Atthi idappaccayā bhavo’ti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ . ‘Kiṃpaccayā bhavo’ti iti ce vadeyya, ‘upādānapaccayā bhavo’ti iccassa vacanīyaṃ.

    ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា ឧបាទាន’ន្តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ។ ‘កិំបច្ចយា ឧបាទាន’ន្តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទាន’ន្តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    ‘‘‘Atthi idappaccayā upādāna’nti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. ‘Kiṃpaccayā upādāna’nti iti ce vadeyya, ‘taṇhāpaccayā upādāna’nti iccassa vacanīyaṃ.

    ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា តណ្ហា’តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ។ ‘កិំបច្ចយា តណ្ហា’តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘វេទនាបច្ចយា តណ្ហា’តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    ‘‘‘Atthi idappaccayā taṇhā’ti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. ‘Kiṃpaccayā taṇhā’ti iti ce vadeyya, ‘vedanāpaccayā taṇhā’ti iccassa vacanīyaṃ.

    ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា វេទនា’តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ។ ‘កិំបច្ចយា វេទនា’តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    ‘‘‘Atthi idappaccayā vedanā’ti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. ‘Kiṃpaccayā vedanā’ti iti ce vadeyya, ‘phassapaccayā vedanā’ti iccassa vacanīyaṃ.

    ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា ផស្សោ’តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ។ ‘កិំបច្ចយា ផស្សោ’តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘នាមរូបបច្ចយា ផស្សោ’តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    ‘‘‘Atthi idappaccayā phasso’ti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. ‘Kiṃpaccayā phasso’ti iti ce vadeyya, ‘nāmarūpapaccayā phasso’ti iccassa vacanīyaṃ.

    ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា នាមរូប’ន្តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ។ ‘កិំបច្ចយា នាមរូប’ន្តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូប’ន្តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    ‘‘‘Atthi idappaccayā nāmarūpa’nti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. ‘Kiṃpaccayā nāmarūpa’nti iti ce vadeyya, ‘viññāṇapaccayā nāmarūpa’nti iccassa vacanīyaṃ.

    ‘‘‘អត្ថិ ឥទប្បច្ចយា វិញ្ញាណ’ន្តិ ឥតិ បុដ្ឋេន សតា, អានន្ទ, អត្ថីតិស្ស វចនីយំ។ ‘កិំបច្ចយា វិញ្ញាណ’ន្តិ ឥតិ ចេ វទេយ្យ, ‘នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណ’ន្តិ ឥច្ចស្ស វចនីយំ។

    ‘‘‘Atthi idappaccayā viññāṇa’nti iti puṭṭhena satā, ānanda, atthītissa vacanīyaṃ. ‘Kiṃpaccayā viññāṇa’nti iti ce vadeyya, ‘nāmarūpapaccayā viññāṇa’nti iccassa vacanīyaṃ.

    ៩៧. ‘‘ឥតិ ខោ, អានន្ទ, នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណំ, វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ, នាមរូបបច្ចយា ផស្សោ, ផស្សបច្ចយា វេទនា, វេទនាបច្ចយា តណ្ហា, តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ, ឧបាទានបច្ចយា ភវោ, ភវបច្ចយា ជាតិ , ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ សោកបរិទេវទុក្ខទោមនស្សុបាយាសា សម្ភវន្តិ។ ឯវមេតស្ស កេវលស្ស ទុក្ខក្ខន្ធស្ស សមុទយោ ហោតិ។

    97. ‘‘Iti kho, ānanda, nāmarūpapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti , jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.

    ៩៨. ‘‘‘ជាតិបច្ចយា ជរាមរណ’ន្តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា ជាតិបច្ចយា ជរាមរណំ។ ជាតិ ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សេយ្យថិទំ – ទេវានំ វា ទេវត្តាយ, គន្ធព្ពានំ វា គន្ធព្ពត្តាយ, យក្ខានំ វា យក្ខត្តាយ, ភូតានំ វា ភូតត្តាយ, មនុស្សានំ វា មនុស្សត្តាយ, ចតុប្បទានំ វា ចតុប្បទត្តាយ, បក្ខីនំ វា បក្ខិត្តាយ, សរីសបានំ វា សរីសបត្តាយ 5, តេសំ តេសញ្ច ហិ, អានន្ទ, សត្តានំ តទត្តាយ ជាតិ នាភវិស្ស។ សព្ពសោ ជាតិយា អសតិ ជាតិនិរោធា អបិ នុ ខោ ជរាមរណំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ ជរាមរណស្ស, យទិទំ ជាតិ’’។

    98. ‘‘‘Jātipaccayā jarāmaraṇa’nti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā jātipaccayā jarāmaraṇaṃ. Jāti ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, seyyathidaṃ – devānaṃ vā devattāya, gandhabbānaṃ vā gandhabbattāya, yakkhānaṃ vā yakkhattāya, bhūtānaṃ vā bhūtattāya, manussānaṃ vā manussattāya, catuppadānaṃ vā catuppadattāya, pakkhīnaṃ vā pakkhittāya, sarīsapānaṃ vā sarīsapattāya 6, tesaṃ tesañca hi, ānanda, sattānaṃ tadattāya jāti nābhavissa. Sabbaso jātiyā asati jātinirodhā api nu kho jarāmaraṇaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo jarāmaraṇassa, yadidaṃ jāti’’.

    ៩៩. ‘‘‘ភវបច្ចយា ជាតី’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា ភវបច្ចយា ជាតិ។ ភវោ ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សេយ្យថិទំ – កាមភវោ វា រូបភវោ វា អរូបភវោ វា, សព្ពសោ ភវេ អសតិ ភវនិរោធា អបិ នុ ខោ ជាតិ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ ជាតិយា, យទិទំ ភវោ’’។

    99. ‘‘‘Bhavapaccayā jātī’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā bhavapaccayā jāti. Bhavo ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, seyyathidaṃ – kāmabhavo vā rūpabhavo vā arūpabhavo vā, sabbaso bhave asati bhavanirodhā api nu kho jāti paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo jātiyā, yadidaṃ bhavo’’.

    ១០០. ‘‘‘ឧបាទានបច្ចយា ភវោ’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា ឧបាទានបច្ចយា ភវោ។ ឧបាទានញ្ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ , សេយ្យថិទំ – កាមុបាទានំ វា ទិដ្ឋុបាទានំ វា សីលព្ពតុបាទានំ វា អត្តវាទុបាទានំ វា, សព្ពសោ ឧបាទានេ អសតិ ឧបាទាននិរោធា អបិ នុ ខោ ភវោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ ភវស្ស, យទិទំ ឧបាទានំ’’។

    100. ‘‘‘Upādānapaccayā bhavo’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā upādānapaccayā bhavo. Upādānañca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici , seyyathidaṃ – kāmupādānaṃ vā diṭṭhupādānaṃ vā sīlabbatupādānaṃ vā attavādupādānaṃ vā, sabbaso upādāne asati upādānanirodhā api nu kho bhavo paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo bhavassa, yadidaṃ upādānaṃ’’.

    ១០១. ‘‘‘តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទាន’ន្តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា តណ្ហាបច្ចយា ឧបាទានំ។ តណ្ហា ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សេយ្យថិទំ – រូបតណ្ហា សទ្ទតណ្ហា គន្ធតណ្ហា រសតណ្ហា ផោដ្ឋព្ពតណ្ហា ធម្មតណ្ហា, សព្ពសោ តណ្ហាយ អសតិ តណ្ហានិរោធា អបិ នុ ខោ ឧបាទានំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ ឧបាទានស្ស, យទិទំ តណ្ហា’’។

    101. ‘‘‘Taṇhāpaccayā upādāna’nti iti kho panetaṃ vuttaṃ tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā taṇhāpaccayā upādānaṃ. Taṇhā ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, seyyathidaṃ – rūpataṇhā saddataṇhā gandhataṇhā rasataṇhā phoṭṭhabbataṇhā dhammataṇhā, sabbaso taṇhāya asati taṇhānirodhā api nu kho upādānaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo upādānassa, yadidaṃ taṇhā’’.

    ១០២. ‘‘‘វេទនាបច្ចយា តណ្ហា’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា វេទនាបច្ចយា តណ្ហា។ វេទនា ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សេយ្យថិទំ – ចក្ខុសម្ផស្សជា វេទនា សោតសម្ផស្សជា វេទនា ឃានសម្ផស្សជា វេទនា ជិវ្ហាសម្ផស្សជា វេទនា កាយសម្ផស្សជា វេទនា មនោសម្ផស្សជា វេទនា, សព្ពសោ វេទនាយ អសតិ វេទនានិរោធា អបិ នុ ខោ តណ្ហា បញ្ញាយេថា’’តិ ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ តណ្ហាយ, យទិទំ វេទនា’’។

    102. ‘‘‘Vedanāpaccayā taṇhā’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā vedanāpaccayā taṇhā. Vedanā ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, seyyathidaṃ – cakkhusamphassajā vedanā sotasamphassajā vedanā ghānasamphassajā vedanā jivhāsamphassajā vedanā kāyasamphassajā vedanā manosamphassajā vedanā, sabbaso vedanāya asati vedanānirodhā api nu kho taṇhā paññāyethā’’ti ? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo taṇhāya, yadidaṃ vedanā’’.

    ១០៣. ‘‘ឥតិ ខោ បនេតំ, អានន្ទ, វេទនំ បដិច្ច តណ្ហា, តណ្ហំ បដិច្ច បរិយេសនា, បរិយេសនំ បដិច្ច លាភោ, លាភំ បដិច្ច វិនិច្ឆយោ, វិនិច្ឆយំ បដិច្ច ឆន្ទរាគោ, ឆន្ទរាគំ បដិច្ច អជ្ឈោសានំ, អជ្ឈោសានំ បដិច្ច បរិគ្គហោ, បរិគ្គហំ បដិច្ច មច្ឆរិយំ, មច្ឆរិយំ បដិច្ច អារក្ខោ។ អារក្ខាធិករណំ ទណ្ឌាទានសត្ថាទានកលហវិគ្គហវិវាទតុវំតុវំបេសុញ្ញមុសាវាទា អនេកេ បាបកា អកុសលា ធម្មា សម្ភវន្តិ។

    103. ‘‘Iti kho panetaṃ, ānanda, vedanaṃ paṭicca taṇhā, taṇhaṃ paṭicca pariyesanā, pariyesanaṃ paṭicca lābho, lābhaṃ paṭicca vinicchayo, vinicchayaṃ paṭicca chandarāgo, chandarāgaṃ paṭicca ajjhosānaṃ, ajjhosānaṃ paṭicca pariggaho, pariggahaṃ paṭicca macchariyaṃ, macchariyaṃ paṭicca ārakkho. Ārakkhādhikaraṇaṃ daṇḍādānasatthādānakalahaviggahavivādatuvaṃtuvaṃpesuññamusāvādā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti.

    ១០៤. ‘‘‘អារក្ខាធិករណំ 7 ទណ្ឌាទានសត្ថាទានកលហវិគ្គហវិវាទតុវំតុវំបេសុញ្ញមុសាវាទា អនេកេ បាបកា អកុសលា ធម្មា សម្ភវន្តី’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា អារក្ខាធិករណំ ទណ្ឌាទានសត្ថាទានកលហវិគ្គហវិវាទតុវំតុវំបេសុញ្ញមុសាវាទា អនេកេ បាបកា អកុសលា ធម្មា សម្ភវន្តិ។ អារក្ខោ ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សព្ពសោ អារក្ខេ អសតិ អារក្ខនិរោធា អបិ នុ ខោ ទណ្ឌាទានសត្ថាទានកលហវិគ្គហវិវាទតុវំតុវំបេសុញ្ញមុសាវាទា អនេកេ បាបកា អកុសលា ធម្មា សម្ភវេយ្យុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ ទណ្ឌាទានសត្ថាទានកលហវិគ្គហវិវាទតុវំតុវំបេសុញ្ញមុសាវាទានំ អនេកេសំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ សម្ភវាយ យទិទំ អារក្ខោ។

    104. ‘‘‘Ārakkhādhikaraṇaṃ 8 daṇḍādānasatthādānakalahaviggahavivādatuvaṃtuvaṃpesuññamusāvādā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavantī’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā ārakkhādhikaraṇaṃ daṇḍādānasatthādānakalahaviggahavivādatuvaṃtuvaṃpesuññamusāvādā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhavanti. Ārakkho ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, sabbaso ārakkhe asati ārakkhanirodhā api nu kho daṇḍādānasatthādānakalahaviggahavivādatuvaṃtuvaṃpesuññamusāvādā aneke pāpakā akusalā dhammā sambhaveyyu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo daṇḍādānasatthādānakalahaviggahavivādatuvaṃtuvaṃpesuññamusāvādānaṃ anekesaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ sambhavāya yadidaṃ ārakkho.

    ១០៥. ‘‘‘មច្ឆរិយំ បដិច្ច អារក្ខោ’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា មច្ឆរិយំ បដិច្ច អារក្ខោ។ មច្ឆរិយញ្ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ , សព្ពសោ មច្ឆរិយេ អសតិ មច្ឆរិយនិរោធា អបិ នុ ខោ អារក្ខោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ អារក្ខស្ស, យទិទំ មច្ឆរិយំ’’។

    105. ‘‘‘Macchariyaṃ paṭicca ārakkho’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā macchariyaṃ paṭicca ārakkho. Macchariyañca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici , sabbaso macchariye asati macchariyanirodhā api nu kho ārakkho paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo ārakkhassa, yadidaṃ macchariyaṃ’’.

    ១០៦. ‘‘‘បរិគ្គហំ បដិច្ច មច្ឆរិយ’ន្តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា បរិគ្គហំ បដិច្ច មច្ឆរិយំ។ បរិគ្គហោ ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សព្ពសោ បរិគ្គហេ អសតិ បរិគ្គហនិរោធា អបិ នុ ខោ មច្ឆរិយំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ មច្ឆរិយស្ស, យទិទំ បរិគ្គហោ’’។

    106. ‘‘‘Pariggahaṃ paṭicca macchariya’nti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā pariggahaṃ paṭicca macchariyaṃ. Pariggaho ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, sabbaso pariggahe asati pariggahanirodhā api nu kho macchariyaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo macchariyassa, yadidaṃ pariggaho’’.

    ១០៧. ‘‘‘អជ្ឈោសានំ បដិច្ច បរិគ្គហោ’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា អជ្ឈោសានំ បដិច្ច បរិគ្គហោ។ អជ្ឈោសានញ្ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សព្ពសោ អជ្ឈោសានេ អសតិ អជ្ឈោសាននិរោធា អបិ នុ ខោ បរិគ្គហោ បញ្ញាយេថា’’តិ ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ បរិគ្គហស្ស – យទិទំ អជ្ឈោសានំ’’។

    107. ‘‘‘Ajjhosānaṃ paṭicca pariggaho’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā ajjhosānaṃ paṭicca pariggaho. Ajjhosānañca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, sabbaso ajjhosāne asati ajjhosānanirodhā api nu kho pariggaho paññāyethā’’ti ? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo pariggahassa – yadidaṃ ajjhosānaṃ’’.

    ១០៨. ‘‘‘ឆន្ទរាគំ បដិច្ច អជ្ឈោសាន’ន្តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា ឆន្ទរាគំ បដិច្ច អជ្ឈោសានំ។ ឆន្ទរាគោ ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សព្ពសោ ឆន្ទរាគេ អសតិ ឆន្ទរាគនិរោធា អបិ នុ ខោ អជ្ឈោសានំ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ អជ្ឈោសានស្ស, យទិទំ ឆន្ទរាគោ’’។

    108. ‘‘‘Chandarāgaṃ paṭicca ajjhosāna’nti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā chandarāgaṃ paṭicca ajjhosānaṃ. Chandarāgo ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, sabbaso chandarāge asati chandarāganirodhā api nu kho ajjhosānaṃ paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo ajjhosānassa, yadidaṃ chandarāgo’’.

    ១០៩. ‘‘‘វិនិច្ឆយំ បដិច្ច ឆន្ទរាគោ’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា វិនិច្ឆយំ បដិច្ច ឆន្ទរាគោ។ វិនិច្ឆយោ ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សព្ពសោ វិនិច្ឆយេ អសតិ វិនិច្ឆយនិរោធា អបិ នុ ខោ ឆន្ទរាគោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ , ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ ឆន្ទរាគស្ស, យទិទំ វិនិច្ឆយោ’’។

    109. ‘‘‘Vinicchayaṃ paṭicca chandarāgo’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā vinicchayaṃ paṭicca chandarāgo. Vinicchayo ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, sabbaso vinicchaye asati vinicchayanirodhā api nu kho chandarāgo paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ , bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo chandarāgassa, yadidaṃ vinicchayo’’.

    ១១០. ‘‘‘លាភំ បដិច្ច វិនិច្ឆយោ’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា លាភំ បដិច្ច វិនិច្ឆយោ។ លាភោ ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សព្ពសោ លាភេ អសតិ លាភនិរោធា អបិ នុ ខោ វិនិច្ឆយោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ វិនិច្ឆយស្ស, យទិទំ លាភោ’’។

    110. ‘‘‘Lābhaṃ paṭicca vinicchayo’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā lābhaṃ paṭicca vinicchayo. Lābho ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, sabbaso lābhe asati lābhanirodhā api nu kho vinicchayo paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo vinicchayassa, yadidaṃ lābho’’.

    ១១១. ‘‘‘បរិយេសនំ បដិច្ច លាភោ’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា បរិយេសនំ បដិច្ច លាភោ។ បរិយេសនា ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សព្ពសោ បរិយេសនាយ អសតិ បរិយេសនានិរោធា អបិ នុ ខោ លាភោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ លាភស្ស, យទិទំ បរិយេសនា’’។

    111. ‘‘‘Pariyesanaṃ paṭicca lābho’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā pariyesanaṃ paṭicca lābho. Pariyesanā ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, sabbaso pariyesanāya asati pariyesanānirodhā api nu kho lābho paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo lābhassa, yadidaṃ pariyesanā’’.

    ១១២. ‘‘‘តណ្ហំ បដិច្ច បរិយេសនា’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា តណ្ហំ បដិច្ច បរិយេសនា។ តណ្ហា ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សេយ្យថិទំ – កាមតណ្ហា ភវតណ្ហា វិភវតណ្ហា, សព្ពសោ តណ្ហាយ អសតិ តណ្ហានិរោធា អបិ នុ ខោ បរិយេសនា បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ បរិយេសនាយ, យទិទំ តណ្ហា។ ឥតិ ខោ, អានន្ទ, ឥមេ ទ្វេ ធម្មា 9 ទ្វយេន វេទនាយ ឯកសមោសរណា ភវន្តិ’’។

    112. ‘‘‘Taṇhaṃ paṭicca pariyesanā’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā taṇhaṃ paṭicca pariyesanā. Taṇhā ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, seyyathidaṃ – kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā, sabbaso taṇhāya asati taṇhānirodhā api nu kho pariyesanā paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo pariyesanāya, yadidaṃ taṇhā. Iti kho, ānanda, ime dve dhammā 10 dvayena vedanāya ekasamosaraṇā bhavanti’’.

    ១១៣. ‘‘‘ផស្សបច្ចយា វេទនា’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា ‘ផស្សបច្ចយា វេទនា។ ផស្សោ ច ហិ, អានន្ទ, នាភវិស្ស សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ កស្សចិ កិម្ហិចិ, សេយ្យថិទំ – ចក្ខុសម្ផស្សោ សោតសម្ផស្សោ ឃានសម្ផស្សោ ជិវ្ហាសម្ផស្សោ កាយសម្ផស្សោ មនោសម្ផស្សោ, សព្ពសោ ផស្សេ អសតិ ផស្សនិរោធា អបិ នុ ខោ វេទនា បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ , ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ វេទនាយ, យទិទំ ផស្សោ’’។

    113. ‘‘‘Phassapaccayā vedanā’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā ‘phassapaccayā vedanā. Phasso ca hi, ānanda, nābhavissa sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ kassaci kimhici, seyyathidaṃ – cakkhusamphasso sotasamphasso ghānasamphasso jivhāsamphasso kāyasamphasso manosamphasso, sabbaso phasse asati phassanirodhā api nu kho vedanā paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda , eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo vedanāya, yadidaṃ phasso’’.

    ១១៤. ‘‘‘នាមរូបបច្ចយា ផស្សោ’តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា នាមរូបបច្ចយា ផស្សោ។ យេហិ, អានន្ទ, អាការេហិ យេហិ លិង្គេហិ យេហិ និមិត្តេហិ យេហិ ឧទ្ទេសេហិ នាមកាយស្ស បញ្ញត្តិ ហោតិ, តេសុ អាការេសុ តេសុ លិង្គេសុ តេសុ និមិត្តេសុ តេសុ ឧទ្ទេសេសុ អសតិ អបិ នុ ខោ រូបកាយេ អធិវចនសម្ផស្សោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘យេហិ, អានន្ទ, អាការេហិ យេហិ លិង្គេហិ យេហិ និមិត្តេហិ យេហិ ឧទ្ទេសេហិ រូបកាយស្ស បញ្ញត្តិ ហោតិ, តេសុ អាការេសុ…បេ.… តេសុ ឧទ្ទេសេសុ អសតិ អបិ នុ ខោ នាមកាយេ បដិឃសម្ផស្សោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘យេហិ, អានន្ទ, អាការេហិ…បេ.… យេហិ ឧទ្ទេសេហិ នាមកាយស្ស ច រូបកាយស្ស ច បញ្ញត្តិ ហោតិ , តេសុ អាការេសុ…បេ.… តេសុ ឧទ្ទេសេសុ អសតិ អបិ នុ ខោ អធិវចនសម្ផស្សោ វា បដិឃសម្ផស្សោ វា បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘យេហិ, អានន្ទ, អាការេហិ…បេ.… យេហិ ឧទ្ទេសេហិ នាមរូបស្ស បញ្ញត្តិ ហោតិ, តេសុ អាការេសុ …បេ.… តេសុ ឧទ្ទេសេសុ អសតិ អបិ នុ ខោ ផស្សោ បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ ផស្សស្ស, យទិទំ នាមរូបំ’’។

    114. ‘‘‘Nāmarūpapaccayā phasso’ti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā nāmarūpapaccayā phasso. Yehi, ānanda, ākārehi yehi liṅgehi yehi nimittehi yehi uddesehi nāmakāyassa paññatti hoti, tesu ākāresu tesu liṅgesu tesu nimittesu tesu uddesesu asati api nu kho rūpakāye adhivacanasamphasso paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yehi, ānanda, ākārehi yehi liṅgehi yehi nimittehi yehi uddesehi rūpakāyassa paññatti hoti, tesu ākāresu…pe… tesu uddesesu asati api nu kho nāmakāye paṭighasamphasso paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yehi, ānanda, ākārehi…pe… yehi uddesehi nāmakāyassa ca rūpakāyassa ca paññatti hoti , tesu ākāresu…pe… tesu uddesesu asati api nu kho adhivacanasamphasso vā paṭighasamphasso vā paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Yehi, ānanda, ākārehi…pe… yehi uddesehi nāmarūpassa paññatti hoti, tesu ākāresu …pe… tesu uddesesu asati api nu kho phasso paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo phassassa, yadidaṃ nāmarūpaṃ’’.

    ១១៥. ‘‘‘វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូប’ន្តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា វិញ្ញាណបច្ចយា នាមរូបំ។ វិញ្ញាណញ្ច ហិ, អានន្ទ, មាតុកុច្ឆិស្មិំ ន ឱក្កមិស្សថ, អបិ នុ ខោ នាមរូបំ មាតុកុច្ឆិស្មិំ សមុច្ចិស្សថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘វិញ្ញាណញ្ច ហិ, អានន្ទ, មាតុកុច្ឆិស្មិំ ឱក្កមិត្វា វោក្កមិស្សថ, អបិ នុ ខោ នាមរូបំ ឥត្ថត្តាយ អភិនិព្ពត្តិស្សថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘វិញ្ញាណញ្ច ហិ, អានន្ទ, ទហរស្សេវ សតោ វោច្ឆិជ្ជិស្សថ កុមារកស្ស វា កុមារិកាយ វា, អបិ នុ ខោ នាមរូបំ វុទ្ធិំ វិរូឡ្ហិំ វេបុល្លំ អាបជ្ជិស្សថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ នាមរូបស្ស – យទិទំ វិញ្ញាណំ’’។

    115. ‘‘‘Viññāṇapaccayā nāmarūpa’nti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ. Viññāṇañca hi, ānanda, mātukucchismiṃ na okkamissatha, api nu kho nāmarūpaṃ mātukucchismiṃ samuccissathā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Viññāṇañca hi, ānanda, mātukucchismiṃ okkamitvā vokkamissatha, api nu kho nāmarūpaṃ itthattāya abhinibbattissathā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Viññāṇañca hi, ānanda, daharasseva sato vocchijjissatha kumārakassa vā kumārikāya vā, api nu kho nāmarūpaṃ vuddhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissathā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo nāmarūpassa – yadidaṃ viññāṇaṃ’’.

    ១១៦. ‘‘‘នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណ’ន្តិ ឥតិ ខោ បនេតំ វុត្តំ, តទានន្ទ, ឥមិនាបេតំ បរិយាយេន វេទិតព្ពំ, យថា នាមរូបបច្ចយា វិញ្ញាណំ។ វិញ្ញាណញ្ច ហិ, អានន្ទ, នាមរូបេ បតិដ្ឋំ ន លភិស្សថ, អបិ នុ ខោ អាយតិំ ជាតិជរាមរណំ ទុក្ខសមុទយសម្ភវោ 11 បញ្ញាយេថា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯសេវ ហេតុ ឯតំ និទានំ ឯស សមុទយោ ឯស បច្ចយោ វិញ្ញាណស្ស យទិទំ នាមរូបំ។ ឯត្តាវតា ខោ, អានន្ទ, ជាយេថ វា ជីយេថ 12 វា មីយេថ 13 វា ចវេថ វា ឧបបជ្ជេថ វា។ ឯត្តាវតា អធិវចនបថោ, ឯត្តាវតា និរុត្តិបថោ, ឯត្តាវតា បញ្ញត្តិបថោ, ឯត្តាវតា បញ្ញាវចរំ, ឯត្តាវតា វដ្ដំ វត្តតិ ឥត្ថត្តំ បញ្ញាបនាយ យទិទំ នាមរូបំ សហ វិញ្ញាណេន អញ្ញមញ្ញបច្ចយតា បវត្តតិ។

    116. ‘‘‘Nāmarūpapaccayā viññāṇa’nti iti kho panetaṃ vuttaṃ, tadānanda, imināpetaṃ pariyāyena veditabbaṃ, yathā nāmarūpapaccayā viññāṇaṃ. Viññāṇañca hi, ānanda, nāmarūpe patiṭṭhaṃ na labhissatha, api nu kho āyatiṃ jātijarāmaraṇaṃ dukkhasamudayasambhavo 14 paññāyethā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, eseva hetu etaṃ nidānaṃ esa samudayo esa paccayo viññāṇassa yadidaṃ nāmarūpaṃ. Ettāvatā kho, ānanda, jāyetha vā jīyetha 15 vā mīyetha 16 vā cavetha vā upapajjetha vā. Ettāvatā adhivacanapatho, ettāvatā niruttipatho, ettāvatā paññattipatho, ettāvatā paññāvacaraṃ, ettāvatā vaṭṭaṃ vattati itthattaṃ paññāpanāya yadidaṃ nāmarūpaṃ saha viññāṇena aññamaññapaccayatā pavattati.

    អត្តបញ្ញត្តិ

    Attapaññatti

    ១១៧. ‘‘កិត្តាវតា ច, អានន្ទ, អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ? រូបិំ វា ហិ, អានន្ទ, បរិត្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ – ‘‘រូបី មេ បរិត្តោ អត្តា’’តិ។ រូបិំ វា ហិ , អានន្ទ, អនន្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ – ‘រូបី មេ អនន្តោ អត្តា’តិ។ អរូបិំ វា ហិ, អានន្ទ, បរិត្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ – ‘អរូបី មេ បរិត្តោ អត្តា’តិ។ អរូបិំ វា ហិ, អានន្ទ, អនន្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ – ‘អរូបី មេ អនន្តោ អត្តា’តិ។

    117. ‘‘Kittāvatā ca, ānanda, attānaṃ paññapento paññapeti? Rūpiṃ vā hi, ānanda, parittaṃ attānaṃ paññapento paññapeti – ‘‘rūpī me paritto attā’’ti. Rūpiṃ vā hi , ānanda, anantaṃ attānaṃ paññapento paññapeti – ‘rūpī me ananto attā’ti. Arūpiṃ vā hi, ānanda, parittaṃ attānaṃ paññapento paññapeti – ‘arūpī me paritto attā’ti. Arūpiṃ vā hi, ānanda, anantaṃ attānaṃ paññapento paññapeti – ‘arūpī me ananto attā’ti.

    ១១៨. ‘‘តត្រានន្ទ, យោ សោ រូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ។ ឯតរហិ វា សោ រូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ, តត្ថ ភាវិំ វា សោ រូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ, ‘អតថំ វា បន សន្តំ តថត្តាយ ឧបកប្បេស្សាមី’តិ ឥតិ វា បនស្ស ហោតិ។ ឯវំ សន្តំ ខោ, អានន្ទ, រូបិំ 17 បរិត្តត្តានុទិដ្ឋិ អនុសេតីតិ ឥច្ចាលំ វចនាយ។

    118. ‘‘Tatrānanda, yo so rūpiṃ parittaṃ attānaṃ paññapento paññapeti. Etarahi vā so rūpiṃ parittaṃ attānaṃ paññapento paññapeti, tattha bhāviṃ vā so rūpiṃ parittaṃ attānaṃ paññapento paññapeti, ‘atathaṃ vā pana santaṃ tathattāya upakappessāmī’ti iti vā panassa hoti. Evaṃ santaṃ kho, ānanda, rūpiṃ 18 parittattānudiṭṭhi anusetīti iccālaṃ vacanāya.

    ‘‘តត្រានន្ទ, យោ សោ រូបិំ អនន្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ។ ឯតរហិ វា សោ រូបិំ អនន្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ, តត្ថ ភាវិំ វា សោ រូបិំ អនន្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ, ‘អតថំ វា បន សន្តំ តថត្តាយ ឧបកប្បេស្សាមី’តិ ឥតិ វា បនស្ស ហោតិ។ ឯវំ សន្តំ ខោ, អានន្ទ, រូបិំ 19 អនន្តត្តានុទិដ្ឋិ អនុសេតីតិ ឥច្ចាលំ វចនាយ។

    ‘‘Tatrānanda, yo so rūpiṃ anantaṃ attānaṃ paññapento paññapeti. Etarahi vā so rūpiṃ anantaṃ attānaṃ paññapento paññapeti, tattha bhāviṃ vā so rūpiṃ anantaṃ attānaṃ paññapento paññapeti, ‘atathaṃ vā pana santaṃ tathattāya upakappessāmī’ti iti vā panassa hoti. Evaṃ santaṃ kho, ānanda, rūpiṃ 20 anantattānudiṭṭhi anusetīti iccālaṃ vacanāya.

    ‘‘តត្រានន្ទ, យោ សោ អរូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ។ ឯតរហិ វា សោ អរូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ, តត្ថ ភាវិំ វា សោ អរូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ, ‘អតថំ វា បន សន្តំ តថត្តាយ ឧបកប្បេស្សាមី’តិ ឥតិ វា បនស្ស ហោតិ។ ឯវំ សន្តំ ខោ, អានន្ទ, អរូបិំ 21 បរិត្តត្តានុទិដ្ឋិ អនុសេតីតិ ឥច្ចាលំ វចនាយ។

    ‘‘Tatrānanda, yo so arūpiṃ parittaṃ attānaṃ paññapento paññapeti. Etarahi vā so arūpiṃ parittaṃ attānaṃ paññapento paññapeti, tattha bhāviṃ vā so arūpiṃ parittaṃ attānaṃ paññapento paññapeti, ‘atathaṃ vā pana santaṃ tathattāya upakappessāmī’ti iti vā panassa hoti. Evaṃ santaṃ kho, ānanda, arūpiṃ 22 parittattānudiṭṭhi anusetīti iccālaṃ vacanāya.

    ‘‘តត្រានន្ទ, យោ សោ អរូបិំ អនន្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ។ ឯតរហិ វា សោ អរូបិំ អនន្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ, តត្ថ ភាវិំ វា សោ អរូបិំ អនន្តំ អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ, ‘អតថំ វា បន សន្តំ តថត្តាយ ឧបកប្បេស្សាមី’តិ ឥតិ វា បនស្ស ហោតិ។ ឯវំ សន្តំ ខោ, អានន្ទ, អរូបិំ 23 អនន្តត្តានុទិដ្ឋិ អនុសេតីតិ ឥច្ចាលំ វចនាយ។ ឯត្តាវតា ខោ, អានន្ទ, អត្តានំ បញ្ញបេន្តោ បញ្ញបេតិ។

    ‘‘Tatrānanda, yo so arūpiṃ anantaṃ attānaṃ paññapento paññapeti. Etarahi vā so arūpiṃ anantaṃ attānaṃ paññapento paññapeti, tattha bhāviṃ vā so arūpiṃ anantaṃ attānaṃ paññapento paññapeti, ‘atathaṃ vā pana santaṃ tathattāya upakappessāmī’ti iti vā panassa hoti. Evaṃ santaṃ kho, ānanda, arūpiṃ 24 anantattānudiṭṭhi anusetīti iccālaṃ vacanāya. Ettāvatā kho, ānanda, attānaṃ paññapento paññapeti.

    នអត្តបញ្ញត្តិ

    Naattapaññatti

    ១១៩. ‘‘កិត្តាវតា ច, អានន្ទ, អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ? រូបិំ វា ហិ, អានន្ទ, បរិត្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ – ‘រូបី មេ បរិត្តោ អត្តា’តិ។ រូបិំ វា ហិ, អានន្ទ, អនន្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ – ‘រូបី មេ អនន្តោ អត្តា’តិ។ អរូបិំ វា ហិ, អានន្ទ, បរិត្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ – ‘អរូបី មេ បរិត្តោ អត្តា’តិ។ អរូបិំ វា ហិ, អានន្ទ, អនន្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ – ‘អរូបី មេ អនន្តោ អត្តា’តិ។

    119. ‘‘Kittāvatā ca, ānanda, attānaṃ na paññapento na paññapeti? Rūpiṃ vā hi, ānanda, parittaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti – ‘rūpī me paritto attā’ti. Rūpiṃ vā hi, ānanda, anantaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti – ‘rūpī me ananto attā’ti. Arūpiṃ vā hi, ānanda, parittaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti – ‘arūpī me paritto attā’ti. Arūpiṃ vā hi, ānanda, anantaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti – ‘arūpī me ananto attā’ti.

    ១២០. ‘‘តត្រានន្ទ, យោ សោ រូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ។ ឯតរហិ វា សោ រូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ, តត្ថ ភាវិំ វា សោ រូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ, ‘អតថំ វា បន សន្តំ តថត្តាយ ឧបកប្បេស្សាមី’តិ ឥតិ វា បនស្ស ន ហោតិ។ ឯវំ សន្តំ ខោ, អានន្ទ, រូបិំ បរិត្តត្តានុទិដ្ឋិ នានុសេតីតិ ឥច្ចាលំ វចនាយ។

    120. ‘‘Tatrānanda, yo so rūpiṃ parittaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti. Etarahi vā so rūpiṃ parittaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti, tattha bhāviṃ vā so rūpiṃ parittaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti, ‘atathaṃ vā pana santaṃ tathattāya upakappessāmī’ti iti vā panassa na hoti. Evaṃ santaṃ kho, ānanda, rūpiṃ parittattānudiṭṭhi nānusetīti iccālaṃ vacanāya.

    ‘‘តត្រានន្ទ , យោ សោ រូបិំ អនន្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ។ ឯតរហិ វា សោ រូបិំ អនន្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ, តត្ថ ភាវិំ វា សោ រូបិំ អនន្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ, ‘អតថំ វា បន សន្តំ តថត្តាយ ឧបកប្បេស្សាមី’តិ ឥតិ វា បនស្ស ន ហោតិ។ ឯវំ សន្តំ ខោ, អានន្ទ, រូបិំ អនន្តត្តានុទិដ្ឋិ នានុសេតីតិ ឥច្ចាលំ វចនាយ។

    ‘‘Tatrānanda , yo so rūpiṃ anantaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti. Etarahi vā so rūpiṃ anantaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti, tattha bhāviṃ vā so rūpiṃ anantaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti, ‘atathaṃ vā pana santaṃ tathattāya upakappessāmī’ti iti vā panassa na hoti. Evaṃ santaṃ kho, ānanda, rūpiṃ anantattānudiṭṭhi nānusetīti iccālaṃ vacanāya.

    ‘‘តត្រានន្ទ, យោ សោ អរូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ។ ឯតរហិ វា សោ អរូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ, តត្ថ ភាវិំ វា សោ អរូបិំ បរិត្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ, ‘អតថំ វា បន សន្តំ តថត្តាយ ឧបកប្បេស្សាមី’តិ ឥតិ វា បនស្ស ន ហោតិ។ ឯវំ សន្តំ ខោ, អានន្ទ, អរូបិំ បរិត្តត្តានុទិដ្ឋិ នានុសេតីតិ ឥច្ចាលំ វចនាយ។

    ‘‘Tatrānanda, yo so arūpiṃ parittaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti. Etarahi vā so arūpiṃ parittaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti, tattha bhāviṃ vā so arūpiṃ parittaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti, ‘atathaṃ vā pana santaṃ tathattāya upakappessāmī’ti iti vā panassa na hoti. Evaṃ santaṃ kho, ānanda, arūpiṃ parittattānudiṭṭhi nānusetīti iccālaṃ vacanāya.

    ‘‘តត្រានន្ទ, យោ សោ អរូបិំ អនន្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ។ ឯតរហិ វា សោ អរូបិំ អនន្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ, តត្ថ ភាវិំ វា សោ អរូបិំ អនន្តំ អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ, ‘អតថំ វា បន សន្តំ តថត្តាយ ឧបកប្បេស្សាមី’តិ ឥតិ វា បនស្ស ន ហោតិ។ ឯវំ សន្តំ ខោ, អានន្ទ, អរូបិំ អនន្តត្តានុទិដ្ឋិ នានុសេតីតិ ឥច្ចាលំ វចនាយ។ ឯត្តាវតា ខោ, អានន្ទ, អត្តានំ ន បញ្ញបេន្តោ ន បញ្ញបេតិ។

    ‘‘Tatrānanda, yo so arūpiṃ anantaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti. Etarahi vā so arūpiṃ anantaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti, tattha bhāviṃ vā so arūpiṃ anantaṃ attānaṃ na paññapento na paññapeti, ‘atathaṃ vā pana santaṃ tathattāya upakappessāmī’ti iti vā panassa na hoti. Evaṃ santaṃ kho, ānanda, arūpiṃ anantattānudiṭṭhi nānusetīti iccālaṃ vacanāya. Ettāvatā kho, ānanda, attānaṃ na paññapento na paññapeti.

    អត្តសមនុបស្សនា

    Attasamanupassanā

    ១២១. ‘‘កិត្តាវតា ច, អានន្ទ, អត្តានំ សមនុបស្សមានោ សមនុបស្សតិ? វេទនំ វា ហិ, អានន្ទ, អត្តានំ សមនុបស្សមានោ សមនុបស្សតិ – ‘វេទនា មេ អត្តា’តិ។ ‘ន ហេវ ខោ មេ វេទនា អត្តា, អប្បដិសំវេទនោ មេ អត្តា’តិ ឥតិ វា ហិ, អានន្ទ, អត្តានំ សមនុបស្សមានោ សមនុបស្សតិ។ ‘ន ហេវ ខោ មេ វេទនា អត្តា, នោបិ អប្បដិសំវេទនោ មេ អត្តា, អត្តា មេ វេទិយតិ, វេទនាធម្មោ ហិ មេ អត្តា’តិ ឥតិ វា ហិ, អានន្ទ, អត្តានំ សមនុបស្សមានោ សមនុបស្សតិ។

    121. ‘‘Kittāvatā ca, ānanda, attānaṃ samanupassamāno samanupassati? Vedanaṃ vā hi, ānanda, attānaṃ samanupassamāno samanupassati – ‘vedanā me attā’ti. ‘Na heva kho me vedanā attā, appaṭisaṃvedano me attā’ti iti vā hi, ānanda, attānaṃ samanupassamāno samanupassati. ‘Na heva kho me vedanā attā, nopi appaṭisaṃvedano me attā, attā me vediyati, vedanādhammo hi me attā’ti iti vā hi, ānanda, attānaṃ samanupassamāno samanupassati.

    ១២២. ‘‘តត្រានន្ទ, យោ សោ ឯវមាហ – ‘វេទនា មេ អត្តា’តិ, សោ ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘តិស្សោ ខោ ឥមា, អាវុសោ, វេទនា – សុខា វេទនា ទុក្ខា វេទនា អទុក្ខមសុខា វេទនា។ ឥមាសំ ខោ ត្វំ តិស្សន្នំ វេទនានំ កតមំ អត្តតោ សមនុបស្សសី’តិ? យស្មិំ, អានន្ទ, សមយេ សុខំ វេទនំ វេទេតិ, នេវ តស្មិំ សមយេ ទុក្ខំ វេទនំ វេទេតិ, ន អទុក្ខមសុខំ វេទនំ វេទេតិ; សុខំយេវ តស្មិំ សមយេ វេទនំ វេទេតិ។ យស្មិំ, អានន្ទ, សមយេ ទុក្ខំ វេទនំ វេទេតិ, នេវ តស្មិំ សមយេ សុខំ វេទនំ វេទេតិ, ន អទុក្ខមសុខំ វេទនំ វេទេតិ; ទុក្ខំយេវ តស្មិំ សមយេ វេទនំ វេទេតិ។ យស្មិំ, អានន្ទ, សមយេ អទុក្ខមសុខំ វេទនំ វេទេតិ, នេវ តស្មិំ សមយេ សុខំ វេទនំ វេទេតិ, ន ទុក្ខំ វេទនំ វេទេតិ; អទុក្ខមសុខំយេវ តស្មិំ សមយេ វេទនំ វេទេតិ។

    122. ‘‘Tatrānanda, yo so evamāha – ‘vedanā me attā’ti, so evamassa vacanīyo – ‘tisso kho imā, āvuso, vedanā – sukhā vedanā dukkhā vedanā adukkhamasukhā vedanā. Imāsaṃ kho tvaṃ tissannaṃ vedanānaṃ katamaṃ attato samanupassasī’ti? Yasmiṃ, ānanda, samaye sukhaṃ vedanaṃ vedeti, neva tasmiṃ samaye dukkhaṃ vedanaṃ vedeti, na adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedeti; sukhaṃyeva tasmiṃ samaye vedanaṃ vedeti. Yasmiṃ, ānanda, samaye dukkhaṃ vedanaṃ vedeti, neva tasmiṃ samaye sukhaṃ vedanaṃ vedeti, na adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedeti; dukkhaṃyeva tasmiṃ samaye vedanaṃ vedeti. Yasmiṃ, ānanda, samaye adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vedeti, neva tasmiṃ samaye sukhaṃ vedanaṃ vedeti, na dukkhaṃ vedanaṃ vedeti; adukkhamasukhaṃyeva tasmiṃ samaye vedanaṃ vedeti.

    ១២៣. ‘‘សុខាបិ ខោ, អានន្ទ, វេទនា អនិច្ចា សង្ខតា បដិច្ចសមុប្បន្នា ខយធម្មា វយធម្មា វិរាគធម្មា និរោធធម្មា។ ទុក្ខាបិ ខោ, អានន្ទ, វេទនា អនិច្ចា សង្ខតា បដិច្ចសមុប្បន្នា ខយធម្មា វយធម្មា វិរាគធម្មា និរោធធម្មា។ អទុក្ខមសុខាបិ ខោ, អានន្ទ, វេទនា អនិច្ចា សង្ខតា បដិច្ចសមុប្បន្នា ខយធម្មា វយធម្មា វិរាគធម្មា និរោធធម្មា។ តស្ស សុខំ វេទនំ វេទិយមានស្ស ‘ឯសោ មេ អត្តា’តិ ហោតិ។ តស្សាយេវ សុខាយ វេទនាយ និរោធា ‘ព្យគា 25 មេ អត្តា’តិ ហោតិ។ ទុក្ខំ វេទនំ វេទិយមានស្ស ‘ឯសោ មេ អត្តា’តិ ហោតិ។ តស្សាយេវ ទុក្ខាយ វេទនាយ និរោធា ‘ព្យគា មេ អត្តា’តិ ហោតិ។ អទុក្ខមសុខំ វេទនំ វេទិយមានស្ស ‘ឯសោ មេ អត្តា’តិ ហោតិ។ តស្សាយេវ អទុក្ខមសុខាយ វេទនាយ និរោធា ‘ព្យគា មេ អត្តា’តិ ហោតិ។ ឥតិ សោ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ អនិច្ចសុខទុក្ខវោកិណ្ណំ ឧប្បាទវយធម្មំ អត្តានំ សមនុបស្សមានោ សមនុបស្សតិ, យោ សោ ឯវមាហ – ‘វេទនា មេ អត្តា’តិ។ តស្មាតិហានន្ទ, ឯតេន បេតំ នក្ខមតិ – ‘វេទនា មេ អត្តា’តិ សមនុបស្សិតុំ។

    123. ‘‘Sukhāpi kho, ānanda, vedanā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. Dukkhāpi kho, ānanda, vedanā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. Adukkhamasukhāpi kho, ānanda, vedanā aniccā saṅkhatā paṭiccasamuppannā khayadhammā vayadhammā virāgadhammā nirodhadhammā. Tassa sukhaṃ vedanaṃ vediyamānassa ‘eso me attā’ti hoti. Tassāyeva sukhāya vedanāya nirodhā ‘byagā 26 me attā’ti hoti. Dukkhaṃ vedanaṃ vediyamānassa ‘eso me attā’ti hoti. Tassāyeva dukkhāya vedanāya nirodhā ‘byagā me attā’ti hoti. Adukkhamasukhaṃ vedanaṃ vediyamānassa ‘eso me attā’ti hoti. Tassāyeva adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā ‘byagā me attā’ti hoti. Iti so diṭṭheva dhamme aniccasukhadukkhavokiṇṇaṃ uppādavayadhammaṃ attānaṃ samanupassamāno samanupassati, yo so evamāha – ‘vedanā me attā’ti. Tasmātihānanda, etena petaṃ nakkhamati – ‘vedanā me attā’ti samanupassituṃ.

    ១២៤. ‘‘តត្រានន្ទ , យោ សោ ឯវមាហ – ‘ន ហេវ ខោ មេ វេទនា អត្តា, អប្បដិសំវេទនោ មេ អត្តា’តិ, សោ ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘យត្ថ បនាវុសោ, សព្ពសោ វេទយិតំ នត្ថិ អបិ នុ ខោ, តត្ថ ‘‘អយមហមស្មី’’តិ សិយា’’’តិ ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯតេន បេតំ នក្ខមតិ – ‘ន ហេវ ខោ មេ វេទនា អត្តា, អប្បដិសំវេទនោ មេ អត្តា’តិ សមនុបស្សិតុំ។

    124. ‘‘Tatrānanda , yo so evamāha – ‘na heva kho me vedanā attā, appaṭisaṃvedano me attā’ti, so evamassa vacanīyo – ‘yattha panāvuso, sabbaso vedayitaṃ natthi api nu kho, tattha ‘‘ayamahamasmī’’ti siyā’’’ti ? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, etena petaṃ nakkhamati – ‘na heva kho me vedanā attā, appaṭisaṃvedano me attā’ti samanupassituṃ.

    ១២៥. ‘‘តត្រានន្ទ , យោ សោ ឯវមាហ – ‘ន ហេវ ខោ មេ វេទនា អត្តា, នោបិ អប្បដិសំវេទនោ មេ អត្តា, អត្តា មេ វេទិយតិ, វេទនាធម្មោ ហិ មេ អត្តា’តិ។ សោ ឯវមស្ស វចនីយោ – វេទនា ច ហិ, អាវុសោ, សព្ពេន សព្ពំ សព្ពថា សព្ពំ អបរិសេសា និរុជ្ឈេយ្យុំ។ សព្ពសោ វេទនាយ អសតិ វេទនានិរោធា អបិ នុ ខោ តត្ថ ‘អយមហមស្មី’តិ សិយា’’តិ? ‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តស្មាតិហានន្ទ, ឯតេន បេតំ នក្ខមតិ – ‘‘ន ហេវ ខោ មេ វេទនា អត្តា, នោបិ អប្បដិសំវេទនោ មេ អត្តា, អត្តា មេ វេទិយតិ, វេទនាធម្មោ ហិ មេ អត្តា’តិ សមនុបស្សិតុំ។

    125. ‘‘Tatrānanda , yo so evamāha – ‘na heva kho me vedanā attā, nopi appaṭisaṃvedano me attā, attā me vediyati, vedanādhammo hi me attā’ti. So evamassa vacanīyo – vedanā ca hi, āvuso, sabbena sabbaṃ sabbathā sabbaṃ aparisesā nirujjheyyuṃ. Sabbaso vedanāya asati vedanānirodhā api nu kho tattha ‘ayamahamasmī’ti siyā’’ti? ‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, etena petaṃ nakkhamati – ‘‘na heva kho me vedanā attā, nopi appaṭisaṃvedano me attā, attā me vediyati, vedanādhammo hi me attā’ti samanupassituṃ.

    ១២៦. ‘‘យតោ ខោ, អានន្ទ, ភិក្ខុ នេវ វេទនំ អត្តានំ សមនុបស្សតិ, នោបិ អប្បដិសំវេទនំ អត្តានំ សមនុបស្សតិ, នោបិ ‘អត្តា មេ វេទិយតិ, វេទនាធម្មោ ហិ មេ អត្តា’តិ សមនុបស្សតិ។ សោ ឯវំ ន សមនុបស្សន្តោ ន ច កិញ្ចិ លោកេ ឧបាទិយតិ, អនុបាទិយំ ន បរិតស្សតិ, អបរិតស្សំ 27 បច្ចត្តញ្ញេវ បរិនិព្ពាយតិ, ‘ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយា’តិ បជានាតិ។ ឯវំ វិមុត្តចិត្តំ ខោ, អានន្ទ, ភិក្ខុំ យោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា ឥតិស្ស 28 ទិដ្ឋី’តិ, តទកល្លំ។ ‘ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា ឥតិស្ស ទិដ្ឋី’តិ, តទកល្លំ។ ‘ហោតិ ច ន ច ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា ឥតិស្ស ទិដ្ឋី’តិ, តទកល្លំ។ ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា ឥតិស្ស ទិដ្ឋី’តិ, តទកល្លំ។ តំ កិស្ស ហេតុ? យាវតា, អានន្ទ, អធិវចនំ យាវតា អធិវចនបថោ, យាវតា និរុត្តិ យាវតា និរុត្តិបថោ, យាវតា បញ្ញត្តិ យាវតា បញ្ញត្តិបថោ, យាវតា បញ្ញា យាវតា បញ្ញាវចរំ, យាវតា វដ្ដំ 29, យាវតា វដ្ដតិ 30, តទភិញ្ញាវិមុត្តោ ភិក្ខុ, តទភិញ្ញាវិមុត្តំ ភិក្ខុំ ‘ន ជានាតិ ន បស្សតិ ឥតិស្ស ទិដ្ឋី’តិ, តទកល្លំ។

    126. ‘‘Yato kho, ānanda, bhikkhu neva vedanaṃ attānaṃ samanupassati, nopi appaṭisaṃvedanaṃ attānaṃ samanupassati, nopi ‘attā me vediyati, vedanādhammo hi me attā’ti samanupassati. So evaṃ na samanupassanto na ca kiñci loke upādiyati, anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ 31 paccattaññeva parinibbāyati, ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Evaṃ vimuttacittaṃ kho, ānanda, bhikkhuṃ yo evaṃ vadeyya – ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā itissa 32 diṭṭhī’ti, tadakallaṃ. ‘Na hoti tathāgato paraṃ maraṇā itissa diṭṭhī’ti, tadakallaṃ. ‘Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā itissa diṭṭhī’ti, tadakallaṃ. ‘Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā itissa diṭṭhī’ti, tadakallaṃ. Taṃ kissa hetu? Yāvatā, ānanda, adhivacanaṃ yāvatā adhivacanapatho, yāvatā nirutti yāvatā niruttipatho, yāvatā paññatti yāvatā paññattipatho, yāvatā paññā yāvatā paññāvacaraṃ, yāvatā vaṭṭaṃ 33, yāvatā vaṭṭati 34, tadabhiññāvimutto bhikkhu, tadabhiññāvimuttaṃ bhikkhuṃ ‘na jānāti na passati itissa diṭṭhī’ti, tadakallaṃ.

    សត្ត វិញ្ញាណដ្ឋិតិ

    Satta viññāṇaṭṭhiti

    ១២៧. ‘‘សត្ត ខោ, អានន្ទ 35, វិញ្ញាណដ្ឋិតិយោ, ទ្វេ អាយតនានិ។ កតមា សត្ត? សន្តានន្ទ, សត្តា នានត្តកាយា នានត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ មនុស្សា , ឯកច្ចេ ច ទេវា, ឯកច្ចេ ច វិនិបាតិកា។ អយំ បឋមា វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។ សន្តានន្ទ, សត្តា នានត្តកាយា ឯកត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ ទេវា ព្រហ្មកាយិកា បឋមាភិនិព្ពត្តា។ អយំ ទុតិយា វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។ សន្តានន្ទ, សត្តា ឯកត្តកាយា នានត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ ទេវា អាភស្សរា។ អយំ តតិយា វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។ សន្តានន្ទ, សត្តា ឯកត្តកាយា ឯកត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ ទេវា សុភកិណ្ហា។ អយំ ចតុត្ថី វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។ សន្តានន្ទ, សត្តា សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា បដិឃសញ្ញានំ អត្ថង្គមា នានត្តសញ្ញានំ អមនសិការា ‘អនន្តោ អាកាសោ’តិ អាកាសានញ្ចាយតនូបគា។ អយំ បញ្ចមី វិញ្ញាណដ្ឋិតិ ។ សន្តានន្ទ, សត្តា សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘អនន្តំ វិញ្ញាណ’ន្តិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនូបគា។ អយំ ឆដ្ឋី វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។ សន្តានន្ទ, សត្តា សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នត្ថិ កិញ្ចី’តិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនូបគា។ អយំ សត្តមី វិញ្ញាណដ្ឋិតិ។ អសញ្ញសត្តាយតនំ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនមេវ ទុតិយំ។

    127. ‘‘Satta kho, ānanda 36, viññāṇaṭṭhitiyo, dve āyatanāni. Katamā satta? Santānanda, sattā nānattakāyā nānattasaññino, seyyathāpi manussā , ekacce ca devā, ekacce ca vinipātikā. Ayaṃ paṭhamā viññāṇaṭṭhiti. Santānanda, sattā nānattakāyā ekattasaññino, seyyathāpi devā brahmakāyikā paṭhamābhinibbattā. Ayaṃ dutiyā viññāṇaṭṭhiti. Santānanda, sattā ekattakāyā nānattasaññino, seyyathāpi devā ābhassarā. Ayaṃ tatiyā viññāṇaṭṭhiti. Santānanda, sattā ekattakāyā ekattasaññino, seyyathāpi devā subhakiṇhā. Ayaṃ catutthī viññāṇaṭṭhiti. Santānanda, sattā sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanūpagā. Ayaṃ pañcamī viññāṇaṭṭhiti . Santānanda, sattā sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanūpagā. Ayaṃ chaṭṭhī viññāṇaṭṭhiti. Santānanda, sattā sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanūpagā. Ayaṃ sattamī viññāṇaṭṭhiti. Asaññasattāyatanaṃ nevasaññānāsaññāyatanameva dutiyaṃ.

    ១២៨. ‘‘តត្រានន្ទ, យាយំ បឋមា វិញ្ញាណដ្ឋិតិ នានត្តកាយា នានត្តសញ្ញិនោ, សេយ្យថាបិ មនុស្សា, ឯកច្ចេ ច ទេវា, ឯកច្ចេ ច វិនិបាតិកា។ យោ នុ ខោ, អានន្ទ, តញ្ច បជានាតិ, តស្សា ច សមុទយំ បជានាតិ, តស្សា ច អត្ថង្គមំ បជានាតិ, តស្សា ច អស្សាទំ បជានាតិ, តស្សា ច អាទីនវំ បជានាតិ, តស្សា ច និស្សរណំ បជានាតិ, កល្លំ នុ តេន តទភិនន្ទិតុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’…បេ.… ‘‘តត្រានន្ទ, យមិទំ អសញ្ញសត្តាយតនំ។ យោ នុ ខោ, អានន្ទ, តញ្ច បជានាតិ, តស្ស ច សមុទយំ បជានាតិ, តស្ស ច អត្ថង្គមំ បជានាតិ, តស្ស ច អស្សាទំ បជានាតិ, តស្ស ច អាទីនវំ បជានាតិ, តស្ស ច និស្សរណំ បជានាតិ, កល្លំ នុ តេន តទភិនន្ទិតុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ ‘‘តត្រានន្ទ, យមិទំ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ។ យោ នុ ខោ, អានន្ទ, តញ្ច បជានាតិ, តស្ស ច សមុទយំ បជានាតិ, តស្ស ច អត្ថង្គមំ បជានាតិ, តស្ស ច អស្សាទំ បជានាតិ, តស្ស ច អាទីនវំ បជានាតិ, តស្ស ច និស្សរណំ បជានាតិ, កល្លំ នុ តេន តទភិនន្ទិតុ’’ន្តិ? ‘‘នោ ហេតំ, ភន្តេ’’។ យតោ ខោ, អានន្ទ, ភិក្ខុ ឥមាសញ្ច សត្តន្នំ វិញ្ញាណដ្ឋិតីនំ ឥមេសញ្ច ទ្វិន្នំ អាយតនានំ សមុទយញ្ច អត្ថង្គមញ្ច អស្សាទញ្ច អាទីនវញ្ច និស្សរណញ្ច យថាភូតំ វិទិត្វា អនុបាទា វិមុត្តោ ហោតិ, អយំ វុច្ចតានន្ទ, ភិក្ខុ បញ្ញាវិមុត្តោ។

    128. ‘‘Tatrānanda, yāyaṃ paṭhamā viññāṇaṭṭhiti nānattakāyā nānattasaññino, seyyathāpi manussā, ekacce ca devā, ekacce ca vinipātikā. Yo nu kho, ānanda, tañca pajānāti, tassā ca samudayaṃ pajānāti, tassā ca atthaṅgamaṃ pajānāti, tassā ca assādaṃ pajānāti, tassā ca ādīnavaṃ pajānāti, tassā ca nissaraṇaṃ pajānāti, kallaṃ nu tena tadabhinanditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’…pe… ‘‘tatrānanda, yamidaṃ asaññasattāyatanaṃ. Yo nu kho, ānanda, tañca pajānāti, tassa ca samudayaṃ pajānāti, tassa ca atthaṅgamaṃ pajānāti, tassa ca assādaṃ pajānāti, tassa ca ādīnavaṃ pajānāti, tassa ca nissaraṇaṃ pajānāti, kallaṃ nu tena tadabhinanditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Tatrānanda, yamidaṃ nevasaññānāsaññāyatanaṃ. Yo nu kho, ānanda, tañca pajānāti, tassa ca samudayaṃ pajānāti, tassa ca atthaṅgamaṃ pajānāti, tassa ca assādaṃ pajānāti, tassa ca ādīnavaṃ pajānāti, tassa ca nissaraṇaṃ pajānāti, kallaṃ nu tena tadabhinanditu’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. Yato kho, ānanda, bhikkhu imāsañca sattannaṃ viññāṇaṭṭhitīnaṃ imesañca dvinnaṃ āyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā anupādā vimutto hoti, ayaṃ vuccatānanda, bhikkhu paññāvimutto.

    អដ្ឋ វិមោក្ខា

    Aṭṭha vimokkhā

    ១២៩. ‘‘អដ្ឋ ខោ ឥមេ, អានន្ទ, វិមោក្ខា។ កតមេ អដ្ឋ? រូបី រូបានិ បស្សតិ អយំ បឋមោ វិមោក្ខោ។ អជ្ឈត្តំ អរូបសញ្ញី ពហិទ្ធា រូបានិ បស្សតិ, អយំ ទុតិយោ វិមោក្ខោ។ សុភន្តេវ អធិមុត្តោ ហោតិ, អយំ តតិយោ វិមោក្ខោ។ សព្ពសោ រូបសញ្ញានំ សមតិក្កមា បដិឃសញ្ញានំ អត្ថង្គមា នានត្តសញ្ញានំ អមនសិការា ‘អនន្តោ អាកាសោ’តិ អាកាសានញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, អយំ ចតុត្ថោ វិមោក្ខោ។ សព្ពសោ អាកាសានញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘អនន្តំ វិញ្ញាណ’ន្តិ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, អយំ បញ្ចមោ វិមោក្ខោ។ សព្ពសោ វិញ្ញាណញ្ចាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នត្ថិ កិញ្ចី’តិ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, អយំ ឆដ្ឋោ វិមោក្ខោ។ សព្ពសោ អាកិញ្ចញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម ‘នេវសញ្ញានាសញ្ញា’យតនំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, អយំ សត្តមោ វិមោក្ខោ។ សព្ពសោ នេវសញ្ញានាសញ្ញាយតនំ សមតិក្កម្ម សញ្ញាវេទយិតនិរោធំ ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, អយំ អដ្ឋមោ វិមោក្ខោ។ ឥមេ ខោ, អានន្ទ, អដ្ឋ វិមោក្ខា។

    129. ‘‘Aṭṭha kho ime, ānanda, vimokkhā. Katame aṭṭha? Rūpī rūpāni passati ayaṃ paṭhamo vimokkho. Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati, ayaṃ dutiyo vimokkho. Subhanteva adhimutto hoti, ayaṃ tatiyo vimokkho. Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ catuttho vimokkho. Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ pañcamo vimokkho. Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ chaṭṭho vimokkho. Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma ‘nevasaññānāsaññā’yatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ sattamo vimokkho. Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ aṭṭhamo vimokkho. Ime kho, ānanda, aṭṭha vimokkhā.

    ១៣០. ‘‘យតោ ខោ, អានន្ទ, ភិក្ខុ ឥមេ អដ្ឋ វិមោក្ខេ អនុលោមម្បិ សមាបជ្ជតិ, បដិលោមម្បិ សមាបជ្ជតិ, អនុលោមបដិលោមម្បិ សមាបជ្ជតិ, យត្ថិច្ឆកំ យទិច្ឆកំ យាវតិច្ឆកំ សមាបជ្ជតិបិ វុដ្ឋាតិបិ។ អាសវានញ្ច ខយា អនាសវំ ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ សយំ អភិញ្ញា សច្ឆិកត្វា ឧបសម្បជ្ជ វិហរតិ, អយំ វុច្ចតានន្ទ, ភិក្ខុ ឧភតោភាគវិមុត្តោ។ ឥមាយ ច អានន្ទ ឧភតោភាគវិមុត្តិយា អញ្ញា ឧភតោភាគវិមុត្តិ ឧត្តរិតរា វា បណីតតរា វា នត្ថី’’តិ។ ឥទមវោច ភគវា។ អត្តមនោ អាយស្មា អានន្ទោ ភគវតោ ភាសិតំ អភិនន្ទីតិ។

    130. ‘‘Yato kho, ānanda, bhikkhu ime aṭṭha vimokkhe anulomampi samāpajjati, paṭilomampi samāpajjati, anulomapaṭilomampi samāpajjati, yatthicchakaṃ yadicchakaṃ yāvaticchakaṃ samāpajjatipi vuṭṭhātipi. Āsavānañca khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati, ayaṃ vuccatānanda, bhikkhu ubhatobhāgavimutto. Imāya ca ānanda ubhatobhāgavimuttiyā aññā ubhatobhāgavimutti uttaritarā vā paṇītatarā vā natthī’’ti. Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.

    មហានិទានសុត្តំ និដ្ឋិតំ ទុតិយំ។

    Mahānidānasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.




    Next: ៣. មហាបរិនិព្ពានសុត្តំ • 3. Mahāparinibbānasuttaṃ




    Footnotes:
    1. កម្មាសទម្មំ នាម (ស្យា.)
    2. គុលាគុណ្ឋិកជាតា (សី. បី.), គុណគណ្ឋិកជាតា (ស្យា.)
    3. kammāsadammaṃ nāma (syā.)
    4. gulāguṇṭhikajātā (sī. pī.), guṇagaṇṭhikajātā (syā.)
    5. សិរិំសបានំ សិរិំសបត្តាយ (សី. ស្យា.)
    6. siriṃsapānaṃ siriṃsapattāya (sī. syā.)
    7. អារក្ខំ បដិច្ច អារក្ខាធិករណំ (ស្យា.)
    8. ārakkhaṃ paṭicca ārakkhādhikaraṇaṃ (syā.)
    9. ឥមេ ធម្មា (ក.)
    10. ime dhammā (ka.)
    11. ជាតិជរាមរណទុក្ខសមុទយសម្ភវោ (សី. ស្យា. បី.)
    12. ជិយ្យេថ (ក.)
    13. មិយ្យេថ (ក.)
    14. jātijarāmaraṇadukkhasamudayasambhavo (sī. syā. pī.)
    15. jiyyetha (ka.)
    16. miyyetha (ka.)
    17. រូបី (ក.)
    18. rūpī (ka.)
    19. រូបី (ក.)
    20. rūpī (ka.)
    21. អរូបី (ក.)
    22. arūpī (ka.)
    23. អរូបី (ក.)
    24. arūpī (ka.)
    25. ព្យគ្គា (សី. ក.)
    26. byaggā (sī. ka.)
    27. អបរិតស្សនំ (ក.)
    28. ឥតិ សា (អដ្ឋកថាយំ បាឋន្តរំ)
    29. យាវតា វដ្ដំ វដ្ដតិ (ក. សី.)
    30. យាវតា វដ្ដំ វដ្ដតិ (ក. សី.)
    31. aparitassanaṃ (ka.)
    32. iti sā (aṭṭhakathāyaṃ pāṭhantaraṃ)
    33. yāvatā vaṭṭaṃ vaṭṭati (ka. sī.)
    34. yāvatā vaṭṭaṃ vaṭṭati (ka. sī.)
    35. សត្ត ខោ ឥមា អានន្ទ (ក. សី. ស្យា.)
    36. satta kho imā ānanda (ka. sī. syā.)



    Related texts:



    អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ទីឃ និកាយ (អដ្ឋកថា) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ២. មហានិទានសុត្តវណ្ណនា • 2. Mahānidānasuttavaṇṇanā

    ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ទីឃនិកាយ (ដីកា) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ២. មហានិទានសុត្តវណ្ណនា • 2. Mahānidānasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact