Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation

Show IAST transliteration

ဒီဃ နိကာယ ၁၄

Long Discourses 14

မဟာပဒါနသုတ္တ

The Great Discourse on Traces Left Behind

၁၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသပဋိသံယုတ္တကထာ

1. On Past Lives

ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကဿ အာရာမေ ကရေရိကုဋိကာယံ၊

So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery, in the hut by the kareri tree.

အထ ခေါ သမ္ဗဟုလာနံ ဘိက္ခူနံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာနံ ကရေရိမဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ ပုဗ္ဗေနိဝါသပဋိသံယုတ္တာ ဓမ္မီ ကထာ ဥဒပါဒိ: “ဣတိပိ ပုဗ္ဗေနိဝါသော, ဣတိပိ ပုဗ္ဗေနိဝါသော”တိ၊

Then after the meal, on return from almsround, several bhikkhus sat together in the pavilion by the kareri tree and this Dhamma talk on the subject of past lives came up among them, “So it was in a past life; such it was in a past life.”

အဿောသိ ခေါ ဘဂဝါ ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဣမံ ကထာသလ္လာပံ၊ အထ ခေါ ဘဂဝါ ဥဋ္ဌာယာသနာ ယေန ကရေရိမဏ္ဍလမာဠော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ, နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ: “ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ; ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ”တိ?

With clairaudience that is purified and superhuman, the Buddha heard that discussion among the bhikkhus. So he got up from his seat and went to the pavilion, where he sat on the seat spread out and addressed the bhikkhus, “Bhikkhus, what were you sitting talking about just now? What conversation was left unfinished?”

ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ: “ဣဓ, ဘန္တေ, အမှာကံ ပစ္ဆာဘတ္တံ ပိဏ္ဍပါတပဋိက္ကန္တာနံ ကရေရိမဏ္ဍလမာဠေ သန္နိသိန္နာနံ သန္နိပတိတာနံ ပုဗ္ဗေနိဝါသပဋိသံယုတ္တာ ဓမ္မီ ကထာ ဥဒပါဒိ: ‘ဣတိပိ ပုဗ္ဗေနိဝါသော ဣတိပိ ပုဗ္ဗေနိဝါသော'တိ၊ အယံ ခေါ နော, ဘန္တေ, အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ၊ အထ ဘဂဝါ အနုပ္ပတ္တော”တိ၊

The bhikkhus told him what had happened, adding, “This is the conversation that was unfinished when the Buddha arrived.”

“ဣစ္ဆေယျာထ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ပုဗ္ဗေနိဝါသပဋိသံယုတ္တံ ဓမ္မိံ ကထံ သောတုန်”တိ?

“Would you like to hear a Dhamma talk on the subject of past lives?”

“ဧတဿ, ဘဂဝါ, ကာလော; ဧတဿ, သုဂတ, ကာလော; ယံ ဘဂဝါ ပုဗ္ဗေနိဝါသပဋိသံယုတ္တံ ဓမ္မိံ ကထံ ကရေယျ, ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ”တိ၊

“Now is the time, Blessed One! Now is the time, Holy One! Let the Buddha give a Dhamma talk on the subject of past lives. The bhikkhus will listen and remember it.”

“တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုဏာထ သာဓုကံ မနသိ ကရောထ ဘာသိဿာမီ”တိ၊

“Well then, bhikkhus, listen and apply your mind well, I will speak.”

“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ၊ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ:

“Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:

“ဣတော သော, ဘိက္ခဝေ, ဧကနဝုတိကပ္ပေ ယံ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ ဣတော သော, ဘိက္ခဝေ, ဧကတိံသေ ကပ္ပေ ယံ သိခီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ တသ္မိညေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဧကတိံသေ ကပ္ပေ ဝေဿဘူ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ ဣမသ္မိညေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒကပ္ပေ ကကုသန္ဓော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ ဣမသ္မိညေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒကပ္ပေ ကောဏာဂမနော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ ဣမသ္မိညေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒကပ္ပေ ကဿပေါ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ ဣမသ္မိညေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘဒ္ဒကပ္ပေ အဟံ ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥပ္ပန္နော၊

“Ninety-one eons ago, the Buddha Vipassī arose in the world, perfected and fully awakened. Thirty-one eons ago, the Buddha Sikhī arose in the world, perfected and fully awakened. In the same thirty-first eon, the Buddha Vessabhū arose in the world, perfected and fully awakened. In the present fortunate eon, the Buddhas Kakusandha, Koṇāgamana, and Kassapa arose in the world, perfected and fully awakened. And in the present fortunate eon, I have arisen in the world, perfected and fully awakened.

ဝိပဿီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ခတ္တိယော ဇာတိယာ အဟောသိ, ခတ္တိယကုလေ ဥဒပါဒိ၊ သိခီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ခတ္တိယော ဇာတိယာ အဟောသိ, ခတ္တိယကုလေ ဥဒပါဒိ၊ ဝေဿဘူ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ခတ္တိယော ဇာတိယာ အဟောသိ, ခတ္တိယကုလေ ဥဒပါဒိ၊ ကကုသန္ဓော, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော ဇာတိယာ အဟောသိ, ဗြာဟ္မဏကုလေ ဥဒပါဒိ၊ ကောဏာဂမနော, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော ဇာတိယာ အဟောသိ, ဗြာဟ္မဏကုလေ ဥဒပါဒိ၊ ကဿပေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗြာဟ္မဏော ဇာတိယာ အဟောသိ, ဗြာဟ္မဏကုလေ ဥဒပါဒိ၊ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ခတ္တိယော ဇာတိယာ အဟောသိံ, ခတ္တိယကုလေ ဥပ္ပန္နော၊

The Buddhas Vipassī, Sikhī, and Vessabhū were born as aristocrats into aristocrat families. The Buddhas Kakusandha, Koṇāgamana, and Kassapa were born as brahmins into brahmin families. I was born as an aristocrat into an aristocrat family.

ဝိပဿီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကောဏ္ဍညော ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ သိခီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကောဏ္ဍညော ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ ဝေဿဘူ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကောဏ္ဍညော ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ ကကုသန္ဓော, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကဿပေါ ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ ကောဏာဂမနော, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကဿပေါ ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ ကဿပေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကဿပေါ ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဂေါတမော ဂေါတ္တေန အဟောသိံ၊

Koṇḍañña was the clan of Vipassī, Sikhī, and Vessabhū. Kassapa was the clan of Kakusandha, Koṇāgamana, and Kassapa. Gotama is my clan.

ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အသီတိဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ သိခိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သတ္တတိဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ ဝေဿဘုဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သဋ္ဌိဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ ကကုသန္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ စတ္တာလီသဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ ကောဏာဂမနဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တိံသဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ ကဿပဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဝီသတိဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ အပ္ပကံ အာယုပ္ပမာဏံ ပရိတ္တံ လဟုကံ; ယော စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝဿသတံ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော၊

For Vipassī, the life-span was 80,000 years. For Sikhī, the life-span was 70,000 years. For Vessabhū, the life-span was 60,000 years. For Kakusandha, the life-span was 40,000 years. For Koṇāgamana, the life-span was 30,000 years. For Kassapa, the life-span was 20,000 years. For me at this time the life-span is short, brief, and fleeting. A long-lived person lives for a century or a little more.

ဝိပဿီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပါဋလိယာ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ သိခီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပုဏ္ဍရီကဿ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဝေဿဘူ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ သာလဿ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ကကုသန္ဓော, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ သိရီသဿ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ကောဏာဂမနော, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဥဒုမ္ဗရဿ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ကဿပေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ နိဂြေါဓဿ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ အဟံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အဿတ္ထဿ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊

Vipassī was awakened at the root of a patala tree. Sikhī was awakened at the root of a white-mango tree. Vessabhū was awakened at the root of a sal tree. Kakusandha was awakened at the root of a sirisa tree. Koṇāgamana was awakened at the root of a cluster fig tree. Kassapa was awakened at the root of a banyan tree. I was awakened at the root of a peepal tree.

ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ခဏ္ဍတိဿံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ သိခိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဘိဘူသမ္ဘဝံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ဝေဿဘုဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သောဏုတ္တရံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ကကုသန္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဝိဓုရသဉ္ဇီဝံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ကောဏာဂမနဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဘိယျောသုတ္တရံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ကဿပဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တိဿဘာရဒွါဇံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊

Vipassī had a fine pair of chief disciples named Khaṇḍa and Tissa. Sikhī had a fine pair of chief disciples named Abhibhū and Sambhava. Vessabhū had a fine pair of chief disciples named Soṇa and Uttara. Kakusandha had a fine pair of chief disciples named Vidhura and Sañjīva. Koṇāgamana had a fine pair of chief disciples named Bhiyyosa and Uttara. Kassapa had a fine pair of chief disciples named Tissa and Bhāradvāja. I have a fine pair of chief disciples named Sāriputta and Moggallāna.

ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ ဘိက္ခုသတသဟဿံ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဣမေ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊

Vipassī had three gatherings of disciples—one of 6,800,000, one of 100,000, and one of 80,000—all of them bhikkhus who had ended their defilements.

သိခိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ ဘိက္ခုသတသဟဿံ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနိ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သတ္တတိဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ သိခိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဣမေ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊

Sikhī had three gatherings of disciples—one of 100,000, one of 80,000, and one of 70,000—all of them bhikkhus who had ended their defilements.

ဝေဿဘုဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနိ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သတ္တတိဘိက္ခုသဟဿာနိ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သဋ္ဌိဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ ဝေဿဘုဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဣမေ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊

Vessabhū had three gatherings of disciples—one of 80,000, one of 70,000, and one of 60,000—all of them bhikkhus who had ended their defilements.

ကကုသန္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ စတ္တာလီသဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ ကကုသန္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အယံ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊

Kakusandha had one gathering of disciples—40,000 bhikkhus who had ended their defilements.

ကောဏာဂမနဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ တိံသဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ ကောဏာဂမနဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အယံ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊

Koṇāgamana had one gathering of disciples—30,000 bhikkhus who had ended their defilements.

ကဿပဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ ဝီသတိဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ ကဿပဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အယံ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊

Kassapa had one gathering of disciples—20,000 bhikkhus who had ended their defilements.

မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ၊ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, အယံ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊

I have had one gathering of disciples—1,250 bhikkhus who had ended their defilements.

ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အသောကော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ သိခိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ခေမင်္ကရော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ ဝေဿဘုဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဥပသန္တော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ ကကုသန္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗုဒ္ဓိဇော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ ကောဏာဂမနဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သောတ္ထိဇော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ ကဿပဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သဗ္ဗမိတ္တော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ အာနန္ဒော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊

Vipassī had as chief attendant a bhikkhu named Asoka. Sikhī had as chief attendant a bhikkhu named Khemaṅkara. Vessabhū had as chief attendant a bhikkhu named Upasanta. Kakusandha had as chief attendant a bhikkhu named Buddhija. Koṇāgamana had as chief attendant a bhikkhu named Sotthija. Kassapa had as chief attendant a bhikkhu named Sabbamitta. I have as chief attendant a bhikkhu named Ānanda.

ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗန္ဓုမာ နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ၊ ဗန္ဓုမတီ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ ဗန္ဓုမဿ ရညော ဗန္ဓုမတီ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊

Vipassī’s father was King Bandhuma, his birth mother was Queen Bandhumatī, and their capital city was named Bandhumatī.

သိခိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အရုဏော နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ၊ ပဘာဝတီ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ အရုဏဿ ရညော အရုဏဝတီ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊

Sikhī’s father was King Aruṇa, his birth mother was Queen Pabhāvatī, and their capital city was named Aruṇavatī.

ဝေဿဘုဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သုပ္ပတိတော နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ၊ ဝဿဝတီ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ သုပ္ပတိတဿ ရညော အနောမံ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊

Vessabhū’s father was King Suppatita, his birth mother was Queen Vassavatī, and their capital city was named Anoma.

ကကုသန္ဓဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အဂ္ဂိဒတ္တော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ အဟောသိ၊ ဝိသာခါ နာမ ဗြာဟ္မဏီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ တေန ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမယေန ခေမော နာမ ရာဇာ အဟောသိ၊ ခေမဿ ရညော ခေမဝတီ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊

Kakusandha’s father was the brahmin Aggidatta, and his birth mother was the brahmin lady Visākhā. At that time the king was Khema, whose capital city was named Khemavatī.

ကောဏာဂမနဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ယညဒတ္တော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ အဟောသိ၊ ဥတ္တရာ နာမ ဗြာဟ္မဏီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ တေန ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမယေန သောဘော နာမ ရာဇာ အဟောသိ၊ သောဘဿ ရညော သောဘဝတီ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊

Koṇāgamana’s father was the brahmin Yaññadatta, and his birth mother was the brahmin lady Uttarā. At that time the king was Sobha, whose capital city was named Sobhavatī.

ကဿပဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗြဟ္မဒတ္တော နာမ ဗြာဟ္မဏော ပိတာ အဟောသိ၊ ဓနဝတီ နာမ ဗြာဟ္မဏီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ တေန ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမယေန ကိကီ နာမ ရာဇာ အဟောသိ၊ ကိကိဿ ရညော ဗာရာဏသီ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊

Kassapa’s father was the brahmin Brahmadatta, and his birth mother was the brahmin lady Dhanavatī. At that time the king was Kikī, whose capital city was named Varanasi.

မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ သုဒ္ဓေါဒနော နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ၊ မာယာ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ ကပိလဝတ္ထု နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသီ”တိ၊

In this life, my father was King Suddhodana, my birth mother was Queen Māyā, and our capital city was Kapilavatthu.”

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ ဣဒံ ဝတွာန သုဂတော ဥဋ္ဌာယာသနာ ဝိဟာရံ ပါဝိသိ၊

That is what the Buddha said. When he had spoken, the Holy One got up from his seat and entered his dwelling.

အထ ခေါ တေသံ ဘိက္ခူနံ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော အယမန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ:

Soon after the Buddha left, those bhikkhus discussed among themselves:

“အစ္ဆရိယံ, အာဝုသော, အဗ္ဘုတံ, အာဝုသော, တထာဂတဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ၊ ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရိဿတိ, နာမတောပိ အနုဿရိဿတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရိဿတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရိဿတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရိဿတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရိဿတိ: ‘ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ'”တိ၊

“It’s incredible, friends, it’s amazing! The Realized One has such psychic power and might! For he is able to recollect the caste, names, clans, life-span, chief disciples, and gatherings of disciples of the Buddhas of the past who have become completely extinguished, cut off proliferation, cut off the track, finished off the cycle, and transcended suffering. He knows the caste they were born in, and also their names, clans, conduct, qualities, wisdom, meditation, and freedom.

“ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, တထာဂတဿေဝ နု ခေါ ဧသာ ဓမ္မဓာတု သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, ယဿာ ဓမ္မဓာတုယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရတိ, နာမတောပိ အနုဿရတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရတိ: ‘ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ'တိ, ဥဒါဟု ဒေဝတာ တထာဂတဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ, ယေန တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရတိ, နာမတောပိ အနုဿရတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရတိ: ‘ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ'”တိ၊ အယဉ္စ ဟိဒံ တေသံ ဘိက္ခူနံ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ ဟောတိ၊

Is it because the Realized One has clearly comprehended the principle of the teachings that he can recollect all these things? Or did deities tell him?” But this conversation among those bhikkhus was left unfinished.

အထ ခေါ ဘဂဝါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ယေန ကရေရိမဏ္ဍလမာဠော တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ၊ နိသဇ္ဇ ခေါ ဘဂဝါ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ: “ကာယ နုတ္ထ, ဘိက္ခဝေ, ဧတရဟိ ကထာယ သန္နိသိန္နာ; ကာ စ ပန ဝေါ အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ”တိ?

Then in the late afternoon, the Buddha came out of retreat and went to the pavilion by the kareri tree, where he sat on the seat spread out and addressed the bhikkhus, “Bhikkhus, what were you sitting talking about just now? What conversation was left unfinished?”

ဧဝံ ဝုတ္တေ, တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝေါစုံ: “ဣဓ, ဘန္တေ, အမှာကံ အစိရပက္ကန္တဿ ဘဂဝတော အယံ အန္တရာကထာ ဥဒပါဒိ: ‘အစ္ဆရိယံ, အာဝုသော, အဗ္ဘုတံ, အာဝုသော, တထာဂတဿ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ၊ ယတြ ဟိ နာမ တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရိဿတိ, နာမတောပိ အနုဿရိဿတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရိဿတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရိဿတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရိဿတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရိဿတိ: “ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ”တိ၊ ကိံ နု ခေါ, အာဝုသော, တထာဂတဿေဝ နု ခေါ ဧသာ ဓမ္မဓာတု သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, ယဿာ ဓမ္မဓာတုယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရတိ, နာမတောပိ အနုဿရတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရတိ: “ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ”တိ၊ ဥဒါဟု ဒေဝတာ တထာဂတဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ, ယေန တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရတိ, နာမတောပိ အနုဿရတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရတိ: “ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ”'တိ? အယံ ခေါ နော, ဘန္တေ, အန္တရာကထာ ဝိပ္ပကတာ, အထ ဘဂဝါ အနုပ္ပတ္တော”တိ၊

The bhikkhus told him what had happened, adding, “This was our conversation that was unfinished when the Buddha arrived.”

“တထာဂတဿေဝေသာ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မဓာတု သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, ယဿာ ဓမ္မဓာတုယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရတိ, နာမတောပိ အနုဿရတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရတိ: ‘ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ'တိ၊ ဒေဝတာပိ တထာဂတဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ, ယေန တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရတိ, နာမတောပိ အနုဿရတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရတိ: ‘ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ'တိ၊

“It is because the Realized One has clearly comprehended the principle of the teachings that he can recollect all these things. And the deities also told me.

ဣစ္ဆေယျာထ နော တုမှေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိယျောသော မတ္တာယ ပုဗ္ဗေနိဝါသပဋိသံယုတ္တံ ဓမ္မိံ ကထံ သောတုန်”တိ?

Would you like to hear a further Dhamma talk on the subject of past lives?”

“ဧတဿ, ဘဂဝါ, ကာလော; ဧတဿ, သုဂတ, ကာလော; ယံ ဘဂဝါ ဘိယျောသော မတ္တာယ ပုဗ္ဗေနိဝါသပဋိသံယုတ္တံ ဓမ္မိံ ကထံ ကရေယျ, ဘဂဝတော သုတွာ ဘိက္ခူ ဓာရေဿန္တီ”တိ၊

“Now is the time, Blessed One! Now is the time, Holy One! Let the Buddha give a further Dhamma talk on the subject of past lives. The bhikkhus will listen and remember it.”

“တေန ဟိ, ဘိက္ခဝေ, သုဏာထ, သာဓုကံ မနသိ ကရောထ, ဘာသိဿာမီ”တိ၊

“Well then, bhikkhus, listen and apply your mind well, I will speak.”

“ဧဝံ, ဘန္တေ”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ပစ္စဿောသုံ၊ ဘဂဝါ ဧတဒဝေါစ:

“Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:

“ဣတော သော, ဘိက္ခဝေ, ဧကနဝုတိကပ္ပေ ယံ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ ဝိပဿီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ခတ္တိယော ဇာတိယာ အဟောသိ, ခတ္တိယကုလေ ဥဒပါဒိ၊ ဝိပဿီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကောဏ္ဍညော ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အသီတိဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ ဝိပဿီ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပါဋလိယာ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ခဏ္ဍတိဿံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ ဘိက္ခုသတသဟဿံ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဣမေ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊ ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အသောကော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ ဝိပဿိဿ, ဘိက္ခဝေ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗန္ဓုမာ နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ၊ ဗန္ဓုမတီ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ ဗန္ဓုမဿ ရညော ဗန္ဓုမတီ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊

“Ninety-one eons ago, the Buddha Vipassī arose in the world, perfected and fully awakened. He was born as an aristocrat into an aristocrat family. His clan was Koṇḍañña. He lived for 80,000 years. He was awakened at the root of a patala tree. He had a fine pair of chief disciples named Khaṇḍa and Tissa. He had three gatherings of disciples—one of 6,800,000, one of 100,000, and one of 80,000—all of them bhikkhus who had ended their defilements. He had as chief attendant a bhikkhu named Asoka. His father was King Bandhuma, his birth mother was Queen Bandhumatī, and their capital city was named Bandhumatī.

၂၊ ဗောဓိသတ္တဓမ္မတာ

2. What’s Normal For One Intent on Awakening

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဗောဓိသတ္တော တုသိတာ ကာယာ စဝိတွာ သတော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမိ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

When Vipassī, the being intent on awakening, passed away from the host of Joyful Gods, he was conceived in his mother’s womb, mindful and aware. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော တုသိတာ ကာယာ စဝိတွာ မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ၊ အထ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အပ္ပမာဏော ဥဠာရော ဩဘာသော ပါတုဘဝတိ အတိက္ကမ္မေဝ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝံ၊ ယာပိ တာ လောကန္တရိကာ အဃာ အသံဝုတာ အန္ဓကာရာ အန္ဓကာရတိမိသာ, ယတ္ထပိမေ စန္ဒိမသူရိယာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကာ ဧဝံမဟာနုဘာဝါ အာဘာယ နာနုဘောန္တိ, တတ္ထပိ အပ္ပမာဏော ဥဠာရော ဩဘာသော ပါတုဘဝတိ အတိက္ကမ္မေဝ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝံ၊ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ, တေပိ တေနောဘာသေန အညမညံ သဉ္ဇာနန္တိ: ‘အညေပိ ကိရ, ဘော, သန္တိ သတ္တာ ဣဓူပပန္နာ'တိ၊ အယဉ္စ ဒသသဟဿီ လောကဓာတု သင်္ကမ္ပတိ သမ္ပကမ္ပတိ သမ္ပဝေဓတိ၊ အပ္ပမာဏော စ ဥဠာရော ဩဘာသော လောကေ ပါတုဘဝတိ အတိက္ကမ္မေဝ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝံ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening passes away from the host of Joyful Gods, he is conceived in his mother’s womb. And then—in this world with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—an immeasurable, magnificent light appears, surpassing the glory of the gods. Even in the boundless desolation of interstellar space—so utterly dark that even the light of the moon and the sun, so mighty and powerful, makes no impression—an immeasurable, magnificent light appears, surpassing the glory of the gods. And the sentient beings reborn there recognize each other by that light: ‘So, it seems other sentient beings have been reborn here!’ And this galaxy shakes and rocks and trembles. And an immeasurable, magnificent light appears in the world, surpassing the glory of the gods. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကန္တော ဟောတိ, စတ္တာရော နံ ဒေဝပုတ္တာ စတုဒ္ဒိသံ ရက္ခာယ ဥပဂစ္ဆန္တိ: ‘မာ နံ ဗောဓိသတ္တံ ဝါ ဗောဓိသတ္တမာတရံ ဝါ မနုဿော ဝါ အမနုဿော ဝါ ကောစိ ဝါ ဝိဟေဌေသီ'တိ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening is conceived in his mother’s belly, four gods approach to guard the four quarters, so that no human or non-human or anyone at all shall harm the being intent on awakening or his mother. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကန္တော ဟောတိ, ပကတိယာ သီလဝတီ ဗောဓိသတ္တမာတာ ဟောတိ, ဝိရတာ ပါဏာတိပါတာ, ဝိရတာ အဒိန္နာဒါနာ, ဝိရတာ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ, ဝိရတာ မုသာဝါဒါ, ဝိရတာ သုရာမေရယမဇ္ဇပ္ပမာဒဋ္ဌာနာ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening is conceived in his mother’s belly, she becomes naturally ethical. She refrains from killing living creatures, stealing, sexual misconduct, lying, and alcoholic drinks that cause negligence. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကန္တော ဟောတိ, န ဗောဓိသတ္တမာတု ပုရိသေသု မာနသံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ကာမဂုဏူပသံဟိတံ, အနတိက္ကမနီယာ စ ဗောဓိသတ္တမာတာ ဟောတိ ကေနစိ ပုရိသေန ရတ္တစိတ္တေန၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening is conceived in his mother’s belly, she no longer feels sexual desire for men, and she cannot be violated by a man of lustful intent. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကန္တော ဟောတိ, လာဘိနီ ဗောဓိသတ္တမာတာ ဟောတိ ပဉ္စန္နံ ကာမဂုဏာနံ၊ သာ ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတာ သမင်္ဂီဘူတာ ပရိစာရေတိ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening is conceived in his mother’s belly, she obtains the five kinds of sensual stimulation and amuses herself, supplied and provided with them. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကန္တော ဟောတိ, န ဗောဓိသတ္တမာတု ကောစိဒေဝ အာဗာဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ သုခိနီ ဗောဓိသတ္တမာတာ ဟောတိ အကိလန္တကာယာ, ဗောဓိသတ္တဉ္စ ဗောဓိသတ္တမာတာ တိရောကုစ္ဆိဂတံ ပဿတိ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂိံ အဟီနိန္ဒြိယံ၊ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော၊ တတြာဿ သုတ္တံ အာဝုတံ နီလံ ဝါ ပီတံ ဝါ လောဟိတံ ဝါ ဩဒါတံ ဝါ ပဏ္ဍုသုတ္တံ ဝါ၊ တမေနံ စက္ခုမာ ပုရိသော ဟတ္ထေ ကရိတွာ ပစ္စဝေက္ခေယျ: ‘အယံ ခေါ မဏိ ဝေဠုရိယော သုဘော ဇာတိမာ အဋ္ဌံသော သုပရိကမ္မကတော အစ္ဆော ဝိပ္ပသန္နော အနာဝိလော သဗ္ဗာကာရသမ္ပန္နော၊ တတြိဒံ သုတ္တံ အာဝုတံ နီလံ ဝါ ပီတံ ဝါ လောဟိတံ ဝါ ဩဒါတံ ဝါ ပဏ္ဍုသုတ္တံ ဝါ'တိ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening is conceived in his mother’s belly, no afflictions beset her. She’s happy and free of bodily fatigue. And she sees the being intent on awakening in her womb, complete with all his various parts, not deficient in any faculty. Suppose there was a beryl gem that was naturally beautiful, eight-faceted, well-worked, transparent, clear, and unclouded, endowed with all good qualities. And it was strung with a thread of blue, yellow, red, white, or golden brown. And someone with clear eyes were to take it in their hand and examine it: ‘This beryl gem is naturally beautiful, eight-faceted, well-worked, transparent, clear, and unclouded, endowed with all good qualities. And it’s strung with a thread of blue, yellow, red, white, or golden brown.’

ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကန္တော ဟောတိ, န ဗောဓိသတ္တမာတု ကောစိဒေဝ အာဗာဓော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, သုခိနီ ဗောဓိသတ္တမာတာ ဟောတိ အကိလန္တကာယာ, ဗောဓိသတ္တဉ္စ ဗောဓိသတ္တမာတာ တိရောကုစ္ဆိဂတံ ပဿတိ သဗ္ဗင်္ဂပစ္စင်္ဂိံ အဟီနိန္ဒြိယံ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

In the same way, when the being intent on awakening is conceived in his mother’s belly, no afflictions beset her. She’s happy and free of bodily fatigue. And she sees the being intent on awakening in her womb, complete with all his various parts, not deficient in any faculty. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, သတ္တာဟဇာတေ ဗောဓိသတ္တေ ဗောဓိသတ္တမာတာ ကာလံ ကရောတိ တုသိတံ ကာယံ ဥပပဇ္ဇတိ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, seven days after the being intent on awakening is born, his mother passes away and is reborn in the host of Joyful Gods. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယထာ အညာ ဣတ္ထိကာ နဝ ဝါ ဒသ ဝါ မာသေ ဂဗ္ဘံ ကုစ္ဆိနာ ပရိဟရိတွာ ဝိဇာယန္တိ, န ဟေဝံ ဗောဓိသတ္တံ ဗောဓိသတ္တမာတာ ဝိဇာယတိ၊ ဒသေဝ မာသာနိ ဗောဓိသတ္တံ ဗောဓိသတ္တမာတာ ကုစ္ဆိနာ ပရိဟရိတွာ ဝိဇာယတိ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, while other women carry the infant in the womb for nine or ten months before giving birth, not so the mother of the being intent on awakening. She gives birth after exactly ten months. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယထာ အညာ ဣတ္ထိကာ နိသိန္နာ ဝါ နိပန္နာ ဝါ ဝိဇာယန္တိ, န ဟေဝံ ဗောဓိသတ္တံ ဗောဓိသတ္တမာတာ ဝိဇာယတိ၊ ဌိတာဝ ဗောဓိသတ္တံ ဗောဓိသတ္တမာတာ ဝိဇာယတိ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, while other women give birth while sitting or lying down, not so the mother of the being intent on awakening. She only gives birth standing up. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, ဒေဝါ ပဌမံ ပဋိဂ္ဂဏှန္တိ, ပစ္ဆာ မနုဿာ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening emerges from his mother’s womb, gods receive him first, then humans. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, အပ္ပတ္တောဝ ဗောဓိသတ္တော ပထဝိံ ဟောတိ, စတ္တာရော နံ ဒေဝပုတ္တာ ပဋိဂ္ဂဟေတွာ မာတု ပုရတော ဌပေန္တိ: ‘အတ္တမနာ, ဒေဝိ, ဟောဟိ; မဟေသက္ခော တေ ပုတ္တော ဥပ္ပန္နော'တိ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening emerges from his mother’s womb, before he reaches the ground, four gods receive him and place him before his mother, saying: ‘Rejoice, O Queen! An illustrious son is born to you.’ This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, ဝိသဒေါဝ နိက္ခမတိ အမက္ခိတော ဥဒေန အမက္ခိတော သေမှေန အမက္ခိတော ရုဟိရေန အမက္ခိတော ကေနစိ အသုစိနာ သုဒ္ဓေါ ဝိသဒေါ၊ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, မဏိရတနံ ကာသိကေ ဝတ္ထေ နိက္ခိတ္တံ နေဝ မဏိရတနံ ကာသိကံ ဝတ္ထံ မက္ခေတိ, နာပိ ကာသိကံ ဝတ္ထံ မဏိရတနံ မက္ခေတိ၊ တံ ကိဿ ဟေတု? ဥဘိန္နံ သုဒ္ဓတ္တာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening emerges from his mother’s womb, he emerges already clean, unsoiled by waters, mucus, blood, or any other kind of impurity, pure and clean. Suppose a jewel-treasure was placed on a cloth from Kāsi. The jewel would not soil the cloth, nor would the cloth soil the jewel. Why is that? Because of the cleanliness of them both.

ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, ဝိသဒေါဝ နိက္ခမတိ အမက္ခိတော, ဥဒေန အမက္ခိတော သေမှေန အမက္ခိတော ရုဟိရေန အမက္ခိတော ကေနစိ အသုစိနာ သုဒ္ဓေါ ဝိသဒေါ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

In the same way, when the being intent on awakening emerges from his mother’s womb, he emerges already clean, unsoiled by waters, mucus, blood, or any other kind of impurity, pure and clean. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, ဒွေ ဥဒကဿ ဓာရာ အန္တလိက္ခာ ပါတုဘဝန္တိ—ဧကာ သီတဿ ဧကာ ဥဏှဿ ယေန ဗောဓိသတ္တဿ ဥဒကကိစ္စံ ကရောန္တိ မာတု စ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening emerges from his mother’s womb, two streams of water appear in the sky, one cool, one warm, for bathing the being intent on awakening and his mother. This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, သမ္ပတိဇာတော ဗောဓိသတ္တော သမေဟိ ပါဒေဟိ ပတိဋ္ဌဟိတွာ ဥတ္တရာဘိမုခေါ သတ္တပဒဝီတိဟာရေန ဂစ္ဆတိ သေတမှိ ဆတ္တေ အနုဓာရိယမာနေ, သဗ္ဗာ စ ဒိသာ အနုဝိလောကေတိ, အာသဘိံ ဝါစံ ဘာသတိ ‘အဂ္ဂေါဟမသ္မိ လောကဿ, ဇေဋ္ဌောဟမသ္မိ လောကဿ, သေဋ္ဌောဟမသ္မိ လောကဿ, အယမန္တိမာ ဇာတိ, နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ'တိ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, as soon as he’s born, the being intent on awakening stands firm with his own feet on the ground. Facing north, he takes seven strides with a white parasol held above him, surveys all quarters, and makes this dramatic proclamation: ‘I am the foremost in the world! I am the eldest in the world! I am the first in the world! This is my last rebirth. Now there are no more future lives.’ This is normal in such a case.

ဓမ္မတာ ဧသာ, ဘိက္ခဝေ, ယဒါ ဗောဓိသတ္တော မာတုကုစ္ဆိမှာ နိက္ခမတိ, အထ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗြဟ္မကေ သဿမဏဗြာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုဿာယ အပ္ပမာဏော ဥဠာရော ဩဘာသော ပါတုဘဝတိ, အတိက္ကမ္မေဝ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝံ၊ ယာပိ တာ လောကန္တရိကာ အဃာ အသံဝုတာ အန္ဓကာရာ အန္ဓကာရတိမိသာ, ယတ္ထပိမေ စန္ဒိမသူရိယာ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကာ ဧဝံမဟာနုဘာဝါ အာဘာယ နာနုဘောန္တိ, တတ္ထပိ အပ္ပမာဏော ဥဠာရော ဩဘာသော ပါတုဘဝတိ အတိက္ကမ္မေဝ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝံ၊ ယေပိ တတ္ထ သတ္တာ ဥပပန္နာ, တေပိ တေနောဘာသေန အညမညံ သဉ္ဇာနန္တိ: ‘အညေပိ ကိရ, ဘော, သန္တိ သတ္တာ ဣဓူပပန္နာ'တိ၊ အယဉ္စ ဒသသဟဿီ လောကဓာတု သင်္ကမ္ပတိ သမ္ပကမ္ပတိ သမ္ပဝေဓတိ အပ္ပမာဏော စ ဥဠာရော ဩဘာသော လောကေ ပါတုဘဝတိ အတိက္ကမ္မေဝ ဒေဝါနံ ဒေဝါနုဘာဝံ၊ အယမေတ္ထ ဓမ္မတာ၊

It’s normal that, when the being intent on awakening emerges from his mother’s womb, then—in this world with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—an immeasurable, magnificent light appears, surpassing the glory of the gods. Even in the boundless desolation of interstellar space—so utterly dark that even the light of the moon and the sun, so mighty and powerful, makes no impression—an immeasurable, magnificent light appears, surpassing the glory of the gods. And the sentient beings reborn there recognize each other by that light: ‘So, it seems other sentient beings have been reborn here!’ And this galaxy shakes and rocks and trembles. And an immeasurable, magnificent light appears in the world, surpassing the glory of the gods. This is normal in such a case.

၃၊ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာ

3. The Thirty-Two Marks of a Great Man

ဇာတေ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိမှိ ကုမာရေ ဗန္ဓုမတော ရညော ပဋိဝေဒေသုံ: ‘ပုတ္တော တေ, ဒေဝ, ဇာတော, တံ ဒေဝေါ ပဿတူ'တိ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမာ ရာဇာ ဝိပဿိံ ကုမာရံ, ဒိသွာ နေမိတ္တေ ဗြာဟ္မဏေ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ: ‘ပဿန္တု ဘောန္တော နေမိတ္တာ ဗြာဟ္မဏာ ကုမာရန်'တိ၊ အဒ္ဒသံသု ခေါ, ဘိက္ခဝေ, နေမိတ္တာ ဗြာဟ္မဏာ ဝိပဿိံ ကုမာရံ, ဒိသွာ ဗန္ဓုမန္တံ ရာဇာနံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘အတ္တမနော, ဒေဝ, ဟောဟိ, မဟေသက္ခော တေ ပုတ္တော ဥပ္ပန္နော, လာဘာ တေ, မဟာရာဇ, သုလဒ္ဓံ တေ, မဟာရာဇ, ယဿ တေ ကုလေ ဧဝရူပေါ ပုတ္တော ဥပ္ပန္နော၊ အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ၊ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော၊ တဿိမာနိ သတ္တရတနာနိ ဘဝန္တိ၊ သေယျထိဒံ—စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ၊ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ၊ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ၊ သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋစ္ဆဒေါ၊

When Prince Vipassī was born, they announced it to King Bandhuma, ‘Sire, your son is born! Let your majesty examine him!’ When the king had examined the prince, he had the brahmin soothsayers summoned and said to them, ‘Gentlemen, please examine the prince.’ When they had examined him they said to the king, ‘Rejoice, O King! An illustrious son is born to you. You are fortunate, so very fortunate, to have a son such as this born in this family! For the prince has the thirty-two marks of a great man. A great man who possesses these has only two possible destinies, no other. If he stays at home he becomes a king, a wheel-turning monarch, a just and principled king. His dominion extends to all four sides, he achieves stability in the country, and he possesses the seven treasures. He has the following seven treasures: the wheel, the elephant, the horse, the jewel, the woman, the treasurer, and the counselor as the seventh treasure. He has over a thousand sons who are valiant and heroic, crushing the armies of his enemies. After conquering this land girt by sea, he reigns by principle, without rod or sword. But if he goes forth from the lay life to homelessness, he becomes a perfected one, a fully awakened Buddha, who draws back the veil from the world.

ကတမေဟိ စာယံ, ဒေဝ, ကုမာရော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ၊ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော၊ တဿိမာနိ သတ္တရတနာနိ ဘဝန္တိ၊ သေယျထိဒံ—စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ၊ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ၊ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ၊

And what are the marks which he possesses?

သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋစ္ဆဒေါ၊ အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒေါ၊ ယံ ပါယံ, ဒေဝ, ကုမာရော သုပ္ပတိဋ္ဌိတပါဒေါ၊ ဣဒမ္ပိဿ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ၊

He has well-planted feet.

ဣမဿ, ဒေဝ, ကုမာရဿ ဟေဋ္ဌာ ပါဒတလေသု စက္ကာနိ ဇာတာနိ သဟဿာရာနိ သနေမိကာနိ သနာဘိကာနိ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနိ၊ ယမ္ပိ ဣမဿ, ဒေဝ, ကုမာရဿ ဟေဋ္ဌာ ပါဒတလေသု စက္ကာနိ ဇာတာနိ သဟဿာရာနိ သနေမိကာနိ သနာဘိကာနိ သဗ္ဗာကာရပရိပူရာနိ, ဣဒမ္ပိဿ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ၊

On the soles of his feet there are thousand-spoked wheels, with rims and hubs, complete in every detail.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော အာယတပဏှီ …ပေ…

He has stretched heels.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဒီဃင်္ဂုလီ …ပေ…

He has long fingers.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော မုဒုတလုနဟတ္ထပါဒေါ …ပေ…

His hands and feet are tender.

အယဉှိ, ဒေဝ ကုမာရော ဇာလဟတ္ထပါဒေါ …ပေ…

He has serried hands and feet.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥဿင်္ခပါဒေါ …ပေ…

The tops of his feet are arched.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဧဏိဇင်္ဃော …ပေ…

His calves are like those of an antelope.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဌိတကောဝ အနောနမန္တော ဥဘောဟိ ပါဏိတလေဟိ ဇဏ္ဏုကာနိ ပရိမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ …ပေ…

When standing upright and not bending over, the palms of both hands touch the knees.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ကောသောဟိတဝတ္ထဂုယှော …ပေ…

His private parts are covered in a foreskin.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သုဝဏ္ဏဝဏ္ဏော ကဉ္စနသန္နိဘတ္တစော …ပေ…

He is gold colored; his skin has a golden sheen.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သုခုမစ္ဆဝီ; သုခုမတ္တာ ဆဝိယာ ရဇောဇလ္လံ ကာယေ န ဥပလိမ္ပတိ …ပေ…

He has delicate skin, so delicate that dust and dirt don’t stick to his body.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဧကေကလောမော; ဧကေကာနိ လောမာနိ လောမကူပေသု ဇာတာနိ …ပေ…

His hairs grow one per pore.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥဒ္ဓဂ္ဂလောမော; ဥဒ္ဓဂ္ဂါနိ လောမာနိ ဇာတာနိ နီလာနိ အဉ္ဇနဝဏ္ဏာနိ ကုဏ္ဍလာဝဋ္ဋာနိ ဒက္ခိဏာဝဋ္ဋကဇာတာနိ …ပေ…

His hairs stand up; they’re blue-black and curl clockwise.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဗြဟ္မုဇုဂတ္တော …ပေ…

His body is tall and straight-limbed.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သတ္တုဿဒေါ …ပေ…

He is rounded in seven places.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သီဟပုဗ္ဗဒ္ဓကာယော …ပေ…

His chest is like that of a lion.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော စိတန္တရံသော …ပေ…

He is filled out between the shoulders.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော နိဂြေါဓပရိမဏ္ဍလော ယာဝတကွဿ ကာယော တာဝတကွဿ ဗျာမော, ယာဝတကွဿ ဗျာမော, တာဝတကွဿ ကာယော …ပေ…

He has the proportional circumference of a banyan tree: the span of his arms equals the height of his body.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သမဝဋ္ဋက္ခန္ဓော …ပေ…

His torso is cylindrical.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ရသဂ္ဂသဂ္ဂီ …ပေ…

He has ridged taste buds.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သီဟဟနု …ပေ…

His jaw is like that of a lion.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော စတ္တာလီသဒန္တော …ပေ…

He has forty teeth.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သမဒန္တော …ပေ…

His teeth are even.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော အဝိရဠဒန္တော …ပေ…

His teeth have no gaps.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော သုသုက္ကဒါဌော …ပေ…

His teeth are perfectly white.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ပဟူတဇိဝှေါ …ပေ…

He has a large tongue.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဗြဟ္မဿရော ကရဝီကဘာဏီ …ပေ…

He has the voice of Brahmā, like a cuckoo’s call.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော အဘိနီလနေတ္တော …ပေ…

His eyes are indigo.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဂေါပခုမော …ပေ…

He has eyelashes like a cow’s.

ဣမဿ, ဒေဝ, ကုမာရဿ ဥဏ္ဏာ ဘမုကန္တရေ ဇာတာ ဩဒါတာ မုဒုတူလသန္နိဘာ၊ ယမ္ပိ ဣမဿ, ဒေဝ, ကုမာရဿ ဥဏ္ဏာ ဘမုကန္တရေ ဇာတာ ဩဒါတာ မုဒုတူလသန္နိဘာ, ဣဒမ္ပိမဿ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ၊

Between his eyebrows there grows a tuft, soft and white like cotton-wool.

အယဉှိ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥဏှီသသီသော၊ ယံ ပါယံ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥဏှီသသီသော, ဣဒမ္ပိဿ မဟာပုရိသဿ မဟာပုရိသလက္ခဏံ ဘဝတိ၊

The crown of his head is like a turban.

ဣမေဟိ ခေါ အယံ, ဒေဝ, ကုမာရော ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော, ယေဟိ သမန္နာဂတဿ မဟာပုရိသဿ ဒွေဝ ဂတိယော ဘဝန္တိ အနညာ၊ သစေ အဂါရံ အဇ္ဈာဝသတိ, ရာဇာ ဟောတိ စက္ကဝတ္တီ ဓမ္မိကော ဓမ္မရာဇာ စာတုရန္တော ဝိဇိတာဝီ ဇနပဒတ္ထာဝရိယပ္ပတ္တော သတ္တရတနသမန္နာဂတော၊ တဿိမာနိ သတ္တရတနာနိ ဘဝန္တိ၊ သေယျထိဒံ—စက္ကရတနံ ဟတ္ထိရတနံ အဿရတနံ မဏိရတနံ ဣတ္ထိရတနံ ဂဟပတိရတနံ ပရိဏာယကရတနမေဝ သတ္တမံ၊ ပရောသဟဿံ ခေါ ပနဿ ပုတ္တာ ဘဝန္တိ သူရာ ဝီရင်္ဂရူပါ ပရသေနပ္ပမဒ္ဒနာ၊ သော ဣမံ ပထဝိံ သာဂရပရိယန္တံ အဒဏ္ဍေန အသတ္ထေန ဓမ္မေန အဘိဝိဇိယ အဇ္ဈာဝသတိ၊ သစေ ခေါ ပန အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇတိ, အရဟံ ဟောတိ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဝိဝဋစ္ဆဒေါ'တိ၊

These are the thirty-two marks of a great man that the prince has. A great man who possesses these has only two possible destinies, no other. If he stays at home he becomes a king, a wheel-turning monarch. But if he goes forth from the lay life to homelessness, he becomes a perfected one, a fully awakened Buddha, who draws back the veil from the world.’

၄၊ ဝိပဿီသမညာ

4. How He Came to be Known as Vipassī

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမာ ရာဇာ နေမိတ္တေ ဗြာဟ္မဏေ အဟတေဟိ ဝတ္ထေဟိ အစ္ဆာဒါပေတွာ သဗ္ဗကာမေဟိ သန္တပ္ပေသိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမာ ရာဇာ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ဓာတိယော ဥပဋ္ဌာပေသိ၊ အညာ ခီရံ ပါယေန္တိ, အညာ နှာပေန္တိ, အညာ ဓာရေန္တိ, အညာ အင်္ကေန ပရိဟရန္တိ၊ ဇာတဿ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ သေတစ္ဆတ္တံ ဓာရယိတ္ထ ဒိဝါ စေဝ ရတ္တိဉ္စ: ‘မာ နံ သီတံ ဝါ ဥဏှံ ဝါ တိဏံ ဝါ ရဇော ဝါ ဥဿာဝေါ ဝါ ဗာဓယိတ္ထာ'တိ၊ ဇာတော ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဗဟုနော ဇနဿ ပိယော အဟောသိ မနာပေါ၊ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဥပ္ပလံ ဝါ ပဒုမံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကံ ဝါ ဗဟုနော ဇနဿ ပိယံ မနာပံ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဗဟုနော ဇနဿ ပိယော အဟောသိ မနာပေါ၊ သွာဿုဒံ အင်္ကေနေဝ အင်္ကံ ပရိဟရိယတိ၊

Then King Bandhuma had the brahmin soothsayers dressed in unworn clothes and satisfied all their needs. Then the king appointed nurses for Prince Vipassī. Some suckled him, some bathed him, some held him, and some carried him on their hip. From when he was born, a white parasol was held over him night and day, with the thought, ‘Don’t let cold, heat, grass, dust, or damp bother him.’ He was dear and beloved by many people, like a blue water lily, or a pink or white lotus. He was always passed from hip to hip.

ဇာတော ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော မဉ္ဇုဿရော စ အဟောသိ ဝဂ္ဂုဿရော စ မဓုရဿရော စ ပေမနိယဿရော စ၊ သေယျထာပိ, ဘိက္ခဝေ, ဟိမဝန္တေ ပဗ္ဗတေ ကရဝီကာ နာမ သကုဏဇာတိ မဉ္ဇုဿရာ စ ဝဂ္ဂုဿရာ စ မဓုရဿရာ စ ပေမနိယဿရာ စ; ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော မဉ္ဇုဿရော စ အဟောသိ ဝဂ္ဂုဿရော စ မဓုရဿရော စ ပေမနိယဿရော စ၊

From when he was born, his voice was charming, graceful, sweet, and lovely. It was as sweet as the song of a cuckoo-bird found in the Himalayas.

ဇာတဿ ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ကမ္မဝိပါကဇံ ဒိဗ္ဗစက္ခု ပါတုရဟောသိ ယေန သုဒံ သမန္တာ ယောဇနံ ပဿတိ ဒိဝါ စေဝ ရတ္တိဉ္စ၊

From when he was born, Prince Vipassī had the power of clairvoyance which manifested as a result of past deeds, by which he could see for a league all around both by day and by night.

ဇာတော ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော အနိမိသန္တော ပေက္ခတိ သေယျထာပိ ဒေဝါ တာဝတိံသာ၊ ‘အနိမိသန္တော ကုမာရော ပေက္ခတီ'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ‘ဝိပဿီ ဝိပဿီ' တွေဝ သမညာ ဥဒပါဒိ၊

And he was unblinkingly watchful, like the gods of the Thirty-Three. And because it was said that he was unblinkingly watchful, he came to be known as ‘Vipassī’.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမာ ရာဇာ အတ္ထကရဏေ နိသိန္နော ဝိပဿိံ ကုမာရံ အင်္ကေ နိသီဒါပေတွာ အတ္ထေ အနုသာသတိ၊ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ပိတုအင်္ကေ နိသိန္နော ဝိစေယျ ဝိစေယျ အတ္ထေ ပနာယတိ ဉာယေန၊ ဝိစေယျ ဝိစေယျ ကုမာရော အတ္ထေ ပနာယတိ ဉာယေနာတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ဘိယျောသော မတ္တာယ ‘ဝိပဿီ ဝိပဿီ' တွေဝ သမညာ ဥဒပါဒိ၊

Then while King Bandhuma was sitting in judgment, he’d sit Prince Vipassī in his lap and explain the case to him. And sitting there in his father’s lap, Vipassī would thoroughly consider the case and draw a conclusion using a logical procedure. So this was all the more reason for him to be known as ‘Vipassī’.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမာ ရာဇာ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ တယော ပါသာဒေ ကာရာပေသိ, ဧကံ ဝဿိကံ ဧကံ ဟေမန္တိကံ ဧကံ ဂိမှိကံ; ပဉ္စ ကာမဂုဏာနိ ဥပဋ္ဌာပေသိ၊ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဝဿိကေ ပါသာဒေ စတ္တာရော မာသေ နိပ္ပုရိသေဟိ တူရိယေဟိ ပရိစာရယမာနော န ဟေဋ္ဌာပါသာဒံ ဩရောဟတီတိ၊

Then King Bandhuma had three stilt longhouses built for him—one for the winter, one for the summer, and one for the rainy season, and provided him with the five kinds of sensual stimulation. Prince Vipassī stayed in a stilt longhouse without coming downstairs for the four months of the rainy season, where he was entertained by musicians—none of them men.

ပဌမဘာဏဝါရော၊

The first recitation section.

၅၊ ဇိဏ္ဏပုရိသ

5. The Old Man

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဗဟူနံ ဝဿာနံ ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘ယောဇေဟိ, သမ္မ သာရထိ, ဘဒ္ဒါနိ ဘဒ္ဒါနိ ယာနာနိ ဥယျာနဘူမိံ ဂစ္ဆာမ သုဘူမိဒဿနာယာ'တိ၊

Then, after many thousand years had passed, Prince Vipassī addressed his charioteer, ‘My dear charioteer, harness the finest chariots. We will go to a park and see the scenery.’

‘ဧဝံ, ဒေဝါ'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာရထိ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ ဘဒ္ဒါနိ ဘဒ္ဒါနိ ယာနာနိ ယောဇေတွာ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဝေဒေသိ: ‘ယုတ္တာနိ ခေါ တေ, ဒေဝ, ဘဒ္ဒါနိ ဘဒ္ဒါနိ ယာနာနိ, ယဿဒါနိ ကာလံ မညသီ'တိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဘဒ္ဒံ ဘဒ္ဒံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒ္ဒေဟိ ဘဒ္ဒေဟိ ယာနေဟိ ဥယျာနဘူမိံ နိယျာသိ၊

‘Yes, sir,’ replied the charioteer. He harnessed the chariots and informed the prince, ‘Sire, the finest chariots are harnessed. Please go at your convenience.’ Then Prince Vipassī mounted a fine carriage and, along with other fine carriages, set out for the park.

အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော ပုရိသံ ဇိဏ္ဏံ ဂေါပါနသိဝင်္ကံ ဘောဂ္ဂံ ဒဏ္ဍပရာယနံ ပဝေဓမာနံ ဂစ္ဆန္တံ အာတုရံ ဂတယောဗ္ဗနံ၊ ဒိသွာ သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘အယံ ပန, သမ္မ သာရထိ, ပုရိသော ကိင်္ကတော? ကေသာပိဿ န ယထာ အညေသံ, ကာယောပိဿ န ယထာ အညေသန်'တိ၊

Along the way he saw an elderly man, bent double, crooked, leaning on a staff, trembling as he walked, ailing, past his prime. He addressed his charioteer, ‘My dear charioteer, what has that man done? For his hair and his body are unlike those of other men.’

‘ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ဇိဏ္ဏော နာမာ'တိ၊

‘That, Your Majesty, is called an old man.’

‘ကိံ ပနေသော, သမ္မ သာရထိ, ဇိဏ္ဏော နာမာ'တိ?

‘But why is he called an old man?’

‘ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ဇိဏ္ဏော နာမ၊ န ဒါနိ တေန စိရံ ဇီဝိတဗ္ဗံ ဘဝိဿတီ'တိ၊

‘He’s called an old man because now he has not long to live.’

‘ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဟမ္ပိ ဇရာဓမ္မော, ဇရံ အနတီတော'တိ?

‘But my dear charioteer, am I liable to grow old? Am I not exempt from old age?’

‘တွဉ္စ, ဒေဝ, မယဉ္စမှ သဗ္ဗေ ဇရာဓမ္မာ, ဇရံ အနတီတာ'တိ၊

‘Everyone is liable to grow old, Your Majesty, including you. No-one is exempt from old age.’

‘တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, အလံ ဒါနဇ္ဇ ဥယျာနဘူမိယာ၊ ဣတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာဟီ'တိ၊

‘Well then, my dear charioteer, that’s enough of the park for today. Let’s return to the royal compound.’

‘ဧဝံ, ဒေဝါ'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာရထိ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ တတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာသိ၊

‘Yes, Your Majesty,’ replied the charioteer and did so.

တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော အန္တေပုရံ ဂတော ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ပဇ္ဈာယတိ: ‘ဓိရတ္ထု ကိရ, ဘော, ဇာတိ နာမ, ယတြ ဟိ နာမ ဇာတဿ ဇရာ ပညာယိဿတီ'တိ၊

Back at the royal compound, the prince brooded, miserable and sad: ‘Damn this thing called rebirth, since old age will come to anyone who’s born.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမာ ရာဇာ သာရထိံ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ: ‘ကစ္စိ, သမ္မ သာရထိ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိယာ အဘိရမိတ္ထ? ကစ္စိ, သမ္မ သာရထိ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိယာ အတ္တမနော အဟောသီ'တိ?

Then King Bandhuma summoned the charioteer and said, ‘My dear charioteer, I hope the prince enjoyed himself at the park? I hope he was happy there?’

‘န ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိယာ အဘိရမိတ္ထ, န ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိယာ အတ္တမနော အဟောသီ'တိ၊

‘No, Your Majesty, the prince didn’t enjoy himself at the park.’

‘ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဒ္ဒသ ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော'တိ? ‘အဒ္ဒသာ ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော ပုရိသံ ဇိဏ္ဏံ ဂေါပါနသိဝင်္ကံ ဘောဂ္ဂံ ဒဏ္ဍပရာယနံ ပဝေဓမာနံ ဂစ္ဆန္တံ အာတုရံ ဂတယောဗ္ဗနံ၊ ဒိသွာ မံ ဧတဒဝေါစ: “အယံ ပန, သမ္မ သာရထိ, ပုရိသော ကိင်္ကတော, ကေသာပိဿ န ယထာ အညေသံ, ကာယောပိဿ န ယထာ အညေသန်”တိ? “ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ဇိဏ္ဏော နာမာ”တိ၊ “ကိံ ပနေသော, သမ္မ သာရထိ, ဇိဏ္ဏော နာမာ”တိ? “ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ဇိဏ္ဏော နာမ န ဒါနိ တေန စိရံ ဇီဝိတဗ္ဗံ ဘဝိဿတီ”တိ၊ “ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဟမ္ပိ ဇရာဓမ္မော, ဇရံ အနတီတော”တိ? “တွဉ္စ, ဒေဝ, မယဉ္စမှ သဗ္ဗေ ဇရာဓမ္မာ, ဇရံ အနတီတာ”တိ၊

‘But what did he see on the way to the park?’ And the charioteer told the king about seeing the old man and the prince’s reaction.

“တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, အလံ ဒါနဇ္ဇ ဥယျာနဘူမိယာ, ဣတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာဟီ”တိ၊ “ဧဝံ, ဒေဝါ”တိ ခေါ အဟံ, ဒေဝ, ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ တတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာသိံ၊ သော ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော အန္တေပုရံ ဂတော ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ပဇ္ဈာယတိ: “ဓိရတ္ထု ကိရ, ဘော, ဇာတိ နာမ, ယတြ ဟိ နာမ ဇာတဿ ဇရာ ပညာယိဿတီ”'တိ၊

၆၊ ဗျာဓိတပုရိသ

6. The Sick Man

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမဿ ရညော ဧတဒဟောသိ: ‘မာ ဟေဝ ခေါ ဝိပဿီ ကုမာရော န ရဇ္ဇံ ကာရေသိ, မာ ဟေဝ ဝိပဿီ ကုမာရော အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ, မာ ဟေဝ နေမိတ္တာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ သစ္စံ အဿ ဝစနန်'တိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမာ ရာဇာ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ဘိယျောသော မတ္တာယ ပဉ္စ ကာမဂုဏာနိ ဥပဋ္ဌာပေသိ: ‘ယထာ ဝိပဿီ ကုမာရော ရဇ္ဇံ ကရေယျ, ယထာ ဝိပဿီ ကုမာရော န အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇေယျ, ယထာ နေမိတ္တာနံ ဗြာဟ္မဏာနံ မိစ္ဆာ အဿ ဝစနန်'တိ၊ တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ပဉ္စဟိ ကာမဂုဏေဟိ သမပ္ပိတော သမင်္ဂီဘူတော ပရိစာရေတိ၊

Then King Bandhuma thought, ‘Prince Vipassī must not renounce the throne. He must not go forth from the lay life to homelessness. And the words of the brahmin soothsayers must not come true.’ To this end he provided the prince with even more of the five kinds of sensual stimulation, with which the prince amused himself.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဗဟူနံ ဝဿာနံ …ပေ…

Then, after many thousand years had passed, Prince Vipassī had his charioteer drive him to the park once more.

အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော ပုရိသံ အာဗာဓိကံ ဒုက္ခိတံ ဗာဠှဂိလာနံ သကေ မုတ္တကရီသေ ပလိပန္နံ သေမာနံ အညေဟိ ဝုဋ္ဌာပိယမာနံ အညေဟိ သံဝေသိယမာနံ၊ ဒိသွာ သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘အယံ ပန, သမ္မ သာရထိ, ပုရိသော ကိင်္ကတော? အက္ခီနိပိဿ န ယထာ အညေသံ, သရောပိဿ န ယထာ အညေသန်'တိ?

Along the way he saw a man who was ill, suffering, gravely ill, collapsed in his own urine and feces, being picked up by some and put down by others. He addressed his charioteer, ‘My dear charioteer, what has that man done? For his eyes and his voice are unlike those of other men.’

‘ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ဗျာဓိတော နာမာ'တိ၊

‘That, Your Majesty, is called a sick man.’

‘ကိံ ပနေသော, သမ္မ သာရထိ, ဗျာဓိတော နာမာ'တိ?

‘But why is he called a sick man?’

‘ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ဗျာဓိတော နာမ အပ္ပေဝ နာမ တမှာ အာဗာဓာ ဝုဋ္ဌဟေယျာ'တိ၊

‘He’s called an sick man; hopefully he will recover from that illness.’

‘ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဟမ္ပိ ဗျာဓိဓမ္မော, ဗျာဓိံ အနတီတော'တိ?

‘But my dear charioteer, am I liable to fall sick? Am I not exempt from sickness?’

‘တွဉ္စ, ဒေဝ, မယဉ္စမှ သဗ္ဗေ ဗျာဓိဓမ္မာ, ဗျာဓိံ အနတီတာ'တိ၊

‘Everyone is liable to fall sick, Your Majesty, including you. No-one is exempt from sickness.’

‘တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, အလံ ဒါနဇ္ဇ ဥယျာနဘူမိယာ, ဣတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာဟီ'တိ၊

‘Well then, my dear charioteer, that’s enough of the park for today. Let’s return to the royal compound.’

‘Yes, Your Majesty,’ replied the charioteer and did so.

တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော အန္တေပုရံ ဂတော ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ပဇ္ဈာယတိ: ‘ဓိရတ္ထု ကိရ, ဘော, ဇာတိ နာမ, ယတြ ဟိ နာမ ဇာတဿ ဇရာ ပညာယိဿတိ, ဗျာဓိ ပညာယိဿတီ'တိ၊

Back at the royal compound, the prince brooded, miserable and sad: ‘Damn this thing called rebirth, since old age and sickness will come to anyone who’s born.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမာ ရာဇာ သာရထိံ အာမန္တာပေတွာ ဧတဒဝေါစ: ‘ကစ္စိ, သမ္မ သာရထိ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိယာ အဘိရမိတ္ထ, ကစ္စိ, သမ္မ သာရထိ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိယာ အတ္တမနော အဟောသီ'တိ?

Then King Bandhuma summoned the charioteer and said, ‘My dear charioteer, I hope the prince enjoyed himself at the park? I hope he was happy there?’

‘No, Your Majesty, the prince didn’t enjoy himself at the park.’

‘ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဒ္ဒသ ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော'တိ? ‘အဒ္ဒသာ ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော ပုရိသံ အာဗာဓိကံ ဒုက္ခိတံ ဗာဠှဂိလာနံ သကေ မုတ္တကရီသေ ပလိပန္နံ သေမာနံ အညေဟိ ဝုဋ္ဌာပိယမာနံ အညေဟိ သံဝေသိယမာနံ၊ ဒိသွာ မံ ဧတဒဝေါစ: “အယံ ပန, သမ္မ သာရထိ, ပုရိသော ကိင်္ကတော, အက္ခီနိပိဿ န ယထာ အညေသံ, သရောပိဿ န ယထာ အညေသန်”တိ? “ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ဗျာဓိတော နာမာ”တိ၊ “ကိံ ပနေသော, သမ္မ သာရထိ, ဗျာဓိတော နာမာ”တိ? “ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ဗျာဓိတော နာမ အပ္ပေဝ နာမ တမှာ အာဗာဓာ ဝုဋ္ဌဟေယျာ”တိ၊ “ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဟမ္ပိ ဗျာဓိဓမ္မော, ဗျာဓိံ အနတီတော”တိ? “တွဉ္စ, ဒေဝ, မယဉ္စမှ သဗ္ဗေ ဗျာဓိဓမ္မာ, ဗျာဓိံ အနတီတာ”တိ၊ “တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, အလံ ဒါနဇ္ဇ ဥယျာနဘူမိယာ, ဣတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာဟီ”တိ၊ “ဧဝံ, ဒေဝါ”တိ ခေါ အဟံ, ဒေဝ, ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ တတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာသိံ၊ သော ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော အန္တေပုရံ ဂတော ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ပဇ္ဈာယတိ: “ဓိရတ္ထု ကိရ, ဘော, ဇာတိ နာမ, ယတြ ဟိ နာမ ဇာတဿ ဇရာ ပညာယိဿတိ, ဗျာဓိ ပညာယိဿတီ”'တိ၊

‘But what did he see on the way to the park?’ And the charioteer told the king about seeing the sick man and the prince’s reaction.

၇၊ ကာလင်္ကတပုရိသ

7. The Dead Man

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဗဟူနံ ဝဿာနံ …ပေ…

Then, after many thousand years had passed, Prince Vipassī had his charioteer drive him to the park once more.

အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော မဟာဇနကာယံ သန္နိပတိတံ နာနာရတ္တာနဉ္စ ဒုဿာနံ ဝိလာတံ ကယိရမာနံ၊ ဒိသွာ သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘ကိံ နု ခေါ သော, သမ္မ သာရထိ, မဟာဇနကာယော သန္နိပတိတော နာနာရတ္တာနဉ္စ ဒုဿာနံ ဝိလာတံ ကယိရတီ'တိ?

Along the way he saw a large crowd gathered making a bier out of garments of different colors. He addressed his charioteer, ‘My dear charioteer, why is that crowd making a bier?’

‘ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ကာလင်္ကတော နာမာ'တိ၊

‘That, Your Majesty, is for someone who’s departed.’

‘တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, ယေန သော ကာလင်္ကတော တေန ရထံ ပေသေဟီ'တိ၊

‘Well then, drive the chariot up to the departed.’

‘ဧဝံ, ဒေဝါ'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာရထိ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ ယေန သော ကာလင်္ကတော တေန ရထံ ပေသေသိ၊

‘Yes, Your Majesty,’ replied the charioteer, and did so.

အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ပေတံ ကာလင်္ကတံ, ဒိသွာ သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘ကိံ ပနာယံ, သမ္မ သာရထိ, ကာလင်္ကတော နာမာ'တိ?

When the prince saw the corpse of the departed, he addressed the charioteer, ‘But why is he called departed?’

‘ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ကာလင်္ကတော နာမ၊ န ဒါနိ တံ ဒက္ခန္တိ မာတာ ဝါ ပိတာ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတာ, သောပိ န ဒက္ခိဿတိ မာတရံ ဝါ ပိတရံ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတေ'တိ၊

‘He’s called departed because now his mother and father, his relatives and kin shall see him no more, and he shall never again see them.’

‘ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဟမ္ပိ မရဏဓမ္မော မရဏံ အနတီတော; မမ္ပိ န ဒက္ခန္တိ ဒေဝေါ ဝါ ဒေဝီ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတာ; အဟမ္ပိ န ဒက္ခိဿာမိ ဒေဝံ ဝါ ဒေဝိံ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတေ'တိ?

‘But my dear charioteer, am I liable to die? Am I not exempt from death? Will the king and queen and my other relatives and kin see me no more? And shall I never again see them?’

‘တွဉ္စ, ဒေဝ, မယဉ္စမှ သဗ္ဗေ မရဏဓမ္မာ မရဏံ အနတီတာ; တမ္ပိ န ဒက္ခန္တိ ဒေဝေါ ဝါ ဒေဝီ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတာ; တွမ္ပိ န ဒက္ခိဿသိ ဒေဝံ ဝါ ဒေဝိံ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတေ'တိ၊

‘Everyone is liable to die, Your Majesty, including you. No-one is exempt from death. The king and queen and your other relatives and kin shall see you no more, and you shall never again see them.’

‘Well then, my dear charioteer, that’s enough of the park for today. Let’s return to the royal compound.’

‘Yes, Your Majesty,’ replied the charioteer and did so.

တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော အန္တေပုရံ ဂတော ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ပဇ္ဈာယတိ: ‘ဓိရတ္ထု ကိရ, ဘော, ဇာတိ နာမ, ယတြ ဟိ နာမ ဇာတဿ ဇရာ ပညာယိဿတိ, ဗျာဓိ ပညာယိဿတိ, မရဏံ ပညာယိဿတီ'တိ၊

Back at the royal compound, the prince brooded, miserable and sad: ‘Damn this thing called rebirth, since old age, sickness, and death will come to anyone who’s born.’

Then King Bandhuma summoned the charioteer and said, ‘My dear charioteer, I hope the prince enjoyed himself at the park? I hope he was happy there?’

‘No, Your Majesty, the prince didn’t enjoy himself at the park.’

‘ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဒ္ဒသ ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော'တိ? ‘အဒ္ဒသာ ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော မဟာဇနကာယံ သန္နိပတိတံ နာနာရတ္တာနဉ္စ ဒုဿာနံ ဝိလာတံ ကယိရမာနံ၊ ဒိသွာ မံ ဧတဒဝေါစ: “ကိံ နု ခေါ သော, သမ္မ သာရထိ, မဟာဇနကာယော သန္နိပတိတော နာနာရတ္တာနဉ္စ ဒုဿာနံ ဝိလာတံ ကယိရတီ”တိ? “ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ကာလင်္ကတော နာမာ”တိ၊ “တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, ယေန သော ကာလင်္ကတော တေန ရထံ ပေသေဟီ”တိ၊ “ဧဝံ, ဒေဝါ”တိ ခေါ အဟံ, ဒေဝ, ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ ယေန သော ကာလင်္ကတော တေန ရထံ ပေသေသိံ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော ပေတံ ကာလင်္ကတံ, ဒိသွာ မံ ဧတဒဝေါစ: “ကိံ ပနာယံ, သမ္မ သာရထိ, ကာလင်္ကတော နာမာ”တိ? “ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ကာလင်္ကတော နာမ၊ န ဒါနိ တံ ဒက္ခန္တိ မာတာ ဝါ ပိတာ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတာ, သောပိ န ဒက္ခိဿတိ မာတရံ ဝါ ပိတရံ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတေ”တိ၊ “ကိံ ပန, သမ္မ သာရထိ, အဟမ္ပိ မရဏဓမ္မော မရဏံ အနတီတော; မမ္ပိ န ဒက္ခန္တိ ဒေဝေါ ဝါ ဒေဝီ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတာ; အဟမ္ပိ န ဒက္ခိဿာမိ ဒေဝံ ဝါ ဒေဝိံ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတေ”တိ? “တွဉ္စ, ဒေဝ, မယဉ္စမှ သဗ္ဗေ မရဏဓမ္မာ မရဏံ အနတီတာ; တမ္ပိ န ဒက္ခန္တိ ဒေဝေါ ဝါ ဒေဝီ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတာ, တွမ္ပိ န ဒက္ခိဿသိ ဒေဝံ ဝါ ဒေဝိံ ဝါ အညေ ဝါ ဉာတိသာလောဟိတေ”တိ၊ “တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, အလံ ဒါနဇ္ဇ ဥယျာနဘူမိယာ, ဣတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာဟီ”တိ၊ “ဧဝံ, ဒေဝါ”တိ ခေါ အဟံ, ဒေဝ, ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ တတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာသိံ၊ သော ခေါ, ဒေဝ, ကုမာရော အန္တေပုရံ ဂတော ဒုက္ခီ ဒုမ္မနော ပဇ္ဈာယတိ: “ဓိရတ္ထု ကိရ, ဘော, ဇာတိ နာမ, ယတြ ဟိ နာမ ဇာတဿ ဇရာ ပညာယိဿတိ, ဗျာဓိ ပညာယိဿတိ, မရဏံ ပညာယိဿတီ”'တိ၊

‘But what did he see on the way to the park?’ And the charioteer told the king about seeing the dead man and the prince’s reaction.

၈၊ ပဗ္ဗဇိတ

8. The Renunciate

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဗဟူနံ ဝဿာနံ ဗဟူနံ ဝဿသတာနံ ဗဟူနံ ဝဿသဟဿာနံ အစ္စယေန သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘ယောဇေဟိ, သမ္မ သာရထိ, ဘဒ္ဒါနိ ဘဒ္ဒါနိ ယာနာနိ, ဥယျာနဘူမိံ ဂစ္ဆာမ သုဘူမိဒဿနာယာ'တိ၊ ‘ဧဝံ, ဒေဝါ'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာရထိ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ ဘဒ္ဒါနိ ဘဒ္ဒါနိ ယာနာနိ ယောဇေတွာ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဝေဒေသိ: ‘ယုတ္တာနိ ခေါ တေ, ဒေဝ, ဘဒ္ဒါနိ ဘဒ္ဒါနိ ယာနာနိ, ယဿဒါနိ ကာလံ မညသီ'တိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဘဒ္ဒံ ဘဒ္ဒံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒ္ဒေဟိ ဘဒ္ဒေဟိ ယာနေဟိ ဥယျာနဘူမိံ နိယျာသိ၊

Then, after many thousand years had passed, Prince Vipassī had his charioteer drive him to the park once more.

အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော ဥယျာနဘူမိံ နိယျန္တော ပုရိသံ ဘဏ္ဍုံ ပဗ္ဗဇိတံ ကာသာယဝသနံ၊ ဒိသွာ သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘အယံ ပန, သမ္မ သာရထိ, ပုရိသော ကိင်္ကတော? သီသမ္ပိဿ န ယထာ အညေသံ, ဝတ္ထာနိပိဿ န ယထာ အညေသန်'တိ?

Along the way he saw a man, a renunciate with shaven head, wearing an ocher robe. He addressed his charioteer, ‘My dear charioteer, what has that man done? For his head and his clothes are unlike those of other men.’

‘ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ပဗ္ဗဇိတော နာမာ'တိ၊

‘That, Your Majesty, is called a renunciate.’

‘ကိံ ပနေသော, သမ္မ သာရထိ, ပဗ္ဗဇိတော နာမာ'တိ?

‘But why is he called a renunciate?’

‘ဧသော ခေါ, ဒေဝ, ပဗ္ဗဇိတော နာမ သာဓု ဓမ္မစရိယာ သာဓု သမစရိယာ သာဓု ကုသလကိရိယာ သာဓု ပုညကိရိယာ သာဓု အဝိဟိံသာ သာဓု ဘူတာနုကမ္ပာ'တိ၊

‘He is called a renunciate because he celebrates principled and fair conduct, skillful actions, good deeds, harmlessness, and compassion for living creatures.’

‘သာဓု ခေါ သော, သမ္မ သာရထိ, ပဗ္ဗဇိတော နာမ, သာဓု ဓမ္မစရိယာ သာဓု သမစရိယာ သာဓု ကုသလကိရိယာ သာဓု ပုညကိရိယာ သာဓု အဝိဟိံသာ သာဓု ဘူတာနုကမ္ပာ၊ တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, ယေန သော ပဗ္ဗဇိတော တေန ရထံ ပေသေဟီ'တိ၊

‘Then I celebrate the one called a renunciate, who celebrates principled and fair conduct, skillful actions, good deeds, harmlessness, and compassion for living creatures! Well then, drive the chariot up to that renunciate.’

‘ဧဝံ, ဒေဝါ'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာရထိ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ ယေန သော ပဗ္ဗဇိတော တေန ရထံ ပေသေသိ၊

‘Yes, Your Majesty,’ replied the charioteer, and did so.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော တံ ပဗ္ဗဇိတံ ဧတဒဝေါစ: ‘တွံ ပန, သမ္မ, ကိင်္ကတော, သီသမ္ပိ တေ န ယထာ အညေသံ, ဝတ္ထာနိပိ တေ န ယထာ အညေသန်'တိ?

Then Prince Vipassī said to that renunciate, ‘My good man, what have you done? For your head and your clothes are unlike those of other men.’

‘အဟံ ခေါ, ဒေဝ, ပဗ္ဗဇိတော နာမာ'တိ၊

‘Sire, I am what is called a renunciate.’

‘ကိံ ပန တွံ, သမ္မ, ပဗ္ဗဇိတော နာမာ'တိ?

‘But why are you called a renunciate?’

‘အဟံ ခေါ, ဒေဝ, ပဗ္ဗဇိတော နာမ, သာဓု ဓမ္မစရိယာ သာဓု သမစရိယာ သာဓု ကုသလကိရိယာ သာဓု ပုညကိရိယာ သာဓု အဝိဟိံသာ သာဓု ဘူတာနုကမ္ပာ'တိ၊

‘I am called a renunciate because I celebrate principled and fair conduct, skillful actions, good deeds, harmlessness, and compassion for living creatures.’

‘သာဓု ခေါ တွံ, သမ္မ, ပဗ္ဗဇိတော နာမ သာဓု ဓမ္မစရိယာ သာဓု သမစရိယာ သာဓု ကုသလကိရိယာ သာဓု ပုညကိရိယာ သာဓု အဝိဟိံသာ သာဓု ဘူတာနုကမ္ပာ'တိ၊

‘Then I celebrate the one called a renunciate, who celebrates principled and fair conduct, skillful actions, good deeds, harmlessness, and compassion for living creatures!’

၉၊ ဗောဓိသတ္တပဗ္ဗဇ္ဇာ

9. The Going Forth

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ကုမာရော သာရထိံ အာမန္တေသိ: ‘တေန ဟိ, သမ္မ သာရထိ, ရထံ အာဒါယ ဣတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာဟိ၊ အဟံ ပန ဣဓေဝ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿာမီ'တိ၊

Then the prince addressed the charioteer, ‘Well then, my dear charioteer, take the chariot and return to the royal compound. I shall shave off my hair and beard right here, dress in ocher robes, and go forth from the lay life to homelessness.’

‘ဧဝံ, ဒေဝါ'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သာရထိ ဝိပဿိဿ ကုမာရဿ ပဋိဿုတွာ ရထံ အာဒါယ တတောဝ အန္တေပုရံ ပစ္စနိယျာသိ၊

‘Yes, Your Majesty,’ replied the charioteer and did so.

ဝိပဿီ ပန ကုမာရော တတ္ထေဝ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိ၊

Then Prince Vipassī shaved off his hair and beard, dressed in ocher robes, and went forth from the lay life to homelessness.

၁၀၊ မဟာဇနကာယအနုပဗ္ဗဇ္ဇာ

10. A Great Crowd Goes Forth

အဿောသိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ မဟာဇနကာယော စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ: ‘ဝိပဿီ ကိရ ကုမာရော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော'တိ၊ သုတွာန တေသံ ဧတဒဟောသိ: ‘န ဟိ နူန သော ဩရကော ဓမ္မဝိနယော, န သာ ဩရကာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ယတ္ထ ဝိပဿီ ကုမာရော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတော၊ ဝိပဿီပိ နာမ ကုမာရော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿတိ, ကိမင်္ဂံ ပန မယန်'တိ၊

A large crowd of 84,000 people in the capital of Bandhumatī heard that Vipassī had gone forth. It occurred to them, ‘This must be no ordinary teaching and training, no ordinary going forth in which Prince Vipassī has gone forth. If even the prince goes forth, why don’t we do the same?’

အထ ခေါ, သော ဘိက္ခဝေ, မဟာဇနကာယော စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ ဝိပဿိံ ဗောဓိသတ္တံ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတံ အနုပဗ္ဗဇိံသု၊ တာယ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ပရိသာယ ပရိဝုတော ဝိပဿီ ဗောဓိသတ္တော ဂါမနိဂမဇနပဒရာဇဓာနီသု စာရိကံ စရတိ၊

Then that great crowd of 84,000 people shaved off their hair and beard, dressed in ocher robes, and followed the one intent on awakening, Vipassī, by going forth from the lay life to homelessness. Escorted by that assembly, Vipassī wandered on tour among the villages, towns, and capital cities.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ: ‘န ခေါ မေတံ ပတိရူပံ ယောဟံ အာကိဏ္ဏော ဝိဟရာမိ, ယန္နူနာဟံ ဧကော ဂဏမှာ ဝူပကဋ္ဌော ဝိဟရေယျန်'တိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဗောဓိသတ္တော အပရေန သမယေန ဧကော ဂဏမှာ ဝူပကဋ္ဌော ဝိဟာသိ, အညေနေဝ တာနိ စတုရာသီတိပဗ္ဗဇိတသဟဿာနိ အဂမံသု, အညေန မဂ္ဂေန ဝိပဿီ ဗောဓိသတ္တော၊

Then as he was in private retreat this thought came to his mind, ‘It’s not appropriate for me to live in a crowd. Why don’t I live alone, withdrawn from the group?’ After some time he withdrew from the group to live alone. The 84,000 went one way, but Vipassī went another.

၁၁၊ ဗောဓိသတ္တအဘိနိဝေသ

11. Vipassī’s Reflections

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဝါသူပဂတဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ: ‘ကိစ္ဆံ ဝတာယံ လောကော အာပန္နော, ဇာယတိ စ ဇီယတိ စ မီယတိ စ စဝတိ စ ဥပပဇ္ဇတိ စ, အထ စ ပနိမဿ ဒုက္ခဿ နိဿရဏံ နပ္ပဇာနာတိ ဇရာမရဏဿ, ကုဒါဿု နာမ ဣမဿ ဒုက္ခဿ နိဿရဏံ ပညာယိဿတိ ဇရာမရဏဿာ'တိ?

Then as Vipassī, the one intent on awakening, was in private retreat in his dwelling, this thought came to his mind, ‘Alas, this world has fallen into trouble. It’s born, grows old, dies, passes away, and is reborn, yet it doesn’t understand how to escape from this suffering, from old age and death. Oh, when will an escape be found from this suffering, from old age and death?’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ ဇရာမရဏံ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ ဇရာမရဏန်'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဇာတိယာ ခေါ သတိ ဇရာမရဏံ ဟောတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏန်'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists is there old age and death? What is a condition for old age and death?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When rebirth exists there’s old age and death. Rebirth is a condition for old age and death.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ ဇာတိ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ ဇာတီ'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဘဝေ ခေါ သတိ ဇာတိ ဟောတိ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတီ'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists is there rebirth? What is a condition for rebirth?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When continued existence exists there’s rebirth. Continued existence is a condition for rebirth.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ ဘဝေါ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ ဘဝေါ'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဥပါဒါနေ ခေါ သတိ ဘဝေါ ဟောတိ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists is there continued existence? What is a condition for continued existence?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When grasping exists there’s continued existence. Grasping is a condition for continued existence.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ ဥပါဒါနံ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ ဥပါဒါနန်'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘တဏှာယ ခေါ သတိ ဥပါဒါနံ ဟောတိ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနန်'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists is there grasping? What is a condition for grasping?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When craving exists there’s grasping. Craving is a condition for grasping.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ တဏှာ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ တဏှာ'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဝေဒနာယ ခေါ သတိ တဏှာ ဟောတိ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists is there craving? What is a condition for craving?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When feeling exists there’s craving. Feeling is a condition for craving.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ ဝေဒနာ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ ဝေဒနာ'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဖဿေ ခေါ သတိ ဝေဒနာ ဟောတိ, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists is there feeling? What is a condition for feeling?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When contact exists there’s feeling. Contact is a condition for feeling.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ ဖဿော ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ ဖဿော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘သဠာယတနေ ခေါ သတိ ဖဿော ဟောတိ, သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists is there contact? What is a condition for contact?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When the six sense fields exist there’s contact. The six sense fields are a condition for contact.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ သဠာယတနံ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ သဠာယတနန်'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘နာမရူပေ ခေါ သတိ သဠာယတနံ ဟောတိ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနန်'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists are there the six sense fields? What is a condition for the six sense fields?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When name and form exist there are the six sense fields. Name and form are a condition for the six sense fields.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ နာမရူပံ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ နာမရူပန်'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဝိညာဏေ ခေါ သတိ နာမရူပံ ဟောတိ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပန်'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists are there name and form? What is a condition for name and form?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When consciousness exists there are name and form. Consciousness is a condition for name and form.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ သတိ ဝိညာဏံ ဟောတိ, ကိံပစ္စယာ ဝိညာဏန်'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘နာမရူပေ ခေါ သတိ ဝိညာဏံ ဟောတိ, နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏန်'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what exists is there consciousness? What is a condition for consciousness?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When name and form exist there’s consciousness. Name and form are a condition for consciousness.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ပစ္စုဒါဝတ္တတိ ခေါ ဣဒံ ဝိညာဏံ နာမရူပမှာ, နာပရံ ဂစ္ဆတိ၊ ဧတ္တာဝတာ ဇာယေထ ဝါ ဇိယျေထ ဝါ မိယျေထ ဝါ စဝေထ ဝါ ဥပပဇ္ဇေထ ဝါ, ယဒိဒံ နာမရူပပစ္စယာ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏပစ္စယာ နာမရူပံ, နာမရူပပစ္စယာ သဠာယတနံ, သဠာယတနပစ္စယာ ဖဿော, ဖဿပစ္စယာ ဝေဒနာ, ဝေဒနာပစ္စယာ တဏှာ, တဏှာပစ္စယာ ဥပါဒါနံ, ဥပါဒါနပစ္စယာ ဘဝေါ, ဘဝပစ္စယာ ဇာတိ, ဇာတိပစ္စယာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ သမ္ဘဝန္တိ၊ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ သမုဒယော ဟောတိ'၊

Then Vipassī thought, ‘This consciousness turns back from name and form, and doesn’t go beyond that.’ It is to this extent that one may be reborn, grow old, die, pass away, or reappear. That is: Name and form are conditions for consciousness. Consciousness is a condition for name and form. Name and form are conditions for the six sense fields. The six sense fields are conditions for contact. Contact is a condition for feeling. Feeling is a condition for craving. Craving is a condition for grasping. Grasping is a condition for continued existence. Continued existence is a condition for rebirth. Rebirth is a condition for old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress to come to be. That is how this entire mass of suffering originates.’

‘သမုဒယော သမုဒယော'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ၊

‘Origination, origination.’ Such was the vision, knowledge, wisdom, realization, and light that arose in Vipassī, the one intent on awakening, regarding teachings not learned before from another.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ ဇရာမရဏံ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ ဇရာမရဏနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဇာတိယာ ခေါ အသတိ ဇရာမရဏံ န ဟောတိ, ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist is there no old age and death? When what ceases do old age and death cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When rebirth doesn’t exist there’s no old age and death. When rebirth ceases, old age and death cease.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ ဇာတိ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဘဝေ ခေါ အသတိ ဇာတိ န ဟောတိ, ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist is there no rebirth? When what ceases does rebirth cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When continued existence doesn’t exist there’s no rebirth. When continued existence ceases, rebirth ceases.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ ဘဝေါ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ ဘဝနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဥပါဒါနေ ခေါ အသတိ ဘဝေါ န ဟောတိ, ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist is there no continued existence? When what ceases does continued existence cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When grasping doesn’t exist there’s no continued existence. When grasping ceases, continued existence ceases.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ ဥပါဒါနံ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘တဏှာယ ခေါ အသတိ ဥပါဒါနံ န ဟောတိ, တဏှာနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist is there no grasping? When what ceases does grasping cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When craving doesn’t exist there’s no grasping. When craving ceases, grasping ceases.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ တဏှာ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ တဏှာနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဝေဒနာယ ခေါ အသတိ တဏှာ န ဟောတိ, ဝေဒနာနိရောဓာ တဏှာနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist is there no craving? When what ceases does craving cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When feeling doesn’t exist there’s no craving. When feeling ceases, craving ceases.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ ဝေဒနာ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဖဿေ ခေါ အသတိ ဝေဒနာ န ဟောတိ, ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist is there no feeling? When what ceases does feeling cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When contact doesn’t exist there’s no feeling. When contact ceases, feeling ceases.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ ဖဿော န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ ဖဿနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘သဠာယတနေ ခေါ အသတိ ဖဿော န ဟောတိ, သဠာယတနနိရောဓာ ဖဿနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist is there no contact? When what ceases does contact cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When the six sense fields don’t exist there’s no contact. When the six sense fields cease, contact ceases.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ သဠာယတနံ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘နာမရူပေ ခေါ အသတိ သဠာယတနံ န ဟောတိ, နာမရူပနိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist are there no six sense fields? When what ceases do the six sense fields cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When name and form don’t exist there are no six sense fields. When name and form cease, the six sense fields cease.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ နာမရူပံ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘ဝိညာဏေ ခေါ အသတိ နာမရူပံ န ဟောတိ, ဝိညာဏနိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist are there no name and form? When what ceases do name and form cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When consciousness doesn’t exist there are no name and form. When consciousness ceases, name and form cease.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကိမှိ နု ခေါ အသတိ ဝိညာဏံ န ဟောတိ, ကိဿ နိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ယောနိသော မနသိကာရာ အဟု ပညာယ အဘိသမယော: ‘နာမရူပေ ခေါ အသတိ ဝိညာဏံ န ဟောတိ, နာမရူပနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော'တိ၊

Then Vipassī thought, ‘When what doesn’t exist is there no consciousness? When what ceases does consciousness cease?’ Then, through rational application of mind, Vipassī comprehended with wisdom, ‘When name and form don’t exist there’s no consciousness. When name and form cease, consciousness ceases.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ဧတဒဟောသိ: ‘အဓိဂတော ခေါ မျာယံ မဂ္ဂေါ သမ္ဗောဓာယ ယဒိဒံ—နာမရူပနိရောဓာ ဝိညာဏနိရောဓော, ဝိညာဏနိရောဓာ နာမရူပနိရောဓော, နာမရူပနိရောဓာ သဠာယတနနိရောဓော, သဠာယတနနိရောဓာ ဖဿနိရောဓော, ဖဿနိရောဓာ ဝေဒနာနိရောဓော, ဝေဒနာနိရောဓာ တဏှာနိရောဓော, တဏှာနိရောဓာ ဥပါဒါနနိရောဓော, ဥပါဒါနနိရောဓာ ဘဝနိရောဓော, ဘဝနိရောဓာ ဇာတိနိရောဓော, ဇာတိနိရောဓာ ဇရာမရဏံ သောကပရိဒေဝဒုက္ခဒေါမနဿုပါယာသာ နိရုဇ္ဈန္တိ၊ ဧဝမေတဿ ကေဝလဿ ဒုက္ခက္ခန္ဓဿ နိရောဓော ဟောတိ'၊

Then Vipassī thought, ‘I have discovered the path to awakening. That is: When name and form cease, consciousness ceases. When consciousness ceases, name and form cease. When name and form cease, the six sense fields cease. When the six sense fields cease, contact ceases. When contact ceases, feeling ceases. When feeling ceases, craving ceases. When craving ceases, grasping ceases. When grasping ceases, continued existence ceases. When continued existence ceases, rebirth ceases. When rebirth ceases, old age and death, sorrow, lamentation, pain, sadness, and distress cease. That is how this entire mass of suffering ceases.’

‘နိရောဓော နိရောဓော'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဗောဓိသတ္တဿ ပုဗ္ဗေ အနနုဿုတေသု ဓမ္မေသု စက္ခုံ ဥဒပါဒိ, ဉာဏံ ဥဒပါဒိ, ပညာ ဥဒပါဒိ, ဝိဇ္ဇာ ဥဒပါဒိ, အာလောကော ဥဒပါဒိ၊

‘Cessation, cessation.’ Such was the vision, knowledge, wisdom, realization, and light that arose in Vipassī, the one intent on awakening, regarding teachings not learned before from another.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဗောဓိသတ္တော အပရေန သမယေန ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ ဝိဟာသိ: ‘ဣတိ ရူပံ, ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော, ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ ဝေဒနာ, ဣတိ ဝေဒနာယ သမုဒယော, ဣတိ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ သညာ, ဣတိ သညာယ သမုဒယော, ဣတိ သညာယ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ သင်္ခါရာ, ဣတိ သင်္ခါရာနံ သမုဒယော, ဣတိ သင်္ခါရာနံ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ ဝိညာဏံ, ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော, ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော'တိ, တဿ ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿိနော ဝိဟရတော န စိရဿေဝ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တံ ဝိမုစ္စီတိ၊

After some time he meditated observing rise and fall in the five grasping aggregates. ‘Such is form, such is the origin of form, such is the ending of form. Such is feeling, such is the origin of feeling, such is the ending of feeling. Such is perception, such is the origin of perception, such is the ending of perception. Such are choices, such is the origin of choices, such is the ending of choices. Such is consciousness, such is the origin of consciousness, such is the ending of consciousness.’ Meditating like this his mind was soon freed from defilements by not grasping.

ဒုတိယဘာဏဝါရော၊

The second recitation section.

၁၂၊ ဗြဟ္မယာစနကထာ

12. The Appeal of Brahmā

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ယန္နူနာဟံ ဓမ္မံ ဒေသေယျန်'တိ၊

Then the Blessed One Vipassī, the perfected one, the fully awakened Buddha, thought, ‘Why don’t I teach the Dhamma?’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧတဒဟောသိ: ‘အဓိဂတော ခေါ မျာယံ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော၊ အာလယရာမာ ခေါ ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ၊ အာလယရာမာယ ခေါ ပန ပဇာယ အာလယရတာယ အာလယသမ္မုဒိတာယ ဒုဒ္ဒသံ ဣဒံ ဌာနံ ယဒိဒံ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ ဒုဒ္ဒသံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, ပရေ စ မေ န အာဇာနေယျုံ; သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ'တိ၊

Then he thought, ‘This principle I have discovered is deep, hard to see, hard to understand, peaceful, sublime, beyond the scope of logic, subtle, comprehensible to the astute. But people like clinging, they love it and enjoy it. It’s hard for them to see this thing; that is, specific conditionality, dependent origination. It’s also hard for them to see this thing; that is, the stilling of all activities, the letting go of all attachments, the ending of craving, fading away, cessation, Nibbana. And if I were to teach the Dhamma, others might not understand me, which would be wearying and troublesome for me.’

အပိဿု, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဣမာ အနစ္ဆရိယာ ဂါထာယော ပဋိဘံသု ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ:

And then these verses, which were neither supernaturally inspired, nor learned before in the past, occurred to him:

‘ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံ, ဟလံ ဒါနိ ပကာသိတုံ; ရာဂဒေါသပရေတေဟိ, နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော၊

‘I’ve struggled hard to realize this, enough with trying to explain it! Those mired in greed and hate can’t really understand this teaching.

ပဋိသောတဂါမိံ နိပုဏံ, ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ အဏုံ; ရာဂရတ္တာ န ဒက္ခန္တိ, တမောခန္ဓေန အာဝုဋာ'တိ၊

It goes against the stream, subtle, deep, obscure, and very fine. Those besotted by greed cannot see, for they’re shrouded in a mass of darkness.’

ဣတိဟ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပဋိသဉ္စိက္ခတော အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ, နော ဓမ္မဒေသနာယ၊

So, as the Buddha Vipassī reflected like this, his mind inclined to remaining passive, not to teaching the Dhamma.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရဿ မဟာဗြဟ္မုနော ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဧတဒဟောသိ: ‘နဿတိ ဝတ ဘော လောကော, ဝိနဿတိ ဝတ ဘော လောကော, ယတြ ဟိ နာမ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမတိ, နော ဓမ္မဒေသနာယာ'တိ၊ အထ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာဗြဟ္မာ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ; ဧဝမေဝ—ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုရတော ပါတုရဟောသိ၊ အထ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာဗြဟ္မာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ဒက္ခိဏံ ဇာဏုမဏ္ဍလံ ပထဝိယံ နိဟန္တွာ ယေန ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဒေသေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံ, သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ; အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော'တိ၊

Then a certain Great Brahmā, knowing what the Buddha Vipassī was thinking, thought, ‘Alas! The world will be lost, the world will perish! For the mind of the Blessed One Vipassī, the perfected one, the fully awakened Buddha, inclines to remaining passive, not to teaching the Dhamma.’ Then, as easily as a strong person would extend or contract their arm, he vanished from the Brahmā realm and reappeared in front of the Buddha Vipassī. He arranged his robe over one shoulder, knelt on his right knee, raised his joined palms toward the Buddha Vipassī, and said, ‘Sir, let the Blessed One teach the Dhamma! Let the Holy One teach the Dhamma! There are beings with little dust in their eyes. They’re in decline because they haven’t heard the teaching. There will be those who understand the teaching!’

ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တံ မဟာဗြဟ္မာနံ ဧတဒဝေါစ: ‘မယှမ္ပိ ခေါ, ဗြဟ္မေ, ဧတဒဟောသိ: “ယန္နူနာဟံ ဓမ္မံ ဒေသေယျန်”တိ၊ တဿ မယှံ, ဗြဟ္မေ, ဧတဒဟောသိ: “အဓိဂတော ခေါ မျာယံ ဓမ္မော ဂမ္ဘီရော ဒုဒ္ဒသော ဒုရနုဗောဓော သန္တော ပဏီတော အတက္ကာဝစရော နိပုဏော ပဏ္ဍိတဝေဒနီယော၊ အာလယရာမာ ခေါ ပနာယံ ပဇာ အာလယရတာ အာလယသမ္မုဒိတာ၊ အာလယရာမာယ ခေါ ပန ပဇာယ အာလယရတာယ အာလယသမ္မုဒိတာယ ဒုဒ္ဒသံ ဣဒံ ဌာနံ ယဒိဒံ ဣဒပ္ပစ္စယတာပဋိစ္စသမုပ္ပါဒေါ၊ ဣဒမ္ပိ ခေါ ဌာနံ ဒုဒ္ဒသံ ယဒိဒံ သဗ္ဗသင်္ခါရသမထော သဗ္ဗူပဓိပဋိနိဿဂ္ဂေါ တဏှာက္ခယော ဝိရာဂေါ နိရောဓော နိဗ္ဗာနံ၊ အဟဉ္စေဝ ခေါ ပန ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, ပရေ စ မေ န အာဇာနေယျုံ; သော မမဿ ကိလမထော, သာ မမဿ ဝိဟေသာ”တိ၊ အပိဿု မံ, ဗြဟ္မေ, ဣမာ အနစ္ဆရိယာ ဂါထာယော ပဋိဘံသု ပုဗ္ဗေ အဿုတပုဗ္ဗာ:

When he said this, the Buddha Vipassī said to him, ‘I too thought this, Brahmā, “Why don’t I teach the Dhamma?” Then it occurred to me, “If I were to teach the Dhamma, others might not understand me, which would be wearying and troublesome for me.”

“ကိစ္ဆေန မေ အဓိဂတံ, ဟလံ ဒါနိ ပကာသိတုံ; ရာဂဒေါသပရေတေဟိ, နာယံ ဓမ္မော သုသမ္ဗုဓော၊

ပဋိသောတဂါမိံ နိပုဏံ, ဂမ္ဘီရံ ဒုဒ္ဒသံ အဏုံ; ရာဂရတ္တာ န ဒက္ခန္တိ, တမောခန္ဓေန အာဝုဋာ”တိ၊

ဣတိဟ မေ, ဗြဟ္မေ, ပဋိသဉ္စိက္ခတော အပ္ပေါဿုက္ကတာယ စိတ္တံ နမိ, နော ဓမ္မဒေသနာယာ'တိ၊

So, as I reflected like this, my mind inclined to remaining passive, not to teaching the Dhamma.’

ဒုတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော မဟာဗြဟ္မာ …ပေ… တတိယမ္ပိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, သော မဟာဗြဟ္မာ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဒေသေတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဓမ္မံ, ဒေသေတု သုဂတော ဓမ္မံ, သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော'တိ၊

For a second time, and a third time that Great Brahmā begged the Buddha to teach.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗြဟ္မုနော စ အဇ္ဈေသနံ ဝိဒိတွာ သတ္တေသု စ ကာရုညတံ ပဋိစ္စ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေသိ၊ အဒ္ဒသာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ၊ သေယျထာပိ နာမ ဥပ္ပလိနိယံ ဝါ ပဒုမိနိယံ ဝါ ပုဏ္ဍရီကိနိယံ ဝါ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာနုဂ္ဂတာနိ အန္တော နိမုဂ္ဂပေါသီနိ၊ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ သမောဒကံ ဌိတာနိ၊ အပ္ပေကစ္စာနိ ဥပ္ပလာနိ ဝါ ပဒုမာနိ ဝါ ပုဏ္ဍရီကာနိ ဝါ ဥဒကေ ဇာတာနိ ဥဒကေ သံဝဍ္ဎာနိ ဥဒကာ အစ္စုဂ္ဂမ္မ ဌိတာနိ အနုပလိတ္တာနိ ဥဒကေန၊

Then, understanding Brahmā’s invitation, the Buddha Vipassī surveyed the world with the eye of a Buddha, out of his compassion for sentient beings. And he saw sentient beings with little dust in their eyes, and some with much dust in their eyes; with keen faculties and with weak faculties, with good qualities and with bad qualities, easy to teach and hard to teach. And some of them lived seeing the danger in the fault to do with the next world, while others did not. It’s like a pool with blue water lilies, or pink or white lotuses. Some of them sprout and grow in the water without rising above it, thriving underwater. Some of them sprout and grow in the water reaching the water’s surface. And some of them sprout and grow in the water but rise up above the water and stand with no water clinging to them.

ဧဝမေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗုဒ္ဓစက္ခုနာ လောကံ ဝေါလောကေန္တော အဒ္ဒသ သတ္တေ အပ္ပရဇက္ခေ မဟာရဇက္ခေ တိက္ခိန္ဒြိယေ မုဒိန္ဒြိယေ သွာကာရေ ဒွါကာရေ သုဝိညာပယေ ဒုဝိညာပယေ အပ္ပေကစ္စေ ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ, အပ္ပေကစ္စေ န ပရလောကဝဇ္ဇဘယဒဿာဝိနေ ဝိဟရန္တေ၊

In the same way, the Buddha Vipassī saw sentient beings with little dust in their eyes, and some with much dust in their eyes.

အထ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာဗြဟ္မာ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဂါထာဟိ အဇ္ဈဘာသိ:

Then that Great Brahmā, knowing what the Buddha Vipassī was thinking, addressed him in verse:

‘သေလေ ယထာ ပဗ္ဗတမုဒ္ဓနိဋ္ဌိတော, ယထာပိ ပဿေ ဇနတံ သမန္တတော; တထူပမံ ဓမ္မမယံ သုမေဓ, ပါသာဒမာရုယှ သမန္တစက္ခု; သောကာဝတိဏ္ဏံ ဇနတမပေတသောကော, အဝေက္ခဿု ဇာတိဇရာဘိဘူတံ၊

‘Standing high on a rocky mountain, you can see the people all around. In just the same way, All-seer, so intelligent, having ascended the Temple of Truth, rid of sorrow, look upon the people swamped with sorrow, oppressed by rebirth and old age.

ဥဋ္ဌေဟိ ဝီရ ဝိဇိတသင်္ဂါမ, သတ္ထဝါဟ အဏဏ ဝိစရ လောကေ; ဒေသဿု ဘဂဝါ ဓမ္မံ, အညာတာရော ဘဝိဿန္တီ'တိ၊

Rise, hero! Victor in battle, leader of the caravan, wander the world free of debt. Let the Blessed One teach the Dhamma! There will be those who understand!’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တံ မဟာဗြဟ္မာနံ ဂါထာယ အဇ္ဈဘာသိ:

Then the Buddha Vipassī addressed that Great Brahmā in verse:

‘အပါရုတာ တေသံ အမတဿ ဒွါရာ, ယေ သောတဝန္တော ပမုဉ္စန္တု သဒ္ဓံ; ဝိဟိံသသညီ ပဂုဏံ န ဘာသိံ, ဓမ္မံ ပဏီတံ မနုဇေသု ဗြဟ္မေ'တိ၊

‘Flung open are the doors to the deathless! Let those with ears to hear commit to faith. Thinking it would be troublesome, Brahmā, I did not teach the sophisticated, sublime Dhamma among humans.’

အထ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာဗြဟ္မာ: ‘ကတာဝကာသော ခေါမှိ ဝိပဿိနာ ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မဒေသနာယာ'တိ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝ အန္တရဓာယိ၊

Then the Great Brahmā, knowing that his request for the Buddha Vipassī to teach the Dhamma had been granted, bowed and respectfully circled him, keeping him on his right, before vanishing right there.

၁၃၊ အဂ္ဂသာဝကယုဂ

13. The Chief Disciples

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧတဒဟောသိ: ‘ကဿ နု ခေါ အဟံ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, ကော ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿတီ'တိ? အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧတဒဟောသိ: ‘အယံ ခေါ ခဏ္ဍော စ ရာဇပုတ္တော တိဿော စ ပုရောဟိတပုတ္တော ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ ပဋိဝသန္တိ ပဏ္ဍိတာ ဝိယတ္တာ မေဓာဝိနော ဒီဃရတ္တံ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ၊ ယန္နူနာဟံ ခဏ္ဍဿ စ ရာဇပုတ္တဿ, တိဿဿ စ ပုရောဟိတပုတ္တဿ ပဌမံ ဓမ္မံ ဒေသေယျံ, တေ ဣမံ ဓမ္မံ ခိပ္ပမေဝ အာဇာနိဿန္တီ'တိ၊

Then the Blessed One Vipassī, the perfected one, the fully awakened Buddha, thought, ‘Who should I teach first of all? Who will quickly understand this teaching?’ Then he thought, ‘That Khaṇḍa, the king’s son, and Tissa, the high priest’s son, are astute, competent, clever, and have long had little dust in their eyes. Why don’t I teach them first of all? They will quickly understand this teaching.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ; ဧဝမေဝ—ဗောဓိရုက္ခမူလေ အန္တရဟိတော ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ ခေမေ မိဂဒါယေ ပါတုရဟောသိ၊

Then, as easily as a strong person would extend or contract their arm, he vanished from the tree of awakening and reappeared near the capital city of Bandhumatī, in the deer park named Sanctuary.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဒါယပါလံ အာမန္တေသိ: ‘ဧဟိ တွံ, သမ္မ ဒါယပါလ, ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ ပဝိသိတွာ ခဏ္ဍဉ္စ ရာဇပုတ္တံ တိဿဉ္စ ပုရောဟိတပုတ္တံ ဧဝံ ဝဒေဟိ—ဝိပဿီ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ အနုပ္ပတ္တော ခေမေ မိဂဒါယေ ဝိဟရတိ, သော တုမှာကံ ဒဿနကာမော'တိ၊

Then the Buddha Vipassī addressed the park keeper, ‘My dear park keeper, please enter the city and say this to the king’s son Khaṇḍa and the high priest’s son Tissa: “Sirs, the Blessed One Vipassī, the perfected one, the fully awakened Buddha, has arrived at Bandhumatī and is staying in the deer park named Sanctuary. He wishes to see you.”’

‘ဧဝံ, ဘန္တေ'တိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒါယပါလော ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပဋိဿုတွာ ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ ပဝိသိတွာ ခဏ္ဍဉ္စ ရာဇပုတ္တံ တိဿဉ္စ ပုရောဟိတပုတ္တံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဝိပဿီ, ဘန္တေ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ အနုပ္ပတ္တော ခေမေ မိဂဒါယေ ဝိဟရတိ; သော တုမှာကံ ဒဿနကာမော'တိ၊

‘Yes, sir,’ replied the park keeper, and did as he was asked.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ခဏ္ဍော စ ရာဇပုတ္တော တိဿော စ ပုရောဟိတပုတ္တော ဘဒ္ဒါနိ ဘဒ္ဒါနိ ယာနာနိ ယောဇာပေတွာ ဘဒ္ဒံ ဘဒ္ဒံ ယာနံ အဘိရုဟိတွာ ဘဒ္ဒေဟိ ဘဒ္ဒေဟိ ယာနေဟိ ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ နိယျိံသု၊ ယေန ခေမော မိဂဒါယော တေန ပါယိံသု၊ ယာဝတိကာ ယာနဿ ဘူမိ, ယာနေန ဂန္တွာ ယာနာ ပစ္စောရောဟိတွာ ပတ္တိကာဝ ယေန ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိံသု၊ ဥပသင်္ကမိတွာ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊

Then the king’s son Khaṇḍa and the high priest’s son Tissa had the finest carriages harnessed. Then they mounted a fine carriage and, along with other fine carriages, set out from Bandhumatī for the Sanctuary. They went by carriage as far as the terrain allowed, then descended and approached the Buddha Vipassī on foot. They bowed and sat down to one side.

တေသံ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ, သေယျထိဒံ—ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သင်္ကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ၊ ယဒါ တေ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ—ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ၊ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ; ဧဝမေဝ ခဏ္ဍဿ စ ရာဇပုတ္တဿ တိဿဿ စ ပုရောဟိတပုတ္တဿ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ: ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန်'တိ၊

The Buddha Vipassī taught them step by step, with a talk on giving, ethical conduct, and heaven. He explained the drawbacks of sensual pleasures, so sordid and corrupt, and the benefit of renunciation. And when he knew that their minds were ready, pliable, rid of hindrances, elated, and confident he explained the special teaching of the Buddhas: suffering, its origin, its cessation, and the path. Just as a clean cloth rid of stains would properly absorb dye, in that very seat the stainless, immaculate vision of the Dhamma arose in the king’s son Khaṇḍa and the high priest’s son Tissa: ‘Everything that has a beginning has an end.’

တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထင်္ကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ၊ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ: “စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ”တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော၊ ဧတေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ၊ လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒန်'တိ၊

They saw, attained, understood, and fathomed the Dhamma. They went beyond doubt, got rid of indecision, and became self-assured and independent of others regarding the Teacher’s instructions. They said to the Buddha Vipassī, ‘Excellent, sir! Excellent! As if he were righting the overturned, or revealing the hidden, or pointing out the path to the lost, or lighting a lamp in the dark so people with clear eyes can see what’s there, the Buddha has made the teaching clear in many ways. We go for refuge to the Blessed One and to the teaching. Sir, may we receive the going forth and ordination in the Buddha’s presence?’

အလတ္ထုံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ခဏ္ဍော စ ရာဇပုတ္တော, တိဿော စ ပုရောဟိတပုတ္တော ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလတ္ထုံ ဥပသမ္ပဒံ၊ တေ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ; သင်္ခါရာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သင်္ကိလေသံ နိဗ္ဗာနေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ၊ တေသံ ဝိပဿိနာ ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိယမာနာနံ သမာဒပိယမာနာနံ သမုတ္တေဇိယမာနာနံ သမ္ပဟံသိယမာနာနံ နစိရဿေဝ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု၊

And they received the going forth, the ordination in the Buddha Vipassī’s presence. Then the Buddha Vipassī educated, encouraged, fired up, and inspired them with a Dhamma talk. He explained the drawbacks of conditioned phenomena, so sordid and corrupt, and the benefit of Nibbana. Being taught like this their minds were soon freed from defilements by not grasping.

၁၄၊ မဟာဇနကာယပဗ္ဗဇ္ဇာ

14. The Going Forth of the Large Crowd

အဿောသိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ မဟာဇနကာယော စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ: ‘ဝိပဿီ ကိရ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ အနုပ္ပတ္တော ခေမေ မိဂဒါယေ ဝိဟရတိ၊ ခဏ္ဍော စ ကိရ ရာဇပုတ္တော တိဿော စ ပုရောဟိတပုတ္တော ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ'တိ၊ သုတွာန နေသံ ဧတဒဟောသိ: ‘န ဟိ နူန သော ဩရကော ဓမ္မဝိနယော, န သာ ဩရကာ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ယတ္ထ ခဏ္ဍော စ ရာဇပုတ္တော တိဿော စ ပုရောဟိတပုတ္တော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိတာ၊ ခဏ္ဍော စ ရာဇပုတ္တော တိဿော စ ပုရောဟိတပုတ္တော ကေသမဿုံ ဩဟာရေတွာ ကာသာယာနိ ဝတ္ထာနိ အစ္ဆာဒေတွာ အဂါရသ္မာ အနဂါရိယံ ပဗ္ဗဇိဿန္တိ, ကိမင်္ဂံ ပန မယန်'တိ၊ အထ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာဇနကာယော စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ နိက္ခမိတွာ ယေန ခေမော မိဂဒါယော ယေန ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊

A large crowd of 84,000 people in the capital of Bandhumatī heard that the Blessed One Vipassī, the perfected one, the fully awakened Buddha, had arrived at Bandhumatī and was staying in the deer park named Sanctuary. And they heard that the king’s son Khaṇḍa and the high priest’s son Tissa had shaved off their hair and beard, dressed in ocher robes, and gone forth from the lay life to homelessness in the Buddha’s presence. It occurred to them, ‘This must be no ordinary teaching and training, no ordinary going forth in which the king’s son Khaṇḍa and the high priest’s son Tissa have gone forth. If even they go forth, why don’t we do the same?’ Then those 84,000 people left Bandhumatī for the deer park named Sanctuary, where they approached the Buddha Vipassī, bowed and sat down to one side.

တေသံ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ၊ သေယျထိဒံ—ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သင်္ကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ၊ ယဒါ တေ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ—ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ၊ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ; ဧဝမေဝ တေသံ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ: ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန်'တိ၊

The Buddha Vipassī taught them step by step, with a talk on giving, ethical conduct, and heaven. He explained the drawbacks of sensual pleasures, so sordid and corrupt, and the benefit of renunciation. And when he knew that their minds were ready, pliable, rid of hindrances, elated, and confident he explained the special teaching of the Buddhas: suffering, its origin, its cessation, and the path. Just as a clean cloth rid of stains would properly absorb dye, in that very seat the stainless, immaculate vision of the Dhamma arose in those 84,000 people: ‘Everything that has a beginning has an end.’

တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထင်္ကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ၊ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ: “စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ”တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော၊ ဧတေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒန်'တိ၊

အလတ္ထုံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာနိ စတုရာသီတိပါဏသဟဿာနိ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ, အလတ္ထုံ ဥပသမ္ပဒံ၊ တေ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ; သင်္ခါရာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သင်္ကိလေသံ နိဗ္ဗာနေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ၊ တေသံ ဝိပဿိနာ ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိယမာနာနံ သမာဒပိယမာနာနံ သမုတ္တေဇိယမာနာနံ သမ္ပဟံသိယမာနာနံ နစိရဿေဝ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု၊

Being taught like this their minds were soon freed from defilements by not grasping.

၁၅၊ ပုရိမပဗ္ဗဇိတာနံ ဓမ္မာဘိသမယ

15. The 84,000 Who Had Gone Forth Previously

အဿောသုံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာနိ ပုရိမာနိ စတုရာသီတိပဗ္ဗဇိတသဟဿာနိ: ‘ဝိပဿီ ကိရ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ အနုပ္ပတ္တော ခေမေ မိဂဒါယေ ဝိဟရတိ, ဓမ္မဉ္စ ကိရ ဒေသေတီ'တိ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာနိ စတုရာသီတိပဗ္ဗဇိတသဟဿာနိ ယေန ဗန္ဓုမတီ ရာဇဓာနီ ယေန ခေမော မိဂဒါယော ယေန ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိံသု၊

The 84,000 people who had gone forth previously also heard: ‘It seems the Blessed One Vipassī, the perfected one, the fully awakened Buddha, has arrived at Bandhumatī and is staying in the deer park named Sanctuary. And he is teaching the Dhamma!’ Then they too went to see the Buddha Vipassī, realized the Dhamma, went forth, and became freed from defilements.

တေသံ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ အနုပုဗ္ဗိံ ကထံ ကထေသိ၊ သေယျထိဒံ—ဒါနကထံ သီလကထံ သဂ္ဂကထံ ကာမာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သင်္ကိလေသံ နေက္ခမ္မေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ၊ ယဒါ တေ ဘဂဝါ အညာသိ ကလ္လစိတ္တေ မုဒုစိတ္တေ ဝိနီဝရဏစိတ္တေ ဥဒဂ္ဂစိတ္တေ ပသန္နစိတ္တေ, အထ ယာ ဗုဒ္ဓါနံ သာမုက္ကံသိကာ ဓမ္မဒေသနာ, တံ ပကာသေသိ—ဒုက္ခံ သမုဒယံ နိရောဓံ မဂ္ဂံ၊ သေယျထာပိ နာမ သုဒ္ဓံ ဝတ္ထံ အပဂတကာဠကံ သမ္မဒေဝ ရဇနံ ပဋိဂ္ဂဏှေယျ; ဧဝမေဝ တေသံ စတုရာသီတိပဗ္ဗဇိတသဟဿာနံ တသ္မိံယေဝ အာသနေ ဝိရဇံ ဝီတမလံ ဓမ္မစက္ခုံ ဥဒပါဒိ: ‘ယံ ကိဉ္စိ သမုဒယဓမ္မံ သဗ္ဗံ တံ နိရောဓဓမ္မန်'တိ၊

တေ ဒိဋ္ဌဓမ္မာ ပတ္တဓမ္မာ ဝိဒိတဓမ္မာ ပရိယောဂါဠှဓမ္မာ တိဏ္ဏဝိစိကိစ္ဆာ ဝိဂတကထင်္ကထာ ဝေသာရဇ္ဇပ္ပတ္တာ အပရပ္ပစ္စယာ သတ္ထုသာသနေ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ, အဘိက္ကန္တံ, ဘန္တေ၊ သေယျထာပိ, ဘန္တေ, နိက္ကုဇ္ဇိတံ ဝါ ဥက္ကုဇ္ဇေယျ, ပဋိစ္ဆန္နံ ဝါ ဝိဝရေယျ, မူဠှဿ ဝါ မဂ္ဂံ အာစိက္ခေယျ, အန္ဓကာရေ ဝါ တေလပဇ္ဇောတံ ဓာရေယျ: “စက္ခုမန္တော ရူပါနိ ဒက္ခန္တီ”တိ; ဧဝမေဝံ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန ဓမ္မော ပကာသိတော၊ ဧတေ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝန္တံ သရဏံ ဂစ္ဆာမ ဓမ္မဉ္စ ဘိက္ခုသင်္ဃဉ္စ၊ လဘေယျာမ မယံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတော သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ လဘေယျာမ ဥပသမ္ပဒန်'တိ၊

အလတ္ထုံ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာနိ စတုရာသီတိပဗ္ဗဇိတသဟဿာနိ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ သန္တိကေ ပဗ္ဗဇ္ဇံ အလတ္ထုံ ဥပသမ္ပဒံ၊ တေ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ; သင်္ခါရာနံ အာဒီနဝံ ဩကာရံ သင်္ကိလေသံ နိဗ္ဗာနေ အာနိသံသံ ပကာသေသိ၊ တေသံ ဝိပဿိနာ ဘဂဝတာ အရဟတာ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေန ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒဿိယမာနာနံ သမာဒပိယမာနာနံ သမုတ္တေဇိယမာနာနံ သမ္ပဟံသိယမာနာနံ နစိရဿေဝ အနုပါဒါယ အာသဝေဟိ စိတ္တာနိ ဝိမုစ္စိံသု၊

၁၆၊ စာရိကာအနုဇာနန

16. The Allowance to Wander

တေန ခေါ ပန, ဘိက္ခဝေ, သမယေန ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ မဟာဘိက္ခုသင်္ဃော ပဋိဝသတိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ၊ အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ: ‘မဟာ ခေါ ဧတရဟိ ဘိက္ခုသင်္ဃော ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ ပဋိဝသတိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ, ယန္နူနာဟံ ဘိက္ခူ အနုဇာနေယျံ:

Now at that time a large Saṅgha of 6,800,000 bhikkhus were residing at Bandhumatī. As the Buddha Vipassī was in private retreat this thought came to his mind, ‘The Saṅgha residing at Bandhumatī now is large. What if I was to urge them:

“စရထ, ဘိက္ခဝေ, စာရိကံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ; မာ ဧကေန ဒွေ အဂမိတ္ထ; ဒေသေထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေထ၊ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော၊ အပိ စ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ဗန္ဓုမတီ ရာဇဓာနီ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာ”'တိ၊

“Wander forth, bhikkhus, for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans. Let not two go by one road. Teach the Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And reveal a spiritual practice that’s entirely full and pure. There are beings with little dust in their eyes. They’re in decline because they haven’t heard the teaching. There will be those who understand the teaching! But when six years have passed, you must all come to Bandhumatī to recite the monastic code.”’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော မဟာဗြဟ္မာ ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ; ဧဝမေဝ—ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော ဝိပဿိဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ပုရတော ပါတုရဟောသိ၊ အထ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာဗြဟ္မာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေန ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ၊ မဟာ ခေါ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ ဘိက္ခုသင်္ဃော ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ ပဋိဝသတိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ, အနုဇာနာတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူ: “စရထ, ဘိက္ခဝေ, စာရိကံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ; မာ ဧကေန ဒွေ အဂမိတ္ထ; ဒေသေထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေထ၊ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော”တိ၊ အပိ စ, ဘန္တေ, မယံ တထာ ကရိဿာမ ယထာ ဘိက္ခူ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ ဥပသင်္ကမိဿန္တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာ'တိ၊

Then a certain Great Brahmā, knowing what the Buddha Vipassī was thinking, as easily as a strong person would extend or contract their arm, vanished from the Brahmā realm and reappeared in front of the Buddha Vipassī. He arranged his robe over one shoulder, raised his joined palms toward the Buddha Vipassī, and said, ‘That’s so true, Blessed One! That’s so true, Holy One! The Saṅgha residing at Bandhumatī now is large. Please urge them to wander, as you thought. And sir, I’ll make sure that when six years have passed the bhikkhus will return to Bandhumatī to recite the monastic code.’

ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, သော မဟာဗြဟ္မာ၊ ဣဒံ ဝတွာ ဝိပဿိံ ဘဂဝန္တံ အရဟန္တံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝ အန္တရဓာယိ၊

That’s what that Great Brahmā said. Then he bowed and respectfully circled the Buddha Vipassī, keeping him on his right side, before vanishing right there.

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ သာယနှသမယံ ပဋိသလ္လာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ: ‘ဣဓ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ: “မဟာ ခေါ ဧတရဟိ ဘိက္ခုသင်္ဃော ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ ပဋိဝသတိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ၊ ယန္နူနာဟံ ဘိက္ခူ အနုဇာနေယျံ—စရထ, ဘိက္ခဝေ, စာရိကံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ; မာ ဧကေန ဒွေ အဂမိတ္ထ; ဒေသေထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေထ၊ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော၊ အပိ စ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ဗန္ဓုမတီ ရာဇဓာနီ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာ”'တိ၊

Then in the late afternoon, the Buddha Vipassī came out of retreat and addressed the bhikkhus, telling them all that had happened. Then he said,

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, အညတရော မဟာဗြဟ္မာ မမ စေတသာ စေတောပရိဝိတက္ကမညာယ သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ; ဧဝမေဝ—ဗြဟ္မလောကေ အန္တရဟိတော မမ ပုရတော ပါတုရဟောသိ၊ အထ ခေါ သော, ဘိက္ခဝေ, မဟာဗြဟ္မာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင်္ဂံ ကရိတွာ ယေနာဟံ တေနဉ္ဇလိံ ပဏာမေတွာ မံ ဧတဒဝေါစ: ‘ဧဝမေတံ, ဘဂဝါ, ဧဝမေတံ, သုဂတ၊ မဟာ ခေါ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ ဘိက္ခုသင်္ဃော ဗန္ဓုမတိယာ ရာဇဓာနိယာ ပဋိဝသတိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ၊ အနုဇာနာတု, ဘန္တေ, ဘဂဝါ ဘိက္ခူ—စရထ, ဘိက္ခဝေ, စာရိကံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ; မာ ဧကေန ဒွေ အဂမိတ္ထ; ဒေသေထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ …ပေ… သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရောတိ၊ အပိ စ, ဘန္တေ, မယံ တထာ ကရိဿာမ, ယထာ ဘိက္ခူ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ ဥပသင်္ကမိဿန္တိ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာ'တိ၊

ဣဒမဝေါစ, ဘိက္ခဝေ, သော မဟာဗြဟ္မာ၊ ဣဒံ ဝတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ တတ္ထေဝ အန္တရဓာယိ၊

‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, စရထ စာရိကံ ဗဟုဇနဟိတာယ ဗဟုဇနသုခါယ လောကာနုကမ္ပာယ အတ္ထာယ ဟိတာယ သုခါယ ဒေဝမနုဿာနံ; မာ ဧကေန ဒွေ အဂမိတ္ထ; ဒေသေထ, ဘိက္ခဝေ, ဓမ္မံ အာဒိကလျာဏံ မဇ္ဈေကလျာဏံ ပရိယောသာနကလျာဏံ သာတ္ထံ သဗျဉ္ဇနံ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ ပကာသေထ၊ သန္တိ သတ္တာ အပ္ပရဇက္ခဇာတိကာ, အဿဝနတာ ဓမ္မဿ ပရိဟာယန္တိ, ဘဝိဿန္တိ ဓမ္မဿ အညာတာရော၊ အပိ စ, ဘိက္ခဝေ, ဆန္နံ ဆန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ဗန္ဓုမတီ ရာဇဓာနီ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာ'တိ၊

‘Wander forth, bhikkhus, for the welfare and happiness of the people, out of compassion for the world, for the benefit, welfare, and happiness of gods and humans. Let not two go by one road. Teach the Dhamma that’s good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased. And reveal a spiritual practice that’s entirely full and pure. There are beings with little dust in their eyes. They’re in decline because they haven’t heard the teaching. There will be those who understand the teaching! But when six years have passed, you must all come to Bandhumatī to recite the monastic code.’

အထ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ ယေဘုယျေန ဧကာဟေနေဝ ဇနပဒစာရိကံ ပက္ကမိံသု၊

Then most of the bhikkhus departed to wander the country that very day.

တေန ခေါ ပန သမယေန ဇမ္ဗုဒီပေ စတုရာသီတိ အာဝါသသဟဿာနိ ဟောန္တိ၊ ဧကမှိ ဟိ ဝဿေ နိက္ခန္တေ ဒေဝတာ သဒ္ဒမနုဿာဝေသုံ: ‘နိက္ခန္တံ ခေါ, မာရိသာ, ဧကံ ဝဿံ; ပဉ္စ ဒါနိ ဝဿာနိ သေသာနိ; ပဉ္စန္နံ ဝဿာနံ အစ္စယေန ဗန္ဓုမတီ ရာဇဓာနီ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာ'တိ၊

Now at that time there were 84,000 monasteries in India. And when the first year came to an end the deities raised the cry: ‘Good sirs, the first year has ended. Now five years remain. When five years have passed, you must all go to Bandhumatī to recite the monastic code.’

ဒွီသု ဝဿေသု နိက္ခန္တေသု … တီသု ဝဿေသု နိက္ခန္တေသု … စတူသု ဝဿေသု နိက္ခန္တေသု … ပဉ္စသု ဝဿေသု နိက္ခန္တေသု ဒေဝတာ သဒ္ဒမနုဿာဝေသုံ: ‘နိက္ခန္တာနိ ခေါ, မာရိသာ, ပဉ္စဝဿာနိ; ဧကံ ဒါနိ ဝဿံ သေသံ; ဧကဿ ဝဿဿ အစ္စယေန ဗန္ဓုမတီ ရာဇဓာနီ ဥပသင်္ကမိတဗ္ဗာ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာ'တိ၊

And when the second year … the third year … the fourth year … the fifth year came to an end, the deities raised the cry: ‘Good sirs, the fifth year has ended. Now one year remains. When one year has passed, you must all go to Bandhumatī to recite the monastic code.’

ဆသု ဝဿေသု နိက္ခန္တေသု ဒေဝတာ သဒ္ဒမနုဿာဝေသုံ: ‘နိက္ခန္တာနိ ခေါ, မာရိသာ, ဆဗ္ဗဿာနိ, သမယော ဒါနိ ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ ဥပသင်္ကမိတုံ ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာ'တိ၊ အထ ခေါ တေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အပ္ပေကစ္စေ သကေန ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန အပ္ပေကစ္စေ ဒေဝတာနံ ဣဒ္ဓါနုဘာဝေန ဧကာဟေနေဝ ဗန္ဓုမတိံ ရာဇဓာနိံ ဥပသင်္ကမိံသု ပါတိမောက္ခုဒ္ဒေသာယာတိ၊

And when the sixth year came to an end the deities raised the cry: ‘Good sirs, the sixth year has ended. Now is the time that you must go to Bandhumatī to recite the monastic code.’ Then that very day the bhikkhus went to Bandhumatī to recite the monastic code. Some went by their own psychic power, and some by the psychic power of the deities.

တတြ သုဒံ, ဘိက္ခဝေ, ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဘိက္ခုသင်္ဃေ ဧဝံ ပါတိမောက္ခံ ဥဒ္ဒိသတိ:

And there the Blessed One Vipassī, the perfected one, the fully awakened Buddha, recited the monastic code thus:

‘ခန္တီ ပရမံ တပေါ တိတိက္ခာ, နိဗ္ဗာနံ ပရမံ ဝဒန္တိ ဗုဒ္ဓါ; န ဟိ ပဗ္ဗဇိတော ပရူပဃာတီ, န သမဏော ဟောတိ ပရံ ဝိဟေဌယန္တော၊

‘Patient acceptance is the ultimate fervor. Extinguishment is the ultimate, say the Buddhas. No true renunciate injures another, nor does an ascetic hurt another.

သဗ္ဗပါပဿ အကရဏံ, ကုသလဿ ဥပသမ္ပဒါ; သစိတ္တပရိယောဒပနံ, ဧတံ ဗုဒ္ဓါနသာသနံ၊

Not to do any evil; to embrace the good; to purify one’s mind: this is the instruction of the Buddhas.

အနူပဝါဒေါ အနူပဃာတော, ပါတိမောက္ခေ စ သံဝရော; မတ္တညုတာ စ ဘတ္တသ္မိံ, ပန္တဉ္စ သယနာသနံ; အဓိစိတ္တေ စ အာယောဂေါ, ဧတံ ဗုဒ္ဓါနသာသနန်'တိ၊

Not speaking ill nor doing harm; restraint in the monastic code; moderation in eating; staying in remote lodgings; commitment to the higher mind—this is the instruction of the Buddhas.’

၁၇၊ ဒေဝတာရောစန

17. Being Informed by Deities

ဧကမိဒါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သမယံ ဥက္ကဋ္ဌာယံ ဝိဟရာမိ သုဘဂဝနေ သာလရာဇမူလေ၊ တဿ မယှံ, ဘိက္ခဝေ, ရဟောဂတဿ ပဋိသလ္လီနဿ ဧဝံ စေတသော ပရိဝိတက္ကော ဥဒပါဒိ: ‘န ခေါ သော သတ္တာဝါသော သုလဘရူပေါ, ယော မယာ အနာဝုတ္ထပုဗ္ဗော ဣမိနာ ဒီဃေန အဒ္ဓုနာ အညတြ သုဒ္ဓါဝါသေဟိ ဒေဝေဟိ၊ ယန္နူနာဟံ ယေန သုဒ္ဓါဝါသာ ဒေဝါ တေနုပသင်္ကမေယျန်'တိ၊

At one time, bhikkhus, I was staying near Ukkaṭṭhā, in the Subhaga Forest at the root of a magnificent sal tree. As I was in private retreat this thought came to mind, ‘It’s not easy to find an abode of sentient beings where I haven’t previously abided in all this long time, except for the gods of the pure abodes. Why don’t I go to see them?’

အထ ခွါဟံ, ဘိက္ခဝေ, သေယျထာပိ နာမ ဗလဝါ ပုရိသော သမိဉ္ဇိတံ ဝါ ဗာဟံ ပသာရေယျ, ပသာရိတံ ဝါ ဗာဟံ သမိဉ္ဇေယျ; ဧဝမေဝ—ဥက္ကဋ္ဌာယံ သုဘဂဝနေ သာလရာဇမူလေ အန္တရဟိတော အဝိဟေသု ဒေဝေသု ပါတုရဟောသိံ၊

Then, as easily as a strong person would extend or contract their arm, I vanished from the Subhaga Forest and reappeared with the Aviha gods.

တသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝနိကာယေ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ အနေကာနိ ဒေဝတာသတသဟဿာနိ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု၊ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘ဣတော သော, မာရိသာ, ဧကနဝုတိကပ္ပေ ယံ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ ဝိပဿီ, မာရိသာ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ခတ္တိယော ဇာတိယာ အဟောသိ, ခတ္တိယကုလေ ဥဒပါဒိ၊ ဝိပဿီ, မာရိသာ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကောဏ္ဍညော ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အသီတိဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ ဝိပဿီ, မာရိသာ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပါဋလိယာ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ခဏ္ဍတိဿံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ ဘိက္ခုသတသဟဿံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဣမေ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အသောကော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗန္ဓုမာ နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ၊ ဗန္ဓုမတီ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ ဗန္ဓုမဿ ရညော ဗန္ဓုမတီ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧဝံ အဘိနိက္ခမနံ အဟောသိ ဧဝံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဧဝံ ပဓာနံ ဧဝံ အဘိသမ္ဗောဓိ ဧဝံ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနံ၊ တေ မယံ, မာရိသာ, ဝိပဿိမှိ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝိရာဇေတွာ ဣဓူပပန္နာ'တိ …

In that order of gods, many thousands, many hundreds of thousands of deities approached me, bowed, stood to one side, and said to me, ‘Ninety-one eons ago, good sir, the Buddha Vipassī arose in the world, perfected and fully awakened. He was born as an aristocrat into an aristocrat family. Koṇḍañña was his clan. He lived for 80,000 years. He was awakened at the root of a patala tree. He had a fine pair of chief disciples named Khaṇḍa and Tissa. He had three gatherings of disciples—one of 6,800,000, one of 100,000, and one of 80,000—all of them bhikkhus who had ended their defilements. He had as chief attendant a bhikkhu named Asoka. His father was King Bandhuma, his birth mother was Queen Bandhumatī, and their capital city was named Bandhumatī. And such was his renunciation, such his going forth, such his striving, such his awakening, and such his rolling forth of the wheel of Dhamma. And good sir, after leading the spiritual life under that Buddha Vipassī we lost our desire for sensual pleasures and were reborn here.’

ပေ…

And other deities came and similarly recounted the details of the Buddhas Sikhī, Vessabhū, Kakusandha, Koṇāgamana, and Kassapa.

တသ္မိံယေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝနိကာယေ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ အနေကာနိ ဒေဝတာသတသဟဿာနိ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု၊ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘ဣမသ္မိံယေဝ ခေါ, မာရိသာ, ဘဒ္ဒကပ္ပေ ဘဂဝါ ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥပ္ပန္နော၊ ဘဂဝါ, မာရိသာ, ခတ္တိယော ဇာတိယာ ခတ္တိယကုလေ ဥပ္ပန္နော၊ ဘဂဝါ, မာရိသာ, ဂေါတမော ဂေါတ္တေန၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, အပ္ပကံ အာယုပ္ပမာဏံ ပရိတ္တံ လဟုကံ ယော စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝဿသတံ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော၊ ဘဂဝါ, မာရိသာ, အဿတ္ထဿ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, အယံ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, အာနန္ဒော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, သုဒ္ဓေါဒနော နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ၊ မာယာ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ ကပိလဝတ္ထု နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, ဧဝံ အဘိနိက္ခမနံ အဟောသိ ဧဝံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဧဝံ ပဓာနံ ဧဝံ အဘိသမ္ဗောဓိ ဧဝံ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနံ၊ တေ မယံ, မာရိသာ, ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝိရာဇေတွာ ဣဓူပပန္နာ'တိ၊

In that order of gods, many thousands, many hundreds of thousands of deities approached me, bowed, stood to one side, and said to me, ‘In the present fortunate eon, good sir, you have arisen in the world, perfected and fully awakened. You were born as an aristocrat into an aristocrat family. Gotama is your clan. For you the life-span is short, brief, and fleeting. A long-lived person lives for a century or a little more. You were awakened at the root of a peepal tree. You have a fine pair of chief disciples named Sāriputta and Moggallāna. You have had one gathering of disciples—1,250 bhikkhus who had ended their defilements. You have as chief attendant a bhikkhu named Ānanda. Your father was King Suddhodana, your birth mother was Queen Māyā, and your capital city was Kapilavatthu. And such was your renunciation, such your going forth, such your striving, such your awakening, and such your rolling forth of the wheel of Dhamma. And good sir, after leading the spiritual life under you we lost our desire for sensual pleasures and were reborn here.’

အထ ခွါဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဟေဟိ ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန အတပ္ပါ ဒေဝါ တေနုပသင်္ကမိံ …ပေ… အထ ခွါဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဟေဟိ စ ဒေဝေဟိ အတပ္ပေဟိ စ ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန သုဒဿာ ဒေဝါ တေနုပသင်္ကမိံ၊ အထ ခွါဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဟေဟိ စ ဒေဝေဟိ အတပ္ပေဟိ စ ဒေဝေဟိ သုဒဿေဟိ စ ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန သုဒဿီ ဒေဝါ တေနုပသင်္ကမိံ၊ အထ ခွါဟံ, ဘိက္ခဝေ, အဝိဟေဟိ စ ဒေဝေဟိ အတပ္ပေဟိ စ ဒေဝေဟိ သုဒဿေဟိ စ ဒေဝေဟိ သုဒဿီဟိ စ ဒေဝေဟိ သဒ္ဓိံ ယေန အကနိဋ္ဌာ ဒေဝါ တေနုပသင်္ကမိံ၊ တသ္မိံ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝနိကာယေ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ အနေကာနိ ဒေဝတာသတသဟဿာနိ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု, ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု၊ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစုံ:

Then together with the Aviha gods I went to see the Atappa gods … the Gods Fair to See … and the Fair Seeing Gods. Then together with all these gods I went to see the Gods of Akaniṭṭha, where we had a similar conversation.

‘ဣတော သော, မာရိသာ, ဧကနဝုတိကပ္ပေ ယံ ဝိပဿီ ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥဒပါဒိ၊ ဝိပဿီ, မာရိသာ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ခတ္တိယော ဇာတိယာ အဟောသိ၊ ခတ္တိယကုလေ ဥဒပါဒိ၊ ဝိပဿီ, မာရိသာ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ကောဏ္ဍညော ဂေါတ္တေန အဟောသိ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အသီတိဝဿသဟဿာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ၊ ဝိပဿီ, မာရိသာ, ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ပါဋလိယာ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ခဏ္ဍတိဿံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အဋ္ဌသဋ္ဌိဘိက္ခုသတသဟဿံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ ဘိက္ခုသတသဟဿံ၊ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အသီတိဘိက္ခုသဟဿာနိ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဣမေ တယော သာဝကာနံ သန္နိပါတာ အဟေသုံ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ အသောကော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဟောသိ အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဗန္ဓုမာ နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ ဗန္ဓုမတီ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ ဗန္ဓုမဿ ရညော ဗန္ဓုမတီ နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊ ဝိပဿိဿ, မာရိသာ, ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ ဧဝံ အဘိနိက္ခမနံ အဟောသိ ဧဝံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဧဝံ ပဓာနံ ဧဝံ အဘိသမ္ဗောဓိ, ဧဝံ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနံ၊ တေ မယံ, မာရိသာ, ဝိပဿိမှိ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝိရာဇေတွာ ဣဓူပပန္နာ'တိ၊ တသ္မိံယေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝနိကာယေ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ အနေကာနိ ဒေဝတာသတသဟဿာနိ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု၊ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘ဣတော သော, မာရိသာ, ဧကတိံသေ ကပ္ပေ ယံ သိခီ ဘဂဝါ …ပေ… တေ မယံ, မာရိသာ, သိခိမှိ ဘဂဝတိ တသ္မိညေဝ ခေါ, မာရိသာ, ဧကတိံသေ ကပ္ပေ ယံ ဝေဿဘူ ဘဂဝါ …ပေ… တေ မယံ, မာရိသာ, ဝေဿဘုမှိ ဘဂဝတိ …ပေ… ဣမသ္မိံယေဝ ခေါ, မာရိသာ, ဘဒ္ဒကပ္ပေ ကကုသန္ဓော ကောဏာဂမနော ကဿပေါ ဘဂဝါ …ပေ… တေ မယံ, မာရိသာ, ကကုသန္ဓမှိ ကောဏာဂမနမှိ ကဿပမှိ ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝိရာဇေတွာ ဣဓူပပန္နာ'တိ၊

တသ္မိံယေဝ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, ဒေဝနိကာယေ အနေကာနိ ဒေဝတာသဟဿာနိ အနေကာနိ ဒေဝတာသတသဟဿာနိ ယေနာဟံ တေနုပသင်္ကမိံသု; ဥပသင်္ကမိတွာ မံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ အဋ္ဌံသု၊ ဧကမန္တံ ဌိတာ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တာ ဒေဝတာ မံ ဧတဒဝေါစုံ: ‘ဣမသ္မိံယေဝ ခေါ, မာရိသာ, ဘဒ္ဒကပ္ပေ ဘဂဝါ ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ လောကေ ဥပ္ပန္နော၊ ဘဂဝါ, မာရိသာ, ခတ္တိယော ဇာတိယာ, ခတ္တိယကုလေ ဥပ္ပန္နော၊ ဘဂဝါ, မာရိသာ, ဂေါတမော ဂေါတ္တေန၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, အပ္ပကံ အာယုပ္ပမာဏံ ပရိတ္တံ လဟုကံ ယော စိရံ ဇီဝတိ, သော ဝဿသတံ အပ္ပံ ဝါ ဘိယျော၊ ဘဂဝါ, မာရိသာ, အဿတ္ထဿ မူလေ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓေါ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, သာရိပုတ္တမောဂ္ဂလ္လာနံ နာမ သာဝကယုဂံ အဟောသိ အဂ္ဂံ ဘဒ္ဒယုဂံ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ အဍ္ဎတေဠသာနိ ဘိက္ခုသတာနိ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, အယံ ဧကော သာဝကာနံ သန္နိပါတော အဟောသိ သဗ္ဗေသံယေဝ ခီဏာသဝါနံ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, အာနန္ဒော နာမ ဘိက္ခု ဥပဋ္ဌာကော အဂ္ဂုပဋ္ဌာကော အဟောသိ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, သုဒ္ဓေါဒနော နာမ ရာဇာ ပိတာ အဟောသိ၊ မာယာ နာမ ဒေဝီ မာတာ အဟောသိ ဇနေတ္တိ၊ ကပိလဝတ္ထု နာမ နဂရံ ရာဇဓာနီ အဟောသိ၊ ဘဂဝတော, မာရိသာ, ဧဝံ အဘိနိက္ခမနံ အဟောသိ, ဧဝံ ပဗ္ဗဇ္ဇာ, ဧဝံ ပဓာနံ, ဧဝံ အဘိသမ္ဗောဓိ, ဧဝံ ဓမ္မစက္ကပ္ပဝတ္တနံ၊ တေ မယံ, မာရိသာ, ဘဂဝတိ ဗြဟ္မစရိယံ စရိတွာ ကာမေသု ကာမစ္ဆန္ဒံ ဝိရာဇေတွာ ဣဓူပပန္နာ'တိ၊

ဣတိ ခေါ, ဘိက္ခဝေ, တထာဂတဿေဝေသာ ဓမ္မဓာတု သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ, ယဿာ ဓမ္မဓာတုယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓတ္တာ တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရတိ, နာမတောပိ အနုဿရတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရတိ ‘ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ' ဣတိပိ၊ ‘ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ' ဣတိပီတိ၊ ဒေဝတာပိ တထာဂတဿ ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ, ယေန တထာဂတော အတီတေ ဗုဒ္ဓေ ပရိနိဗ္ဗုတေ ဆိန္နပပဉ္စေ ဆိန္နဝဋုမေ ပရိယာဒိန္နဝဋ္ဋေ သဗ္ဗဒုက္ခဝီတိဝတ္တေ ဇာတိတောပိ အနုဿရတိ, နာမတောပိ အနုဿရတိ, ဂေါတ္တတောပိ အနုဿရတိ, အာယုပ္ပမာဏတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကယုဂတောပိ အနုဿရတိ, သာဝကသန္နိပါတတောပိ အနုဿရတိ ‘ဧဝံဇစ္စာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ' ဣတိပိ၊ ‘ဧဝံနာမာ ဧဝင်္ဂေါတ္တာ ဧဝံသီလာ ဧဝံဓမ္မာ ဧဝံပညာ ဧဝံဝိဟာရီ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ' ဣတိပီ”တိ၊

And that is how the Realized One is able to recollect the caste, names, clans, life-span, chief disciples, and gatherings of disciples of the Buddhas of the past who have become completely extinguished, cut off proliferation, cut off the track, finished off the cycle, and transcended suffering. It is both because I have clearly comprehended the principle of the teachings, and also because the deities told me.”

ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ၊

That is what the Buddha said. Satisfied, the bhikkhus approved what the Buddha said.

မဟာပဒါနသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဌမံ၊

Next: မဟာနိဒါနသုတ္တ • Mahānidānasutta • The Great Discourse on Causation

The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]

မဟာပဒါနသုတ္တ

The Great Discourse on Traces Left Behind

၁၊ ပုဗ္ဗေနိဝါသပဋိသံယုတ္တကထာ

1. On Past Lives

၂၊ ဗောဓိသတ္တဓမ္မတာ

2. What’s Normal For One Intent on Awakening

၃၊ ဒွတ္တိံသမဟာပုရိသလက္ခဏာ

3. The Thirty-Two Marks of a Great Man

၄၊ ဝိပဿီသမညာ

4. How He Came to be Known as Vipassī

၅၊ ဇိဏ္ဏပုရိသ

5. The Old Man

၆၊ ဗျာဓိတပုရိသ

6. The Sick Man

၇၊ ကာလင်္ကတပုရိသ

7. The Dead Man

၈၊ ပဗ္ဗဇိတ

8. The Renunciate

၉၊ ဗောဓိသတ္တပဗ္ဗဇ္ဇာ

9. The Going Forth

၁၀၊ မဟာဇနကာယအနုပဗ္ဗဇ္ဇာ

10. A Great Crowd Goes Forth

၁၁၊ ဗောဓိသတ္တအဘိနိဝေသ

11. Vipassī’s Reflections

၁၂၊ ဗြဟ္မယာစနကထာ

12. The Appeal of Brahmā

၁၃၊ အဂ္ဂသာဝကယုဂ

13. The Chief Disciples

၁၄၊ မဟာဇနကာယပဗ္ဗဇ္ဇာ

14. The Going Forth of the Large Crowd

၁၅၊ ပုရိမပဗ္ဗဇိတာနံ ဓမ္မာဘိသမယ

15. The 84,000 Who Had Gone Forth Previously

၁၆၊ စာရိကာအနုဇာနန

16. The Allowance to Wander

၁၇၊ ဒေဝတာရောစန

17. Being Informed by Deities

YOU MAY ALSO LIKE: