Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਦੀਘਨਿਕਾਯ • Dīghanikāya

    ॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥

    Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa

    ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ

    Dīghanikāyo

    ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ

    Mahāvaggapāḷi

    ੧. ਮਹਾਪਦਾਨਸੁਤ੍ਤਂ

    1. Mahāpadānasuttaṃ

    ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਕਥਾ

    Pubbenivāsapaṭisaṃyuttakathā

    ੧. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ ਕਰੇਰਿਕੁਟਿਕਾਯਂ। ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ ਕਰੇਰਿਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮੀ ਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸੋ, ਇਤਿਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸੋ’’ਤਿ।

    1. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme karerikuṭikāyaṃ. Atha kho sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ karerimaṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ pubbenivāsapaṭisaṃyuttā dhammī kathā udapādi – ‘‘itipi pubbenivāso, itipi pubbenivāso’’ti.

    ੨. ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਭਗવਾ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ વਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਮਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਯੇਨ ਕਰੇਰਿਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ, ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਾਯਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ; ਕਾ ਚ ਪਨ વੋ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ’’ਤਿ?

    2. Assosi kho bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya tesaṃ bhikkhūnaṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho bhagavā uṭṭhāyāsanā yena karerimaṇḍalamāḷo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi, nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāyanuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā; kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti?

    ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ ਕਰੇਰਿਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮੀ ਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਇਤਿਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸੋ ਇਤਿਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸੋ’ਤਿ। ਅਯਂ ਖੋ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ। ਅਥ ਭਗવਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ।

    Evaṃ vutte te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, amhākaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ karerimaṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ pubbenivāsapaṭisaṃyuttā dhammī kathā udapādi – ‘itipi pubbenivāso itipi pubbenivāso’ti. Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā. Atha bhagavā anuppatto’’ti.

    ੩. ‘‘ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ ਨੋ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਸੋਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਤਸ੍ਸ, ਭਗવਾ, ਕਾਲੋ; ਏਤਸ੍ਸ, ਸੁਗਤ, ਕਾਲੋ; ਯਂ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤ੍વਾ 1 ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁਣਾਥ,ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –

    3. ‘‘Iccheyyātha no tumhe, bhikkhave, pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ sotu’’nti? ‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo; yaṃ bhagavā pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ kareyya, bhagavato sutvā 2 bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave, suṇātha,sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ੪. ‘‘ਇਤੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਨવੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਯਂ 3 વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਇਤੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਤਿਂਸੇ ਕਪ੍ਪੇ 4 ਯਂ ਸਿਖੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਤਿਂਸੇ ਕਪ੍ਪੇ વੇਸ੍ਸਭੂ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ 5 ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਅਹਂ ਏਤਰਹਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ।

    4. ‘‘Ito so, bhikkhave, ekanavutikappe yaṃ 6 vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Ito so, bhikkhave, ekatiṃse kappe 7 yaṃ sikhī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Tasmiññeva kho, bhikkhave, ekatiṃse kappe vessabhū bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Imasmiññeva 8 kho, bhikkhave, bhaddakappe kakusandho bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Imasmiññeva kho, bhikkhave, bhaddakappe koṇāgamano bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Imasmiññeva kho, bhikkhave, bhaddakappe kassapo bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Imasmiññeva kho, bhikkhave, bhaddakappe ahaṃ etarahi arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno.

    ੫. ‘‘વਿਪਸ੍ਸੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਸਿਖੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। વੇਸ੍ਸਭੂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਕੋਣਾਗਮਨੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਕਸ੍ਸਪੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿਂ, ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ।

    5. ‘‘Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Sikhī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Vessabhū, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Kakusandho, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho brāhmaṇo jātiyā ahosi, brāhmaṇakule udapādi. Koṇāgamano, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho brāhmaṇo jātiyā ahosi, brāhmaṇakule udapādi. Kassapo, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho brāhmaṇo jātiyā ahosi, brāhmaṇakule udapādi. Ahaṃ, bhikkhave, etarahi arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosiṃ, khattiyakule uppanno.

    ੬. ‘‘વਿਪਸ੍ਸੀ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ। ਸਿਖੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ। વੇਸ੍ਸਭੂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ। ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ। ਕੋਣਾਗਮਨੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ। ਕਸ੍ਸਪੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ। ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਗੋਤਮੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿਂ।

    6. ‘‘Vipassī , bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Sikhī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Vessabhū, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Kakusandho, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho kassapo gottena ahosi. Koṇāgamano, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho kassapo gottena ahosi. Kassapo, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho kassapo gottena ahosi. Ahaṃ, bhikkhave, etarahi arahaṃ sammāsambuddho gotamo gottena ahosiṃ.

    ੭. ‘‘વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। ਸਿਖਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। વੇਸ੍ਸਭੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਟ੍ਠਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਿਂਸવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ વੀਸਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਅਪ੍ਪਕਂ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਲਹੁਕਂ; ਯੋ ਚਿਰਂ ਜੀવਤਿ, ਸੋ વਸ੍ਸਸਤਂ ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਭਿਯ੍ਯੋ।

    7. ‘‘Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asītivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa sattativassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa saṭṭhivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa cattālīsavassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tiṃsavassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa vīsativassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi appakaṃ āyuppamāṇaṃ parittaṃ lahukaṃ; yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo.

    ੮. ‘‘વਿਪਸ੍ਸੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਾਟਲਿਯਾ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਸਿਖੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। વੇਸ੍ਸਭੂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਾਲਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਿਰੀਸਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਕੋਣਾਗਮਨੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਦੁਮ੍ਬਰਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਕਸ੍ਸਪੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ।

    8. ‘‘Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pāṭaliyā mūle abhisambuddho. Sikhī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho puṇḍarīkassa mūle abhisambuddho. Vessabhū, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho sālassa mūle abhisambuddho. Kakusandho, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho sirīsassa mūle abhisambuddho. Koṇāgamano, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho udumbarassa mūle abhisambuddho. Kassapo, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho nigrodhassa mūle abhisambuddho. Ahaṃ, bhikkhave, etarahi arahaṃ sammāsambuddho assatthassa mūle abhisambuddho.

    ੯. ‘‘વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਖਣ੍ਡਤਿਸ੍ਸਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। ਸਿਖਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਭਿਭੂਸਮ੍ਭવਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। વੇਸ੍ਸਭੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੋਣੁਤ੍ਤਰਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ વਿਧੁਰਸਞ੍ਜੀવਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਸੁਤ੍ਤਰਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸਭਾਰਦ੍વਾਜਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ।

    9. ‘‘Vipassissa , bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa khaṇḍatissaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa abhibhūsambhavaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa soṇuttaraṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa vidhurasañjīvaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bhiyyosuttaraṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tissabhāradvājaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi sāriputtamoggallānaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ.

    ੧੦. ‘‘વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਸੀਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਇਮੇ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ।

    10. ‘‘Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘ਸਿਖਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਸੀਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਤ੍ਤਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ਸਿਖਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਇਮੇ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ।

    ‘‘Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sattatibhikkhusahassāni. Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘વੇਸ੍ਸਭੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਸੀਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਤ੍ਤਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। વੇਸ੍ਸਭੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਇਮੇ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ।

    ‘‘Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sattatibhikkhusahassāni, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi saṭṭhibhikkhusahassāni. Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਯਂ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ।

    ‘‘Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi cattālīsabhikkhusahassāni. Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਤਿਂਸਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਯਂ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ।

    ‘‘Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi tiṃsabhikkhusahassāni. Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ વੀਸਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਯਂ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ।

    ‘‘Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi vīsatibhikkhusahassāni. Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ‘‘ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ। ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਯਂ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ।

    ‘‘Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni. Mayhaṃ, bhikkhave, ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.

    ੧੧. ‘‘વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸੋਕੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। ਸਿਖਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਖੇਮਙ੍ਕਰੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। વੇਸ੍ਸਭੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਿਜੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿਜੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਮਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਆਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ।

    11. ‘‘Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asoko nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Sikhissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa khemaṅkaro nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa upasanto nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa buddhijo nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa sotthijo nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa sabbamitto nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi ānando nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko.

    ੧੨. ‘‘વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ 9। ਬਨ੍ਧੁਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ।

    12. ‘‘Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bandhumā nāma rājā pitā ahosi. Bandhumatī nāma devī mātā ahosi janetti 10. Bandhumassa rañño bandhumatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘ਸਿਖਿਸ੍ਸ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਰੁਣੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਪਭਾવਤੀ ਨਾਮ ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਅਰੁਣਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਰੁਣવਤੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ।

    ‘‘Sikhissa , bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa aruṇo nāma rājā pitā ahosi. Pabhāvatī nāma devī mātā ahosi janetti. Aruṇassa rañño aruṇavatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘વੇਸ੍ਸਭੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਪ੍ਪਤਿਤੋ ਨਾਮ 11 ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। વਸ੍ਸવਤੀ ਨਾਮ 12 ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਸੁਪ੍ਪਤਿਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਨੋਮਂ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ।

    ‘‘Vessabhussa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa suppatito nāma 13 rājā pitā ahosi. Vassavatī nāma 14 devī mātā ahosi janetti. Suppatitassa rañño anomaṃ nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। વਿਸਾਖਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੇਨ ਖੇਮੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ। ਖੇਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਖੇਮવਤੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ।

    ‘‘Kakusandhassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa aggidatto nāma brāhmaṇo pitā ahosi. Visākhā nāma brāhmaṇī mātā ahosi janetti. Tena kho pana, bhikkhave, samayena khemo nāma rājā ahosi. Khemassa rañño khemavatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘ਕੋਣਾਗਮਨਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਯਞ੍ਞਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਉਤ੍ਤਰਾ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੇਨ ਸੋਭੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੋਭਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸੋਭવਤੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ।

    ‘‘Koṇāgamanassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa yaññadatto nāma brāhmaṇo pitā ahosi. Uttarā nāma brāhmaṇī mātā ahosi janetti. Tena kho pana, bhikkhave, samayena sobho nāma rājā ahosi. Sobhassa rañño sobhavatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਧਨવਤੀ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੇਨ ਕਿਕੀ ਨਾਮ 15 ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ। ਕਿਕਿਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਬਾਰਾਣਸੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ।

    ‘‘Kassapassa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa brahmadatto nāma brāhmaṇo pitā ahosi. Dhanavatī nāma brāhmaṇī mātā ahosi janetti. Tena kho pana, bhikkhave, samayena kikī nāma 16 rājā ahosi. Kikissa rañño bārāṇasī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ‘‘ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਮਾਯਾ ਨਾਮ ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ। ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ, ਇਦਂ વਤ੍વਾਨ ਸੁਗਤੋ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ વਿਹਾਰਂ ਪਾવਿਸਿ।

    ‘‘Mayhaṃ, bhikkhave, etarahi suddhodano nāma rājā pitā ahosi. Māyā nāma devī mātā ahosi janetti. Kapilavatthu nāma nagaraṃ rājadhānī ahosī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.

    ੧੩. ਅਥ ਖੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਯਮਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਆવੁਸੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਆવੁਸੋ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਾ। ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ – ‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪਿ, ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪੀ’’’ਤਿ।

    13. Atha kho tesaṃ bhikkhūnaṃ acirapakkantassa bhagavato ayamantarākathā udapādi – ‘‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā. Yatra hi nāma tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarissati, nāmatopi anussarissati, gottatopi anussarissati, āyuppamāṇatopi anussarissati, sāvakayugatopi anussarissati, sāvakasannipātatopi anussarissati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’’ti.

    ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇવ ਨੁ ਖੋ ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ, ਯਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ – ‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪਿ, ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪੀ’ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਦੇવਤਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ – ‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪਿ, ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪੀ’’’ਤਿ। ਅਯਞ੍ਚ ਹਿਦਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ ਹੋਤਿ।

    ‘‘Kiṃ nu kho, āvuso, tathāgatasseva nu kho esā dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti, udāhu devatā tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ, yena tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’’ti. Ayañca hidaṃ tesaṃ bhikkhūnaṃ antarākathā vippakatā hoti.

    ੧੪. ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਯੇਨ ਕਰੇਰਿਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਨਿਸਜ੍ਜ ਖੋ ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਾਯਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ; ਕਾ ਚ ਪਨ વੋ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ’’ਤਿ?

    14. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena karerimaṇḍalamāḷo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kāyanuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā; kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti?

    ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਯਂ ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਆવੁਸੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਆવੁਸੋ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਾ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਸ੍ਸਤਿ – ‘‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪਿ , ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪੀ’’ਤਿ। ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆવੁਸੋ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇવ ਨੁ ਖੋ ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ, ਯਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ – ‘‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪਿ, ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪੀ’’ਤਿ। ਉਦਾਹੁ ਦੇવਤਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ – ‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪਿ, ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪੀ’ਤਿ? ਅਯਂ ਖੋ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਕਥਾ વਿਪ੍ਪਕਤਾ, ਅਥ ਭਗવਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ।

    Evaṃ vutte te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘idha, bhante, amhākaṃ acirapakkantassa bhagavato ayaṃ antarākathā udapādi – ‘acchariyaṃ, āvuso, abbhutaṃ, āvuso, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarissati, nāmatopi anussarissati, gottatopi anussarissati, āyuppamāṇatopi anussarissati, sāvakayugatopi anussarissati, sāvakasannipātatopi anussarissati – ‘‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi , evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’ti. Kiṃ nu kho, āvuso, tathāgatasseva nu kho esā dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’ti. Udāhu devatā tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ, yena tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti? Ayaṃ kho no, bhante, antarākathā vippakatā, atha bhagavā anuppatto’’ti.

    ੧੫. ‘‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇવੇਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ, ਯਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ – ‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪਿ, ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪੀ’ਤਿ। ਦੇવਤਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ – ‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪਿ, ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ ਇਤਿਪੀ’ਤਿ।

    15. ‘‘Tathāgatassevesā, bhikkhave, dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti. Devatāpi tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ, yena tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati – ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’ti.

    ‘‘ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥ ਨੋ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਸੋਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਤਸ੍ਸ, ਭਗવਾ, ਕਾਲੋ; ਏਤਸ੍ਸ, ਸੁਗਤ, ਕਾਲੋ; ਯਂ ਭਗવਾ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਭਗવਤੋ ਸੁਤ੍વਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਸੁਣਾਥ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਂ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –

    ‘‘Iccheyyātha no tumhe, bhikkhave, bhiyyosomattāya pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ sotu’’nti? ‘‘Etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo; yaṃ bhagavā bhiyyosomattāya pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ dhammiṃ kathaṃ kareyya, bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, bhikkhave , suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –

    ੧੬. ‘‘ਇਤੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਕਨવੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਯਂ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਾਟਲਿਯਾ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਖਣ੍ਡਤਿਸ੍ਸਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਸੀਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਇਮੇ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸੋਕੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਬਨ੍ਧੁਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ।

    16. ‘‘Ito so, bhikkhave, ekanavutikappe yaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asītivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Vipassī, bhikkhave, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pāṭaliyā mūle abhisambuddho. Vipassissa, bhikkhave , bhagavato arahato sammāsambuddhassa khaṇḍatissaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asoko nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Vipassissa, bhikkhave, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bandhumā nāma rājā pitā ahosi. Bandhumatī nāma devī mātā ahosi janetti. Bandhumassa rañño bandhumatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.

    ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਧਮ੍ਮਤਾ

    Bodhisattadhammatā

    ੧੭. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤੁਸਿਤਾ ਕਾਯਾ ਚવਿਤ੍વਾ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਮਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    17. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bodhisatto tusitā kāyā cavitvā sato sampajāno mātukucchiṃ okkami. Ayamettha dhammatā.

    ੧੮. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ, ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤੁਸਿਤਾ ਕਾਯਾ ਚવਿਤ੍વਾ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ। ਅਥ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਉਲ਼ਾਰੋ ਓਭਾਸੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਦੇવਾਨਂ ਦੇવਾਨੁਭਾવਂ। ਯਾਪਿ ਤਾ ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕਾ ਅਘਾ ਅਸਂવੁਤਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾ , ਯਤ੍ਥ ਪਿਮੇ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਏવਂਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾ ਏવਂਮਹਾਨੁਭਾવਾ ਆਭਾਯ ਨਾਨੁਭੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਉਲ਼ਾਰੋ ਓਭਾਸੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਦੇવਾਨਂ ਦੇવਾਨੁਭਾવਂ। ਯੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾ ਉਪਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਪਿ ਤੇਨੋਭਾਸੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ – ‘ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਕਿਰ, ਭੋ, ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ। ਅਯਞ੍ਚ ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਤਿ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਤਿ ਸਮ੍ਪવੇਧਤਿ। ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਚ ਉਲ਼ਾਰੋ ਓਭਾਸੋ ਲੋਕੇ ਪਾਤੁਭવਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਦੇવਾਨਂ ਦੇવਾਨੁਭਾવਂ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    18. ‘‘Dhammatā, esā, bhikkhave, yadā bodhisatto tusitā kāyā cavitvā mātukucchiṃ okkamati. Atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā , yattha pime candimasūriyā evaṃmahiddhikā evaṃmahānubhāvā ābhāya nānubhonti, tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Yepi tattha sattā upapannā, tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – ‘aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannā’ti. Ayañca dasasahassī lokadhātu saṅkampati sampakampati sampavedhati. Appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Ayamettha dhammatā.

    ੧੯. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਨਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਂ 17 ਰਕ੍ਖਾਯ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ – ‘ਮਾ ਨਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਰਂ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋ વਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ વਾ ਕੋਚਿ વਾ વਿਹੇਠੇਸੀ’ਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    19. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, cattāro naṃ devaputtā catuddisaṃ 18 rakkhāya upagacchanti – ‘mā naṃ bodhisattaṃ vā bodhisattamātaraṃ vā manusso vā amanusso vā koci vā viheṭhesī’ti. Ayamettha dhammatā.

    ੨੦. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਪਕਤਿਯਾ ਸੀਲવਤੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਹੋਤਿ, વਿਰਤਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ, વਿਰਤਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾ, વਿਰਤਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ , વਿਰਤਾ ਮੁਸਾવਾਦਾ, વਿਰਤਾ ਸੁਰਾਮੇਰਯਮਜ੍ਜਪ੍ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਾ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    20. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, pakatiyā sīlavatī bodhisattamātā hoti, viratā pāṇātipātā, viratā adinnādānā, viratā kāmesumicchācārā , viratā musāvādā, viratā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā. Ayamettha dhammatā.

    ੨੧. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤੁ ਪੁਰਿਸੇਸੁ ਮਾਨਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਕਾਮਗੁਣੂਪਸਂਹਿਤਂ, ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯਾ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਹੋਤਿ ਕੇਨਚਿ ਪੁਰਿਸੇਨ ਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    21. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu purisesu mānasaṃ uppajjati kāmaguṇūpasaṃhitaṃ, anatikkamanīyā ca bodhisattamātā hoti kenaci purisena rattacittena. Ayamettha dhammatā.

    ੨੨. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਲਾਭਿਨੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕਾਮਗੁਣਾਨਂ। ਸਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਾ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    22. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, lābhinī bodhisattamātā hoti pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ. Sā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgībhūtā paricāreti. Ayamettha dhammatā.

    ੨੩. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤੁ ਕੋਚਿਦੇવ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੁਖਿਨੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਹੋਤਿ ਅਕਿਲਨ੍ਤਕਾਯਾ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਤਿਰੋਕੁਚ੍ਛਿਗਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਿਂ ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਣਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸੁਭੋ ਜਾਤਿਮਾ ਅਟ੍ਠਂਸੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਅਚ੍ਛੋ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਨਾવਿਲੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਤਤ੍ਰਾਸ੍ਸ 19 ਸੁਤ੍ਤਂ ਆવੁਤਂ ਨੀਲਂ વਾ ਪੀਤਂ વਾ ਲੋਹਿਤਂ વਾ ਓਦਾਤਂ વਾ ਪਣ੍ਡੁਸੁਤ੍ਤਂ વਾ। ਤਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥੇ ਕਰਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖੇਯ੍ਯ – ‘ਅਯਂ ਖੋ ਮਣਿ વੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸੁਭੋ ਜਾਤਿਮਾ ਅਟ੍ਠਂਸੋ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੋ ਅਚ੍ਛੋ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਨਾવਿਲੋ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆવੁਤਂ ਨੀਲਂ વਾ ਪੀਤਂ વਾ ਲੋਹਿਤਂ વਾ ਓਦਾਤਂ વਾ ਪਣ੍ਡੁਸੁਤ੍ਤਂ વਾ’ਤਿ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤੁ ਕੋਚਿਦੇવ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਖਿਨੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਹੋਤਿ ਅਕਿਲਨ੍ਤਕਾਯਾ , ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਤਿਰੋਕੁਚ੍ਛਿਗਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਿਂ ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    23. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu kocideva ābādho uppajjati. Sukhinī bodhisattamātā hoti akilantakāyā, bodhisattañca bodhisattamātā tirokucchigataṃ passati sabbaṅgapaccaṅgiṃ ahīnindriyaṃ. Seyyathāpi, bhikkhave, maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno. Tatrāssa 20 suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā. Tamenaṃ cakkhumā puriso hatthe karitvā paccavekkheyya – ‘ayaṃ kho maṇi veḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno anāvilo sabbākārasampanno. Tatridaṃ suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍusuttaṃ vā’ti. Evameva kho, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchiṃ okkanto hoti, na bodhisattamātu kocideva ābādho uppajjati, sukhinī bodhisattamātā hoti akilantakāyā , bodhisattañca bodhisattamātā tirokucchigataṃ passati sabbaṅgapaccaṅgiṃ ahīnindriyaṃ. Ayamettha dhammatā.

    ੨੪. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤ੍ਤਾਹਜਾਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਕਾਲਙ੍ਕਰੋਤਿ ਤੁਸਿਤਂ ਕਾਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    24. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, sattāhajāte bodhisatte bodhisattamātā kālaṅkaroti tusitaṃ kāyaṃ upapajjati. Ayamettha dhammatā.

    ੨੫. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਥਾ ਅਞ੍ਞਾ ਇਤ੍ਥਿਕਾ ਨવ વਾ ਦਸ વਾ ਮਾਸੇ ਗਬ੍ਭਂ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ ਪਰਿਹਰਿਤ੍વਾ વਿਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਹੇવਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ વਿਜਾਯਤਿ। ਦਸੇવ ਮਾਸਾਨਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ ਪਰਿਹਰਿਤ੍વਾ વਿਜਾਯਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    25. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yathā aññā itthikā nava vā dasa vā māse gabbhaṃ kucchinā pariharitvā vijāyanti, na hevaṃ bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyati. Daseva māsāni bodhisattaṃ bodhisattamātā kucchinā pariharitvā vijāyati. Ayamettha dhammatā.

    ੨੬. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਥਾ ਅਞ੍ਞਾ ਇਤ੍ਥਿਕਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ વਾ ਨਿਪਨ੍ਨਾ વਾ વਿਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਹੇવਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ વਿਜਾਯਤਿ। ਠਿਤਾવ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਮਾਤਾ વਿਜਾਯਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    26. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yathā aññā itthikā nisinnā vā nipannā vā vijāyanti, na hevaṃ bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyati. Ṭhitāva bodhisattaṃ bodhisattamātā vijāyati. Ayamettha dhammatā.

    ੨੭. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਦੇવਾ ਪਠਮਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    27. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, devā paṭhamaṃ paṭiggaṇhanti, pacchā manussā. Ayamettha dhammatā.

    ੨੮. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋવ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਥવਿਂ ਹੋਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਨਂ ਦੇવਪੁਤ੍ਤਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਮਾਤੁ ਪੁਰਤੋ ਠਪੇਨ੍ਤਿ – ‘ਅਤ੍ਤਮਨਾ, ਦੇવਿ, ਹੋਹਿ; ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    28. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, appattova bodhisatto pathaviṃ hoti, cattāro naṃ devaputtā paṭiggahetvā mātu purato ṭhapenti – ‘attamanā, devi, hohi; mahesakkho te putto uppanno’ti. Ayamettha dhammatā.

    ੨੯. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, વਿਸਦੋવ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ ਅਮਕ੍ਖਿਤੋ ਉਦੇਨ 21 ਅਮਕ੍ਖਿਤੋ ਸੇਮ੍ਹੇਨ ਅਮਕ੍ਖਿਤੋ ਰੁਹਿਰੇਨ ਅਮਕ੍ਖਿਤੋ ਕੇਨਚਿ ਅਸੁਚਿਨਾ ਸੁਦ੍ਧੋ 22 વਿਸਦੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਣਿਰਤਨਂ ਕਾਸਿਕੇ વਤ੍ਥੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਨੇવ ਮਣਿਰਤਨਂ ਕਾਸਿਕਂ વਤ੍ਥਂ ਮਕ੍ਖੇਤਿ, ਨਾਪਿ ਕਾਸਿਕਂ વਤ੍ਥਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਮਕ੍ਖੇਤਿ। ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, વਿਸਦੋવ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ ਅਮਕ੍ਖਿਤੋ, ਉਦੇਨ ਅਮਕ੍ਖਿਤੋ ਸੇਮ੍ਹੇਨ ਅਮਕ੍ਖਿਤੋ ਰੁਹਿਰੇਨ ਅਮਕ੍ਖਿਤੋ ਕੇਨਚਿ ਅਸੁਚਿਨਾ ਸੁਦ੍ਧੋ વਿਸਦੋ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    29. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, visadova nikkhamati amakkhito udena 23 amakkhito semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucinā suddho 24 visado. Seyyathāpi, bhikkhave, maṇiratanaṃ kāsike vatthe nikkhittaṃ neva maṇiratanaṃ kāsikaṃ vatthaṃ makkheti, nāpi kāsikaṃ vatthaṃ maṇiratanaṃ makkheti. Taṃ kissa hetu? Ubhinnaṃ suddhattā. Evameva kho, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, visadova nikkhamati amakkhito, udena amakkhito semhena amakkhito ruhirena amakkhito kenaci asucinā suddho visado. Ayamettha dhammatā.

    ੩੦. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਦ੍વੇ ਉਦਕਸ੍ਸ ਧਾਰਾ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਾ ਪਾਤੁਭવਨ੍ਤਿ – ਏਕਾ ਸੀਤਸ੍ਸ ਏਕਾ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸ ਯੇਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮਾਤੁ ਚ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    30. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, dve udakassa dhārā antalikkhā pātubhavanti – ekā sītassa ekā uṇhassa yena bodhisattassa udakakiccaṃ karonti mātu ca. Ayamettha dhammatā.

    ੩੧. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ 25 ਸਤ੍ਤਪਦવੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸੇਤਮ੍ਹਿ ਛਤ੍ਤੇ ਅਨੁਧਾਰਿਯਮਾਨੇ, ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਦਿਸਾ ਅਨੁવਿਲੋਕੇਤਿ, ਆਸਭਿਂ વਾਚਂ ਭਾਸਤਿ ‘ਅਗ੍ਗੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਜੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਸੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ’ਤਿ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    31. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, sampatijāto bodhisatto samehi pādehi patiṭṭhahitvā uttarābhimukho 26 sattapadavītihārena gacchati setamhi chatte anudhāriyamāne, sabbā ca disā anuviloketi, āsabhiṃ vācaṃ bhāsati ‘aggohamasmi lokassa, jeṭṭhohamasmi lokassa, seṭṭhohamasmi lokassa, ayamantimā jāti, natthidāni punabbhavo’ti. Ayamettha dhammatā.

    ੩੨. ‘‘ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਯਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਥ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਉਲ਼ਾਰੋ ਓਭਾਸੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ, ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਦੇવਾਨਂ ਦੇવਾਨੁਭਾવਂ। ਯਾਪਿ ਤਾ ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕਾ ਅਘਾ ਅਸਂવੁਤਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਤਿਮਿਸਾ, ਯਤ੍ਥ ਪਿਮੇ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਏવਂਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾ ਏવਂਮਹਾਨੁਭਾવਾ ਆਭਾਯ ਨਾਨੁਭੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਉਲ਼ਾਰੋ ਓਭਾਸੋ ਪਾਤੁਭવਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਦੇવਾਨਂ ਦੇવਾਨੁਭਾવਂ। ਯੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾ ਉਪਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਪਿ ਤੇਨੋਭਾਸੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ – ‘ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਕਿਰ, ਭੋ, ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ। ਅਯਞ੍ਚ ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਸਙ੍ਕਮ੍ਪਤਿ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪਤਿ ਸਮ੍ਪવੇਧਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਚ ਉਲ਼ਾਰੋ ਓਭਾਸੋ ਲੋਕੇ ਪਾਤੁਭવਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਦੇવਾਨਂ ਦੇવਾਨੁਭਾવਂ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਤਾ।

    32. ‘‘Dhammatā esā, bhikkhave, yadā bodhisatto mātukucchimhā nikkhamati, atha sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati, atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Yāpi tā lokantarikā aghā asaṃvutā andhakārā andhakāratimisā, yattha pime candimasūriyā evaṃmahiddhikā evaṃmahānubhāvā ābhāya nānubhonti, tatthapi appamāṇo uḷāro obhāso pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Yepi tattha sattā upapannā, tepi tenobhāsena aññamaññaṃ sañjānanti – ‘aññepi kira, bho, santi sattā idhūpapannā’ti. Ayañca dasasahassī lokadhātu saṅkampati sampakampati sampavedhati appamāṇo ca uḷāro obhāso loke pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Ayamettha dhammatā.

    ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾ

    Dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇā

    ੩੩. ‘‘ਜਾਤੇ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਮ੍ਹਿ ਕੁਮਾਰੇ ਬਨ੍ਧੁਮਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਪਟਿવੇਦੇਸੁਂ – ‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇ, ਦੇવ 27, ਜਾਤੋ, ਤਂ ਦੇવੋ ਪਸ੍ਸਤੂ’ਤਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਕੁਮਾਰਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਨੇਮਿਤ੍ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਭੋਨ੍ਤੋ ਨੇਮਿਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਕੁਮਾਰ’ਨ੍ਤਿ। ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਨੇਮਿਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਕੁਮਾਰਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਬਨ੍ਧੁਮਨ੍ਤਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਅਤ੍ਤਮਨੋ, ਦੇવ, ਹੋਹਿ, ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਲਾਭਾ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਕੁਲੇ ਏવਰੂਪੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ ਭવਨ੍ਤਿ ਅਨਞ੍ਞਾ। ਸਚੇ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ, ਰਾਜਾ ਹੋਤਿ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਚਾਤੁਰਨ੍ਤੋ વਿਜਿਤਾવੀ ਜਨਪਦਤ੍ਥਾવਰਿਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤਰਤਨਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਅਸ੍ਸਰਤਨਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਗਹਪਤਿਰਤਨਂ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਮੇવ ਸਤ੍ਤਮਂ। ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਭવਨ੍ਤਿ ਸੂਰਾ વੀਰਙ੍ਗਰੂਪਾ ਪਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਪਥવਿਂ ਸਾਗਰਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਦਣ੍ਡੇਨ ਅਸਤ੍ਥੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਭਿવਿਜਿਯ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ। ਸਚੇ ਖੋ ਪਨ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ વਿવਟਚ੍ਛਦੋ।

    33. ‘‘Jāte kho pana, bhikkhave, vipassimhi kumāre bandhumato rañño paṭivedesuṃ – ‘putto te, deva 28, jāto, taṃ devo passatū’ti. Addasā kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassiṃ kumāraṃ, disvā nemitte brāhmaṇe āmantāpetvā etadavoca – ‘passantu bhonto nemittā brāhmaṇā kumāra’nti. Addasaṃsu kho, bhikkhave, nemittā brāhmaṇā vipassiṃ kumāraṃ, disvā bandhumantaṃ rājānaṃ etadavocuṃ – ‘attamano, deva, hohi, mahesakkho te putto uppanno, lābhā te, mahārāja, suladdhaṃ te, mahārāja, yassa te kule evarūpo putto uppanno. Ayañhi, deva, kumāro dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni sattaratanāni bhavanti. Seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado.

    ੩੪. ‘ਕਤਮੇਹਿ ਚਾਯਂ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ ਭવਨ੍ਤਿ ਅਨਞ੍ਞਾ। ਸਚੇ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ, ਰਾਜਾ ਹੋਤਿ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਚਾਤੁਰਨ੍ਤੋ વਿਜਿਤਾਪੀ ਜਨਪਦਤ੍ਥਾવਰਿਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤਰਤਨਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ । ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਅਸ੍ਸਰਤਨਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਗਹਪਤਿਰਤਨਂ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਮੇવ ਸਤ੍ਤਮਂ। ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਭવਨ੍ਤਿ ਸੂਰਾ વੀਰਙ੍ਗਰੂਪਾ ਪਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਪਥવਿਂ ਸਾਗਰਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਦਣ੍ਡੇਨ ਅਸਤ੍ਥੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਭਿવਿਜਿਯ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ। ਸਚੇ ਖੋ ਪਨ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ વਿવਟਚ੍ਛਦੋ।

    34. ‘Katamehi cāyaṃ, deva, kumāro dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāpī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni sattaratanāni bhavanti . Seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado.

    ੩੫. ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਪਾਦੋ। ਯਂ ਪਾਯਂ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਪਾਦੋ। ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਂ ਭવਤਿ।

    35. ‘Ayañhi, deva, kumāro suppatiṭṭhitapādo. Yaṃ pāyaṃ, deva, kumāro suppatiṭṭhitapādo. Idampissa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.

    ‘ਇਮਸ੍ਸ, ਦੇવ 29, ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾਦਤਲੇਸੁ ਚਕ੍ਕਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ ਸਹਸ੍ਸਾਰਾਨਿ ਸਨੇਮਿਕਾਨਿ ਸਨਾਭਿਕਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੂਰਾਨਿ। ਯਮ੍ਪਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਦੇવ, ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾਦਤਲੇਸੁ ਚਕ੍ਕਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ ਸਹਸ੍ਸਾਰਾਨਿ ਸਨੇਮਿਕਾਨਿ ਸਨਾਭਿਕਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੂਰਾਨਿ, ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਂ ਭવਤਿ।

    ‘Imassa, deva 30, kumārassa heṭṭhā pādatalesu cakkāni jātāni sahassārāni sanemikāni sanābhikāni sabbākāraparipūrāni. Yampi, imassa deva, kumārassa heṭṭhā pādatalesu cakkāni jātāni sahassārāni sanemikāni sanābhikāni sabbākāraparipūrāni, idampissa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਆਯਤਪਣ੍ਹੀ…ਪੇ॰…

    ‘Ayañhi deva, kumāro āyatapaṇhī…pe…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਦੀਘਙ੍ਗੁਲੀ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro dīghaṅgulī…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਮੁਦੁਤਲੁਨਹਤ੍ਥਪਾਦੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro mudutalunahatthapādo…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ ਕੁਮਾਰੋ ਜਾਲਹਤ੍ਥਪਾਦੋ…

    ‘Ayañhi, deva kumāro jālahatthapādo…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਸ੍ਸਙ੍ਖਪਾਦੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro ussaṅkhapādo…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਏਣਿਜਙ੍ਘੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro eṇijaṅgho…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਠਿਤਕੋવ ਅਨੋਨਮਨ੍ਤੋ ਉਭੋਹਿ ਪਾਣਿਤਲੇਹਿ ਜਣ੍ਣੁਕਾਨਿ ਪਰਿਮਸਤਿ 31 ਪਰਿਮਜ੍ਜਤਿ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro ṭhitakova anonamanto ubhohi pāṇitalehi jaṇṇukāni parimasati 32 parimajjati…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ , ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਕੋਸੋਹਿਤવਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹੋ…

    ‘Ayañhi , deva, kumāro kosohitavatthaguyho…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋ ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro suvaṇṇavaṇṇo kañcanasannibhattaco…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸੁਖੁਮਚ੍ਛવੀ; ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਾ ਛવਿਯਾ ਰਜੋਜਲ੍ਲਂ ਕਾਯੇ ਨ ਉਪਲਿਮ੍ਪਤਿ 33 …

    ‘Ayañhi, deva, kumāro sukhumacchavī; sukhumattā chaviyā rajojallaṃ kāye na upalimpati 34 …

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਏਕੇਕਲੋਮੋ; ਏਕੇਕਾਨਿ ਲੋਮਾਨਿ ਲੋਮਕੂਪੇਸੁ ਜਾਤਾਨਿ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro ekekalomo; ekekāni lomāni lomakūpesu jātāni…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਦ੍ਧਗ੍ਗਲੋਮੋ; ਉਦ੍ਧਗ੍ਗਾਨਿ ਲੋਮਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ ਨੀਲਾਨਿ ਅਞ੍ਜਨવਣ੍ਣਾਨਿ ਕੁਣ੍ਡਲਾવਟ੍ਟਾਨਿ ਦਕ੍ਖਿਣਾવਟ੍ਟਕਜਾਤਾਨਿ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro uddhaggalomo; uddhaggāni lomāni jātāni nīlāni añjanavaṇṇāni kuṇḍalāvaṭṭāni dakkhiṇāvaṭṭakajātāni…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਜੁਗਤ੍ਤੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro brahmujugatto…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸਤ੍ਤੁਸ੍ਸਦੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro sattussado…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ , ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸੀਹਪੁਬ੍ਬਦ੍ਧਕਾਯੋ…

    ‘Ayañhi , deva, kumāro sīhapubbaddhakāyo…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਚਿਤਨ੍ਤਰਂਸੋ 35 …

    ‘Ayañhi, deva, kumāro citantaraṃso 36 …

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਨਿਗ੍ਰੋਧਪਰਿਮਣ੍ਡਲੋ ਯਾવਤਕ੍વਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਤਾવਤਕ੍વਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਮੋ, ਯਾવਤਕ੍વਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਮੋ, ਤਾવਤਕ੍વਸ੍ਸ ਕਾਯੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro nigrodhaparimaṇḍalo yāvatakvassa kāyo tāvatakvassa byāmo, yāvatakvassa byāmo, tāvatakvassa kāyo…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ , ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸਮવਟ੍ਟਕ੍ਖਨ੍ਧੋ…

    ‘Ayañhi , deva, kumāro samavaṭṭakkhandho…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਰਸਗ੍ਗਸਗ੍ਗੀ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro rasaggasaggī…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸੀਹਹਨੁ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro sīhahanu…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਦਨ੍ਤੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro cattālīsadanto…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸਮਦਨ੍ਤੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro samadanto…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਅવਿਰਲ਼ਦਨ੍ਤੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro aviraḷadanto…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਸੁਸੁਕ੍ਕਦਾਠੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro susukkadāṭho…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਪਹੂਤਜਿવ੍ਹੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro pahūtajivho…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੋ ਕਰવੀਕਭਾਣੀ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro brahmassaro karavīkabhāṇī…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਅਭਿਨੀਲਨੇਤ੍ਤੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro abhinīlanetto…

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਗੋਪਖੁਮੋ…

    ‘Ayañhi, deva, kumāro gopakhumo…

    ਇਮਸ੍ਸ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਉਣ੍ਣਾ ਭਮੁਕਨ੍ਤਰੇ ਜਾਤਾ ਓਦਾਤਾ ਮੁਦੁਤੂਲਸਨ੍ਨਿਭਾ। ਯਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਦੇવ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਉਣ੍ਣਾ ਭਮੁਕਨ੍ਤਰੇ ਜਾਤਾ ਓਦਾਤਾ ਮੁਦੁਤੂਲਸਨ੍ਨਿਭਾ, ਇਦਮ੍ਪਿਮਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਂ ਭવਤਿ।

    Imassa, deva, kumārassa uṇṇā bhamukantare jātā odātā mudutūlasannibhā. Yampi imassa deva kumārassa uṇṇā bhamukantare jātā odātā mudutūlasannibhā, idampimassa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.

    ‘ਅਯਞ੍ਹਿ , ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਣ੍ਹੀਸਸੀਸੋ। ਯਂ ਪਾਯਂ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਣ੍ਹੀਸਸੀਸੋ, ਇਦਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਂ ਭવਤਿ।

    ‘Ayañhi , deva, kumāro uṇhīsasīso. Yaṃ pāyaṃ, deva, kumāro uṇhīsasīso, idampissa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.

    ੩੬. ‘ਇਮੇਹਿ ਖੋ ਅਯਂ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ ਭવਨ੍ਤਿ ਅਨਞ੍ਞਾ। ਸਚੇ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ, ਰਾਜਾ ਹੋਤਿ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਚਾਤੁਰਨ੍ਤੋ વਿਜਿਤਾવੀ ਜਨਪਦਤ੍ਥਾવਰਿਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤਰਤਨਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਅਸ੍ਸਰਤਨਂ ਮਣਿਰਤਨਂ ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਗਹਪਤਿਰਤਨਂ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਮੇવ ਸਤ੍ਤਮਂ। ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਭવਨ੍ਤਿ ਸੂਰਾ વੀਰਙ੍ਗਰੂਪਾ ਪਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਪਥવਿਂ ਸਾਗਰਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਦਣ੍ਡੇਨ ਅਸਤ੍ਥੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ 37 ਅਭਿવਿਜਿਯ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ। ਸਚੇ ਖੋ ਪਨ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ વਿવਟਚ੍ਛਦੋ’ਤਿ।

    36. ‘Imehi kho ayaṃ, deva, kumāro dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati, rājā hoti cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni sattaratanāni bhavanti. Seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthiratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena 38 abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado’ti.

    વਿਪਸ੍ਸੀਸਮਞ੍ਞਾ

    Vipassīsamaññā

    ੩੭. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ ਨੇਮਿਤ੍ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਅਹਤੇਹਿ વਤ੍ਥੇਹਿ ਅਚ੍ਛਾਦਾਪੇਤ੍વਾ 39 ਸਬ੍ਬਕਾਮੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਧਾਤਿਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਅਞ੍ਞਾ ਖੀਰਂ ਪਾਯੇਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਨ੍ਹਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਙ੍ਕੇਨ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ। ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰਯਿਤ੍ਥ ਦਿવਾ ਚੇવ ਰਤ੍ਤਿਞ੍ਚ – ‘ਮਾ ਨਂ ਸੀਤਂ વਾ ਉਣ੍ਹਂ વਾ ਤਿਣਂ વਾ ਰਜੋ વਾ ਉਸ੍ਸਾવੋ વਾ ਬਾਧਯਿਤ੍ਥਾ’ਤਿ। ਜਾਤੋ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਪਿਯੋ ਅਹੋਸਿ ਮਨਾਪੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪ੍ਪਲਂ વਾ ਪਦੁਮਂ વਾ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ વਾ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਪਿਯਂ ਮਨਾਪਂ; ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਪਿਯੋ ਅਹੋਸਿ ਮਨਾਪੋ। ਸ੍વਾਸ੍ਸੁਦਂ ਅਙ੍ਕੇਨੇવ ਅਙ੍ਕਂ ਪਰਿਹਰਿਯਤਿ।

    37. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā nemitte brāhmaṇe ahatehi vatthehi acchādāpetvā 40 sabbakāmehi santappesi. Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa dhātiyo upaṭṭhāpesi. Aññā khīraṃ pāyenti, aññā nhāpenti, aññā dhārenti, aññā aṅkena pariharanti. Jātassa kho pana, bhikkhave, vipassissa kumārassa setacchattaṃ dhārayittha divā ceva rattiñca – ‘mā naṃ sītaṃ vā uṇhaṃ vā tiṇaṃ vā rajo vā ussāvo vā bādhayitthā’ti. Jāto kho pana, bhikkhave, vipassī kumāro bahuno janassa piyo ahosi manāpo. Seyyathāpi, bhikkhave, uppalaṃ vā padumaṃ vā puṇḍarīkaṃ vā bahuno janassa piyaṃ manāpaṃ; evameva kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahuno janassa piyo ahosi manāpo. Svāssudaṃ aṅkeneva aṅkaṃ parihariyati.

    ੩੮. ‘‘ਜਾਤੋ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰੋ ਚ 41 ਅਹੋਸਿ વਗ੍ਗੁਸ੍ਸਰੋ ਚ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੋ ਚ ਪੇਮਨਿਯਸ੍ਸਰੋ ਚ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਹਿਮવਨ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਕਰવੀਕਾ ਨਾਮ ਸਕੁਣਜਾਤਿ ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰਾ ਚ વਗ੍ਗੁਸ੍ਸਰਾ ਚ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰਾ ਚ ਪੇਮਨਿਯਸ੍ਸਰਾ ਚ; ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰੋ ਚ ਅਹੋਸਿ વਗ੍ਗੁਸ੍ਸਰੋ ਚ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੋ ਚ ਪੇਮਨਿਯਸ੍ਸਰੋ ਚ।

    38. ‘‘Jāto kho pana, bhikkhave, vipassī kumāro mañjussaro ca 42 ahosi vaggussaro ca madhurassaro ca pemaniyassaro ca. Seyyathāpi, bhikkhave, himavante pabbate karavīkā nāma sakuṇajāti mañjussarā ca vaggussarā ca madhurassarā ca pemaniyassarā ca; evameva kho, bhikkhave, vipassī kumāro mañjussaro ca ahosi vaggussaro ca madhurassaro ca pemaniyassaro ca.

    ੩੯. ‘‘ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮવਿਪਾਕਜਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ ਯੇਨ ਸੁਦਂ 43 ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਦਿવਾ ਚੇવ ਰਤ੍ਤਿਞ੍ਚ।

    39. ‘‘Jātassa kho pana, bhikkhave, vipassissa kumārassa kammavipākajaṃ dibbacakkhu pāturahosi yena sudaṃ 44 samantā yojanaṃ passati divā ceva rattiñca.

    ੪੦. ‘‘ਜਾਤੋ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਅਨਿਮਿਸਨ੍ਤੋ ਪੇਕ੍ਖਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਦੇવਾ ਤਾવਤਿਂਸਾ। ‘ਅਨਿਮਿਸਨ੍ਤੋ ਕੁਮਾਰੋ ਪੇਕ੍ਖਤੀ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ 45, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ‘વਿਪਸ੍ਸੀ વਿਪਸ੍ਸੀ’ ਤ੍વੇવ ਸਮਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ।

    40. ‘‘Jāto kho pana, bhikkhave, vipassī kumāro animisanto pekkhati seyyathāpi devā tāvatiṃsā. ‘Animisanto kumāro pekkhatī’ti kho, bhikkhave 46, vipassissa kumārassa ‘vipassī vipassī’ tveva samaññā udapādi.

    ੪੧. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਥਕਰਣੇ 47 ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਕੁਮਾਰਂ ਅਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥੇ ਅਨੁਸਾਸਤਿ । ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਪਿਤੁਅਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ વਿਚੇਯ੍ਯ વਿਚੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਥੇ ਪਨਾਯਤਿ ਞਾਯੇਨ 48। વਿਚੇਯ੍ਯ વਿਚੇਯ੍ਯ ਕੁਮਾਰੋ ਅਤ੍ਥੇ ਪਨਾਯਤਿ ਞਾਯੇਨਾਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ‘વਿਪਸ੍ਸੀ વਿਪਸ੍ਸੀ’ ਤ੍વੇવ ਸਮਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ।

    41. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā atthakaraṇe 49 nisinno vipassiṃ kumāraṃ aṅke nisīdāpetvā atthe anusāsati . Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro pituaṅke nisinno viceyya viceyya atthe panāyati ñāyena 50. Viceyya viceyya kumāro atthe panāyati ñāyenāti kho, bhikkhave, vipassissa kumārassa bhiyyosomattāya ‘vipassī vipassī’ tveva samaññā udapādi.

    ੪੨. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਤਯੋ ਪਾਸਾਦੇ ਕਾਰਾਪੇਸਿ, ਏਕਂ વਸ੍ਸਿਕਂ ਏਕਂ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕਂ ਏਕਂ ਗਿਮ੍ਹਿਕਂ; ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ વਸ੍ਸਿਕੇ ਪਾਸਾਦੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ 51 ਨਿਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਤੂਰਿਯੇਹਿ ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨੋ ਨ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦਂ ਓਰੋਹਤੀ’’ਤਿ।

    42. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa tayo pāsāde kārāpesi, ekaṃ vassikaṃ ekaṃ hemantikaṃ ekaṃ gimhikaṃ; pañca kāmaguṇāni upaṭṭhāpesi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro vassike pāsāde cattāro māse 52 nippurisehi tūriyehi paricārayamāno na heṭṭhāpāsādaṃ orohatī’’ti.

    ਪਠਮਭਾਣવਾਰੋ।

    Paṭhamabhāṇavāro.

    ਜਿਣ੍ਣਪੁਰਿਸੋ

    Jiṇṇapuriso

    ੪੩. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਯੋਜੇਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਯਾਨਾਨਿ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਗਚ੍ਛਾਮ ਸੁਭੂਮਿਦਸ੍ਸਨਾਯਾ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਥਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਯਾਨਾਨਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿવੇਦੇਸਿ – ‘ਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਖੋ ਤੇ, ਦੇવ, ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਯਾਨਾਨਿ, ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਿ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਸੀ’ਤਿ । ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਭਦ੍ਦਂ ਭਦ੍ਦਂ ਯਾਨਂ 53 ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦੇਹਿ ਭਦ੍ਦੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਾਸਿ।

    43. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena sārathiṃ āmantesi – ‘yojehi, samma sārathi, bhaddāni bhaddāni yānāni uyyānabhūmiṃ gacchāma subhūmidassanāyā’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā bhaddāni bhaddāni yānāni yojetvā vipassissa kumārassa paṭivedesi – ‘yuttāni kho te, deva, bhaddāni bhaddāni yānāni, yassa dāni kālaṃ maññasī’ti . Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ 54 abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi uyyānabhūmiṃ niyyāsi.

    ੪੪. ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਜਿਣ੍ਣਂ ਗੋਪਾਨਸਿવਙ੍ਕਂ ਭੋਗ੍ਗਂ 55 ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਨਂ ਪવੇਧਮਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਆਤੁਰਂ ਗਤਯੋਬ੍ਬਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਅਯਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਂਕਤੋ? ਕੇਸਾਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਕਾਯੋਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’ਨ੍ਤਿ। ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਜਿਣ੍ਣੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨੇਸੋ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਜਿਣ੍ਣੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ? ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਜਿਣ੍ਣੋ ਨਾਮ। ਨ ਦਾਨਿ ਤੇਨ ਚਿਰਂ ਜੀવਿਤਬ੍ਬਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਜਰਾਧਮ੍ਮੋ, ਜਰਂ ਅਨਤੀਤੋ’ਤਿ? ‘ਤ੍વਞ੍ਚ, ਦੇવ, ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹ ਸਬ੍ਬੇ ਜਰਾਧਮ੍ਮਾ, ਜਰਂ ਅਨਤੀਤਾ’ਤਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਲਂ ਦਾਨਜ੍ਜ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ। ਇਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਥਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਸਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਗਤੋ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਪਜ੍ਝਾਯਤਿ – ‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਿਰ, ਭੋ, ਜਾਤਿ ਨਾਮ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਜਾਤਸ੍ਸ ਜਰਾ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ!

    44. ‘‘Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ jiṇṇaṃ gopānasivaṅkaṃ bhoggaṃ 56 daṇḍaparāyanaṃ pavedhamānaṃ gacchantaṃ āturaṃ gatayobbanaṃ. Disvā sārathiṃ āmantesi – ‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato? Kesāpissa na yathā aññesaṃ, kāyopissa na yathā aññesa’nti. ‘Eso kho, deva, jiṇṇo nāmā’ti. ‘Kiṃ paneso, samma sārathi, jiṇṇo nāmā’ti? ‘Eso kho, deva, jiṇṇo nāma. Na dāni tena ciraṃ jīvitabbaṃ bhavissatī’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi jarādhammo, jaraṃ anatīto’ti? ‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe jarādhammā, jaraṃ anatītā’ti. ‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā. Itova antepuraṃ paccaniyyāhī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘dhiratthu kira, bho, jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissatī’ti!

    ੪੫. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਕਚ੍ਚਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਭਿਰਮਿਤ੍ਥ? ਕਚ੍ਚਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ? ‘ਨ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਭਿਰਮਿਤ੍ਥ, ਨ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਦ੍ਦਸ ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ’ਤਿ? ‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਜਿਣ੍ਣਂ ਗੋਪਾਨਸਿવਙ੍ਕਂ ਭੋਗ੍ਗਂ ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਨਂ ਪવੇਧਮਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਆਤੁਰਂ ਗਤਯੋਬ੍ਬਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਯਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਂਕਤੋ, ਕੇਸਾਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਕਾਯੋਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਜਿਣ੍ਣੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਸੋ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਜਿਣ੍ਣੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਜਿਣ੍ਣੋ ਨਾਮ ਨ ਦਾਨਿ ਤੇਨ ਚਿਰਂ ਜੀવਿਤਬ੍ਬਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਜਰਾਧਮ੍ਮੋ, ਜਰਂ ਅਨਤੀਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤ੍વਞ੍ਚ, ਦੇવ, ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹ ਸਬ੍ਬੇ ਜਰਾਧਮ੍ਮਾ, ਜਰਂ ਅਨਤੀਤਾ’’ਤਿ।

    45. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā sārathiṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha? Kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti? ‘Na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, addasa kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto’ti? ‘Addasā kho, deva, kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ jiṇṇaṃ gopānasivaṅkaṃ bhoggaṃ daṇḍaparāyanaṃ pavedhamānaṃ gacchantaṃ āturaṃ gatayobbanaṃ. Disvā maṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato, kesāpissa na yathā aññesaṃ, kāyopissa na yathā aññesa’’nti? ‘‘Eso kho, deva, jiṇṇo nāmā’’ti. ‘‘Kiṃ paneso, samma sārathi, jiṇṇo nāmā’’ti? ‘‘Eso kho, deva, jiṇṇo nāma na dāni tena ciraṃ jīvitabbaṃ bhavissatī’’ti. ‘‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi jarādhammo, jaraṃ anatīto’’ti? ‘‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe jarādhammā, jaraṃ anatītā’’ti.

    ‘‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਲਂ ਦਾਨਜ੍ਜ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ, ਇਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਹੀ’’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’’ਤਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਦੇવ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਸਿਂ। ਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਗਤੋ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਪਜ੍ਝਾਯਤਿ – ‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਿਰ ਭੋ ਜਾਤਿ ਨਾਮ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਜਾਤਸ੍ਸ ਜਰਾ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ।

    ‘‘‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho ahaṃ, deva, vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsiṃ. So kho, deva, kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘‘dhiratthu kira bho jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissatī’’’ti.

    ਬ੍ਯਾਧਿਤਪੁਰਿਸੋ

    Byādhitapuriso

    ੪੬. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ –

    46. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumassa rañño etadahosi –

    ‘ਮਾ ਹੇવ ਖੋ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਮਾ ਹੇવ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿ, ਮਾ ਹੇવ ਨੇਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਅਸ੍ਸ વਚਨ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ – ‘ਯਥਾ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਨ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਨੇਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਅਸ੍ਸ વਚਨ’ਨ੍ਤਿ।

    ‘Mā heva kho vipassī kumāro na rajjaṃ kāresi, mā heva vipassī kumāro agārasmā anagāriyaṃ pabbaji, mā heva nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ saccaṃ assa vacana’nti. Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa bhiyyosomattāya pañca kāmaguṇāni upaṭṭhāpesi – ‘yathā vipassī kumāro rajjaṃ kareyya, yathā vipassī kumāro na agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya, yathā nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ micchā assa vacana’nti.

    ‘‘ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ…ਪੇ॰…

    ‘‘Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahūnaṃ vassānaṃ…pe…

    ੪੭. ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਆਬਾਧਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨਂ ਸਕੇ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸੇ ਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਸੇਮਾਨਂ 57 ਅਞ੍ਞੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਪਿਯਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਂવੇਸਿਯਮਾਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਅਯਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਂਕਤੋ? ਅਕ੍ਖੀਨਿਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਸਰੋਪਿਸ੍ਸ 58 ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’ਨ੍ਤਿ? ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨੇਸੋ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ? ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ વੁਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮੋ, ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਨਤੀਤੋ’ਤਿ? ‘ਤ੍વਞ੍ਚ, ਦੇવ, ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹ ਸਬ੍ਬੇ ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮਾ, ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਨਤੀਤਾ’ਤਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਲਂ ਦਾਨਜ੍ਜ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ, ਇਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਥਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਸਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਗਤੋ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਪਜ੍ਝਾਯਤਿ – ‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਿਰ ਭੋ ਜਾਤਿ ਨਾਮ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਜਾਤਸ੍ਸ ਜਰਾ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਬ੍ਯਾਧਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।

    47. ‘‘Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ sake muttakarīse palipannaṃ semānaṃ 59 aññehi vuṭṭhāpiyamānaṃ aññehi saṃvesiyamānaṃ. Disvā sārathiṃ āmantesi – ‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato? Akkhīnipissa na yathā aññesaṃ, saropissa 60 na yathā aññesa’nti? ‘Eso kho, deva, byādhito nāmā’ti. ‘Kiṃ paneso, samma sārathi, byādhito nāmā’ti? ‘Eso kho, deva, byādhito nāma appeva nāma tamhā ābādhā vuṭṭhaheyyā’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi byādhidhammo, byādhiṃ anatīto’ti? ‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe byādhidhammā, byādhiṃ anatītā’ti. ‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’ti. ‘Evaṃ devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘dhiratthu kira bho jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissati, byādhi paññāyissatī’ti.

    ੪੮. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਕਚ੍ਚਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਭਿਰਮਿਤ੍ਥ, ਕਚ੍ਚਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ? ‘ਨ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਭਿਰਮਿਤ੍ਥ, ਨ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਦ੍ਦਸ ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ’ਤਿ? ‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਆਬਾਧਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨਂ ਸਕੇ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸੇ ਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਸੇਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ વੁਟ੍ਠਾਪਿਯਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਂવੇਸਿਯਮਾਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਯਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਂਕਤੋ, ਅਕ੍ਖੀਨਿਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਸਰੋਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਸੋ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਤਮ੍ਹਾ ਆਬਾਧਾ વੁਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮੋ, ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਨਤੀਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਤ੍વਞ੍ਚ, ਦੇવ, ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹ ਸਬ੍ਬੇ ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮਾ, ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਨਤੀਤਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਲਂ ਦਾਨਜ੍ਜ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ, ਇਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’’ਤਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਦੇવ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਸਿਂ। ਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਗਤੋ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਪਜ੍ਝਾਯਤਿ – ‘‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਿਰ ਭੋ ਜਾਤਿ ਨਾਮ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਜਾਤਸ੍ਸ ਜਰਾ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਬ੍ਯਾਧਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ।

    48. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā sārathiṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti? ‘Na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, addasa kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto’ti? ‘Addasā kho, deva, kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ ābādhikaṃ dukkhitaṃ bāḷhagilānaṃ sake muttakarīse palipannaṃ semānaṃ aññehi vuṭṭhāpiyamānaṃ aññehi saṃvesiyamānaṃ. Disvā maṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato, akkhīnipissa na yathā aññesaṃ, saropissa na yathā aññesa’’nti? ‘‘Eso kho, deva, byādhito nāmā’’ti. ‘‘Kiṃ paneso, samma sārathi, byādhito nāmā’’ti? ‘‘Eso kho, deva, byādhito nāma appeva nāma tamhā ābādhā vuṭṭhaheyyā’’ti. ‘‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi byādhidhammo, byādhiṃ anatīto’’ti? ‘‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe byādhidhammā, byādhiṃ anatītā’’ti. ‘‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho ahaṃ, deva, vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsiṃ. So kho, deva, kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘‘‘dhiratthu kira bho jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissati, byādhi paññāyissatī’’’ti.

    ਕਾਲਙ੍ਕਤਪੁਰਿਸੋ

    Kālaṅkatapuriso

    ੪੯. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਮਾ ਹੇવ ਖੋ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਮਾ ਹੇવ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿ, ਮਾ ਹੇવ ਨੇਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਅਸ੍ਸ વਚਨ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ – ‘ਯਥਾ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਨ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਨੇਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਅਸ੍ਸ વਚਨ’ਨ੍ਤਿ।

    49. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumassa rañño etadahosi – ‘mā heva kho vipassī kumāro na rajjaṃ kāresi, mā heva vipassī kumāro agārasmā anagāriyaṃ pabbaji, mā heva nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ saccaṃ assa vacana’nti. Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa bhiyyosomattāya pañca kāmaguṇāni upaṭṭhāpesi – ‘yathā vipassī kumāro rajjaṃ kareyya, yathā vipassī kumāro na agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya, yathā nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ micchā assa vacana’nti.

    ‘‘ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ…ਪੇ॰…

    ‘‘Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahūnaṃ vassānaṃ…pe…

    ੫੦. ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ ਮਹਾਜਨਕਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਂ ਨਾਨਾਰਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਦੁਸ੍ਸਾਨਂ વਿਲਾਤਂ ਕਯਿਰਮਾਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਸੋ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੋ ਨਾਨਾਰਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਦੁਸ੍ਸਾਨਂ વਿਲਾਤਂ ਕਯਿਰਤੀ’ਤਿ? ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਯੇਨ ਸੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਤੇਨ ਰਥਂ ਪੇਸੇਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਥਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਤੇਨ ਰਥਂ ਪੇਸੇਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਪੇਤਂ ਕਾਲਙ੍ਕਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਕਿਂ ਪਨਾਯਂ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ? ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਨਾਮ। ਨ ਦਾਨਿ ਤਂ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਾਤਾ વਾ ਪਿਤਾ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ, ਸੋਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਮਾਤਰਂ વਾ ਪਿਤਰਂ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਮਰਣਧਮ੍ਮੋ ਮਰਣਂ ਅਨਤੀਤੋ; ਮਮ੍ਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੇવੋ વਾ ਦੇવੀ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ; ਅਹਮ੍ਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦੇવਂ વਾ ਦੇવਿਂ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇ’ਤਿ? ‘ਤ੍વਞ੍ਚ, ਦੇવ, ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹ ਸਬ੍ਬੇ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ ਮਰਣਂ ਅਨਤੀਤਾ; ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੇવੋ વਾ ਦੇવੀ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ; ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ ਦੇવਂ વਾ ਦੇવਿਂ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇ’ਤਿ। ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਲਂ ਦਾਨਜ੍ਜ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ, ਇਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਥਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਸਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਗਤੋ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਪਜ੍ਝਾਯਤਿ – ‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਿਰ, ਭੋ, ਜਾਤਿ ਨਾਮ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਜਾਤਸ੍ਸ ਜਰਾ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਬ੍ਯਾਧਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।

    50. ‘‘Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto mahājanakāyaṃ sannipatitaṃ nānārattānañca dussānaṃ vilātaṃ kayiramānaṃ. Disvā sārathiṃ āmantesi – ‘kiṃ nu kho, so, samma sārathi, mahājanakāyo sannipatito nānārattānañca dussānaṃ vilātaṃ kayiratī’ti? ‘Eso kho, deva, kālaṅkato nāmā’ti. ‘Tena hi, samma sārathi, yena so kālaṅkato tena rathaṃ pesehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā yena so kālaṅkato tena rathaṃ pesesi. Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro petaṃ kālaṅkataṃ, disvā sārathiṃ āmantesi – ‘kiṃ panāyaṃ, samma sārathi, kālaṅkato nāmā’ti? ‘Eso kho, deva, kālaṅkato nāma. Na dāni taṃ dakkhanti mātā vā pitā vā aññe vā ñātisālohitā, sopi na dakkhissati mātaraṃ vā pitaraṃ vā aññe vā ñātisālohite’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi maraṇadhammo maraṇaṃ anatīto; mampi na dakkhanti devo vā devī vā aññe vā ñātisālohitā; ahampi na dakkhissāmi devaṃ vā deviṃ vā aññe vā ñātisālohite’ti? ‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe maraṇadhammā maraṇaṃ anatītā; tampi na dakkhanti devo vā devī vā aññe vā ñātisālohitā; tvampi na dakkhissasi devaṃ vā deviṃ vā aññe vā ñātisālohite’ti. ‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsi. Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘dhiratthu kira, bho, jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissati, byādhi paññāyissati, maraṇaṃ paññāyissatī’ti.

    ੫੧. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍વਾ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਕਚ੍ਚਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਭਿਰਮਿਤ੍ਥ, ਕਚ੍ਚਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ? ‘ਨ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਭਿਰਮਿਤ੍ਥ, ਨ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸੀ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਦ੍ਦਸ ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ’ਤਿ? ‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ ਮਹਾਜਨਕਾਯਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਂ ਨਾਨਾਰਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਦੁਸ੍ਸਾਨਂ વਿਲਾਤਂ ਕਯਿਰਮਾਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਸੋ , ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੋ ਨਾਨਾਰਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਦੁਸ੍ਸਾਨਂ વਿਲਾਤਂ ਕਯਿਰਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਯੇਨ ਸੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਤੇਨ ਰਥਂ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ ਦੇવਾ’’ਤਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਦੇવ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਤੇਨ ਰਥਂ ਪੇਸੇਸਿਂ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਪੇਤਂ ਕਾਲਙ੍ਕਤਂ, ਦਿਸ੍વਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਂ ਪਨਾਯਂ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ? ‘‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਨਾਮ। ਨ ਦਾਨਿ ਤਂ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਾਤਾ વਾ ਪਿਤਾ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ, ਸੋਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ ਮਾਤਰਂ વਾ ਪਿਤਰਂ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਮਰਣਧਮ੍ਮੋ ਮਰਣਂ ਅਨਤੀਤੋ; ਮਮ੍ਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੇવੋ વਾ ਦੇવੀ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ; ਅਹਮ੍ਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦੇવਂ વਾ ਦੇવਿਂ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਤ੍વਞ੍ਚ, ਦੇવ, ਮਯਞ੍ਚਮ੍ਹ ਸਬ੍ਬੇ ਮਰਣਧਮ੍ਮਾ ਮਰਣਂ ਅਨਤੀਤਾ; ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੇવੋ વਾ ਦੇવੀ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ, ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਨ ਦਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸਿ ਦੇવਂ વਾ ਦੇવਿਂ વਾ ਅਞ੍ਞੇ વਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਅਲਂ ਦਾਨਜ੍ਜ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਯਾ, ਇਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਹੀ’ਤਿ। ‘‘‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’’ਤਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਦੇવ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਤਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਸਿਂ। ਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਕੁਮਾਰੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਗਤੋ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਪਜ੍ਝਾਯਤਿ – ‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਿਰ ਭੋ ਜਾਤਿ ਨਾਮ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਜਾਤਸ੍ਸ ਜਰਾ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਬ੍ਯਾਧਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ।

    51. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā sārathiṃ āmantāpetvā etadavoca – ‘kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, kacci, samma sārathi, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti? ‘Na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā abhiramittha, na kho, deva, kumāro uyyānabhūmiyā attamano ahosī’ti. ‘Kiṃ pana, samma sārathi, addasa kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto’ti? ‘Addasā kho, deva, kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto mahājanakāyaṃ sannipatitaṃ nānārattānañca dussānaṃ vilātaṃ kayiramānaṃ. Disvā maṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho, so , samma sārathi, mahājanakāyo sannipatito nānārattānañca dussānaṃ vilātaṃ kayiratī’’ti? ‘‘Eso kho, deva, kālaṅkato nāmā’’ti. ‘‘Tena hi, samma sārathi, yena so kālaṅkato tena rathaṃ pesehī’’ti. ‘‘Evaṃ devā’’ti kho ahaṃ, deva, vipassissa kumārassa paṭissutvā yena so kālaṅkato tena rathaṃ pesesiṃ. Addasā kho, deva, kumāro petaṃ kālaṅkataṃ, disvā maṃ etadavoca – ‘‘kiṃ panāyaṃ, samma sārathi, kālaṅkato nāmā’’ti ? ‘‘Eso kho, deva, kālaṅkato nāma. Na dāni taṃ dakkhanti mātā vā pitā vā aññe vā ñātisālohitā, sopi na dakkhissati mātaraṃ vā pitaraṃ vā aññe vā ñātisālohite’’ti. ‘‘Kiṃ pana, samma sārathi, ahampi maraṇadhammo maraṇaṃ anatīto; mampi na dakkhanti devo vā devī vā aññe vā ñātisālohitā; ahampi na dakkhissāmi devaṃ vā deviṃ vā aññe vā ñātisālohite’’ti? ‘‘Tvañca, deva, mayañcamha sabbe maraṇadhammā maraṇaṃ anatītā; tampi na dakkhanti devo vā devī vā aññe vā ñātisālohitā, tvampi na dakkhissasi devaṃ vā deviṃ vā aññe vā ñātisālohite’’ti. ‘‘Tena hi, samma sārathi, alaṃ dānajja uyyānabhūmiyā, itova antepuraṃ paccaniyyāhī’ti. ‘‘‘Evaṃ, devā’’ti kho ahaṃ, deva, vipassissa kumārassa paṭissutvā tatova antepuraṃ paccaniyyāsiṃ. So kho, deva, kumāro antepuraṃ gato dukkhī dummano pajjhāyati – ‘‘dhiratthu kira bho jāti nāma, yatra hi nāma jātassa jarā paññāyissati, byādhi paññāyissati, maraṇaṃ paññāyissatī’’’ti.

    ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ

    Pabbajito

    ੫੨. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਮਾ ਹੇવ ਖੋ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਮਾ ਹੇવ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿ, ਮਾ ਹੇવ ਨੇਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਚ੍ਚਂ ਅਸ੍ਸ વਚਨ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਰਾਜਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸਿ – ‘ਯਥਾ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਨ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਨੇਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਅਸ੍ਸ વਚਨ’ਨ੍ਤਿ।

    52. ‘‘Atha kho, bhikkhave, bandhumassa rañño etadahosi – ‘mā heva kho vipassī kumāro na rajjaṃ kāresi, mā heva vipassī kumāro agārasmā anagāriyaṃ pabbaji, mā heva nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ saccaṃ assa vacana’nti. Atha kho, bhikkhave, bandhumā rājā vipassissa kumārassa bhiyyosomattāya pañca kāmaguṇāni upaṭṭhāpesi – ‘yathā vipassī kumāro rajjaṃ kareyya, yathā vipassī kumāro na agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya, yathā nemittānaṃ brāhmaṇānaṃ micchā assa vacana’nti.

    ‘‘ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਬਹੂਨਂ વਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਯੋਜੇਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਯਾਨਾਨਿ, ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਗਚ੍ਛਾਮ ਸੁਭੂਮਿਦਸ੍ਸਨਾਯਾ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਥਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਯਾਨਾਨਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿવੇਦੇਸਿ – ‘ਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਖੋ ਤੇ, ਦੇવ, ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਯਾਨਾਨਿ, ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਿ ਕਾਲਂ ਮਞ੍ਞਸੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਭਦ੍ਦਂ ਭਦ੍ਦਂ ਯਾਨਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦੇਹਿ ਭਦ੍ਦੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਾਸਿ।

    ‘‘Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī kumāro pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bahūnaṃ vassānaṃ bahūnaṃ vassasatānaṃ bahūnaṃ vassasahassānaṃ accayena sārathiṃ āmantesi – ‘yojehi, samma sārathi, bhaddāni bhaddāni yānāni, uyyānabhūmiṃ gacchāma subhūmidassanāyā’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā bhaddāni bhaddāni yānāni yojetvā vipassissa kumārassa paṭivedesi – ‘yuttāni kho te, deva, bhaddāni bhaddāni yānāni, yassa dāni kālaṃ maññasī’ti. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi uyyānabhūmiṃ niyyāsi.

    ੫੩. ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਉਯ੍ਯਾਨਭੂਮਿਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਭਣ੍ਡੁਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਕਾਸਾਯવਸਨਂ। ਦਿਸ੍વਾ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਅਯਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਂਕਤੋ? ਸੀਸਂਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, વਤ੍ਥਾਨਿਪਿਸ੍ਸ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’ਨ੍ਤਿ? ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨੇਸੋ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ? ‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇવ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਸਮਚਰਿਯਾ 61 ਸਾਧੁ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾ 62 ਸਾਧੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਅવਿਹਿਂਸਾ ਸਾਧੁ ਭੂਤਾਨੁਕਮ੍ਪਾ’ਤਿ। ‘ਸਾਧੁ ਖੋ ਸੋ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ, ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਸਮਚਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਅવਿਹਿਂਸਾ ਸਾਧੁ ਭੂਤਾਨੁਕਮ੍ਪਾ। ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਯੇਨ ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਤੇਨ ਰਥਂ ਪੇਸੇਹੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਥਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਯੇਨ ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਤੇਨ ਰਥਂ ਪੇਸੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਤਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਤ੍વਂ ਪਨ, ਸਮ੍ਮ, ਕਿਂਕਤੋ, ਸੀਸਮ੍ਪਿ ਤੇ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ, વਤ੍ਥਾਨਿਪਿ ਤੇ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’ਨ੍ਤਿ? ‘ਅਹਂ ਖੋ, ਦੇવ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ। ‘ਕਿਂ ਪਨ ਤ੍વਂ, ਸਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮਾ’ਤਿ? ‘ਅਹਂ ਖੋ, ਦੇવ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ, ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਸਮਚਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਅવਿਹਿਂਸਾ ਸਾਧੁ ਭੂਤਾਨੁਕਮ੍ਪਾ’ਤਿ। ‘ਸਾਧੁ ਖੋ ਤ੍વਂ, ਸਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮ ਸਾਧੁ ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਸਮਚਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਪੁਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਸਾਧੁ ਅવਿਹਿਂਸਾ ਸਾਧੁ ਭੂਤਾਨੁਕਮ੍ਪਾ’ਤਿ।

    53. ‘‘Addasā kho, bhikkhave, vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto purisaṃ bhaṇḍuṃ pabbajitaṃ kāsāyavasanaṃ. Disvā sārathiṃ āmantesi – ‘ayaṃ pana, samma sārathi, puriso kiṃkato? Sīsaṃpissa na yathā aññesaṃ, vatthānipissa na yathā aññesa’nti? ‘Eso kho, deva, pabbajito nāmā’ti. ‘Kiṃ paneso, samma sārathi, pabbajito nāmā’ti? ‘Eso kho, deva, pabbajito nāma sādhu dhammacariyā sādhu samacariyā 63 sādhu kusalakiriyā 64 sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampā’ti. ‘Sādhu kho so, samma sārathi, pabbajito nāma, sādhu dhammacariyā sādhu samacariyā sādhu kusalakiriyā sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampā. Tena hi, samma sārathi, yena so pabbajito tena rathaṃ pesehī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā yena so pabbajito tena rathaṃ pesesi. Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro taṃ pabbajitaṃ etadavoca – ‘tvaṃ pana, samma, kiṃkato, sīsampi te na yathā aññesaṃ, vatthānipi te na yathā aññesa’nti? ‘Ahaṃ kho, deva, pabbajito nāmā’ti. ‘Kiṃ pana tvaṃ, samma, pabbajito nāmā’ti? ‘Ahaṃ kho, deva, pabbajito nāma, sādhu dhammacariyā sādhu samacariyā sādhu kusalakiriyā sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampā’ti. ‘Sādhu kho tvaṃ, samma, pabbajito nāma sādhu dhammacariyā sādhu samacariyā sādhu kusalakiriyā sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampā’ti.

    ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ

    Bodhisattapabbajjā

    ੫੪. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਸਾਰਥਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਮ੍ਮ ਸਾਰਥਿ, ਰਥਂ ਆਦਾਯ ਇਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਹਿ। ਅਹਂ ਪਨ ਇਧੇવ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਦੇવਾ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਾਰਥਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਰਥਂ ਆਦਾਯ ਤਤੋવ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਪਚ੍ਚਨਿਯ੍ਯਾਸਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ ਪਨ ਕੁਮਾਰੋ ਤਤ੍ਥੇવ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿ।

    54. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī kumāro sārathiṃ āmantesi – ‘tena hi, samma sārathi, rathaṃ ādāya itova antepuraṃ paccaniyyāhi. Ahaṃ pana idheva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, bhikkhave, sārathi vipassissa kumārassa paṭissutvā rathaṃ ādāya tatova antepuraṃ paccaniyyāsi. Vipassī pana kumāro tattheva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji.

    ਮਹਾਜਨਕਾਯਅਨੁਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ

    Mahājanakāyaanupabbajjā

    ੫੫. ‘‘ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ – ‘વਿਪਸ੍ਸੀ ਕਿਰ ਕੁਮਾਰੋ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’ਤਿ। ਸੁਤ੍વਾਨ ਤੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਹਿ ਨੂਨ ਸੋ ਓਰਕੋ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੋ, ਨ ਸਾ ਓਰਕਾ 65 ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਯਤ੍ਥ વਿਪਸ੍ਸੀ ਕੁਮਾਰੋ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ। વਿਪਸ੍ਸੀਪਿ ਨਾਮ ਕੁਮਾਰੋ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ 66 ਪਨ ਮਯ’ਨ੍ਤਿ।

    55. ‘‘Assosi kho, bhikkhave, bandhumatiyā rājadhāniyā mahājanakāyo caturāsīti pāṇasahassāni – ‘vipassī kira kumāro kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito’ti. Sutvāna tesaṃ etadahosi – ‘na hi nūna so orako dhammavinayo, na sā orakā 67 pabbajjā, yattha vipassī kumāro kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito. Vipassīpi nāma kumāro kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissati, kimaṅgaṃ 68 pana maya’nti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ 69 ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ। ਤਾਯ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿવੁਤੋ વਿਪਸ੍ਸੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਜਨਪਦਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਤਿ।

    ‘‘Atha kho, so bhikkhave, mahājanakāyo 70 caturāsīti pāṇasahassāni kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā vipassiṃ bodhisattaṃ agārasmā anagāriyaṃ pabbajitaṃ anupabbajiṃsu. Tāya sudaṃ, bhikkhave, parisāya parivuto vipassī bodhisatto gāmanigamajanapadarājadhānīsu cārikaṃ carati.

    ੫੬. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏવਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਨ ਖੋ ਮੇਤਂ 71 ਪਤਿਰੂਪਂ ਯੋਹਂ ਆਕਿਣ੍ਣੋ વਿਹਰਾਮਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਏਕੋ ਗਣਮ੍ਹਾ વੂਪਕਟ੍ਠੋ વਿਹਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਏਕੋ ਗਣਮ੍ਹਾ વੂਪਕਟ੍ਠੋ વਿਹਾਸਿ , ਅਞ੍ਞੇਨੇવ ਤਾਨਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਗਮਂਸੁ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ વਿਪਸ੍ਸੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ।

    56. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘na kho metaṃ 72 patirūpaṃ yohaṃ ākiṇṇo viharāmi, yaṃnūnāhaṃ eko gaṇamhā vūpakaṭṭho vihareyya’nti. Atha kho, bhikkhave, vipassī bodhisatto aparena samayena eko gaṇamhā vūpakaṭṭho vihāsi , aññeneva tāni caturāsīti pabbajitasahassāni agamaṃsu, aññena maggena vipassī bodhisatto.

    ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਅਭਿਨਿવੇਸੋ

    Bodhisattaabhiniveso

    ੫੭. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾਸੂਪਗਤਸ੍ਸ ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏવਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਕਿਚ੍ਛਂ વਤਾਯਂ ਲੋਕੋ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਜਾਯਤਿ ਚ ਜੀਯਤਿ ਚ ਮੀਯਤਿ ਚ 73 ਚવਤਿ ਚ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ ਚ, ਅਥ ਚ ਪਨਿਮਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ, ਕੁਦਾਸ੍ਸੁ ਨਾਮ ਇਮਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸਾ’ਤਿ?

    57. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa vāsūpagatassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘kicchaṃ vatāyaṃ loko āpanno, jāyati ca jīyati ca mīyati ca 74 cavati ca upapajjati ca, atha ca panimassa dukkhassa nissaraṇaṃ nappajānāti jarāmaraṇassa, kudāssu nāma imassa dukkhassa nissaraṇaṃ paññāyissati jarāmaraṇassā’ti?

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣ’ਨ੍ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਜਾਤਿਯਾ ਖੋ ਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣ’ਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati jarāmaraṇaṃ hoti, kiṃpaccayā jarāmaraṇa’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘jātiyā kho sati jarāmaraṇaṃ hoti, jātipaccayā jarāmaraṇa’nti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ ਜਾਤਿ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤੀ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਭવੇ ਖੋ ਸਤਿ ਜਾਤਿ ਹੋਤਿ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤੀ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati jāti hoti, kiṃpaccayā jātī’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘bhave kho sati jāti hoti, bhavapaccayā jātī’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ ਭવੋ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਉਪਾਦਾਨੇ ਖੋ ਸਤਿ ਭવੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati bhavo hoti, kiṃpaccayā bhavo’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘upādāne kho sati bhavo hoti, upādānapaccayā bhavo’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨ’ਨ੍ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਤਣ੍ਹਾਯ ਖੋ ਸਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨ’ਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati upādānaṃ hoti, kiṃpaccayā upādāna’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘taṇhāya kho sati upādānaṃ hoti, taṇhāpaccayā upādāna’nti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘વੇਦਨਾਯ ਖੋ ਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਹੋਤਿ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati taṇhā hoti, kiṃpaccayā taṇhā’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘vedanāya kho sati taṇhā hoti, vedanāpaccayā taṇhā’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ વੇਦਨਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਫਸ੍ਸੇ ਖੋ ਸਤਿ વੇਦਨਾ ਹੋਤਿ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati vedanā hoti, kiṃpaccayā vedanā’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘phasse kho sati vedanā hoti, phassapaccayā vedanā’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਸਲ਼ਾਯਤਨੇ ਖੋ ਸਤਿ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati phasso hoti, kiṃpaccayā phasso’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘saḷāyatane kho sati phasso hoti, saḷāyatanapaccayā phasso’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨ’ਨ੍ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਨਾਮਰੂਪੇ ਖੋ ਸਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਹੋਤਿ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨ’ਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati saḷāyatanaṃ hoti, kiṃpaccayā saḷāyatana’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho sati saḷāyatanaṃ hoti, nāmarūpapaccayā saḷāyatana’nti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘વਿਞ੍ਞਾਣੇ ਖੋ ਸਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ ਹੋਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati nāmarūpaṃ hoti, kiṃpaccayā nāmarūpa’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘viññāṇe kho sati nāmarūpaṃ hoti, viññāṇapaccayā nāmarūpa’nti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਸਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣ’ਨ੍ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਨਾਮਰੂਪੇ ਖੋ ਸਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣ’ਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho sati viññāṇaṃ hoti, kiṃpaccayā viññāṇa’nti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho sati viññāṇaṃ hoti, nāmarūpapaccayā viññāṇa’nti.

    ੫੮. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਪਚ੍ਚੁਦਾવਤ੍ਤਤਿ ਖੋ ਇਦਂ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਮਰੂਪਮ੍ਹਾ, ਨਾਪਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਜਾਯੇਥ વਾ ਜਿਯ੍ਯੇਥ વਾ ਮਿਯ੍ਯੇਥ વਾ ਚવੇਥ વਾ ਉਪਪਜ੍ਜੇਥ વਾ, ਯਦਿਦਂ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾ, વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ , ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋ, ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ’।

    58. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘paccudāvattati kho idaṃ viññāṇaṃ nāmarūpamhā, nāparaṃ gacchati. Ettāvatā jāyetha vā jiyyetha vā miyyetha vā cavetha vā upapajjetha vā, yadidaṃ nāmarūpapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā , taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti’.

    ੫੯. ‘‘‘ਸਮੁਦਯੋ ਸਮੁਦਯੋ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, વਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ।

    59. ‘‘‘Samudayo samudayo’ti kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi.

    ੬੦. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਜਾਤਿਯਾ ਖੋ ਅਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਜਾਤਿਨਿਰੋਧਾ ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    60. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati jarāmaraṇaṃ na hoti, kissa nirodhā jarāmaraṇanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘jātiyā kho asati jarāmaraṇaṃ na hoti, jātinirodhā jarāmaraṇanirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ ਜਾਤਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਭવੇ ਖੋ ਅਸਤਿ ਜਾਤਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਭવਨਿਰੋਧਾ ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati jāti na hoti, kissa nirodhā jātinirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘bhave kho asati jāti na hoti, bhavanirodhā jātinirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ ਭવੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਭવਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਉਪਾਦਾਨੇ ਖੋ ਅਸਤਿ ਭવੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧਾ ਭવਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati bhavo na hoti, kissa nirodhā bhavanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘upādāne kho asati bhavo na hoti, upādānanirodhā bhavanirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਤਣ੍ਹਾਯ ਖੋ ਅਸਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati upādānaṃ na hoti, kissa nirodhā upādānanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘taṇhāya kho asati upādānaṃ na hoti, taṇhānirodhā upādānanirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘વੇਦਨਾਯ ਖੋ ਅਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਨ ਹੋਤਿ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati taṇhā na hoti, kissa nirodhā taṇhānirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘vedanāya kho asati taṇhā na hoti, vedanānirodhā taṇhānirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ વੇਦਨਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਫਸ੍ਸੇ ਖੋ ਅਸਤਿ વੇਦਨਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati vedanā na hoti, kissa nirodhā vedanānirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘phasse kho asati vedanā na hoti, phassanirodhā vedanānirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ ਫਸ੍ਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਸਲ਼ਾਯਤਨੇ ਖੋ ਅਸਤਿ ਫਸ੍ਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati phasso na hoti, kissa nirodhā phassanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘saḷāyatane kho asati phasso na hoti, saḷāyatananirodhā phassanirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਨਾਮਰੂਪੇ ਖੋ ਅਸਤਿ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati saḷāyatanaṃ na hoti, kissa nirodhā saḷāyatananirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho asati saḷāyatanaṃ na hoti, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘વਿਞ੍ਞਾਣੇ ਖੋ ਅਸਤਿ ਨਾਮਰੂਪਂ ਨ ਹੋਤਿ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati nāmarūpaṃ na hoti, kissa nirodhā nāmarūpanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘viññāṇe kho asati nāmarūpaṃ na hoti, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋ ਅਸਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਹੁ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਸਮਯੋ – ‘ਨਾਮਰੂਪੇ ਖੋ ਅਸਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ।

    ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘kimhi nu kho asati viññāṇaṃ na hoti, kissa nirodhā viññāṇanirodho’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa yoniso manasikārā ahu paññāya abhisamayo – ‘nāmarūpe kho asati viññāṇaṃ na hoti, nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho’ti.

    ੬੧. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਧਿਗਤੋ ਖੋ ਮ੍ਯਾਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਸਮ੍ਬੋਧਾਯ ਯਦਿਦਂ – ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧੋ, ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧੋ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋ, ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋ, વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧੋ, ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧਾ ਭવਨਿਰੋਧੋ, ਭવਨਿਰੋਧਾ ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੋ, ਜਾਤਿਨਿਰੋਧਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ। ਏવਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ’।

    61. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa etadahosi – ‘adhigato kho myāyaṃ maggo sambodhāya yadidaṃ – nāmarūpanirodhā viññāṇanirodho, viññāṇanirodhā nāmarūpanirodho, nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodho, saḷāyatananirodhā phassanirodho, phassanirodhā vedanānirodho, vedanānirodhā taṇhānirodho, taṇhānirodhā upādānanirodho, upādānanirodhā bhavanirodho, bhavanirodhā jātinirodho, jātinirodhā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā nirujjhanti. Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti’.

    ੬੨. ‘‘‘ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਰੋਧੋ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, વਿਜ੍ਜਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਆਲੋਕੋ ਉਦਪਾਦਿ।

    62. ‘‘‘Nirodho nirodho’ti kho, bhikkhave, vipassissa bodhisattassa pubbe ananussutesu dhammesu cakkhuṃ udapādi, ñāṇaṃ udapādi, paññā udapādi, vijjā udapādi, āloko udapādi.

    ੬੩. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ વਿਹਾਸਿ – ‘ਇਤਿ ਰੂਪਂ, ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ વੇਦਨਾ, ਇਤਿ વੇਦਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ વੇਦਨਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾ, ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ; ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ, ਇਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਸੁ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ વਿਹਰਤੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ વਿਮੁਚ੍ਚੀ’’ਤਿ।

    63. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bodhisatto aparena samayena pañcasu upādānakkhandhesu udayabbayānupassī vihāsi – ‘iti rūpaṃ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṅgamo; iti vedanā, iti vedanāya samudayo, iti vedanāya atthaṅgamo; iti saññā, iti saññāya samudayo, iti saññāya atthaṅgamo; iti saṅkhārā, iti saṅkhārānaṃ samudayo, iti saṅkhārānaṃ atthaṅgamo; iti viññāṇaṃ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṅgamo’ti, tassa pañcasu upādānakkhandhesu udayabbayānupassino viharato na cirasseva anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccī’’ti.

    ਦੁਤਿਯਭਾਣવਾਰੋ।

    Dutiyabhāṇavāro.

    ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਚਨਕਥਾ

    Brahmayācanakathā

    ੬੪. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਧਿਗਤੋ ਖੋ ਮ੍ਯਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਦੁਦ੍ਦਸੋ ਦੁਰਨੁਬੋਧੋ ਸਨ੍ਤੋ ਪਣੀਤੋ ਅਤਕ੍ਕਾવਚਰੋ ਨਿਪੁਣੋ ਪਣ੍ਡਿਤવੇਦਨੀਯੋ। ਆਲਯਰਾਮਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਪਜਾ ਆਲਯਰਤਾ ਆਲਯਸਮ੍ਮੁਦਿਤਾ। ਆਲਯਰਾਮਾਯ ਖੋ ਪਨ ਪਜਾਯ ਆਲਯਰਤਾਯ ਆਲਯਸਮ੍ਮੁਦਿਤਾਯ ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ। ਇਦਮ੍ਪਿ ਖੋ ਠਾਨਂ ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਯਦਿਦਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਹਞ੍ਚੇવ ਖੋ ਪਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਂ, ਪਰੇ ਚ ਮੇ ਨ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ; ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਕਿਲਮਥੋ, ਸਾ ਮਮਸ੍ਸ વਿਹੇਸਾ’ਤਿ।

    64. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ dhammaṃ deseyya’nti. Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa etadahosi – ‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo. Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratā ālayasammuditā. Ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yadidaṃ idappaccayatāpaṭiccasamuppādo. Idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ahañceva kho pana dhammaṃ deseyyaṃ, pare ca me na ājāneyyuṃ; so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’ti.

    ੬੫. ‘‘ਅਪਿਸ੍ਸੁ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਇਮਾ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਗਾਥਾਯੋ ਪਟਿਭਂਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ –

    65. ‘‘Apissu, bhikkhave, vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ imā anacchariyā gāthāyo paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā –

    ‘ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਮੇ ਅਧਿਗਤਂ, ਹਲਂ ਦਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤੁਂ।

    ‘Kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsituṃ;

    ਰਾਗਦੋਸਪਰੇਤੇਹਿ, ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਸਮ੍ਬੁਧੋ॥

    Rāgadosaparetehi, nāyaṃ dhammo susambudho.

    ‘ਪਟਿਸੋਤਗਾਮਿਂ ਨਿਪੁਣਂ, ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਅਣੁਂ।

    ‘Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ, gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ;

    ਰਾਗਰਤ੍ਤਾ ਨ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੇਨ ਆવੁਟਾ’ਤਿ॥

    Rāgarattā na dakkhanti, tamokhandhena āvuṭā’ti.

    ‘‘ਇਤਿਹ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ।

    ‘‘Itiha , bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāya.

    ੬੬. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨਸ੍ਸਤਿ વਤ ਭੋ ਲੋਕੋ, વਿਨਸ੍ਸਤਿ વਤ ਭੋ ਲੋਕੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਤਿ 75, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯਾ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ; ਏવਮੇવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ ਪਥવਿਯਂ ਨਿਹਨ੍ਤ੍વਾ 76 ਯੇਨ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਦੇਸੇਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਧਮ੍ਮਂ, ਦੇਸੇਤੁ ਸੁਗਤੋ ਧਮ੍ਮਂ, ਸਨ੍ਤਿ 77 ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ; ਅਸ੍ਸવਨਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ’ਤਿ।

    66. ‘‘Atha kho, bhikkhave, aññatarassa mahābrahmuno vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi – ‘nassati vata bho loko, vinassati vata bho loko, yatra hi nāma vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa appossukkatāya cittaṃ namati 78, no dhammadesanāyā’ti. Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evameva brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa purato pāturahosi. Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā dakkhiṇaṃ jāṇumaṇḍalaṃ pathaviyaṃ nihantvā 79 yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenañjaliṃ paṇāmetvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘desetu, bhante, bhagavā dhammaṃ, desetu sugato dhammaṃ, santi 80 sattā apparajakkhajātikā; assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro’ti.

    ੬੭. ‘‘ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ 81, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਅਧਿਗਤੋ ਖੋ ਮ੍ਯਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਦੁਦ੍ਦਸੋ ਦੁਰਨੁਬੋਧੋ ਸਨ੍ਤੋ ਪਣੀਤੋ ਅਤਕ੍ਕਾવਚਰੋ ਨਿਪੁਣੋ ਪਣ੍ਡਿਤવੇਦਨੀਯੋ। ਆਲਯਰਾਮਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਪਜਾ ਆਲਯਰਤਾ ਆਲਯਸਮ੍ਮੁਦਿਤਾ। ਆਲਯਰਾਮਾਯ ਖੋ ਪਨ ਪਜਾਯ ਆਲਯਰਤਾਯ ਆਲਯਸਮ੍ਮੁਦਿਤਾਯ ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ। ਇਦਮ੍ਪਿ ਖੋ ਠਾਨਂ ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਯਦਿਦਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਾਕ੍ਖਯੋ વਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਅਹਞ੍ਚੇવ ਖੋ ਪਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਂ, ਪਰੇ ਚ ਮੇ ਨ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ; ਸੋ ਮਮਸ੍ਸ ਕਿਲਮਥੋ, ਸਾ ਮਮਸ੍ਸ વਿਹੇਸਾ’’ਤਿ। ਅਪਿਸ੍ਸੁ ਮਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ , ਇਮਾ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ ਗਾਥਾਯੋ ਪਟਿਭਂਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ –

    67. ‘‘Evaṃ vutte 82, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho taṃ mahābrahmānaṃ etadavoca – ‘mayhampi kho, brahme, etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ dhammaṃ deseyya’’nti. Tassa mayhaṃ, brahme, etadahosi – ‘‘adhigato kho myāyaṃ dhammo gambhīro duddaso duranubodho santo paṇīto atakkāvacaro nipuṇo paṇḍitavedanīyo. Ālayarāmā kho panāyaṃ pajā ālayaratā ālayasammuditā. Ālayarāmāya kho pana pajāya ālayaratāya ālayasammuditāya duddasaṃ idaṃ ṭhānaṃ yadidaṃ idappaccayatāpaṭiccasamuppādo. Idampi kho ṭhānaṃ duddasaṃ yadidaṃ sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ahañceva kho pana dhammaṃ deseyyaṃ, pare ca me na ājāneyyuṃ; so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’’ti. Apissu maṃ, brahme , imā anacchariyā gāthāyo paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā –

    ‘‘ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਮੇ ਅਧਿਗਤਂ, ਹਲਂ ਦਾਨਿ ਪਕਾਸਿਤੁਂ।

    ‘‘Kicchena me adhigataṃ, halaṃ dāni pakāsituṃ;

    ਰਾਗਦੋਸਪਰੇਤੇਹਿ, ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਸਮ੍ਬੁਧੋ॥

    Rāgadosaparetehi, nāyaṃ dhammo susambudho.

    ‘‘ਪਟਿਸੋਤਗਾਮਿਂ ਨਿਪੁਣਂ, ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਅਣੁਂ।

    ‘‘Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ, gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ;

    ਰਾਗਰਤ੍ਤਾ ਨ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੇਨ ਆવੁਟਾ’’ਤਿ॥

    Rāgarattā na dakkhanti, tamokhandhena āvuṭā’’ti.

    ‘ਇਤਿਹ ਮੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯਾ’ਤਿ।

    ‘Itiha me, brahme, paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ nami, no dhammadesanāyā’ti.

    ੬੮. ‘‘ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ…ਪੇ॰… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਦੇਸੇਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਧਮ੍ਮਂ, ਦੇਸੇਤੁ ਸੁਗਤੋ ਧਮ੍ਮਂ, ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ, ਅਸ੍ਸવਨਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ’ਤਿ।

    68. ‘‘Dutiyampi kho, bhikkhave, so mahābrahmā…pe… tatiyampi kho, bhikkhave, so mahābrahmā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘desetu, bhante, bhagavā dhammaṃ, desetu sugato dhammaṃ, santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro’ti.

    ੬੯. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਚ ਅਜ੍ਝੇਸਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਚ ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਸਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ 83 ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੇ 84 વਿਹਰਨ੍ਤੇ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੇ 85 વਿਹਰਨ੍ਤੇ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਲਿਨਿਯਂ વਾ ਪਦੁਮਿਨਿਯਂ વਾ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਿਨਿਯਂ વਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਉਪ੍ਪਲਾਨਿ વਾ ਪਦੁਮਾਨਿ વਾ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾਨਿ વਾ ਉਦਕੇ ਜਾਤਾਨਿ ਉਦਕੇ ਸਂવਡ੍ਢਾਨਿ ਉਦਕਾਨੁਗ੍ਗਤਾਨਿ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਮੁਗ੍ਗਪੋਸੀਨਿ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਉਪ੍ਪਲਾਨਿ વਾ ਪਦੁਮਾਨਿ વਾ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾਨਿ વਾ ਉਦਕੇ ਜਾਤਾਨਿ ਉਦਕੇ ਸਂવਡ੍ਢਾਨਿ ਸਮੋਦਕਂ ਠਿਤਾਨਿ। ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਉਪ੍ਪਲਾਨਿ વਾ ਪਦੁਮਾਨਿ વਾ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾਨਿ વਾ ਉਦਕੇ ਜਾਤਾਨਿ ਉਦਕੇ ਸਂવਡ੍ਢਾਨਿ ਉਦਕਾ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮ੍ਮ ਠਿਤਾਨਿ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਾਨਿ ਉਦਕੇਨ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸ ਸਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸ੍વਾਕਾਰੇ ਦ੍વਾਕਾਰੇ ਸੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੇ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨ ਪਰਲੋਕવਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੇ।

    69. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho brahmuno ca ajjhesanaṃ viditvā sattesu ca kāruññataṃ paṭicca buddhacakkhunā lokaṃ volokesi. Addasā kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho buddhacakkhunā lokaṃ volokento satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye 86 appekacce paralokavajjabhayadassāvine 87 viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine 88 viharante. Seyyathāpi nāma uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānuggatāni anto nimuggaposīni. Appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni samodakaṃ ṭhitāni. Appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakā accuggamma ṭhitāni anupalittāni udakena. Evameva kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho buddhacakkhunā lokaṃ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye appekacce paralokavajjabhayadassāvine viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassāvine viharante.

    ੭੦. ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਗਾਥਾਹਿ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ –

    70. ‘‘Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa cetasā cetoparivitakkamaññāya vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –

    ‘ਸੇਲੇ ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧਨਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਯਥਾਪਿ ਪਸ੍ਸੇ ਜਨਤਂ ਸਮਨ੍ਤਤੋ।

    ‘Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito, yathāpi passe janataṃ samantato;

    ਤਥੂਪਮਂ ਧਮ੍ਮਮਯਂ ਸੁਮੇਧ, ਪਾਸਾਦਮਾਰੁਯ੍ਹ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ॥

    Tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedha, pāsādamāruyha samantacakkhu.

    ‘ਸੋਕਾવਤਿਣ੍ਣਂ 89 ਜਨਤਮਪੇਤਸੋਕੋ,

    ‘Sokāvatiṇṇaṃ 90 janatamapetasoko,

    ਅવੇਕ੍ਖਸ੍ਸੁ ਜਾਤਿਜਰਾਭਿਭੂਤਂ।

    Avekkhassu jātijarābhibhūtaṃ;

    ਉਟ੍ਠੇਹਿ વੀਰ વਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮ,

    Uṭṭhehi vīra vijitasaṅgāma,

    ਸਤ੍ਥવਾਹ ਅਣਣ વਿਚਰ ਲੋਕੇ॥

    Satthavāha aṇaṇa vicara loke.

    ਦੇਸਸ੍ਸੁ 91 ਭਗવਾ ਧਮ੍ਮਂ,

    Desassu 92 bhagavā dhammaṃ,

    ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ॥

    Aññātāro bhavissantī’ti.

    ੭੧. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਂ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਗਾਥਾਯ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ –

    71. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho taṃ mahābrahmānaṃ gāthāya ajjhabhāsi –

    ‘ਅਪਾਰੁਤਾ ਤੇਸਂ ਅਮਤਸ੍ਸ ਦ੍વਾਰਾ,

    ‘Apārutā tesaṃ amatassa dvārā,

    ਯੇ ਸੋਤવਨ੍ਤੋ ਪਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤੁ ਸਦ੍ਧਂ।

    Ye sotavanto pamuñcantu saddhaṃ;

    વਿਹਿਂਸਸਞ੍ਞੀ ਪਗੁਣਂ ਨ ਭਾਸਿਂ,

    Vihiṃsasaññī paguṇaṃ na bhāsiṃ,

    ਧਮ੍ਮਂ ਪਣੀਤਂ ਮਨੁਜੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ’ਤਿ॥

    Dhammaṃ paṇītaṃ manujesu brahme’ti.

    ‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ‘ਕਤਾવਕਾਸੋ ਖੋਮ੍ਹਿ વਿਪਸ੍ਸਿਨਾ ਭਗવਤਾ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯਾ’ਤਿ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ।

    ‘‘Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā ‘katāvakāso khomhi vipassinā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammadesanāyā’ti vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tattheva antaradhāyi.

    ਅਗ੍ਗਸਾવਕਯੁਗਂ

    Aggasāvakayugaṃ

    ੭੨. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਪਠਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਂ, ਕੋ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ? ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਯਂ ਖੋ ਖਣ੍ਡੋ ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਪਟਿવਸਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ વਿਯਤ੍ਤਾ ਮੇਧਾવਿਨੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਖਣ੍ਡਸ੍ਸ ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਂ , ਤੇ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇવ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ।

    72. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa etadahosi – ‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ, ko imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissatī’ti? Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa etadahosi – ‘ayaṃ kho khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasanti paṇḍitā viyattā medhāvino dīgharattaṃ apparajakkhajātikā. Yaṃnūnāhaṃ khaṇḍassa ca rājaputtassa, tissassa ca purohitaputtassa paṭhamaṃ dhammaṃ deseyyaṃ , te imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissantī’ti.

    ੭੩. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ; ਏવਮੇવ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਖੇਮੇ ਮਿਗਦਾਯੇ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਦਾਯਪਾਲਂ 93 ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਏਹਿ ਤ੍વਂ, ਸਮ੍ਮ ਦਾਯਪਾਲ, ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਖਣ੍ਡਞ੍ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਂ ਤਿਸ੍ਸਞ੍ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਂ ਏવਂ વਦੇਹਿ – વਿਪਸ੍ਸੀ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਖੇਮੇ ਮਿਗਦਾਯੇ વਿਹਰਤਿ, ਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋ’ਤਿ। ‘ਏવਂ, ਭਨ੍ਤੇ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦਾਯਪਾਲੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਖਣ੍ਡਞ੍ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਂ ਤਿਸ੍ਸਞ੍ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘વਿਪਸ੍ਸੀ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਖੇਮੇ ਮਿਗਦਾਯੇ વਿਹਰਤਿ; ਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋ’ਤਿ।

    73. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya; evameva bodhirukkhamūle antarahito bandhumatiyā rājadhāniyā kheme migadāye pāturahosi. Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dāyapālaṃ 94 āmantesi – ‘ehi tvaṃ, samma dāyapāla, bandhumatiṃ rājadhāniṃ pavisitvā khaṇḍañca rājaputtaṃ tissañca purohitaputtaṃ evaṃ vadehi – vipassī, bhante, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ anuppatto kheme migadāye viharati, so tumhākaṃ dassanakāmo’ti. ‘Evaṃ, bhante’ti kho, bhikkhave, dāyapālo vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa paṭissutvā bandhumatiṃ rājadhāniṃ pavisitvā khaṇḍañca rājaputtaṃ tissañca purohitaputtaṃ etadavoca – ‘vipassī, bhante, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ anuppatto kheme migadāye viharati; so tumhākaṃ dassanakāmo’ti.

    ੭੪. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਖਣ੍ਡੋ ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਾਨਿ ਯਾਨਾਨਿ ਯੋਜਾਪੇਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦਂ ਭਦ੍ਦਂ ਯਾਨਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦੇਹਿ ਭਦ੍ਦੇਹਿ ਯਾਨੇਹਿ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਿਂਸੁ। ਯੇਨ ਖੇਮੋ ਮਿਗਦਾਯੋ ਤੇਨ ਪਾਯਿਂਸੁ। ਯਾવਤਿਕਾ ਯਾਨਸ੍ਸ ਭੂਮਿ, ਯਾਨੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯਾਨਾ ਪਚ੍ਚੋਰੋਹਿਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਿਕਾવ 95 ਯੇਨ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ। ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।

    74. ‘‘Atha kho, bhikkhave, khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto bhaddāni bhaddāni yānāni yojāpetvā bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi bandhumatiyā rājadhāniyā niyyiṃsu. Yena khemo migadāyo tena pāyiṃsu. Yāvatikā yānassa bhūmi, yānena gantvā yānā paccorohitvā pattikāva 96 yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkamiṃsu. Upasaṅkamitvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ੭੫. ‘‘ਤੇਸਂ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ 97 ਕਥੇਸਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦਾਨਕਥਂ ਸੀਲਕਥਂ ਸਗ੍ਗਕਥਂ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਯਦਾ ਤੇ ਭਗવਾ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਕਲ੍ਲਚਿਤ੍ਤੇ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੇ વਿਨੀવਰਣਚਿਤ੍ਤੇ ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇ, ਅਥ ਯਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਮੁਕ੍ਕਂਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਤਂ ਪਕਾਸੇਸਿ – ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮੁਦਯਂ ਨਿਰੋਧਂ ਮਗ੍ਗਂ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਸੁਦ੍ਧਂ વਤ੍ਥਂ ਅਪਗਤਕਾਲ਼ਕਂ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਰਜਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਖਣ੍ਡਸ੍ਸ ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਆਸਨੇ વਿਰਜਂ વੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ।

    75. ‘‘Tesaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho anupubbiṃ kathaṃ 98 kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva khaṇḍassa ca rājaputtassa tissassa ca purohitaputtassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ, sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti.

    ੭੬. ‘‘ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ વਿਦਿਤਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯੋਗਾਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ ਤਿਣ੍ਣવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ વਿਗਤਕਥਂਕਥਾ વੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਭਗવਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਤੇ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ। ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’ਨ੍ਤਿ।

    76. ‘‘Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavocuṃ – ‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca. Labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyāma upasampada’nti.

    ੭੭. ‘‘ਅਲਤ੍ਥੁਂ ਖੋ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਖਣ੍ਡੋ ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਲਤ੍ਥੁਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ। ਤੇ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਸਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਸਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਸਿ; ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ 99 ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਤੇਸਂ વਿਪਸ੍ਸਿਨਾ ਭਗવਤਾ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮਾਦਪਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਯਮਾਨਾਨਂ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ વਿਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ।

    77. ‘‘Alatthuṃ kho , bhikkhave, khaṇḍo ca rājaputto, tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike pabbajjaṃ alatthuṃ upasampadaṃ. Te vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi; saṅkhārānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nibbāne 100 ānisaṃsaṃ pakāsesi. Tesaṃ vipassinā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammiyā kathāya sandassiyamānānaṃ samādapiyamānānaṃ samuttejiyamānānaṃ sampahaṃsiyamānānaṃ nacirasseva anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.

    ਮਹਾਜਨਕਾਯਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ

    Mahājanakāyapabbajjā

    ੭੮. ‘‘ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ – ‘વਿਪਸ੍ਸੀ ਕਿਰ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਖੇਮੇ ਮਿਗਦਾਯੇ વਿਹਰਤਿ। ਖਣ੍ਡੋ ਚ ਕਿਰ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ’ਤਿ। ਸੁਤ੍વਾਨ ਨੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਨ ਹਿ ਨੂਨ ਸੋ ਓਰਕੋ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੋ, ਨ ਸਾ ਓਰਕਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਯਤ੍ਥ ਖਣ੍ਡੋ ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ। ਖਣ੍ਡੋ ਚ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍વਾ ਕਾਸਾਯਾਨਿ વਤ੍ਥਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਯੇਨ ਖੇਮੋ ਮਿਗਦਾਯੋ ਯੇਨ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।

    78. ‘‘Assosi kho, bhikkhave, bandhumatiyā rājadhāniyā mahājanakāyo caturāsītipāṇasahassāni – ‘vipassī kira bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ anuppatto kheme migadāye viharati. Khaṇḍo ca kira rājaputto tisso ca purohitaputto vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā’ti. Sutvāna nesaṃ etadahosi – ‘na hi nūna so orako dhammavinayo, na sā orakā pabbajjā, yattha khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitā. Khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajissanti, kimaṅgaṃ pana maya’nti. Atha kho so, bhikkhave, mahājanakāyo caturāsītipāṇasahassāni bandhumatiyā rājadhāniyā nikkhamitvā yena khemo migadāyo yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ੭੯. ‘‘ਤੇਸਂ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦਾਨਕਥਂ ਸੀਲਕਥਂ ਸਗ੍ਗਕਥਂ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਯਦਾ ਤੇ ਭਗવਾ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਕਲ੍ਲਚਿਤ੍ਤੇ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੇ વਿਨੀવਰਣਚਿਤ੍ਤੇ ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇ , ਅਥ ਯਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਮੁਕ੍ਕਂਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਤਂ ਪਕਾਸੇਸਿ – ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮੁਦਯਂ ਨਿਰੋਧਂ ਮਗ੍ਗਂ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਸੁਦ੍ਧਂ વਤ੍ਥਂ ਅਪਗਤਕਾਲ਼ਕਂ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਰਜਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਤੇਸਂ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਆਸਨੇ વਿਰਜਂ વੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ।

    79. ‘‘Tesaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte , atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva tesaṃ caturāsītipāṇasahassānaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti.

    ੮੦. ‘‘ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ વਿਦਿਤਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯੋਗਾਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ ਤਿਣ੍ਣવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ વਿਗਤਕਥਂਕਥਾ વੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਭਗવਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਤੇ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ 101। ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ।

    80. ‘‘Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavocuṃ – ‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca 102. Labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ labheyyāma upasampada’’nti.

    ੮੧. ‘‘ਅਲਤ੍ਥੁਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾਨਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਅਲਤ੍ਥੁਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ। ਤੇ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਸਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਸਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਸਿ; ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਤੇਸਂ વਿਪਸ੍ਸਿਨਾ ਭਗવਤਾ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮਾਦਪਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਯਮਾਨਾਨਂ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ વਿਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ।

    81. ‘‘Alatthuṃ kho, bhikkhave, tāni caturāsītipāṇasahassāni vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike pabbajjaṃ, alatthuṃ upasampadaṃ. Te vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi; saṅkhārānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nibbāne ānisaṃsaṃ pakāsesi. Tesaṃ vipassinā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammiyā kathāya sandassiyamānānaṃ samādapiyamānānaṃ samuttejiyamānānaṃ sampahaṃsiyamānānaṃ nacirasseva anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.

    ਪੁਰਿਮਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ

    Purimapabbajitānaṃ dhammābhisamayo

    ੮੨. ‘‘ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾਨਿ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਬ੍ਬਜਿਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ – ‘વਿਪਸ੍ਸੀ ਕਿਰ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਖੇਮੇ ਮਿਗਦਾਯੇ વਿਹਰਤਿ, ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਿਰ ਦੇਸੇਤੀ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾਨਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਬ੍ਬਜਿਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਯੇਨ ਖੇਮੋ ਮਿਗਦਾਯੋ ਯੇਨ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ।

    82. ‘‘Assosuṃ kho, bhikkhave, tāni purimāni caturāsītipabbajitasahassāni – ‘vipassī kira bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ anuppatto kheme migadāye viharati, dhammañca kira desetī’ti. Atha kho, bhikkhave, tāni caturāsītipabbajitasahassāni yena bandhumatī rājadhānī yena khemo migadāyo yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.

    ੮੩. ‘‘ਤੇਸਂ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦਾਨਕਥਂ ਸੀਲਕਥਂ ਸਗ੍ਗਕਥਂ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਯਦਾ ਤੇ ਭਗવਾ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਕਲ੍ਲਚਿਤ੍ਤੇ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੇ વਿਨੀવਰਣਚਿਤ੍ਤੇ ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇ, ਅਥ ਯਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਮੁਕ੍ਕਂਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਤਂ ਪਕਾਸੇਸਿ – ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮੁਦਯਂ ਨਿਰੋਧਂ ਮਗ੍ਗਂ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਸੁਦ੍ਧਂ વਤ੍ਥਂ ਅਪਗਤਕਾਲ਼ਕਂ ਸਮ੍ਮਦੇવ ਰਜਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਤੇਸਂ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਬ੍ਬਜਿਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਆਸਨੇ વਿਰਜਂ વੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ।

    83. ‘‘Tesaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā te bhagavā aññāsi kallacitte muducitte vinīvaraṇacitte udaggacitte pasannacitte, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā, taṃ pakāsesi – dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva tesaṃ caturāsītipabbajitasahassānaṃ tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti.

    ੮੪. ‘‘ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ વਿਦਿਤਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਯੋਗਾਲ਼੍ਹਧਮ੍ਮਾ ਤਿਣ੍ਣવਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ વਿਗਤਕਥਂਕਥਾ વੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ , ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤਂ વਾ ਉਕ੍ਕੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ વਾ વਿવਰੇਯ੍ਯ, ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ વਾ ਮਗ੍ਗਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ વਾ ਤੇਲਪਜ੍ਜੋਤਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਰੂਪਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਏવਮੇવਂ ਭਗવਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਾਸਿਤੋ। ਏਤੇ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ। ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ।

    84. ‘‘Te diṭṭhadhammā pattadhammā viditadhammā pariyogāḷhadhammā tiṇṇavicikicchā vigatakathaṃkathā vesārajjappattā aparappaccayā satthusāsane vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavocuṃ – ‘abhikkantaṃ , bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Ete mayaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāma dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāma mayaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ labheyyāma upasampada’’nti.

    ੮੫. ‘‘ਅਲਤ੍ਥੁਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾਨਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਬ੍ਬਜਿਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਲਤ੍ਥੁਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ। ਤੇ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਸਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਸਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਸਿ; ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਸਿ। ਤੇਸਂ વਿਪਸ੍ਸਿਨਾ ਭਗવਤਾ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮਾਦਪਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜਿਯਮਾਨਾਨਂ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਯਮਾਨਾਨਂ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇવ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਆਸવੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ વਿਮੁਚ੍ਚਿਂਸੁ।

    85. ‘‘Alatthuṃ kho, bhikkhave, tāni caturāsītipabbajitasahassāni vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa santike pabbajjaṃ alatthuṃ upasampadaṃ. Te vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi; saṅkhārānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nibbāne ānisaṃsaṃ pakāsesi. Tesaṃ vipassinā bhagavatā arahatā sammāsambuddhena dhammiyā kathāya sandassiyamānānaṃ samādapiyamānānaṃ samuttejiyamānānaṃ sampahaṃsiyamānānaṃ nacirasseva anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.

    ਚਾਰਿਕਾਅਨੁਜਾਨਨਂ

    Cārikāanujānanaṃ

    ੮੬. ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਪਟਿવਸਤਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏવਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਮਹਾ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਪਟਿવਸਤਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯਂ – ‘ਚਰਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਾਰਿਕਂ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ; ਮਾ ਏਕੇਨ ਦ੍વੇ ਅਗਮਿਤ੍ਥ; ਦੇਸੇਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , ਧਮ੍ਮਂ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਥ। ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ, ਅਸ੍ਸવਨਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ। ਅਪਿ ਚ ਛਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾ’’’ਤਿ।

    86. ‘‘Tena kho pana, bhikkhave, samayena bandhumatiyā rājadhāniyā mahābhikkhusaṅgho paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ. Atha kho, bhikkhave, vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘mahā kho etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ, yaṃnūnāhaṃ bhikkhū anujāneyyaṃ – ‘caratha, bhikkhave, cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave , dhammaṃ ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetha. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro. Api ca channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyā’’’ti.

    ੮੭. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਏવਮੇવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਯੇਨ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਏવਮੇਤਂ, ਭਗવਾ, ਏવਮੇਤਂ, ਸੁਗਤ। ਮਹਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਰਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਪਟਿવਸਤਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਅਨੁਜਾਨਾਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ – ‘‘ਚਰਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਾਰਿਕਂ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ; ਮਾ ਏਕੇਨ ਦ੍વੇ ਅਗਮਿਤ੍ਥ; ਦੇਸੇਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਥ। ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ, ਅਸ੍ਸવਨਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ’’ਤਿ 103। ਅਪਿ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਤਥਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਛਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾ’ਤਿ। ਇਦਮવੋਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਇਦਂ વਤ੍વਾ વਿਪਸ੍ਸਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ।

    87. ‘‘Atha kho, bhikkhave, aññataro mahābrahmā vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa cetasā cetoparivitakkamaññāya seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya. Evameva brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa purato pāturahosi. Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho tenañjaliṃ paṇāmetvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ etadavoca – ‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata. Mahā kho, bhante, etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ, anujānātu, bhante, bhagavā bhikkhū – ‘‘caratha, bhikkhave, cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave, dhammaṃ ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetha. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro’’ti 104. Api ca, bhante, mayaṃ tathā karissāma yathā bhikkhū channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamissanti pātimokkhuddesāyā’ti. Idamavoca, bhikkhave, so mahābrahmā, idaṃ vatvā vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tattheva antaradhāyi.

    ੮੮. ‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਾ વੁਟ੍ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਇਧ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏવਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ਮਹਾ ਖੋ ਏਤਰਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਪਟਿવਸਤਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ । ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯਂ – ‘ਚਰਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਾਰਿਕਂ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ; ਮਾ ਏਕੇਨ ਦ੍વੇ ਅਗਮਿਤ੍ਥ; ਦੇਸੇਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਥ। ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ, ਅਸ੍ਸવਨਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ। ਅਪਿ ਚ, ਛਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾਤਿ।

    88. ‘‘Atha kho, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi – ‘idha mayhaṃ, bhikkhave, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – mahā kho etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ . Yaṃnūnāhaṃ bhikkhū anujāneyyaṃ – ‘caratha, bhikkhave, cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave, dhammaṃ ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetha. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro. Api ca, channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyāti.

    ‘‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਮ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿવਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਮਮ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਏવਮੇਤਂ, ਭਗવਾ, ਏવਮੇਤਂ, ਸੁਗਤ। ਮਹਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਰਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ ਰਾਜਧਾਨਿਯਾ ਪਟਿવਸਤਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ। ਅਨੁਜਾਨਾਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ – ‘ਚਰਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਾਰਿਕਂ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ; ਮਾ ਏਕੇਨ ਦ੍વੇ ਅਗਮਿਤ੍ਥ; ਦੇਸੇਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਂ…ਪੇ॰… ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ , ਅਸ੍ਸવਨਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ’ਤਿ। ਅਪਿ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਤਥਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਛਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾ’’ਤਿ। ਇਦਮવੋਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ, ਇਦਂ વਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ’।

    ‘‘‘Atha kho, bhikkhave, aññataro mahābrahmā mama cetasā cetoparivitakkamaññāya seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva brahmaloke antarahito mama purato pāturahosi. Atha kho so, bhikkhave, mahābrahmā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yenāhaṃ tenañjaliṃ paṇāmetvā maṃ etadavoca – ‘‘evametaṃ, bhagavā, evametaṃ, sugata. Mahā kho, bhante, etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā paṭivasati aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ. Anujānātu, bhante, bhagavā bhikkhū – ‘caratha, bhikkhave, cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave, dhammaṃ…pe… santi sattā apparajakkhajātikā , assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro’ti. Api ca, bhante, mayaṃ tathā karissāma, yathā bhikkhū channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamissanti pātimokkhuddesāyā’’ti. Idamavoca, bhikkhave, so mahābrahmā, idaṃ vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tattheva antaradhāyi’.

    ‘‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਰਥ ਚਾਰਿਕਂ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ; ਮਾ ਏਕੇਨ ਦ੍વੇ ਅਗਮਿਤ੍ਥ; ਦੇਸੇਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਥ। ਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ, ਅਸ੍ਸવਨਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ। ਅਪਿ ਚ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਛਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਏਕਾਹੇਨੇવ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ।

    ‘‘‘Anujānāmi, bhikkhave, caratha cārikaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ; mā ekena dve agamittha; desetha, bhikkhave, dhammaṃ ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāsetha. Santi sattā apparajakkhajātikā, assavanatā dhammassa parihāyanti, bhavissanti dhammassa aññātāro. Api ca, bhikkhave, channaṃ channaṃ vassānaṃ accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyā’ti. Atha kho, bhikkhave, bhikkhū yebhuyyena ekāheneva janapadacārikaṃ pakkamiṃsu.

    ੮੯. ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਆવਾਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਮ੍ਹਿ ਹਿ વਸ੍ਸੇ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਦੇવਤਾ ਸਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸਾવੇਸੁਂ – ‘ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਖੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਏਕਂ વਸ੍ਸਂ; ਪਞ੍ਚ ਦਾਨਿ વਸ੍ਸਾਨਿ ਸੇਸਾਨਿ ; ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ વਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾ’ਤਿ। ਦ੍વੀਸੁ વਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਸੁ… ਤੀਸੁ વਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਸੁ… ਚਤੂਸੁ વਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਸੁ… ਪਞ੍ਚਸੁ વਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਸੁ ਦੇવਤਾ ਸਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸਾવੇਸੁਂ – ‘ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਨਿ ਖੋ , ਮਾਰਿਸਾ, ਪਞ੍ਚવਸ੍ਸਾਨਿ; ਏਕਂ ਦਾਨਿ વਸ੍ਸਂ ਸੇਸਂ; ਏਕਸ੍ਸ વਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾ’ਤਿ। ਛਸੁ વਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਸੁ ਦੇવਤਾ ਸਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸਾવੇਸੁਂ – ‘ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਨਿ ਖੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ, ਸਮਯੋ ਦਾਨਿ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾ’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਸਕੇਨ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੇਨ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਦੇવਤਾਨਂ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾવੇਨ ਏਕਾਹੇਨੇવ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਂ ਰਾਜਧਾਨਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯਾਤਿ 105।

    89. ‘‘Tena kho pana samayena jambudīpe caturāsīti āvāsasahassāni honti. Ekamhi hi vasse nikkhante devatā saddamanussāvesuṃ – ‘nikkhantaṃ kho, mārisā, ekaṃ vassaṃ; pañca dāni vassāni sesāni ; pañcannaṃ vassānaṃ accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyā’ti. Dvīsu vassesu nikkhantesu… tīsu vassesu nikkhantesu… catūsu vassesu nikkhantesu… pañcasu vassesu nikkhantesu devatā saddamanussāvesuṃ – ‘nikkhantāni kho , mārisā, pañcavassāni; ekaṃ dāni vassaṃ sesaṃ; ekassa vassassa accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyā’ti. Chasu vassesu nikkhantesu devatā saddamanussāvesuṃ – ‘nikkhantāni kho, mārisā, chabbassāni, samayo dāni bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamituṃ pātimokkhuddesāyā’ti. Atha kho te, bhikkhave, bhikkhū appekacce sakena iddhānubhāvena appekacce devatānaṃ iddhānubhāvena ekāheneva bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamiṃsu pātimokkhuddesāyāti 106.

    ੯੦. ‘‘ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਏવਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਤਿ –

    90. ‘‘Tatra sudaṃ, bhikkhave, vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho bhikkhusaṅghe evaṃ pātimokkhaṃ uddisati –

    ‘ਖਨ੍ਤੀ ਪਰਮਂ ਤਪੋ ਤਿਤਿਕ੍ਖਾ,

    ‘Khantī paramaṃ tapo titikkhā,

    ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਂ વਦਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ।

    Nibbānaṃ paramaṃ vadanti buddhā;

    ਨ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਪਰੂਪਘਾਤੀ,

    Na hi pabbajito parūpaghātī,

    ਨ ਸਮਣੋ 107 ਹੋਤਿ ਪਰਂ વਿਹੇਠਯਨ੍ਤੋ॥

    Na samaṇo 108 hoti paraṃ viheṭhayanto.

    ‘ਸਬ੍ਬਪਾਪਸ੍ਸ ਅਕਰਣਂ, ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ।

    ‘Sabbapāpassa akaraṇaṃ, kusalassa upasampadā;

    ਸਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯੋਦਪਨਂ, ਏਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਸਾਸਨਂ॥

    Sacittapariyodapanaṃ, etaṃ buddhānasāsanaṃ.

    ‘ਅਨੂਪવਾਦੋ ਅਨੂਪਘਾਤੋ 109, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਚ ਸਂવਰੋ।

    ‘Anūpavādo anūpaghāto 110, pātimokkhe ca saṃvaro;

    ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾ ਚ ਭਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂ, ਪਨ੍ਤਞ੍ਚ ਸਯਨਾਸਨਂ।

    Mattaññutā ca bhattasmiṃ, pantañca sayanāsanaṃ;

    ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ ਚ ਆਯੋਗੋ, ਏਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਸਾਸਨ’ਨ੍ਤਿ॥

    Adhicitte ca āyogo, etaṃ buddhānasāsana’nti.

    ਦੇવਤਾਰੋਚਨਂ

    Devatārocanaṃ

    ੯੧. ‘‘ਏਕਮਿਦਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਯਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ વਿਹਰਾਮਿ ਸੁਭਗવਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਰਹੋਗਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨਸ੍ਸ ਏવਂ ਚੇਤਸੋ ਪਰਿવਿਤਕ੍ਕੋ ਉਦਪਾਦਿ – ‘ਨ ਖੋ ਸੋ ਸਤ੍ਤਾવਾਸੋ ਸੁਲਭਰੂਪੋ, ਯੋ ਮਯਾ ਅਨਾવੁਤ੍ਥਪੁਬ੍ਬੋ 111 ਇਮਿਨਾ ਦੀਘੇਨ ਅਦ੍ਧੁਨਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸੇਹਿ ਦੇવੇਹਿ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਯੇਨ ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸਾ ਦੇવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਬਲવਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ વਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਯਂ ਸੁਭਗવਨੇ ਸਾਲਰਾਜਮੂਲੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਅવਿਹੇਸੁ ਦੇવੇਸੁ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿਂ । ਤਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਨਿਕਾਯੇ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ 112 ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾ ਦੇવਤਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਇਤੋ ਸੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਏਕਨવੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਯਂ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ । વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਾਟਲਿਯਾ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਖਣ੍ਡਤਿਸ੍ਸਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਸੀਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਇਮੇ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸੋਕੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਬਨ੍ਧੁਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ , ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏવਂ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਅਹੋਸਿ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਏવਂ ਪਧਾਨਂ ਏવਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਏવਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਂ। ਤੇ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸਾ, વਿਪਸ੍ਸਿਮ੍ਹਿ ਭਗવਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ વਿਰਾਜੇਤ੍વਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ …ਪੇ॰…

    91. ‘‘Ekamidāhaṃ, bhikkhave, samayaṃ ukkaṭṭhāyaṃ viharāmi subhagavane sālarājamūle. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘na kho so sattāvāso sulabharūpo, yo mayā anāvutthapubbo 113 iminā dīghena addhunā aññatra suddhāvāsehi devehi. Yaṃnūnāhaṃ yena suddhāvāsā devā tenupasaṅkameyya’nti. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva ukkaṭṭhāyaṃ subhagavane sālarājamūle antarahito avihesu devesu pāturahosiṃ . Tasmiṃ, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni 114 yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘ito so, mārisā, ekanavutikappe yaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi, khattiyakule udapādi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi . Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asītivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pāṭaliyā mūle abhisambuddho. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa khaṇḍatissaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asoko nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Vipassissa, mārisa, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bandhumā nāma rājā pitā ahosi. Bandhumatī nāma devī mātā ahosi janetti. Bandhumassa rañño bandhumatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi. Vipassissa, mārisā , bhagavato arahato sammāsambuddhassa evaṃ abhinikkhamanaṃ ahosi evaṃ pabbajjā evaṃ padhānaṃ evaṃ abhisambodhi evaṃ dhammacakkappavattanaṃ. Te mayaṃ, mārisā, vipassimhi bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti …pe…

    ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਨਿਕਾਯੇ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ 115 ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾ ਦੇવਤਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਖੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਭਗવਾ ਏਤਰਹਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਭਗવਾ, ਮਾਰਿਸਾ, ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਭਗવਾ, ਮਾਰਿਸਾ, ਗੋਤਮੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਅਪ੍ਪਕਂ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਲਹੁਕਂ ਯੋ ਚਿਰਂ ਜੀવਤਿ, ਸੋ વਸ੍ਸਸਤਂ ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਭਗવਾ, ਮਾਰਿਸਾ, ਅਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ । ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਅਯਂ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਆਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਮਾਯਾ ਨਾਮ ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਏવਂ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਅਹੋਸਿ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਏવਂ ਪਧਾਨਂ ਏવਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਏવਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਂ। ਤੇ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ વਿਰਾਜੇਤ੍વਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ।

    ‘‘Tasmiṃyeva kho, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni 116 yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘imasmiṃyeva kho, mārisā, bhaddakappe bhagavā etarahi arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno. Bhagavā, mārisā, khattiyo jātiyā khattiyakule uppanno. Bhagavā, mārisā, gotamo gottena. Bhagavato, mārisā, appakaṃ āyuppamāṇaṃ parittaṃ lahukaṃ yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo. Bhagavā, mārisā, assatthassa mūle abhisambuddho. Bhagavato, mārisā, sāriputtamoggallānaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ . Bhagavato, mārisā, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni. Bhagavato, mārisā, ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Bhagavato, mārisā, ānando nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Bhagavato, mārisā, suddhodano nāma rājā pitā ahosi. Māyā nāma devī mātā ahosi janetti. Kapilavatthu nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi. Bhagavato, mārisā, evaṃ abhinikkhamanaṃ ahosi evaṃ pabbajjā evaṃ padhānaṃ evaṃ abhisambodhi evaṃ dhammacakkappavattanaṃ. Te mayaṃ, mārisā, bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti.

    ੯੨. ‘‘ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅવਿਹੇਹਿ ਦੇવੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਅਤਪ੍ਪਾ ਦੇવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ…ਪੇ॰… ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅવਿਹੇਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਅਤਪ੍ਪੇਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਸੁਦਸ੍ਸਾ ਦੇવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ। ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅવਿਹੇਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਅਤਪ੍ਪੇਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਸੁਦਸ੍ਸੇਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਸੁਦਸ੍ਸੀ ਦੇવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ। ਅਥ ਖ੍વਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅવਿਹੇਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਅਤਪ੍ਪੇਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਸੁਦਸ੍ਸੇਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਸੁਦਸ੍ਸੀਹਿ ਚ ਦੇવੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਅਕਨਿਟ੍ਠਾ ਦੇવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ। ਤਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਨਿਕਾਯੇ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ ।

    92. ‘‘Atha khvāhaṃ, bhikkhave, avihehi devehi saddhiṃ yena atappā devā tenupasaṅkamiṃ…pe… atha khvāhaṃ, bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi saddhiṃ yena sudassā devā tenupasaṅkamiṃ. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi sudassehi ca devehi saddhiṃ yena sudassī devā tenupasaṅkamiṃ. Atha khvāhaṃ, bhikkhave, avihehi ca devehi atappehi ca devehi sudassehi ca devehi sudassīhi ca devehi saddhiṃ yena akaniṭṭhā devā tenupasaṅkamiṃ. Tasmiṃ, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu .

    ‘‘ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾ ਦੇવਤਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਇਤੋ ਸੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਏਕਨવੁਤਿਕਪ੍ਪੇ ਯਂ વਿਪਸ੍ਸੀ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਦਪਾਦਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿ। ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਦਪਾਦਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਅਹੋਸਿ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸੀਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਹੋਸਿ। વਿਪਸ੍ਸੀ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਾਟਲਿਯਾ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਖਣ੍ਡਤਿਸ੍ਸਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਂ। ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਸੀਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਇਮੇ ਤਯੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸੋਕੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧੁਮਾ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਬਨ੍ਧੁਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ। વਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏવਂ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਅਹੋਸਿ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਏવਂ ਪਧਾਨਂ ਏવਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ, ਏવਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਂ। ਤੇ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸਾ, વਿਪਸ੍ਸਿਮ੍ਹਿ ਭਗવਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ વਿਰਾਜੇਤ੍વਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ। ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਨਿਕਾਯੇ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾ ਦੇવਤਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਇਤੋ ਸੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਏਕਤਿਂਸੇ ਕਪ੍ਪੇ ਯਂ ਸਿਖੀ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਤੇ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸਾ, ਸਿਖਿਮ੍ਹਿ ਭਗવਤਿ ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇવ ਖੋ ਮਾਰਿਸਾ, ਏਕਤਿਂਸੇ ਕਪ੍ਪੇ ਯਂ વੇਸ੍ਸਭੂ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਤੇ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸਾ, વੇਸ੍ਸਭੁਮ੍ਹਿ ਭਗવਤਿ…ਪੇ॰… ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਖੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਕੋਣਾਗਮਨੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗવਾ…ਪੇ॰… ਤੇ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸਾ, ਕਕੁਸਨ੍ਧਮ੍ਹਿ ਕੋਣਾਗਮਨਮ੍ਹਿ ਕਸ੍ਸਪਮ੍ਹਿ ਭਗવਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ વਿਰਾਜੇਤ੍વਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ।

    ‘‘Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘ito so, mārisā, ekanavutikappe yaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho loke udapādi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho khattiyo jātiyā ahosi. Khattiyakule udapādi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho koṇḍañño gottena ahosi. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asītivassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi. Vipassī, mārisā, bhagavā arahaṃ sammāsambuddho pāṭaliyā mūle abhisambuddho. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa khaṇḍatissaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi bhikkhusatasahassaṃ. Eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi asītibhikkhusahassāni. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa ime tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa asoko nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa bandhumā nāma rājā pitā ahosi bandhumatī nāma devī mātā ahosi janetti. Bandhumassa rañño bandhumatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi. Vipassissa, mārisā, bhagavato arahato sammāsambuddhassa evaṃ abhinikkhamanaṃ ahosi evaṃ pabbajjā evaṃ padhānaṃ evaṃ abhisambodhi, evaṃ dhammacakkappavattanaṃ. Te mayaṃ, mārisā, vipassimhi bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti. Tasmiṃyeva kho, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘ito so, mārisā, ekatiṃse kappe yaṃ sikhī bhagavā…pe… te mayaṃ, mārisā, sikhimhi bhagavati tasmiññeva kho mārisā, ekatiṃse kappe yaṃ vessabhū bhagavā…pe… te mayaṃ, mārisā, vessabhumhi bhagavati…pe… imasmiṃyeva kho, mārisā, bhaddakappe kakusandho koṇāgamano kassapo bhagavā…pe… te mayaṃ, mārisā, kakusandhamhi koṇāgamanamhi kassapamhi bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti.

    ੯੩. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਨਿਕਾਯੇ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਯੇਨਾਹਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਂ ਅਭਿવਾਦੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਂਸੁ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਾ ਦੇવਤਾ ਮਂ ਏਤਦવੋਚੁਂ – ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਖੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪੇ ਭਗવਾ ਏਤਰਹਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਭਗવਾ, ਮਾਰਿਸਾ, ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਜਾਤਿਯਾ, ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ। ਭਗવਾ, ਮਾਰਿਸਾ, ਗੋਤਮੋ ਗੋਤ੍ਤੇਨ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਅਪ੍ਪਕਂ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਲਹੁਕਂ ਯੋ ਚਿਰਂ ਜੀવਤਿ, ਸੋ વਸ੍ਸਸਤਂ ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਭਿਯ੍ਯੋ। ਭਗવਾ, ਮਾਰਿਸਾ, ਅਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਮੂਲੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਂ ਨਾਮ ਸਾવਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ। ਭਗવਤੋ , ਮਾਰਿਸਾ, ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਅਯਂ ਏਕੋ ਸਾવਕਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਅਹੋਸਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇવ ਖੀਣਾਸવਾਨਂ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਆਨਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਮਾਯਾ ਨਾਮ ਦੇવੀ ਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ ਜਨੇਤ੍ਤਿ। ਕਪਿਲવਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਹੋਸਿ। ਭਗવਤੋ, ਮਾਰਿਸਾ, ਏવਂ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਅਹੋਸਿ, ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਏવਂ ਪਧਾਨਂ, ਏવਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ, ਏવਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਂ। ਤੇ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸਾ, ਭਗવਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ વਿਰਾਜੇਤ੍વਾ ਇਧੂਪਪਨ੍ਨਾ’ਤਿ।

    93. ‘‘Tasmiṃyeva kho, bhikkhave, devanikāye anekāni devatāsahassāni anekāni devatāsatasahassāni yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho, bhikkhave, tā devatā maṃ etadavocuṃ – ‘imasmiṃyeva kho, mārisā, bhaddakappe bhagavā etarahi arahaṃ sammāsambuddho loke uppanno. Bhagavā, mārisā, khattiyo jātiyā, khattiyakule uppanno. Bhagavā, mārisā, gotamo gottena. Bhagavato, mārisā, appakaṃ āyuppamāṇaṃ parittaṃ lahukaṃ yo ciraṃ jīvati, so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo. Bhagavā, mārisā, assatthassa mūle abhisambuddho. Bhagavato, mārisā, sāriputtamoggallānaṃ nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ. Bhagavato , mārisā, eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni. Bhagavato, mārisā, ayaṃ eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ. Bhagavato, mārisā, ānando nāma bhikkhu upaṭṭhāko aggupaṭṭhāko ahosi. Bhagavato, mārisā, suddhodano nāma rājā pitā ahosi. Māyā nāma devī mātā ahosi janetti. Kapilavatthu nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi. Bhagavato, mārisā, evaṃ abhinikkhamanaṃ ahosi, evaṃ pabbajjā, evaṃ padhānaṃ, evaṃ abhisambodhi, evaṃ dhammacakkappavattanaṃ. Te mayaṃ, mārisā, bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmacchandaṃ virājetvā idhūpapannā’ti.

    ੯੪. ‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇવੇਸਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਾ, ਯਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿવਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ ‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿਪਿ। ‘ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿਪੀਤਿ।

    94. ‘‘Iti kho, bhikkhave, tathāgatassevesā dhammadhātu suppaṭividdhā, yassā dhammadhātuyā suppaṭividdhattā tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi. ‘Evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ’ itipīti.

    ‘‘ਦੇવਤਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ਯੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਅਤੀਤੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਛਿਨ੍ਨਪਪਞ੍ਚੇ ਛਿਨ੍ਨવਟੁਮੇ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨવਟ੍ਟੇ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖવੀਤਿવਤ੍ਤੇ ਜਾਤਿਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਨਾਮਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਗੋਤ੍ਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਯੁਗਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸਾવਕਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ ‘ਏવਂਜਚ੍ਚਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿਪਿ। ‘ਏવਂਨਾਮਾ ਏવਂਗੋਤ੍ਤਾ ਏવਂਸੀਲਾ ਏવਂਧਮ੍ਮਾ ਏવਂਪਞ੍ਞਾ ਏવਂવਿਹਾਰੀ ਏવਂવਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ ਅਹੇਸੁਂ’ ਇਤਿਪੀ’’ਤਿ।

    ‘‘Devatāpi tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ, yena tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce chinnavaṭume pariyādinnavaṭṭe sabbadukkhavītivatte jātitopi anussarati, nāmatopi anussarati, gottatopi anussarati, āyuppamāṇatopi anussarati, sāvakayugatopi anussarati, sāvakasannipātatopi anussarati ‘evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ’ itipi. ‘Evaṃnāmā evaṃgottā evaṃsīlā evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ’ itipī’’ti.

    ਇਦਮવੋਚ ਭਗવਾ। ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ।

    Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.

    ਮਹਾਪਦਾਨਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪਠਮਂ।

    Mahāpadānasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.




    Next: ੨. ਮਹਾਨਿਦਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 2. Mahānidānasuttaṃ




    Footnotes:
    1. ਭਗવਤੋ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ (ਸ੍ਯਾ॰)
    2. bhagavato vacanaṃ sutvā (syā.)
    3. ਏਕਨવੁਤੋ ਕਪ੍ਪੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰)
    4. ਏਕਤਿਂ ਸਕਪ੍ਪੋ (ਸੀ॰) ਏਕਤਿਂ ਸੋ ਕਪ੍ਪੋ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਪੀ॰)
    5. ਇਮਸ੍ਮਿਂ (ਕਤ੍ਥਚੀ)
    6. ekanavuto kappo (syā. kaṃ. pī.)
    7. ekatiṃ sakappo (sī.) ekatiṃ so kappo (syā. kaṃ. pī.)
    8. imasmiṃ (katthacī)
    9. ਜਨੇਤ੍ਤੀ (ਸ੍ਯਾ॰)
    10. janettī (syā.)
    11. ਸੁਪ੍ਪਤੀਤੋ ਨਾਮ (ਸ੍ਯਾ॰)
    12. ਯਸવਤੀ ਨਾਮ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    13. suppatīto nāma (syā.)
    14. yasavatī nāma (syā. pī.)
    15. ਕਿਂ ਕੀ ਨਾਮ (ਸ੍ਯਾ॰)
    16. kiṃ kī nāma (syā.)
    17. ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    18. cātuddisaṃ (syā.)
    19. ਤਤ੍ਰਸ੍ਸ (ਸ੍ਯਾ॰)
    20. tatrassa (syā.)
    21. ਉਦ੍ਦੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰), ਉਦਰੇਨ (ਕਤ੍ਥਚਿ)
    22. વਿਸੁਦ੍ਧੋ (ਸ੍ਯਾ॰)
    23. uddena (syā.), udarena (katthaci)
    24. visuddho (syā.)
    25. ਉਤ੍ਤਰੇਨਾਭਿਮੁਖੋ (ਸ੍ਯਾ॰) ਉਤ੍ਤਰੇਨਮੁਖੋ (ਕ॰)
    26. uttarenābhimukho (syā.) uttarenamukho (ka.)
    27. ਦੇવ ਤੇ (ਕ॰)
    28. deva te (ka.)
    29. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਦੇવ (?)
    30. imassa hi deva (?)
    31. ਪਰਾਮਸਤਿ (ਕ॰)
    32. parāmasati (ka.)
    33. ਉਪਲਿਪ੍ਪਤਿ (ਸ੍ਯਾ॰)
    34. upalippati (syā.)
    35. ਪਿਤਨ੍ਤਰਂਸੋ (ਸ੍ਯਾ॰)
    36. pitantaraṃso (syā.)
    37. ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰)
    38. dhammena samena (syā.)
    39. ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍વਾ (ਸ੍ਯਾ॰)
    40. acchādetvā (syā.)
    41. ਕੁਮਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੋ ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰੋ ਚ (ਸੀ॰ ਕ॰)
    42. kumāro brahmassaro mañjussaro ca (sī. ka.)
    43. ਯੇਨ ਦੂਰਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    44. yena dūraṃ (syā.)
    45. ਅਨਿਮਿਸਨ੍ਤੋ ਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਜਾਤਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖવੇ (ਕ॰)
    46. animisanto pekkhati, jātassa kho pana bhikkhave (ka.)
    47. ਅਟ੍ਟ ਕਰਣੇ (ਸ੍ਯਾ॰)
    48. ਅਟ੍ਟੇ ਪਨਾਯਤਿ ਞਾਣੇਨ (ਸ੍ਯਾ॰)
    49. aṭṭa karaṇe (syā.)
    50. aṭṭe panāyati ñāṇena (syā.)
    51. વਸ੍ਸਿਕੇ ਪਾਸਾਦੇ વਸ੍ਸਿਕੇ
    52. vassike pāsāde vassike
    53. ਭਦ੍ਰਂ ਯਾਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰), ਭਦ੍ਦਂ ਯਾਨਂ (ਪੀ॰) ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    54. bhadraṃ yānaṃ (syā.), bhaddaṃ yānaṃ (pī.) cattāro māse (sī. pī.)
    55. ਭਗ੍ਗਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    56. bhaggaṃ (syā.)
    57. ਸਯਮਾਨਂ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰)
    58. ਸਿਰੋਪਿਸ੍ਸ (ਸ੍ਯਾ॰)
    59. sayamānaṃ (syā. ka.)
    60. siropissa (syā.)
    61. ਸਮ੍ਮਚਰਿਯਾ (ਕ॰)
    62. ਕੁਸਲਚਰਿਯਾ (ਸ੍ਯਾ॰)
    63. sammacariyā (ka.)
    64. kusalacariyā (syā.)
    65. ਓਰਿਕਾ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰)
    66. ਕਿਮਙ੍ਗ (ਸੀ॰)
    67. orikā (sī. syā.)
    68. kimaṅga (sī.)
    69. ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ (ਸ੍ਯਾ॰)
    70. mahājanakāyo (syā.)
    71. ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    72. na kho panetaṃ (syā.)
    73. ਜਿਯ੍ਯਤਿ ਚ ਮਿਯ੍ਯਤਿ ਚ (ਕ॰)
    74. jiyyati ca miyyati ca (ka.)
    75. ਨਮਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਕ॰), ਨਮਿਸ੍ਸਤਿ (?)
    76. ਨਿਦਹਨ੍ਤੋ (ਸ੍ਯਾ॰)
    77. ਸਨ੍ਤੀ (ਸ੍ਯਾ॰)
    78. nami (syā. ka.), namissati (?)
    79. nidahanto (syā.)
    80. santī (syā.)
    81. ਅਥ ਖੋ (ਕ॰)
    82. atha kho (ka.)
    83. ਦੁવਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਭਬ੍ਬੇ ਅਭਬ੍ਬੇ (ਸ੍ਯਾ॰)
    84. ਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਕ॰)
    85. ਦਸ੍ਸਾવਿਨੋ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਕਂ॰ ਕ॰)
    86. duviññāpaye bhabbe abhabbe (syā.)
    87. dassāvino (sī. syā. kaṃ. ka.)
    88. dassāvino (sī. syā. kaṃ. ka.)
    89. ਸੋਕਾવਕਿਣ੍ਣਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    90. sokāvakiṇṇaṃ (syā.)
    91. ਦੇਸੇਤੁ (ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    92. desetu (syā. pī.)
    93. ਮਿਗਦਾਯਪਾਲਂ (ਸ੍ਯਾ॰)
    94. migadāyapālaṃ (syā.)
    95. ਪਦਿਕਾવ (ਸ੍ਯਾ॰)
    96. padikāva (syā.)
    97. ਆਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਂ (ਸੀ॰ ਪੀ॰)
    98. ānupubbikathaṃ (sī. pī.)
    99. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ (ਸ੍ਯਾ॰)
    100. nekkhamme (syā.)
    101. ( ) ਨਤ੍ਥਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ
    102. ( ) natthi aṭṭhakathāyaṃ, pāḷiyaṃ pana sabbatthapi dissati
    103. ਅਞ੍ਞਾਤਾਰੋ (ਸ੍ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)
    104. aññātāro (ssabbattha)
    105. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਯ (?)
    106. pātimokkhuddesāya (?)
    107. ਸਮਣੋ (ਸੀ॰ ਸ੍ਯਾ॰ ਪੀ॰)
    108. samaṇo (sī. syā. pī.)
    109. ਅਨੁਪવਾਦੋ ਅਨੁਪਘਾਤੋ (ਪੀ॰ ਕ॰)
    110. anupavādo anupaghāto (pī. ka.)
    111. ਅਨਜ੍ਝਾવੁਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ (ਕ॰ ਸੀ॰ ਕ॰)
    112. ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਾਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿ (ਸ੍ਯਾ॰)
    113. anajjhāvuṭṭhapubbo (ka. sī. ka.)
    114. anekāni devatāsatāni anekāni devatāsahassāni (syā.)
    115. ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਤਾਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇવਤਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿ (ਸ੍ਯਾ॰ ਏવਮੁਪਰਿਪਿ)
    116. anekāni devatāsatāni anekāni devatāsahassāni (syā. evamuparipi)



    Related texts:



    ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਦੀਘ ਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ੧. ਮਹਾਪਦਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Mahāpadānasuttavaṇṇanā

    ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਦੀਘਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ੧. ਮਹਾਪਦਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Mahāpadānasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact