| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
១០. មហាបទេសសុត្តវណ្ណនា
10. Mahāpadesasuttavaṇṇanā
១៨០. ទសមេ ភោគនគរេ វិហរតីតិ បរិនិព្ពានសមយេ ចារិកំ ចរន្តោ តំ នគរំ បត្វា តត្ថ វិហរតិ។ អានន្ទចេតិយេតិ អានន្ទយក្ខស្ស ភវនដ្ឋានេ បតិដ្ឋិតវិហារេ។ មហាបទេសេតិ មហាឱកាសេ មហាអបទេសេ វា, ពុទ្ធាទយោ មហន្តេ មហន្តេ អបទិសិត្វា វុត្តានិ មហាការណានីតិ អត្ថោ។ នេវ អភិនន្ទិតព្ពន្តិ ហដ្ឋតុដ្ឋេហិ សាធុការំ ទត្វា បុព្ពេវ ន សោតព្ពំ។ ឯវំ កតេ ហិ បច្ឆា ‘‘ឥទំ ន សមេតី’’តិ វុច្ចមានោបិ ‘‘កិំ បុព្ពេវ អយំ ធម្មោ, ឥទានិ ន ធម្មោ’’តិ វត្វា លទ្ធិំ ន វិស្សជ្ជេតិ។ នប្បដិក្កោសិតព្ពន្តិ ‘‘កិំ ឯស ពាលោ វទតី’’តិ ឯវំ បុព្ពេវ ន វត្តព្ពំ។ ឯវំ វុត្តេ ហិ វត្តុំ យុត្តម្បិ ន វក្ខតិ។ តេនាហ – អនភិនន្ទិត្វា អប្បដិក្កោសិត្វាតិ។ បទព្យញ្ជនានីតិ បទសង្ខាតានិ ព្យញ្ជនានិ។ សាធុកំ ឧគ្គហេត្វាតិ ‘‘ឥមស្មិំ ឋានេ បាឡិ វុត្តា, ឥមស្មិំ ឋានេ អត្ថោ វុត្តោ, ឥមស្មិំ ឋានេ អនុសន្ធិ កថិតា , ឥមស្មិំ ឋានេ បុព្ពាបរំ កថិត’’ន្តិ សុដ្ឋុ គហេត្វា។ សុត្តេ ឱតារេតព្ពានីតិ សុត្តេ ឱតរិតព្ពានិ។ វិនយេ សន្ទស្សេតព្ពានីតិ វិនយេ សំសន្ទេតព្ពានិ។
180. Dasame bhoganagare viharatīti parinibbānasamaye cārikaṃ caranto taṃ nagaraṃ patvā tattha viharati. Ānandacetiyeti ānandayakkhassa bhavanaṭṭhāne patiṭṭhitavihāre. Mahāpadeseti mahāokāse mahāapadese vā, buddhādayo mahante mahante apadisitvā vuttāni mahākāraṇānīti attho. Neva abhinanditabbanti haṭṭhatuṭṭhehi sādhukāraṃ datvā pubbeva na sotabbaṃ. Evaṃ kate hi pacchā ‘‘idaṃ na sametī’’ti vuccamānopi ‘‘kiṃ pubbeva ayaṃ dhammo, idāni na dhammo’’ti vatvā laddhiṃ na vissajjeti. Nappaṭikkositabbanti ‘‘kiṃ esa bālo vadatī’’ti evaṃ pubbeva na vattabbaṃ. Evaṃ vutte hi vattuṃ yuttampi na vakkhati. Tenāha – anabhinanditvā appaṭikkositvāti. Padabyañjanānīti padasaṅkhātāni byañjanāni. Sādhukaṃ uggahetvāti ‘‘imasmiṃ ṭhāne pāḷi vuttā, imasmiṃ ṭhāne attho vutto, imasmiṃ ṭhāne anusandhi kathitā , imasmiṃ ṭhāne pubbāparaṃ kathita’’nti suṭṭhu gahetvā. Sutte otāretabbānīti sutte otaritabbāni. Vinaye sandassetabbānīti vinaye saṃsandetabbāni.
ឯត្ថ ច សុត្តន្តិ វិនយោ វុត្តោ។ យថាហ – ‘‘កត្ថ បដិក្ខិត្តំ, សាវត្ថិយំ សុត្តវិភង្គេ’’តិ (ចូឡវ. ៤៥៧) វិនយោតិ ខន្ធកោ។ យថាហ – ‘‘វិនយាតិសារេ’’តិ។ ឯវំ វិនយបិដកម្បិ ន បរិយាទិយតិ។ ឧភតោវិភង្គា បន សុត្តំ, ខន្ធកបរិវារា វិនយោតិ ឯវំ វិនយបិដកំ បរិយាទិយតិ។ អថ វា សុត្តន្តបិដកំ សុត្តំ, វិនយបិដកំ វិនយោតិ ឯវំ ទ្វេយេវ បិដកានិ បរិយាទិយន្តិ។ សុត្តន្តាភិធម្មបិដកានិ វា សុត្តំ, វិនយបិដកំ វិនយោតិ ឯវម្បិ តីណិ បិដកានិ ន តាវ បរិយាទិយន្តិ។ អសុត្តនាមកញ្ហិ ពុទ្ធវចនំ នាម អត្ថិ។ សេយ្យថិទំ – ជាតកំ បដិសម្ភិទា និទ្ទេសោ សុត្តនិបាតោ ធម្មបទំ ឧទានំ ឥតិវុត្តកំ វិមានវត្ថុ បេតវត្ថុ ថេរគាថា ថេរីគាថា អបទានន្តិ។
Ettha ca suttanti vinayo vutto. Yathāha – ‘‘kattha paṭikkhittaṃ, sāvatthiyaṃ suttavibhaṅge’’ti (cūḷava. 457) vinayoti khandhako. Yathāha – ‘‘vinayātisāre’’ti. Evaṃ vinayapiṭakampi na pariyādiyati. Ubhatovibhaṅgā pana suttaṃ, khandhakaparivārā vinayoti evaṃ vinayapiṭakaṃ pariyādiyati. Atha vā suttantapiṭakaṃ suttaṃ, vinayapiṭakaṃ vinayoti evaṃ dveyeva piṭakāni pariyādiyanti. Suttantābhidhammapiṭakāni vā suttaṃ, vinayapiṭakaṃ vinayoti evampi tīṇi piṭakāni na tāva pariyādiyanti. Asuttanāmakañhi buddhavacanaṃ nāma atthi. Seyyathidaṃ – jātakaṃ paṭisambhidā niddeso suttanipāto dhammapadaṃ udānaṃ itivuttakaṃ vimānavatthu petavatthu theragāthā therīgāthā apadānanti.
សុទិន្នត្ថេរោ បន ‘‘អសុត្តនាមកំ ពុទ្ធវចនំ នត្ថី’’តិ តំ សព្ពំ បដិក្ខិបិត្វា ‘‘តីណិ បិដកានិ សុត្តំ, វិនយោ បន ការណ’’ន្តិ អាហ។ តតោ តំ ការណំ ទស្សេន្តោ ឥទំ សុត្តមាហរិ –
Sudinnatthero pana ‘‘asuttanāmakaṃ buddhavacanaṃ natthī’’ti taṃ sabbaṃ paṭikkhipitvā ‘‘tīṇi piṭakāni suttaṃ, vinayo pana kāraṇa’’nti āha. Tato taṃ kāraṇaṃ dassento idaṃ suttamāhari –
‘‘យេ ខោ ត្វំ, គោតមិ, ធម្មេ ជានេយ្យាសិ, ឥមេ ធម្មា សរាគាយ សំវត្តន្តិ នោ វិរាគាយ, សំយោគាយ សំវត្តន្តិ នោ វិសំយោគាយ, សឧបាទានាយ សំវត្តន្តិ នោ អនុបាទានាយ, មហិច្ឆតាយ សំវត្តន្តិ នោ អប្បិច្ឆតាយ, អសន្តុដ្ឋិយា សំវត្តន្តិ នោ សន្តុដ្ឋិយា, កោសជ្ជាយ សំវត្តន្តិ នោ វីរិយារម្ភាយ, សង្គណិកាយ សំវត្តន្តិ នោ បវិវេកាយ, អាចយាយ សំវត្តន្តិ នោ អបចយាយ។ ឯកំសេន, គោតមិ, ជានេយ្យាសិ ‘នេសោ ធម្មោ នេសោ វិនយោ នេតំ សត្ថុ សាសន’ន្តិ។
‘‘Ye kho tvaṃ, gotami, dhamme jāneyyāsi, ime dhammā sarāgāya saṃvattanti no virāgāya, saṃyogāya saṃvattanti no visaṃyogāya, saupādānāya saṃvattanti no anupādānāya, mahicchatāya saṃvattanti no appicchatāya, asantuṭṭhiyā saṃvattanti no santuṭṭhiyā, kosajjāya saṃvattanti no vīriyārambhāya, saṅgaṇikāya saṃvattanti no pavivekāya, ācayāya saṃvattanti no apacayāya. Ekaṃsena, gotami, jāneyyāsi ‘neso dhammo neso vinayo netaṃ satthu sāsana’nti.
‘‘យេ ច ខោ ត្វំ, គោតមិ, ធម្មេ ជានេយ្យាសិ, ឥមេ ធម្មា វិរាគាយ សំវត្តន្តិ នោ សរាគាយ, វិសំយោគាយ សំវត្តន្តិ នោ សំយោគាយ។ អនុបាទានាយ សំវត្តន្តិ នោ សឧបាទានាយ, អប្បិច្ឆតាយ សំវត្តន្តិ នោ មហិច្ឆតាយ, សន្តុដ្ឋិយា សំវត្តន្តិ នោ អសន្តុដ្ឋិយា, វីរិយារម្ភាយ សំវត្តន្តិ នោ កោសជ្ជាយ, បវិវេកាយ សំវត្តន្តិ នោ សង្គណិកាយ, អបចយាយ សំវត្តន្តិ នោ អាចយាយ។ ឯកំសេន, គោតមិ , ជានេយ្យាសិ ‘ឯសោ ធម្មោ ឯសោ វិនយោ ឯតំ សត្ថុ សាសន’’’ន្តិ (ចូឡវ. ៤០៦; អ. និ. ៨.៥៣)។
‘‘Ye ca kho tvaṃ, gotami, dhamme jāneyyāsi, ime dhammā virāgāya saṃvattanti no sarāgāya, visaṃyogāya saṃvattanti no saṃyogāya. Anupādānāya saṃvattanti no saupādānāya, appicchatāya saṃvattanti no mahicchatāya, santuṭṭhiyā saṃvattanti no asantuṭṭhiyā, vīriyārambhāya saṃvattanti no kosajjāya, pavivekāya saṃvattanti no saṅgaṇikāya, apacayāya saṃvattanti no ācayāya. Ekaṃsena, gotami , jāneyyāsi ‘eso dhammo eso vinayo etaṃ satthu sāsana’’’nti (cūḷava. 406; a. ni. 8.53).
តស្មា សុត្តេតិ តេបិដកពុទ្ធវចនេ ឱតារេតព្ពានិ។ វិនយេតិ ឯតស្មិំ រាគាទិវិនយការណេ សំសន្ទេតព្ពានីតិ អយមេត្ថ អត្ថោ។ ន ចេវ សុត្តេ ឱតរន្តីតិ សុត្តបដិបាដិយា កត្ថចិ អនាគន្ត្វា ឆល្លិំ ឧដ្ឋបេត្វា គុឡ្ហវេស្សន្តរ-គុឡ្ហឧម្មគ្គ-គុឡ្ហវិនយវេទល្លបិដកានំ អញ្ញតរតោ អាគតានិ បញ្ញាយន្តីតិ អត្ថោ។ ឯវំ អាគតានិ ហិ រាគាទិវិនយេ ច អបញ្ញាយមានានិ ឆឌ្ឌេតព្ពានិ ហោន្តិ។ តេន វុត្តំ – ‘‘ឥតិ ហិទំ, ភិក្ខវេ, ឆឌ្ឌេយ្យាថា’’តិ។ ឯតេនុបាយេន សព្ពត្ថ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ ឥទំ, ភិក្ខវេ, ចតុត្ថំ មហាបទេសំ ធារេយ្យាថាតិ ឥមំ, ភិក្ខវេ, ចតុត្ថំ ធម្មស្ស បតិដ្ឋានោកាសំ ធារេយ្យាថាតិ។
Tasmā sutteti tepiṭakabuddhavacane otāretabbāni. Vinayeti etasmiṃ rāgādivinayakāraṇe saṃsandetabbānīti ayamettha attho. Na ceva sutte otarantīti suttapaṭipāṭiyā katthaci anāgantvā challiṃ uṭṭhapetvā guḷhavessantara-guḷhaummagga-guḷhavinayavedallapiṭakānaṃ aññatarato āgatāni paññāyantīti attho. Evaṃ āgatāni hi rāgādivinaye ca apaññāyamānāni chaḍḍetabbāni honti. Tena vuttaṃ – ‘‘iti hidaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyāthā’’ti. Etenupāyena sabbattha attho veditabbo. Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyāthāti imaṃ, bhikkhave, catutthaṃ dhammassa patiṭṭhānokāsaṃ dhāreyyāthāti.
សញ្ចេតនិយវគ្គោ តតិយោ។
Sañcetaniyavaggo tatiyo.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ១០. មហាបទេសសុត្តំ • 10. Mahāpadesasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ១០. មហាបទេសសុត្តវណ្ណនា • 10. Mahāpadesasuttavaṇṇanā
