| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
10. මහාපදෙසසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Mahāpadesasuttavaṇṇanā
180. දසමෙ භොගනගරෙ විහරතීති පරිනිබ්‌බානසමයෙ චාරිකං චරන්‌තො තං නගරං පත්‌වා තත්‌ථ විහරති. ආනන්‌දචෙතියෙති ආනන්‌දයක්‌ඛස්‌ස භවනට්‌ඨානෙ පතිට්‌ඨිතවිහාරෙ. මහාපදෙසෙති මහාඔකාසෙ මහාඅපදෙසෙ වා, බුද්‌ධාදයො මහන්‌තෙ මහන්‌තෙ අපදිසිත්‌වා වුත්‌තානි මහාකාරණානීති අත්‌ථො. නෙව අභිනන්‌දිතබ්‌බන්‌ති හට්‌ඨතුට්‌ඨෙහි සාධුකාරං දත්‌වා පුබ්‌බෙව න සොතබ්‌බං. එවං කතෙ හි පච්‌ඡා ‘‘ඉදං න සමෙතී’’ති වුච්‌චමානොපි ‘‘කිං පුබ්‌බෙව අයං ධම්‌මො, ඉදානි න ධම්‌මො’’ති වත්‌වා ලද්‌ධිං න විස්‌සජ්‌ජෙති. නප්‌පටික්‌කොසිතබ්‌බන්‌ති ‘‘කිං එස බාලො වදතී’’ති එවං පුබ්‌බෙව න වත්‌තබ්‌බං. එවං වුත්‌තෙ හි වත්‌තුං යුත්‌තම්‌පි න වක්‌ඛති. තෙනාහ – අනභිනන්‌දිත්‌වා අප්‌පටික්‌කොසිත්‌වාති. පදබ්‍යඤ්‌ජනානීති පදසඞ්‌ඛාතානි බ්‍යඤ්‌ජනානි. සාධුකං උග්‌ගහෙත්‌වාති ‘‘ඉමස්‌මිං ඨානෙ පාළි වුත්‌තා, ඉමස්‌මිං ඨානෙ අත්‌ථො වුත්‌තො, ඉමස්‌මිං ඨානෙ අනුසන්‌ධි කථිතා , ඉමස්‌මිං ඨානෙ පුබ්‌බාපරං කථිත’’න්‌ති සුට්‌ඨු ගහෙත්‌වා. සුත්‌තෙ ඔතාරෙතබ්‌බානීති සුත්‌තෙ ඔතරිතබ්‌බානි. විනයෙ සන්‌දස්‌සෙතබ්‌බානීති විනයෙ සංසන්‌දෙතබ්‌බානි.
180. Dasame bhoganagare viharatīti parinibbānasamaye cārikaṃ caranto taṃ nagaraṃ patvā tattha viharati. Ānandacetiyeti ānandayakkhassa bhavanaṭṭhāne patiṭṭhitavihāre. Mahāpadeseti mahāokāse mahāapadese vā, buddhādayo mahante mahante apadisitvā vuttāni mahākāraṇānīti attho. Neva abhinanditabbanti haṭṭhatuṭṭhehi sādhukāraṃ datvā pubbeva na sotabbaṃ. Evaṃ kate hi pacchā ‘‘idaṃ na sametī’’ti vuccamānopi ‘‘kiṃ pubbeva ayaṃ dhammo, idāni na dhammo’’ti vatvā laddhiṃ na vissajjeti. Nappaṭikkositabbanti ‘‘kiṃ esa bālo vadatī’’ti evaṃ pubbeva na vattabbaṃ. Evaṃ vutte hi vattuṃ yuttampi na vakkhati. Tenāha – anabhinanditvā appaṭikkositvāti. Padabyañjanānīti padasaṅkhātāni byañjanāni. Sādhukaṃ uggahetvāti ‘‘imasmiṃ ṭhāne pāḷi vuttā, imasmiṃ ṭhāne attho vutto, imasmiṃ ṭhāne anusandhi kathitā , imasmiṃ ṭhāne pubbāparaṃ kathita’’nti suṭṭhu gahetvā. Sutte otāretabbānīti sutte otaritabbāni. Vinaye sandassetabbānīti vinaye saṃsandetabbāni.
එත්‌ථ ච සුත්‌තන්‌ති විනයො වුත්‌තො. යථාහ – ‘‘කත්‌ථ පටික්‌ඛිත්‌තං, සාවත්‌ථියං සුත්‌තවිභඞ්‌ගෙ’’ති (චූළව. 457) විනයොති ඛන්‌ධකො. යථාහ – ‘‘විනයාතිසාරෙ’’ති. එවං විනයපිටකම්‌පි න පරියාදියති. උභතොවිභඞ්‌ගා පන සුත්‌තං, ඛන්‌ධකපරිවාරා විනයොති එවං විනයපිටකං පරියාදියති. අථ වා සුත්‌තන්‌තපිටකං සුත්‌තං, විනයපිටකං විනයොති එවං ද්‌වෙයෙව පිටකානි පරියාදියන්‌ති. සුත්‌තන්‌තාභිධම්‌මපිටකානි වා සුත්‌තං, විනයපිටකං විනයොති එවම්‌පි තීණි පිටකානි න තාව පරියාදියන්‌ති. අසුත්‌තනාමකඤ්‌හි බුද්‌ධවචනං නාම අත්‌ථි. සෙය්‍යථිදං – ජාතකං පටිසම්‌භිදා නිද්‌දෙසො සුත්‌තනිපාතො ධම්‌මපදං උදානං ඉතිවුත්‌තකං විමානවත්‌ථු පෙතවත්‌ථු ථෙරගාථා ථෙරීගාථා අපදානන්‌ති.
Ettha ca suttanti vinayo vutto. Yathāha – ‘‘kattha paṭikkhittaṃ, sāvatthiyaṃ suttavibhaṅge’’ti (cūḷava. 457) vinayoti khandhako. Yathāha – ‘‘vinayātisāre’’ti. Evaṃ vinayapiṭakampi na pariyādiyati. Ubhatovibhaṅgā pana suttaṃ, khandhakaparivārā vinayoti evaṃ vinayapiṭakaṃ pariyādiyati. Atha vā suttantapiṭakaṃ suttaṃ, vinayapiṭakaṃ vinayoti evaṃ dveyeva piṭakāni pariyādiyanti. Suttantābhidhammapiṭakāni vā suttaṃ, vinayapiṭakaṃ vinayoti evampi tīṇi piṭakāni na tāva pariyādiyanti. Asuttanāmakañhi buddhavacanaṃ nāma atthi. Seyyathidaṃ – jātakaṃ paṭisambhidā niddeso suttanipāto dhammapadaṃ udānaṃ itivuttakaṃ vimānavatthu petavatthu theragāthā therīgāthā apadānanti.
සුදින්‌නත්‌ථෙරො පන ‘‘අසුත්‌තනාමකං බුද්‌ධවචනං නත්‌ථී’’ති තං සබ්‌බං පටික්‌ඛිපිත්‌වා ‘‘තීණි පිටකානි සුත්‌තං, විනයො පන කාරණ’’න්‌ති ආහ. තතො තං කාරණං දස්‌සෙන්‌තො ඉදං සුත්‌තමාහරි –
Sudinnatthero pana ‘‘asuttanāmakaṃ buddhavacanaṃ natthī’’ti taṃ sabbaṃ paṭikkhipitvā ‘‘tīṇi piṭakāni suttaṃ, vinayo pana kāraṇa’’nti āha. Tato taṃ kāraṇaṃ dassento idaṃ suttamāhari –
‘‘යෙ ඛො ත්‌වං, ගොතමි, ධම්‌මෙ ජානෙය්‍යාසි, ඉමෙ ධම්‌මා සරාගාය සංවත්‌තන්‌ති නො විරාගාය, සංයොගාය සංවත්‌තන්‌ති නො විසංයොගාය, සඋපාදානාය සංවත්‌තන්‌ති නො අනුපාදානාය, මහිච්‌ඡතාය සංවත්‌තන්‌ති නො අප්‌පිච්‌ඡතාය, අසන්‌තුට්‌ඨියා සංවත්‌තන්‌ති නො සන්‌තුට්‌ඨියා, කොසජ්‌ජාය සංවත්‌තන්‌ති නො වීරියාරම්‌භාය, සඞ්‌ගණිකාය සංවත්‌තන්‌ති නො පවිවෙකාය, ආචයාය සංවත්‌තන්‌ති නො අපචයාය. එකංසෙන, ගොතමි, ජානෙය්‍යාසි ‘නෙසො ධම්‌මො නෙසො විනයො නෙතං සත්‌ථු සාසන’න්‌ති.
‘‘Ye kho tvaṃ, gotami, dhamme jāneyyāsi, ime dhammā sarāgāya saṃvattanti no virāgāya, saṃyogāya saṃvattanti no visaṃyogāya, saupādānāya saṃvattanti no anupādānāya, mahicchatāya saṃvattanti no appicchatāya, asantuṭṭhiyā saṃvattanti no santuṭṭhiyā, kosajjāya saṃvattanti no vīriyārambhāya, saṅgaṇikāya saṃvattanti no pavivekāya, ācayāya saṃvattanti no apacayāya. Ekaṃsena, gotami, jāneyyāsi ‘neso dhammo neso vinayo netaṃ satthu sāsana’nti.
‘‘යෙ ච ඛො ත්‌වං, ගොතමි, ධම්‌මෙ ජානෙය්‍යාසි, ඉමෙ ධම්‌මා විරාගාය සංවත්‌තන්‌ති නො සරාගාය, විසංයොගාය සංවත්‌තන්‌ති නො සංයොගාය. අනුපාදානාය සංවත්‌තන්‌ති නො සඋපාදානාය, අප්‌පිච්‌ඡතාය සංවත්‌තන්‌ති නො මහිච්‌ඡතාය, සන්‌තුට්‌ඨියා සංවත්‌තන්‌ති නො අසන්‌තුට්‌ඨියා, වීරියාරම්‌භාය සංවත්‌තන්‌ති නො කොසජ්‌ජාය, පවිවෙකාය සංවත්‌තන්‌ති නො සඞ්‌ගණිකාය, අපචයාය සංවත්‌තන්‌ති නො ආචයාය. එකංසෙන, ගොතමි , ජානෙය්‍යාසි ‘එසො ධම්‌මො එසො විනයො එතං සත්‌ථු සාසන’’’න්‌ති (චූළව. 406; අ. නි. 8.53).
‘‘Ye ca kho tvaṃ, gotami, dhamme jāneyyāsi, ime dhammā virāgāya saṃvattanti no sarāgāya, visaṃyogāya saṃvattanti no saṃyogāya. Anupādānāya saṃvattanti no saupādānāya, appicchatāya saṃvattanti no mahicchatāya, santuṭṭhiyā saṃvattanti no asantuṭṭhiyā, vīriyārambhāya saṃvattanti no kosajjāya, pavivekāya saṃvattanti no saṅgaṇikāya, apacayāya saṃvattanti no ācayāya. Ekaṃsena, gotami , jāneyyāsi ‘eso dhammo eso vinayo etaṃ satthu sāsana’’’nti (cūḷava. 406; a. ni. 8.53).
තස්‌මා සුත්‌තෙති තෙපිටකබුද්‌ධවචනෙ ඔතාරෙතබ්‌බානි. විනයෙති එතස්‌මිං රාගාදිවිනයකාරණෙ සංසන්‌දෙතබ්‌බානීති අයමෙත්‌ථ අත්‌ථො. න චෙව සුත්‌තෙ ඔතරන්‌තීති සුත්‌තපටිපාටියා කත්‌ථචි අනාගන්‌ත්‌වා ඡල්‌ලිං උට්‌ඨපෙත්‌වා ගුළ්‌හවෙස්‌සන්‌තර-ගුළ්‌හඋම්‌මග්‌ග-ගුළ්‌හවිනයවෙදල්‌ලපිටකානං අඤ්‌ඤතරතො ආගතානි පඤ්‌ඤායන්‌තීති අත්‌ථො. එවං ආගතානි හි රාගාදිවිනයෙ ච අපඤ්‌ඤායමානානි ඡඩ්‌ඩෙතබ්‌බානි හොන්‌ති. තෙන වුත්‌තං – ‘‘ඉති හිදං, භික්‌ඛවෙ, ඡඩ්‌ඩෙය්‍යාථා’’ති. එතෙනුපායෙන සබ්‌බත්‌ථ අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො. ඉදං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථං මහාපදෙසං ධාරෙය්‍යාථාති ඉමං, භික්‌ඛවෙ, චතුත්‌ථං ධම්‌මස්‌ස පතිට්‌ඨානොකාසං ධාරෙය්‍යාථාති.
Tasmā sutteti tepiṭakabuddhavacane otāretabbāni. Vinayeti etasmiṃ rāgādivinayakāraṇe saṃsandetabbānīti ayamettha attho. Na ceva sutte otarantīti suttapaṭipāṭiyā katthaci anāgantvā challiṃ uṭṭhapetvā guḷhavessantara-guḷhaummagga-guḷhavinayavedallapiṭakānaṃ aññatarato āgatāni paññāyantīti attho. Evaṃ āgatāni hi rāgādivinaye ca apaññāyamānāni chaḍḍetabbāni honti. Tena vuttaṃ – ‘‘iti hidaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyāthā’’ti. Etenupāyena sabbattha attho veditabbo. Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyāthāti imaṃ, bhikkhave, catutthaṃ dhammassa patiṭṭhānokāsaṃ dhāreyyāthāti.
සඤ්‌චෙතනියවග්‌ගො තතියො.
Sañcetaniyavaggo tatiyo.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 10. මහාපදෙසසුත්‌තං • 10. Mahāpadesasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 10. මහාපදෙසසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Mahāpadesasuttavaṇṇanā
