| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
१०. भिक्खुनिक्खन्धकं
10. Bhikkhunikkhandhakaṃ
महापजापतिगोतमीवत्थुकथा
Mahāpajāpatigotamīvatthukathā
४०२. भिक्खुनिक्खन्धके कस्मा पटिक्खिपतीति चोदनं दस्सेत्वा तस्सा आभोगं दस्सेन्तो आह ‘‘ननू’’तिआदि। ‘‘काम’’न्तिआदिना अभ्यूपगमपरिहारवसेन विस्सज्जेति। तत्थ कामंसद्दो अनुग्गहत्थो, पन सद्दो गरहत्थो, पन तथापि पटिक्खिपतीति सम्बन्धो। तन्ति महापजापतिं गोतमिं। याचितेन हुत्वा अनुञ्ञातन्ति योजना। अयन्ति पब्बज्जा। भद्दकं कत्वाति लद्धकं कत्वा, मनापं कत्वाति अत्थो।
402. Bhikkhunikkhandhake kasmā paṭikkhipatīti codanaṃ dassetvā tassā ābhogaṃ dassento āha ‘‘nanū’’tiādi. ‘‘Kāma’’ntiādinā abhyūpagamaparihāravasena vissajjeti. Tattha kāmaṃsaddo anuggahattho, pana saddo garahattho, pana tathāpi paṭikkhipatīti sambandho. Tanti mahāpajāpatiṃ gotamiṃ. Yācitena hutvā anuññātanti yojanā. Ayanti pabbajjā. Bhaddakaṃ katvāti laddhakaṃ katvā, manāpaṃ katvāti attho.
४०३. कुम्भथेनकेहीति एत्थ कुम्भे दीपं जालेत्वा तेनालोकेन थेनेन्तीति कुम्भथेनकाति दस्सेन्तो आह ‘‘कुम्भे दीपं जालेत्वा’’तिआदि।
403.Kumbhathenakehīti ettha kumbhe dīpaṃ jāletvā tenālokena thenentīti kumbhathenakāti dassento āha ‘‘kumbhe dīpaṃ jāletvā’’tiādi.
नाळिमज्झगतन्ति सस्सनाळस्स मज्झे गतं। गण्ठिन्ति फळुं। ‘‘कण्ड’’न्तिपि पाठो, दण्डन्ति अत्थो। येनाति पाणकेन। अयञ्हि यंसद्दो तंसद्दानपेक्खोति दट्ठब्बो।
Nāḷimajjhagatanti sassanāḷassa majjhe gataṃ. Gaṇṭhinti phaḷuṃ. ‘‘Kaṇḍa’’ntipi pāṭho, daṇḍanti attho. Yenāti pāṇakena. Ayañhi yaṃsaddo taṃsaddānapekkhoti daṭṭhabbo.
अन्तोरत्तभावोति अन्तोलोहितभावो। एतमत्थन्ति एतं वक्खमानं अत्थं। आळियाति आवरणाय। अबद्धायपीति पिसद्दो अनुग्गहत्थो, बद्धाय पन पगेवाति अत्थो। किञ्चीति अप्पमत्तकं। यन्ति उदकं। तम्पीति उदकम्पि। पिसद्दो अबद्धाय ठितं किञ्चि उदकं अपेक्खति। ये इमे गरुधम्मा पञ्ञत्ताति योजना। पटिकच्चेवाति पगेव , पठममेवाति अत्थो। तेसूति गरुधम्मेसु। अपञ्ञत्तेसु सन्तेसुपीति योजना। पठमं वुत्तन्तिआदि वुत्तं, वस्ससहस्समेव ठस्सति इति इममत्थं दस्सेतीति योजना। ‘‘वस्ससहस्स’’न्ति च एतं वचनं वुत्तन्ति सम्बन्धो। ततोति वस्ससहस्सतो। परियत्तिधम्मोपीति पिसद्दो पटिवेधसद्धम्मं अपेक्खति। द्वीसु सद्धम्मेसु ठितेसु पटिपत्तिसद्धम्मो ठितोयेवाति कत्वा न वुत्तं। तानियेवाति पञ्चवस्ससहस्सानियेव। परियत्तिया सति पटिवेधो न होतीति नापि वत्तब्बोति योजना। लिङ्गन्ति समणवेसं, समणाकारन्ति अत्थो।
Antorattabhāvoti antolohitabhāvo. Etamatthanti etaṃ vakkhamānaṃ atthaṃ. Āḷiyāti āvaraṇāya. Abaddhāyapīti pisaddo anuggahattho, baddhāya pana pagevāti attho. Kiñcīti appamattakaṃ. Yanti udakaṃ. Tampīti udakampi. Pisaddo abaddhāya ṭhitaṃ kiñci udakaṃ apekkhati. Ye ime garudhammā paññattāti yojanā. Paṭikaccevāti pageva , paṭhamamevāti attho. Tesūti garudhammesu. Apaññattesu santesupīti yojanā. Paṭhamaṃ vuttantiādi vuttaṃ, vassasahassameva ṭhassati iti imamatthaṃ dassetīti yojanā. ‘‘Vassasahassa’’nti ca etaṃ vacanaṃ vuttanti sambandho. Tatoti vassasahassato. Pariyattidhammopīti pisaddo paṭivedhasaddhammaṃ apekkhati. Dvīsu saddhammesu ṭhitesu paṭipattisaddhammo ṭhitoyevāti katvā na vuttaṃ. Tāniyevāti pañcavassasahassāniyeva. Pariyattiyā sati paṭivedho na hotīti nāpi vattabboti yojanā. Liṅganti samaṇavesaṃ, samaṇākāranti attho.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi
महापजापतिगोतमीवत्थु • Mahāpajāpatigotamīvatthu
अट्ठगरुधम्मा • Aṭṭhagarudhammā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / महापजापतिगोतमीवत्थुकथा • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā
महापजापतिगोतमीवत्थुकथावण्णना • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā
अट्ठगरुधम्मकथावण्णना • Aṭṭhagarudhammakathāvaṇṇanā
