| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๑๐. ภิกฺขุนิกฺขนฺธกํ
10. Bhikkhunikkhandhakaṃ
มหาปชาปติโคตมีวตฺถุกถา
Mahāpajāpatigotamīvatthukathā
๔๐๒. ภิกฺขุนิกฺขนฺธเก กสฺมา ปฎิกฺขิปตีติ โจทนํ ทเสฺสตฺวา ตสฺสา อาโภคํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘นนู’’ติอาทิฯ ‘‘กาม’’นฺติอาทินา อภฺยูปคมปริหารวเสน วิสฺสเชฺชติฯ ตตฺถ กามํสโทฺท อนุคฺคหโตฺถ, ปน สโทฺท ครหโตฺถ, ปน ตถาปิ ปฎิกฺขิปตีติ สมฺพโนฺธฯ ตนฺติ มหาปชาปติํ โคตมิํฯ ยาจิเตน หุตฺวา อนุญฺญาตนฺติ โยชนาฯ อยนฺติ ปพฺพชฺชาฯ ภทฺทกํ กตฺวาติ ลทฺธกํ กตฺวา, มนาปํ กตฺวาติ อโตฺถฯ
402. Bhikkhunikkhandhake kasmā paṭikkhipatīti codanaṃ dassetvā tassā ābhogaṃ dassento āha ‘‘nanū’’tiādi. ‘‘Kāma’’ntiādinā abhyūpagamaparihāravasena vissajjeti. Tattha kāmaṃsaddo anuggahattho, pana saddo garahattho, pana tathāpi paṭikkhipatīti sambandho. Tanti mahāpajāpatiṃ gotamiṃ. Yācitena hutvā anuññātanti yojanā. Ayanti pabbajjā. Bhaddakaṃ katvāti laddhakaṃ katvā, manāpaṃ katvāti attho.
๔๐๓. กุมฺภเถนเกหีติ เอตฺถ กุเมฺภ ทีปํ ชาเลตฺวา เตนาโลเกน เถเนนฺตีติ กุมฺภเถนกาติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘กุเมฺภ ทีปํ ชาเลตฺวา’’ติอาทิฯ
403.Kumbhathenakehīti ettha kumbhe dīpaṃ jāletvā tenālokena thenentīti kumbhathenakāti dassento āha ‘‘kumbhe dīpaṃ jāletvā’’tiādi.
นาฬิมชฺฌคตนฺติ สสฺสนาฬสฺส มเชฺฌ คตํฯ คณฺฐินฺติ ผฬุํฯ ‘‘กณฺฑ’’นฺติปิ ปาโฐ, ทณฺฑนฺติ อโตฺถฯ เยนาติ ปาณเกนฯ อยญฺหิ ยํสโทฺท ตํสทฺทานเปโกฺขติ ทฎฺฐโพฺพฯ
Nāḷimajjhagatanti sassanāḷassa majjhe gataṃ. Gaṇṭhinti phaḷuṃ. ‘‘Kaṇḍa’’ntipi pāṭho, daṇḍanti attho. Yenāti pāṇakena. Ayañhi yaṃsaddo taṃsaddānapekkhoti daṭṭhabbo.
อโนฺตรตฺตภาโวติ อโนฺตโลหิตภาโวฯ เอตมตฺถนฺติ เอตํ วกฺขมานํ อตฺถํฯ อาฬิยาติ อาวรณายฯ อพทฺธายปีติ ปิสโทฺท อนุคฺคหโตฺถ, พทฺธาย ปน ปเควาติ อโตฺถฯ กิญฺจีติ อปฺปมตฺตกํฯ ยนฺติ อุทกํฯ ตมฺปีติ อุทกมฺปิฯ ปิสโทฺท อพทฺธาย ฐิตํ กิญฺจิ อุทกํ อเปกฺขติฯ เย อิเม ครุธมฺมา ปญฺญตฺตาติ โยชนาฯ ปฎิกเจฺจวาติ ปเคว , ปฐมเมวาติ อโตฺถฯ เตสูติ ครุธเมฺมสุฯ อปญฺญเตฺตสุ สเนฺตสุปีติ โยชนาฯ ปฐมํ วุตฺตนฺติอาทิ วุตฺตํ, วสฺสสหสฺสเมว ฐสฺสติ อิติ อิมมตฺถํ ทเสฺสตีติ โยชนาฯ ‘‘วสฺสสหสฺส’’นฺติ จ เอตํ วจนํ วุตฺตนฺติ สมฺพโนฺธฯ ตโตติ วสฺสสหสฺสโตฯ ปริยตฺติธโมฺมปีติ ปิสโทฺท ปฎิเวธสทฺธมฺมํ อเปกฺขติฯ ทฺวีสุ สทฺธเมฺมสุ ฐิเตสุ ปฎิปตฺติสทฺธโมฺม ฐิโตเยวาติ กตฺวา น วุตฺตํฯ ตานิเยวาติ ปญฺจวสฺสสหสฺสานิเยวฯ ปริยตฺติยา สติ ปฎิเวโธ น โหตีติ นาปิ วตฺตโพฺพติ โยชนาฯ ลิงฺคนฺติ สมณเวสํ, สมณาการนฺติ อโตฺถฯ
Antorattabhāvoti antolohitabhāvo. Etamatthanti etaṃ vakkhamānaṃ atthaṃ. Āḷiyāti āvaraṇāya. Abaddhāyapīti pisaddo anuggahattho, baddhāya pana pagevāti attho. Kiñcīti appamattakaṃ. Yanti udakaṃ. Tampīti udakampi. Pisaddo abaddhāya ṭhitaṃ kiñci udakaṃ apekkhati. Ye ime garudhammā paññattāti yojanā. Paṭikaccevāti pageva , paṭhamamevāti attho. Tesūti garudhammesu. Apaññattesu santesupīti yojanā. Paṭhamaṃ vuttantiādi vuttaṃ, vassasahassameva ṭhassati iti imamatthaṃ dassetīti yojanā. ‘‘Vassasahassa’’nti ca etaṃ vacanaṃ vuttanti sambandho. Tatoti vassasahassato. Pariyattidhammopīti pisaddo paṭivedhasaddhammaṃ apekkhati. Dvīsu saddhammesu ṭhitesu paṭipattisaddhammo ṭhitoyevāti katvā na vuttaṃ. Tāniyevāti pañcavassasahassāniyeva. Pariyattiyā sati paṭivedho na hotīti nāpi vattabboti yojanā. Liṅganti samaṇavesaṃ, samaṇākāranti attho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi
มหาปชาปติโคตมีวตฺถุ • Mahāpajāpatigotamīvatthu
อฎฺฐครุธมฺมา • Aṭṭhagarudhammā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / มหาปชาปติโคตมีวตฺถุกถา • Mahāpajāpatigotamīvatthukathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā
มหาปชาปติโคตมีวตฺถุกถาวณฺณนา • Mahāpajāpatigotamīvatthukathāvaṇṇanā
อฎฺฐครุธมฺมกถาวณฺณนา • Aṭṭhagarudhammakathāvaṇṇanā
