Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
3. மஹாபந்த²கத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
3. Mahāpanthakattheragāthāvaṇṇanā
யதா³ பட²மமத்³த³க்கி²ந்திஆதி³கா ஆயஸ்மதோ மஹாபந்த²கத்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயங் கிர பது³முத்தரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே ஹங்ஸவதீனக³ரே விப⁴வஸம்பன்னோ குடும்பி³யோ ஹுத்வா ஏகதி³வஸங் ஸத்து² ஸந்திகே த⁴ம்மங் ஸுணந்தோ ஸத்தா²ரங் ஏகங் பி⁴க்கு²ங் ஸஞ்ஞாவிவட்டகுஸலானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பெந்தங் தி³ஸ்வா ஸயம்பி தங் டா²னந்தரங் பத்தெ²ந்தோ பு³த்³த⁴ப்பமுக²ஸ்ஸ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஸத்தாஹங் மஹாதா³னங் பவத்தெத்வா, ‘‘ப⁴ந்தே, யங் பி⁴க்கு²ங் தும்ஹே இதோ ஸத்ததி³வஸமத்த²கே – ‘ஸஞ்ஞாவிவட்டகுஸலானங் அயங் மம ஸாஸனே அக்³கோ³’தி ஏதத³க்³கே³ ட²பயித்த², அஹம்பி இமஸ்ஸ அதி⁴காரகம்மஸ்ஸ ப³லேன ஸோ பி⁴க்கு² விய அனாக³தே ஏகஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனே அக்³கோ³ ப⁴வெய்ய’’ந்தி பத்த²னங் அகாஸி. கனிட்ட²பா⁴தா பனஸ்ஸ ததே²வ ப⁴க³வதி அதி⁴காரகம்மங் கத்வா மனோமயஸ்ஸ காயஸ்ஸாபி⁴னிம்மானங் சேதோவிவட்டகோஸல்லந்தி த்³வின்னங் அங்கா³னங் வஸேன வுத்தனயேனேவ பணிதா⁴னங் அகாஸி. ப⁴க³வா த்³வின்னம்பி பத்த²னங் அனந்தராயேன ஸமிஜ்ஜ²னபா⁴வங் தி³ஸ்வா ‘‘அனாக³தே கப்பஸதஸஹஸ்ஸமத்த²கே கோ³தமஸ்ஸ நாம ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனே தும்ஹாகங் பத்த²னா ஸமிஜ்ஜி²ஸ்ஸதீ’’தி ப்³யாகாஸி.
Yadāpaṭhamamaddakkhintiādikā āyasmato mahāpanthakattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayaṃ kira padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare vibhavasampanno kuṭumbiyo hutvā ekadivasaṃ satthu santike dhammaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ saññāvivaṭṭakusalānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā sayampi taṃ ṭhānantaraṃ patthento buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa sattāhaṃ mahādānaṃ pavattetvā, ‘‘bhante, yaṃ bhikkhuṃ tumhe ito sattadivasamatthake – ‘saññāvivaṭṭakusalānaṃ ayaṃ mama sāsane aggo’ti etadagge ṭhapayittha, ahampi imassa adhikārakammassa balena so bhikkhu viya anāgate ekassa buddhassa sāsane aggo bhaveyya’’nti patthanaṃ akāsi. Kaniṭṭhabhātā panassa tatheva bhagavati adhikārakammaṃ katvā manomayassa kāyassābhinimmānaṃ cetovivaṭṭakosallanti dvinnaṃ aṅgānaṃ vasena vuttanayeneva paṇidhānaṃ akāsi. Bhagavā dvinnampi patthanaṃ anantarāyena samijjhanabhāvaṃ disvā ‘‘anāgate kappasatasahassamatthake gotamassa nāma sammāsambuddhassa sāsane tumhākaṃ patthanā samijjhissatī’’ti byākāsi.
தே உபோ⁴பி ஜனா தத்த² யாவஜீவங் புஞ்ஞானி கத்வா ததோ சுதோ தே³வலோகே நிப்³ப³த்திங்ஸு. தத்த² மஹாபந்த²கஸ்ஸ அந்தராகதங் கல்யாணத⁴ம்மங் ந கதீ²யதி. சூளபந்த²கோ பன கஸ்ஸபஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸாஸனே பப்³ப³ஜித்வா வீஸதி வஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி ஓதா³தகஸிணகம்மங் கத்வா தே³வபுரே நிப்³ப³த்தி. அபதா³னே பன ‘‘சூளபந்த²கோ பது³முத்தரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ காலே தாபஸோ ஹுத்வா ஹிமவந்தே வஸந்தோ தத்த² ப⁴க³வந்தங் தி³ஸ்வா புப்ப²ச்ச²த்தேன பூஜங் அகாஸீ’’தி ஆக³தங். தேஸங் தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரந்தானங்யேவ கப்பஸதஸஹஸ்ஸங் அதிக்கந்தங். அத² அம்ஹாகங் ஸத்தா² அபி⁴ஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா பவத்திதவரத⁴ம்மசக்கோ ராஜக³ஹங் உபனிஸ்ஸாய வேளுவனே மஹாவிஹாரே விஹரதி.
Te ubhopi janā tattha yāvajīvaṃ puññāni katvā tato cuto devaloke nibbattiṃsu. Tattha mahāpanthakassa antarākataṃ kalyāṇadhammaṃ na kathīyati. Cūḷapanthako pana kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvā vīsati vassasahassāni odātakasiṇakammaṃ katvā devapure nibbatti. Apadāne pana ‘‘cūḷapanthako padumuttarassa bhagavato kāle tāpaso hutvā himavante vasanto tattha bhagavantaṃ disvā pupphacchattena pūjaṃ akāsī’’ti āgataṃ. Tesaṃ devamanussesu saṃsarantānaṃyeva kappasatasahassaṃ atikkantaṃ. Atha amhākaṃ satthā abhisambodhiṃ patvā pavattitavaradhammacakko rājagahaṃ upanissāya veḷuvane mahāvihāre viharati.
தேன ச ஸமயேன ராஜக³ஹே த⁴னஸெட்டி²ஸ்ஸ தீ⁴தா அத்தனோ தா³ஸேன ஸத்³தி⁴ங் ஸந்த²வங் கத்வா ஞாதகேஹி பீ⁴தா ஹத்த²ஸாரங் க³ஹெத்வா தேன ஸத்³தி⁴ங் பலாயித்வா அஞ்ஞத்த² வஸந்தீ தங் படிச்ச க³ப்³ப⁴ங் லபி⁴த்வா பரிபக்கக³ப்³பா⁴ ‘‘ஞாதிக⁴ரங் க³ந்த்வா விஜாயிஸ்ஸாமீ’’தி க³ச்ச²ந்தீ அந்தராமக்³கே³யேவ புத்தங் விஜாயித்வா ஸாமினா நிவத்திதா புப்³பே³ வஸிதட்டா²னே வஸந்தீ புத்தஸ்ஸ பந்தே² ஜாதத்தா பந்த²கோதி, நாமங் அகாஸி. தஸ்மிங் ஆதா⁴வித்வா விதா⁴வித்வா விசரணகாலே தமேவ படிச்ச து³தியங் க³ப்³ப⁴ங் படிலபி⁴த்வா பரிபக்கக³ப்³பா⁴ புப்³பே³ வுத்தனயேனேவ அந்தராமக்³கே³ புத்தங் விஜாயித்வா ஸாமினா நிவத்திதா ஜெட்ட²புத்தஸ்ஸ மஹாபந்த²கோதி கனிட்ட²ஸ்ஸ சூளபந்த²கோதி நாமங் கத்வா யதா²வஸிதட்டா²னேயேவ வஸந்தீ அனுக்கமேன தா³ரகேஸு வட்³ட⁴ந்தேஸு தேஹி, ‘‘அம்ம, அய்யககுலங் நோ த³ஸ்ஸேஹீ’’தி நிபு³ந்தி⁴யமானா தா³ரகே மாதாபிதூனங் ஸந்திகங் பேஸேஸி. ததோ பட்டா²ய தா³ரகா த⁴னஸெட்டி²னோ கே³ஹே வட்³ட⁴ந்தி. தேஸு சூளபந்த²கோ அதித³ஹரோ. மஹாபந்த²கோ பன அய்யகேன ஸத்³தி⁴ங் ப⁴க³வதோ ஸந்திகங் க³தோ ஸத்தா²ரங் தி³ஸ்வா ஸஹ த³ஸ்ஸனேன படிலத்³த⁴ஸத்³தோ⁴ த⁴ம்மங் ஸுத்வா உபனிஸ்ஸயஸம்பன்னதாய பப்³ப³ஜிதுகாமோ ஹுத்வா பிதாமஹங் ஆபுச்சி². ஸோ ஸத்து² தமத்த²ங் ஆரோசெத்வா தங் பப்³பா³ஜேஸி. ஸோ பப்³ப³ஜித்வா ப³ஹுங் பு³த்³த⁴வசனங் உக்³க³ண்ஹித்வா பரிபுண்ணவஸ்ஸோ உபஸம்பஜ்ஜித்வா யோனிஸோமனஸிகாரே கம்மங் கரொந்தோ விஸேஸதோ சதுன்னங் அரூபஜ்ஜா²னானங் லாபீ⁴ ஹுத்வா ததோ வுட்டா²ய விபஸ்ஸனங் உஸ்ஸுக்காபெத்வா அரஹத்தங் பாபுணி. இதி ஸோ ஸஞ்ஞாவிவட்டகுஸலானங் அக்³கோ³ ஜாதோ. ஸோ ஜா²னஸுகே²ன ப²லஸுகே²ன வீதினாமெந்தோ ஏகதி³வஸங் அத்தனோ படிபத்திங் பச்சவெக்கி²த்வா அதி⁴க³தஸம்பத்திங் படிச்ச ஸஞ்ஜாதஸோமனஸ்ஸோ ஸீஹனாத³ங் நத³ந்தோ –
Tena ca samayena rājagahe dhanaseṭṭhissa dhītā attano dāsena saddhiṃ santhavaṃ katvā ñātakehi bhītā hatthasāraṃ gahetvā tena saddhiṃ palāyitvā aññattha vasantī taṃ paṭicca gabbhaṃ labhitvā paripakkagabbhā ‘‘ñātigharaṃ gantvā vijāyissāmī’’ti gacchantī antarāmaggeyeva puttaṃ vijāyitvā sāminā nivattitā pubbe vasitaṭṭhāne vasantī puttassa panthe jātattā panthakoti, nāmaṃ akāsi. Tasmiṃ ādhāvitvā vidhāvitvā vicaraṇakāle tameva paṭicca dutiyaṃ gabbhaṃ paṭilabhitvā paripakkagabbhā pubbe vuttanayeneva antarāmagge puttaṃ vijāyitvā sāminā nivattitā jeṭṭhaputtassa mahāpanthakoti kaniṭṭhassa cūḷapanthakoti nāmaṃ katvā yathāvasitaṭṭhāneyeva vasantī anukkamena dārakesu vaḍḍhantesu tehi, ‘‘amma, ayyakakulaṃ no dassehī’’ti nibundhiyamānā dārake mātāpitūnaṃ santikaṃ pesesi. Tato paṭṭhāya dārakā dhanaseṭṭhino gehe vaḍḍhanti. Tesu cūḷapanthako atidaharo. Mahāpanthako pana ayyakena saddhiṃ bhagavato santikaṃ gato satthāraṃ disvā saha dassanena paṭiladdhasaddho dhammaṃ sutvā upanissayasampannatāya pabbajitukāmo hutvā pitāmahaṃ āpucchi. So satthu tamatthaṃ ārocetvā taṃ pabbājesi. So pabbajitvā bahuṃ buddhavacanaṃ uggaṇhitvā paripuṇṇavasso upasampajjitvā yonisomanasikāre kammaṃ karonto visesato catunnaṃ arūpajjhānānaṃ lābhī hutvā tato vuṭṭhāya vipassanaṃ ussukkāpetvā arahattaṃ pāpuṇi. Iti so saññāvivaṭṭakusalānaṃ aggo jāto. So jhānasukhena phalasukhena vītināmento ekadivasaṃ attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā adhigatasampattiṃ paṭicca sañjātasomanasso sīhanādaṃ nadanto –
510.
510.
‘‘யதா³ பட²மமத்³த³க்கி²ங், ஸத்தா²ரமகுதோப⁴யங்;
‘‘Yadā paṭhamamaddakkhiṃ, satthāramakutobhayaṃ;
ததோ மே அஹு ஸங்வேகோ³, பஸ்ஸித்வா புரிஸுத்தமங்.
Tato me ahu saṃvego, passitvā purisuttamaṃ.
511.
511.
‘‘ஸிரிங் ஹத்தே²ஹி பாதே³ஹி, யோ பணாமெய்ய ஆக³தங்;
‘‘Siriṃ hatthehi pādehi, yo paṇāmeyya āgataṃ;
ஏதாதி³ஸங் ஸோ ஸத்தா²ரங், ஆராதெ⁴த்வா விராத⁴யே.
Etādisaṃ so satthāraṃ, ārādhetvā virādhaye.
512.
512.
‘‘ததா³ஹங் புத்ததா³ரஞ்ச, த⁴னத⁴ஞ்ஞஞ்ச ச²ட்³ட³யிங்;
‘‘Tadāhaṃ puttadārañca, dhanadhaññañca chaḍḍayiṃ;
கேஸமஸ்ஸூனி சே²தெ³த்வா, பப்³ப³ஜிங் அனகா³ரியங்.
Kesamassūni chedetvā, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
513.
513.
‘‘ஸிக்கா²ஸாஜீவஸம்பன்னோ, இந்த்³ரியேஸு ஸுஸங்வுதோ;
‘‘Sikkhāsājīvasampanno, indriyesu susaṃvuto;
நமஸ்ஸமானோ ஸம்பு³த்³த⁴ங், விஹாஸிங் அபராஜிதோ.
Namassamāno sambuddhaṃ, vihāsiṃ aparājito.
514.
514.
‘‘ததோ மே பணிதீ⁴ ஆஸி, சேதஸோ அபி⁴பத்தி²தோ;
‘‘Tato me paṇidhī āsi, cetaso abhipatthito;
ந நிஸீதே³ முஹுத்தம்பி, தண்ஹாஸல்லே அனூஹதே.
Na nisīde muhuttampi, taṇhāsalle anūhate.
515.
515.
‘‘தஸ்ஸ மேவங் விஹரதோ, பஸ்ஸ வீரியபரக்கமங்;
‘‘Tassa mevaṃ viharato, passa vīriyaparakkamaṃ;
திஸ்ஸோ விஜ்ஜா அனுப்பத்தா, கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனங்.
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
516.
516.
‘‘புப்³பே³னிவாஸங் ஜானாமி, தி³ப்³ப³சக்கு² விஸோதி⁴தங்;
‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;
அரஹா த³க்கி²ணெய்யொம்ஹி, விப்பமுத்தோ நிரூபதி⁴.
Arahā dakkhiṇeyyomhi, vippamutto nirūpadhi.
517.
517.
‘‘ததோ ரத்யாவிவஸானே, ஸூரியுக்³க³மனங் பதி;
‘‘Tato ratyāvivasāne, sūriyuggamanaṃ pati;
ஸப்³ப³ங் தண்ஹங் விஸோஸெத்வா, பல்லங்கேன உபாவிஸி’’ந்தி. – இமா கா³தா² அபா⁴ஸி;
Sabbaṃ taṇhaṃ visosetvā, pallaṅkena upāvisi’’nti. – imā gāthā abhāsi;
தத்த² யதா³தி யஸ்மிங் காலே. பட²மந்தி ஆதி³தோ. அத்³த³க்கி²ந்தி பஸ்ஸிங், ஸத்தா²ரந்தி, ப⁴க³வந்தங். அகுதோப⁴யந்தி நிப்³ப⁴யங். அயஞ்ஹெத்த² அத்தோ² – ஸப்³பே³ஸங் ப⁴யஹேதூனங் போ³தி⁴மூலேயேவ பஹீனத்தா குதோசிபி ப⁴யாபா⁴வதோ அகுதோப⁴யங் நிப்³ப⁴யங், சதுவேஸாரஜ்ஜவிஸாரத³ங் தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகபரமத்தே²ஹி வேனெய்யானங் யதா²ரஹமனுஸாஸனதோ ஸத்தா²ரங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ங் மய்ஹங் பிதாமஹேன ஸத்³தி⁴ங் க³ந்த்வா யாய வேலாய ஸப்³ப³பட²மங் பஸ்ஸிங், தங் புரிஸுத்தமங் ஸதே³வகே லோகே அக்³க³புக்³க³லங் பஸ்ஸித்வா ததோ த³ஸ்ஸனஹேது ததோ த³ஸ்ஸனதோ பச்சா² ‘‘எத்தகங் காலங் ஸத்தா²ரங் த³ட்டு²ங் த⁴ம்மஞ்ச ஸோதுங் நாலத்த²’’ந்தி மய்ஹங் ஸங்வேகோ³ அஹு ஸஹொத்தப்பங் ஞாணங் உப்பஜ்ஜி. உப்பன்னஸங்வேகோ³ பனாஹங் ஏவங் சிந்தேஸிந்தி த³ஸ்ஸேதி ஸிரிங் ஹத்தே²ஹீதி கா³தா²ய. தஸ்ஸத்தோ² – யோ விப⁴வத்தி²கோ புரிஸோ ‘‘உபட்டா²யிகோ ஹுத்வா தவ ஸந்திகே வஸிஸ்ஸாமீ’’தி ஸவிக்³க³ஹங் ஸிரிங் ஸயனே உபக³தங் ஹத்தே²ஹி ச பாதே³ஹி ச கொட்டெந்தோ பணாமெய்ய நீஹரெய்ய, ஸோ ததா²ரூபோ அலக்கி²கபுரிஸோ ஏதாதி³ஸங் ஸத்தா²ரங் ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ங் ஆராதெ⁴த்வா இமஸ்மிங் நவமே க²ணே படிலபி⁴த்வா விராத⁴யே தஸ்ஸ ஓவாதா³கரணேன தங் விரஜ்ஜெ²ய்ய, அஹங் பனேவங் ந கரோமீதி அதி⁴ப்பாயோ. தேனாஹ ‘‘ததா³ஹங்…பே॰… அனகா³ரிய’’ந்தி. தத்த² ச²ட்³ட³யிந்தி, பஜஹிங். ‘‘ச²ட்³டி³ய’’ந்திபி பாடோ². நனு அயங் தே²ரோ தா³ரபரிக்³க³ஹங் அகத்வாவ பப்³ப³ஜிதோ, ஸோ கஸ்மா ‘‘புத்ததா³ரஞ்ச ச²ட்³ட³யி’’ந்தி அவோசாதி? யதா² நாம புரிஸோ அனிப்³ப³த்தப²லமேவ ருக்க²ங் சி²ந்த³ந்தோ அச்சி²ன்னே ததோ லத்³த⁴ப²லேஹி பரிஹீனோ நாம ஹோதி. ஏவங்ஸம்பத³மித³ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Tattha yadāti yasmiṃ kāle. Paṭhamanti ādito. Addakkhinti passiṃ, satthāranti, bhagavantaṃ. Akutobhayanti nibbhayaṃ. Ayañhettha attho – sabbesaṃ bhayahetūnaṃ bodhimūleyeva pahīnattā kutocipi bhayābhāvato akutobhayaṃ nibbhayaṃ, catuvesārajjavisāradaṃ diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi veneyyānaṃ yathārahamanusāsanato satthāraṃ sammāsambuddhaṃ mayhaṃ pitāmahena saddhiṃ gantvā yāya velāya sabbapaṭhamaṃ passiṃ, taṃ purisuttamaṃ sadevake loke aggapuggalaṃ passitvā tato dassanahetu tato dassanato pacchā ‘‘ettakaṃ kālaṃ satthāraṃ daṭṭhuṃ dhammañca sotuṃ nālattha’’nti mayhaṃ saṃvego ahu sahottappaṃ ñāṇaṃ uppajji. Uppannasaṃvego panāhaṃ evaṃ cintesinti dasseti siriṃ hatthehīti gāthāya. Tassattho – yo vibhavatthiko puriso ‘‘upaṭṭhāyiko hutvā tava santike vasissāmī’’ti saviggahaṃ siriṃ sayane upagataṃ hatthehi ca pādehi ca koṭṭento paṇāmeyya nīhareyya, so tathārūpo alakkhikapuriso etādisaṃ satthāraṃ sammāsambuddhaṃ ārādhetvā imasmiṃ navame khaṇe paṭilabhitvā virādhaye tassa ovādākaraṇena taṃ virajjheyya, ahaṃ panevaṃ na karomīti adhippāyo. Tenāha ‘‘tadāhaṃ…pe… anagāriya’’nti. Tattha chaḍḍayinti, pajahiṃ. ‘‘Chaḍḍiya’’ntipi pāṭho. Nanu ayaṃ thero dārapariggahaṃ akatvāva pabbajito, so kasmā ‘‘puttadārañca chaḍḍayi’’nti avocāti? Yathā nāma puriso anibbattaphalameva rukkhaṃ chindanto acchinne tato laddhaphalehi parihīno nāma hoti. Evaṃsampadamidaṃ daṭṭhabbaṃ.
ஸிக்கா²ஸாஜீவஸமாபன்னோதி யா அதி⁴ஸீலஸிக்கா², தாய ச, யத்த² பி⁴க்கூ² ஸஹ ஜீவந்தி, ஏகஜீவிகா ஸபா⁴க³வுத்தினோ ஹொந்தி, தேன ப⁴க³வதா பஞ்ஞத்தஸிக்கா²பத³ஸங்கா²தேன ஸாஜீவேன ச ஸமன்னாக³தோ ஸிக்க²னபா⁴வேன ஸமங்கீ³பூ⁴தோ, ஸிக்க²ங் பரிபூரெந்தோ ஸாஜீவஞ்ச அவீதிக்கமந்தோ ஹுத்வா தது³ப⁴யங் ஸம்பாதெ³ந்தோதி அத்தோ². தேன ஸுவிஸுத்³தே⁴ பாதிமொக்கே² ஸீலே பதிட்டி²தபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. இந்த்³ரியேஸு ஸுஸங்வுதோதி மனச்ச²ட்டே²ஸு இந்த்³ரியேஸு ஸுட்டு² ஸங்வுதோ. ரூபாதி³விஸயேஸு உப்பஜ்ஜனகானங் அபி⁴ஜ்ஜா²தீ³னங் பவத்தினிவாரணவஸேன ஸதிகவாடேன ஸுபிஹிதசக்கா²தி³த்³வாரோதி அத்தோ². ஏவங் பாதிமொக்க²ஸங்வரஇந்த்³ரியஸங்வரஸீலஸம்பத்தித³ஸ்ஸனேன இதரஸீலம்பி அத்த²தோ த³ஸ்ஸிதமேவ ஹோதீதி தே²ரோ அத்தனோ சதுபாரிஸுத்³தி⁴ஸீலஸம்பத³ங் த³ஸ்ஸெத்வா ‘‘நமஸ்ஸமானோ ஸம்பு³த்³த⁴’’ந்தி இமினா பு³த்³தா⁴னுஸ்ஸதிபா⁴வனானுயோக³மாஹ. விஹாஸிங் அபராஜிதோதி கிலேஸமாராதீ³ஹி அபராஜிதோ ஏவ ஹுத்வா விஹரிங், யாவ அரஹத்தப்பத்தி, தாவ தேஹி அனபி⁴பூ⁴தோ, அஞ்ஞத³த்து² தே அபி⁴ப⁴வந்தோ ஏவ விஹாஸிந்தி அத்தோ².
Sikkhāsājīvasamāpannoti yā adhisīlasikkhā, tāya ca, yattha bhikkhū saha jīvanti, ekajīvikā sabhāgavuttino honti, tena bhagavatā paññattasikkhāpadasaṅkhātena sājīvena ca samannāgato sikkhanabhāvena samaṅgībhūto, sikkhaṃ paripūrento sājīvañca avītikkamanto hutvā tadubhayaṃ sampādentoti attho. Tena suvisuddhe pātimokkhe sīle patiṭṭhitabhāvaṃ dasseti. Indriyesu susaṃvutoti manacchaṭṭhesu indriyesu suṭṭhu saṃvuto. Rūpādivisayesu uppajjanakānaṃ abhijjhādīnaṃ pavattinivāraṇavasena satikavāṭena supihitacakkhādidvāroti attho. Evaṃ pātimokkhasaṃvaraindriyasaṃvarasīlasampattidassanena itarasīlampi atthato dassitameva hotīti thero attano catupārisuddhisīlasampadaṃ dassetvā ‘‘namassamāno sambuddha’’nti iminā buddhānussatibhāvanānuyogamāha. Vihāsiṃ aparājitoti kilesamārādīhi aparājito eva hutvā vihariṃ, yāva arahattappatti, tāva tehi anabhibhūto, aññadatthu te abhibhavanto eva vihāsinti attho.
ததோதி தஸ்மா, யஸ்மா ஸுவிஸுத்³த⁴ஸீலோ ஸத்த²ரி அபி⁴ப்பஸன்னோ கிலேஸாபி⁴ப⁴வனபடிபத்தியஞ்ச டி²தோ, தஸ்மா. பணிதீ⁴தி பணிதா⁴னங். ததோ வா சித்தாபி⁴னீஹாரோ. ஆஸீதி அஹோஸி. சேதஸோ அபி⁴பத்தி²தோதி, மம சித்தேன இச்சி²தோ. கீதி³ஸோ பன ஸோதி ஆஹ ‘‘ந நிஸீதே³ முஹுத்தம்பி, தண்ஹாஸல்லே அனூஹதே’’தி. ‘‘அக்³க³மக்³க³ஸண்டா³ஸேன மம ஹத³யதோ தண்ஹாஸல்லே அனுத்³த⁴டே முஹுத்தம்பி ந நிஸீதே³, நிஸஜ்ஜங் ந கப்பெய்ய’’ந்தி ஏவங் மே சித்தாபி⁴னீஹாரோ அஹோஸீதி அத்தோ².
Tatoti tasmā, yasmā suvisuddhasīlo satthari abhippasanno kilesābhibhavanapaṭipattiyañca ṭhito, tasmā. Paṇidhīti paṇidhānaṃ. Tato vā cittābhinīhāro. Āsīti ahosi. Cetaso abhipatthitoti, mama cittena icchito. Kīdiso pana soti āha ‘‘na nisīde muhuttampi, taṇhāsalle anūhate’’ti. ‘‘Aggamaggasaṇḍāsena mama hadayato taṇhāsalle anuddhaṭe muhuttampi na nisīde, nisajjaṃ na kappeyya’’nti evaṃ me cittābhinīhāro ahosīti attho.
ஏவங் பன சித்தங் அதி⁴ட்டா²ய பா⁴வனங் பா⁴வயித்வா டா²னசங்கமேஹேவ ரத்திங் வீதினாமெந்தோ அரூபஸமாபத்திதோ வுட்டா²ய ஜா²னங்க³முகே²ன விபஸ்ஸனங் பட்ட²பெத்வா அரஹத்தங் ஸச்சா²காஸி. தேன வுத்தங் ‘‘தஸ்ஸ மே’’திஆதி³. நிரூபதீ⁴தி கிலேஸுபதி⁴ஆதீ³னங் அபா⁴வேன நிருபதி⁴. ரத்யாவிவஸானேதி ரத்திபா⁴க³ஸ்ஸ விக³மனே விபா⁴தாய ரத்தியா. ஸூரியுக்³க³மனங் பதீதி ஸூரியுக்³க³மனங் லக்க²ணங் கத்வா. ஸப்³ப³ங் தண்ஹந்தி காமதண்ஹாதி³பே⁴த³ங் ஸப்³ப³ங் தண்ஹாஸோதங் அக்³க³மக்³கே³ன விஸோஸெத்வா ஸுக்கா²பெத்வா ‘‘தண்ஹாஸல்லே அனூஹதே ந நிஸீதே³’’தி, படிஞ்ஞாய மோசிதத்தா. பல்லங்கேன உபாவிஸிந்தி பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா நிஸீதி³ந்தி. ஸேஸங் உத்தானத்த²மேவ.
Evaṃ pana cittaṃ adhiṭṭhāya bhāvanaṃ bhāvayitvā ṭhānacaṅkameheva rattiṃ vītināmento arūpasamāpattito vuṭṭhāya jhānaṅgamukhena vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃ sacchākāsi. Tena vuttaṃ ‘‘tassa me’’tiādi. Nirūpadhīti kilesupadhiādīnaṃ abhāvena nirupadhi. Ratyāvivasāneti rattibhāgassa vigamane vibhātāya rattiyā. Sūriyuggamanaṃ patīti sūriyuggamanaṃ lakkhaṇaṃ katvā. Sabbaṃ taṇhanti kāmataṇhādibhedaṃ sabbaṃ taṇhāsotaṃ aggamaggena visosetvā sukkhāpetvā ‘‘taṇhāsalle anūhate na nisīde’’ti, paṭiññāya mocitattā. Pallaṅkena upāvisinti pallaṅkaṃ ābhujitvā nisīdinti. Sesaṃ uttānatthameva.
மஹாபந்த²கத்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Mahāpanthakattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
அட்ட²கனிபாதவண்ணனா நிட்டி²தா.
Aṭṭhakanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 3. மஹாபந்த²கத்தே²ரகா³தா² • 3. Mahāpanthakattheragāthā