Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / దీఘనికాయ • Dīghanikāya |
౩. మహాపరినిబ్బానసుత్తం
3. Mahāparinibbānasuttaṃ
౧౩౧. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా రాజగహే విహరతి గిజ్ఝకూటే పబ్బతే. తేన ఖో పన సమయేన రాజా మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో వజ్జీ అభియాతుకామో హోతి. సో ఏవమాహ – ‘‘అహం హిమే వజ్జీ ఏవంమహిద్ధికే ఏవంమహానుభావే ఉచ్ఛేచ్ఛామి 1 వజ్జీ, వినాసేస్సామి వజ్జీ, అనయబ్యసనం ఆపాదేస్సామి వజ్జీ’’తి 2.
131. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati gijjhakūṭe pabbate. Tena kho pana samayena rājā māgadho ajātasattu vedehiputto vajjī abhiyātukāmo hoti. So evamāha – ‘‘ahaṃ hime vajjī evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve ucchecchāmi 3 vajjī, vināsessāmi vajjī, anayabyasanaṃ āpādessāmi vajjī’’ti 4.
౧౩౨. అథ ఖో రాజా మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో వస్సకారం బ్రాహ్మణం మగధమహామత్తం ఆమన్తేసి – ‘‘ఏహి త్వం, బ్రాహ్మణ, యేన భగవా తేనుపసఙ్కమ; ఉపసఙ్కమిత్వా మమ వచనేన భగవతో పాదే సిరసా వన్దాహి, అప్పాబాధం అప్పాతఙ్కం లహుట్ఠానం బలం ఫాసువిహారం పుచ్ఛ – ‘రాజా, భన్తే, మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో భగవతో పాదే సిరసా వన్దతి, అప్పాబాధం అప్పాతఙ్కం లహుట్ఠానం బలం ఫాసువిహారం పుచ్ఛతీ’తి. ఏవఞ్చ వదేహి – ‘రాజా, భన్తే, మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో వజ్జీ అభియాతుకామో. సో ఏవమాహ – ‘‘అహం హిమే వజ్జీ ఏవంమహిద్ధికే ఏవంమహానుభావే ఉచ్ఛేచ్ఛామి వజ్జీ, వినాసేస్సామి వజ్జీ, అనయబ్యసనం ఆపాదేస్సామీ’’’తి. యథా తే భగవా బ్యాకరోతి, తం సాధుకం ఉగ్గహేత్వా మమ ఆరోచేయ్యాసి. న హి తథాగతా వితథం భణన్తీ’’తి.
132. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto vassakāraṃ brāhmaṇaṃ magadhamahāmattaṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, brāhmaṇa, yena bhagavā tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā mama vacanena bhagavato pāde sirasā vandāhi, appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ puccha – ‘rājā, bhante, māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavato pāde sirasā vandati, appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchatī’ti. Evañca vadehi – ‘rājā, bhante, māgadho ajātasattu vedehiputto vajjī abhiyātukāmo. So evamāha – ‘‘ahaṃ hime vajjī evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve ucchecchāmi vajjī, vināsessāmi vajjī, anayabyasanaṃ āpādessāmī’’’ti. Yathā te bhagavā byākaroti, taṃ sādhukaṃ uggahetvā mama āroceyyāsi. Na hi tathāgatā vitathaṃ bhaṇantī’’ti.
వస్సకారబ్రాహ్మణో
Vassakārabrāhmaṇo
౧౩౩. ‘‘ఏవం, భో’’తి ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో రఞ్ఞో మాగధస్స అజాతసత్తుస్స వేదేహిపుత్తస్స పటిస్సుత్వా భద్దాని భద్దాని యానాని యోజేత్వా భద్దం భద్దం యానం అభిరుహిత్వా భద్దేహి భద్దేహి యానేహి రాజగహమ్హా నియ్యాసి, యేన గిజ్ఝకూటో పబ్బతో తేన పాయాసి. యావతికా యానస్స భూమి, యానేన గన్త్వా, యానా పచ్చోరోహిత్వా పత్తికోవ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘రాజా, భో గోతమ, మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో భోతో గోతమస్స పాదే సిరసా వన్దతి, అప్పాబాధం అప్పాతఙ్కం లహుట్ఠానం బలం ఫాసువిహారం పుచ్ఛతి. రాజా 5, భో గోతమ, మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో వజ్జీ అభియాతుకామో. సో ఏవమాహ – ‘అహం హిమే వజ్జీ ఏవంమహిద్ధికే ఏవంమహానుభావే ఉచ్ఛేచ్ఛామి వజ్జీ, వినాసేస్సామి వజ్జీ, అనయబ్యసనం ఆపాదేస్సామీ’’’తి.
133. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa paṭissutvā bhaddāni bhaddāni yānāni yojetvā bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi rājagahamhā niyyāsi, yena gijjhakūṭo pabbato tena pāyāsi. Yāvatikā yānassa bhūmi, yānena gantvā, yānā paccorohitvā pattikova yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘rājā, bho gotama, māgadho ajātasattu vedehiputto bhoto gotamassa pāde sirasā vandati, appābādhaṃ appātaṅkaṃ lahuṭṭhānaṃ balaṃ phāsuvihāraṃ pucchati. Rājā 6, bho gotama, māgadho ajātasattu vedehiputto vajjī abhiyātukāmo. So evamāha – ‘ahaṃ hime vajjī evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve ucchecchāmi vajjī, vināsessāmi vajjī, anayabyasanaṃ āpādessāmī’’’ti.
రాజఅపరిహానియధమ్మా
Rājaaparihāniyadhammā
౧౩౪. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పిట్ఠితో ఠితో హోతి భగవన్తం బీజయమానో 7. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘కిన్తి తే, ఆనన్ద, సుతం, ‘వజ్జీ అభిణ్హం సన్నిపాతా సన్నిపాతబహులా’తి? ‘‘సుతం మేతం, భన్తే – ‘వజ్జీ అభిణ్హం సన్నిపాతా సన్నిపాతబహులా’’తి. ‘‘యావకీవఞ్చ, ఆనన్ద, వజ్జీ అభిణ్హం సన్నిపాతా సన్నిపాతబహులా భవిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, ఆనన్ద, వజ్జీనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
134. Tena kho pana samayena āyasmā ānando bhagavato piṭṭhito ṭhito hoti bhagavantaṃ bījayamāno 8. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kinti te, ānanda, sutaṃ, ‘vajjī abhiṇhaṃ sannipātā sannipātabahulā’ti? ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante – ‘vajjī abhiṇhaṃ sannipātā sannipātabahulā’’ti. ‘‘Yāvakīvañca, ānanda, vajjī abhiṇhaṃ sannipātā sannipātabahulā bhavissanti, vuddhiyeva, ānanda, vajjīnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘కిన్తి తే, ఆనన్ద, సుతం , ‘వజ్జీ సమగ్గా సన్నిపతన్తి, సమగ్గా వుట్ఠహన్తి, సమగ్గా వజ్జికరణీయాని కరోన్తీ’తి? ‘‘సుతం మేతం, భన్తే – ‘వజ్జీ సమగ్గా సన్నిపతన్తి, సమగ్గా వుట్ఠహన్తి, సమగ్గా వజ్జికరణీయాని కరోన్తీ’’తి. ‘‘యావకీవఞ్చ, ఆనన్ద, వజ్జీ సమగ్గా సన్నిపతిస్సన్తి, సమగ్గా వుట్ఠహిస్సన్తి, సమగ్గా వజ్జికరణీయాని కరిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, ఆనన్ద, వజ్జీనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Kinti te, ānanda, sutaṃ , ‘vajjī samaggā sannipatanti, samaggā vuṭṭhahanti, samaggā vajjikaraṇīyāni karontī’ti? ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante – ‘vajjī samaggā sannipatanti, samaggā vuṭṭhahanti, samaggā vajjikaraṇīyāni karontī’’ti. ‘‘Yāvakīvañca, ānanda, vajjī samaggā sannipatissanti, samaggā vuṭṭhahissanti, samaggā vajjikaraṇīyāni karissanti, vuddhiyeva, ānanda, vajjīnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘కిన్తి తే, ఆనన్ద, సుతం, ‘వజ్జీ అపఞ్ఞత్తం న పఞ్ఞపేన్తి, పఞ్ఞత్తం న సముచ్ఛిన్దన్తి, యథాపఞ్ఞత్తే పోరాణే వజ్జిధమ్మే సమాదాయ వత్తన్తీ’’’తి? ‘‘సుతం మేతం, భన్తే – ‘వజ్జీ అపఞ్ఞత్తం న పఞ్ఞపేన్తి, పఞ్ఞత్తం న సముచ్ఛిన్దన్తి, యథాపఞ్ఞత్తే పోరాణే వజ్జిధమ్మే సమాదాయ వత్తన్తీ’’’తి. ‘‘యావకీవఞ్చ, ఆనన్ద, ‘‘వజ్జీ అపఞ్ఞత్తం న పఞ్ఞపేస్సన్తి, పఞ్ఞత్తం న సముచ్ఛిన్దిస్సన్తి, యథాపఞ్ఞత్తే పోరాణే వజ్జిధమ్మే సమాదాయ వత్తిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, ఆనన్ద, వజ్జీనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Kinti te, ānanda, sutaṃ, ‘vajjī apaññattaṃ na paññapenti, paññattaṃ na samucchindanti, yathāpaññatte porāṇe vajjidhamme samādāya vattantī’’’ti? ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante – ‘vajjī apaññattaṃ na paññapenti, paññattaṃ na samucchindanti, yathāpaññatte porāṇe vajjidhamme samādāya vattantī’’’ti. ‘‘Yāvakīvañca, ānanda, ‘‘vajjī apaññattaṃ na paññapessanti, paññattaṃ na samucchindissanti, yathāpaññatte porāṇe vajjidhamme samādāya vattissanti, vuddhiyeva, ānanda, vajjīnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘కిన్తి తే, ఆనన్ద, సుతం, ‘వజ్జీ యే తే వజ్జీనం వజ్జిమహల్లకా, తే సక్కరోన్తి గరుం కరోన్తి 9 మానేన్తి పూజేన్తి, తేసఞ్చ సోతబ్బం మఞ్ఞన్తీ’’’తి? ‘‘సుతం మేతం, భన్తే – ‘వజ్జీ యే తే వజ్జీనం వజ్జిమహల్లకా, తే సక్కరోన్తి గరుం కరోన్తి మానేన్తి పూజేన్తి, తేసఞ్చ సోతబ్బం మఞ్ఞన్తీ’’’తి. ‘‘యావకీవఞ్చ, ఆనన్ద, వజ్జీ యే తే వజ్జీనం వజ్జిమహల్లకా , తే సక్కరిస్సన్తి గరుం కరిస్సన్తి మానేస్సన్తి పూజేస్సన్తి, తేసఞ్చ సోతబ్బం మఞ్ఞిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, ఆనన్ద, వజ్జీనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Kinti te, ānanda, sutaṃ, ‘vajjī ye te vajjīnaṃ vajjimahallakā, te sakkaronti garuṃ karonti 10 mānenti pūjenti, tesañca sotabbaṃ maññantī’’’ti? ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante – ‘vajjī ye te vajjīnaṃ vajjimahallakā, te sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti, tesañca sotabbaṃ maññantī’’’ti. ‘‘Yāvakīvañca, ānanda, vajjī ye te vajjīnaṃ vajjimahallakā , te sakkarissanti garuṃ karissanti mānessanti pūjessanti, tesañca sotabbaṃ maññissanti, vuddhiyeva, ānanda, vajjīnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘కిన్తి తే, ఆనన్ద, సుతం, ‘వజ్జీ యా తా కులిత్థియో కులకుమారియో, తా న ఓక్కస్స పసయ్హ వాసేన్తీ’’’తి? ‘‘సుతం మేతం, భన్తే – ‘వజ్జీ యా తా కులిత్థియో కులకుమారియో తా న ఓక్కస్స పసయ్హ వాసేన్తీ’’’తి. ‘‘యావకీవఞ్చ, ఆనన్ద, వజ్జీ యా తా కులిత్థియో కులకుమారియో, తా న ఓక్కస్స పసయ్హ వాసేస్సన్తి, వుద్ధియేవ, ఆనన్ద, వజ్జీనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Kinti te, ānanda, sutaṃ, ‘vajjī yā tā kulitthiyo kulakumāriyo, tā na okkassa pasayha vāsentī’’’ti? ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante – ‘vajjī yā tā kulitthiyo kulakumāriyo tā na okkassa pasayha vāsentī’’’ti. ‘‘Yāvakīvañca, ānanda, vajjī yā tā kulitthiyo kulakumāriyo, tā na okkassa pasayha vāsessanti, vuddhiyeva, ānanda, vajjīnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘కిన్తి తే, ఆనన్ద, సుతం, ‘వజ్జీ యాని తాని
‘‘Kinti te, ānanda, sutaṃ, ‘vajjī yāni tāni
వజ్జీనం వజ్జిచేతియాని అబ్భన్తరాని చేవ బాహిరాని చ, తాని సక్కరోన్తి గరుం కరోన్తి మానేన్తి పూజేన్తి, తేసఞ్చ దిన్నపుబ్బం కతపుబ్బం ధమ్మికం బలిం నో పరిహాపేన్తీ’’’తి? ‘‘సుతం మేతం, భన్తే – ‘వజ్జీ యాని తాని వజ్జీనం వజ్జిచేతియాని అబ్భన్తరాని చేవ బాహిరాని చ, తాని సక్కరోన్తి గరుం కరోన్తి మానేన్తి పూజేన్తి తేసఞ్చ దిన్నపుబ్బం కతపుబ్బం ధమ్మికం బలిం నో పరిహాపేన్తీ’’’తి. ‘‘యావకీవఞ్చ, ఆనన్ద, వజ్జీ యాని తాని వజ్జీనం వజ్జిచేతియాని అబ్భన్తరాని చేవ బాహిరాని చ, తాని సక్కరిస్సన్తి గరుం కరిస్సన్తి మానేస్సన్తి పూజేస్సన్తి, తేసఞ్చ దిన్నపుబ్బం కతపుబ్బం ధమ్మికం బలిం నో పరిహాపేస్సన్తి, వుద్ధియేవ, ఆనన్ద, వజ్జీనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
Vajjīnaṃ vajjicetiyāni abbhantarāni ceva bāhirāni ca, tāni sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti, tesañca dinnapubbaṃ katapubbaṃ dhammikaṃ baliṃ no parihāpentī’’’ti? ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante – ‘vajjī yāni tāni vajjīnaṃ vajjicetiyāni abbhantarāni ceva bāhirāni ca, tāni sakkaronti garuṃ karonti mānenti pūjenti tesañca dinnapubbaṃ katapubbaṃ dhammikaṃ baliṃ no parihāpentī’’’ti. ‘‘Yāvakīvañca, ānanda, vajjī yāni tāni vajjīnaṃ vajjicetiyāni abbhantarāni ceva bāhirāni ca, tāni sakkarissanti garuṃ karissanti mānessanti pūjessanti, tesañca dinnapubbaṃ katapubbaṃ dhammikaṃ baliṃ no parihāpessanti, vuddhiyeva, ānanda, vajjīnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘కిన్తి తే, ఆనన్ద, సుతం, ‘వజ్జీనం అరహన్తేసు ధమ్మికా రక్ఖావరణగుత్తి సుసంవిహితా, కిన్తి అనాగతా చ అరహన్తో విజితం ఆగచ్ఛేయ్యుం, ఆగతా చ అరహన్తో విజితే ఫాసు విహరేయ్యు’’’న్తి? ‘‘సుతం మేతం, భన్తే ‘వజ్జీనం అరహన్తేసు ధమ్మికా రక్ఖావరణగుత్తి సుసంవిహితా కిన్తి అనాగతా చ అరహన్తో విజితం ఆగచ్ఛేయ్యుం, ఆగతా చ అరహన్తో విజితే ఫాసు విహరేయ్యు’’’న్తి. ‘‘యావకీవఞ్చ, ఆనన్ద, వజ్జీనం అరహన్తేసు ధమ్మికా రక్ఖావరణగుత్తి సుసంవిహితా భవిస్సతి, కిన్తి అనాగతా చ అరహన్తో విజితం ఆగచ్ఛేయ్యుం, ఆగతా చ అరహన్తో విజితే ఫాసు విహరేయ్యున్తి. వుద్ధియేవ, ఆనన్ద, వజ్జీనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహానీ’’తి.
‘‘Kinti te, ānanda, sutaṃ, ‘vajjīnaṃ arahantesu dhammikā rakkhāvaraṇagutti susaṃvihitā, kinti anāgatā ca arahanto vijitaṃ āgaccheyyuṃ, āgatā ca arahanto vijite phāsu vihareyyu’’’nti? ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante ‘vajjīnaṃ arahantesu dhammikā rakkhāvaraṇagutti susaṃvihitā kinti anāgatā ca arahanto vijitaṃ āgaccheyyuṃ, āgatā ca arahanto vijite phāsu vihareyyu’’’nti. ‘‘Yāvakīvañca, ānanda, vajjīnaṃ arahantesu dhammikā rakkhāvaraṇagutti susaṃvihitā bhavissati, kinti anāgatā ca arahanto vijitaṃ āgaccheyyuṃ, āgatā ca arahanto vijite phāsu vihareyyunti. Vuddhiyeva, ānanda, vajjīnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihānī’’ti.
౧౩౫. అథ ఖో భగవా వస్సకారం బ్రాహ్మణం మగధమహామత్తం ఆమన్తేసి – ‘‘ఏకమిదాహం, బ్రాహ్మణ, సమయం వేసాలియం విహరామి సారన్దదే 11 చేతియే. తత్రాహం వజ్జీనం ఇమే సత్త అపరిహానియే ధమ్మే దేసేసిం. యావకీవఞ్చ, బ్రాహ్మణ, ఇమే సత్త అపరిహానియా ధమ్మా వజ్జీసు ఠస్సన్తి, ఇమేసు చ సత్తసు అపరిహానియేసు ధమ్మేసు వజ్జీ సన్దిస్సిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, బ్రాహ్మణ, వజ్జీనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహానీ’’తి.
135. Atha kho bhagavā vassakāraṃ brāhmaṇaṃ magadhamahāmattaṃ āmantesi – ‘‘ekamidāhaṃ, brāhmaṇa, samayaṃ vesāliyaṃ viharāmi sārandade 12 cetiye. Tatrāhaṃ vajjīnaṃ ime satta aparihāniye dhamme desesiṃ. Yāvakīvañca, brāhmaṇa, ime satta aparihāniyā dhammā vajjīsu ṭhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu vajjī sandississanti, vuddhiyeva, brāhmaṇa, vajjīnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihānī’’ti.
ఏవం వుత్తే, వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏకమేకేనపి, భో గోతమ, అపరిహానియేన ధమ్మేన సమన్నాగతానం వజ్జీనం వుద్ధియేవ పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని . కో పన వాదో సత్తహి అపరిహానియేహి ధమ్మేహి. అకరణీయావ 13, భో గోతమ, వజ్జీ 14 రఞ్ఞా మాగధేన అజాతసత్తునా వేదేహిపుత్తేన యదిదం యుద్ధస్స, అఞ్ఞత్ర ఉపలాపనాయ అఞ్ఞత్ర మిథుభేదా. హన్ద చ దాని మయం, భో గోతమ, గచ్ఛామ , బహుకిచ్చా మయం బహుకరణీయా’’తి. ‘‘యస్సదాని త్వం, బ్రాహ్మణ, కాలం మఞ్ఞసీ’’తి. అథ ఖో వస్సకారో బ్రాహ్మణో మగధమహామత్తో భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.
Evaṃ vutte, vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ekamekenapi, bho gotama, aparihāniyena dhammena samannāgatānaṃ vajjīnaṃ vuddhiyeva pāṭikaṅkhā, no parihāni . Ko pana vādo sattahi aparihāniyehi dhammehi. Akaraṇīyāva 15, bho gotama, vajjī 16 raññā māgadhena ajātasattunā vedehiputtena yadidaṃ yuddhassa, aññatra upalāpanāya aññatra mithubhedā. Handa ca dāni mayaṃ, bho gotama, gacchāma , bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, brāhmaṇa, kālaṃ maññasī’’ti. Atha kho vassakāro brāhmaṇo magadhamahāmatto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
భిక్ఖుఅపరిహానియధమ్మా
Bhikkhuaparihāniyadhammā
౧౩౬. అథ ఖో భగవా అచిరపక్కన్తే వస్సకారే బ్రాహ్మణే మగధమహామత్తే ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘గచ్ఛ త్వం, ఆనన్ద, యావతికా భిక్ఖూ రాజగహం ఉపనిస్సాయ విహరన్తి, తే సబ్బే ఉపట్ఠానసాలాయం సన్నిపాతేహీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా యావతికా భిక్ఖూ రాజగహం ఉపనిస్సాయ విహరన్తి, తే సబ్బే ఉపట్ఠానసాలాయం సన్నిపాతేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సన్నిపతితో, భన్తే, భిక్ఖుసఙ్ఘో, యస్సదాని, భన్తే, భగవా కాలం మఞ్ఞతీ’’తి.
136. Atha kho bhagavā acirapakkante vassakāre brāhmaṇe magadhamahāmatte āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘gaccha tvaṃ, ānanda, yāvatikā bhikkhū rājagahaṃ upanissāya viharanti, te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā yāvatikā bhikkhū rājagahaṃ upanissāya viharanti, te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sannipatito, bhante, bhikkhusaṅgho, yassadāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti.
అథ ఖో భగవా ఉట్ఠాయాసనా యేన ఉపట్ఠానసాలా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘సత్త వో, భిక్ఖవే, అపరిహానియే ధమ్మే దేసేస్సామి, తం సుణాథ, సాధుకం మనసికరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
Atha kho bhagavā uṭṭhāyāsanā yena upaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘satta vo, bhikkhave, aparihāniye dhamme desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘యావకీవఞ్చ , భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అభిణ్హం సన్నిపాతా సన్నిపాతబహులా భవిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca , bhikkhave, bhikkhū abhiṇhaṃ sannipātā sannipātabahulā bhavissanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ సమగ్గా సన్నిపతిస్సన్తి, సమగ్గా వుట్ఠహిస్సన్తి, సమగ్గా సఙ్ఘకరణీయాని కరిస్సన్తి , వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū samaggā sannipatissanti, samaggā vuṭṭhahissanti, samaggā saṅghakaraṇīyāni karissanti , vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అపఞ్ఞత్తం న పఞ్ఞపేస్సన్తి, పఞ్ఞత్తం న సముచ్ఛిన్దిస్సన్తి, యథాపఞ్ఞత్తేసు సిక్ఖాపదేసు సమాదాయ వత్తిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū apaññattaṃ na paññapessanti, paññattaṃ na samucchindissanti, yathāpaññattesu sikkhāpadesu samādāya vattissanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ యే తే భిక్ఖూ థేరా రత్తఞ్ఞూ చిరపబ్బజితా సఙ్ఘపితరో సఙ్ఘపరిణాయకా, తే సక్కరిస్సన్తి గరుం కరిస్సన్తి మానేస్సన్తి పూజేస్సన్తి, తేసఞ్చ సోతబ్బం మఞ్ఞిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū ye te bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro saṅghapariṇāyakā, te sakkarissanti garuṃ karissanti mānessanti pūjessanti, tesañca sotabbaṃ maññissanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ ఉప్పన్నాయ తణ్హాయ పోనోబ్భవికాయ న వసం గచ్ఛిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū uppannāya taṇhāya ponobbhavikāya na vasaṃ gacchissanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు సాపేక్ఖా భవిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū āraññakesu senāsanesu sāpekkhā bhavissanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ పచ్చత్తఞ్ఞేవ సతిం ఉపట్ఠపేస్సన్తి – ‘కిన్తి అనాగతా చ పేసలా సబ్రహ్మచారీ ఆగచ్ఛేయ్యుం, ఆగతా చ పేసలా సబ్రహ్మచారీ ఫాసు 17 విహరేయ్యు’న్తి. వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū paccattaññeva satiṃ upaṭṭhapessanti – ‘kinti anāgatā ca pesalā sabrahmacārī āgaccheyyuṃ, āgatā ca pesalā sabrahmacārī phāsu 18 vihareyyu’nti. Vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, ఇమే సత్త అపరిహానియా ధమ్మా భిక్ఖూసు ఠస్సన్తి, ఇమేసు చ సత్తసు అపరిహానియేసు ధమ్మేసు భిక్ఖూ సన్దిస్సిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhūsu ṭhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhū sandississanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
౧౩౭. ‘‘అపరేపి వో, భిక్ఖవే, సత్త అపరిహానియే ధమ్మే దేసేస్సామి, తం సుణాథ, సాధుకం మనసికరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
137. ‘‘Aparepi vo, bhikkhave, satta aparihāniye dhamme desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న కమ్మారామా భవిస్సన్తి న కమ్మరతా న కమ్మారామతమనుయుత్తా, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū na kammārāmā bhavissanti na kammaratā na kammārāmatamanuyuttā, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న భస్సారామా భవిస్సన్తి న భస్సరతా న భస్సారామతమనుయుత్తా, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū na bhassārāmā bhavissanti na bhassaratā na bhassārāmatamanuyuttā, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న నిద్దారామా భవిస్సన్తి న నిద్దారతా న నిద్దారామతమనుయుత్తా, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū na niddārāmā bhavissanti na niddāratā na niddārāmatamanuyuttā, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న సఙ్గణికారామా భవిస్సన్తి న సఙ్గణికరతా న సఙ్గణికారామతమనుయుత్తా, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū na saṅgaṇikārāmā bhavissanti na saṅgaṇikaratā na saṅgaṇikārāmatamanuyuttā, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న పాపిచ్ఛా భవిస్సన్తి న పాపికానం ఇచ్ఛానం వసం గతా, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū na pāpicchā bhavissanti na pāpikānaṃ icchānaṃ vasaṃ gatā, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న పాపమిత్తా భవిస్సన్తి న పాపసహాయా న పాపసమ్పవఙ్కా, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū na pāpamittā bhavissanti na pāpasahāyā na pāpasampavaṅkā, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న ఓరమత్తకేన విసేసాధిగమేన అన్తరావోసానం ఆపజ్జిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū na oramattakena visesādhigamena antarāvosānaṃ āpajjissanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, ఇమే సత్త అపరిహానియా ధమ్మా భిక్ఖూసు ఠస్సన్తి, ఇమేసు చ సత్తసు అపరిహానియేసు ధమ్మేసు భిక్ఖూ సన్దిస్సిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhūsu ṭhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhū sandississanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
౧౩౮. ‘‘అపరేపి వో, భిక్ఖవే, సత్త అపరిహానియే ధమ్మే దేసేస్సామి…పే॰… ‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ సద్ధా భవిస్సన్తి…పే॰… హిరిమనా భవిస్సన్తి… ఓత్తప్పీ భవిస్సన్తి… బహుస్సుతా భవిస్సన్తి… ఆరద్ధవీరియా భవిస్సన్తి… ఉపట్ఠితస్సతీ భవిస్సన్తి… పఞ్ఞవన్తో భవిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని. యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, ఇమే సత్త అపరిహానియా ధమ్మా భిక్ఖూసు ఠస్సన్తి, ఇమేసు చ సత్తసు అపరిహానియేసు ధమ్మేసు భిక్ఖూ సన్దిస్సిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
138. ‘‘Aparepi vo, bhikkhave, satta aparihāniye dhamme desessāmi…pe… ‘‘yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū saddhā bhavissanti…pe… hirimanā bhavissanti… ottappī bhavissanti… bahussutā bhavissanti… āraddhavīriyā bhavissanti… upaṭṭhitassatī bhavissanti… paññavanto bhavissanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni. Yāvakīvañca, bhikkhave, ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhūsu ṭhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhū sandississanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
౧౩౯. ‘‘అపరేపి వో, భిక్ఖవే, సత్త అపరిహానియే ధమ్మే దేసేస్సామి, తం సుణాథ, సాధుకం మనసికరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
139. ‘‘Aparepi vo, bhikkhave, satta aparihāniye dhamme desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సతిసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేస్సన్తి…పే॰… ధమ్మవిచయసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేస్సన్తి… వీరియసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేస్సన్తి… పీతిసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేస్సన్తి… పస్సద్ధిసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేస్సన్తి… సమాధిసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేస్సన్తి… ఉపేక్ఖాసమ్బోజ్ఝఙ్గం భావేస్సన్తి, వుద్ధియేవ , భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhu satisambojjhaṅgaṃ bhāvessanti…pe… dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāvessanti… vīriyasambojjhaṅgaṃ bhāvessanti… pītisambojjhaṅgaṃ bhāvessanti… passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāvessanti… samādhisambojjhaṅgaṃ bhāvessanti… upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāvessanti, vuddhiyeva , bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, ఇమే సత్త అపరిహానియా ధమ్మా భిక్ఖూసు ఠస్సన్తి, ఇమేసు చ సత్తసు అపరిహానియేసు ధమ్మేసు భిక్ఖూ సన్దిస్సిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhūsu ṭhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhū sandississanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā no parihāni.
౧౪౦. ‘‘అపరేపి వో, భిక్ఖవే, సత్త అపరిహానియే ధమ్మే దేసేస్సామి, తం సుణాథ, సాధుకం మనసికరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
140. ‘‘Aparepi vo, bhikkhave, satta aparihāniye dhamme desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ అనిచ్చసఞ్ఞం భావేస్సన్తి…పే॰… అనత్తసఞ్ఞం భావేస్సన్తి… అసుభసఞ్ఞం భావేస్సన్తి… ఆదీనవసఞ్ఞం భావేస్సన్తి… పహానసఞ్ఞం భావేస్సన్తి… విరాగసఞ్ఞం భావేస్సన్తి… నిరోధసఞ్ఞం భావేస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū aniccasaññaṃ bhāvessanti…pe… anattasaññaṃ bhāvessanti… asubhasaññaṃ bhāvessanti… ādīnavasaññaṃ bhāvessanti… pahānasaññaṃ bhāvessanti… virāgasaññaṃ bhāvessanti… nirodhasaññaṃ bhāvessanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ , భిక్ఖవే, ఇమే సత్త అపరిహానియా ధమ్మా భిక్ఖూసు ఠస్సన్తి, ఇమేసు చ సత్తసు అపరిహానియేసు ధమ్మేసు భిక్ఖూ సన్దిస్సిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca , bhikkhave, ime satta aparihāniyā dhammā bhikkhūsu ṭhassanti, imesu ca sattasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhū sandississanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
౧౪౧. ‘‘ఛ, వో భిక్ఖవే, అపరిహానియే ధమ్మే దేసేస్సామి, తం సుణాథ, సాధుకం మనసికరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
141. ‘‘Cha, vo bhikkhave, aparihāniye dhamme desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘యావకీవఞ్చ , భిక్ఖవే, భిక్ఖూ మేత్తం కాయకమ్మం పచ్చుపట్ఠాపేస్సన్తి సబ్రహ్మచారీసు ఆవి చేవ రహో చ, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca , bhikkhave, bhikkhū mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhāpessanti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ మేత్తం వచీకమ్మం పచ్చుపట్ఠాపేస్సన్తి …పే॰… మేత్తం మనోకమ్మం పచ్చుపట్ఠాపేస్సన్తి సబ్రహ్మచారీసు ఆవి చేవ రహో చ, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhāpessanti …pe… mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhāpessanti sabrahmacārīsu āvi ceva raho ca, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ, యే తే లాభా ధమ్మికా ధమ్మలద్ధా అన్తమసో పత్తపరియాపన్నమత్తమ్పి తథారూపేహి లాభేహి అప్పటివిభత్తభోగీ భవిస్సన్తి సీలవన్తేహి సబ్రహ్మచారీహి సాధారణభోగీ, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū, ye te lābhā dhammikā dhammaladdhā antamaso pattapariyāpannamattampi tathārūpehi lābhehi appaṭivibhattabhogī bhavissanti sīlavantehi sabrahmacārīhi sādhāraṇabhogī, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ యాని కాని సీలాని అఖణ్డాని అచ్ఛిద్దాని అసబలాని అకమ్మాసాని భుజిస్సాని విఞ్ఞూపసత్థాని 19 అపరామట్ఠాని సమాధిసంవత్తనికాని తథారూపేసు సీలేసు సీలసామఞ్ఞగతా విహరిస్సన్తి సబ్రహ్మచారీహి ఆవి చేవ రహో చ, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū yāni kāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññūpasatthāni 20 aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni tathārūpesu sīlesu sīlasāmaññagatā viharissanti sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ యాయం దిట్ఠి అరియా నియ్యానికా, నియ్యాతి తక్కరస్స సమ్మా దుక్ఖక్ఖయాయ, తథారూపాయ దిట్ఠియా దిట్ఠిసామఞ్ఞగతా విహరిస్సన్తి సబ్రహ్మచారీహి ఆవి చేవ రహో చ, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహాని.
‘‘Yāvakīvañca, bhikkhave, bhikkhū yāyaṃ diṭṭhi ariyā niyyānikā, niyyāti takkarassa sammā dukkhakkhayāya, tathārūpāya diṭṭhiyā diṭṭhisāmaññagatā viharissanti sabrahmacārīhi āvi ceva raho ca, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihāni.
‘‘యావకీవఞ్చ , భిక్ఖవే, ఇమే ఛ అపరిహానియా ధమ్మా భిక్ఖూసు ఠస్సన్తి, ఇమేసు చ ఛసు అపరిహానియేసు ధమ్మేసు భిక్ఖూ సన్దిస్సిస్సన్తి, వుద్ధియేవ, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం పాటికఙ్ఖా, నో పరిహానీ’’తి.
‘‘Yāvakīvañca , bhikkhave, ime cha aparihāniyā dhammā bhikkhūsu ṭhassanti, imesu ca chasu aparihāniyesu dhammesu bhikkhū sandississanti, vuddhiyeva, bhikkhave, bhikkhūnaṃ pāṭikaṅkhā, no parihānī’’ti.
౧౪౨. తత్ర సుదం భగవా రాజగహే విహరన్తో గిజ్ఝకూటే పబ్బతే ఏతదేవ బహులం భిక్ఖూనం ధమ్మిం కథం కరోతి – ‘‘ఇతి సీలం, ఇతి సమాధి, ఇతి పఞ్ఞా. సీలపరిభావితో సమాధి మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో. సమాధిపరిభావితా పఞ్ఞా మహప్ఫలా హోతి మహానిసంసా. పఞ్ఞాపరిభావితం చిత్తం సమ్మదేవ ఆసవేహి విముచ్చతి, సేయ్యథిదం – కామాసవా, భవాసవా, అవిజ్జాసవా’’తి.
142. Tatra sudaṃ bhagavā rājagahe viharanto gijjhakūṭe pabbate etadeva bahulaṃ bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ karoti – ‘‘iti sīlaṃ, iti samādhi, iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti mahānisaṃso. Samādhiparibhāvitā paññā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati, seyyathidaṃ – kāmāsavā, bhavāsavā, avijjāsavā’’ti.
౧౪౩. అథ ఖో భగవా రాజగహే యథాభిరన్తం విహరిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన అమ్బలట్ఠికా తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన అమ్బలట్ఠికా తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా అమ్బలట్ఠికాయం విహరతి రాజాగారకే. తత్రాపి సుదం భగవా అమ్బలట్ఠికాయం విహరన్తో రాజాగారకే ఏతదేవ బహులం భిక్ఖూనం ధమ్మిం కథం కరోతి – ‘‘ఇతి సీలం ఇతి సమాధి ఇతి పఞ్ఞా. సీలపరిభావితో సమాధి మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో. సమాధిపరిభావితా పఞ్ఞా మహప్ఫలా హోతి మహానిసంసా. పఞ్ఞాపరిభావితం చిత్తం సమ్మదేవ ఆసవేహి విముచ్చతి, సేయ్యథిదం – కామాసవా, భవాసవా, అవిజ్జాసవా’’తి.
143. Atha kho bhagavā rājagahe yathābhirantaṃ viharitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena ambalaṭṭhikā tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena ambalaṭṭhikā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā ambalaṭṭhikāyaṃ viharati rājāgārake. Tatrāpi sudaṃ bhagavā ambalaṭṭhikāyaṃ viharanto rājāgārake etadeva bahulaṃ bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ karoti – ‘‘iti sīlaṃ iti samādhi iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti mahānisaṃso. Samādhiparibhāvitā paññā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati, seyyathidaṃ – kāmāsavā, bhavāsavā, avijjāsavā’’ti.
౧౪౪. అథ ఖో భగవా అమ్బలట్ఠికాయం యథాభిరన్తం విహరిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన నాళన్దా తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన నాళన్దా తదవసరి, తత్ర సుదం భగవా నాళన్దాయం విహరతి పావారికమ్బవనే .
144. Atha kho bhagavā ambalaṭṭhikāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena nāḷandā tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena nāḷandā tadavasari, tatra sudaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane .
సారిపుత్తసీహనాదో
Sāriputtasīhanādo
౧౪౫. అథ ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా సారిపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏవం పసన్నో అహం, భన్తే, భగవతి; న చాహు న చ భవిస్సతి న చేతరహి విజ్జతి అఞ్ఞో సమణో వా బ్రాహ్మణో వా భగవతా భియ్యోభిఞ్ఞతరో యదిదం సమ్బోధియ’’న్తి. ‘‘ఉళారా ఖో తే అయం, సారిపుత్త, ఆసభీ వాచా 21 భాసితా, ఏకంసో గహితో, సీహనాదో నదితో – ‘ఏవంపసన్నో అహం, భన్తే, భగవతి; న చాహు న చ భవిస్సతి న చేతరహి విజ్జతి అఞ్ఞో సమణో వా బ్రాహ్మణో వా భగవతా భియ్యోభిఞ్ఞతరో యదిదం సమ్బోధియ’న్తి.
145. Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘evaṃ pasanno ahaṃ, bhante, bhagavati; na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’’nti. ‘‘Uḷārā kho te ayaṃ, sāriputta, āsabhī vācā 22 bhāsitā, ekaṃso gahito, sīhanādo nadito – ‘evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati; na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’nti.
‘‘కిం తే 23, సారిపుత్త, యే తే అహేసుం అతీతమద్ధానం అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా, సబ్బే తే భగవన్తో చేతసా చేతో పరిచ్చ విదితా – ‘ఏవంసీలా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపి, ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో అహేసుం ఇతిపీ’’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘Kiṃ te 24, sāriputta, ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, sabbe te bhagavanto cetasā ceto paricca viditā – ‘evaṃsīlā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘కిం పన తే 25, సారిపుత్త, యే తే భవిస్సన్తి అనాగతమద్ధానం అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా, సబ్బే తే భగవన్తో చేతసా చేతో పరిచ్చ విదితా – ‘ఏవంసీలా తే భగవన్తో భవిస్సన్తి ఇతిపి, ఏవంధమ్మా ఏవంపఞ్ఞా ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తా తే భగవన్తో భవిస్సన్తి ఇతిపీ’’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘Kiṃ pana te 26, sāriputta, ye te bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, sabbe te bhagavanto cetasā ceto paricca viditā – ‘evaṃsīlā te bhagavanto bhavissanti itipi, evaṃdhammā evaṃpaññā evaṃvihārī evaṃvimuttā te bhagavanto bhavissanti itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘కిం పన తే, సారిపుత్త, అహం ఏతరహి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో చేతసా చేతో పరిచ్చ విదితో – ‘‘ఏవంసీలో భగవా ఇతిపి , ఏవంధమ్మో ఏవంపఞ్ఞో ఏవంవిహారీ ఏవంవిముత్తో భగవా ఇతిపీ’’’తి? ‘‘నో హేతం, భన్తే’’.
‘‘Kiṃ pana te, sāriputta, ahaṃ etarahi arahaṃ sammāsambuddho cetasā ceto paricca vidito – ‘‘evaṃsīlo bhagavā itipi , evaṃdhammo evaṃpañño evaṃvihārī evaṃvimutto bhagavā itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ఏత్థ చ హి తే, సారిపుత్త, అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నేసు అరహన్తేసు సమ్మాసమ్బుద్ధేసు చేతోపరియఞాణం 27 నత్థి. అథ కిఞ్చరహి తే అయం, సారిపుత్త, ఉళారా ఆసభీ వాచా భాసితా, ఏకంసో గహితో, సీహనాదో నదితో – ‘ఏవంపసన్నో అహం, భన్తే, భగవతి; న చాహు న చ భవిస్సతి న చేతరహి విజ్జతి అఞ్ఞో సమణో వా బ్రాహ్మణో వా భగవతా భియ్యోభిఞ్ఞతరో యదిదం సమ్బోధియ’’’న్తి?
‘‘Ettha ca hi te, sāriputta, atītānāgatapaccuppannesu arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyañāṇaṃ 28 natthi. Atha kiñcarahi te ayaṃ, sāriputta, uḷārā āsabhī vācā bhāsitā, ekaṃso gahito, sīhanādo nadito – ‘evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati; na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’’’nti?
౧౪౬. ‘‘న ఖో మే, భన్తే, అతీతానాగతపచ్చుప్పన్నేసు అరహన్తేసు సమ్మాసమ్బుద్ధేసు చేతోపరియఞాణం అత్థి, అపి చ మే ధమ్మన్వయో విదితో. సేయ్యథాపి, భన్తే, రఞ్ఞో పచ్చన్తిమం నగరం దళ్హుద్ధాపం దళ్హపాకారతోరణం ఏకద్వారం, తత్రస్స దోవారికో పణ్డితో వియత్తో మేధావీ అఞ్ఞాతానం నివారేతా ఞాతానం పవేసేతా. సో తస్స నగరస్స సమన్తా అనుపరియాయపథం 29 అనుక్కమమానో న పస్సేయ్య పాకారసన్ధిం వా పాకారవివరం వా, అన్తమసో బిళారనిక్ఖమనమత్తమ్పి. తస్స ఏవమస్స 30 – ‘యే ఖో కేచి ఓళారికా పాణా ఇమం నగరం పవిసన్తి వా నిక్ఖమన్తి వా, సబ్బే తే ఇమినావ ద్వారేన పవిసన్తి వా నిక్ఖమన్తి వా’తి. ఏవమేవ ఖో మే, భన్తే, ధమ్మన్వయో విదితో – ‘యే తే, భన్తే, అహేసుం అతీతమద్ధానం అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా , సబ్బే తే భగవన్తో పఞ్చ నీవరణే పహాయ చేతసో ఉపక్కిలేసే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే చతూసు సతిపట్ఠానేసు సుపతిట్ఠితచిత్తా సత్తబోజ్ఝఙ్గే యథాభూతం భావేత్వా అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుజ్ఝింసు. యేపి తే, భన్తే, భవిస్సన్తి అనాగతమద్ధానం అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా , సబ్బే తే భగవన్తో పఞ్చ నీవరణే పహాయ చేతసో ఉపక్కిలేసే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే చతూసు సతిపట్ఠానేసు సుపతిట్ఠితచిత్తా సత్త బోజ్ఝఙ్గే యథాభూతం భావేత్వా అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుజ్ఝిస్సన్తి. భగవాపి, భన్తే, ఏతరహి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో పఞ్చ నీవరణే పహాయ చేతసో ఉపక్కిలేసే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే చతూసు సతిపట్ఠానేసు సుపతిట్ఠితచిత్తో సత్త బోజ్ఝఙ్గే యథాభూతం భావేత్వా అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుద్ధో’’’తి.
146. ‘‘Na kho me, bhante, atītānāgatapaccuppannesu arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyañāṇaṃ atthi, api ca me dhammanvayo vidito. Seyyathāpi, bhante, rañño paccantimaṃ nagaraṃ daḷhuddhāpaṃ daḷhapākāratoraṇaṃ ekadvāraṃ, tatrassa dovāriko paṇḍito viyatto medhāvī aññātānaṃ nivāretā ñātānaṃ pavesetā. So tassa nagarassa samantā anupariyāyapathaṃ 31 anukkamamāno na passeyya pākārasandhiṃ vā pākāravivaraṃ vā, antamaso biḷāranikkhamanamattampi. Tassa evamassa 32 – ‘ye kho keci oḷārikā pāṇā imaṃ nagaraṃ pavisanti vā nikkhamanti vā, sabbe te imināva dvārena pavisanti vā nikkhamanti vā’ti. Evameva kho me, bhante, dhammanvayo vidito – ‘ye te, bhante, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā , sabbe te bhagavanto pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā sattabojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhiṃsu. Yepi te, bhante, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā , sabbe te bhagavanto pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacittā satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhissanti. Bhagavāpi, bhante, etarahi arahaṃ sammāsambuddho pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu supatiṭṭhitacitto satta bojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’’’ti.
౧౪౭. తత్రపి సుదం భగవా నాళన్దాయం విహరన్తో పావారికమ్బవనే ఏతదేవ బహులం భిక్ఖూనం ధమ్మిం కథం కరోతి – ‘‘ఇతి సీలం, ఇతి సమాధి, ఇతి పఞ్ఞా. సీలపరిభావితో సమాధి మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో. సమాధిపరిభావితా పఞ్ఞా మహప్ఫలా హోతి మహానిసంసా. పఞ్ఞాపరిభావితం చిత్తం సమ్మదేవ ఆసవేహి విముచ్చతి, సేయ్యథిదం – కామాసవా, భవాసవా, అవిజ్జాసవా’’తి.
147. Tatrapi sudaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharanto pāvārikambavane etadeva bahulaṃ bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ karoti – ‘‘iti sīlaṃ, iti samādhi, iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti mahānisaṃso. Samādhiparibhāvitā paññā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati, seyyathidaṃ – kāmāsavā, bhavāsavā, avijjāsavā’’ti.
దుస్సీలఆదీనవా
Dussīlaādīnavā
౧౪౮. అథ ఖో భగవా నాళన్దాయం యథాభిరన్తం విహరిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన పాటలిగామో తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి . అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన పాటలిగామో తదవసరి. అస్సోసుం ఖో పాటలిగామికా ఉపాసకా – ‘‘భగవా కిర పాటలిగామం అనుప్పత్తో’’తి. అథ ఖో పాటలిగామికా ఉపాసకా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నా ఖో పాటలిగామికా ఉపాసకా భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘అధివాసేతు నో, భన్తే, భగవా ఆవసథాగార’’న్తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో పాటలిగామికా ఉపాసకా భగవతో అధివాసనం విదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా యేన ఆవసథాగారం తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సబ్బసన్థరిం 33 ఆవసథాగారం సన్థరిత్వా ఆసనాని పఞ్ఞపేత్వా ఉదకమణికం పతిట్ఠాపేత్వా తేలపదీపం ఆరోపేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు, ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠంసు. ఏకమన్తం ఠితా ఖో పాటలిగామికా ఉపాసకా భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘సబ్బసన్థరిసన్థతం 34, భన్తే, ఆవసథాగారం, ఆసనాని పఞ్ఞత్తాని, ఉదకమణికో పతిట్ఠాపితో, తేలపదీపో ఆరోపితో; యస్సదాని, భన్తే, భగవా కాలం మఞ్ఞతీ’’తి. అథ ఖో భగవా సాయన్హసమయం 35. నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన యేన ఆవసథాగారం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పాదే పక్ఖాలేత్వా ఆవసథాగారం పవిసిత్వా మజ్ఝిమం థమ్భం నిస్సాయ పురత్థాభిముఖో 36 నిసీది. భిక్ఖుసఙ్ఘోపి ఖో పాదే పక్ఖాలేత్వా ఆవసథాగారం పవిసిత్వా పచ్ఛిమం భిత్తిం నిస్సాయ పురత్థాభిముఖో నిసీది భగవన్తమేవ పురక్ఖత్వా. పాటలిగామికాపి ఖో ఉపాసకా పాదే పక్ఖాలేత్వా ఆవసథాగారం పవిసిత్వా పురత్థిమం భిత్తిం నిస్సాయ పచ్ఛిమాభిముఖా నిసీదింసు భగవన్తమేవ పురక్ఖత్వా.
148. Atha kho bhagavā nāḷandāyaṃ yathābhirantaṃ viharitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena pāṭaligāmo tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi . Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena pāṭaligāmo tadavasari. Assosuṃ kho pāṭaligāmikā upāsakā – ‘‘bhagavā kira pāṭaligāmaṃ anuppatto’’ti. Atha kho pāṭaligāmikā upāsakā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnā kho pāṭaligāmikā upāsakā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘adhivāsetu no, bhante, bhagavā āvasathāgāra’’nti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho pāṭaligāmikā upāsakā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena āvasathāgāraṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā sabbasanthariṃ 37 āvasathāgāraṃ santharitvā āsanāni paññapetvā udakamaṇikaṃ patiṭṭhāpetvā telapadīpaṃ āropetvā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu. Ekamantaṃ ṭhitā kho pāṭaligāmikā upāsakā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘sabbasantharisanthataṃ 38, bhante, āvasathāgāraṃ, āsanāni paññattāni, udakamaṇiko patiṭṭhāpito, telapadīpo āropito; yassadāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ 39. Nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena āvasathāgāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā pāde pakkhāletvā āvasathāgāraṃ pavisitvā majjhimaṃ thambhaṃ nissāya puratthābhimukho 40 nisīdi. Bhikkhusaṅghopi kho pāde pakkhāletvā āvasathāgāraṃ pavisitvā pacchimaṃ bhittiṃ nissāya puratthābhimukho nisīdi bhagavantameva purakkhatvā. Pāṭaligāmikāpi kho upāsakā pāde pakkhāletvā āvasathāgāraṃ pavisitvā puratthimaṃ bhittiṃ nissāya pacchimābhimukhā nisīdiṃsu bhagavantameva purakkhatvā.
౧౪౯. అథ ఖో భగవా పాటలిగామికే ఉపాసకే ఆమన్తేసి – ‘‘పఞ్చిమే, గహపతయో, ఆదీనవా దుస్సీలస్స సీలవిపత్తియా. కతమే పఞ్చ? ఇధ, గహపతయో, దుస్సీలో సీలవిపన్నో పమాదాధికరణం మహతిం భోగజానిం నిగచ్ఛతి. అయం పఠమో ఆదీనవో దుస్సీలస్స సీలవిపత్తియా.
149. Atha kho bhagavā pāṭaligāmike upāsake āmantesi – ‘‘pañcime, gahapatayo, ādīnavā dussīlassa sīlavipattiyā. Katame pañca? Idha, gahapatayo, dussīlo sīlavipanno pamādādhikaraṇaṃ mahatiṃ bhogajāniṃ nigacchati. Ayaṃ paṭhamo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā.
‘‘పున చపరం, గహపతయో, దుస్సీలస్స సీలవిపన్నస్స పాపకో కిత్తిసద్దో అబ్భుగ్గచ్ఛతి. అయం దుతియో ఆదీనవో దుస్సీలస్స సీలవిపత్తియా.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, dussīlassa sīlavipannassa pāpako kittisaddo abbhuggacchati. Ayaṃ dutiyo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā.
‘‘పున చపరం, గహపతయో, దుస్సీలో సీలవిపన్నో యఞ్ఞదేవ పరిసం ఉపసఙ్కమతి – యది ఖత్తియపరిసం యది బ్రాహ్మణపరిసం యది గహపతిపరిసం యది సమణపరిసం – అవిసారదో ఉపసఙ్కమతి మఙ్కుభూతో. అయం తతియో ఆదీనవో దుస్సీలస్స సీలవిపత్తియా.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, dussīlo sīlavipanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati – yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ – avisārado upasaṅkamati maṅkubhūto. Ayaṃ tatiyo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā.
‘‘పున చపరం, గహపతయో, దుస్సీలో సీలవిపన్నో సమ్మూళ్హో కాలఙ్కరోతి. అయం చతుత్థో ఆదీనవో దుస్సీలస్స సీలవిపత్తియా.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, dussīlo sīlavipanno sammūḷho kālaṅkaroti. Ayaṃ catuttho ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā.
‘‘పున చపరం, గహపతయో, దుస్సీలో సీలవిపన్నో కాయస్స భేదా పరం మరణా అపాయం దుగ్గతిం వినిపాతం నిరయం ఉపపజ్జతి. అయం పఞ్చమో ఆదీనవో దుస్సీలస్స సీలవిపత్తియా. ఇమే ఖో, గహపతయో, పఞ్చ ఆదీనవా దుస్సీలస్స సీలవిపత్తియా.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, dussīlo sīlavipanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Ayaṃ pañcamo ādīnavo dussīlassa sīlavipattiyā. Ime kho, gahapatayo, pañca ādīnavā dussīlassa sīlavipattiyā.
సీలవన్త్తఆనిసంసా
Sīlavanttaānisaṃsā
౧౫౦. ‘‘పఞ్చిమే , గహపతయో, ఆనిసంసా సీలవతో సీలసమ్పదాయ. కతమే పఞ్చ? ఇధ, గహపతయో, సీలవా సీలసమ్పన్నో అప్పమాదాధికరణం మహన్తం భోగక్ఖన్ధం అధిగచ్ఛతి. అయం పఠమో ఆనిసంసో సీలవతో సీలసమ్పదాయ.
150. ‘‘Pañcime , gahapatayo, ānisaṃsā sīlavato sīlasampadāya. Katame pañca? Idha, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno appamādādhikaraṇaṃ mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchati. Ayaṃ paṭhamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.
‘‘పున చపరం, గహపతయో, సీలవతో సీలసమ్పన్నస్స కల్యాణో కిత్తిసద్దో అబ్భుగ్గచ్ఛతి. అయం దుతియో ఆనిసంసో సీలవతో సీలసమ్పదాయ.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavato sīlasampannassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati. Ayaṃ dutiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.
‘‘పున చపరం, గహపతయో, సీలవా సీలసమ్పన్నో యఞ్ఞదేవ పరిసం ఉపసఙ్కమతి – యది ఖత్తియపరిసం యది బ్రాహ్మణపరిసం యది గహపతిపరిసం యది సమణపరిసం విసారదో ఉపసఙ్కమతి అమఙ్కుభూతో. అయం తతియో ఆనిసంసో సీలవతో సీలసమ్పదాయ.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno yaññadeva parisaṃ upasaṅkamati – yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamati amaṅkubhūto. Ayaṃ tatiyo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.
‘‘పున చపరం, గహపతయో, సీలవా సీలసమ్పన్నో అసమ్మూళ్హో కాలఙ్కరోతి. అయం చతుత్థో ఆనిసంసో సీలవతో సీలసమ్పదాయ.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno asammūḷho kālaṅkaroti. Ayaṃ catuttho ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya.
‘‘పున చపరం, గహపతయో, సీలవా సీలసమ్పన్నో కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జతి. అయం పఞ్చమో ఆనిసంసో సీలవతో సీలసమ్పదాయ. ఇమే ఖో, గహపతయో, పఞ్చ ఆనిసంసా సీలవతో సీలసమ్పదాయా’’తి.
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Ayaṃ pañcamo ānisaṃso sīlavato sīlasampadāya. Ime kho, gahapatayo, pañca ānisaṃsā sīlavato sīlasampadāyā’’ti.
౧౫౧. అథ ఖో భగవా పాటలిగామికే ఉపాసకే బహుదేవ రత్తిం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉయ్యోజేసి – ‘‘అభిక్కన్తా ఖో, గహపతయో, రత్తి, యస్సదాని తుమ్హే కాలం మఞ్ఞథా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో పాటలిగామికా ఉపాసకా భగవతో పటిస్సుత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కమింసు. అథ ఖో భగవా అచిరపక్కన్తేసు పాటలిగామికేసు ఉపాసకేసు సుఞ్ఞాగారం పావిసి.
151. Atha kho bhagavā pāṭaligāmike upāsake bahudeva rattiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uyyojesi – ‘‘abhikkantā kho, gahapatayo, ratti, yassadāni tumhe kālaṃ maññathā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho pāṭaligāmikā upāsakā bhagavato paṭissutvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. Atha kho bhagavā acirapakkantesu pāṭaligāmikesu upāsakesu suññāgāraṃ pāvisi.
పాటలిపుత్తనగరమాపనం
Pāṭaliputtanagaramāpanaṃ
౧౫౨. తేన ఖో పన సమయేన సునిధవస్సకారా 41 మగధమహామత్తా పాటలిగామే నగరం మాపేన్తి వజ్జీనం పటిబాహాయ. తేన సమయేన సమ్బహులా దేవతాయో సహస్సేవ 42 పాటలిగామే వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తి. యస్మిం పదేసే మహేసక్ఖా దేవతా వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తి, మహేసక్ఖానం తత్థ రఞ్ఞం రాజమహామత్తానం చిత్తాని నమన్తి నివేసనాని మాపేతుం. యస్మిం పదేసే మజ్ఝిమా దేవతా వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తి, మజ్ఝిమానం తత్థ రఞ్ఞం రాజమహామత్తానం చిత్తాని నమన్తి నివేసనాని మాపేతుం. యస్మిం పదేసే నీచా దేవతా వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తి, నీచానం తత్థ రఞ్ఞం రాజమహామత్తానం చిత్తాని నమన్తి నివేసనాని మాపేతుం. అద్దసా ఖో భగవా దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన తా దేవతాయో సహస్సేవ పాటలిగామే వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తియో. అథ ఖో భగవా రత్తియా పచ్చూససమయం పచ్చుట్ఠాయ ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘కే ను ఖో 43, ఆనన్ద, పాటలిగామే నగరం మాపేన్తీ’’తి 44? ‘‘సునిధవస్సకారా, భన్తే, మగధమహామత్తా పాటలిగామే నగరం మాపేన్తి వజ్జీనం పటిబాహాయా’’తి. ‘‘సేయ్యథాపి, ఆనన్ద, దేవేహి తావతింసేహి సద్ధిం మన్తేత్వా, ఏవమేవ ఖో, ఆనన్ద, సునిధవస్సకారా మగధమహామత్తా పాటలిగామే నగరం మాపేన్తి వజ్జీనం పటిబాహాయ. ఇధాహం, ఆనన్ద, అద్దసం దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సమ్బహులా దేవతాయో సహస్సేవ పాటలిగామే వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తియో. యస్మిం , ఆనన్ద, పదేసే మహేసక్ఖా దేవతా వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తి, మహేసక్ఖానం తత్థ రఞ్ఞం రాజమహామత్తానం చిత్తాని నమన్తి నివేసనాని మాపేతుం. యస్మిం పదేసే మజ్ఝిమా దేవతా వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తి, మజ్ఝిమానం తత్థ రఞ్ఞం రాజమహామత్తానం చిత్తాని నమన్తి నివేసనాని మాపేతుం. యస్మిం పదేసే నీచా దేవతా వత్థూని పరిగ్గణ్హన్తి, నీచానం తత్థ రఞ్ఞం రాజమహామత్తానం చిత్తాని నమన్తి నివేసనాని మాపేతుం. యావతా, ఆనన్ద, అరియం ఆయతనం యావతా వణిప్పథో ఇదం అగ్గనగరం భవిస్సతి పాటలిపుత్తం పుటభేదనం . పాటలిపుత్తస్స ఖో, ఆనన్ద, తయో అన్తరాయా భవిస్సన్తి – అగ్గితో వా ఉదకతో వా మిథుభేదా వా’’తి.
152. Tena kho pana samayena sunidhavassakārā 45 magadhamahāmattā pāṭaligāme nagaraṃ māpenti vajjīnaṃ paṭibāhāya. Tena samayena sambahulā devatāyo sahasseva 46 pāṭaligāme vatthūni pariggaṇhanti. Yasmiṃ padese mahesakkhā devatā vatthūni pariggaṇhanti, mahesakkhānaṃ tattha raññaṃ rājamahāmattānaṃ cittāni namanti nivesanāni māpetuṃ. Yasmiṃ padese majjhimā devatā vatthūni pariggaṇhanti, majjhimānaṃ tattha raññaṃ rājamahāmattānaṃ cittāni namanti nivesanāni māpetuṃ. Yasmiṃ padese nīcā devatā vatthūni pariggaṇhanti, nīcānaṃ tattha raññaṃ rājamahāmattānaṃ cittāni namanti nivesanāni māpetuṃ. Addasā kho bhagavā dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena tā devatāyo sahasseva pāṭaligāme vatthūni pariggaṇhantiyo. Atha kho bhagavā rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhāya āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘ke nu kho 47, ānanda, pāṭaligāme nagaraṃ māpentī’’ti 48? ‘‘Sunidhavassakārā, bhante, magadhamahāmattā pāṭaligāme nagaraṃ māpenti vajjīnaṃ paṭibāhāyā’’ti. ‘‘Seyyathāpi, ānanda, devehi tāvatiṃsehi saddhiṃ mantetvā, evameva kho, ānanda, sunidhavassakārā magadhamahāmattā pāṭaligāme nagaraṃ māpenti vajjīnaṃ paṭibāhāya. Idhāhaṃ, ānanda, addasaṃ dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena sambahulā devatāyo sahasseva pāṭaligāme vatthūni pariggaṇhantiyo. Yasmiṃ , ānanda, padese mahesakkhā devatā vatthūni pariggaṇhanti, mahesakkhānaṃ tattha raññaṃ rājamahāmattānaṃ cittāni namanti nivesanāni māpetuṃ. Yasmiṃ padese majjhimā devatā vatthūni pariggaṇhanti, majjhimānaṃ tattha raññaṃ rājamahāmattānaṃ cittāni namanti nivesanāni māpetuṃ. Yasmiṃ padese nīcā devatā vatthūni pariggaṇhanti, nīcānaṃ tattha raññaṃ rājamahāmattānaṃ cittāni namanti nivesanāni māpetuṃ. Yāvatā, ānanda, ariyaṃ āyatanaṃ yāvatā vaṇippatho idaṃ agganagaraṃ bhavissati pāṭaliputtaṃ puṭabhedanaṃ . Pāṭaliputtassa kho, ānanda, tayo antarāyā bhavissanti – aggito vā udakato vā mithubhedā vā’’ti.
౧౫౩. అథ ఖో సునిధవస్సకారా మగధమహామత్తా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోదింసు, సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠంసు, ఏకమన్తం ఠితా ఖో సునిధవస్సకారా మగధమహామత్తా భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘అధివాసేతు నో భవం గోతమో అజ్జతనాయ భత్తం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో సునిధవస్సకారా మగధమహామత్తా భగవతో అధివాసనం విదిత్వా యేన సకో ఆవసథో తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా సకే ఆవసథే పణీతం ఖాదనీయం భోజనీయం పటియాదాపేత్వా భగవతో కాలం ఆరోచాపేసుం – ‘‘కాలో, భో గోతమ, నిట్ఠితం భత్త’’న్తి.
153. Atha kho sunidhavassakārā magadhamahāmattā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu, ekamantaṃ ṭhitā kho sunidhavassakārā magadhamahāmattā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘adhivāsetu no bhavaṃ gotamo ajjatanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho sunidhavassakārā magadhamahāmattā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā yena sako āvasatho tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā sake āvasathe paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesuṃ – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన యేన సునిధవస్సకారానం మగధమహామత్తానం ఆవసథో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో సునిధవస్సకారా మగధమహామత్తా బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం పణీతేన ఖాదనీయేన భోజనీయేన సహత్థా సన్తప్పేసుం సమ్పవారేసుం. అథ ఖో సునిధవస్సకారా మగధమహామత్తా భగవన్తం భుత్తావిం ఓనీతపత్తపాణిం అఞ్ఞతరం నీచం ఆసనం గహేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నే ఖో సునిధవస్సకారే మగధమహామత్తే భగవా ఇమాహి గాథాహి అనుమోది –
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena sunidhavassakārānaṃ magadhamahāmattānaṃ āvasatho tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho sunidhavassakārā magadhamahāmattā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesuṃ sampavāresuṃ. Atha kho sunidhavassakārā magadhamahāmattā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho sunidhavassakāre magadhamahāmatte bhagavā imāhi gāthāhi anumodi –
‘‘యస్మిం పదేసే కప్పేతి, వాసం పణ్డితజాతియో;
‘‘Yasmiṃ padese kappeti, vāsaṃ paṇḍitajātiyo;
‘‘యా తత్థ దేవతా ఆసుం, తాసం దక్ఖిణమాదిసే;
‘‘Yā tattha devatā āsuṃ, tāsaṃ dakkhiṇamādise;
‘‘తతో నం అనుకమ్పన్తి, మాతా పుత్తంవ ఓరసం;
‘‘Tato naṃ anukampanti, mātā puttaṃva orasaṃ;
దేవతానుకమ్పితో పోసో, సదా భద్రాని పస్సతీ’’తి.
Devatānukampito poso, sadā bhadrāni passatī’’ti.
అథ ఖో భగవా సునిధవస్సకారే మగధమహామత్తే ఇమాహి గాథాహి అనుమోదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.
Atha kho bhagavā sunidhavassakāre magadhamahāmatte imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
౧౫౪. తేన ఖో పన సమయేన సునిధవస్సకారా మగధమహామత్తా భగవన్తం పిట్ఠితో పిట్ఠితో అనుబన్ధా హోన్తి – ‘‘యేనజ్జ సమణో గోతమో ద్వారేన నిక్ఖమిస్సతి, తం గోతమద్వారం నామ భవిస్సతి. యేన తిత్థేన గఙ్గం నదిం తరిస్సతి, తం గోతమతిత్థం నామ భవిస్సతీ’’తి. అథ ఖో భగవా యేన ద్వారేన నిక్ఖమి , తం గోతమద్వారం నామ అహోసి. అథ ఖో భగవా యేన గఙ్గా నదీ తేనుపసఙ్కమి. తేన ఖో పన సమయేన గఙ్గా నదీ పూరా హోతి సమతిత్తికా కాకపేయ్యా. అప్పేకచ్చే మనుస్సా నావం పరియేసన్తి, అప్పేకచ్చే ఉళుమ్పం పరియేసన్తి, అప్పేకచ్చే కుల్లం బన్ధన్తి అపారా 53, పారం గన్తుకామా. అథ ఖో భగవా – సేయ్యథాపి నామ బలవా పురిసో సమిఞ్జితం వా బాహం పసారేయ్య, పసారితం వా బాహం సమిఞ్జేయ్య, ఏవమేవ – గఙ్గాయ నదియా ఓరిమతీరే అన్తరహితో పారిమతీరే పచ్చుట్ఠాసి సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన. అద్దసా ఖో భగవా తే మనుస్సే అప్పేకచ్చే నావం పరియేసన్తే అప్పేకచ్చే ఉళుమ్పం పరియేసన్తే అప్పేకచ్చే కుల్లం బన్ధన్తే అపారా పారం గన్తుకామే. అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
154. Tena kho pana samayena sunidhavassakārā magadhamahāmattā bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhā honti – ‘‘yenajja samaṇo gotamo dvārena nikkhamissati, taṃ gotamadvāraṃ nāma bhavissati. Yena titthena gaṅgaṃ nadiṃ tarissati, taṃ gotamatitthaṃ nāma bhavissatī’’ti. Atha kho bhagavā yena dvārena nikkhami , taṃ gotamadvāraṃ nāma ahosi. Atha kho bhagavā yena gaṅgā nadī tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena gaṅgā nadī pūrā hoti samatittikā kākapeyyā. Appekacce manussā nāvaṃ pariyesanti, appekacce uḷumpaṃ pariyesanti, appekacce kullaṃ bandhanti apārā 54, pāraṃ gantukāmā. Atha kho bhagavā – seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva – gaṅgāya nadiyā orimatīre antarahito pārimatīre paccuṭṭhāsi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Addasā kho bhagavā te manusse appekacce nāvaṃ pariyesante appekacce uḷumpaṃ pariyesante appekacce kullaṃ bandhante apārā pāraṃ gantukāme. Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘యే తరన్తి అణ్ణవం సరం, సేతుం కత్వాన విసజ్జ పల్లలాని;
‘‘Ye taranti aṇṇavaṃ saraṃ, setuṃ katvāna visajja pallalāni;
పఠమభాణవారో.
Paṭhamabhāṇavāro.
అరియసచ్చకథా
Ariyasaccakathā
౧౫౫. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన కోటిగామో తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన కోటిగామో తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా కోటిగామే విహరతి. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి –
155. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena koṭigāmo tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena koṭigāmo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā koṭigāme viharati. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi –
‘‘చతున్నం , భిక్ఖవే, అరియసచ్చానం అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమఞ్చేవ తుమ్హాకఞ్చ. కతమేసం చతున్నం? దుక్ఖస్స, భిక్ఖవే, అరియసచ్చస్స అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమఞ్చేవ తుమ్హాకఞ్చ. దుక్ఖసముదయస్స, భిక్ఖవే, అరియసచ్చస్స అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమఞ్చేవ తుమ్హాకఞ్చ. దుక్ఖనిరోధస్స, భిక్ఖవే, అరియసచ్చస్స అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమఞ్చేవ తుమ్హాకఞ్చ. దుక్ఖనిరోధగామినియా పటిపదాయ, భిక్ఖవే, అరియసచ్చస్స అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమఞ్చేవ తుమ్హాకఞ్చ. తయిదం, భిక్ఖవే, దుక్ఖం అరియసచ్చం అనుబుద్ధం పటివిద్ధం, దుక్ఖసముదయం 59 అరియసచ్చం అనుబుద్ధం పటివిద్ధం, దుక్ఖనిరోధం 60 అరియసచ్చం అనుబుద్ధం పటివిద్ధం, దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా అరియసచ్చం అనుబుద్ధం పటివిద్ధం, ఉచ్ఛిన్నా భవతణ్హా, ఖీణా భవనేత్తి, నత్థిదాని పునబ్భవో’’తి. ఇదమవోచ భగవా. ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –
‘‘Catunnaṃ , bhikkhave, ariyasaccānaṃ ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamañceva tumhākañca. Katamesaṃ catunnaṃ? Dukkhassa, bhikkhave, ariyasaccassa ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamañceva tumhākañca. Dukkhasamudayassa, bhikkhave, ariyasaccassa ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamañceva tumhākañca. Dukkhanirodhassa, bhikkhave, ariyasaccassa ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamañceva tumhākañca. Dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya, bhikkhave, ariyasaccassa ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamañceva tumhākañca. Tayidaṃ, bhikkhave, dukkhaṃ ariyasaccaṃ anubuddhaṃ paṭividdhaṃ, dukkhasamudayaṃ 61 ariyasaccaṃ anubuddhaṃ paṭividdhaṃ, dukkhanirodhaṃ 62 ariyasaccaṃ anubuddhaṃ paṭividdhaṃ, dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ anubuddhaṃ paṭividdhaṃ, ucchinnā bhavataṇhā, khīṇā bhavanetti, natthidāni punabbhavo’’ti. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘చతున్నం అరియసచ్చానం, యథాభూతం అదస్సనా;
‘‘Catunnaṃ ariyasaccānaṃ, yathābhūtaṃ adassanā;
సంసితం దీఘమద్ధానం, తాసు తాస్వేవ జాతిసు.
Saṃsitaṃ dīghamaddhānaṃ, tāsu tāsveva jātisu.
తాని ఏతాని దిట్ఠాని, భవనేత్తి సమూహతా;
Tāni etāni diṭṭhāni, bhavanetti samūhatā;
ఉచ్ఛిన్నం మూలం దుక్ఖస్స, నత్థి దాని పునబ్భవో’’తి.
Ucchinnaṃ mūlaṃ dukkhassa, natthi dāni punabbhavo’’ti.
తత్రపి సుదం భగవా కోటిగామే విహరన్తో ఏతదేవ బహులం భిక్ఖూనం ధమ్మిం కథం కరోతి – ‘‘ఇతి సీలం, ఇతి సమాధి, ఇతి పఞ్ఞా. సీలపరిభావితో సమాధి మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో. సమాధిపరిభావితా పఞ్ఞా మహప్ఫలా హోతి మహానిసంసా. పఞ్ఞాపరిభావితం చిత్తం సమ్మదేవ ఆసవేహి విముచ్చతి, సేయ్యథిదం – కామాసవా, భవాసవా, అవిజ్జాసవా’’తి.
Tatrapi sudaṃ bhagavā koṭigāme viharanto etadeva bahulaṃ bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ karoti – ‘‘iti sīlaṃ, iti samādhi, iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti mahānisaṃso. Samādhiparibhāvitā paññā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati, seyyathidaṃ – kāmāsavā, bhavāsavā, avijjāsavā’’ti.
అనావత్తిధమ్మసమ్బోధిపరాయణా
Anāvattidhammasambodhiparāyaṇā
౧౫౬. అథ ఖో భగవా కోటిగామే యథాభిరన్తం విహరిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన నాతికా 63 తేనుపఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన నాతికా తదవసరి. తత్రపి సుదం భగవా నాతికే విహరతి గిఞ్జకావసథే. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సాళ్హో నామ, భన్తే, భిక్ఖు నాతికే కాలఙ్కతో, తస్స కా గతి, కో అభిసమ్పరాయో? నన్దా నామ, భన్తే, భిక్ఖునీ నాతికే కాలఙ్కతా, తస్సా కా గతి, కో అభిసమ్పరాయో? సుదత్తో నామ, భన్తే, ఉపాసకో నాతికే కాలఙ్కతో, తస్స కా గతి, కో అభిసమ్పరాయో? సుజాతా నామ, భన్తే, ఉపాసికా నాతికే కాలఙ్కతా, తస్సా కా గతి , కో అభిసమ్పరాయో? కుక్కుటో 64 నామ, భన్తే, ఉపాసకో నాతికే కాలఙ్కతో, తస్స కా గతి, కో అభిసమ్పరాయో? కాళిమ్బో 65 నామ, భన్తే, ఉపాసకో…పే॰… నికటో నామ, భన్తే, ఉపాసకో… కటిస్సహో 66 నామ, భన్తే, ఉపాసకో… తుట్ఠో నామ, భన్తే, ఉపాసకో… సన్తుట్ఠో నామ, భన్తే, ఉపాసకో… భద్దో 67 నామ, భన్తే, ఉపాసకో… సుభద్దో 68 నామ, భన్తే, ఉపాసకో నాతికే కాలఙ్కతో, తస్స కా గతి, కో అభిసమ్పరాయో’’తి?
156. Atha kho bhagavā koṭigāme yathābhirantaṃ viharitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena nātikā 69 tenupaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena nātikā tadavasari. Tatrapi sudaṃ bhagavā nātike viharati giñjakāvasathe. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sāḷho nāma, bhante, bhikkhu nātike kālaṅkato, tassa kā gati, ko abhisamparāyo? Nandā nāma, bhante, bhikkhunī nātike kālaṅkatā, tassā kā gati, ko abhisamparāyo? Sudatto nāma, bhante, upāsako nātike kālaṅkato, tassa kā gati, ko abhisamparāyo? Sujātā nāma, bhante, upāsikā nātike kālaṅkatā, tassā kā gati , ko abhisamparāyo? Kukkuṭo 70 nāma, bhante, upāsako nātike kālaṅkato, tassa kā gati, ko abhisamparāyo? Kāḷimbo 71 nāma, bhante, upāsako…pe… nikaṭo nāma, bhante, upāsako… kaṭissaho 72 nāma, bhante, upāsako… tuṭṭho nāma, bhante, upāsako… santuṭṭho nāma, bhante, upāsako… bhaddo 73 nāma, bhante, upāsako… subhaddo 74 nāma, bhante, upāsako nātike kālaṅkato, tassa kā gati, ko abhisamparāyo’’ti?
౧౫౭. ‘‘సాళ్హో, ఆనన్ద, భిక్ఖు ఆసవానం ఖయా అనాసవం చేతోవిముత్తిం పఞ్ఞావిముత్తిం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహాసి. నన్దా, ఆనన్ద, భిక్ఖునీ పఞ్చన్నం ఓరమ్భాగియానం సంయోజనానం పరిక్ఖయా ఓపపాతికా తత్థ పరినిబ్బాయినీ అనావత్తిధమ్మా తస్మా లోకా. సుదత్తో, ఆనన్ద, ఉపాసకో తిణ్ణం సంయోజనానం పరిక్ఖయా రాగదోసమోహానం తనుత్తా సకదాగామీ సకిదేవ ఇమం లోకం ఆగన్త్వా దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సతి. సుజాతా, ఆనన్ద, ఉపాసికా తిణ్ణం సంయోజనానం పరిక్ఖయా సోతాపన్నా అవినిపాతధమ్మా నియతా సమ్బోధిపరాయణా 75. కుక్కుటో, ఆనన్ద, ఉపాసకో పఞ్చన్నం ఓరమ్భాగియానం సంయోజనానం పరిక్ఖయా ఓపపాతికో తత్థ పరినిబ్బాయీ అనావత్తిధమ్మో తస్మా లోకా. కాళిమ్బో, ఆనన్ద, ఉపాసకో…పే॰… నికటో, ఆనన్ద, ఉపాసకో… కటిస్సహో , ఆనన్ద, ఉపాసకో… తుట్ఠో, ఆనన్ద, ఉపాసకో … సన్తుట్ఠో, ఆనన్ద, ఉపాసకో… భద్దో, ఆనన్ద, ఉపాసకో… సుభద్దో, ఆనన్ద, ఉపాసకో పఞ్చన్నం ఓరమ్భాగియానం సంయోజనానం పరిక్ఖయా ఓపపాతికో తత్థ పరినిబ్బాయీ అనావత్తిధమ్మో తస్మా లోకా . పరోపఞ్ఞాసం, ఆనన్ద, నాతికే ఉపాసకా కాలఙ్కతా, పఞ్చన్నం ఓరమ్భాగియానం సంయోజనానం పరిక్ఖయా ఓపపాతికా తత్థ పరినిబ్బాయినో అనావత్తిధమ్మా తస్మా లోకా. సాధికా నవుతి 76, ఆనన్ద, నాతికే ఉపాసకా కాలఙ్కతా తిణ్ణం సంయోజనానం పరిక్ఖయా రాగదోసమోహానం తనుత్తా సకదాగామినో సకిదేవ ఇమం లోకం ఆగన్త్వా దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సన్తి. సాతిరేకాని 77, ఆనన్ద, పఞ్చసతాని నాతికే ఉపాసకా కాలఙ్కతా, తిణ్ణం సంయోజనానం పరిక్ఖయా సోతాపన్నా అవినిపాతధమ్మా నియతా సమ్బోధిపరాయణా.
157. ‘‘Sāḷho, ānanda, bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. Nandā, ānanda, bhikkhunī pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyinī anāvattidhammā tasmā lokā. Sudatto, ānanda, upāsako tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissati. Sujātā, ānanda, upāsikā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā 78. Kukkuṭo, ānanda, upāsako pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā. Kāḷimbo, ānanda, upāsako…pe… nikaṭo, ānanda, upāsako… kaṭissaho , ānanda, upāsako… tuṭṭho, ānanda, upāsako … santuṭṭho, ānanda, upāsako… bhaddo, ānanda, upāsako… subhaddo, ānanda, upāsako pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā . Paropaññāsaṃ, ānanda, nātike upāsakā kālaṅkatā, pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātikā tattha parinibbāyino anāvattidhammā tasmā lokā. Sādhikā navuti 79, ānanda, nātike upāsakā kālaṅkatā tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmino sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissanti. Sātirekāni 80, ānanda, pañcasatāni nātike upāsakā kālaṅkatā, tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpannā avinipātadhammā niyatā sambodhiparāyaṇā.
ధమ్మాదాసధమ్మపరియాయా
Dhammādāsadhammapariyāyā
౧౫౮. ‘‘అనచ్ఛరియం ఖో పనేతం, ఆనన్ద, యం మనుస్సభూతో కాలఙ్కరేయ్య. తస్మింయేవ 81 కాలఙ్కతే తథాగతం ఉపసఙ్కమిత్వా ఏతమత్థం పుచ్ఛిస్సథ, విహేసా హేసా, ఆనన్ద, తథాగతస్స. తస్మాతిహానన్ద, ధమ్మాదాసం నామ ధమ్మపరియాయం దేసేస్సామి, యేన సమన్నాగతో అరియసావకో ఆకఙ్ఖమానో అత్తనావ అత్తానం బ్యాకరేయ్య – ‘ఖీణనిరయోమ్హి ఖీణతిరచ్ఛానయోని ఖీణపేత్తివిసయో ఖీణాపాయదుగ్గతివినిపాతో, సోతాపన్నోహమస్మి అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’తి.
158. ‘‘Anacchariyaṃ kho panetaṃ, ānanda, yaṃ manussabhūto kālaṅkareyya. Tasmiṃyeva 82 kālaṅkate tathāgataṃ upasaṅkamitvā etamatthaṃ pucchissatha, vihesā hesā, ānanda, tathāgatassa. Tasmātihānanda, dhammādāsaṃ nāma dhammapariyāyaṃ desessāmi, yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti.
౧౫౯. ‘‘కతమో చ సో, ఆనన్ద, ధమ్మాదాసో ధమ్మపరియాయో, యేన సమన్నాగతో అరియసావకో ఆకఙ్ఖమానో అత్తనావ అత్తానం బ్యాకరేయ్య – ‘ఖీణనిరయోమ్హి ఖీణతిరచ్ఛానయోని ఖీణపేత్తివిసయో ఖీణాపాయదుగ్గతివినిపాతో, సోతాపన్నోహమస్మి అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’తి?
159. ‘‘Katamo ca so, ānanda, dhammādāso dhammapariyāyo, yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti?
‘‘ఇధానన్ద , అరియసావకో బుద్ధే అవేచ్చప్పసాదేన సమన్నాగతో హోతి – ‘ఇతిపి సో భగవా అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా’తి.
‘‘Idhānanda , ariyasāvako buddhe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti.
‘‘ధమ్మే అవేచ్చప్పసాదేన సమన్నాగతో హోతి – ‘స్వాక్ఖాతో భగవతా ధమ్మో సన్దిట్ఠికో అకాలికో ఏహిపస్సికో ఓపనేయ్యికో పచ్చత్తం వేదితబ్బో విఞ్ఞూహీ’తి.
‘‘Dhamme aveccappasādena samannāgato hoti – ‘svākkhāto bhagavatā dhammo sandiṭṭhiko akāliko ehipassiko opaneyyiko paccattaṃ veditabbo viññūhī’ti.
‘‘సఙ్ఘే అవేచ్చప్పసాదేన సమన్నాగతో హోతి – ‘సుప్పటిపన్నో భగవతో సావకసఙ్ఘో, ఉజుప్పటిపన్నో భగవతో సావకసఙ్ఘో, ఞాయప్పటిపన్నో భగవతో సావకసఙ్ఘో, సామీచిప్పటిపన్నో భగవతో సావకసఙ్ఘో యదిదం చత్తారి పురిసయుగాని అట్ఠ పురిసపుగ్గలా, ఏస భగవతో సావకసఙ్ఘో ఆహునేయ్యో పాహునేయ్యో దక్ఖిణేయ్యో అఞ్జలికరణీయో అనుత్తరం పుఞ్ఞక్ఖేత్తం లోకస్సా’తి.
‘‘Saṅghe aveccappasādena samannāgato hoti – ‘suppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ujuppaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, ñāyappaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho, sāmīcippaṭipanno bhagavato sāvakasaṅgho yadidaṃ cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā, esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassā’ti.
‘‘అరియకన్తేహి సీలేహి సమన్నాగతో హోతి అఖణ్డేహి అచ్ఛిద్దేహి అసబలేహి అకమ్మాసేహి భుజిస్సేహి విఞ్ఞూపసత్థేహి అపరామట్ఠేహి సమాధిసంవత్తనికేహి.
‘‘Ariyakantehi sīlehi samannāgato hoti akhaṇḍehi acchiddehi asabalehi akammāsehi bhujissehi viññūpasatthehi aparāmaṭṭhehi samādhisaṃvattanikehi.
‘‘అయం ఖో సో, ఆనన్ద, ధమ్మాదాసో ధమ్మపరియాయో, యేన సమన్నాగతో అరియసావకో ఆకఙ్ఖమానో అత్తనావ అత్తానం బ్యాకరేయ్య – ‘ఖీణనిరయోమ్హి ఖీణతిరచ్ఛానయోని ఖీణపేత్తివిసయో ఖీణాపాయదుగ్గతివినిపాతో, సోతాపన్నోహమస్మి అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’’’తి.
‘‘Ayaṃ kho so, ānanda, dhammādāso dhammapariyāyo, yena samannāgato ariyasāvako ākaṅkhamāno attanāva attānaṃ byākareyya – ‘khīṇanirayomhi khīṇatiracchānayoni khīṇapettivisayo khīṇāpāyaduggativinipāto, sotāpannohamasmi avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’’ti.
తత్రపి సుదం భగవా నాతికే విహరన్తో గిఞ్జకావసథే ఏతదేవ బహులం భిక్ఖూనం ధమ్మిం కథం కరోతి –
Tatrapi sudaṃ bhagavā nātike viharanto giñjakāvasathe etadeva bahulaṃ bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ karoti –
‘‘ఇతి సీలం ఇతి సమాధి ఇతి పఞ్ఞా. సీలపరిభావితో సమాధి మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో. సమాధిపరిభావితా పఞ్ఞా మహప్ఫలా హోతి మహానిసంసా. పఞ్ఞాపరిభావితం చిత్తం సమ్మదేవ ఆసవేహి విముచ్చతి, సేయ్యథిదం – కామాసవా, భవాసవా, అవిజ్జాసవా’’తి.
‘‘Iti sīlaṃ iti samādhi iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti mahānisaṃso. Samādhiparibhāvitā paññā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati, seyyathidaṃ – kāmāsavā, bhavāsavā, avijjāsavā’’ti.
౧౬౦. అథ ఖో భగవా నాతికే యథాభిరన్తం విహరిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన వేసాలీ తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన వేసాలీ తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా వేసాలియం విహరతి అమ్బపాలివనే. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి –
160. Atha kho bhagavā nātike yathābhirantaṃ viharitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena vesālī tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena vesālī tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati ambapālivane. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi –
‘‘సతో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు విహరేయ్య సమ్పజానో, అయం వో అమ్హాకం అనుసాసనీ. కథఞ్చ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సతో హోతి? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు కాయే కాయానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. వేదనాసు వేదనానుపస్సీ…పే॰… చిత్తే చిత్తానుపస్సీ…పే॰… ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సతో హోతి.
‘‘Sato, bhikkhave, bhikkhu vihareyya sampajāno, ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī. Kathañca, bhikkhave, bhikkhu sato hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu vedanānupassī…pe… citte cittānupassī…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sato hoti.
‘‘కథఞ్చ , భిక్ఖవే, భిక్ఖు సమ్పజానో హోతి? ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు అభిక్కన్తే పటిక్కన్తే సమ్పజానకారీ హోతి, ఆలోకితే విలోకితే సమ్పజానకారీ హోతి, సమిఞ్జితే పసారితే సమ్పజానకారీ హోతి, సఙ్ఘాటిపత్తచీవరధారణే సమ్పజానకారీ హోతి, అసితే పీతే ఖాయితే సాయితే సమ్పజానకారీ హోతి, ఉచ్చారపస్సావకమ్మే సమ్పజానకారీ హోతి, గతే ఠితే నిసిన్నే సుత్తే జాగరితే భాసితే తుణ్హీభావే సమ్పజానకారీ హోతి. ఏవం ఖో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు సమ్పజానో హోతి. సతో, భిక్ఖవే, భిక్ఖు విహరేయ్య సమ్పజానో, అయం వో అమ్హాకం అనుసాసనీ’’తి.
‘‘Kathañca , bhikkhave, bhikkhu sampajāno hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti, ālokite vilokite sampajānakārī hoti, samiñjite pasārite sampajānakārī hoti, saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti, asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti, uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti, gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti. Evaṃ kho, bhikkhave, bhikkhu sampajāno hoti. Sato, bhikkhave, bhikkhu vihareyya sampajāno, ayaṃ vo amhākaṃ anusāsanī’’ti.
అమ్బపాలీగణికా
Ambapālīgaṇikā
౧౬౧. అస్సోసి ఖో అమ్బపాలీ గణికా – ‘‘భగవా కిర వేసాలిం అనుప్పత్తో వేసాలియం విహరతి మయ్హం అమ్బవనే’’తి. అథ ఖో అమ్బపాలీ గణికా భద్దాని భద్దాని యానాని యోజాపేత్వా భద్దం భద్దం యానం అభిరుహిత్వా భద్దేహి భద్దేహి యానేహి వేసాలియా నియ్యాసి. యేన సకో ఆరామో తేన పాయాసి. యావతికా యానస్స భూమి, యానేన గన్త్వా, యానా పచ్చోరోహిత్వా పత్తికావ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో అమ్బపాలిం గణికం భగవా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో అమ్బపాలీ గణికా భగవతా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితా సమాదపితా సముత్తేజితా సమ్పహంసితా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అధివాసేతు మే, భన్తే, భగవా స్వాతనాయ భత్తం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో అమ్బపాలీ గణికా భగవతో అధివాసనం విదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.
161. Assosi kho ambapālī gaṇikā – ‘‘bhagavā kira vesāliṃ anuppatto vesāliyaṃ viharati mayhaṃ ambavane’’ti. Atha kho ambapālī gaṇikā bhaddāni bhaddāni yānāni yojāpetvā bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi vesāliyā niyyāsi. Yena sako ārāmo tena pāyāsi. Yāvatikā yānassa bhūmi, yānena gantvā, yānā paccorohitvā pattikāva yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho ambapāliṃ gaṇikaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho ambapālī gaṇikā bhagavatā dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaṃsitā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho ambapālī gaṇikā bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
అస్సోసుం ఖో వేసాలికా లిచ్ఛవీ – ‘‘భగవా కిర వేసాలిం అనుప్పత్తో వేసాలియం విహరతి అమ్బపాలివనే’’తి. అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ భద్దాని భద్దాని యానాని యోజాపేత్వా భద్దం భద్దం యానం అభిరుహిత్వా భద్దేహి భద్దేహి యానేహి వేసాలియా నియ్యింసు. తత్ర ఏకచ్చే లిచ్ఛవీ నీలా హోన్తి నీలవణ్ణా నీలవత్థా నీలాలఙ్కారా, ఏకచ్చే లిచ్ఛవీ పీతా హోన్తి పీతవణ్ణా పీతవత్థా పీతాలఙ్కారా, ఏకచ్చే లిచ్ఛవీ లోహితా హోన్తి లోహితవణ్ణా లోహితవత్థా లోహితాలఙ్కారా, ఏకచ్చే లిచ్ఛవీ ఓదాతా హోన్తి ఓదాతవణ్ణా ఓదాతవత్థా ఓదాతాలఙ్కారా. అథ ఖో అమ్బపాలీ గణికా దహరానం దహరానం లిచ్ఛవీనం అక్ఖేన అక్ఖం చక్కేన చక్కం యుగేన యుగం పటివట్టేసి 83. అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ అమ్బపాలిం గణికం ఏతదవోచుం – ‘‘కిం, జే అమ్బపాలి , దహరానం దహరానం లిచ్ఛవీనం అక్ఖేన అక్ఖం చక్కేన చక్కం యుగేన యుగం పటివట్టేసీ’’తి? ‘‘తథా హి పన మే, అయ్యపుత్తా, భగవా నిమన్తితో స్వాతనాయ భత్తం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. ‘‘దేహి, జే అమ్బపాలి, ఏతం 84 భత్తం సతసహస్సేనా’’తి. ‘‘సచేపి మే, అయ్యపుత్తా, వేసాలిం సాహారం దస్సథ 85, ఏవమహం తం 86 భత్తం న దస్సామీ’’తి 87. అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ అఙ్గులిం ఫోటేసుం – ‘‘జితమ్హ 88 వత భో అమ్బకాయ, జితమ్హ వత భో అమ్బకాయా’’తి 89.
Assosuṃ kho vesālikā licchavī – ‘‘bhagavā kira vesāliṃ anuppatto vesāliyaṃ viharati ambapālivane’’ti. Atha kho te licchavī bhaddāni bhaddāni yānāni yojāpetvā bhaddaṃ bhaddaṃ yānaṃ abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi vesāliyā niyyiṃsu. Tatra ekacce licchavī nīlā honti nīlavaṇṇā nīlavatthā nīlālaṅkārā, ekacce licchavī pītā honti pītavaṇṇā pītavatthā pītālaṅkārā, ekacce licchavī lohitā honti lohitavaṇṇā lohitavatthā lohitālaṅkārā, ekacce licchavī odātā honti odātavaṇṇā odātavatthā odātālaṅkārā. Atha kho ambapālī gaṇikā daharānaṃ daharānaṃ licchavīnaṃ akkhena akkhaṃ cakkena cakkaṃ yugena yugaṃ paṭivaṭṭesi 90. Atha kho te licchavī ambapāliṃ gaṇikaṃ etadavocuṃ – ‘‘kiṃ, je ambapāli , daharānaṃ daharānaṃ licchavīnaṃ akkhena akkhaṃ cakkena cakkaṃ yugena yugaṃ paṭivaṭṭesī’’ti? ‘‘Tathā hi pana me, ayyaputtā, bhagavā nimantito svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. ‘‘Dehi, je ambapāli, etaṃ 91 bhattaṃ satasahassenā’’ti. ‘‘Sacepi me, ayyaputtā, vesāliṃ sāhāraṃ dassatha 92, evamahaṃ taṃ 93 bhattaṃ na dassāmī’’ti 94. Atha kho te licchavī aṅguliṃ phoṭesuṃ – ‘‘jitamha 95 vata bho ambakāya, jitamha vata bho ambakāyā’’ti 96.
అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ యేన అమ్బపాలివనం తేన పాయింసు. అద్దసా ఖో భగవా తే లిచ్ఛవీ దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తే. దిస్వాన భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘యేసం 97, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం దేవా తావతింసా అదిట్ఠపుబ్బా, ఓలోకేథ, భిక్ఖవే, లిచ్ఛవిపరిసం; అపలోకేథ, భిక్ఖవే , లిచ్ఛవిపరిసం; ఉపసంహరథ, భిక్ఖవే, లిచ్ఛవిపరిసం – తావతింససదిస’’న్తి. అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ యావతికా యానస్స భూమి, యానేన గన్త్వా, యానా పచ్చోరోహిత్వా పత్తికావ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నే ఖో తే లిచ్ఛవీ భగవా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ భగవతా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితా సమాదపితా సముత్తేజితా సమ్పహంసితా భగవన్తం ఏతదవోచుం – ‘‘అధివాసేతు నో, భన్తే, భగవా స్వాతనాయ భత్తం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అథ ఖో భగవా తే లిచ్ఛవీ ఏతదవోచ – ‘‘అధివుత్థం 98 ఖో మే, లిచ్ఛవీ, స్వాతనాయ అమ్బపాలియా గణికాయ భత్త’’న్తి. అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ అఙ్గులిం ఫోటేసుం – ‘‘జితమ్హ వత భో అమ్బకాయ, జితమ్హ వత భో అమ్బకాయా’’తి. అథ ఖో తే లిచ్ఛవీ భగవతో భాసితం అభినన్దిత్వా అనుమోదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కమింసు.
Atha kho te licchavī yena ambapālivanaṃ tena pāyiṃsu. Addasā kho bhagavā te licchavī dūratova āgacchante. Disvāna bhikkhū āmantesi – ‘‘yesaṃ 99, bhikkhave, bhikkhūnaṃ devā tāvatiṃsā adiṭṭhapubbā, oloketha, bhikkhave, licchaviparisaṃ; apaloketha, bhikkhave , licchaviparisaṃ; upasaṃharatha, bhikkhave, licchaviparisaṃ – tāvatiṃsasadisa’’nti. Atha kho te licchavī yāvatikā yānassa bhūmi, yānena gantvā, yānā paccorohitvā pattikāva yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne kho te licchavī bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho te licchavī bhagavatā dhammiyā kathāya sandassitā samādapitā samuttejitā sampahaṃsitā bhagavantaṃ etadavocuṃ – ‘‘adhivāsetu no, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Atha kho bhagavā te licchavī etadavoca – ‘‘adhivutthaṃ 100 kho me, licchavī, svātanāya ambapāliyā gaṇikāya bhatta’’nti. Atha kho te licchavī aṅguliṃ phoṭesuṃ – ‘‘jitamha vata bho ambakāya, jitamha vata bho ambakāyā’’ti. Atha kho te licchavī bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu.
౧౬౨. అథ ఖో అమ్బపాలీ గణికా తస్సా రత్తియా అచ్చయేన సకే ఆరామే పణీతం ఖాదనీయం భోజనీయం పటియాదాపేత్వా భగవతో కాలం ఆరోచాపేసి – ‘‘కాలో, భన్తే, నిట్ఠితం భత్త’’న్తి. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన యేన అమ్బపాలియా గణికాయ నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో అమ్బపాలీ గణికా బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం పణీతేన ఖాదనీయేన భోజనీయేన సహత్థా సన్తప్పేసి సమ్పవారేసి. అథ ఖో అమ్బపాలీ గణికా భగవన్తం భుత్తావిం ఓనీతపత్తపాణిం అఞ్ఞతరం నీచం ఆసనం గహేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నా ఖో అమ్బపాలీ గణికా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇమాహం, భన్తే, ఆరామం బుద్ధప్పముఖస్స భిక్ఖుసఙ్ఘస్స దమ్మీ’’తి. పటిగ్గహేసి భగవా ఆరామం. అథ ఖో భగవా అమ్బపాలిం గణికం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి. తత్రపి సుదం భగవా వేసాలియం విహరన్తో అమ్బపాలివనే ఏతదేవ బహులం భిక్ఖూనం ధమ్మిం కథం కరోతి – ‘‘ఇతి సీలం, ఇతి సమాధి, ఇతి పఞ్ఞా. సీలపరిభావితో సమాధి మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో. సమాధిపరిభావితా పఞ్ఞా మహప్ఫలా హోతి మహానిసంసా. పఞ్ఞాపరిభావితం చిత్తం సమ్మదేవ ఆసవేహి విముచ్చతి, సేయ్యథిదం – కామాసవా, భవాసవా, అవిజ్జాసవా’’తి.
162. Atha kho ambapālī gaṇikā tassā rattiyā accayena sake ārāme paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena ambapāliyā gaṇikāya nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho ambapālī gaṇikā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho ambapālī gaṇikā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho ambapālī gaṇikā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imāhaṃ, bhante, ārāmaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dammī’’ti. Paṭiggahesi bhagavā ārāmaṃ. Atha kho bhagavā ambapāliṃ gaṇikaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Tatrapi sudaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharanto ambapālivane etadeva bahulaṃ bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ karoti – ‘‘iti sīlaṃ, iti samādhi, iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti mahānisaṃso. Samādhiparibhāvitā paññā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati, seyyathidaṃ – kāmāsavā, bhavāsavā, avijjāsavā’’ti.
వేళువగామవస్సూపగమనం
Veḷuvagāmavassūpagamanaṃ
౧౬౩. అథ ఖో భగవా అమ్బపాలివనే యథాభిరన్తం విహరిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన వేళువగామకో 101 తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన వేళువగామకో తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా వేళువగామకే విహరతి. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఏథ తుమ్హే, భిక్ఖవే, సమన్తా వేసాలిం యథామిత్తం యథాసన్దిట్ఠం యథాసమ్భత్తం వస్సం ఉపేథ 102. అహం పన ఇధేవ వేళువగామకే వస్సం ఉపగచ్ఛామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పటిస్సుత్వా సమన్తా వేసాలిం యథామిత్తం యథాసన్దిట్ఠం యథాసమ్భత్తం వస్సం ఉపగచ్ఛింసు. భగవా పన తత్థేవ వేళువగామకే వస్సం ఉపగచ్ఛి.
163. Atha kho bhagavā ambapālivane yathābhirantaṃ viharitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena veḷuvagāmako 103 tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena veḷuvagāmako tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā veḷuvagāmake viharati. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘etha tumhe, bhikkhave, samantā vesāliṃ yathāmittaṃ yathāsandiṭṭhaṃ yathāsambhattaṃ vassaṃ upetha 104. Ahaṃ pana idheva veḷuvagāmake vassaṃ upagacchāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paṭissutvā samantā vesāliṃ yathāmittaṃ yathāsandiṭṭhaṃ yathāsambhattaṃ vassaṃ upagacchiṃsu. Bhagavā pana tattheva veḷuvagāmake vassaṃ upagacchi.
౧౬౪. అథ ఖో భగవతో వస్సూపగతస్స ఖరో ఆబాధో ఉప్పజ్జి, బాళ్హా వేదనా వత్తన్తి మారణన్తికా. తా సుదం భగవా సతో సమ్పజానో అధివాసేసి అవిహఞ్ఞమానో. అథ ఖో భగవతో ఏతదహోసి – ‘‘న ఖో మేతం పతిరూపం, య్వాహం అనామన్తేత్వా ఉపట్ఠాకే అనపలోకేత్వా భిక్ఖుసఙ్ఘం పరినిబ్బాయేయ్యం. యంనూనాహం ఇమం ఆబాధం వీరియేన పటిపణామేత్వా జీవితసఙ్ఖారం అధిట్ఠాయ విహరేయ్య’’న్తి. అథ ఖో భగవా తం ఆబాధం వీరియేన పటిపణామేత్వా జీవితసఙ్ఖారం అధిట్ఠాయ విహాసి. అథ ఖో భగవతో సో ఆబాధో పటిపస్సమ్భి. అథ ఖో భగవా గిలానా వుట్ఠితో 105 అచిరవుట్ఠితో గేలఞ్ఞా విహారా నిక్ఖమ్మ విహారపచ్ఛాయాయం పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘దిట్ఠో మే, భన్తే, భగవతో ఫాసు; దిట్ఠం మే, భన్తే, భగవతో ఖమనీయం, అపి చ మే, భన్తే, మధురకజాతో వియ కాయో. దిసాపి మే న పక్ఖాయన్తి; ధమ్మాపి మం న పటిభన్తి భగవతో గేలఞ్ఞేన, అపి చ మే, భన్తే, అహోసి కాచిదేవ అస్సాసమత్తా – ‘న తావ భగవా పరినిబ్బాయిస్సతి, న యావ భగవా భిక్ఖుసఙ్ఘం ఆరబ్భ కిఞ్చిదేవ ఉదాహరతీ’’’తి.
164. Atha kho bhagavato vassūpagatassa kharo ābādho uppajji, bāḷhā vedanā vattanti māraṇantikā. Tā sudaṃ bhagavā sato sampajāno adhivāsesi avihaññamāno. Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘na kho metaṃ patirūpaṃ, yvāhaṃ anāmantetvā upaṭṭhāke anapaloketvā bhikkhusaṅghaṃ parinibbāyeyyaṃ. Yaṃnūnāhaṃ imaṃ ābādhaṃ vīriyena paṭipaṇāmetvā jīvitasaṅkhāraṃ adhiṭṭhāya vihareyya’’nti. Atha kho bhagavā taṃ ābādhaṃ vīriyena paṭipaṇāmetvā jīvitasaṅkhāraṃ adhiṭṭhāya vihāsi. Atha kho bhagavato so ābādho paṭipassambhi. Atha kho bhagavā gilānā vuṭṭhito 106 aciravuṭṭhito gelaññā vihārā nikkhamma vihārapacchāyāyaṃ paññatte āsane nisīdi. Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘diṭṭho me, bhante, bhagavato phāsu; diṭṭhaṃ me, bhante, bhagavato khamanīyaṃ, api ca me, bhante, madhurakajāto viya kāyo. Disāpi me na pakkhāyanti; dhammāpi maṃ na paṭibhanti bhagavato gelaññena, api ca me, bhante, ahosi kācideva assāsamattā – ‘na tāva bhagavā parinibbāyissati, na yāva bhagavā bhikkhusaṅghaṃ ārabbha kiñcideva udāharatī’’’ti.
౧౬౫. ‘‘కిం పనానన్ద, భిక్ఖుసఙ్ఘో మయి పచ్చాసీసతి 107? దేసితో, ఆనన్ద, మయా ధమ్మో అనన్తరం అబాహిరం కరిత్వా. నత్థానన్ద, తథాగతస్స ధమ్మేసు ఆచరియముట్ఠి. యస్స నూన, ఆనన్ద, ఏవమస్స – ‘అహం భిక్ఖుసఙ్ఘం పరిహరిస్సామీ’తి వా ‘మముద్దేసికో భిక్ఖుసఙ్ఘో’తి వా, సో నూన, ఆనన్ద, భిక్ఖుసఙ్ఘం ఆరబ్భ కిఞ్చిదేవ ఉదాహరేయ్య. తథాగతస్స ఖో, ఆనన్ద, న ఏవం హోతి – ‘అహం భిక్ఖుసఙ్ఘం పరిహరిస్సామీ’తి వా ‘మముద్దేసికో భిక్ఖుసఙ్ఘో’తి వా. సకిం 108, ఆనన్ద, తథాగతో భిక్ఖుసఙ్ఘం ఆరబ్భ కిఞ్చిదేవ ఉదాహరిస్సతి. అహం ఖో పనానన్ద, ఏతరహి జిణ్ణో వుద్ధో మహల్లకో అద్ధగతో వయోఅనుప్పత్తో. ఆసీతికో మే వయో వత్తతి. సేయ్యథాపి, ఆనన్ద, జజ్జరసకటం వేఠమిస్సకేన 109 యాపేతి, ఏవమేవ ఖో, ఆనన్ద, వేఠమిస్సకేన మఞ్ఞే తథాగతస్స కాయో యాపేతి. యస్మిం, ఆనన్ద, సమయే తథాగతో సబ్బనిమిత్తానం అమనసికారా ఏకచ్చానం వేదనానం నిరోధా అనిమిత్తం చేతోసమాధిం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, ఫాసుతరో, ఆనన్ద, తస్మిం సమయే తథాగతస్స కాయో హోతి. తస్మాతిహానన్ద, అత్తదీపా విహరథ అత్తసరణా అనఞ్ఞసరణా, ధమ్మదీపా ధమ్మసరణా అనఞ్ఞసరణా. కథఞ్చానన్ద, భిక్ఖు అత్తదీపో విహరతి అత్తసరణో అనఞ్ఞసరణో, ధమ్మదీపో ధమ్మసరణో అనఞ్ఞసరణో? ఇధానన్ద, భిక్ఖు కాయే కాయానుపస్సీ విహరతి అతాపీ సమ్పజానో సతిమా, వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. వేదనాసు…పే॰… చిత్తే…పే॰… ధమ్మేసు ధమ్మానుపస్సీ విహరతి ఆతాపీ సమ్పజానో సతిమా, వినేయ్య లోకే అభిజ్ఝాదోమనస్సం. ఏవం ఖో, ఆనన్ద, భిక్ఖు అత్తదీపో విహరతి అత్తసరణో అనఞ్ఞసరణో, ధమ్మదీపో ధమ్మసరణో అనఞ్ఞసరణో . యే హి కేచి, ఆనన్ద, ఏతరహి వా మమ వా అచ్చయేన అత్తదీపా విహరిస్సన్తి అత్తసరణా అనఞ్ఞసరణా, ధమ్మదీపా ధమ్మసరణా అనఞ్ఞసరణా, తమతగ్గే మే తే, ఆనన్ద, భిక్ఖూ భవిస్సన్తి యే కేచి సిక్ఖాకామా’’తి.
165. ‘‘Kiṃ panānanda, bhikkhusaṅgho mayi paccāsīsati 110? Desito, ānanda, mayā dhammo anantaraṃ abāhiraṃ karitvā. Natthānanda, tathāgatassa dhammesu ācariyamuṭṭhi. Yassa nūna, ānanda, evamassa – ‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’ti vā ‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’ti vā, so nūna, ānanda, bhikkhusaṅghaṃ ārabbha kiñcideva udāhareyya. Tathāgatassa kho, ānanda, na evaṃ hoti – ‘ahaṃ bhikkhusaṅghaṃ pariharissāmī’ti vā ‘mamuddesiko bhikkhusaṅgho’ti vā. Sakiṃ 111, ānanda, tathāgato bhikkhusaṅghaṃ ārabbha kiñcideva udāharissati. Ahaṃ kho panānanda, etarahi jiṇṇo vuddho mahallako addhagato vayoanuppatto. Āsītiko me vayo vattati. Seyyathāpi, ānanda, jajjarasakaṭaṃ veṭhamissakena 112 yāpeti, evameva kho, ānanda, veṭhamissakena maññe tathāgatassa kāyo yāpeti. Yasmiṃ, ānanda, samaye tathāgato sabbanimittānaṃ amanasikārā ekaccānaṃ vedanānaṃ nirodhā animittaṃ cetosamādhiṃ upasampajja viharati, phāsutaro, ānanda, tasmiṃ samaye tathāgatassa kāyo hoti. Tasmātihānanda, attadīpā viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā. Kathañcānanda, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo? Idhānanda, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati atāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho, ānanda, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo . Ye hi keci, ānanda, etarahi vā mama vā accayena attadīpā viharissanti attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā, tamatagge me te, ānanda, bhikkhū bhavissanti ye keci sikkhākāmā’’ti.
దుతియభాణవారో.
Dutiyabhāṇavāro.
నిమిత్తోభాసకథా
Nimittobhāsakathā
౧౬౬. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ వేసాలిం పిణ్డాయ పావిసి. వేసాలియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘గణ్హాహి, ఆనన్ద, నిసీదనం, యేన చాపాలం చేతియం 113 తేనుపసఙ్కమిస్సామ దివా విహారాయా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా నిసీదనం ఆదాయ భగవన్తం పిట్ఠితో పిట్ఠితో అనుబన్ధి. అథ ఖో భగవా యేన చాపాలం చేతియం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. ఆయస్మాపి ఖో ఆనన్దో భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది.
166. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘gaṇhāhi, ānanda, nisīdanaṃ, yena cāpālaṃ cetiyaṃ 114 tenupasaṅkamissāma divā vihārāyā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā nisīdanaṃ ādāya bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhi. Atha kho bhagavā yena cāpālaṃ cetiyaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Āyasmāpi kho ānando bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi.
౧౬౭. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘రమణీయా, ఆనన్ద, వేసాలీ, రమణీయం ఉదేనం చేతియం, రమణీయం గోతమకం చేతియం, రమణీయం సత్తమ్బం 115 చేతియం, రమణీయం బహుపుత్తం చేతియం, రమణీయం సారన్దదం చేతియం, రమణీయం చాపాలం చేతియం. యస్స కస్సచి, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా. తథాగతస్స ఖో, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో 116, ఆనన్ద, తథాగతో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా’’తి. ఏవమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతా ఓళారికే నిమిత్తే కయిరమానే ఓళారికే ఓభాసే కయిరమానే నాసక్ఖి పటివిజ్ఝితుం; న భగవన్తం యాచి – ‘‘తిట్ఠతు, భన్తే, భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’’న్తి, యథా తం మారేన పరియుట్ఠితచిత్తో. దుతియమ్పి ఖో భగవా…పే॰… తతియమ్పి ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘రమణీయా, ఆనన్ద, వేసాలీ, రమణీయం ఉదేనం చేతియం, రమణీయం గోతమకం చేతియం, రమణీయం సత్తమ్బం చేతియం, రమణీయం బహుపుత్తం చేతియం, రమణీయం సారన్దదం చేతియం, రమణీయం చాపాలం చేతియం. యస్స కస్సచి, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా. తథాగతస్స ఖో, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో, ఆనన్ద, తథాగతో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా’’తి. ఏవమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతా ఓళారికే నిమిత్తే కయిరమానే ఓళారికే ఓభాసే కయిరమానే నాసక్ఖి పటివిజ్ఝితుం ; న భగవన్తం యాచి – ‘‘తిట్ఠతు , భన్తే, భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’’న్తి, యథా తం మారేన పరియుట్ఠితచిత్తో. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘గచ్ఛ త్వం, ఆనన్ద, యస్సదాని కాలం మఞ్ఞసీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా అవిదూరే అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే నిసీది.
167. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘ramaṇīyā, ānanda, vesālī, ramaṇīyaṃ udenaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ gotamakaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sattambaṃ 117 cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ bahuputtaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sārandadaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ cāpālaṃ cetiyaṃ. Yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno 118, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’’ti. Evampi kho āyasmā ānando bhagavatā oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ; na bhagavantaṃ yāci – ‘‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti, yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacitto. Dutiyampi kho bhagavā…pe… tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘ramaṇīyā, ānanda, vesālī, ramaṇīyaṃ udenaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ gotamakaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sattambaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ bahuputtaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sārandadaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ cāpālaṃ cetiyaṃ. Yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’’ti. Evampi kho āyasmā ānando bhagavatā oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ ; na bhagavantaṃ yāci – ‘‘tiṭṭhatu , bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti, yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacitto. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘gaccha tvaṃ, ānanda, yassadāni kālaṃ maññasī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi.
మారయాచనకథా
Mārayācanakathā
౧౬౮. అథ ఖో మారో పాపిమా అచిరపక్కన్తే ఆయస్మన్తే ఆనన్దే యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో మారో పాపిమా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘పరినిబ్బాతుదాని, భన్తే, భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలో దాని, భన్తే, భగవతో. భాసితా ఖో పనేసా, భన్తే, భగవతా వాచా – ‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే భిక్ఖూ న సావకా భవిస్సన్తి వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖిస్సన్తి దేసేస్సన్తి పఞ్ఞపేస్సన్తి పట్ఠపేస్సన్తి వివరిస్సన్తి విభజిస్సన్తి ఉత్తానీ 119 కరిస్సన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేస్సన్తీ’తి . ఏతరహి ఖో పన, భన్తే, భిక్ఖూ భగవతో సావకా వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖన్తి దేసేన్తి పఞ్ఞపేన్తి పట్ఠపేన్తి వివరన్తి విభజన్తి ఉత్తానీకరోన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేన్తి. పరినిబ్బాతుదాని, భన్తే, భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలోదాని, భన్తే, భగవతో.
168. Atha kho māro pāpimā acirapakkante āyasmante ānande yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho māro pāpimā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālo dāni, bhante, bhagavato. Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me bhikkhū na sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānī 120 karissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti . Etarahi kho pana, bhante, bhikkhū bhagavato sāvakā viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desenti. Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato.
‘‘భాసితా ఖో పనేసా, భన్తే, భగవతా వాచా – ‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే భిక్ఖునియో న సావికా భవిస్సన్తి వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినియో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖిస్సన్తి దేసేస్సన్తి పఞ్ఞపేస్సన్తి పట్ఠపేస్సన్తి వివరిస్సన్తి విభజిస్సన్తి ఉత్తానీకరిస్సన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేస్సన్తీ’తి . ఏతరహి ఖో పన, భన్తే, భిక్ఖునియో భగవతో సావికా వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినియో , సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖన్తి దేసేన్తి పఞ్ఞపేన్తి పట్ఠపేన్తి వివరన్తి విభజన్తి ఉత్తానీకరోన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేన్తి. పరినిబ్బాతుదాని, భన్తే, భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలోదాని, భన్తే, భగవతో.
‘‘Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me bhikkhuniyo na sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti . Etarahi kho pana, bhante, bhikkhuniyo bhagavato sāvikā viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo , sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desenti. Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato.
‘‘భాసితా ఖో పనేసా, భన్తే, భగవతా వాచా – ‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే ఉపాసకా న సావకా భవిస్సన్తి వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖిస్సన్తి దేసేస్సన్తి పఞ్ఞపేస్సన్తి పట్ఠపేస్సన్తి వివరిస్సన్తి విభజిస్సన్తి ఉత్తానీకరిస్సన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేస్సన్తీ’తి. ఏతరహి ఖో పన, భన్తే, ఉపాసకా భగవతో సావకా వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖన్తి దేసేన్తి పఞ్ఞపేన్తి పట్ఠపేన్తి వివరన్తి విభజన్తి ఉత్తానీకరోన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేన్తి. పరినిబ్బాతుదాని , భన్తే, భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలోదాని , భన్తే, భగవతో.
‘‘Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me upāsakā na sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti. Etarahi kho pana, bhante, upāsakā bhagavato sāvakā viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desenti. Parinibbātudāni , bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni , bhante, bhagavato.
‘‘భాసితా ఖో పనేసా, భన్తే, భగవతా వాచా – ‘న తావాహం, పాపిమ పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే ఉపాసికా న సావికా భవిస్సన్తి వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినియో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖిస్సన్తి దేసేస్సన్తి పఞ్ఞపేస్సన్తి పట్ఠపేస్సన్తి వివరిస్సన్తి విభజిస్సన్తి ఉత్తానీకరిస్సన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేస్సన్తీ’తి. ఏతరహి ఖో పన, భన్తే, ఉపాసికా భగవతో సావికా వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినియో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖన్తి దేసేన్తి పఞ్ఞపేన్తి పట్ఠపేన్తి వివరన్తి విభజన్తి ఉత్తానీకరోన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేన్తి. పరినిబ్బాతుదాని, భన్తే, భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలోదాని, భన్తే, భగవతో.
‘‘Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘na tāvāhaṃ, pāpima parinibbāyissāmi, yāva me upāsikā na sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessantī’ti. Etarahi kho pana, bhante, upāsikā bhagavato sāvikā viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhanti desenti paññapenti paṭṭhapenti vivaranti vibhajanti uttānīkaronti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desenti. Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato.
‘‘భాసితా ఖో పనేసా, భన్తే, భగవతా వాచా – ‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి , యావ మే ఇదం బ్రహ్మచరియం న ఇద్ధం చేవ భవిస్సతి ఫీతఞ్చ విత్థారికం బాహుజఞ్ఞం పుథుభూతం యావ దేవమనుస్సేహి సుప్పకాసిత’న్తి. ఏతరహి ఖో పన, భన్తే, భగవతో బ్రహ్మచరియం ఇద్ధం చేవ ఫీతఞ్చ విత్థారికం బాహుజఞ్ఞం పుథుభూతం, యావ దేవమనుస్సేహి సుప్పకాసితం. పరినిబ్బాతుదాని, భన్తే, భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలోదాని, భన్తే, భగవతో’’తి .
‘‘Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi , yāva me idaṃ brahmacariyaṃ na iddhaṃ ceva bhavissati phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsita’nti. Etarahi kho pana, bhante, bhagavato brahmacariyaṃ iddhaṃ ceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ, yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato’’ti .
ఏవం వుత్తే భగవా మారం పాపిమన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అప్పోస్సుక్కో త్వం, పాపిమ, హోహి, న చిరం తథాగతస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. ఇతో తిణ్ణం మాసానం అచ్చయేన తథాగతో పరినిబ్బాయిస్సతీ’’తి.
Evaṃ vutte bhagavā māraṃ pāpimantaṃ etadavoca – ‘‘appossukko tvaṃ, pāpima, hohi, na ciraṃ tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati. Ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’’ti.
ఆయుసఙ్ఖారఓస్సజ్జనం
Āyusaṅkhāraossajjanaṃ
‘‘తులమతులఞ్చ సమ్భవం, భవసఙ్ఖారమవస్సజి ముని;
‘‘Tulamatulañca sambhavaṃ, bhavasaṅkhāramavassaji muni;
అజ్ఝత్తరతో సమాహితో, అభిన్ది కవచమివత్తసమ్భవ’’న్తి.
Ajjhattarato samāhito, abhindi kavacamivattasambhava’’nti.
మహాభూమిచాలహేతు
Mahābhūmicālahetu
౧౭౦. అథ ఖో ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతదహోసి – ‘‘అచ్ఛరియం వత భో, అబ్భుతం వత భో, మహా వతాయం భూమిచాలో; సుమహా వతాయం భూమిచాలో భింసనకో సలోమహంసో; దేవదున్దుభియో చ ఫలింసు. కో ను ఖో హేతు కో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయా’’తి?
170. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, mahā vatāyaṃ bhūmicālo; sumahā vatāyaṃ bhūmicālo bhiṃsanako salomahaṃso; devadundubhiyo ca phaliṃsu. Ko nu kho hetu ko paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāyā’’ti?
అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి, ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది, ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్ఛరియం, భన్తే, అబ్భుతం, భన్తే, మహా వతాయం, భన్తే, భూమిచాలో; సుమహా వతాయం , భన్తే, భూమిచాలో భింసనకో సలోమహంసో; దేవదున్దుభియో చ ఫలింసు. కో ను ఖో, భన్తే , హేతు కో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయా’’తి?
Atha kho āyasmā ānando yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi, ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, mahā vatāyaṃ, bhante, bhūmicālo; sumahā vatāyaṃ , bhante, bhūmicālo bhiṃsanako salomahaṃso; devadundubhiyo ca phaliṃsu. Ko nu kho, bhante , hetu ko paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāyā’’ti?
౧౭౧. ‘‘అట్ఠ ఖో ఇమే, ఆనన్ద, హేతూ, అట్ఠ పచ్చయా మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ. కతమే అట్ఠ? అయం, ఆనన్ద, మహాపథవీ ఉదకే పతిట్ఠితా, ఉదకం వాతే పతిట్ఠితం, వాతో ఆకాసట్ఠో. హోతి ఖో సో, ఆనన్ద, సమయో, యం మహావాతా వాయన్తి. మహావాతా వాయన్తా ఉదకం కమ్పేన్తి. ఉదకం కమ్పితం పథవిం కమ్పేతి. అయం పఠమో హేతు పఠమో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ.
171. ‘‘Aṭṭha kho ime, ānanda, hetū, aṭṭha paccayā mahato bhūmicālassa pātubhāvāya. Katame aṭṭha? Ayaṃ, ānanda, mahāpathavī udake patiṭṭhitā, udakaṃ vāte patiṭṭhitaṃ, vāto ākāsaṭṭho. Hoti kho so, ānanda, samayo, yaṃ mahāvātā vāyanti. Mahāvātā vāyantā udakaṃ kampenti. Udakaṃ kampitaṃ pathaviṃ kampeti. Ayaṃ paṭhamo hetu paṭhamo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, సమణో వా హోతి బ్రాహ్మణో వా ఇద్ధిమా చేతోవసిప్పత్తో, దేవో వా మహిద్ధికో మహానుభావో, తస్స పరిత్తా పథవీసఞ్ఞా భావితా హోతి, అప్పమాణా ఆపోసఞ్ఞా. సో ఇమం పథవిం కమ్పేతి సఙ్కమ్పేతి సమ్పకమ్పేతి సమ్పవేధేతి. అయం దుతియో హేతు దుతియో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, samaṇo vā hoti brāhmaṇo vā iddhimā cetovasippatto, devo vā mahiddhiko mahānubhāvo, tassa parittā pathavīsaññā bhāvitā hoti, appamāṇā āposaññā. So imaṃ pathaviṃ kampeti saṅkampeti sampakampeti sampavedheti. Ayaṃ dutiyo hetu dutiyo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, యదా బోధిసత్తో తుసితకాయా చవిత్వా సతో సమ్పజానో మాతుకుచ్ఛిం ఓక్కమతి, తదాయం పథవీ కమ్పతి సఙ్కమ్పతి సమ్పకమ్పతి సమ్పవేధతి. అయం తతియో హేతు తతియో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā bodhisatto tusitakāyā cavitvā sato sampajāno mātukucchiṃ okkamati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ tatiyo hetu tatiyo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, యదా బోధిసత్తో సతో సమ్పజానో మాతుకుచ్ఛిస్మా నిక్ఖమతి, తదాయం పథవీ కమ్పతి సఙ్కమ్పతి సమ్పకమ్పతి సమ్పవేధతి. అయం చతుత్థో హేతు చతుత్థో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā bodhisatto sato sampajāno mātukucchismā nikkhamati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ catuttho hetu catuttho paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, యదా తథాగతో అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుజ్ఝతి, తదాయం పథవీ కమ్పతి సఙ్కమ్పతి సమ్పకమ్పతి సమ్పవేధతి. అయం పఞ్చమో హేతు పఞ్చమో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ pañcamo hetu pañcamo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, యదా తథాగతో అనుత్తరం ధమ్మచక్కం పవత్తేతి, తదాయం పథవీ కమ్పతి సఙ్కమ్పతి సమ్పకమ్పతి సమ్పవేధతి. అయం ఛట్ఠో హేతు ఛట్ఠో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā tathāgato anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavatteti, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ chaṭṭho hetu chaṭṭho paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, యదా తథాగతో సతో సమ్పజానో ఆయుసఙ్ఖారం ఓస్సజ్జతి, తదాయం పథవీ కమ్పతి సఙ్కమ్పతి సమ్పకమ్పతి సమ్పవేధతి. అయం సత్తమో హేతు సత్తమో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā tathāgato sato sampajāno āyusaṅkhāraṃ ossajjati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ sattamo hetu sattamo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya.
‘‘పున చపరం, ఆనన్ద, యదా తథాగతో అనుపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా పరినిబ్బాయతి, తదాయం పథవీ కమ్పతి సఙ్కమ్పతి సమ్పకమ్పతి సమ్పవేధతి. అయం అట్ఠమో హేతు అట్ఠమో పచ్చయో మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయ. ఇమే ఖో, ఆనన్ద, అట్ఠ హేతూ, అట్ఠ పచ్చయా మహతో భూమిచాలస్స పాతుభావాయా’’తి.
‘‘Puna caparaṃ, ānanda, yadā tathāgato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati, tadāyaṃ pathavī kampati saṅkampati sampakampati sampavedhati. Ayaṃ aṭṭhamo hetu aṭṭhamo paccayo mahato bhūmicālassa pātubhāvāya. Ime kho, ānanda, aṭṭha hetū, aṭṭha paccayā mahato bhūmicālassa pātubhāvāyā’’ti.
అట్ఠ పరిసా
Aṭṭha parisā
౧౭౨. ‘‘అట్ఠ ఖో ఇమా, ఆనన్ద, పరిసా. కతమా అట్ఠ? ఖత్తియపరిసా, బ్రాహ్మణపరిసా, గహపతిపరిసా, సమణపరిసా, చాతుమహారాజికపరిసా 125, తావతింసపరిసా, మారపరిసా, బ్రహ్మపరిసా. అభిజానామి ఖో పనాహం, ఆనన్ద , అనేకసతం ఖత్తియపరిసం ఉపసఙ్కమితా. తత్రపి మయా సన్నిసిన్నపుబ్బం చేవ సల్లపితపుబ్బఞ్చ సాకచ్ఛా చ సమాపజ్జితపుబ్బా . తత్థ యాదిసకో తేసం వణ్ణో హోతి, తాదిసకో మయ్హం వణ్ణో హోతి. యాదిసకో తేసం సరో హోతి, తాదిసకో మయ్హం సరో హోతి. ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేమి సమాదపేమి సముత్తేజేమి సమ్పహంసేమి. భాసమానఞ్చ మం న జానన్తి – ‘కో ను ఖో అయం భాసతి దేవో వా మనుస్సో వా’తి? ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా అన్తరధాయామి. అన్తరహితఞ్చ మం న జానన్తి – ‘కో ను ఖో అయం అన్తరహితో దేవో వా మనుస్సో వా’తి? అభిజానామి ఖో పనాహం, ఆనన్ద, అనేకసతం బ్రాహ్మణపరిసం…పే॰… గహపతిపరిసం… సమణపరిసం… చాతుమహారాజికపరిసం… తావతింసపరిసం… మారపరిసం… బ్రహ్మపరిసం ఉపసఙ్కమితా. తత్రపి మయా సన్నిసిన్నపుబ్బం చేవ సల్లపితపుబ్బఞ్చ సాకచ్ఛా చ సమాపజ్జితపుబ్బా. తత్థ యాదిసకో తేసం వణ్ణో హోతి, తాదిసకో మయ్హం వణ్ణో హోతి. యాదిసకో తేసం సరో హోతి, తాదిసకో మయ్హం సరో హోతి. ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేమి సమాదపేమి సముత్తేజేమి సమ్పహంసేమి. భాసమానఞ్చ మం న జానన్తి – ‘కో ను ఖో అయం భాసతి దేవో వా మనుస్సో వా’తి? ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా అన్తరధాయామి. అన్తరహితఞ్చ మం న జానన్తి – ‘కో ను ఖో అయం అన్తరహితో దేవో వా మనుస్సో వా’తి? ఇమా ఖో, ఆనన్ద, అట్ఠ పరిసా.
172. ‘‘Aṭṭha kho imā, ānanda, parisā. Katamā aṭṭha? Khattiyaparisā, brāhmaṇaparisā, gahapatiparisā, samaṇaparisā, cātumahārājikaparisā 126, tāvatiṃsaparisā, māraparisā, brahmaparisā. Abhijānāmi kho panāhaṃ, ānanda , anekasataṃ khattiyaparisaṃ upasaṅkamitā. Tatrapi mayā sannisinnapubbaṃ ceva sallapitapubbañca sākacchā ca samāpajjitapubbā . Tattha yādisako tesaṃ vaṇṇo hoti, tādisako mayhaṃ vaṇṇo hoti. Yādisako tesaṃ saro hoti, tādisako mayhaṃ saro hoti. Dhammiyā kathāya sandassemi samādapemi samuttejemi sampahaṃsemi. Bhāsamānañca maṃ na jānanti – ‘ko nu kho ayaṃ bhāsati devo vā manusso vā’ti? Dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā antaradhāyāmi. Antarahitañca maṃ na jānanti – ‘ko nu kho ayaṃ antarahito devo vā manusso vā’ti? Abhijānāmi kho panāhaṃ, ānanda, anekasataṃ brāhmaṇaparisaṃ…pe… gahapatiparisaṃ… samaṇaparisaṃ… cātumahārājikaparisaṃ… tāvatiṃsaparisaṃ… māraparisaṃ… brahmaparisaṃ upasaṅkamitā. Tatrapi mayā sannisinnapubbaṃ ceva sallapitapubbañca sākacchā ca samāpajjitapubbā. Tattha yādisako tesaṃ vaṇṇo hoti, tādisako mayhaṃ vaṇṇo hoti. Yādisako tesaṃ saro hoti, tādisako mayhaṃ saro hoti. Dhammiyā kathāya sandassemi samādapemi samuttejemi sampahaṃsemi. Bhāsamānañca maṃ na jānanti – ‘ko nu kho ayaṃ bhāsati devo vā manusso vā’ti? Dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā antaradhāyāmi. Antarahitañca maṃ na jānanti – ‘ko nu kho ayaṃ antarahito devo vā manusso vā’ti? Imā kho, ānanda, aṭṭha parisā.
అట్ఠ అభిభాయతనాని
Aṭṭha abhibhāyatanāni
౧౭౩. ‘‘అట్ఠ ఖో ఇమాని, ఆనన్ద, అభిభాయతనాని. కతమాని అట్ఠ ? అజ్ఝత్తం రూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి పరిత్తాని సువణ్ణదుబ్బణ్ణాని. ‘తాని అభిభుయ్య జానామి పస్సామీ’తి ఏవంసఞ్ఞీ హోతి. ఇదం పఠమం అభిభాయతనం.
173. ‘‘Aṭṭha kho imāni, ānanda, abhibhāyatanāni. Katamāni aṭṭha ? Ajjhattaṃ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni. ‘Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ paṭhamaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘అజ్ఝత్తం రూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి అప్పమాణాని సువణ్ణదుబ్బణ్ణాని. ‘తాని అభిభుయ్య జానామి పస్సామీ’తి ఏవంసఞ్ఞీ హోతి. ఇదం దుతియం అభిభాయతనం.
‘‘Ajjhattaṃ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni. ‘Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ dutiyaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి పరిత్తాని సువణ్ణదుబ్బణ్ణాని. ‘తాని అభిభుయ్య జానామి పస్సామీ’తి ఏవంసఞ్ఞీ హోతి. ఇదం తతియం అభిభాయతనం.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati parittāni suvaṇṇadubbaṇṇāni. ‘Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ tatiyaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి అప్పమాణాని సువణ్ణదుబ్బణ్ణాని. ‘తాని అభిభుయ్య జానామి పస్సామీ’తి ఏవంసఞ్ఞీ హోతి. ఇదం చతుత్థం అభిభాయతనం.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati appamāṇāni suvaṇṇadubbaṇṇāni. ‘Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ catutthaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి నీలాని నీలవణ్ణాని నీలనిదస్సనాని నీలనిభాసాని. సేయ్యథాపి నామ ఉమాపుప్ఫం నీలం నీలవణ్ణం నీలనిదస్సనం నీలనిభాసం. సేయ్యథా వా పన తం వత్థం బారాణసేయ్యకం ఉభతోభాగవిమట్ఠం నీలం నీలవణ్ణం నీలనిదస్సనం నీలనిభాసం. ఏవమేవ అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి నీలాని నీలవణ్ణాని నీలనిదస్సనాని నీలనిభాసాని. ‘తాని అభిభుయ్య జానామి పస్సామీ’తి ఏవంసఞ్ఞీ హోతి. ఇదం పఞ్చమం అభిభాయతనం.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni. Seyyathāpi nāma umāpupphaṃ nīlaṃ nīlavaṇṇaṃ nīlanidassanaṃ nīlanibhāsaṃ. Seyyathā vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ nīlaṃ nīlavaṇṇaṃ nīlanidassanaṃ nīlanibhāsaṃ. Evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati nīlāni nīlavaṇṇāni nīlanidassanāni nīlanibhāsāni. ‘Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ pañcamaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి పీతాని పీతవణ్ణాని పీతనిదస్సనాని పీతనిభాసాని. సేయ్యథాపి నామ కణికారపుప్ఫం పీతం పీతవణ్ణం పీతనిదస్సనం పీతనిభాసం. సేయ్యథా వా పన తం వత్థం బారాణసేయ్యకం ఉభతోభాగవిమట్ఠం పీతం పీతవణ్ణం పీతనిదస్సనం పీతనిభాసం. ఏవమేవ అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి పీతాని పీతవణ్ణాని పీతనిదస్సనాని పీతనిభాసాని. ‘తాని అభిభుయ్య జానామి పస్సామీ’తి ఏవంసఞ్ఞీ హోతి. ఇదం ఛట్ఠం అభిభాయతనం.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni. Seyyathāpi nāma kaṇikārapupphaṃ pītaṃ pītavaṇṇaṃ pītanidassanaṃ pītanibhāsaṃ. Seyyathā vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ pītaṃ pītavaṇṇaṃ pītanidassanaṃ pītanibhāsaṃ. Evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati pītāni pītavaṇṇāni pītanidassanāni pītanibhāsāni. ‘Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ chaṭṭhaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి లోహితకాని లోహితకవణ్ణాని లోహితకనిదస్సనాని లోహితకనిభాసాని. సేయ్యథాపి నామ బన్ధుజీవకపుప్ఫం లోహితకం లోహితకవణ్ణం లోహితకనిదస్సనం లోహితకనిభాసం. సేయ్యథా వా పన తం వత్థం బారాణసేయ్యకం ఉభతోభాగవిమట్ఠం లోహితకం లోహితకవణ్ణం లోహితకనిదస్సనం లోహితకనిభాసం. ఏవమేవ అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి లోహితకాని లోహితకవణ్ణాని లోహితకనిదస్సనాని లోహితకనిభాసాని. ‘తాని అభిభుయ్య జానామి పస్సామీ’తి ఏవంసఞ్ఞీ హోతి. ఇదం సత్తమం అభిభాయతనం.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni. Seyyathāpi nāma bandhujīvakapupphaṃ lohitakaṃ lohitakavaṇṇaṃ lohitakanidassanaṃ lohitakanibhāsaṃ. Seyyathā vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ lohitakaṃ lohitakavaṇṇaṃ lohitakanidassanaṃ lohitakanibhāsaṃ. Evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati lohitakāni lohitakavaṇṇāni lohitakanidassanāni lohitakanibhāsāni. ‘Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ sattamaṃ abhibhāyatanaṃ.
‘‘అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి ఓదాతాని ఓదాతవణ్ణాని ఓదాతనిదస్సనాని ఓదాతనిభాసాని. సేయ్యథాపి నామ ఓసధితారకా ఓదాతా ఓదాతవణ్ణా ఓదాతనిదస్సనా ఓదాతనిభాసా. సేయ్యథా వా పన తం వత్థం బారాణసేయ్యకం ఉభతోభాగవిమట్ఠం ఓదాతం ఓదాతవణ్ణం ఓదాతనిదస్సనం ఓదాతనిభాసం. ఏవమేవ అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ ఏకో బహిద్ధా రూపాని పస్సతి ఓదాతాని ఓదాతవణ్ణాని ఓదాతనిదస్సనాని ఓదాతనిభాసాని. ‘తాని అభిభుయ్య జానామి పస్సామీ’తి ఏవంసఞ్ఞీ హోతి. ఇదం అట్ఠమం అభిభాయతనం . ఇమాని ఖో, ఆనన్ద, అట్ఠ అభిభాయతనాని.
‘‘Ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. Seyyathāpi nāma osadhitārakā odātā odātavaṇṇā odātanidassanā odātanibhāsā. Seyyathā vā pana taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ odātaṃ odātavaṇṇaṃ odātanidassanaṃ odātanibhāsaṃ. Evameva ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passati odātāni odātavaṇṇāni odātanidassanāni odātanibhāsāni. ‘Tāni abhibhuyya jānāmi passāmī’ti evaṃsaññī hoti. Idaṃ aṭṭhamaṃ abhibhāyatanaṃ . Imāni kho, ānanda, aṭṭha abhibhāyatanāni.
అట్ఠ విమోక్ఖా
Aṭṭha vimokkhā
౧౭౪. ‘‘అట్ఠ ఖో ఇమే, ఆనన్ద, విమోక్ఖా. కతమే అట్ఠ? రూపీ రూపాని పస్సతి, అయం పఠమో విమోక్ఖో. అజ్ఝత్తం అరూపసఞ్ఞీ బహిద్ధా రూపాని పస్సతి, అయం దుతియో విమోక్ఖో. సుభన్తేవ అధిముత్తో హోతి, అయం తతియో విమోక్ఖో. సబ్బసో రూపసఞ్ఞానం సమతిక్కమా పటిఘసఞ్ఞానం అత్థఙ్గమా నానత్తసఞ్ఞానం అమనసికారా ‘అనన్తో ఆకాసో’తి ఆకాసానఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం చతుత్థో విమోక్ఖో. సబ్బసో ఆకాసానఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ ‘అనన్తం విఞ్ఞాణ’న్తి విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం పఞ్చమో విమోక్ఖో. సబ్బసో విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమతిక్కమ్మ ‘నత్థి కిఞ్చీ’తి ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం ఛట్ఠో విమోక్ఖో. సబ్బసో ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. అయం సత్తమో విమోక్ఖో. సబ్బసో నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమతిక్కమ్మ సఞ్ఞావేదయితనిరోధం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి, అయం అట్ఠమో విమోక్ఖో. ఇమే ఖో, ఆనన్ద, అట్ఠ విమోక్ఖా.
174. ‘‘Aṭṭha kho ime, ānanda, vimokkhā. Katame aṭṭha? Rūpī rūpāni passati, ayaṃ paṭhamo vimokkho. Ajjhattaṃ arūpasaññī bahiddhā rūpāni passati, ayaṃ dutiyo vimokkho. Subhanteva adhimutto hoti, ayaṃ tatiyo vimokkho. Sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ catuttho vimokkho. Sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ pañcamo vimokkho. Sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati, ayaṃ chaṭṭho vimokkho. Sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ sattamo vimokkho. Sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ aṭṭhamo vimokkho. Ime kho, ānanda, aṭṭha vimokkhā.
౧౭౫. ‘‘ఏకమిదాహం , ఆనన్ద, సమయం ఉరువేలాయం విహరామి నజ్జా నేరఞ్జరాయ తీరే అజపాలనిగ్రోధే పఠమాభిసమ్బుద్ధో. అథ ఖో, ఆనన్ద, మారో పాపిమా యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో, ఆనన్ద, మారో పాపిమా మం ఏతదవోచ – ‘పరినిబ్బాతుదాని, భన్తే, భగవా; పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలోదాని, భన్తే, భగవతో’తి. ఏవం వుత్తే అహం, ఆనన్ద, మారం పాపిమన్తం ఏతదవోచం –
175. ‘‘Ekamidāhaṃ , ānanda, samayaṃ uruvelāyaṃ viharāmi najjā nerañjarāya tīre ajapālanigrodhe paṭhamābhisambuddho. Atha kho, ānanda, māro pāpimā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, ānanda, māro pāpimā maṃ etadavoca – ‘parinibbātudāni, bhante, bhagavā; parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato’ti. Evaṃ vutte ahaṃ, ānanda, māraṃ pāpimantaṃ etadavocaṃ –
‘‘‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే భిక్ఖూ న సావకా భవిస్సన్తి వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖిస్సన్తి దేసేస్సన్తి పఞ్ఞపేస్సన్తి పట్ఠపేస్సన్తి వివరిస్సన్తి విభజిస్సన్తి ఉత్తానీకరిస్సన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేస్సన్తి.
‘‘‘Na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me bhikkhū na sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessanti.
‘‘‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే భిక్ఖునియో న సావికా భవిస్సన్తి వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినియో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖిస్సన్తి దేసేస్సన్తి పఞ్ఞపేస్సన్తి పట్ఠపేస్సన్తి వివరిస్సన్తి విభజిస్సన్తి ఉత్తానీకరిస్సన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేస్సన్తి.
‘‘‘Na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me bhikkhuniyo na sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessanti.
‘‘‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే ఉపాసకా న సావకా భవిస్సన్తి వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖిస్సన్తి దేసేస్సన్తి పఞ్ఞపేస్సన్తి పట్ఠపేస్సన్తి వివరిస్సన్తి విభజిస్సన్తి ఉత్తానీకరిస్సన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేస్సన్తి.
‘‘‘Na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me upāsakā na sāvakā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacārino, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessanti.
‘‘‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే ఉపాసికా న సావికా భవిస్సన్తి వియత్తా వినీతా విసారదా బహుస్సుతా ధమ్మధరా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినియో, సకం ఆచరియకం ఉగ్గహేత్వా ఆచిక్ఖిస్సన్తి దేసేస్సన్తి పఞ్ఞపేస్సన్తి పట్ఠపేస్సన్తి వివరిస్సన్తి విభజిస్సన్తి ఉత్తానీకరిస్సన్తి, ఉప్పన్నం పరప్పవాదం సహధమ్మేన సునిగ్గహితం నిగ్గహేత్వా సప్పాటిహారియం ధమ్మం దేసేస్సన్తి.
‘‘‘Na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me upāsikā na sāvikā bhavissanti viyattā vinītā visāradā bahussutā dhammadharā dhammānudhammappaṭipannā sāmīcippaṭipannā anudhammacāriniyo, sakaṃ ācariyakaṃ uggahetvā ācikkhissanti desessanti paññapessanti paṭṭhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttānīkarissanti, uppannaṃ parappavādaṃ sahadhammena suniggahitaṃ niggahetvā sappāṭihāriyaṃ dhammaṃ desessanti.
‘‘‘న తావాహం, పాపిమ, పరినిబ్బాయిస్సామి, యావ మే ఇదం బ్రహ్మచరియం న ఇద్ధఞ్చేవ భవిస్సతి ఫీతఞ్చ విత్థారికం బాహుజఞ్ఞం పుథుభూతం యావ దేవమనుస్సేహి సుప్పకాసిత’న్తి.
‘‘‘Na tāvāhaṃ, pāpima, parinibbāyissāmi, yāva me idaṃ brahmacariyaṃ na iddhañceva bhavissati phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ yāva devamanussehi suppakāsita’nti.
౧౭౬. ‘‘ఇదానేవ ఖో, ఆనన్ద, అజ్జ చాపాలే చేతియే మారో పాపిమా యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో, ఆనన్ద, మారో పాపిమా మం ఏతదవోచ – ‘పరినిబ్బాతుదాని, భన్తే, భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలోదాని, భన్తే, భగవతో. భాసితా ఖో పనేసా, భన్తే, భగవతా వాచా – ‘‘న తావాహం, పాపిమ , పరినిబ్బాయిస్సామి , యావ మే భిక్ఖూ న సావకా భవిస్సన్తి…పే॰… యావ మే భిక్ఖునియో న సావికా భవిస్సన్తి…పే॰… యావ మే ఉపాసకా న సావకా భవిస్సన్తి…పే॰… యావ మే ఉపాసికా న సావికా భవిస్సన్తి…పే॰… యావ మే ఇదం బ్రహ్మచరియం న ఇద్ధఞ్చేవ భవిస్సతి ఫీతఞ్చ విత్థారికం బాహుజఞ్ఞం పుథుభూతం, యావ దేవమనుస్సేహి సుప్పకాసిత’’న్తి. ఏతరహి ఖో పన, భన్తే, భగవతో బ్రహ్మచరియం ఇద్ధఞ్చేవ ఫీతఞ్చ విత్థారికం బాహుజఞ్ఞం పుథుభూతం, యావ దేవమనుస్సేహి సుప్పకాసితం. పరినిబ్బాతుదాని, భన్తే, భగవా, పరినిబ్బాతు సుగతో, పరినిబ్బానకాలోదాని, భన్తే, భగవతో’తి.
176. ‘‘Idāneva kho, ānanda, ajja cāpāle cetiye māro pāpimā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, ānanda, māro pāpimā maṃ etadavoca – ‘parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato. Bhāsitā kho panesā, bhante, bhagavatā vācā – ‘‘na tāvāhaṃ, pāpima , parinibbāyissāmi , yāva me bhikkhū na sāvakā bhavissanti…pe… yāva me bhikkhuniyo na sāvikā bhavissanti…pe… yāva me upāsakā na sāvakā bhavissanti…pe… yāva me upāsikā na sāvikā bhavissanti…pe… yāva me idaṃ brahmacariyaṃ na iddhañceva bhavissati phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ, yāva devamanussehi suppakāsita’’nti. Etarahi kho pana, bhante, bhagavato brahmacariyaṃ iddhañceva phītañca vitthārikaṃ bāhujaññaṃ puthubhūtaṃ, yāva devamanussehi suppakāsitaṃ. Parinibbātudāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato, parinibbānakālodāni, bhante, bhagavato’ti.
౧౭౭. ‘‘ఏవం వుత్తే, అహం, ఆనన్ద, మారం పాపిమన్తం ఏతదవోచం – ‘అప్పోస్సుక్కో త్వం, పాపిమ, హోహి, నచిరం తథాగతస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. ఇతో తిణ్ణం మాసానం అచ్చయేన తథాగతో పరినిబ్బాయిస్సతీ’తి. ఇదానేవ ఖో, ఆనన్ద, అజ్జ చాపాలే చేతియే తథాగతేన సతేన సమ్పజానేన ఆయుసఙ్ఖారో ఓస్సట్ఠో’’తి.
177. ‘‘Evaṃ vutte, ahaṃ, ānanda, māraṃ pāpimantaṃ etadavocaṃ – ‘appossukko tvaṃ, pāpima, hohi, naciraṃ tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati. Ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’ti. Idāneva kho, ānanda, ajja cāpāle cetiye tathāgatena satena sampajānena āyusaṅkhāro ossaṭṭho’’ti.
ఆనన్దయాచనకథా
Ānandayācanakathā
౧౭౮. ఏవం వుత్తే ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘తిట్ఠతు, భన్తే, భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’’న్తి.
178. Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti.
‘‘అలందాని, ఆనన్ద. మా తథాగతం యాచి, అకాలోదాని, ఆనన్ద, తథాగతం యాచనాయా’’తి. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో…పే॰… తతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘తిట్ఠతు, భన్తే, భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’’న్తి.
‘‘Alaṃdāni, ānanda. Mā tathāgataṃ yāci, akālodāni, ānanda, tathāgataṃ yācanāyā’’ti. Dutiyampi kho āyasmā ānando…pe… tatiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti.
‘‘సద్దహసి త్వం, ఆనన్ద, తథాగతస్స బోధి’’న్తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘అథ కిఞ్చరహి త్వం, ఆనన్ద, తథాగతం యావతతియకం అభినిప్పీళేసీ’’తి? ‘‘సమ్ముఖా మేతం, భన్తే, భగవతో సుతం సమ్ముఖా పటిగ్గహితం – ‘యస్స కస్సచి, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా. తథాగతస్స ఖో, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా. సో ఆకఙ్ఖమానో, ఆనన్ద, తథాగతో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా’’’తి. ‘‘సద్దహసి త్వం, ఆనన్దా’’తి? ‘‘ఏవం, భన్తే’’. ‘‘తస్మాతిహానన్ద, తుయ్హేవేతం దుక్కటం, తుయ్హేవేతం అపరద్ధం, యం త్వం తథాగతేన ఏవం ఓళారికే నిమిత్తే కయిరమానే ఓళారికే ఓభాసే కయిరమానే నాసక్ఖి పటివిజ్ఝితుం, న తథాగతం యాచి – ‘తిట్ఠతు, భన్తే, భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’’న్తి. సచే త్వం, ఆనన్ద, తథాగతం యాచేయ్యాసి, ద్వేవ తే వాచా తథాగతో పటిక్ఖిపేయ్య, అథ తతియకం అధివాసేయ్య. తస్మాతిహానన్ద, తుయ్హేవేతం దుక్కటం, తుయ్హేవేతం అపరద్ధం.
‘‘Saddahasi tvaṃ, ānanda, tathāgatassa bodhi’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Atha kiñcarahi tvaṃ, ānanda, tathāgataṃ yāvatatiyakaṃ abhinippīḷesī’’ti? ‘‘Sammukhā metaṃ, bhante, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā. So ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’’’ti. ‘‘Saddahasi tvaṃ, ānandā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Tasmātihānanda, tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddhaṃ, yaṃ tvaṃ tathāgatena evaṃ oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ, na tathāgataṃ yāci – ‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti. Sace tvaṃ, ānanda, tathāgataṃ yāceyyāsi, dveva te vācā tathāgato paṭikkhipeyya, atha tatiyakaṃ adhivāseyya. Tasmātihānanda, tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddhaṃ.
౧౭౯. ‘‘ఏకమిదాహం, ఆనన్ద, సమయం రాజగహే విహరామి గిజ్ఝకూటే పబ్బతే. తత్రాపి ఖో తాహం, ఆనన్ద, ఆమన్తేసిం – ‘రమణీయం, ఆనన్ద, రాజగహం, రమణీయో, ఆనన్ద, గిజ్ఝకూటో పబ్బతో. యస్స కస్సచి, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా. తథాగతస్స ఖో, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో, ఆనన్ద, తథాగతో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా’తి. ఏవమ్పి ఖో త్వం, ఆనన్ద, తథాగతేన ఓళారికే నిమిత్తే కయిరమానే ఓళారికే ఓభాసే కయిరమానే నాసక్ఖి పటివిజ్ఝితుం, న తథాగతం యాచి – ‘తిట్ఠతు, భన్తే, భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’న్తి. సచే త్వం, ఆనన్ద, తథాగతం యాచేయ్యాసి, ద్వే తే వాచా తథాగతో పటిక్ఖిపేయ్య, అథ తతియకం అధివాసేయ్య. తస్మాతిహానన్ద, తుయ్హేవేతం దుక్కటం, తుయ్హేవేతం అపరద్ధం.
179. ‘‘Ekamidāhaṃ, ānanda, samayaṃ rājagahe viharāmi gijjhakūṭe pabbate. Tatrāpi kho tāhaṃ, ānanda, āmantesiṃ – ‘ramaṇīyaṃ, ānanda, rājagahaṃ, ramaṇīyo, ānanda, gijjhakūṭo pabbato. Yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’ti. Evampi kho tvaṃ, ānanda, tathāgatena oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ, na tathāgataṃ yāci – ‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti. Sace tvaṃ, ānanda, tathāgataṃ yāceyyāsi, dve te vācā tathāgato paṭikkhipeyya, atha tatiyakaṃ adhivāseyya. Tasmātihānanda, tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddhaṃ.
౧౮౦. ‘‘ఏకమిదాహం, ఆనన్ద, సమయం తత్థేవ రాజగహే విహరామి గోతమనిగ్రోధే…పే॰… తత్థేవ రాజగహే విహరామి చోరపపాతే… తత్థేవ రాజగహే విహరామి వేభారపస్సే సత్తపణ్ణిగుహాయం… తత్థేవ రాజగహే విహరామి ఇసిగిలిపస్సే కాళసిలాయం… తత్థేవ రాజగహే విహరామి సీతవనే సప్పసోణ్డికపబ్భారే… తత్థేవ రాజగహే విహరామి తపోదారామే… తత్థేవ రాజగహే విహరామి వేళువనే కలన్దకనివాపే… తత్థేవ రాజగహే విహరామి జీవకమ్బవనే… తత్థేవ రాజగహే విహరామి మద్దకుచ్ఛిస్మిం మిగదాయే తత్రాపి ఖో తాహం, ఆనన్ద, ఆమన్తేసిం – ‘రమణీయం, ఆనన్ద, రాజగహం, రమణీయో గిజ్ఝకూటో పబ్బతో, రమణీయో గోతమనిగ్రోధో, రమణీయో చోరపపాతో, రమణీయా వేభారపస్సే సత్తపణ్ణిగుహా, రమణీయా ఇసిగిలిపస్సే కాళసిలా, రమణీయో సీతవనే సప్పసోణ్డికపబ్భారో , రమణీయో తపోదారామో, రమణీయో వేళువనే కలన్దకనివాపో, రమణీయం జీవకమ్బవనం, రమణీయో మద్దకుచ్ఛిస్మిం మిగదాయో. యస్స కస్సచి, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా…పే॰… ఆకఙ్ఖమానో, ఆనన్ద, తథాగతో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా’తి. ఏవమ్పి ఖో త్వం, ఆనన్ద, తథాగతేన ఓళారికే నిమిత్తే కయిరమానే ఓళారికే ఓభాసే కయిరమానే నాసక్ఖి పటివిజ్ఝితుం, న తథాగతం యాచి – ‘తిట్ఠతు, భన్తే, భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’న్తి. సచే త్వం, ఆనన్ద, తథాగతం యాచేయ్యాసి, ద్వేవ తే వాచా తథాగతో పటిక్ఖిపేయ్య, అథ తతియకం అధివాసేయ్య. తస్మాతిహానన్ద, తుయ్హేవేతం దుక్కటం, తుయ్హేవేతం అపరద్ధం.
180. ‘‘Ekamidāhaṃ, ānanda, samayaṃ tattheva rājagahe viharāmi gotamanigrodhe…pe… tattheva rājagahe viharāmi corapapāte… tattheva rājagahe viharāmi vebhārapasse sattapaṇṇiguhāyaṃ… tattheva rājagahe viharāmi isigilipasse kāḷasilāyaṃ… tattheva rājagahe viharāmi sītavane sappasoṇḍikapabbhāre… tattheva rājagahe viharāmi tapodārāme… tattheva rājagahe viharāmi veḷuvane kalandakanivāpe… tattheva rājagahe viharāmi jīvakambavane… tattheva rājagahe viharāmi maddakucchismiṃ migadāye tatrāpi kho tāhaṃ, ānanda, āmantesiṃ – ‘ramaṇīyaṃ, ānanda, rājagahaṃ, ramaṇīyo gijjhakūṭo pabbato, ramaṇīyo gotamanigrodho, ramaṇīyo corapapāto, ramaṇīyā vebhārapasse sattapaṇṇiguhā, ramaṇīyā isigilipasse kāḷasilā, ramaṇīyo sītavane sappasoṇḍikapabbhāro , ramaṇīyo tapodārāmo, ramaṇīyo veḷuvane kalandakanivāpo, ramaṇīyaṃ jīvakambavanaṃ, ramaṇīyo maddakucchismiṃ migadāyo. Yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā…pe… ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’ti. Evampi kho tvaṃ, ānanda, tathāgatena oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ, na tathāgataṃ yāci – ‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti. Sace tvaṃ, ānanda, tathāgataṃ yāceyyāsi, dveva te vācā tathāgato paṭikkhipeyya, atha tatiyakaṃ adhivāseyya. Tasmātihānanda, tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddhaṃ.
౧౮౧. ‘‘ఏకమిదాహం, ఆనన్ద, సమయం ఇధేవ వేసాలియం విహరామి ఉదేనే చేతియే. తత్రాపి ఖో తాహం, ఆనన్ద, ఆమన్తేసిం – ‘రమణీయా, ఆనన్ద, వేసాలీ, రమణీయం ఉదేనం చేతియం. యస్స కస్సచి, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా. తథాగతస్స ఖో, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో, ఆనన్ద, తథాగతో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా’తి. ఏవమ్పి ఖో త్వం, ఆనన్ద, తథాగతేన ఓళారికే నిమిత్తే కయిరమానే ఓళారికే ఓభాసే కయిరమానే నాసక్ఖి పటివిజ్ఝితుం, న తథాగతం యాచి – ‘తిట్ఠతు, భన్తే, భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’న్తి. సచే త్వం, ఆనన్ద, తథాగతం యాచేయ్యాసి, ద్వేవ తే వాచా తథాగతో పటిక్ఖిపేయ్య, అథ తతియకం అధివాసేయ్య, తస్మాతిహానన్ద, తుయ్హేవేతం దుక్కటం, తుయ్హేవేతం అపరద్ధం.
181. ‘‘Ekamidāhaṃ, ānanda, samayaṃ idheva vesāliyaṃ viharāmi udene cetiye. Tatrāpi kho tāhaṃ, ānanda, āmantesiṃ – ‘ramaṇīyā, ānanda, vesālī, ramaṇīyaṃ udenaṃ cetiyaṃ. Yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’ti. Evampi kho tvaṃ, ānanda, tathāgatena oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ, na tathāgataṃ yāci – ‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti. Sace tvaṃ, ānanda, tathāgataṃ yāceyyāsi, dveva te vācā tathāgato paṭikkhipeyya, atha tatiyakaṃ adhivāseyya, tasmātihānanda, tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddhaṃ.
౧౮౨. ‘‘ఏకమిదాహం , ఆనన్ద, సమయం ఇధేవ వేసాలియం విహరామి గోతమకే చేతియే …పే॰… ఇధేవ వేసాలియం విహరామి సత్తమ్బే చేతియే… ఇధేవ వేసాలియం విహరామి బహుపుత్తే చేతియే… ఇధేవ వేసాలియం విహరామి సారన్దదే చేతియే… ఇదానేవ ఖో తాహం, ఆనన్ద, అజ్జ చాపాలే చేతియే ఆమన్తేసిం – ‘రమణీయా, ఆనన్ద, వేసాలీ, రమణీయం ఉదేనం చేతియం, రమణీయం గోతమకం చేతియం, రమణీయం సత్తమ్బం చేతియం, రమణీయం బహుపుత్తం చేతియం, రమణీయం సారన్దదం చేతియం, రమణీయం చాపాలం చేతియం. యస్స కస్సచి, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా. తథాగతస్స ఖో, ఆనన్ద, చత్తారో ఇద్ధిపాదా భావితా బహులీకతా యానీకతా వత్థుకతా అనుట్ఠితా పరిచితా సుసమారద్ధా, సో ఆకఙ్ఖమానో, ఆనన్ద, తథాగతో కప్పం వా తిట్ఠేయ్య కప్పావసేసం వా’తి. ఏవమ్పి ఖో త్వం, ఆనన్ద, తథాగతేన ఓళారికే నిమిత్తే కయిరమానే ఓళారికే ఓభాసే కయిరమానే నాసక్ఖి పటివిజ్ఝితుం, న తథాగతం యాచి – ‘తిట్ఠతు భగవా కప్పం, తిట్ఠతు సుగతో కప్పం బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’న్తి. సచే త్వం, ఆనన్ద, తథాగతం యాచేయ్యాసి, ద్వేవ తే వాచా తథాగతో పటిక్ఖిపేయ్య, అథ తతియకం అధివాసేయ్య. తస్మాతిహానన్ద, తుయ్హేవేతం దుక్కటం, తుయ్హేవేతం అపరద్ధం.
182. ‘‘Ekamidāhaṃ , ānanda, samayaṃ idheva vesāliyaṃ viharāmi gotamake cetiye …pe… idheva vesāliyaṃ viharāmi sattambe cetiye… idheva vesāliyaṃ viharāmi bahuputte cetiye… idheva vesāliyaṃ viharāmi sārandade cetiye… idāneva kho tāhaṃ, ānanda, ajja cāpāle cetiye āmantesiṃ – ‘ramaṇīyā, ānanda, vesālī, ramaṇīyaṃ udenaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ gotamakaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sattambaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ bahuputtaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ sārandadaṃ cetiyaṃ, ramaṇīyaṃ cāpālaṃ cetiyaṃ. Yassa kassaci, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā. Tathāgatassa kho, ānanda, cattāro iddhipādā bhāvitā bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā, so ākaṅkhamāno, ānanda, tathāgato kappaṃ vā tiṭṭheyya kappāvasesaṃ vā’ti. Evampi kho tvaṃ, ānanda, tathāgatena oḷārike nimitte kayiramāne oḷārike obhāse kayiramāne nāsakkhi paṭivijjhituṃ, na tathāgataṃ yāci – ‘tiṭṭhatu bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappaṃ bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’nti. Sace tvaṃ, ānanda, tathāgataṃ yāceyyāsi, dveva te vācā tathāgato paṭikkhipeyya, atha tatiyakaṃ adhivāseyya. Tasmātihānanda, tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddhaṃ.
౧౮౩. ‘‘నను ఏతం 127, ఆనన్ద, మయా పటికచ్చేవ 128 అక్ఖాతం – ‘సబ్బేహేవ పియేహి మనాపేహి నానాభావో వినాభావో అఞ్ఞథాభావో. తం కుతేత్థ, ఆనన్ద, లబ్భా, యం తం జాతం భూతం సఙ్ఖతం పలోకధమ్మం, తం వత మా పలుజ్జీతి నేతం ఠానం విజ్జతి’. యం ఖో పనేతం, ఆనన్ద, తథాగతేన చత్తం వన్తం ముత్తం పహీనం పటినిస్సట్ఠం ఓస్సట్ఠో ఆయుసఙ్ఖారో, ఏకంసేన వాచా భాసితా – ‘న చిరం తథాగతస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. ఇతో తిణ్ణం మాసానం అచ్చయేన తథాగతో పరినిబ్బాయిస్సతీ’తి. తఞ్చ 129 తథాగతో జీవితహేతు పున పచ్చావమిస్సతీతి 130 నేతం ఠానం విజ్జతి. ఆయామానన్ద, యేన మహావనం కూటాగారసాలా తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి.
183. ‘‘Nanu etaṃ 131, ānanda, mayā paṭikacceva 132 akkhātaṃ – ‘sabbeheva piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo. Taṃ kutettha, ānanda, labbhā, yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata mā palujjīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati’. Yaṃ kho panetaṃ, ānanda, tathāgatena cattaṃ vantaṃ muttaṃ pahīnaṃ paṭinissaṭṭhaṃ ossaṭṭho āyusaṅkhāro, ekaṃsena vācā bhāsitā – ‘na ciraṃ tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati. Ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’ti. Tañca 133 tathāgato jīvitahetu puna paccāvamissatīti 134 netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Āyāmānanda, yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.
అథ ఖో భగవా ఆయస్మతా ఆనన్దేన సద్ధిం యేన మహావనం కూటాగారసాలా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘గచ్ఛ త్వం, ఆనన్ద, యావతికా భిక్ఖూ వేసాలిం ఉపనిస్సాయ విహరన్తి, తే సబ్బే ఉపట్ఠానసాలాయం సన్నిపాతేహీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా యావతికా భిక్ఖూ వేసాలిం ఉపనిస్సాయ విహరన్తి, తే సబ్బే ఉపట్ఠానసాలాయం సన్నిపాతేత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సన్నిపతితో, భన్తే, భిక్ఖుసఙ్ఘో, యస్సదాని, భన్తే, భగవా కాలం మఞ్ఞతీ’’తి.
Atha kho bhagavā āyasmatā ānandena saddhiṃ yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘gaccha tvaṃ, ānanda, yāvatikā bhikkhū vesāliṃ upanissāya viharanti, te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā yāvatikā bhikkhū vesāliṃ upanissāya viharanti, te sabbe upaṭṭhānasālāyaṃ sannipātetvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sannipatito, bhante, bhikkhusaṅgho, yassadāni, bhante, bhagavā kālaṃ maññatī’’ti.
౧౮౪. అథ ఖో భగవా యేనుపట్ఠానసాలా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తస్మాతిహ, భిక్ఖవే, యే తే మయా ధమ్మా అభిఞ్ఞా దేసితా, తే వో సాధుకం ఉగ్గహేత్వా ఆసేవితబ్బా భావేతబ్బా బహులీకాతబ్బా, యథయిదం బ్రహ్మచరియం అద్ధనియం అస్స చిరట్ఠితికం, తదస్స బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సానం. కతమే చ తే, భిక్ఖవే, ధమ్మా మయా అభిఞ్ఞా దేసితా, యే వో సాధుకం ఉగ్గహేత్వా ఆసేవితబ్బా భావేతబ్బా బహులీకాతబ్బా, యథయిదం బ్రహ్మచరియం అద్ధనియం అస్స చిరట్ఠితికం, తదస్స బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సానం. సేయ్యథిదం – చత్తారో సతిపట్ఠానా చత్తారో సమ్మప్పధానా చత్తారో ఇద్ధిపాదా పఞ్చిన్ద్రియాని పఞ్చ బలాని సత్త బోజ్ఝఙ్గా అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో. ఇమే ఖో తే, భిక్ఖవే, ధమ్మా మయా అభిఞ్ఞా దేసితా, యే వో సాధుకం ఉగ్గహేత్వా ఆసేవితబ్బా భావేతబ్బా బహులీకాతబ్బా, యథయిదం బ్రహ్మచరియం అద్ధనియం అస్స చిరట్ఠితికం, తదస్స బహుజనహితాయ బహుజనసుఖాయ లోకానుకమ్పాయ అత్థాయ హితాయ సుఖాయ దేవమనుస్సాన’’న్తి.
184. Atha kho bhagavā yenupaṭṭhānasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘tasmātiha, bhikkhave, ye te mayā dhammā abhiññā desitā, te vo sādhukaṃ uggahetvā āsevitabbā bhāvetabbā bahulīkātabbā, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Katame ca te, bhikkhave, dhammā mayā abhiññā desitā, ye vo sādhukaṃ uggahetvā āsevitabbā bhāvetabbā bahulīkātabbā, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussānaṃ. Seyyathidaṃ – cattāro satipaṭṭhānā cattāro sammappadhānā cattāro iddhipādā pañcindriyāni pañca balāni satta bojjhaṅgā ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Ime kho te, bhikkhave, dhammā mayā abhiññā desitā, ye vo sādhukaṃ uggahetvā āsevitabbā bhāvetabbā bahulīkātabbā, yathayidaṃ brahmacariyaṃ addhaniyaṃ assa ciraṭṭhitikaṃ, tadassa bahujanahitāya bahujanasukhāya lokānukampāya atthāya hitāya sukhāya devamanussāna’’nti.
౧౮౫. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘హన్దదాని, భిక్ఖవే, ఆమన్తయామి వో, వయధమ్మా సఙ్ఖారా, అప్పమాదేన సమ్పాదేథ. నచిరం తథాగతస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. ఇతో తిణ్ణం మాసానం అచ్చయేన తథాగతో పరినిబ్బాయిస్సతీ’’తి. ఇదమవోచ భగవా, ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా 135. –
185. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘handadāni, bhikkhave, āmantayāmi vo, vayadhammā saṅkhārā, appamādena sampādetha. Naciraṃ tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati. Ito tiṇṇaṃ māsānaṃ accayena tathāgato parinibbāyissatī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā 136. –
‘‘పరిపక్కో వయో మయ్హం, పరిత్తం మమ జీవితం;
‘‘Paripakko vayo mayhaṃ, parittaṃ mama jīvitaṃ;
పహాయ వో గమిస్సామి, కతం మే సరణమత్తనో.
Pahāya vo gamissāmi, kataṃ me saraṇamattano.
‘‘అప్పమత్తా సతీమన్తో, సుసీలా హోథ భిక్ఖవో;
‘‘Appamattā satīmanto, susīlā hotha bhikkhavo;
సుసమాహితసఙ్కప్పా, సచిత్తమనురక్ఖథ.
Susamāhitasaṅkappā, sacittamanurakkhatha.
‘‘యో ఇమస్మిం ధమ్మవినయే, అప్పమత్తో విహస్సతి;
‘‘Yo imasmiṃ dhammavinaye, appamatto vihassati;
పహాయ జాతిసంసారం, దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సతీ’’తి 137.
Pahāya jātisaṃsāraṃ, dukkhassantaṃ karissatī’’ti 138.
తతియో భాణవారో.
Tatiyo bhāṇavāro.
నాగాపలోకితం
Nāgāpalokitaṃ
౧౮౬. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ వేసాలిం పిణ్డాయ పావిసి. వేసాలియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతప్పటిక్కన్తో నాగాపలోకితం వేసాలిం అపలోకేత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఇదం పచ్ఛిమకం, ఆనన్ద, తథాగతస్స వేసాలియా దస్సనం భవిస్సతి. ఆయామానన్ద, యేన భణ్డగామో 139 తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి.
186. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pāvisi. Vesāliyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātappaṭikkanto nāgāpalokitaṃ vesāliṃ apaloketvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘idaṃ pacchimakaṃ, ānanda, tathāgatassa vesāliyā dassanaṃ bhavissati. Āyāmānanda, yena bhaṇḍagāmo 140 tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.
అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన భణ్డగామో తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా భణ్డగామే విహరతి. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘చతున్నం, భిక్ఖవే, ధమ్మానం అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమఞ్చేవ తుమ్హాకఞ్చ. కతమేసం చతున్నం? అరియస్స, భిక్ఖవే, సీలస్స అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమం చేవ తుమ్హాకఞ్చ. అరియస్స, భిక్ఖవే, సమాధిస్స అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమం చేవ తుమ్హాకఞ్చ. అరియాయ, భిక్ఖవే, పఞ్ఞాయ అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమం చేవ తుమ్హాకఞ్చ. అరియాయ, భిక్ఖవే, విముత్తియా అననుబోధా అప్పటివేధా ఏవమిదం దీఘమద్ధానం సన్ధావితం సంసరితం మమం చేవ తుమ్హాకఞ్చ. తయిదం, భిక్ఖవే, అరియం సీలం అనుబుద్ధం పటివిద్ధం, అరియో సమాధి అనుబుద్ధో పటివిద్ధో, అరియా పఞ్ఞా అనుబుద్ధా పటివిద్ధా, అరియా విముత్తి అనుబుద్ధా పటివిద్ధా, ఉచ్ఛిన్నా భవతణ్హా, ఖీణా భవనేత్తి, నత్థి దాని పునబ్భవో’’తి. ఇదమవోచ భగవా, ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –
Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena bhaṇḍagāmo tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā bhaṇḍagāme viharati. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘catunnaṃ, bhikkhave, dhammānaṃ ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamañceva tumhākañca. Katamesaṃ catunnaṃ? Ariyassa, bhikkhave, sīlassa ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamaṃ ceva tumhākañca. Ariyassa, bhikkhave, samādhissa ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamaṃ ceva tumhākañca. Ariyāya, bhikkhave, paññāya ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamaṃ ceva tumhākañca. Ariyāya, bhikkhave, vimuttiyā ananubodhā appaṭivedhā evamidaṃ dīghamaddhānaṃ sandhāvitaṃ saṃsaritaṃ mamaṃ ceva tumhākañca. Tayidaṃ, bhikkhave, ariyaṃ sīlaṃ anubuddhaṃ paṭividdhaṃ, ariyo samādhi anubuddho paṭividdho, ariyā paññā anubuddhā paṭividdhā, ariyā vimutti anubuddhā paṭividdhā, ucchinnā bhavataṇhā, khīṇā bhavanetti, natthi dāni punabbhavo’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘సీలం సమాధి పఞ్ఞా చ, విముత్తి చ అనుత్తరా;
‘‘Sīlaṃ samādhi paññā ca, vimutti ca anuttarā;
అనుబుద్ధా ఇమే ధమ్మా, గోతమేన యసస్సినా.
Anubuddhā ime dhammā, gotamena yasassinā.
‘‘ఇతి బుద్ధో అభిఞ్ఞాయ, ధమ్మమక్ఖాసి భిక్ఖునం;
‘‘Iti buddho abhiññāya, dhammamakkhāsi bhikkhunaṃ;
దుక్ఖస్సన్తకరో సత్థా, చక్ఖుమా పరినిబ్బుతో’’తి.
Dukkhassantakaro satthā, cakkhumā parinibbuto’’ti.
తత్రాపి సుదం భగవా భణ్డగామే విహరన్తో ఏతదేవ బహులం భిక్ఖూనం ధమ్మిం కథం కరోతి – ‘‘ఇతి సీలం, ఇతి సమాధి, ఇతి పఞ్ఞా. సీలపరిభావితో సమాధి మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో. సమాధిపరిభావితా పఞ్ఞా మహప్ఫలా హోతి మహానిసంసా. పఞ్ఞాపరిభావితం చిత్తం సమ్మదేవ ఆసవేహి విముచ్చతి, సేయ్యథిదం – కామాసవా, భవాసవా, అవిజ్జాసవా’’తి.
Tatrāpi sudaṃ bhagavā bhaṇḍagāme viharanto etadeva bahulaṃ bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ karoti – ‘‘iti sīlaṃ, iti samādhi, iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti mahānisaṃso. Samādhiparibhāvitā paññā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati, seyyathidaṃ – kāmāsavā, bhavāsavā, avijjāsavā’’ti.
చతుమహాపదేసకథా
Catumahāpadesakathā
౧౮౭. అథ ఖో భగవా భణ్డగామే యథాభిరన్తం విహరిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన హత్థిగామో, యేన అమ్బగామో, యేన జమ్బుగామో, యేన భోగనగరం తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన భోగనగరం తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా భోగనగరే విహరతి ఆనన్దే 141 చేతియే. తత్ర ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘చత్తారోమే, భిక్ఖవే, మహాపదేసే దేసేస్సామి, తం సుణాథ, సాధుకం మనసికరోథ, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం , భన్తే’’తి ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో పచ్చస్సోసుం. భగవా ఏతదవోచ –
187. Atha kho bhagavā bhaṇḍagāme yathābhirantaṃ viharitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena hatthigāmo, yena ambagāmo, yena jambugāmo, yena bhoganagaraṃ tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena bhoganagaraṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā bhoganagare viharati ānande 142 cetiye. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘cattārome, bhikkhave, mahāpadese desessāmi, taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasikarotha, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
౧౮౮. ‘‘ఇధ, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఏవం వదేయ్య – ‘సమ్ముఖా మేతం, ఆవుసో, భగవతో సుతం సమ్ముఖా పటిగ్గహితం, అయం ధమ్మో అయం వినయో ఇదం సత్థుసాసన’న్తి. తస్స, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో భాసితం నేవ అభినన్దితబ్బం నప్పటిక్కోసితబ్బం. అనభినన్దిత్వా అప్పటిక్కోసిత్వా తాని పదబ్యఞ్జనాని సాధుకం ఉగ్గహేత్వా సుత్తే ఓసారేతబ్బాని 143, వినయే సన్దస్సేతబ్బాని. తాని చే సుత్తే ఓసారియమానాని 144 వినయే సన్దస్సియమానాని న చేవ సుత్తే ఓసరన్తి 145, న చ వినయే సన్దిస్సన్తి, నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం – ‘అద్ధా, ఇదం న చేవ తస్స భగవతో వచనం; ఇమస్స చ భిక్ఖునో దుగ్గహిత’న్తి. ఇతిహేతం, భిక్ఖవే, ఛడ్డేయ్యాథ. తాని చే సుత్తే ఓసారియమానాని వినయే సన్దస్సియమానాని సుత్తే చేవ ఓసరన్తి, వినయే చ సన్దిస్సన్తి, నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం – ‘అద్ధా, ఇదం తస్స భగవతో వచనం; ఇమస్స చ భిక్ఖునో సుగ్గహిత’న్తి. ఇదం, భిక్ఖవే, పఠమం మహాపదేసం ధారేయ్యాథ.
188. ‘‘Idha, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ, ayaṃ dhammo ayaṃ vinayo idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte osāretabbāni 146, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte osāriyamānāni 147 vinaye sandassiyamānāni na ceva sutte osaranti 148, na ca vinaye sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ na ceva tassa bhagavato vacanaṃ; imassa ca bhikkhuno duggahita’nti. Itihetaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyātha. Tāni ce sutte osāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni sutte ceva osaranti, vinaye ca sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ tassa bhagavato vacanaṃ; imassa ca bhikkhuno suggahita’nti. Idaṃ, bhikkhave, paṭhamaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyātha.
‘‘ఇధ పన, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఏవం వదేయ్య – ‘అముకస్మిం నామ ఆవాసే సఙ్ఘో విహరతి సథేరో సపామోక్ఖో. తస్స మే సఙ్ఘస్స సమ్ముఖా సుతం సమ్ముఖా పటిగ్గహితం, అయం ధమ్మో అయం వినయో ఇదం సత్థుసాసన’న్తి. తస్స, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో భాసితం నేవ అభినన్దితబ్బం నప్పటిక్కోసితబ్బం. అనభినన్దిత్వా అప్పటిక్కోసిత్వా తాని పదబ్యఞ్జనాని సాధుకం ఉగ్గహేత్వా సుత్తే ఓసారేతబ్బాని, వినయే సన్దస్సేతబ్బాని. తాని చే సుత్తే ఓసారియమానాని వినయే సన్దస్సియమానాని న చేవ సుత్తే ఓసరన్తి, న చ వినయే సన్దిస్సన్తి, నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం – ‘అద్ధా, ఇదం న చేవ తస్స భగవతో వచనం; తస్స చ సఙ్ఘస్స దుగ్గహిత’న్తి. ఇతిహేతం, భిక్ఖవే, ఛడ్డేయ్యాథ. తాని చే సుత్తే ఓసారియమానాని వినయే సన్దస్సియమానాని సుత్తే చేవ ఓసరన్తి వినయే చ సన్దిస్సన్తి, నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం – ‘అద్ధా , ఇదం తస్స భగవతో వచనం; తస్స చ సఙ్ఘస్స సుగ్గహిత’న్తి. ఇదం, భిక్ఖవే, దుతియం మహాపదేసం ధారేయ్యాథ.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘amukasmiṃ nāma āvāse saṅgho viharati sathero sapāmokkho. Tassa me saṅghassa sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ, ayaṃ dhammo ayaṃ vinayo idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte osāretabbāni, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte osāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni na ceva sutte osaranti, na ca vinaye sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ na ceva tassa bhagavato vacanaṃ; tassa ca saṅghassa duggahita’nti. Itihetaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyātha. Tāni ce sutte osāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni sutte ceva osaranti vinaye ca sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā , idaṃ tassa bhagavato vacanaṃ; tassa ca saṅghassa suggahita’nti. Idaṃ, bhikkhave, dutiyaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyātha.
‘‘ఇధ పన, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఏవం వదేయ్య – ‘అముకస్మిం నామ ఆవాసే సమ్బహులా థేరా భిక్ఖూ విహరన్తి బహుస్సుతా ఆగతాగమా ధమ్మధరా వినయధరా మాతికాధరా. తేసం మే థేరానం సమ్ముఖా సుతం సమ్ముఖా పటిగ్గహితం – అయం ధమ్మో అయం వినయో ఇదం సత్థుసాసన’న్తి. తస్స, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో భాసితం నేవ అభినన్దితబ్బం…పే॰… న చ వినయే సన్దిస్సన్తి, నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం – ‘అద్ధా, ఇదం న చేవ తస్స భగవతో వచనం; తేసఞ్చ థేరానం దుగ్గహిత’న్తి. ఇతిహేతం, భిక్ఖవే, ఛడ్డేయ్యాథ. తాని చే సుత్తే ఓసారియమానాని…పే॰… వినయే చ సన్దిస్సన్తి, నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం – ‘అద్ధా, ఇదం తస్స భగవతో వచనం; తేసఞ్చ థేరానం సుగ్గహిత’న్తి. ఇదం, భిక్ఖవే, తతియం మహాపదేసం ధారేయ్యాథ.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘amukasmiṃ nāma āvāse sambahulā therā bhikkhū viharanti bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā. Tesaṃ me therānaṃ sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo ayaṃ vinayo idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ…pe… na ca vinaye sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ na ceva tassa bhagavato vacanaṃ; tesañca therānaṃ duggahita’nti. Itihetaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyātha. Tāni ce sutte osāriyamānāni…pe… vinaye ca sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ tassa bhagavato vacanaṃ; tesañca therānaṃ suggahita’nti. Idaṃ, bhikkhave, tatiyaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyātha.
‘‘ఇధ పన, భిక్ఖవే, భిక్ఖు ఏవం వదేయ్య – ‘అముకస్మిం నామ ఆవాసే ఏకో థేరో భిక్ఖు విహరతి బహుస్సుతో ఆగతాగమో ధమ్మధరో వినయధరో మాతికాధరో. తస్స మే థేరస్స సమ్ముఖా సుతం సమ్ముఖా పటిగ్గహితం – అయం ధమ్మో అయం వినయో ఇదం సత్థుసాసన’న్తి. తస్స, భిక్ఖవే, భిక్ఖునో భాసితం నేవ అభినన్దితబ్బం నప్పటిక్కోసితబ్బం. అనభినన్దిత్వా అప్పటిక్కోసిత్వా తాని పదబ్యఞ్జనాని సాధుకం ఉగ్గహేత్వా సుత్తే ఓసారితబ్బాని, వినయే సన్దస్సేతబ్బాని. తాని చే సుత్తే ఓసారియమానాని వినయే సన్దస్సియమానాని న చేవ సుత్తే ఓసరన్తి, న చ వినయే సన్దిస్సన్తి, నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం – ‘అద్ధా, ఇదం న చేవ తస్స భగవతో వచనం; తస్స చ థేరస్స దుగ్గహిత’న్తి. ఇతిహేతం, భిక్ఖవే, ఛడ్డేయ్యాథ. తాని చ సుత్తే ఓసారియమానాని వినయే సన్దస్సియమానాని సుత్తే చేవ ఓసరన్తి, వినయే చ సన్దిస్సన్తి , నిట్ఠమేత్థ గన్తబ్బం – ‘అద్ధా , ఇదం తస్స భగవతో వచనం; తస్స చ థేరస్స సుగ్గహిత’న్తి. ఇదం, భిక్ఖవే, చతుత్థం మహాపదేసం ధారేయ్యాథ. ఇమే ఖో, భిక్ఖవే, చత్తారో మహాపదేసే ధారేయ్యాథా’’తి.
‘‘Idha pana, bhikkhave, bhikkhu evaṃ vadeyya – ‘amukasmiṃ nāma āvāse eko thero bhikkhu viharati bahussuto āgatāgamo dhammadharo vinayadharo mātikādharo. Tassa me therassa sammukhā sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ayaṃ dhammo ayaṃ vinayo idaṃ satthusāsana’nti. Tassa, bhikkhave, bhikkhuno bhāsitaṃ neva abhinanditabbaṃ nappaṭikkositabbaṃ. Anabhinanditvā appaṭikkositvā tāni padabyañjanāni sādhukaṃ uggahetvā sutte osāritabbāni, vinaye sandassetabbāni. Tāni ce sutte osāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni na ceva sutte osaranti, na ca vinaye sandissanti, niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā, idaṃ na ceva tassa bhagavato vacanaṃ; tassa ca therassa duggahita’nti. Itihetaṃ, bhikkhave, chaḍḍeyyātha. Tāni ca sutte osāriyamānāni vinaye sandassiyamānāni sutte ceva osaranti, vinaye ca sandissanti , niṭṭhamettha gantabbaṃ – ‘addhā , idaṃ tassa bhagavato vacanaṃ; tassa ca therassa suggahita’nti. Idaṃ, bhikkhave, catutthaṃ mahāpadesaṃ dhāreyyātha. Ime kho, bhikkhave, cattāro mahāpadese dhāreyyāthā’’ti.
తత్రపి సుదం భగవా భోగనగరే విహరన్తో ఆనన్దే చేతియే ఏతదేవ బహులం భిక్ఖూనం ధమ్మిం కథం కరోతి – ‘‘ఇతి సీలం, ఇతి సమాధి, ఇతి పఞ్ఞా. సీలపరిభావితో సమాధి మహప్ఫలో హోతి మహానిసంసో . సమాధిపరిభావితా పఞ్ఞా మహప్ఫలా హోతి మహానిసంసా. పఞ్ఞాపరిభావితం చిత్తం సమ్మదేవ ఆసవేహి విముచ్చతి, సేయ్యథిదం – కామాసవా, భవాసవా, అవిజ్జాసవా’’తి.
Tatrapi sudaṃ bhagavā bhoganagare viharanto ānande cetiye etadeva bahulaṃ bhikkhūnaṃ dhammiṃ kathaṃ karoti – ‘‘iti sīlaṃ, iti samādhi, iti paññā. Sīlaparibhāvito samādhi mahapphalo hoti mahānisaṃso . Samādhiparibhāvitā paññā mahapphalā hoti mahānisaṃsā. Paññāparibhāvitaṃ cittaṃ sammadeva āsavehi vimuccati, seyyathidaṃ – kāmāsavā, bhavāsavā, avijjāsavā’’ti.
కమ్మారపుత్తచున్దవత్థు
Kammāraputtacundavatthu
౧౮౯. అథ ఖో భగవా భోగనగరే యథాభిరన్తం విహరిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన పావా తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన పావా తదవసరి. తత్ర సుదం భగవా పావాయం విహరతి చున్దస్స కమ్మారపుత్తస్స అమ్బవనే. అస్సోసి ఖో చున్దో కమ్మారపుత్తో – ‘‘భగవా కిర పావం అనుప్పత్తో, పావాయం విహరతి మయ్హం అమ్బవనే’’తి. అథ ఖో చున్దో కమ్మారపుత్తో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో చున్దం కమ్మారపుత్తం భగవా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో చున్దో కమ్మారపుత్తో భగవతా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితో సమాదపితో సముత్తేజితో సమ్పహంసితో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అధివాసేతు మే, భన్తే, భగవా స్వాతనాయ భత్తం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో చున్దో కమ్మారపుత్తో భగవతో అధివాసనం విదిత్వా ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.
189. Atha kho bhagavā bhoganagare yathābhirantaṃ viharitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena pāvā tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena pāvā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā pāvāyaṃ viharati cundassa kammāraputtassa ambavane. Assosi kho cundo kammāraputto – ‘‘bhagavā kira pāvaṃ anuppatto, pāvāyaṃ viharati mayhaṃ ambavane’’ti. Atha kho cundo kammāraputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cundaṃ kammāraputtaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho cundo kammāraputto bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho cundo kammāraputto bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
అథ ఖో చున్దో కమ్మారపుత్తో తస్సా రత్తియా అచ్చయేన సకే నివేసనే పణీతం ఖాదనీయం భోజనీయం పటియాదాపేత్వా పహూతఞ్చ సూకరమద్దవం భగవతో కాలం ఆరోచాపేసి – ‘‘కాలో, భన్తే, నిట్ఠితం భత్త’’న్తి. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన యేన చున్దస్స కమ్మారపుత్తస్స నివేసనం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది. నిసజ్జ ఖో భగవా చున్దం కమ్మారపుత్తం ఆమన్తేసి – ‘‘యం తే, చున్ద, సూకరమద్దవం పటియత్తం, తేన మం పరివిస. యం పనఞ్ఞం ఖాదనీయం భోజనీయం పటియత్తం, తేన భిక్ఖుసఙ్ఘం పరివిసా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో చున్దో కమ్మారపుత్తో భగవతో పటిస్సుత్వా యం అహోసి సూకరమద్దవం పటియత్తం, తేన భగవన్తం పరివిసి. యం పనఞ్ఞం ఖాదనీయం భోజనీయం పటియత్తం , తేన భిక్ఖుసఙ్ఘం పరివిసి. అథ ఖో భగవా చున్దం కమ్మారపుత్తం ఆమన్తేసి – ‘‘యం తే, చున్ద, సూకరమద్దవం అవసిట్ఠం, తం సోబ్భే నిఖణాహి. నాహం తం, చున్ద, పస్సామి సదేవకే లోకే సమారకే సబ్రహ్మకే సస్సమణబ్రాహ్మణియా పజాయ సదేవమనుస్సాయ, యస్స తం పరిభుత్తం సమ్మా పరిణామం గచ్ఛేయ్య అఞ్ఞత్ర తథాగతస్సా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో చున్దో కమ్మారపుత్తో భగవతో పటిస్సుత్వా యం అహోసి సూకరమద్దవం అవసిట్ఠం, తం సోబ్భే నిఖణిత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో చున్దం కమ్మారపుత్తం భగవా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి.
Atha kho cundo kammāraputto tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā pahūtañca sūkaramaddavaṃ bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena cundassa kammāraputtassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā cundaṃ kammāraputtaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ te, cunda, sūkaramaddavaṃ paṭiyattaṃ, tena maṃ parivisa. Yaṃ panaññaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyattaṃ, tena bhikkhusaṅghaṃ parivisā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo kammāraputto bhagavato paṭissutvā yaṃ ahosi sūkaramaddavaṃ paṭiyattaṃ, tena bhagavantaṃ parivisi. Yaṃ panaññaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyattaṃ , tena bhikkhusaṅghaṃ parivisi. Atha kho bhagavā cundaṃ kammāraputtaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ te, cunda, sūkaramaddavaṃ avasiṭṭhaṃ, taṃ sobbhe nikhaṇāhi. Nāhaṃ taṃ, cunda, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya, yassa taṃ paribhuttaṃ sammā pariṇāmaṃ gaccheyya aññatra tathāgatassā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo kammāraputto bhagavato paṭissutvā yaṃ ahosi sūkaramaddavaṃ avasiṭṭhaṃ, taṃ sobbhe nikhaṇitvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cundaṃ kammāraputtaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
౧౯౦. అథ ఖో భగవతో చున్దస్స కమ్మారపుత్తస్స భత్తం భుత్తావిస్స ఖరో ఆబాధో ఉప్పజ్జి, లోహితపక్ఖన్దికా పబాళ్హా వేదనా వత్తన్తి మారణన్తికా. తా సుదం భగవా సతో సమ్పజానో అధివాసేసి అవిహఞ్ఞమానో. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన కుసినారా తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి.
190. Atha kho bhagavato cundassa kammāraputtassa bhattaṃ bhuttāvissa kharo ābādho uppajji, lohitapakkhandikā pabāḷhā vedanā vattanti māraṇantikā. Tā sudaṃ bhagavā sato sampajāno adhivāsesi avihaññamāno. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena kusinārā tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.
చున్దస్స భత్తం భుఞ్జిత్వా, కమ్మారస్సాతి మే సుతం;
Cundassa bhattaṃ bhuñjitvā, kammārassāti me sutaṃ;
ఆబాధం సమ్ఫుసీ ధీరో, పబాళ్హం మారణన్తికం.
Ābādhaṃ samphusī dhīro, pabāḷhaṃ māraṇantikaṃ.
భుత్తస్స చ సూకరమద్దవేన,
Bhuttassa ca sūkaramaddavena,
బ్యాధిప్పబాళ్హో ఉదపాది సత్థునో;
Byādhippabāḷho udapādi satthuno;
గచ్ఛామహం కుసినారం నగరన్తి.
Gacchāmahaṃ kusināraṃ nagaranti.
పానీయాహరణం
Pānīyāharaṇaṃ
౧౯౧. అథ ఖో భగవా మగ్గా ఓక్కమ్మ యేన అఞ్ఞతరం రుక్ఖమూలం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఇఙ్ఘ మే త్వం, ఆనన్ద, చతుగ్గుణం సఙ్ఘాటిం పఞ్ఞపేహి, కిలన్తోస్మి, ఆనన్ద, నిసీదిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా చతుగ్గుణం సఙ్ఘాటిం పఞ్ఞపేసి. నిసీది భగవా పఞ్ఞత్తే ఆసనే. నిసజ్జ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఇఙ్ఘ మే త్వం, ఆనన్ద, పానీయం ఆహర, పిపాసితోస్మి, ఆనన్ద, పివిస్సామీ’’తి. ఏవం వుత్తే ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదాని, భన్తే, పఞ్చమత్తాని సకటసతాని అతిక్కన్తాని, తం చక్కచ్ఛిన్నం ఉదకం పరిత్తం లుళితం ఆవిలం సన్దతి. అయం, భన్తే, కకుధా 151 నదీ అవిదూరే అచ్ఛోదకా సాతోదకా సీతోదకా సేతోదకా 152 సుప్పతిత్థా రమణీయా. ఏత్థ భగవా పానీయఞ్చ పివిస్సతి, గత్తాని చ సీతీ 153 కరిస్సతీ’’తి.
191. Atha kho bhagavā maggā okkamma yena aññataraṃ rukkhamūlaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapehi, kilantosmi, ānanda, nisīdissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapesi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, pānīyaṃ āhara, pipāsitosmi, ānanda, pivissāmī’’ti. Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idāni, bhante, pañcamattāni sakaṭasatāni atikkantāni, taṃ cakkacchinnaṃ udakaṃ parittaṃ luḷitaṃ āvilaṃ sandati. Ayaṃ, bhante, kakudhā 154 nadī avidūre acchodakā sātodakā sītodakā setodakā 155 suppatitthā ramaṇīyā. Ettha bhagavā pānīyañca pivissati, gattāni ca sītī 156 karissatī’’ti.
దుతియమ్పి ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఇఙ్ఘ మే త్వం, ఆనన్ద, పానీయం ఆహర, పిపాసితోస్మి, ఆనన్ద, పివిస్సామీ’’తి. దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇదాని, భన్తే, పఞ్చమత్తాని సకటసతాని అతిక్కన్తాని, తం చక్కచ్ఛిన్నం ఉదకం పరిత్తం లుళితం ఆవిలం సన్దతి. అయం, భన్తే, కకుధా నదీ అవిదూరే అచ్ఛోదకా సాతోదకా సీతోదకా సేతోదకా సుప్పతిత్థా రమణీయా. ఏత్థ భగవా పానీయఞ్చ పివిస్సతి, గత్తాని చ సీతీకరిస్సతీ’’తి.
Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, pānīyaṃ āhara, pipāsitosmi, ānanda, pivissāmī’’ti. Dutiyampi kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idāni, bhante, pañcamattāni sakaṭasatāni atikkantāni, taṃ cakkacchinnaṃ udakaṃ parittaṃ luḷitaṃ āvilaṃ sandati. Ayaṃ, bhante, kakudhā nadī avidūre acchodakā sātodakā sītodakā setodakā suppatitthā ramaṇīyā. Ettha bhagavā pānīyañca pivissati, gattāni ca sītīkarissatī’’ti.
తతియమ్పి ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఇఙ్ఘ మే త్వం, ఆనన్ద, పానీయం ఆహర, పిపాసితోస్మి, ఆనన్ద, పివిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా పత్తం గహేత్వా యేన సా నదికా తేనుపసఙ్కమి. అథ ఖో సా నదికా చక్కచ్ఛిన్నా పరిత్తా లుళితా ఆవిలా సన్దమానా, ఆయస్మన్తే ఆనన్దే ఉపసఙ్కమన్తే అచ్ఛా విప్పసన్నా అనావిలా సన్దిత్థ 157. అథ ఖో ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతదహోసి – ‘‘అచ్ఛరియం వత, భో, అబ్భుతం వత, భో, తథాగతస్స మహిద్ధికతా మహానుభావతా. అయఞ్హి సా నదికా చక్కచ్ఛిన్నా పరిత్తా లుళితా ఆవిలా సన్దమానా మయి ఉపసఙ్కమన్తే అచ్ఛా విప్పసన్నా అనావిలా సన్దతీ’’తి. పత్తేన పానీయం ఆదాయ యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్ఛరియం, భన్తే, అబ్భుతం, భన్తే, తథాగతస్స మహిద్ధికతా మహానుభావతా. ఇదాని సా భన్తే నదికా చక్కచ్ఛిన్నా పరిత్తా లుళితా ఆవిలా సన్దమానా మయి ఉపసఙ్కమన్తే అచ్ఛా విప్పసన్నా అనావిలా సన్దిత్థ. పివతు భగవా పానీయం పివతు సుగతో పానీయ’’న్తి. అథ ఖో భగవా పానీయం అపాయి.
Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, pānīyaṃ āhara, pipāsitosmi, ānanda, pivissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā pattaṃ gahetvā yena sā nadikā tenupasaṅkami. Atha kho sā nadikā cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā, āyasmante ānande upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandittha 158. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā. Ayañhi sā nadikā cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā mayi upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandatī’’ti. Pattena pānīyaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā. Idāni sā bhante nadikā cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā mayi upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandittha. Pivatu bhagavā pānīyaṃ pivatu sugato pānīya’’nti. Atha kho bhagavā pānīyaṃ apāyi.
పుక్కుసమల్లపుత్తవత్థు
Pukkusamallaputtavatthu
౧౯౨. తేన రోఖో పన సమయేన పుక్కుసో మల్లపుత్తో ఆళారస్స కాలామస్స సావకో కుసినారాయ పావం అద్ధానమగ్గప్పటిప్పన్నో హోతి. అద్దసా ఖో పుక్కుసో మల్లపుత్తో భగవన్తం అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే నిసిన్నం. దిస్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో పుక్కుసో మల్లపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్ఛరియం, భన్తే, అబ్భుతం, భన్తే, సన్తేన వత, భన్తే, పబ్బజితా విహారేన విహరన్తి. భూతపుబ్బం, భన్తే , ఆళారో కాలామో అద్ధానమగ్గప్పటిప్పన్నో మగ్గా ఓక్కమ్మ అవిదూరే అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే దివావిహారం నిసీది. అథ ఖో, భన్తే, పఞ్చమత్తాని సకటసతాని ఆళారం కాలామం నిస్సాయ నిస్సాయ అతిక్కమింసు. అథ ఖో, భన్తే, అఞ్ఞతరో పురిసో తస్స సకటసత్థస్స 159 పిట్ఠితో పిట్ఠితో ఆగచ్ఛన్తో యేన ఆళారో కాలామో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆళారం కాలామం ఏతదవోచ – ‘అపి, భన్తే, పఞ్చమత్తాని సకటసతాని అతిక్కన్తాని అద్దసా’తి? ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, అద్దస’న్తి. ‘కిం పన, భన్తే, సద్దం అస్సోసీ’తి? ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, సద్దం అస్సోసి’న్తి. ‘కిం పన, భన్తే, సుత్తో అహోసీ’తి? ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, సుత్తో అహోసి’న్తి. ‘కిం పన, భన్తే, సఞ్ఞీ అహోసీ’తి? ‘ఏవమావుసో’తి. ‘సో త్వం, భన్తే, సఞ్ఞీ సమానో జాగరో పఞ్చమత్తాని సకటసతాని నిస్సాయ నిస్సాయ అతిక్కన్తాని నేవ అద్దస, న పన సద్దం అస్సోసి; అపిసు 160 తే, భన్తే, సఙ్ఘాటి రజేన ఓకిణ్ణా’తి? ‘ఏవమావుసో’తి. అథ ఖో, భన్తే, తస్స పురిసస్స ఏతదహోసి – ‘అచ్ఛరియం వత భో, అబ్భుతం వత భో, సన్తేన వత భో పబ్బజితా విహారేన విహరన్తి. యత్ర హి నామ సఞ్ఞీ సమానో జాగరో పఞ్చమత్తాని సకటసతాని నిస్సాయ నిస్సాయ అతిక్కన్తాని నేవ దక్ఖతి, న పన సద్దం సోస్సతీ’తి! ఆళారే కాలామే ఉళారం పసాదం పవేదేత్వా పక్కామీ’’తి.
192. Tena rokho pana samayena pukkuso mallaputto āḷārassa kālāmassa sāvako kusinārāya pāvaṃ addhānamaggappaṭippanno hoti. Addasā kho pukkuso mallaputto bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle nisinnaṃ. Disvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho pukkuso mallaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, santena vata, bhante, pabbajitā vihārena viharanti. Bhūtapubbaṃ, bhante , āḷāro kālāmo addhānamaggappaṭippanno maggā okkamma avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle divāvihāraṃ nisīdi. Atha kho, bhante, pañcamattāni sakaṭasatāni āḷāraṃ kālāmaṃ nissāya nissāya atikkamiṃsu. Atha kho, bhante, aññataro puriso tassa sakaṭasatthassa 161 piṭṭhito piṭṭhito āgacchanto yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavoca – ‘api, bhante, pañcamattāni sakaṭasatāni atikkantāni addasā’ti? ‘Na kho ahaṃ, āvuso, addasa’nti. ‘Kiṃ pana, bhante, saddaṃ assosī’ti? ‘Na kho ahaṃ, āvuso, saddaṃ assosi’nti. ‘Kiṃ pana, bhante, sutto ahosī’ti? ‘Na kho ahaṃ, āvuso, sutto ahosi’nti. ‘Kiṃ pana, bhante, saññī ahosī’ti? ‘Evamāvuso’ti. ‘So tvaṃ, bhante, saññī samāno jāgaro pañcamattāni sakaṭasatāni nissāya nissāya atikkantāni neva addasa, na pana saddaṃ assosi; apisu 162 te, bhante, saṅghāṭi rajena okiṇṇā’ti? ‘Evamāvuso’ti. Atha kho, bhante, tassa purisassa etadahosi – ‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, santena vata bho pabbajitā vihārena viharanti. Yatra hi nāma saññī samāno jāgaro pañcamattāni sakaṭasatāni nissāya nissāya atikkantāni neva dakkhati, na pana saddaṃ sossatī’ti! Āḷāre kālāme uḷāraṃ pasādaṃ pavedetvā pakkāmī’’ti.
౧౯౩. ‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, పుక్కుస, కతమం ను ఖో దుక్కరతరం వా దురభిసమ్భవతరం వా – యో వా సఞ్ఞీ సమానో జాగరో పఞ్చమత్తాని సకటసతాని నిస్సాయ నిస్సాయ అతిక్కన్తాని నేవ పస్సేయ్య, న పన సద్దం సుణేయ్య; యో వా సఞ్ఞీ సమానో జాగరో దేవే వస్సన్తే దేవే గళగళాయన్తే విజ్జుల్లతాసు 163 నిచ్ఛరన్తీసు అసనియా ఫలన్తియా నేవ పస్సేయ్య, న పన సద్దం సుణేయ్యా’’తి? ‘‘కిఞ్హి, భన్తే, కరిస్సన్తి పఞ్చ వా సకటసతాని ఛ వా సకటసతాని సత్త వా సకటసతాని అట్ఠ వా సకటసతాని నవ వా సకటసతాని 164, సకటసహస్సం వా సకటసతసహస్సం వా. అథ ఖో ఏతదేవ దుక్కరతరం చేవ దురభిసమ్భవతరఞ్చ యో సఞ్ఞీ సమానో జాగరో దేవే వస్సన్తే దేవే గళగళాయన్తే విజ్జుల్లతాసు నిచ్ఛరన్తీసు అసనియా ఫలన్తియా నేవ పస్సేయ్య, న పన సద్దం సుణేయ్యా’’తి.
193. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, pukkusa, katamaṃ nu kho dukkarataraṃ vā durabhisambhavataraṃ vā – yo vā saññī samāno jāgaro pañcamattāni sakaṭasatāni nissāya nissāya atikkantāni neva passeyya, na pana saddaṃ suṇeyya; yo vā saññī samāno jāgaro deve vassante deve gaḷagaḷāyante vijjullatāsu 165 niccharantīsu asaniyā phalantiyā neva passeyya, na pana saddaṃ suṇeyyā’’ti? ‘‘Kiñhi, bhante, karissanti pañca vā sakaṭasatāni cha vā sakaṭasatāni satta vā sakaṭasatāni aṭṭha vā sakaṭasatāni nava vā sakaṭasatāni 166, sakaṭasahassaṃ vā sakaṭasatasahassaṃ vā. Atha kho etadeva dukkarataraṃ ceva durabhisambhavatarañca yo saññī samāno jāgaro deve vassante deve gaḷagaḷāyante vijjullatāsu niccharantīsu asaniyā phalantiyā neva passeyya, na pana saddaṃ suṇeyyā’’ti.
‘‘ఏకమిదాహం, పుక్కుస, సమయం ఆతుమాయం విహరామి భుసాగారే. తేన ఖో పన సమయేన దేవే వస్సన్తే దేవే గళగళాయన్తే విజ్జుల్లతాసు నిచ్ఛరన్తీసు అసనియా ఫలన్తియా అవిదూరే భుసాగారస్స ద్వే కస్సకా భాతరో హతా చత్తారో చ బలిబద్దా 167. అథ ఖో, పుక్కుస, ఆతుమాయ మహాజనకాయో నిక్ఖమిత్వా యేన తే ద్వే కస్సకా భాతరో హతా చత్తారో చ బలిబద్దా తేనుపసఙ్కమి. తేన ఖో పనాహం, పుక్కుస, సమయేన భుసాగారా నిక్ఖమిత్వా భుసాగారద్వారే అబ్భోకాసే చఙ్కమామి. అథ ఖో, పుక్కుస, అఞ్ఞతరో పురిసో తమ్హా మహాజనకాయా యేనాహం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా మం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితం ఖో అహం, పుక్కుస, తం పురిసం ఏతదవోచం – ‘కిం ను ఖో ఏసో, ఆవుసో, మహాజనకాయో సన్నిపతితో’తి? ‘ఇదాని , భన్తే, దేవే వస్సన్తే దేవే గళగళాయన్తే విజ్జుల్లతాసు నిచ్ఛరన్తీసు అసనియా ఫలన్తియా ద్వే కస్సకా భాతరో హతా చత్తారో చ బలిబద్దా. ఏత్థేసో మహాజనకాయో సన్నిపతితో. త్వం పన, భన్తే, క్వ అహోసీ’తి? ‘ఇధేవ ఖో అహం, ఆవుసో, అహోసి’న్తి. ‘కిం పన, భన్తే, అద్దసా’తి? ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, అద్దస’న్తి. ‘కిం పన, భన్తే, సద్దం అస్సోసీ’తి? ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, సద్దం అస్సోసి’న్తి. ‘కిం పన, భన్తే, సుత్తో అహోసీ’తి? ‘న ఖో అహం, ఆవుసో, సుత్తో అహోసి’న్తి. ‘కిం పన, భన్తే, సఞ్ఞీ అహోసీ’తి? ‘ఏవమావుసో’తి. ‘సో త్వం, భన్తే, సఞ్ఞీ సమానో జాగరో దేవే వస్సన్తే దేవే గళగళాయన్తే విజ్జుల్లతాసు నిచ్ఛరన్తీసు అసనియా ఫలన్తియా నేవ అద్దస, న పన సద్దం అస్సోసీ’తి? ‘‘ఏవమావుసో’’తి?
‘‘Ekamidāhaṃ, pukkusa, samayaṃ ātumāyaṃ viharāmi bhusāgāre. Tena kho pana samayena deve vassante deve gaḷagaḷāyante vijjullatāsu niccharantīsu asaniyā phalantiyā avidūre bhusāgārassa dve kassakā bhātaro hatā cattāro ca balibaddā 168. Atha kho, pukkusa, ātumāya mahājanakāyo nikkhamitvā yena te dve kassakā bhātaro hatā cattāro ca balibaddā tenupasaṅkami. Tena kho panāhaṃ, pukkusa, samayena bhusāgārā nikkhamitvā bhusāgāradvāre abbhokāse caṅkamāmi. Atha kho, pukkusa, aññataro puriso tamhā mahājanakāyā yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho ahaṃ, pukkusa, taṃ purisaṃ etadavocaṃ – ‘kiṃ nu kho eso, āvuso, mahājanakāyo sannipatito’ti? ‘Idāni , bhante, deve vassante deve gaḷagaḷāyante vijjullatāsu niccharantīsu asaniyā phalantiyā dve kassakā bhātaro hatā cattāro ca balibaddā. Ettheso mahājanakāyo sannipatito. Tvaṃ pana, bhante, kva ahosī’ti? ‘Idheva kho ahaṃ, āvuso, ahosi’nti. ‘Kiṃ pana, bhante, addasā’ti? ‘Na kho ahaṃ, āvuso, addasa’nti. ‘Kiṃ pana, bhante, saddaṃ assosī’ti? ‘Na kho ahaṃ, āvuso, saddaṃ assosi’nti. ‘Kiṃ pana, bhante, sutto ahosī’ti? ‘Na kho ahaṃ, āvuso, sutto ahosi’nti. ‘Kiṃ pana, bhante, saññī ahosī’ti? ‘Evamāvuso’ti. ‘So tvaṃ, bhante, saññī samāno jāgaro deve vassante deve gaḷagaḷāyante vijjullatāsu niccharantīsu asaniyā phalantiyā neva addasa, na pana saddaṃ assosī’ti? ‘‘Evamāvuso’’ti?
‘‘అథ ఖో, పుక్కుస, పురిసస్స ఏతదహోసి – ‘అచ్ఛరియం వత భో, అబ్భుతం వత భో, సన్తేన వత భో పబ్బజితా విహారేన విహరన్తి. యత్ర హి నామ సఞ్ఞీ సమానో జాగరో దేవే వస్సన్తే దేవే గళగళాయన్తే విజ్జుల్లతాసు నిచ్ఛరన్తీసు అసనియా ఫలన్తియా నేవ దక్ఖతి, న పన సద్దం సోస్సతీ’తి 169. మయి ఉళారం పసాదం పవేదేత్వా మం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామీ’’తి.
‘‘Atha kho, pukkusa, purisassa etadahosi – ‘acchariyaṃ vata bho, abbhutaṃ vata bho, santena vata bho pabbajitā vihārena viharanti. Yatra hi nāma saññī samāno jāgaro deve vassante deve gaḷagaḷāyante vijjullatāsu niccharantīsu asaniyā phalantiyā neva dakkhati, na pana saddaṃ sossatī’ti 170. Mayi uḷāraṃ pasādaṃ pavedetvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmī’’ti.
ఏవం వుత్తే పుక్కుసో మల్లపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఏసాహం, భన్తే, యో మే ఆళారే కాలామే పసాదో తం మహావాతే వా ఓఫుణామి సీఘసోతాయ 171 వా నదియా పవాహేమి. అభిక్కన్తం, భన్తే, అభిక్కన్తం, భన్తే! సేయ్యథాపి, భన్తే, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య ‘చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీ’తి; ఏవమేవం భగవతా అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం, భన్తే, భగవన్తం సరణం గచ్ఛామి ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. ఉపాసకం మం భగవా ధారేతు అజ్జతగ్గే పాణుపేతం సరణం గత’’న్తి.
Evaṃ vutte pukkuso mallaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘esāhaṃ, bhante, yo me āḷāre kālāme pasādo taṃ mahāvāte vā ophuṇāmi sīghasotāya 172 vā nadiyā pavāhemi. Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
౧౯౪. అథ ఖో పుక్కుసో మల్లపుత్తో అఞ్ఞతరం పురిసం ఆమన్తేసి – ‘‘ఇఙ్ఘ మే త్వం, భణే, సిఙ్గీవణ్ణం యుగమట్ఠం ధారణీయం ఆహరా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో సో పురిసో పుక్కుసస్స మల్లపుత్తస్స పటిస్సుత్వా తం సిఙ్గీవణ్ణం యుగమట్ఠం ధారణీయం ఆహరి 173. అథ ఖో పుక్కుసో మల్లపుత్తో తం సిఙ్గీవణ్ణం యుగమట్ఠం ధారణీయం భగవతో ఉపనామేసి – ‘‘ఇదం, భన్తే, సిఙ్గీవణ్ణం యుగమట్ఠం ధారణీయం, తం మే భగవా పటిగ్గణ్హాతు అనుకమ్పం ఉపాదాయా’’తి. ‘‘తేన హి, పుక్కుస, ఏకేన మం అచ్ఛాదేహి, ఏకేన ఆనన్ద’’న్తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో పుక్కుసో మల్లపుత్తో భగవతో పటిస్సుత్వా ఏకేన భగవన్తం అచ్ఛాదేతి, ఏకేన ఆయస్మన్తం ఆనన్దం. అథ ఖో భగవా పుక్కుసం మల్లపుత్తం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేసి సమాదపేసి సముత్తేజేసి సమ్పహంసేసి. అథ ఖో పుక్కుసో మల్లపుత్తో భగవతా ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సితో సమాదపితో సముత్తేజితో సమ్పహంసితో ఉట్ఠాయాసనా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.
194. Atha kho pukkuso mallaputto aññataraṃ purisaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, bhaṇe, siṅgīvaṇṇaṃ yugamaṭṭhaṃ dhāraṇīyaṃ āharā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho so puriso pukkusassa mallaputtassa paṭissutvā taṃ siṅgīvaṇṇaṃ yugamaṭṭhaṃ dhāraṇīyaṃ āhari 174. Atha kho pukkuso mallaputto taṃ siṅgīvaṇṇaṃ yugamaṭṭhaṃ dhāraṇīyaṃ bhagavato upanāmesi – ‘‘idaṃ, bhante, siṅgīvaṇṇaṃ yugamaṭṭhaṃ dhāraṇīyaṃ, taṃ me bhagavā paṭiggaṇhātu anukampaṃ upādāyā’’ti. ‘‘Tena hi, pukkusa, ekena maṃ acchādehi, ekena ānanda’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho pukkuso mallaputto bhagavato paṭissutvā ekena bhagavantaṃ acchādeti, ekena āyasmantaṃ ānandaṃ. Atha kho bhagavā pukkusaṃ mallaputtaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho pukkuso mallaputto bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
౧౯౫. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో అచిరపక్కన్తే పుక్కుసే మల్లపుత్తే తం సిఙ్గీవణ్ణం యుగమట్ఠం ధారణీయం భగవతో కాయం ఉపనామేసి. తం భగవతో కాయం ఉపనామితం హతచ్చికం వియ 175 ఖాయతి. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్ఛరియం, భన్తే, అబ్భుతం, భన్తే, యావ పరిసుద్ధో, భన్తే, తథాగతస్స ఛవివణ్ణో పరియోదాతో. ఇదం, భన్తే, సిఙ్గీవణ్ణం యుగమట్ఠం ధారణీయం భగవతో కాయం ఉపనామితం హతచ్చికం వియ ఖాయతీ’’తి. ‘‘ఏవమేతం, ఆనన్ద, ఏవమేతం, ఆనన్ద ద్వీసు కాలేసు అతివియ తథాగతస్స కాయో పరిసుద్ధో హోతి ఛవివణ్ణో పరియోదాతో. కతమేసు ద్వీసు? యఞ్చ, ఆనన్ద, రత్తిం తథాగతో అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుజ్ఝతి, యఞ్చ రత్తిం అనుపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా పరినిబ్బాయతి. ఇమేసు ఖో, ఆనన్ద, ద్వీసు కాలేసు అతివియ తథాగతస్స కాయో పరిసుద్ధో హోతి ఛవివణ్ణో పరియోదాతో. ‘‘అజ్జ ఖో, పనానన్ద, రత్తియా పచ్ఛిమే యామే కుసినారాయం ఉపవత్తనే మల్లానం సాలవనే అన్తరేన 176 యమకసాలానం తథాగతస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి 177. ఆయామానన్ద, యేన కకుధా నదీ తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి.
195. Atha kho āyasmā ānando acirapakkante pukkuse mallaputte taṃ siṅgīvaṇṇaṃ yugamaṭṭhaṃ dhāraṇīyaṃ bhagavato kāyaṃ upanāmesi. Taṃ bhagavato kāyaṃ upanāmitaṃ hataccikaṃ viya 178 khāyati. Atha kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, yāva parisuddho, bhante, tathāgatassa chavivaṇṇo pariyodāto. Idaṃ, bhante, siṅgīvaṇṇaṃ yugamaṭṭhaṃ dhāraṇīyaṃ bhagavato kāyaṃ upanāmitaṃ hataccikaṃ viya khāyatī’’ti. ‘‘Evametaṃ, ānanda, evametaṃ, ānanda dvīsu kālesu ativiya tathāgatassa kāyo parisuddho hoti chavivaṇṇo pariyodāto. Katamesu dvīsu? Yañca, ānanda, rattiṃ tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca rattiṃ anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati. Imesu kho, ānanda, dvīsu kālesu ativiya tathāgatassa kāyo parisuddho hoti chavivaṇṇo pariyodāto. ‘‘Ajja kho, panānanda, rattiyā pacchime yāme kusinārāyaṃ upavattane mallānaṃ sālavane antarena 179 yamakasālānaṃ tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati 180. Āyāmānanda, yena kakudhā nadī tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.
సిఙ్గీవణ్ణం యుగమట్ఠం, పుక్కుసో అభిహారయి;
Siṅgīvaṇṇaṃ yugamaṭṭhaṃ, pukkuso abhihārayi;
తేన అచ్ఛాదితో సత్థా, హేమవణ్ణో అసోభథాతి.
Tena acchādito satthā, hemavaṇṇo asobhathāti.
౧౯౬. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన కకుధా నదీ తేనుపసఙ్కమి ; ఉపసఙ్కమిత్వా కకుధం నదిం అజ్ఝోగాహేత్వా న్హత్వా చ పివిత్వా చ పచ్చుత్తరిత్వా యేన అమ్బవనం తేనుపసఙ్కమి. ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం చున్దకం ఆమన్తేసి – ‘‘ఇఙ్ఘ మే త్వం, చున్దక, చతుగ్గుణం సఙ్ఘాటిం పఞ్ఞపేహి, కిలన్తోస్మి, చున్దక, నిపజ్జిస్సామీ’’తి.
196. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena kakudhā nadī tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā kakudhaṃ nadiṃ ajjhogāhetvā nhatvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena ambavanaṃ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ cundakaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, cundaka, catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapehi, kilantosmi, cundaka, nipajjissāmī’’ti.
‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా చున్దకో భగవతో పటిస్సుత్వా చతుగ్గుణం సఙ్ఘాటిం పఞ్ఞపేసి. అథ ఖో భగవా దక్ఖిణేన పస్సేన సీహసేయ్యం కప్పేసి పాదే పాదం అచ్చాధాయ సతో సమ్పజానో ఉట్ఠానసఞ్ఞం మనసికరిత్వా. ఆయస్మా పన చున్దకో తత్థేవ భగవతో పురతో నిసీది.
‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā cundako bhagavato paṭissutvā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapesi. Atha kho bhagavā dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappesi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasikaritvā. Āyasmā pana cundako tattheva bhagavato purato nisīdi.
గన్త్వాన బుద్ధో నదికం కకుధం,
Gantvāna buddho nadikaṃ kakudhaṃ,
అచ్ఛోదకం సాతుదకం విప్పసన్నం;
Acchodakaṃ sātudakaṃ vippasannaṃ;
పురక్ఖతో భిక్ఖుగణస్స మజ్ఝే;
Purakkhato bhikkhugaṇassa majjhe;
ఉపాగమి అమ్బవనం మహేసి.
Upāgami ambavanaṃ mahesi.
ఆమన్తయి చున్దకం నామ భిక్ఖుం,
Āmantayi cundakaṃ nāma bhikkhuṃ,
చతుగ్గుణం సన్థర మే నిపజ్జం;
Catugguṇaṃ santhara me nipajjaṃ;
సో చోదితో భావితత్తేన చున్దో,
So codito bhāvitattena cundo,
చతుగ్గుణం సన్థరి ఖిప్పమేవ.
Catugguṇaṃ santhari khippameva.
నిపజ్జి సత్థా అకిలన్తరూపో,
Nipajji satthā akilantarūpo,
౧౯౭. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘సియా ఖో 191, పనానన్ద, చున్దస్స కమ్మారపుత్తస్స కోచి విప్పటిసారం ఉప్పాదేయ్య – ‘తస్స తే, ఆవుసో చున్ద, అలాభా తస్స తే దుల్లద్ధం, యస్స తే తథాగతో పచ్ఛిమం పిణ్డపాతం పరిభుఞ్జిత్వా పరినిబ్బుతో’తి. చున్దస్స, ఆనన్ద, కమ్మారపుత్తస్స ఏవం విప్పటిసారో పటివినేతబ్బో – ‘తస్స తే, ఆవుసో చున్ద, లాభా తస్స తే సులద్ధం, యస్స తే తథాగతో పచ్ఛిమం పిణ్డపాతం పరిభుఞ్జిత్వా పరినిబ్బుతో. సమ్ముఖా మేతం, ఆవుసో చున్ద, భగవతో సుతం సమ్ముఖా పటిగ్గహితం – ద్వే మే పిణ్డపాతా సమసమఫలా 192 సమవిపాకా 193, అతివియ అఞ్ఞేహి పిణ్డపాతేహి మహప్ఫలతరా చ మహానిసంసతరా చ. కతమే ద్వే? యఞ్చ పిణ్డపాతం పరిభుఞ్జిత్వా తథాగతో అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుజ్ఝతి, యఞ్చ పిణ్డపాతం పరిభుఞ్జిత్వా తథాగతో అనుపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా పరినిబ్బాయతి. ఇమే ద్వే పిణ్డపాతా సమసమఫలా సమవిపాకా , అతివియ అఞ్ఞేహి పిణ్డపాతేహి మహప్ఫలతరా చ మహానిసంసతరా చ. ఆయుసంవత్తనికం ఆయస్మతా చున్దేన కమ్మారపుత్తేన కమ్మం ఉపచితం, వణ్ణసంవత్తనికం ఆయస్మతా చున్దేన కమ్మారపుత్తేన కమ్మం ఉపచితం, సుఖసంవత్తనికం ఆయస్మతా చున్దేన కమ్మారపుత్తేన కమ్మం ఉపచితం, యససంవత్తనికం ఆయస్మతా చున్దేన కమ్మారపుత్తేన కమ్మం ఉపచితం, సగ్గసంవత్తనికం ఆయస్మతా చున్దేన కమ్మారపుత్తేన కమ్మం ఉపచితం, ఆధిపతేయ్యసంవత్తనికం ఆయస్మతా చున్దేన కమ్మారపుత్తేన కమ్మం ఉపచిత’న్తి. చున్దస్స, ఆనన్ద, కమ్మారపుత్తస్స ఏవం విప్పటిసారో పటివినేతబ్బో’’తి. అథ ఖో భగవా ఏతమత్థం విదిత్వా తాయం వేలాయం ఇమం ఉదానం ఉదానేసి –
197. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘siyā kho 194, panānanda, cundassa kammāraputtassa koci vippaṭisāraṃ uppādeyya – ‘tassa te, āvuso cunda, alābhā tassa te dulladdhaṃ, yassa te tathāgato pacchimaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā parinibbuto’ti. Cundassa, ānanda, kammāraputtassa evaṃ vippaṭisāro paṭivinetabbo – ‘tassa te, āvuso cunda, lābhā tassa te suladdhaṃ, yassa te tathāgato pacchimaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā parinibbuto. Sammukhā metaṃ, āvuso cunda, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – dve me piṇḍapātā samasamaphalā 195 samavipākā 196, ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca. Katame dve? Yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathāgato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati. Ime dve piṇḍapātā samasamaphalā samavipākā , ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca. Āyusaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, vaṇṇasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, sukhasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, yasasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, saggasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, ādhipateyyasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacita’nti. Cundassa, ānanda, kammāraputtassa evaṃ vippaṭisāro paṭivinetabbo’’ti. Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘దదతో పుఞ్ఞం పవడ్ఢతి,
‘‘Dadato puññaṃ pavaḍḍhati,
సంయమతో వేరం న చీయతి;
Saṃyamato veraṃ na cīyati;
కుసలో చ జహాతి పాపకం,
Kusalo ca jahāti pāpakaṃ,
రాగదోసమోహక్ఖయా సనిబ్బుతో’’తి.
Rāgadosamohakkhayā sanibbuto’’ti.
చతుత్థో భాణవారో.
Catuttho bhāṇavāro.
యమకసాలా
Yamakasālā
౧౯౮. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామానన్ద, యేన హిరఞ్ఞవతియా నదియా పారిమం తీరం, యేన కుసినారా ఉపవత్తనం మల్లానం సాలవనం తేనుపసఙ్కమిస్సామా’’తి . ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో భగవా మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం యేన హిరఞ్ఞవతియా నదియా పారిమం తీరం, యేన కుసినారా ఉపవత్తనం మల్లానం సాలవనం తేనుపసఙ్కమి. ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘ఇఙ్ఘ మే త్వం, ఆనన్ద, అన్తరేన యమకసాలానం ఉత్తరసీసకం మఞ్చకం పఞ్ఞపేహి, కిలన్తోస్మి, ఆనన్ద, నిపజ్జిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా అన్తరేన యమకసాలానం ఉత్తరసీసకం మఞ్చకం పఞ్ఞపేసి. అథ ఖో భగవా దక్ఖిణేన పస్సేన సీహసేయ్యం కప్పేసి పాదే పాదం అచ్చాధాయ సతో సమ్పజానో.
198. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena hiraññavatiyā nadiyā pārimaṃ tīraṃ, yena kusinārā upavattanaṃ mallānaṃ sālavanaṃ tenupasaṅkamissāmā’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena hiraññavatiyā nadiyā pārimaṃ tīraṃ, yena kusinārā upavattanaṃ mallānaṃ sālavanaṃ tenupasaṅkami. Upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, antarena yamakasālānaṃ uttarasīsakaṃ mañcakaṃ paññapehi, kilantosmi, ānanda, nipajjissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā antarena yamakasālānaṃ uttarasīsakaṃ mañcakaṃ paññapesi. Atha kho bhagavā dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappesi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno.
తేన ఖో పన సమయేన యమకసాలా సబ్బఫాలిఫుల్లా హోన్తి అకాలపుప్ఫేహి. తే తథాగతస్స సరీరం ఓకిరన్తి అజ్ఝోకిరన్తి అభిప్పకిరన్తి తథాగతస్స పూజాయ. దిబ్బానిపి మన్దారవపుప్ఫాని అన్తలిక్ఖా పపతన్తి, తాని తథాగతస్స సరీరం ఓకిరన్తి అజ్ఝోకిరన్తి అభిప్పకిరన్తి తథాగతస్స పూజాయ. దిబ్బానిపి చన్దనచుణ్ణాని అన్తలిక్ఖా పపతన్తి, తాని తథాగతస్స సరీరం ఓకిరన్తి అజ్ఝోకిరన్తి అభిప్పకిరన్తి తథాగతస్స పూజాయ. దిబ్బానిపి తూరియాని అన్తలిక్ఖే వజ్జన్తి తథాగతస్స పూజాయ. దిబ్బానిపి సఙ్గీతాని అన్తలిక్ఖే వత్తన్తి తథాగతస్స పూజాయ.
Tena kho pana samayena yamakasālā sabbaphāliphullā honti akālapupphehi. Te tathāgatassa sarīraṃ okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathāgatassa pūjāya. Dibbānipi mandāravapupphāni antalikkhā papatanti, tāni tathāgatassa sarīraṃ okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathāgatassa pūjāya. Dibbānipi candanacuṇṇāni antalikkhā papatanti, tāni tathāgatassa sarīraṃ okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathāgatassa pūjāya. Dibbānipi tūriyāni antalikkhe vajjanti tathāgatassa pūjāya. Dibbānipi saṅgītāni antalikkhe vattanti tathāgatassa pūjāya.
౧౯౯. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘సబ్బఫాలిఫుల్లా ఖో, ఆనన్ద, యమకసాలా అకాలపుప్ఫేహి. తే తథాగతస్స సరీరం ఓకిరన్తి అజ్ఝోకిరన్తి అభిప్పకిరన్తి తథాగతస్స పూజాయ. దిబ్బానిపి మన్దారవపుప్ఫాని అన్తలిక్ఖా పపతన్తి, తాని తథాగతస్స సరీరం ఓకిరన్తి అజ్ఝోకిరన్తి అభిప్పకిరన్తి తథాగతస్స పూజాయ. దిబ్బానిపి చన్దనచుణ్ణాని అన్తలిక్ఖా పపతన్తి, తాని తథాగతస్స సరీరం ఓకిరన్తి అజ్ఝోకిరన్తి అభిప్పకిరన్తి తథాగతస్స పూజాయ. దిబ్బానిపి తూరియాని అన్తలిక్ఖే వజ్జన్తి తథాగతస్స పూజాయ. దిబ్బానిపి సఙ్గీతాని అన్తలిక్ఖే వత్తన్తి తథాగతస్స పూజాయ. న ఖో, ఆనన్ద, ఏత్తావతా తథాగతో సక్కతో వా హోతి గరుకతో వా మానితో వా పూజితో వా అపచితో వా. యో ఖో, ఆనన్ద, భిక్ఖు వా భిక్ఖునీ వా ఉపాసకో వా ఉపాసికా వా ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నో విహరతి సామీచిప్పటిపన్నో అనుధమ్మచారీ, సో తథాగతం సక్కరోతి గరుం కరోతి మానేతి పూజేతి అపచియతి 197, పరమాయ పూజాయ. తస్మాతిహానన్ద, ధమ్మానుధమ్మప్పటిపన్నా విహరిస్సామ సామీచిప్పటిపన్నా అనుధమ్మచారినోతి. ఏవఞ్హి వో, ఆనన్ద, సిక్ఖితబ్బ’’న్తి.
199. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘sabbaphāliphullā kho, ānanda, yamakasālā akālapupphehi. Te tathāgatassa sarīraṃ okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathāgatassa pūjāya. Dibbānipi mandāravapupphāni antalikkhā papatanti, tāni tathāgatassa sarīraṃ okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathāgatassa pūjāya. Dibbānipi candanacuṇṇāni antalikkhā papatanti, tāni tathāgatassa sarīraṃ okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathāgatassa pūjāya. Dibbānipi tūriyāni antalikkhe vajjanti tathāgatassa pūjāya. Dibbānipi saṅgītāni antalikkhe vattanti tathāgatassa pūjāya. Na kho, ānanda, ettāvatā tathāgato sakkato vā hoti garukato vā mānito vā pūjito vā apacito vā. Yo kho, ānanda, bhikkhu vā bhikkhunī vā upāsako vā upāsikā vā dhammānudhammappaṭipanno viharati sāmīcippaṭipanno anudhammacārī, so tathāgataṃ sakkaroti garuṃ karoti māneti pūjeti apaciyati 198, paramāya pūjāya. Tasmātihānanda, dhammānudhammappaṭipannā viharissāma sāmīcippaṭipannā anudhammacārinoti. Evañhi vo, ānanda, sikkhitabba’’nti.
ఉపవాణత్థేరో
Upavāṇatthero
౨౦౦. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా ఉపవాణో భగవతో పురతో ఠితో హోతి భగవన్తం బీజయమానో. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఉపవాణం అపసారేసి – ‘‘అపేహి, భిక్ఖు, మా మే పురతో అట్ఠాసీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతదహోసి – ‘‘అయం ఖో ఆయస్మా ఉపవాణో దీఘరత్తం భగవతో ఉపట్ఠాకో సన్తికావచరో సమీపచారీ. అథ చ పన భగవా పచ్ఛిమే కాలే ఆయస్మన్తం ఉపవాణం అపసారేతి – ‘అపేహి భిక్ఖు, మా మే పురతో అట్ఠాసీ’తి. కో ను ఖో హేతు, కో పచ్చయో, యం భగవా ఆయస్మన్తం ఉపవాణం అపసారేతి – ‘అపేహి, భిక్ఖు, మా మే పురతో అట్ఠాసీ’తి? అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘అయం, భన్తే, ఆయస్మా ఉపవాణో దీఘరత్తం భగవతో ఉపట్ఠాకో సన్తికావచరో సమీపచారీ. అథ చ పన భగవా పచ్ఛిమే కాలే ఆయస్మన్తం ఉపవాణం అపసారేతి – ‘‘అపేహి, భిక్ఖు, మా మే పురతో అట్ఠాసీ’’తి. కో ను ఖో, భన్తే, హేతు, కో పచ్చయో, యం భగవా ఆయస్మన్తం ఉపవాణం అపసారేతి – ‘‘అపేహి, భిక్ఖు, మా మే పురతో అట్ఠాసీ’’తి? ‘‘యేభుయ్యేన, ఆనన్ద, దససు లోకధాతూసు దేవతా సన్నిపతితా తథాగతం దస్సనాయ. యావతా, ఆనన్ద, కుసినారా ఉపవత్తనం మల్లానం సాలవనం సమన్తతో ద్వాదస యోజనాని, నత్థి సో పదేసో వాలగ్గకోటినితుదనమత్తోపి మహేసక్ఖాహి దేవతాహి అప్ఫుటో. దేవతా, ఆనన్ద, ఉజ్ఝాయన్తి – ‘దూరా చ వతమ్హ ఆగతా తథాగతం దస్సనాయ. కదాచి కరహచి తథాగతా లోకే ఉప్పజ్జన్తి అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా. అజ్జేవ రత్తియా పచ్ఛిమే యామే తథాగతస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. అయఞ్చ మహేసక్ఖో భిక్ఖు భగవతో పురతో ఠితో ఓవారేన్తో, న మయం లభామ పచ్ఛిమే కాలే తథాగతం దస్సనాయా’’’తి.
200. Tena kho pana samayena āyasmā upavāṇo bhagavato purato ṭhito hoti bhagavantaṃ bījayamāno. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ upavāṇaṃ apasāresi – ‘‘apehi, bhikkhu, mā me purato aṭṭhāsī’’ti. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā upavāṇo dīgharattaṃ bhagavato upaṭṭhāko santikāvacaro samīpacārī. Atha ca pana bhagavā pacchime kāle āyasmantaṃ upavāṇaṃ apasāreti – ‘apehi bhikkhu, mā me purato aṭṭhāsī’ti. Ko nu kho hetu, ko paccayo, yaṃ bhagavā āyasmantaṃ upavāṇaṃ apasāreti – ‘apehi, bhikkhu, mā me purato aṭṭhāsī’ti? Atha kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘ayaṃ, bhante, āyasmā upavāṇo dīgharattaṃ bhagavato upaṭṭhāko santikāvacaro samīpacārī. Atha ca pana bhagavā pacchime kāle āyasmantaṃ upavāṇaṃ apasāreti – ‘‘apehi, bhikkhu, mā me purato aṭṭhāsī’’ti. Ko nu kho, bhante, hetu, ko paccayo, yaṃ bhagavā āyasmantaṃ upavāṇaṃ apasāreti – ‘‘apehi, bhikkhu, mā me purato aṭṭhāsī’’ti? ‘‘Yebhuyyena, ānanda, dasasu lokadhātūsu devatā sannipatitā tathāgataṃ dassanāya. Yāvatā, ānanda, kusinārā upavattanaṃ mallānaṃ sālavanaṃ samantato dvādasa yojanāni, natthi so padeso vālaggakoṭinitudanamattopi mahesakkhāhi devatāhi apphuṭo. Devatā, ānanda, ujjhāyanti – ‘dūrā ca vatamha āgatā tathāgataṃ dassanāya. Kadāci karahaci tathāgatā loke uppajjanti arahanto sammāsambuddhā. Ajjeva rattiyā pacchime yāme tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati. Ayañca mahesakkho bhikkhu bhagavato purato ṭhito ovārento, na mayaṃ labhāma pacchime kāle tathāgataṃ dassanāyā’’’ti.
౨౦౧. ‘‘కథంభూతా పన, భన్తే, భగవా దేవతా మనసికరోతీ’’తి 199? ‘‘సన్తానన్ద, దేవతా ఆకాసే పథవీసఞ్ఞినియో కేసే పకిరియ కన్దన్తి, బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, ఛిన్నపాతం పపతన్తి 200, ఆవట్టన్తి, వివట్టన్తి – ‘అతిఖిప్పం భగవా పరినిబ్బాయిస్సతి, అతిఖిప్పం సుగతో పరినిబ్బాయిస్సతి, అతిఖిప్పం చక్ఖుం 201 లోకే అన్తరధంఆయిస్సతీ’తి.
201. ‘‘Kathaṃbhūtā pana, bhante, bhagavā devatā manasikarotī’’ti 202? ‘‘Santānanda, devatā ākāse pathavīsaññiniyo kese pakiriya kandanti, bāhā paggayha kandanti, chinnapātaṃ papatanti 203, āvaṭṭanti, vivaṭṭanti – ‘atikhippaṃ bhagavā parinibbāyissati, atikhippaṃ sugato parinibbāyissati, atikhippaṃ cakkhuṃ 204 loke antaradhaṃāyissatī’ti.
‘‘సన్తానన్ద, దేవతా పథవియం పథవీసఞ్ఞినియో కేసే పకిరియ కన్దన్తి, బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, ఛిన్నపాతం పపతన్తి, ఆవట్టన్తి, వివట్టన్తి – ‘అతిఖిప్పం భగవా పరినిబ్బాయిస్సతి, అతిఖిప్పం సుగతో పరినిబ్బాయిస్సతి, అతిఖిప్పం చక్ఖుం లోకే అన్తరధాయిస్సతీ’’’తి.
‘‘Santānanda, devatā pathaviyaṃ pathavīsaññiniyo kese pakiriya kandanti, bāhā paggayha kandanti, chinnapātaṃ papatanti, āvaṭṭanti, vivaṭṭanti – ‘atikhippaṃ bhagavā parinibbāyissati, atikhippaṃ sugato parinibbāyissati, atikhippaṃ cakkhuṃ loke antaradhāyissatī’’’ti.
‘‘యా పన తా దేవతా వీతరాగా, తా సతా సమ్పజానా అధివాసేన్తి – ‘అనిచ్చా సఙ్ఖారా, తం కుతేత్థ లబ్భా’తి.
‘‘Yā pana tā devatā vītarāgā, tā satā sampajānā adhivāsenti – ‘aniccā saṅkhārā, taṃ kutettha labbhā’ti.
చతుసంవేజనీయట్ఠానాని
Catusaṃvejanīyaṭṭhānāni
౨౦౨. ‘‘పుబ్బే , భన్తే, దిసాసు వస్సం వుట్ఠా 205 భిక్ఖూ ఆగచ్ఛన్తి తథాగతం దస్సనాయ. తే మయం లభామ మనోభావనీయే భిక్ఖూ దస్సనాయ, లభామ పయిరుపాసనాయ. భగవతో పన మయం, భన్తే, అచ్చయేన న లభిస్సామ మనోభావనీయే భిక్ఖూ దస్సనాయ, న లభిస్సామ పయిరుపాసనాయా’’తి.
202. ‘‘Pubbe , bhante, disāsu vassaṃ vuṭṭhā 206 bhikkhū āgacchanti tathāgataṃ dassanāya. Te mayaṃ labhāma manobhāvanīye bhikkhū dassanāya, labhāma payirupāsanāya. Bhagavato pana mayaṃ, bhante, accayena na labhissāma manobhāvanīye bhikkhū dassanāya, na labhissāma payirupāsanāyā’’ti.
‘‘చత్తారిమాని, ఆనన్ద, సద్ధస్స కులపుత్తస్స దస్సనీయాని సంవేజనీయాని ఠానాని. కతమాని చత్తారి? ‘ఇధ తథాగతో జాతో’తి, ఆనన్ద, సద్ధస్స కులపుత్తస్స దస్సనీయం సంవేజనీయం ఠానం. ‘ఇధ తథాగతో అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుద్ధో’తి, ఆనన్ద, సద్ధస్స కులపుత్తస్స దస్సనీయం సంవేజనీయం ఠానం. ‘ఇధ తథాగతేన అనుత్తరం ధమ్మచక్కం పవత్తిత’న్తి, ఆనన్ద, సద్ధస్స కులపుత్తస్స దస్సనీయం సంవేజనీయం ఠానం. ‘ఇధ తథాగతో అనుపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా పరినిబ్బుతో’తి, ఆనన్ద, సద్ధస్స కులపుత్తస్స దస్సనీయం సంవేజనీయం ఠానం. ఇమాని ఖో , ఆనన్ద, చత్తారి సద్ధస్స కులపుత్తస్స దస్సనీయాని సంవేజనీయాని ఠానాని.
‘‘Cattārimāni, ānanda, saddhassa kulaputtassa dassanīyāni saṃvejanīyāni ṭhānāni. Katamāni cattāri? ‘Idha tathāgato jāto’ti, ānanda, saddhassa kulaputtassa dassanīyaṃ saṃvejanīyaṃ ṭhānaṃ. ‘Idha tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti, ānanda, saddhassa kulaputtassa dassanīyaṃ saṃvejanīyaṃ ṭhānaṃ. ‘Idha tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattita’nti, ānanda, saddhassa kulaputtassa dassanīyaṃ saṃvejanīyaṃ ṭhānaṃ. ‘Idha tathāgato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbuto’ti, ānanda, saddhassa kulaputtassa dassanīyaṃ saṃvejanīyaṃ ṭhānaṃ. Imāni kho , ānanda, cattāri saddhassa kulaputtassa dassanīyāni saṃvejanīyāni ṭhānāni.
‘‘ఆగమిస్సన్తి ఖో, ఆనన్ద, సద్ధా భిక్ఖూ భిక్ఖునియో ఉపాసకా ఉపాసికాయో – ‘ఇధ తథాగతో జాతో’తిపి, ‘ఇధ తథాగతో అనుత్తరం సమ్మాసమ్బోధిం అభిసమ్బుద్ధో’తిపి, ‘ఇధ తథాగతేన అనుత్తరం ధమ్మచక్కం పవత్తిత’న్తిపి, ‘ఇధ తథాగతో అనుపాదిసేసాయ నిబ్బానధాతుయా పరినిబ్బుతో’తిపి. యే హి కేచి, ఆనన్ద, చేతియచారికం ఆహిణ్డన్తా పసన్నచిత్తా కాలఙ్కరిస్సన్తి, సబ్బే తే కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జిస్సన్తీ’’తి.
‘‘Āgamissanti kho, ānanda, saddhā bhikkhū bhikkhuniyo upāsakā upāsikāyo – ‘idha tathāgato jāto’tipi, ‘idha tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’tipi, ‘idha tathāgatena anuttaraṃ dhammacakkaṃ pavattita’ntipi, ‘idha tathāgato anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbuto’tipi. Ye hi keci, ānanda, cetiyacārikaṃ āhiṇḍantā pasannacittā kālaṅkarissanti, sabbe te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissantī’’ti.
ఆనన్దపుచ్ఛాకథా
Ānandapucchākathā
౨౦౩. ‘‘కథం మయం, భన్తే, మాతుగామే పటిపజ్జామా’’తి? ‘‘అదస్సనం, ఆనన్దా’’తి. ‘‘దస్సనే, భగవా, సతి కథం పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? ‘‘అనాలాపో, ఆనన్దా’’తి . ‘‘ఆలపన్తేన పన, భన్తే, కథం పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? ‘‘సతి, ఆనన్ద, ఉపట్ఠాపేతబ్బా’’తి.
203. ‘‘Kathaṃ mayaṃ, bhante, mātugāme paṭipajjāmā’’ti? ‘‘Adassanaṃ, ānandā’’ti. ‘‘Dassane, bhagavā, sati kathaṃ paṭipajjitabba’’nti? ‘‘Anālāpo, ānandā’’ti . ‘‘Ālapantena pana, bhante, kathaṃ paṭipajjitabba’’nti? ‘‘Sati, ānanda, upaṭṭhāpetabbā’’ti.
౨౦౪. ‘‘కథం మయం, భన్తే, తథాగతస్స సరీరే పటిపజ్జామా’’తి? ‘‘అబ్యావటా తుమ్హే, ఆనన్ద, హోథ తథాగతస్స సరీరపూజాయ. ఇఙ్ఘ తుమ్హే, ఆనన్ద, సారత్థే ఘటథ అనుయుఞ్జథ 207, సారత్థే అప్పమత్తా ఆతాపినో పహితత్తా విహరథ. సన్తానన్ద, ఖత్తియపణ్డితాపి బ్రాహ్మణపణ్డితాపి గహపతిపణ్డితాపి తథాగతే అభిప్పసన్నా, తే తథాగతస్స సరీరపూజం కరిస్సన్తీ’’తి.
204. ‘‘Kathaṃ mayaṃ, bhante, tathāgatassa sarīre paṭipajjāmā’’ti? ‘‘Abyāvaṭā tumhe, ānanda, hotha tathāgatassa sarīrapūjāya. Iṅgha tumhe, ānanda, sāratthe ghaṭatha anuyuñjatha 208, sāratthe appamattā ātāpino pahitattā viharatha. Santānanda, khattiyapaṇḍitāpi brāhmaṇapaṇḍitāpi gahapatipaṇḍitāpi tathāgate abhippasannā, te tathāgatassa sarīrapūjaṃ karissantī’’ti.
౨౦౫. ‘‘కథం పన, భన్తే, తథాగతస్స సరీరే పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి? ‘‘యథా ఖో, ఆనన్ద, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరే పటిపజ్జన్తి, ఏవం తథాగతస్స సరీరే పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి. ‘‘కథం పన, భన్తే, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరే పటిపజ్జన్తీ’’తి? ‘‘రఞ్ఞో, ఆనన్ద, చక్కవత్తిస్స సరీరం అహతేన వత్థేన వేఠేన్తి, అహతేన వత్థేన వేఠేత్వా విహతేన కప్పాసేన వేఠేన్తి, విహతేన కప్పాసేన వేఠేత్వా అహతేన వత్థేన వేఠేన్తి. ఏతేనుపాయేన పఞ్చహి యుగసతేహి రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరం 209 వేఠేత్వా ఆయసాయ తేలదోణియా పక్ఖిపిత్వా అఞ్ఞిస్సా ఆయసాయ దోణియా పటికుజ్జిత్వా సబ్బగన్ధానం చితకం కరిత్వా రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరం ఝాపేన్తి. చాతుమహాపథే 210 రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స థూపం కరోన్తి . ఏవం ఖో, ఆనన్ద, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరే పటిపజ్జన్తి. యథా ఖో, ఆనన్ద, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరే పటిపజ్జన్తి, ఏవం తథాగతస్స సరీరే పటిపజ్జితబ్బం. చాతుమహాపథే తథాగతస్స థూపో కాతబ్బో. తత్థ యే మాలం వా గన్ధం వా చుణ్ణకం 211 వా ఆరోపేస్సన్తి వా అభివాదేస్సన్తి వా చిత్తం వా పసాదేస్సన్తి తేసం తం భవిస్సతి దీఘరత్తం హితాయ సుఖాయ.
205. ‘‘Kathaṃ pana, bhante, tathāgatassa sarīre paṭipajjitabba’’nti? ‘‘Yathā kho, ānanda, rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti, evaṃ tathāgatassa sarīre paṭipajjitabba’’nti. ‘‘Kathaṃ pana, bhante, rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjantī’’ti? ‘‘Rañño, ānanda, cakkavattissa sarīraṃ ahatena vatthena veṭhenti, ahatena vatthena veṭhetvā vihatena kappāsena veṭhenti, vihatena kappāsena veṭhetvā ahatena vatthena veṭhenti. Etenupāyena pañcahi yugasatehi rañño cakkavattissa sarīraṃ 212 veṭhetvā āyasāya teladoṇiyā pakkhipitvā aññissā āyasāya doṇiyā paṭikujjitvā sabbagandhānaṃ citakaṃ karitvā rañño cakkavattissa sarīraṃ jhāpenti. Cātumahāpathe 213 rañño cakkavattissa thūpaṃ karonti . Evaṃ kho, ānanda, rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti. Yathā kho, ānanda, rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti, evaṃ tathāgatassa sarīre paṭipajjitabbaṃ. Cātumahāpathe tathāgatassa thūpo kātabbo. Tattha ye mālaṃ vā gandhaṃ vā cuṇṇakaṃ 214 vā āropessanti vā abhivādessanti vā cittaṃ vā pasādessanti tesaṃ taṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāya.
థూపారహపుగ్గలో
Thūpārahapuggalo
౨౦౬. ‘‘చత్తారోమే, ఆనన్ద, థూపారహా. కతమే చత్తారో? తథాగతో అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో థూపారహో, పచ్చేకసమ్బుద్ధో థూపారహో, తథాగతస్స సావకో థూపారహో, రాజా చక్కవత్తీ 215 థూపారహోతి.
206. ‘‘Cattārome, ānanda, thūpārahā. Katame cattāro? Tathāgato arahaṃ sammāsambuddho thūpāraho, paccekasambuddho thūpāraho, tathāgatassa sāvako thūpāraho, rājā cakkavattī 216 thūpārahoti.
‘‘కిఞ్చానన్ద , అత్థవసం పటిచ్చ తథాగతో అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో థూపారహో? ‘అయం తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స థూపో’తి, ఆనన్ద, బహుజనా చిత్తం పసాదేన్తి. తే తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జన్తి. ఇదం ఖో, ఆనన్ద, అత్థవసం పటిచ్చ తథాగతో అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో థూపారహో.
‘‘Kiñcānanda , atthavasaṃ paṭicca tathāgato arahaṃ sammāsambuddho thūpāraho? ‘Ayaṃ tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa thūpo’ti, ānanda, bahujanā cittaṃ pasādenti. Te tattha cittaṃ pasādetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Idaṃ kho, ānanda, atthavasaṃ paṭicca tathāgato arahaṃ sammāsambuddho thūpāraho.
‘‘కిఞ్చానన్ద, అత్థవసం పటిచ్చ పచ్చేకసమ్బుద్ధో థూపారహో? ‘అయం తస్స భగవతో పచ్చేకసమ్బుద్ధస్స థూపో’తి, ఆనన్ద, బహుజనా చిత్తం పసాదేన్తి. తే తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జన్తి. ఇదం ఖో, ఆనన్ద, అత్థవసం పటిచ్చ పచ్చేకసమ్బుద్ధో థూపారహో.
‘‘Kiñcānanda, atthavasaṃ paṭicca paccekasambuddho thūpāraho? ‘Ayaṃ tassa bhagavato paccekasambuddhassa thūpo’ti, ānanda, bahujanā cittaṃ pasādenti. Te tattha cittaṃ pasādetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Idaṃ kho, ānanda, atthavasaṃ paṭicca paccekasambuddho thūpāraho.
‘‘కిఞ్చానన్ద, అత్థవసం పటిచ్చ తథాగతస్స సావకో థూపారహో? ‘అయం తస్స భగవతో అరహతో సమ్మాసమ్బుద్ధస్స సావకస్స థూపో’తి ఆనన్ద, బహుజనా చిత్తం పసాదేన్తి. తే తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జన్తి. ఇదం ఖో, ఆనన్ద, అత్థవసం పటిచ్చ తథాగతస్స సావకో థూపారహో.
‘‘Kiñcānanda, atthavasaṃ paṭicca tathāgatassa sāvako thūpāraho? ‘Ayaṃ tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa sāvakassa thūpo’ti ānanda, bahujanā cittaṃ pasādenti. Te tattha cittaṃ pasādetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Idaṃ kho, ānanda, atthavasaṃ paṭicca tathāgatassa sāvako thūpāraho.
‘‘కిఞ్చానన్ద, అత్థవసం పటిచ్చ రాజా చక్కవత్తీ థూపారహో? ‘అయం తస్స ధమ్మికస్స ధమ్మరఞ్ఞో థూపో’తి, ఆనన్ద, బహుజనా చిత్తం పసాదేన్తి. తే తత్థ చిత్తం పసాదేత్వా కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జన్తి. ఇదం ఖో, ఆనన్ద, అత్థవసం పటిచ్చ రాజా చక్కవత్తీ థూపారహో. ఇమే ఖో, ఆనన్ద చత్తారో థూపారహా’’తి.
‘‘Kiñcānanda, atthavasaṃ paṭicca rājā cakkavattī thūpāraho? ‘Ayaṃ tassa dhammikassa dhammarañño thūpo’ti, ānanda, bahujanā cittaṃ pasādenti. Te tattha cittaṃ pasādetvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Idaṃ kho, ānanda, atthavasaṃ paṭicca rājā cakkavattī thūpāraho. Ime kho, ānanda cattāro thūpārahā’’ti.
ఆనన్దఅచ్ఛరియధమ్మో
Ānandaacchariyadhammo
౨౦౭. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో విహారం పవిసిత్వా కపిసీసం ఆలమ్బిత్వా రోదమానో అట్ఠాసి – ‘‘అహఞ్చ వతమ్హి సేఖో సకరణీయో, సత్థు చ మే పరినిబ్బానం భవిస్సతి, యో మమ అనుకమ్పకో’’తి. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘కహం ను ఖో, భిక్ఖవే, ఆనన్దో’’తి? ‘‘ఏసో, భన్తే, ఆయస్మా ఆనన్దో విహారం పవిసిత్వా కపిసీసం ఆలమ్బిత్వా రోదమానో ఠితో – ‘అహఞ్చ వతమ్హి సేఖో సకరణీయో, సత్థు చ మే పరినిబ్బానం భవిస్సతి, యో మమ అనుకమ్పకో’’’తి. అథ ఖో భగవా అఞ్ఞతరం భిక్ఖుం ఆమన్తేసి – ‘‘ఏహి త్వం, భిక్ఖు, మమ వచనేన ఆనన్దం ఆమన్తేహి – ‘సత్థా తం, ఆవుసో ఆనన్ద, ఆమన్తేతీ’’’తి. ‘‘ఏవం , భన్తే’’తి ఖో సో భిక్ఖు భగవతో పటిస్సుత్వా యేనాయస్మా ఆనన్దో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘సత్థా తం, ఆవుసో ఆనన్ద, ఆమన్తేతీ’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో తస్స భిక్ఖునో పటిస్సుత్వా యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘అలం, ఆనన్ద, మా సోచి మా పరిదేవి, నను ఏతం, ఆనన్ద, మయా పటికచ్చేవ అక్ఖాతం – ‘సబ్బేహేవ పియేహి మనాపేహి నానాభావో వినాభావో అఞ్ఞథాభావో’; తం కుతేత్థ, ఆనన్ద, లబ్భా. యం తం జాతం భూతం సఙ్ఖతం పలోకధమ్మం, తం వత తథాగతస్సాపి సరీరం మా పలుజ్జీ’తి నేతం ఠానం విజ్జతి. దీఘరత్తం ఖో తే, ఆనన్ద, తథాగతో పచ్చుపట్ఠితో మేత్తేన కాయకమ్మేన హితేన సుఖేన అద్వయేన అప్పమాణేన, మేత్తేన వచీకమ్మేన హితేన సుఖేన అద్వయేన అప్పమాణేన, మేత్తేన మనోకమ్మేన హితేన సుఖేన అద్వయేన అప్పమాణేన. కతపుఞ్ఞోసి త్వం, ఆనన్ద, పధానమనుయుఞ్జ, ఖిప్పం హోహిసి అనాసవో’’తి.
207. Atha kho āyasmā ānando vihāraṃ pavisitvā kapisīsaṃ ālambitvā rodamāno aṭṭhāsi – ‘‘ahañca vatamhi sekho sakaraṇīyo, satthu ca me parinibbānaṃ bhavissati, yo mama anukampako’’ti. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘kahaṃ nu kho, bhikkhave, ānando’’ti? ‘‘Eso, bhante, āyasmā ānando vihāraṃ pavisitvā kapisīsaṃ ālambitvā rodamāno ṭhito – ‘ahañca vatamhi sekho sakaraṇīyo, satthu ca me parinibbānaṃ bhavissati, yo mama anukampako’’’ti. Atha kho bhagavā aññataraṃ bhikkhuṃ āmantesi – ‘‘ehi tvaṃ, bhikkhu, mama vacanena ānandaṃ āmantehi – ‘satthā taṃ, āvuso ānanda, āmantetī’’’ti. ‘‘Evaṃ , bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato paṭissutvā yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso ānanda, āmantetī’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho āyasmā ānando tassa bhikkhuno paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ ānandaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘alaṃ, ānanda, mā soci mā paridevi, nanu etaṃ, ānanda, mayā paṭikacceva akkhātaṃ – ‘sabbeheva piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo’; taṃ kutettha, ānanda, labbhā. Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata tathāgatassāpi sarīraṃ mā palujjī’ti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Dīgharattaṃ kho te, ānanda, tathāgato paccupaṭṭhito mettena kāyakammena hitena sukhena advayena appamāṇena, mettena vacīkammena hitena sukhena advayena appamāṇena, mettena manokammena hitena sukhena advayena appamāṇena. Katapuññosi tvaṃ, ānanda, padhānamanuyuñja, khippaṃ hohisi anāsavo’’ti.
౨౦౮. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘యేపి తే, భిక్ఖవే, అహేసుం అతీతమద్ధానం అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా, తేసమ్పి భగవన్తానం ఏతప్పరమాయేవ ఉపట్ఠాకా అహేసుం, సేయ్యథాపి మయ్హం ఆనన్దో. యేపి తే, భిక్ఖవే, భవిస్సన్తి అనాగతమద్ధానం అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా, తేసమ్పి భగవన్తానం ఏతప్పరమాయేవ ఉపట్ఠాకా భవిస్సన్తి, సేయ్యథాపి మయ్హం ఆనన్దో. పణ్డితో, భిక్ఖవే, ఆనన్దో; మేధావీ, భిక్ఖవే, ఆనన్దో. జానాతి ‘అయం కాలో తథాగతం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమితుం భిక్ఖూనం, అయం కాలో భిక్ఖునీనం, అయం కాలో ఉపాసకానం , అయం కాలో ఉపాసికానం, అయం కాలో రఞ్ఞో రాజమహామత్తానం తిత్థియానం తిత్థియసావకాన’న్తి.
208. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘yepi te, bhikkhave, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, tesampi bhagavantānaṃ etapparamāyeva upaṭṭhākā ahesuṃ, seyyathāpi mayhaṃ ānando. Yepi te, bhikkhave, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, tesampi bhagavantānaṃ etapparamāyeva upaṭṭhākā bhavissanti, seyyathāpi mayhaṃ ānando. Paṇḍito, bhikkhave, ānando; medhāvī, bhikkhave, ānando. Jānāti ‘ayaṃ kālo tathāgataṃ dassanāya upasaṅkamituṃ bhikkhūnaṃ, ayaṃ kālo bhikkhunīnaṃ, ayaṃ kālo upāsakānaṃ , ayaṃ kālo upāsikānaṃ, ayaṃ kālo rañño rājamahāmattānaṃ titthiyānaṃ titthiyasāvakāna’nti.
౨౦౯. ‘‘చత్తారోమే, భిక్ఖవే, అచ్ఛరియా అబ్భుతా ధమ్మా 217 ఆనన్దే. కతమే చత్తారో? సచే, భిక్ఖవే, భిక్ఖుపరిసా ఆనన్దం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమతి, దస్సనేన సా అత్తమనా హోతి. తత్ర చే ఆనన్దో ధమ్మం భాసతి, భాసితేనపి సా అత్తమనా హోతి. అతిత్తావ, భిక్ఖవే, భిక్ఖుపరిసా హోతి, అథ ఖో ఆనన్దో తుణ్హీ హోతి. సచే, భిక్ఖవే, భిక్ఖునీపరిసా ఆనన్దం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమతి, దస్సనేన సా అత్తమనా హోతి. తత్ర చే ఆనన్దో ధమ్మం భాసతి, భాసితేనపి సా అత్తమనా హోతి. అతిత్తావ, భిక్ఖవే, భిక్ఖునీపరిసా హోతి, అథ ఖో ఆనన్దో తుణ్హీ హోతి. సచే, భిక్ఖవే, ఉపాసకపరిసా ఆనన్దం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమతి, దస్సనేన సా అత్తమనా హోతి. తత్ర చే ఆనన్దో ధమ్మం భాసతి, భాసితేనపి సా అత్తమనా హోతి. అతిత్తావ, భిక్ఖవే, ఉపాసకపరిసా హోతి, అథ ఖో ఆనన్దో తుణ్హీ హోతి. సచే, భిక్ఖవే, ఉపాసికాపరిసా ఆనన్దం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమతి, దస్సనేన సా అత్తమనా హోతి. తత్ర చే, ఆనన్దో, ధమ్మం భాసతి, భాసితేనపి సా అత్తమనా హోతి. అతిత్తావ, భిక్ఖవే, ఉపాసికాపరిసా హోతి, అథ ఖో ఆనన్దో తుణ్హీ హోతి. ఇమే ఖో, భిక్ఖవే, చత్తారో అచ్ఛరియా అబ్భుతా ధమ్మా ఆనన్దే.
209. ‘‘Cattārome, bhikkhave, acchariyā abbhutā dhammā 218 ānande. Katame cattāro? Sace, bhikkhave, bhikkhuparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanena sā attamanā hoti. Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti. Atittāva, bhikkhave, bhikkhuparisā hoti, atha kho ānando tuṇhī hoti. Sace, bhikkhave, bhikkhunīparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanena sā attamanā hoti. Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti. Atittāva, bhikkhave, bhikkhunīparisā hoti, atha kho ānando tuṇhī hoti. Sace, bhikkhave, upāsakaparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanena sā attamanā hoti. Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti. Atittāva, bhikkhave, upāsakaparisā hoti, atha kho ānando tuṇhī hoti. Sace, bhikkhave, upāsikāparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanena sā attamanā hoti. Tatra ce, ānando, dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti. Atittāva, bhikkhave, upāsikāparisā hoti, atha kho ānando tuṇhī hoti. Ime kho, bhikkhave, cattāro acchariyā abbhutā dhammā ānande.
‘‘చత్తారోమే, భిక్ఖవే, అచ్ఛరియా అబ్భుతా ధమ్మా రఞ్ఞే చక్కవత్తిమ్హి. కతమే చత్తారో ? సచే, భిక్ఖవే, ఖత్తియపరిసా రాజానం చక్కవత్తిం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమతి, దస్సనేన సా అత్తమనా హోతి. తత్ర చే రాజా చక్కవత్తీ భాసతి, భాసితేనపి సా అత్తమనా హోతి. అతిత్తావ, భిక్ఖవే, ఖత్తియపరిసా హోతి. అథ ఖో రాజా చక్కవత్తీ తుణ్హీ హోతి. సచే భిక్ఖవే, బ్రాహ్మణపరిసా…పే॰… గహపతిపరిసా…పే॰… సమణపరిసా రాజానం చక్కవత్తిం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమతి, దస్సనేన సా అత్తమనా హోతి. తత్ర చే రాజా చక్కవత్తీ భాసతి, భాసితేనపి సా అత్తమనా హోతి. అతిత్తావ, భిక్ఖవే, సమణపరిసా హోతి, అథ ఖో రాజా చక్కవత్తీ తుణ్హీ హోతి. ఏవమేవ ఖో, భిక్ఖవే, చత్తారోమే అచ్ఛరియా అబ్భుతా ధమ్మా ఆనన్దే. సచే, భిక్ఖవే, భిక్ఖుపరిసా ఆనన్దం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమతి, దస్సనేన సా అత్తమనా హోతి. తత్ర చే ఆనన్దో ధమ్మం భాసతి, భాసితేనపి సా అత్తమనా హోతి. అతిత్తావ, భిక్ఖవే, భిక్ఖుపరిసా హోతి. అథ ఖో ఆనన్దో తుణ్హీ హోతి. సచే, భిక్ఖవే భిక్ఖునీపరిసా…పే॰… ఉపాసకపరిసా…పే॰… ఉపాసికాపరిసా ఆనన్దం దస్సనాయ ఉపసఙ్కమతి, దస్సనేన సా అత్తమనా హోతి. తత్ర చే ఆనన్దో ధమ్మం భాసతి, భాసితేనపి సా అత్తమనా హోతి. అతిత్తావ, భిక్ఖవే, ఉపాసికాపరిసా హోతి. అథ ఖో ఆనన్దో తుణ్హీ హోతి. ఇమే ఖో, భిక్ఖవే, చత్తారో అచ్ఛరియా అబ్భుతా ధమ్మా ఆనన్దే’’తి.
‘‘Cattārome, bhikkhave, acchariyā abbhutā dhammā raññe cakkavattimhi. Katame cattāro ? Sace, bhikkhave, khattiyaparisā rājānaṃ cakkavattiṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanena sā attamanā hoti. Tatra ce rājā cakkavattī bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti. Atittāva, bhikkhave, khattiyaparisā hoti. Atha kho rājā cakkavattī tuṇhī hoti. Sace bhikkhave, brāhmaṇaparisā…pe… gahapatiparisā…pe… samaṇaparisā rājānaṃ cakkavattiṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanena sā attamanā hoti. Tatra ce rājā cakkavattī bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti. Atittāva, bhikkhave, samaṇaparisā hoti, atha kho rājā cakkavattī tuṇhī hoti. Evameva kho, bhikkhave, cattārome acchariyā abbhutā dhammā ānande. Sace, bhikkhave, bhikkhuparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanena sā attamanā hoti. Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti. Atittāva, bhikkhave, bhikkhuparisā hoti. Atha kho ānando tuṇhī hoti. Sace, bhikkhave bhikkhunīparisā…pe… upāsakaparisā…pe… upāsikāparisā ānandaṃ dassanāya upasaṅkamati, dassanena sā attamanā hoti. Tatra ce ānando dhammaṃ bhāsati, bhāsitenapi sā attamanā hoti. Atittāva, bhikkhave, upāsikāparisā hoti. Atha kho ānando tuṇhī hoti. Ime kho, bhikkhave, cattāro acchariyā abbhutā dhammā ānande’’ti.
మహాసుదస్సనసుత్తదేసనా
Mahāsudassanasuttadesanā
౨౧౦. ఏవం వుత్తే ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘మా, భన్తే, భగవా ఇమస్మిం ఖుద్దకనగరకే ఉజ్జఙ్గలనగరకే సాఖానగరకే పరినిబ్బాయి. సన్తి, భన్తే, అఞ్ఞాని మహానగరాని, సేయ్యథిదం – చమ్పా రాజగహం సావత్థీ సాకేతం కోసమ్బీ బారాణసీ; ఏత్థ భగవా పరినిబ్బాయతు. ఏత్థ బహూ ఖత్తియమహాసాలా, బ్రాహ్మణమహాసాలా గహపతిమహాసాలా తథాగతే అభిప్పసన్నా. తే తథాగతస్స సరీరపూజం కరిస్సన్తీ’’తి ‘‘మాహేవం, ఆనన్ద, అవచ; మాహేవం, ఆనన్ద, అవచ – ‘ఖుద్దకనగరకం ఉజ్జఙ్గలనగరకం సాఖానగరక’న్తి.
210. Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mā, bhante, bhagavā imasmiṃ khuddakanagarake ujjaṅgalanagarake sākhānagarake parinibbāyi. Santi, bhante, aññāni mahānagarāni, seyyathidaṃ – campā rājagahaṃ sāvatthī sāketaṃ kosambī bārāṇasī; ettha bhagavā parinibbāyatu. Ettha bahū khattiyamahāsālā, brāhmaṇamahāsālā gahapatimahāsālā tathāgate abhippasannā. Te tathāgatassa sarīrapūjaṃ karissantī’’ti ‘‘māhevaṃ, ānanda, avaca; māhevaṃ, ānanda, avaca – ‘khuddakanagarakaṃ ujjaṅgalanagarakaṃ sākhānagaraka’nti.
‘‘భూతపుబ్బం, ఆనన్ద, రాజా మహాసుదస్సనో నామ అహోసి చక్కవత్తీ ధమ్మికో ధమ్మరాజా చాతురన్తో విజితావీ జనప్పదత్థావరియప్పత్తో సత్తరతనసమన్నాగతో. రఞ్ఞో, ఆనన్ద, మహాసుదస్సనస్స అయం కుసినారా కుసావతీ నామ రాజధానీ అహోసి, పురత్థిమేన చ పచ్ఛిమేన చ ద్వాదసయోజనాని ఆయామేన; ఉత్తరేన చ దక్ఖిణేన చ సత్తయోజనాని విత్థారేన. కుసావతీ, ఆనన్ద, రాజధానీ ఇద్ధా చేవ అహోసి ఫీతా చ బహుజనా చ ఆకిణ్ణమనుస్సా చ సుభిక్ఖా చ. సేయ్యథాపి, ఆనన్ద, దేవానం ఆళకమన్దా నామ రాజధానీ ఇద్ధా చేవ హోతి ఫీతా చ బహుజనా చ ఆకిణ్ణయక్ఖా చ సుభిక్ఖా చ; ఏవమేవ ఖో, ఆనన్ద, కుసావతీ రాజధానీ ఇద్ధా చేవ అహోసి ఫీతా చ బహుజనా చ ఆకిణ్ణమనుస్సా చ సుభిక్ఖా చ. కుసావతీ, ఆనన్ద, రాజధానీ దసహి సద్దేహి అవివిత్తా అహోసి దివా చేవ రత్తిఞ్చ, సేయ్యథిదం – హత్థిసద్దేన అస్ససద్దేన రథసద్దేన భేరిసద్దేన ముదిఙ్గసద్దేన వీణాసద్దేన గీతసద్దేన సఙ్ఖసద్దేన సమ్మసద్దేన పాణితాళసద్దేన ‘అస్నాథ పివథ ఖాదథా’తి దసమేన సద్దేన.
‘‘Bhūtapubbaṃ, ānanda, rājā mahāsudassano nāma ahosi cakkavattī dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janappadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Rañño, ānanda, mahāsudassanassa ayaṃ kusinārā kusāvatī nāma rājadhānī ahosi, puratthimena ca pacchimena ca dvādasayojanāni āyāmena; uttarena ca dakkhiṇena ca sattayojanāni vitthārena. Kusāvatī, ānanda, rājadhānī iddhā ceva ahosi phītā ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca. Seyyathāpi, ānanda, devānaṃ āḷakamandā nāma rājadhānī iddhā ceva hoti phītā ca bahujanā ca ākiṇṇayakkhā ca subhikkhā ca; evameva kho, ānanda, kusāvatī rājadhānī iddhā ceva ahosi phītā ca bahujanā ca ākiṇṇamanussā ca subhikkhā ca. Kusāvatī, ānanda, rājadhānī dasahi saddehi avivittā ahosi divā ceva rattiñca, seyyathidaṃ – hatthisaddena assasaddena rathasaddena bherisaddena mudiṅgasaddena vīṇāsaddena gītasaddena saṅkhasaddena sammasaddena pāṇitāḷasaddena ‘asnātha pivatha khādathā’ti dasamena saddena.
‘‘గచ్ఛ త్వం, ఆనన్ద, కుసినారం పవిసిత్వా కోసినారకానం మల్లానం ఆరోచేహి – ‘అజ్జ ఖో, వాసేట్ఠా, రత్తియా పచ్ఛిమే యామే తథాగతస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. అభిక్కమథ వాసేట్ఠా, అభిక్కమథ వాసేట్ఠా. మా పచ్ఛా విప్పటిసారినో అహువత్థ – అమ్హాకఞ్చ నో గామక్ఖేత్తే తథాగతస్స పరినిబ్బానం అహోసి, న మయం లభిమ్హా పచ్ఛిమే కాలే తథాగతం దస్సనాయా’’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పటిస్సుత్వా నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ అత్తదుతియో కుసినారం పావిసి.
‘‘Gaccha tvaṃ, ānanda, kusināraṃ pavisitvā kosinārakānaṃ mallānaṃ ārocehi – ‘ajja kho, vāseṭṭhā, rattiyā pacchime yāme tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati. Abhikkamatha vāseṭṭhā, abhikkamatha vāseṭṭhā. Mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha – amhākañca no gāmakkhette tathāgatassa parinibbānaṃ ahosi, na mayaṃ labhimhā pacchime kāle tathāgataṃ dassanāyā’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā nivāsetvā pattacīvaramādāya attadutiyo kusināraṃ pāvisi.
మల్లానం వన్దనా
Mallānaṃ vandanā
౨౧౧. తేన ఖో పన సమయేన కోసినారకా మల్లా సన్ధాగారే 219 సన్నిపతితా హోన్తి కేనచిదేవ కరణీయేన. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో యేన కోసినారకానం మల్లానం సన్ధాగారం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా కోసినారకానం మల్లానం ఆరోచేసి – ‘‘అజ్జ ఖో, వాసేట్ఠా, రత్తియా పచ్ఛిమే యామే తథాగతస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. అభిక్కమథ వాసేట్ఠా అభిక్కమథ వాసేట్ఠా. మా పచ్ఛా విప్పటిసారినో అహువత్థ – ‘అమ్హాకఞ్చ నో గామక్ఖేత్తే తథాగతస్స పరినిబ్బానం అహోసి, న మయం లభిమ్హా పచ్ఛిమే కాలే తథాగతం దస్సనాయా’’’తి. ఇదమాయస్మతో ఆనన్దస్స వచనం సుత్వా మల్లా చ మల్లపుత్తా చ మల్లసుణిసా చ మల్లపజాపతియో చ అఘావినో దుమ్మనా చేతోదుక్ఖసమప్పితా అప్పేకచ్చే కేసే పకిరియ కన్దన్తి, బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, ఛిన్నపాతం పపతన్తి, ఆవట్టన్తి వివట్టన్తి – ‘అతిఖిప్పం భగవా పరినిబ్బాయిస్సతి, అతిఖిప్పం సుగతో పరినిబ్బాయిస్సతి, అతిఖిప్పం చక్ఖుం లోకే అన్తరధాయిస్సతీ’తి. అథ ఖో మల్లా చ మల్లపుత్తా చ మల్లసుణిసా చ మల్లపజాపతియో చ అఘావినో దుమ్మనా చేతోదుక్ఖసమప్పితా యేన ఉపవత్తనం మల్లానం సాలవనం యేనాయస్మా ఆనన్దో తేనుపసఙ్కమింసు. అథ ఖో ఆయస్మతో ఆనన్దస్స ఏతదహోసి – ‘‘సచే ఖో అహం కోసినారకే మల్లే ఏకమేకం భగవన్తం వన్దాపేస్సామి, అవన్దితో భగవా కోసినారకేహి మల్లేహి భవిస్సతి, అథాయం రత్తి విభాయిస్సతి. యంనూనాహం కోసినారకే మల్లే కులపరివత్తసో కులపరివత్తసో ఠపేత్వా భగవన్తం వన్దాపేయ్యం – ‘ఇత్థన్నామో, భన్తే, మల్లో సపుత్తో సభరియో సపరిసో సామచ్చో భగవతో పాదే సిరసా వన్దతీ’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో కోసినారకే మల్లే కులపరివత్తసో కులపరివత్తసో ఠపేత్వా భగవన్తం వన్దాపేసి – ‘ఇత్థన్నామో, భన్తే, మల్లో సపుత్తో సభరియో సపరిసో సామచ్చో భగవతో పాదే సిరసా వన్దతీ’’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో ఏతేన ఉపాయేన పఠమేనేవ యామేన కోసినారకే మల్లే భగవన్తం వన్దాపేసి.
211. Tena kho pana samayena kosinārakā mallā sandhāgāre 220 sannipatitā honti kenacideva karaṇīyena. Atha kho āyasmā ānando yena kosinārakānaṃ mallānaṃ sandhāgāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā kosinārakānaṃ mallānaṃ ārocesi – ‘‘ajja kho, vāseṭṭhā, rattiyā pacchime yāme tathāgatassa parinibbānaṃ bhavissati. Abhikkamatha vāseṭṭhā abhikkamatha vāseṭṭhā. Mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha – ‘amhākañca no gāmakkhette tathāgatassa parinibbānaṃ ahosi, na mayaṃ labhimhā pacchime kāle tathāgataṃ dassanāyā’’’ti. Idamāyasmato ānandassa vacanaṃ sutvā mallā ca mallaputtā ca mallasuṇisā ca mallapajāpatiyo ca aghāvino dummanā cetodukkhasamappitā appekacce kese pakiriya kandanti, bāhā paggayha kandanti, chinnapātaṃ papatanti, āvaṭṭanti vivaṭṭanti – ‘atikhippaṃ bhagavā parinibbāyissati, atikhippaṃ sugato parinibbāyissati, atikhippaṃ cakkhuṃ loke antaradhāyissatī’ti. Atha kho mallā ca mallaputtā ca mallasuṇisā ca mallapajāpatiyo ca aghāvino dummanā cetodukkhasamappitā yena upavattanaṃ mallānaṃ sālavanaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkamiṃsu. Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘sace kho ahaṃ kosinārake malle ekamekaṃ bhagavantaṃ vandāpessāmi, avandito bhagavā kosinārakehi mallehi bhavissati, athāyaṃ ratti vibhāyissati. Yaṃnūnāhaṃ kosinārake malle kulaparivattaso kulaparivattaso ṭhapetvā bhagavantaṃ vandāpeyyaṃ – ‘itthannāmo, bhante, mallo saputto sabhariyo sapariso sāmacco bhagavato pāde sirasā vandatī’ti. Atha kho āyasmā ānando kosinārake malle kulaparivattaso kulaparivattaso ṭhapetvā bhagavantaṃ vandāpesi – ‘itthannāmo, bhante, mallo saputto sabhariyo sapariso sāmacco bhagavato pāde sirasā vandatī’’’ti. Atha kho āyasmā ānando etena upāyena paṭhameneva yāmena kosinārake malle bhagavantaṃ vandāpesi.
సుభద్దపరిబ్బాజకవత్థు
Subhaddaparibbājakavatthu
౨౧౨. తేన ఖో పన సమయేన సుభద్దో నామ పరిబ్బాజకో కుసినారాయం పటివసతి. అస్సోసి ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో – ‘‘అజ్జ కిర రత్తియా పచ్ఛిమే యామే సమణస్స గోతమస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతీ’’తి. అథ ఖో సుభద్దస్స పరిబ్బాజకస్స ఏతదహోసి – ‘‘సుతం ఖో పన మేతం పరిబ్బాజకానం వుడ్ఢానం మహల్లకానం ఆచరియపాచరియానం భాసమానానం – ‘కదాచి కరహచి తథాగతా లోకే ఉప్పజ్జన్తి అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా’తి. అజ్జేవ రత్తియా పచ్ఛిమే యామే సమణస్స గోతమస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. అత్థి చ మే అయం కఙ్ఖాధమ్మో ఉప్పన్నో, ఏవం పసన్నో అహం సమణే గోతమే, ‘పహోతి మే సమణో గోతమో తథా ధమ్మం దేసేతుం, యథాహం ఇమం కఙ్ఖాధమ్మం పజహేయ్య’’’న్తి. అథ ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో యేన ఉపవత్తనం మల్లానం సాలవనం, యేనాయస్మా ఆనన్దో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘సుతం మేతం, భో ఆనన్ద, పరిబ్బాజకానం వుడ్ఢానం మహల్లకానం ఆచరియపాచరియానం భాసమానానం – ‘కదాచి కరహచి తథాగతా లోకే ఉప్పజ్జన్తి అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా’తి. అజ్జేవ రత్తియా పచ్ఛిమే యామే సమణస్స గోతమస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. అత్థి చ మే అయం కఙ్ఖాధమ్మో ఉప్పన్నో – ఏవం పసన్నో అహం సమణే గోతమే ‘పహోతి మే సమణో గోతమో తథా ధమ్మం దేసేతుం, యథాహం ఇమం కఙ్ఖాధమ్మం పజహేయ్య’న్తి. సాధాహం, భో ఆనన్ద, లభేయ్యం సమణం గోతమం దస్సనాయా’’తి. ఏవం వుత్తే ఆయస్మా ఆనన్దో సుభద్దం పరిబ్బాజకం ఏతదవోచ – ‘‘అలం, ఆవుసో సుభద్ద, మా తథాగతం విహేఠేసి, కిలన్తో భగవా’’తి. దుతియమ్పి ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో…పే॰… తతియమ్పి ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘సుతం మేతం, భో ఆనన్ద, పరిబ్బాజకానం వుడ్ఢానం మహల్లకానం ఆచరియపాచరియానం భాసమానానం – ‘కదాచి కరహచి తథాగతా లోకే ఉప్పజ్జన్తి అరహన్తో సమ్మాసమ్బుద్ధా’తి. అజ్జేవ రత్తియా పచ్ఛిమే యామే సమణస్స గోతమస్స పరినిబ్బానం భవిస్సతి. అత్థి చ మే అయం కఙ్ఖాధమ్మో ఉప్పన్నో – ఏవం పసన్నో అహం సమణే గోతమే, ‘పహోతి మే సమణో గోతమో తథా ధమ్మం దేసేతుం, యథాహం ఇమం కఙ్ఖాధమ్మం పజహేయ్య’న్తి. సాధాహం, భో ఆనన్ద, లభేయ్యం సమణం గోతమం దస్సనాయా’’తి. తతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సుభద్దం పరిబ్బాజకం ఏతదవోచ – ‘‘అలం, ఆవుసో సుభద్ద, మా తథాగతం విహేఠేసి, కిలన్తో భగవా’’తి.
212. Tena kho pana samayena subhaddo nāma paribbājako kusinārāyaṃ paṭivasati. Assosi kho subhaddo paribbājako – ‘‘ajja kira rattiyā pacchime yāme samaṇassa gotamassa parinibbānaṃ bhavissatī’’ti. Atha kho subhaddassa paribbājakassa etadahosi – ‘‘sutaṃ kho pana metaṃ paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘kadāci karahaci tathāgatā loke uppajjanti arahanto sammāsambuddhā’ti. Ajjeva rattiyā pacchime yāme samaṇassa gotamassa parinibbānaṃ bhavissati. Atthi ca me ayaṃ kaṅkhādhammo uppanno, evaṃ pasanno ahaṃ samaṇe gotame, ‘pahoti me samaṇo gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ, yathāhaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyya’’’nti. Atha kho subhaddo paribbājako yena upavattanaṃ mallānaṃ sālavanaṃ, yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho ānanda, paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘kadāci karahaci tathāgatā loke uppajjanti arahanto sammāsambuddhā’ti. Ajjeva rattiyā pacchime yāme samaṇassa gotamassa parinibbānaṃ bhavissati. Atthi ca me ayaṃ kaṅkhādhammo uppanno – evaṃ pasanno ahaṃ samaṇe gotame ‘pahoti me samaṇo gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ, yathāhaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyya’nti. Sādhāhaṃ, bho ānanda, labheyyaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāyā’’ti. Evaṃ vutte āyasmā ānando subhaddaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, āvuso subhadda, mā tathāgataṃ viheṭhesi, kilanto bhagavā’’ti. Dutiyampi kho subhaddo paribbājako…pe… tatiyampi kho subhaddo paribbājako āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bho ānanda, paribbājakānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘kadāci karahaci tathāgatā loke uppajjanti arahanto sammāsambuddhā’ti. Ajjeva rattiyā pacchime yāme samaṇassa gotamassa parinibbānaṃ bhavissati. Atthi ca me ayaṃ kaṅkhādhammo uppanno – evaṃ pasanno ahaṃ samaṇe gotame, ‘pahoti me samaṇo gotamo tathā dhammaṃ desetuṃ, yathāhaṃ imaṃ kaṅkhādhammaṃ pajaheyya’nti. Sādhāhaṃ, bho ānanda, labheyyaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāyā’’ti. Tatiyampi kho āyasmā ānando subhaddaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘alaṃ, āvuso subhadda, mā tathāgataṃ viheṭhesi, kilanto bhagavā’’ti.
౨౧౩. అస్సోసి ఖో భగవా ఆయస్మతో ఆనన్దస్స సుభద్దేన పరిబ్బాజకేన సద్ధిం ఇమం కథాసల్లాపం. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘అలం, ఆనన్ద, మా సుభద్దం వారేసి, లభతం, ఆనన్ద, సుభద్దో తథాగతం దస్సనాయ. యం కిఞ్చి మం సుభద్దో పుచ్ఛిస్సతి, సబ్బం తం అఞ్ఞాపేక్ఖోవ పుచ్ఛిస్సతి, నో విహేసాపేక్ఖో. యం చస్సాహం పుట్ఠో బ్యాకరిస్సామి, తం ఖిప్పమేవ ఆజానిస్సతీ’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సుభద్దం పరిబ్బాజకం ఏతదవోచ – ‘‘గచ్ఛావుసో సుభద్ద, కరోతి తే భగవా ఓకాస’’న్తి. అథ ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది, సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘యేమే, భో గోతమ, సమణబ్రాహ్మణా సఙ్ఘినో గణినో గణాచరియా ఞాతా యసస్సినో తిత్థకరా సాధుసమ్మతా బహుజనస్స, సేయ్యథిదం – పూరణో కస్సపో, మక్ఖలి గోసాలో, అజితో కేసకమ్బలో, పకుధో కచ్చాయనో, సఞ్చయో బేలట్ఠపుత్తో, నిగణ్ఠో నాటపుత్తో, సబ్బేతే సకాయ పటిఞ్ఞాయ అబ్భఞ్ఞింసు, సబ్బేవ న అబ్భఞ్ఞింసు , ఉదాహు ఏకచ్చే అబ్భఞ్ఞింసు, ఏకచ్చే న అబ్భఞ్ఞింసూ’’తి? ‘‘అలం, సుభద్ద, తిట్ఠతేతం – ‘సబ్బేతే సకాయ పటిఞ్ఞాయ అబ్భఞ్ఞింసు, సబ్బేవ న అబ్భఞ్ఞింసు, ఉదాహు ఏకచ్చే అబ్భఞ్ఞింసు, ఏకచ్చే న అబ్భఞ్ఞింసూ’తి. ధమ్మం తే, సుభద్ద, దేసేస్సామి; తం సుణాహి సాధుకం మనసికరోహి, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో భగవతో పచ్చస్సోసి. భగవా ఏతదవోచ –
213. Assosi kho bhagavā āyasmato ānandassa subhaddena paribbājakena saddhiṃ imaṃ kathāsallāpaṃ. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘alaṃ, ānanda, mā subhaddaṃ vāresi, labhataṃ, ānanda, subhaddo tathāgataṃ dassanāya. Yaṃ kiñci maṃ subhaddo pucchissati, sabbaṃ taṃ aññāpekkhova pucchissati, no vihesāpekkho. Yaṃ cassāhaṃ puṭṭho byākarissāmi, taṃ khippameva ājānissatī’’ti. Atha kho āyasmā ānando subhaddaṃ paribbājakaṃ etadavoca – ‘‘gacchāvuso subhadda, karoti te bhagavā okāsa’’nti. Atha kho subhaddo paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho subhaddo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yeme, bho gotama, samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo, makkhali gosālo, ajito kesakambalo, pakudho kaccāyano, sañcayo belaṭṭhaputto, nigaṇṭho nāṭaputto, sabbete sakāya paṭiññāya abbhaññiṃsu, sabbeva na abbhaññiṃsu , udāhu ekacce abbhaññiṃsu, ekacce na abbhaññiṃsū’’ti? ‘‘Alaṃ, subhadda, tiṭṭhatetaṃ – ‘sabbete sakāya paṭiññāya abbhaññiṃsu, sabbeva na abbhaññiṃsu, udāhu ekacce abbhaññiṃsu, ekacce na abbhaññiṃsū’ti. Dhammaṃ te, subhadda, desessāmi; taṃ suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho subhaddo paribbājako bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
౨౧౪. ‘‘యస్మిం ఖో, సుభద్ద, ధమ్మవినయే అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో న ఉపలబ్భతి, సమణోపి తత్థ న ఉపలబ్భతి. దుతియోపి తత్థ సమణో న ఉపలబ్భతి. తతియోపి తత్థ సమణో న ఉపలబ్భతి. చతుత్థోపి తత్థ సమణో న ఉపలబ్భతి. యస్మిఞ్చ ఖో, సుభద్ద, ధమ్మవినయే అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో ఉపలబ్భతి, సమణోపి తత్థ ఉపలబ్భతి, దుతియోపి తత్థ సమణో ఉపలబ్భతి, తతియోపి తత్థ సమణో ఉపలబ్భతి, చతుత్థోపి తత్థ సమణో ఉపలబ్భతి. ఇమస్మిం ఖో, సుభద్ద, ధమ్మవినయే అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గో ఉపలబ్భతి, ఇధేవ, సుభద్ద, సమణో, ఇధ దుతియో సమణో, ఇధ తతియో సమణో, ఇధ చతుత్థో సమణో, సుఞ్ఞా పరప్పవాదా సమణేభి అఞ్ఞేహి 221. ఇమే చ 222, సుభద్ద, భిక్ఖూ సమ్మా విహరేయ్యుం, అసుఞ్ఞో లోకో అరహన్తేహి అస్సాతి.
214. ‘‘Yasmiṃ kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo na upalabbhati, samaṇopi tattha na upalabbhati. Dutiyopi tattha samaṇo na upalabbhati. Tatiyopi tattha samaṇo na upalabbhati. Catutthopi tattha samaṇo na upalabbhati. Yasmiñca kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo upalabbhati, samaṇopi tattha upalabbhati, dutiyopi tattha samaṇo upalabbhati, tatiyopi tattha samaṇo upalabbhati, catutthopi tattha samaṇo upalabbhati. Imasmiṃ kho, subhadda, dhammavinaye ariyo aṭṭhaṅgiko maggo upalabbhati, idheva, subhadda, samaṇo, idha dutiyo samaṇo, idha tatiyo samaṇo, idha catuttho samaṇo, suññā parappavādā samaṇebhi aññehi 223. Ime ca 224, subhadda, bhikkhū sammā vihareyyuṃ, asuñño loko arahantehi assāti.
‘‘ఏకూనతింసో వయసా సుభద్ద,
‘‘Ekūnatiṃso vayasā subhadda,
యం పబ్బజిం కింకుసలానుఏసీ;
Yaṃ pabbajiṃ kiṃkusalānuesī;
వస్సాని పఞ్ఞాస సమాధికాని,
Vassāni paññāsa samādhikāni,
యతో అహం పబ్బజితో సుభద్ద.
Yato ahaṃ pabbajito subhadda.
ఞాయస్స ధమ్మస్స పదేసవత్తీ,
Ñāyassa dhammassa padesavattī,
ఇతో బహిద్ధా సమణోపి నత్థి.
Ito bahiddhā samaṇopi natthi.
‘‘దుతియోపి సమణో నత్థి. తతియోపి సమణో నత్థి. చతుత్థోపి సమణో నత్థి. సుఞ్ఞా పరప్పవాదా సమణేభి అఞ్ఞేహి. ఇమే చ, సుభద్ద, భిక్ఖూ సమ్మా విహరేయ్యుం, అసుఞ్ఞో లోకో అరహన్తేహి అస్సా’’తి.
‘‘Dutiyopi samaṇo natthi. Tatiyopi samaṇo natthi. Catutthopi samaṇo natthi. Suññā parappavādā samaṇebhi aññehi. Ime ca, subhadda, bhikkhū sammā vihareyyuṃ, asuñño loko arahantehi assā’’ti.
౨౧౫. ఏవం వుత్తే సుభద్దో పరిబ్బాజకో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అభిక్కన్తం, భన్తే, అభిక్కన్తం, భన్తే. సేయ్యథాపి, భన్తే, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య, ‘చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీ’తి, ఏవమేవం భగవతా అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం, భన్తే, భగవన్తం సరణం గచ్ఛామి ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. లభేయ్యాహం, భన్తే, భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం, లభేయ్యం ఉపసమ్పద’’న్తి. ‘‘యో ఖో, సుభద్ద, అఞ్ఞతిత్థియపుబ్బో ఇమస్మిం ధమ్మవినయే ఆకఙ్ఖతి పబ్బజ్జం, ఆకఙ్ఖతి ఉపసమ్పదం, సో చత్తారో మాసే పరివసతి. చతున్నం మాసానం అచ్చయేన ఆరద్ధచిత్తా భిక్ఖూ పబ్బాజేన్తి ఉపసమ్పాదేన్తి భిక్ఖుభావాయ. అపి చ మేత్థ పుగ్గలవేమత్తతా విదితా’’తి. ‘‘సచే, భన్తే, అఞ్ఞతిత్థియపుబ్బా ఇమస్మిం ధమ్మవినయే ఆకఙ్ఖన్తా పబ్బజ్జం ఆకఙ్ఖన్తా ఉపసమ్పదం చత్తారో మాసే పరివసన్తి, చతున్నం మాసానం అచ్చయేన ఆరద్ధచిత్తా భిక్ఖూ పబ్బాజేన్తి ఉపసమ్పాదేన్తి భిక్ఖుభావాయ. అహం చత్తారి వస్సాని పరివసిస్సామి, చతున్నం వస్సానం అచ్చయేన ఆరద్ధచిత్తా భిక్ఖూ పబ్బాజేన్తు ఉపసమ్పాదేన్తు భిక్ఖుభావాయా’’తి.
215. Evaṃ vutte subhaddo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante. Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya, ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti, evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ, bhante, bhagavato santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. ‘‘Yo kho, subhadda, aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ, ākaṅkhati upasampadaṃ, so cattāro māse parivasati. Catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya. Api ca mettha puggalavemattatā viditā’’ti. ‘‘Sace, bhante, aññatitthiyapubbā imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhantā pabbajjaṃ ākaṅkhantā upasampadaṃ cattāro māse parivasanti, catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya. Ahaṃ cattāri vassāni parivasissāmi, catunnaṃ vassānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājentu upasampādentu bhikkhubhāvāyā’’ti.
అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘తేనహానన్ద, సుభద్దం పబ్బాజేహీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవతో పచ్చస్సోసి. అథ ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘లాభా వో, ఆవుసో ఆనన్ద; సులద్ధం వో, ఆవుసో ఆనన్ద, యే ఏత్థ సత్థు 225 సమ్ముఖా అన్తేవాసికాభిసేకేన అభిసిత్తా’’తి. అలత్థ ఖో సుభద్దో పరిబ్బాజకో భగవతో సన్తికే పబ్బజ్జం, అలత్థ ఉపసమ్పదం. అచిరూపసమ్పన్నో ఖో పనాయస్మా సుభద్దో ఏకో వూపకట్ఠో అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో నచిరస్సేవ – ‘యస్సత్థాయ కులపుత్తా సమ్మదేవ అగారస్మా అనగారియం పబ్బజన్తి’ తదనుత్తరం బ్రహ్మచరియపరియోసానం దిట్ఠేవ ధమ్మే సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహాసి. ‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’తి అబ్భఞ్ఞాసి. అఞ్ఞతరో ఖో పనాయస్మా సుభద్దో అరహతం అహోసి. సో భగవతో పచ్ఛిమో సక్ఖిసావకో అహోసీతి.
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘tenahānanda, subhaddaṃ pabbājehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi. Atha kho subhaddo paribbājako āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘lābhā vo, āvuso ānanda; suladdhaṃ vo, āvuso ānanda, ye ettha satthu 226 sammukhā antevāsikābhisekena abhisittā’’ti. Alattha kho subhaddo paribbājako bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Acirūpasampanno kho panāyasmā subhaddo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva – ‘yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti’ tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsi. Aññataro kho panāyasmā subhaddo arahataṃ ahosi. So bhagavato pacchimo sakkhisāvako ahosīti.
పఞ్చమో భాణవారో.
Pañcamo bhāṇavāro.
తథాగతపచ్ఛిమవాచా
Tathāgatapacchimavācā
౨౧౬. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘సియా ఖో పనానన్ద, తుమ్హాకం ఏవమస్స – ‘అతీతసత్థుకం పావచనం, నత్థి నో సత్థా’తి. న ఖో పనేతం, ఆనన్ద, ఏవం దట్ఠబ్బం. యో వో, ఆనన్ద, మయా ధమ్మో చ వినయో చ దేసితో పఞ్ఞత్తో, సో వో మమచ్చయేన సత్థా. యథా ఖో పనానన్ద, ఏతరహి భిక్ఖూ అఞ్ఞమఞ్ఞం ఆవుసోవాదేన సముదాచరన్తి, న ఖో మమచ్చయేన ఏవం సముదాచరితబ్బం. థేరతరేన, ఆనన్ద, భిక్ఖునా నవకతరో భిక్ఖు నామేన వా గోత్తేన వా ఆవుసోవాదేన వా సముదాచరితబ్బో. నవకతరేన భిక్ఖునా థేరతరో భిక్ఖు ‘భన్తే’తి వా ‘ఆయస్మా’తి వా సముదాచరితబ్బో. ఆకఙ్ఖమానో, ఆనన్ద, సఙ్ఘో మమచ్చయేన ఖుద్దానుఖుద్దకాని సిక్ఖాపదాని సమూహనతు. ఛన్నస్స, ఆనన్ద, భిక్ఖునో మమచ్చయేన బ్రహ్మదణ్డో దాతబ్బో’’తి. ‘‘కతమో పన, భన్తే, బ్రహ్మదణ్డో’’తి? ‘‘ఛన్నో, ఆనన్ద, భిక్ఖు యం ఇచ్ఛేయ్య, తం వదేయ్య. సో భిక్ఖూహి నేవ వత్తబ్బో, న ఓవదితబ్బో, న అనుసాసితబ్బో’’తి.
216. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘siyā kho panānanda, tumhākaṃ evamassa – ‘atītasatthukaṃ pāvacanaṃ, natthi no satthā’ti. Na kho panetaṃ, ānanda, evaṃ daṭṭhabbaṃ. Yo vo, ānanda, mayā dhammo ca vinayo ca desito paññatto, so vo mamaccayena satthā. Yathā kho panānanda, etarahi bhikkhū aññamaññaṃ āvusovādena samudācaranti, na kho mamaccayena evaṃ samudācaritabbaṃ. Theratarena, ānanda, bhikkhunā navakataro bhikkhu nāmena vā gottena vā āvusovādena vā samudācaritabbo. Navakatarena bhikkhunā therataro bhikkhu ‘bhante’ti vā ‘āyasmā’ti vā samudācaritabbo. Ākaṅkhamāno, ānanda, saṅgho mamaccayena khuddānukhuddakāni sikkhāpadāni samūhanatu. Channassa, ānanda, bhikkhuno mamaccayena brahmadaṇḍo dātabbo’’ti. ‘‘Katamo pana, bhante, brahmadaṇḍo’’ti? ‘‘Channo, ānanda, bhikkhu yaṃ iccheyya, taṃ vadeyya. So bhikkhūhi neva vattabbo, na ovaditabbo, na anusāsitabbo’’ti.
౨౧౭. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘సియా ఖో పన, భిక్ఖవే, ఏకభిక్ఖుస్సాపి కఙ్ఖా వా విమతి వా బుద్ధే వా ధమ్మే వా సఙ్ఘే వా మగ్గే వా పటిపదాయ వా, పుచ్ఛథ, భిక్ఖవే, మా పచ్ఛా విప్పటిసారినో అహువత్థ – ‘సమ్ముఖీభూతో నో సత్థా అహోసి , న మయం సక్ఖిమ్హా భగవన్తం సమ్ముఖా పటిపుచ్ఛితు’’’ న్తి. ఏవం వుత్తే తే భిక్ఖూ తుణ్హీ అహేసుం. దుతియమ్పి ఖో భగవా…పే॰… తతియమ్పి ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘సియా ఖో పన, భిక్ఖవే, ఏకభిక్ఖుస్సాపి కఙ్ఖా వా విమతి వా బుద్ధే వా ధమ్మే వా సఙ్ఘే వా మగ్గే వా పటిపదాయ వా, పుచ్ఛథ, భిక్ఖవే, మా పచ్ఛా విప్పటిసారినో అహువత్థ – ‘సమ్ముఖీభూతో నో సత్థా అహోసి , న మయం సక్ఖిమ్హా భగవన్తం సమ్ముఖా పటిపుచ్ఛితు’’’ న్తి. తతియమ్పి ఖో తే భిక్ఖూ తుణ్హీ అహేసుం. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘సియా ఖో పన, భిక్ఖవే, సత్థుగారవేనపి న పుచ్ఛేయ్యాథ. సహాయకోపి, భిక్ఖవే, సహాయకస్స ఆరోచేతూ’’తి. ఏవం వుత్తే తే భిక్ఖూ తుణ్హీ అహేసుం. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అచ్ఛరియం, భన్తే, అబ్భుతం, భన్తే, ఏవం పసన్నో అహం, భన్తే, ఇమస్మిం భిక్ఖుసఙ్ఘే, ‘నత్థి ఏకభిక్ఖుస్సాపి కఙ్ఖా వా విమతి వా బుద్ధే వా ధమ్మే వా సఙ్ఘే వా మగ్గే వా పటిపదాయ వా’’’తి. ‘‘పసాదా ఖో త్వం, ఆనన్ద, వదేసి, ఞాణమేవ హేత్థ, ఆనన్ద, తథాగతస్స. నత్థి ఇమస్మిం భిక్ఖుసఙ్ఘే ఏకభిక్ఖుస్సాపి కఙ్ఖా వా విమతి వా బుద్ధే వా ధమ్మే వా సఙ్ఘే వా మగ్గే వా పటిపదాయ వా. ఇమేసఞ్హి, ఆనన్ద, పఞ్చన్నం భిక్ఖుసతానం యో పచ్ఛిమకో భిక్ఖు, సో సోతాపన్నో అవినిపాతధమ్మో నియతో సమ్బోధిపరాయణో’’తి.
217. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘siyā kho pana, bhikkhave, ekabhikkhussāpi kaṅkhā vā vimati vā buddhe vā dhamme vā saṅghe vā magge vā paṭipadāya vā, pucchatha, bhikkhave, mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha – ‘sammukhībhūto no satthā ahosi , na mayaṃ sakkhimhā bhagavantaṃ sammukhā paṭipucchitu’’’ nti. Evaṃ vutte te bhikkhū tuṇhī ahesuṃ. Dutiyampi kho bhagavā…pe… tatiyampi kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘siyā kho pana, bhikkhave, ekabhikkhussāpi kaṅkhā vā vimati vā buddhe vā dhamme vā saṅghe vā magge vā paṭipadāya vā, pucchatha, bhikkhave, mā pacchā vippaṭisārino ahuvattha – ‘sammukhībhūto no satthā ahosi , na mayaṃ sakkhimhā bhagavantaṃ sammukhā paṭipucchitu’’’ nti. Tatiyampi kho te bhikkhū tuṇhī ahesuṃ. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘siyā kho pana, bhikkhave, satthugāravenapi na puccheyyātha. Sahāyakopi, bhikkhave, sahāyakassa ārocetū’’ti. Evaṃ vutte te bhikkhū tuṇhī ahesuṃ. Atha kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, evaṃ pasanno ahaṃ, bhante, imasmiṃ bhikkhusaṅghe, ‘natthi ekabhikkhussāpi kaṅkhā vā vimati vā buddhe vā dhamme vā saṅghe vā magge vā paṭipadāya vā’’’ti. ‘‘Pasādā kho tvaṃ, ānanda, vadesi, ñāṇameva hettha, ānanda, tathāgatassa. Natthi imasmiṃ bhikkhusaṅghe ekabhikkhussāpi kaṅkhā vā vimati vā buddhe vā dhamme vā saṅghe vā magge vā paṭipadāya vā. Imesañhi, ānanda, pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ yo pacchimako bhikkhu, so sotāpanno avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’’ti.
౨౧౮. అథ ఖో భగవా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘హన్ద దాని, భిక్ఖవే, ఆమన్తయామి వో, వయధమ్మా సఙ్ఖారా అప్పమాదేన సమ్పాదేథా’’తి. అయం తథాగతస్స పచ్ఛిమా వాచా.
218. Atha kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘handa dāni, bhikkhave, āmantayāmi vo, vayadhammā saṅkhārā appamādena sampādethā’’ti. Ayaṃ tathāgatassa pacchimā vācā.
పరినిబ్బుతకథా
Parinibbutakathā
౨౧౯. అథ ఖో భగవా పఠమం ఝానం సమాపజ్జి, పఠమజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా దుతియం ఝానం సమాపజ్జి, దుతియజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా తతియం ఝానం సమాపజ్జి, తతియజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి. చతుత్థజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా ఆకాసానఞ్చాయతనం సమాపజ్జి, ఆకాసానఞ్చాయతనసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమాపజ్జి, విఞ్ఞాణఞ్చాయతనసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమాపజ్జి, ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమాపజ్జి, నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా సఞ్ఞావేదయితనిరోధం సమాపజ్జి.
219. Atha kho bhagavā paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajji, paṭhamajjhānā vuṭṭhahitvā dutiyaṃ jhānaṃ samāpajji, dutiyajjhānā vuṭṭhahitvā tatiyaṃ jhānaṃ samāpajji, tatiyajjhānā vuṭṭhahitvā catutthaṃ jhānaṃ samāpajji. Catutthajjhānā vuṭṭhahitvā ākāsānañcāyatanaṃ samāpajji, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā vuṭṭhahitvā viññāṇañcāyatanaṃ samāpajji, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā vuṭṭhahitvā ākiñcaññāyatanaṃ samāpajji, ākiñcaññāyatanasamāpattiyā vuṭṭhahitvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajji, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā vuṭṭhahitvā saññāvedayitanirodhaṃ samāpajji.
అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో ఆయస్మన్తం అనురుద్ధం ఏతదవోచ – ‘‘పరినిబ్బుతో, భన్తే అనురుద్ధ , భగవా’’తి. ‘‘నావుసో ఆనన్ద, భగవా పరినిబ్బుతో, సఞ్ఞావేదయితనిరోధం సమాపన్నో’’తి.
Atha kho āyasmā ānando āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavoca – ‘‘parinibbuto, bhante anuruddha , bhagavā’’ti. ‘‘Nāvuso ānanda, bhagavā parinibbuto, saññāvedayitanirodhaṃ samāpanno’’ti.
అథ ఖో భగవా సఞ్ఞావేదయితనిరోధసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనం సమాపజ్జి, నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనం సమాపజ్జి, ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా విఞ్ఞాణఞ్చాయతనం సమాపజ్జి, విఞ్ఞాణఞ్చాయతనసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా ఆకాసానఞ్చాయతనం సమాపజ్జి, ఆకాసానఞ్చాయతనసమాపత్తియా వుట్ఠహిత్వా చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి, చతుత్థజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా తతియం ఝానం సమాపజ్జి, తతియజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా దుతియం ఝానం సమాపజ్జి, దుతియజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా పఠమం ఝానం సమాపజ్జి, పఠమజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా దుతియం ఝానం సమాపజ్జి, దుతియజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా తతియం ఝానం సమాపజ్జి, తతియజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా చతుత్థం ఝానం సమాపజ్జి, చతుత్థజ్ఝానా వుట్ఠహిత్వా సమనన్తరా భగవా పరినిబ్బాయి.
Atha kho bhagavā saññāvedayitanirodhasamāpattiyā vuṭṭhahitvā nevasaññānāsaññāyatanaṃ samāpajji, nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā vuṭṭhahitvā ākiñcaññāyatanaṃ samāpajji, ākiñcaññāyatanasamāpattiyā vuṭṭhahitvā viññāṇañcāyatanaṃ samāpajji, viññāṇañcāyatanasamāpattiyā vuṭṭhahitvā ākāsānañcāyatanaṃ samāpajji, ākāsānañcāyatanasamāpattiyā vuṭṭhahitvā catutthaṃ jhānaṃ samāpajji, catutthajjhānā vuṭṭhahitvā tatiyaṃ jhānaṃ samāpajji, tatiyajjhānā vuṭṭhahitvā dutiyaṃ jhānaṃ samāpajji, dutiyajjhānā vuṭṭhahitvā paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajji, paṭhamajjhānā vuṭṭhahitvā dutiyaṃ jhānaṃ samāpajji, dutiyajjhānā vuṭṭhahitvā tatiyaṃ jhānaṃ samāpajji, tatiyajjhānā vuṭṭhahitvā catutthaṃ jhānaṃ samāpajji, catutthajjhānā vuṭṭhahitvā samanantarā bhagavā parinibbāyi.
౨౨౦. పరినిబ్బుతే భగవతి సహ పరినిబ్బానా మహాభూమిచాలో అహోసి భింసనకో సలోమహంసో. దేవదున్దుభియో చ ఫలింసు. పరినిబ్బుతే భగవతి సహ పరినిబ్బానా బ్రహ్మాసహమ్పతి ఇమం గాథం అభాసి –
220. Parinibbute bhagavati saha parinibbānā mahābhūmicālo ahosi bhiṃsanako salomahaṃso. Devadundubhiyo ca phaliṃsu. Parinibbute bhagavati saha parinibbānā brahmāsahampati imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘సబ్బేవ నిక్ఖిపిస్సన్తి, భూతా లోకే సముస్సయం;
‘‘Sabbeva nikkhipissanti, bhūtā loke samussayaṃ;
యత్థ ఏతాదిసో సత్థా, లోకే అప్పటిపుగ్గలో;
Yattha etādiso satthā, loke appaṭipuggalo;
తథాగతో బలప్పత్తో, సమ్బుద్ధో పరినిబ్బుతో’’తి.
Tathāgato balappatto, sambuddho parinibbuto’’ti.
౨౨౧. పరినిబ్బుతే భగవతి సహ పరినిబ్బానా సక్కో దేవానమిన్దో ఇమం గాథం అభాసి –
221. Parinibbute bhagavati saha parinibbānā sakko devānamindo imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘అనిచ్చా వత సఙ్ఖారా, ఉప్పాదవయధమ్మినో;
‘‘Aniccā vata saṅkhārā, uppādavayadhammino;
ఉప్పజ్జిత్వా నిరుజ్ఝన్తి, తేసం వూపసమో సుఖో’’తి.
Uppajjitvā nirujjhanti, tesaṃ vūpasamo sukho’’ti.
౨౨౨. పరినిబ్బుతే భగవతి సహ పరినిబ్బానా ఆయస్మా అనురుద్ధో ఇమా గాథాయో అభాసి –
222. Parinibbute bhagavati saha parinibbānā āyasmā anuruddho imā gāthāyo abhāsi –
‘‘నాహు అస్సాసపస్సాసో, ఠితచిత్తస్స తాదినో;
‘‘Nāhu assāsapassāso, ṭhitacittassa tādino;
అనేజో సన్తిమారబ్భ, యం కాలమకరీ ముని.
Anejo santimārabbha, yaṃ kālamakarī muni.
‘‘అసల్లీనేన చిత్తేన, వేదనం అజ్ఝవాసయి;
‘‘Asallīnena cittena, vedanaṃ ajjhavāsayi;
పజ్జోతస్సేవ నిబ్బానం, విమోక్ఖో చేతసో అహూ’’తి.
Pajjotasseva nibbānaṃ, vimokkho cetaso ahū’’ti.
౨౨౩. పరినిబ్బుతే భగవతి సహ పరినిబ్బానా ఆయస్మా ఆనన్దో ఇమం గాథం అభాసి –
223. Parinibbute bhagavati saha parinibbānā āyasmā ānando imaṃ gāthaṃ abhāsi –
‘‘తదాసి యం భింసనకం, తదాసి లోమహంసనం;
‘‘Tadāsi yaṃ bhiṃsanakaṃ, tadāsi lomahaṃsanaṃ;
సబ్బాకారవరూపేతే, సమ్బుద్ధే పరినిబ్బుతే’’తి.
Sabbākāravarūpete, sambuddhe parinibbute’’ti.
౨౨౪. పరినిబ్బుతే భగవతి యే తే తత్థ భిక్ఖూ అవీతరాగా అప్పేకచ్చే బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, ఛిన్నపాతం పపతన్తి, ఆవట్టన్తి వివట్టన్తి, ‘‘అతిఖిప్పం భగవా పరినిబ్బుతో , అతిఖిప్పం సుగతో పరినిబ్బుతో, అతిఖిప్పం చక్ఖుం లోకే అన్తరహితో’’తి. యే పన తే భిక్ఖూ వీతరాగా, తే సతా సమ్పజానా అధివాసేన్తి – ‘‘అనిచ్చా సఙ్ఖారా, తం కుతేత్థ లబ్భా’’తి.
224. Parinibbute bhagavati ye te tattha bhikkhū avītarāgā appekacce bāhā paggayha kandanti, chinnapātaṃ papatanti, āvaṭṭanti vivaṭṭanti, ‘‘atikhippaṃ bhagavā parinibbuto , atikhippaṃ sugato parinibbuto, atikhippaṃ cakkhuṃ loke antarahito’’ti. Ye pana te bhikkhū vītarāgā, te satā sampajānā adhivāsenti – ‘‘aniccā saṅkhārā, taṃ kutettha labbhā’’ti.
౨౨౫. అథ ఖో ఆయస్మా అనురుద్ధో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అలం, ఆవుసో, మా సోచిత్థ మా పరిదేవిత్థ. నను ఏతం, ఆవుసో, భగవతా పటికచ్చేవ అక్ఖాతం – ‘సబ్బేహేవ పియేహి మనాపేహి నానాభావో వినాభావో అఞ్ఞథాభావో’. తం కుతేత్థ, ఆవుసో, లబ్భా. ‘యం తం జాతం భూతం సఙ్ఖతం పలోకధమ్మం, తం వత మా పలుజ్జీ’తి, నేతం ఠానం విజ్జతి . దేవతా, ఆవుసో, ఉజ్ఝాయన్తీ’’తి. ‘‘కథంభూతా పన, భన్తే, ఆయస్మా అనురుద్ధో దేవతా మనసి కరోతీ’’తి 227?
225. Atha kho āyasmā anuruddho bhikkhū āmantesi – ‘‘alaṃ, āvuso, mā socittha mā paridevittha. Nanu etaṃ, āvuso, bhagavatā paṭikacceva akkhātaṃ – ‘sabbeheva piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo’. Taṃ kutettha, āvuso, labbhā. ‘Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata mā palujjī’ti, netaṃ ṭhānaṃ vijjati . Devatā, āvuso, ujjhāyantī’’ti. ‘‘Kathaṃbhūtā pana, bhante, āyasmā anuruddho devatā manasi karotī’’ti 228?
‘‘సన్తావుసో ఆనన్ద, దేవతా ఆకాసే పథవీసఞ్ఞినియో కేసే పకిరియ కన్దన్తి, బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, ఛిన్నపాతం పపతన్తి, ఆవట్టన్తి, వివట్టన్తి – ‘అతిఖిప్పం భగవా పరినిబ్బుతో, అతిఖిప్పం సుగతో పరినిబ్బుతో, అతిఖిప్పం చక్ఖుం లోకే అన్తరహితో’తి. సన్తావుసో ఆనన్ద, దేవతా పథవియా పథవీసఞ్ఞినియో కేసే పకిరియ కన్దన్తి, బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, ఛిన్నపాతం పపతన్తి, ఆవట్టన్తి, వివట్టన్తి – ‘అతిఖిప్పం భగవా పరినిబ్బుతో , అతిఖిప్పం సుగతో పరినిబ్బుతో, అతిఖిప్పం చక్ఖుం లోకే అన్తరహితో’తి. యా పన తా దేవతా వీతరాగా, తా సతా సమ్పజానా అధివాసేన్తి – ‘అనిచ్చా సఙ్ఖారా, తం కుతేత్థ లబ్భా’తి. అథ ఖో ఆయస్మా చ అనురుద్ధో ఆయస్మా చ ఆనన్దో తం రత్తావసేసం ధమ్మియా కథాయ వీతినామేసుం.
‘‘Santāvuso ānanda, devatā ākāse pathavīsaññiniyo kese pakiriya kandanti, bāhā paggayha kandanti, chinnapātaṃ papatanti, āvaṭṭanti, vivaṭṭanti – ‘atikhippaṃ bhagavā parinibbuto, atikhippaṃ sugato parinibbuto, atikhippaṃ cakkhuṃ loke antarahito’ti. Santāvuso ānanda, devatā pathaviyā pathavīsaññiniyo kese pakiriya kandanti, bāhā paggayha kandanti, chinnapātaṃ papatanti, āvaṭṭanti, vivaṭṭanti – ‘atikhippaṃ bhagavā parinibbuto , atikhippaṃ sugato parinibbuto, atikhippaṃ cakkhuṃ loke antarahito’ti. Yā pana tā devatā vītarāgā, tā satā sampajānā adhivāsenti – ‘aniccā saṅkhārā, taṃ kutettha labbhā’ti. Atha kho āyasmā ca anuruddho āyasmā ca ānando taṃ rattāvasesaṃ dhammiyā kathāya vītināmesuṃ.
౨౨౬. అథ ఖో ఆయస్మా అనురుద్ధో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఆమన్తేసి – ‘‘గచ్ఛావుసో ఆనన్ద, కుసినారం పవిసిత్వా కోసినారకానం మల్లానం ఆరోచేహి – ‘పరినిబ్బుతో, వాసేట్ఠా, భగవా, యస్సదాని కాలం మఞ్ఞథా’’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో ఆయస్మతో అనురుద్ధస్స పటిస్సుత్వా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ అత్తదుతియో కుసినారం పావిసి. తేన ఖో పన సమయేన కోసినారకా మల్లా సన్ధాగారే సన్నిపతితా హోన్తి తేనేవ కరణీయేన. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో యేన కోసినారకానం మల్లానం సన్ధాగారం తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా కోసినారకానం మల్లానం ఆరోచేసి – ‘పరినిబ్బుతో, వాసేట్ఠా, భగవా, యస్సదాని కాలం మఞ్ఞథా’తి. ఇదమాయస్మతో ఆనన్దస్స వచనం సుత్వా మల్లా చ మల్లపుత్తా చ మల్లసుణిసా చ మల్లపజాపతియో చ అఘావినో దుమ్మనా చేతోదుక్ఖసమప్పితా అప్పేకచ్చే కేసే పకిరియ కన్దన్తి, బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, ఛిన్నపాతం పపతన్తి, ఆవట్టన్తి, వివట్టన్తి – ‘‘అతిఖిప్పం భగవా పరినిబ్బుతో, అతిఖిప్పం సుగతో పరినిబ్బుతో, అతిఖిప్పం చక్ఖుం లోకే అన్తరహితో’’తి.
226. Atha kho āyasmā anuruddho āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘gacchāvuso ānanda, kusināraṃ pavisitvā kosinārakānaṃ mallānaṃ ārocehi – ‘parinibbuto, vāseṭṭhā, bhagavā, yassadāni kālaṃ maññathā’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando āyasmato anuruddhassa paṭissutvā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya attadutiyo kusināraṃ pāvisi. Tena kho pana samayena kosinārakā mallā sandhāgāre sannipatitā honti teneva karaṇīyena. Atha kho āyasmā ānando yena kosinārakānaṃ mallānaṃ sandhāgāraṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā kosinārakānaṃ mallānaṃ ārocesi – ‘parinibbuto, vāseṭṭhā, bhagavā, yassadāni kālaṃ maññathā’ti. Idamāyasmato ānandassa vacanaṃ sutvā mallā ca mallaputtā ca mallasuṇisā ca mallapajāpatiyo ca aghāvino dummanā cetodukkhasamappitā appekacce kese pakiriya kandanti, bāhā paggayha kandanti, chinnapātaṃ papatanti, āvaṭṭanti, vivaṭṭanti – ‘‘atikhippaṃ bhagavā parinibbuto, atikhippaṃ sugato parinibbuto, atikhippaṃ cakkhuṃ loke antarahito’’ti.
బుద్ధసరీరపూజా
Buddhasarīrapūjā
౨౨౭. అథ ఖో కోసినారకా మల్లా పురిసే ఆణాపేసుం – ‘‘తేన హి, భణే, కుసినారాయం గన్ధమాలఞ్చ సబ్బఞ్చ తాళావచరం సన్నిపాతేథా’’తి. అథ ఖో కోసినారకా మల్లా గన్ధమాలఞ్చ సబ్బఞ్చ తాళావచరం పఞ్చ చ దుస్సయుగసతాని ఆదాయ యేన ఉపవత్తనం మల్లానం సాలవనం, యేన భగవతో సరీరం తేనుపసఙ్కమింసు; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతో సరీరం నచ్చేహి గీతేహి వాదితేహి మాలేహి గన్ధేహి సక్కరోన్తా గరుం కరోన్తా మానేన్తా పూజేన్తా చేలవితానాని కరోన్తా మణ్డలమాళే పటియాదేన్తా ఏకదివసం వీతినామేసుం.
227. Atha kho kosinārakā mallā purise āṇāpesuṃ – ‘‘tena hi, bhaṇe, kusinārāyaṃ gandhamālañca sabbañca tāḷāvacaraṃ sannipātethā’’ti. Atha kho kosinārakā mallā gandhamālañca sabbañca tāḷāvacaraṃ pañca ca dussayugasatāni ādāya yena upavattanaṃ mallānaṃ sālavanaṃ, yena bhagavato sarīraṃ tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavato sarīraṃ naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garuṃ karontā mānentā pūjentā celavitānāni karontā maṇḍalamāḷe paṭiyādentā ekadivasaṃ vītināmesuṃ.
అథ ఖో కోసినారకానం మల్లానం ఏతదహోసి – ‘‘అతివికాలో ఖో అజ్జ భగవతో సరీరం ఝాపేతుం, స్వే దాని మయం భగవతో సరీరం ఝాపేస్సామా’’తి. అథ ఖో కోసినారకా మల్లా భగవతో సరీరం నచ్చేహి గీతేహి వాదితేహి మాలేహి గన్ధేహి సక్కరోన్తా గరుం కరోన్తా మానేన్తా పూజేన్తా చేలవితానాని కరోన్తా మణ్డలమాళే పటియాదేన్తా దుతియమ్పి దివసం వీతినామేసుం, తతియమ్పి దివసం వీతినామేసుం, చతుత్థమ్పి దివసం వీతినామేసుం, పఞ్చమమ్పి దివసం వీతినామేసుం, ఛట్ఠమ్పి దివసం వీతినామేసుం.
Atha kho kosinārakānaṃ mallānaṃ etadahosi – ‘‘ativikālo kho ajja bhagavato sarīraṃ jhāpetuṃ, sve dāni mayaṃ bhagavato sarīraṃ jhāpessāmā’’ti. Atha kho kosinārakā mallā bhagavato sarīraṃ naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garuṃ karontā mānentā pūjentā celavitānāni karontā maṇḍalamāḷe paṭiyādentā dutiyampi divasaṃ vītināmesuṃ, tatiyampi divasaṃ vītināmesuṃ, catutthampi divasaṃ vītināmesuṃ, pañcamampi divasaṃ vītināmesuṃ, chaṭṭhampi divasaṃ vītināmesuṃ.
అథ ఖో సత్తమం దివసం కోసినారకానం మల్లానం ఏతదహోసి – ‘‘మయం భగవతో సరీరం నచ్చేహి గీతేహి వాదితేహి మాలేహి గన్ధేహి సక్కరోన్తా గరుం కరోన్తా మానేన్తా పూజేన్తా దక్ఖిణేన దక్ఖిణం నగరస్స హరిత్వా బాహిరేన బాహిరం దక్ఖిణతో నగరస్స భగవతో సరీరం ఝాపేస్సామా’’తి.
Atha kho sattamaṃ divasaṃ kosinārakānaṃ mallānaṃ etadahosi – ‘‘mayaṃ bhagavato sarīraṃ naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garuṃ karontā mānentā pūjentā dakkhiṇena dakkhiṇaṃ nagarassa haritvā bāhirena bāhiraṃ dakkhiṇato nagarassa bhagavato sarīraṃ jhāpessāmā’’ti.
౨౨౮. తేన ఖో పన సమయేన అట్ఠ మల్లపామోక్ఖా సీసంన్హాతా అహతాని వత్థాని నివత్థా ‘‘మయం భగవతో సరీరం ఉచ్చారేస్సామా’’తి న సక్కోన్తి ఉచ్చారేతుం. అథ ఖో కోసినారకా మల్లా ఆయస్మన్తం అనురుద్ధం ఏతదవోచుం – ‘‘కో ను ఖో, భన్తే అనురుద్ధ, హేతు కో పచ్చయో, యేనిమే అట్ఠ మల్లపామోక్ఖా సీసంన్హాతా అహతాని వత్థాని నివత్థా ‘మయం భగవతో సరీరం ఉచ్చారేస్సామా’తి న సక్కోన్తి ఉచ్చారేతు’’న్తి? ‘‘అఞ్ఞథా ఖో, వాసేట్ఠా, తుమ్హాకం అధిప్పాయో, అఞ్ఞథా దేవతానం అధిప్పాయో’’తి. ‘‘కథం పన, భన్తే, దేవతానం అధిప్పాయో’’తి? ‘‘తుమ్హాకం ఖో, వాసేట్ఠా, అధిప్పాయో – ‘మయం భగవతో సరీరం నచ్చేహి గీతేహి వాదితేహి మాలేహి గన్ధేహి సక్కరోన్తా గరుం కరోన్తా మానేన్తా పూజేన్తా దక్ఖిణేన దక్ఖిణం నగరస్స హరిత్వా బాహిరేన బాహిరం దక్ఖిణతో నగరస్స భగవతో సరీరం ఝాపేస్సామా’తి; దేవతానం ఖో, వాసేట్ఠా, అధిప్పాయో – ‘మయం భగవతో సరీరం దిబ్బేహి నచ్చేహి గీతేహి వాదితేహి గన్ధేహి సక్కరోన్తా గరుం కరోన్తా మానేన్తా పూజేన్తా ఉత్తరేన ఉత్తరం నగరస్స హరిత్వా ఉత్తరేన ద్వారేన నగరం పవేసేత్వా మజ్ఝేన మజ్ఝం నగరస్స హరిత్వా పురత్థిమేన ద్వారేన నిక్ఖమిత్వా పురత్థిమతో నగరస్స మకుటబన్ధనం నామ మల్లానం చేతియం ఏత్థ భగవతో సరీరం ఝాపేస్సామా’తి. ‘‘యథా, భన్తే, దేవతానం అధిప్పాయో, తథా హోతూ’’తి.
228. Tena kho pana samayena aṭṭha mallapāmokkhā sīsaṃnhātā ahatāni vatthāni nivatthā ‘‘mayaṃ bhagavato sarīraṃ uccāressāmā’’ti na sakkonti uccāretuṃ. Atha kho kosinārakā mallā āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavocuṃ – ‘‘ko nu kho, bhante anuruddha, hetu ko paccayo, yenime aṭṭha mallapāmokkhā sīsaṃnhātā ahatāni vatthāni nivatthā ‘mayaṃ bhagavato sarīraṃ uccāressāmā’ti na sakkonti uccāretu’’nti? ‘‘Aññathā kho, vāseṭṭhā, tumhākaṃ adhippāyo, aññathā devatānaṃ adhippāyo’’ti. ‘‘Kathaṃ pana, bhante, devatānaṃ adhippāyo’’ti? ‘‘Tumhākaṃ kho, vāseṭṭhā, adhippāyo – ‘mayaṃ bhagavato sarīraṃ naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garuṃ karontā mānentā pūjentā dakkhiṇena dakkhiṇaṃ nagarassa haritvā bāhirena bāhiraṃ dakkhiṇato nagarassa bhagavato sarīraṃ jhāpessāmā’ti; devatānaṃ kho, vāseṭṭhā, adhippāyo – ‘mayaṃ bhagavato sarīraṃ dibbehi naccehi gītehi vāditehi gandhehi sakkarontā garuṃ karontā mānentā pūjentā uttarena uttaraṃ nagarassa haritvā uttarena dvārena nagaraṃ pavesetvā majjhena majjhaṃ nagarassa haritvā puratthimena dvārena nikkhamitvā puratthimato nagarassa makuṭabandhanaṃ nāma mallānaṃ cetiyaṃ ettha bhagavato sarīraṃ jhāpessāmā’ti. ‘‘Yathā, bhante, devatānaṃ adhippāyo, tathā hotū’’ti.
౨౨౯. తేన ఖో పన సమయేన కుసినారా యావ సన్ధిసమలసంకటీరా జణ్ణుమత్తేన ఓధినా మన్దారవపుప్ఫేహి సన్థతా 229 హోతి. అథ ఖో దేవతా చ కోసినారకా చ మల్లా భగవతో సరీరం దిబ్బేహి చ మానుసకేహి చ నచ్చేహి గీతేహి వాదితేహి మాలేహి గన్ధేహి సక్కరోన్తా గరుం కరోన్తా మానేన్తా పూజేన్తా ఉత్తరేన ఉత్తరం నగరస్స హరిత్వా ఉత్తరేన ద్వారేన నగరం పవేసేత్వా మజ్ఝేన మజ్ఝం నగరస్స హరిత్వా పురత్థిమేన ద్వారేన నిక్ఖమిత్వా పురత్థిమతో నగరస్స మకుటబన్ధనం నామ మల్లానం చేతియం ఏత్థ చ భగవతో సరీరం నిక్ఖిపింసు.
229. Tena kho pana samayena kusinārā yāva sandhisamalasaṃkaṭīrā jaṇṇumattena odhinā mandāravapupphehi santhatā 230 hoti. Atha kho devatā ca kosinārakā ca mallā bhagavato sarīraṃ dibbehi ca mānusakehi ca naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkarontā garuṃ karontā mānentā pūjentā uttarena uttaraṃ nagarassa haritvā uttarena dvārena nagaraṃ pavesetvā majjhena majjhaṃ nagarassa haritvā puratthimena dvārena nikkhamitvā puratthimato nagarassa makuṭabandhanaṃ nāma mallānaṃ cetiyaṃ ettha ca bhagavato sarīraṃ nikkhipiṃsu.
౨౩౦. అథ ఖో కోసినారకా మల్లా ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచుం – ‘‘కథం మయం, భన్తే ఆనన్ద, తథాగతస్స సరీరే పటిపజ్జామా’’తి? ‘‘యథా ఖో, వాసేట్ఠా, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరే పటిపజ్జన్తి, ఏవం తథాగతస్స సరీరే పటిపజ్జితబ్బ’’న్తి. ‘‘కథం పన, భన్తే ఆనన్ద, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరే పటిపజ్జన్తీ’’తి? ‘‘రఞ్ఞో, వాసేట్ఠా, చక్కవత్తిస్స సరీరం అహతేన వత్థేన వేఠేన్తి, అహతేన వత్థేన వేఠేత్వా విహతేన కప్పాసేన వేఠేన్తి, విహతేన కప్పాసేన వేఠేత్వా అహతేన వత్థేన వేఠేన్తి. ఏతేన ఉపాయేన పఞ్చహి యుగసతేహి రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరం వేఠేత్వా ఆయసాయ తేలదోణియా పక్ఖిపిత్వా అఞ్ఞిస్సా ఆయసాయ దోణియా పటికుజ్జిత్వా సబ్బగన్ధానం చితకం కరిత్వా రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరం ఝాపేన్తి. చాతుమహాపథే రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స థూపం కరోన్తి . ఏవం ఖో, వాసేట్ఠా, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరే పటిపజ్జన్తి. యథా ఖో, వాసేట్ఠా, రఞ్ఞో చక్కవత్తిస్స సరీరే పటిపజ్జన్తి, ఏవం తథాగతస్స సరీరే పటిపజ్జితబ్బం. చాతుమహాపథే తథాగతస్స థూపో కాతబ్బో. తత్థ యే మాలం వా గన్ధం వా చుణ్ణకం వా ఆరోపేస్సన్తి వా అభివాదేస్సన్తి వా చిత్తం వా పసాదేస్సన్తి, తేసం తం భవిస్సతి దీఘరత్తం హితాయ సుఖాయా’’తి. అథ ఖో కోసినారకా మల్లా పురిసే ఆణాపేసుం – ‘‘తేన హి, భణే, మల్లానం విహతం కప్పాసం సన్నిపాతేథా’’తి.
230. Atha kho kosinārakā mallā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocuṃ – ‘‘kathaṃ mayaṃ, bhante ānanda, tathāgatassa sarīre paṭipajjāmā’’ti? ‘‘Yathā kho, vāseṭṭhā, rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti, evaṃ tathāgatassa sarīre paṭipajjitabba’’nti. ‘‘Kathaṃ pana, bhante ānanda, rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjantī’’ti? ‘‘Rañño, vāseṭṭhā, cakkavattissa sarīraṃ ahatena vatthena veṭhenti, ahatena vatthena veṭhetvā vihatena kappāsena veṭhenti, vihatena kappāsena veṭhetvā ahatena vatthena veṭhenti. Etena upāyena pañcahi yugasatehi rañño cakkavattissa sarīraṃ veṭhetvā āyasāya teladoṇiyā pakkhipitvā aññissā āyasāya doṇiyā paṭikujjitvā sabbagandhānaṃ citakaṃ karitvā rañño cakkavattissa sarīraṃ jhāpenti. Cātumahāpathe rañño cakkavattissa thūpaṃ karonti . Evaṃ kho, vāseṭṭhā, rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti. Yathā kho, vāseṭṭhā, rañño cakkavattissa sarīre paṭipajjanti, evaṃ tathāgatassa sarīre paṭipajjitabbaṃ. Cātumahāpathe tathāgatassa thūpo kātabbo. Tattha ye mālaṃ vā gandhaṃ vā cuṇṇakaṃ vā āropessanti vā abhivādessanti vā cittaṃ vā pasādessanti, tesaṃ taṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti. Atha kho kosinārakā mallā purise āṇāpesuṃ – ‘‘tena hi, bhaṇe, mallānaṃ vihataṃ kappāsaṃ sannipātethā’’ti.
అథ ఖో కోసినారకా మల్లా భగవతో సరీరం అహతేన వత్థేన వేఠేత్వా విహతేన కప్పాసేన వేఠేసుం, విహతేన కప్పాసేన వేఠేత్వా అహతేన వత్థేన వేఠేసుం. ఏతేన ఉపాయేన పఞ్చహి యుగసతేహి భగవతో సరీరం వేఠేత్వా ఆయసాయ తేలదోణియా పక్ఖిపిత్వా అఞ్ఞిస్సా ఆయసాయ దోణియా పటికుజ్జిత్వా సబ్బగన్ధానం చితకం కరిత్వా భగవతో సరీరం చితకం ఆరోపేసుం.
Atha kho kosinārakā mallā bhagavato sarīraṃ ahatena vatthena veṭhetvā vihatena kappāsena veṭhesuṃ, vihatena kappāsena veṭhetvā ahatena vatthena veṭhesuṃ. Etena upāyena pañcahi yugasatehi bhagavato sarīraṃ veṭhetvā āyasāya teladoṇiyā pakkhipitvā aññissā āyasāya doṇiyā paṭikujjitvā sabbagandhānaṃ citakaṃ karitvā bhagavato sarīraṃ citakaṃ āropesuṃ.
మహాకస్సపత్థేరవత్థు
Mahākassapattheravatthu
౨౩౧. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా మహాకస్సపో పావాయ కుసినారం అద్ధానమగ్గప్పటిప్పన్నో హోతి మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం పఞ్చమత్తేహి భిక్ఖుసతేహి. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో మగ్గా ఓక్కమ్మ అఞ్ఞతరస్మిం రుక్ఖమూలే నిసీది. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో ఆజీవకో కుసినారాయ మన్దారవపుప్ఫం గహేత్వా పావం అద్ధానమగ్గప్పటిప్పన్నో హోతి. అద్దసా ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో తం ఆజీవకం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం, దిస్వా తం ఆజీవకం ఏతదవోచ – ‘‘అపావుసో, అమ్హాకం సత్థారం జానాసీ’’తి? ‘‘ఆమావుసో, జానామి, అజ్జ సత్తాహపరినిబ్బుతో సమణో గోతమో. తతో మే ఇదం మన్దారవపుప్ఫం గహిత’’న్తి. తత్థ యే తే భిక్ఖూ అవీతరాగా అప్పేకచ్చే బాహా పగ్గయ్హ కన్దన్తి, ఛిన్నపాతం పపతన్తి, ఆవట్టన్తి, వివట్టన్తి – ‘‘అతిఖిప్పం భగవా పరినిబ్బుతో, అతిఖిప్పం సుగతో పరినిబ్బుతో, అతిఖిప్పం చక్ఖుం లోకే అన్తరహితో’’తి. యే పన తే భిక్ఖూ వీతరాగా, తే సతా సమ్పజానా అధివాసేన్తి – ‘‘అనిచ్చా సఙ్ఖారా, తం కుతేత్థ లబ్భా’’తి.
231. Tena kho pana samayena āyasmā mahākassapo pāvāya kusināraṃ addhānamaggappaṭippanno hoti mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi. Atha kho āyasmā mahākassapo maggā okkamma aññatarasmiṃ rukkhamūle nisīdi. Tena kho pana samayena aññataro ājīvako kusinārāya mandāravapupphaṃ gahetvā pāvaṃ addhānamaggappaṭippanno hoti. Addasā kho āyasmā mahākassapo taṃ ājīvakaṃ dūratova āgacchantaṃ, disvā taṃ ājīvakaṃ etadavoca – ‘‘apāvuso, amhākaṃ satthāraṃ jānāsī’’ti? ‘‘Āmāvuso, jānāmi, ajja sattāhaparinibbuto samaṇo gotamo. Tato me idaṃ mandāravapupphaṃ gahita’’nti. Tattha ye te bhikkhū avītarāgā appekacce bāhā paggayha kandanti, chinnapātaṃ papatanti, āvaṭṭanti, vivaṭṭanti – ‘‘atikhippaṃ bhagavā parinibbuto, atikhippaṃ sugato parinibbuto, atikhippaṃ cakkhuṃ loke antarahito’’ti. Ye pana te bhikkhū vītarāgā, te satā sampajānā adhivāsenti – ‘‘aniccā saṅkhārā, taṃ kutettha labbhā’’ti.
౨౩౨. తేన ఖో పన సమయేన సుభద్దో నామ వుద్ధపబ్బజితో తస్సం పరిసాయం నిసిన్నో హోతి. అథ ఖో సుభద్దో వుద్ధపబ్బజితో తే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘అలం, ఆవుసో, మా సోచిత్థ, మా పరిదేవిత్థ, సుముత్తా మయం తేన మహాసమణేన. ఉపద్దుతా చ హోమ – ‘ఇదం వో కప్పతి, ఇదం వో న కప్పతీ’తి. ఇదాని పన మయం యం ఇచ్ఛిస్సామ, తం కరిస్సామ, యం న ఇచ్ఛిస్సామ, న తం కరిస్సామా’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అలం, ఆవుసో, మా సోచిత్థ, మా పరిదేవిత్థ. నను ఏతం , ఆవుసో, భగవతా పటికచ్చేవ అక్ఖాతం – ‘సబ్బేహేవ పియేహి మనాపేహి నానాభావో వినాభావో అఞ్ఞథాభావో’. తం కుతేత్థ, ఆవుసో, లబ్భా. ‘యం తం జాతం భూతం సఙ్ఖతం పలోకధమ్మం, తం తథాగతస్సాపి సరీరం మా పలుజ్జీ’తి, నేతం ఠానం విజ్జతీ’’తి.
232. Tena kho pana samayena subhaddo nāma vuddhapabbajito tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho subhaddo vuddhapabbajito te bhikkhū etadavoca – ‘‘alaṃ, āvuso, mā socittha, mā paridevittha, sumuttā mayaṃ tena mahāsamaṇena. Upaddutā ca homa – ‘idaṃ vo kappati, idaṃ vo na kappatī’ti. Idāni pana mayaṃ yaṃ icchissāma, taṃ karissāma, yaṃ na icchissāma, na taṃ karissāmā’’ti. Atha kho āyasmā mahākassapo bhikkhū āmantesi – ‘‘alaṃ, āvuso, mā socittha, mā paridevittha. Nanu etaṃ , āvuso, bhagavatā paṭikacceva akkhātaṃ – ‘sabbeheva piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo’. Taṃ kutettha, āvuso, labbhā. ‘Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ tathāgatassāpi sarīraṃ mā palujjī’ti, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti.
౨౩౩. తేన ఖో పన సమయేన చత్తారో మల్లపామోక్ఖా సీసంన్హాతా అహతాని వత్థాని నివత్థా – ‘‘మయం భగవతో చితకం ఆళిమ్పేస్సామా’’తి న సక్కోన్తి ఆళిమ్పేతుం. అథ ఖో కోసినారకా మల్లా ఆయస్మన్తం అనురుద్ధం ఏతదవోచుం – ‘‘కో ను ఖో, భన్తే అనురుద్ధ, హేతు కో పచ్చయో, యేనిమే చత్తారో మల్లపామోక్ఖా సీసంన్హాతా అహతాని వత్థాని నివత్థా – ‘మయం భగవతో చితకం ఆళిమ్పేస్సామా’తి న సక్కోన్తి ఆళిమ్పేతు’’న్తి? ‘‘అఞ్ఞథా ఖో, వాసేట్ఠా, దేవతానం అధిప్పాయో’’తి. ‘‘కథం పన, భన్తే, దేవతానం అధిప్పాయో’’తి? ‘‘దేవతానం ఖో, వాసేట్ఠా, అధిప్పాయో – ‘అయం ఆయస్మా మహాకస్సపో పావాయ కుసినారం అద్ధానమగ్గప్పటిప్పన్నో మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం పఞ్చమత్తేహి భిక్ఖుసతేహి. న తావ భగవతో చితకో పజ్జలిస్సతి, యావాయస్మా మహాకస్సపో భగవతో పాదే సిరసా న వన్దిస్సతీ’’’తి. ‘‘యథా, భన్తే, దేవతానం అధిప్పాయో, తథా హోతూ’’తి.
233. Tena kho pana samayena cattāro mallapāmokkhā sīsaṃnhātā ahatāni vatthāni nivatthā – ‘‘mayaṃ bhagavato citakaṃ āḷimpessāmā’’ti na sakkonti āḷimpetuṃ. Atha kho kosinārakā mallā āyasmantaṃ anuruddhaṃ etadavocuṃ – ‘‘ko nu kho, bhante anuruddha, hetu ko paccayo, yenime cattāro mallapāmokkhā sīsaṃnhātā ahatāni vatthāni nivatthā – ‘mayaṃ bhagavato citakaṃ āḷimpessāmā’ti na sakkonti āḷimpetu’’nti? ‘‘Aññathā kho, vāseṭṭhā, devatānaṃ adhippāyo’’ti. ‘‘Kathaṃ pana, bhante, devatānaṃ adhippāyo’’ti? ‘‘Devatānaṃ kho, vāseṭṭhā, adhippāyo – ‘ayaṃ āyasmā mahākassapo pāvāya kusināraṃ addhānamaggappaṭippanno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi. Na tāva bhagavato citako pajjalissati, yāvāyasmā mahākassapo bhagavato pāde sirasā na vandissatī’’’ti. ‘‘Yathā, bhante, devatānaṃ adhippāyo, tathā hotū’’ti.
౨౩౪. అథ ఖో ఆయస్మా మహాకస్సపో యేన కుసినారా మకుటబన్ధనం నామ మల్లానం చేతియం, యేన భగవతో చితకో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఏకంసం చీవరం కత్వా అఞ్జలిం పణామేత్వా తిక్ఖత్తుం చితకం పదక్ఖిణం కత్వా భగవతో పాదే సిరసా వన్ది. తానిపి ఖో పఞ్చభిక్ఖుసతాని ఏకంసం చీవరం కత్వా అఞ్జలిం పణామేత్వా తిక్ఖత్తుం చితకం పదక్ఖిణం కత్వా భగవతో పాదే సిరసా వన్దింసు. వన్దితే చ పనాయస్మతా మహాకస్సపేన తేహి చ పఞ్చహి భిక్ఖుసతేహి సయమేవ భగవతో చితకో పజ్జలి.
234. Atha kho āyasmā mahākassapo yena kusinārā makuṭabandhanaṃ nāma mallānaṃ cetiyaṃ, yena bhagavato citako tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā añjaliṃ paṇāmetvā tikkhattuṃ citakaṃ padakkhiṇaṃ katvā bhagavato pāde sirasā vandi. Tānipi kho pañcabhikkhusatāni ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā añjaliṃ paṇāmetvā tikkhattuṃ citakaṃ padakkhiṇaṃ katvā bhagavato pāde sirasā vandiṃsu. Vandite ca panāyasmatā mahākassapena tehi ca pañcahi bhikkhusatehi sayameva bhagavato citako pajjali.
౨౩౫. ఝాయమానస్స ఖో పన భగవతో సరీరస్స యం అహోసి ఛవీతి వా చమ్మన్తి వా మంసన్తి వా న్హారూతి వా లసికాతి వా, తస్స నేవ ఛారికా పఞ్ఞాయిత్థ, న మసి; సరీరానేవ అవసిస్సింసు. సేయ్యథాపి నామ సప్పిస్స వా తేలస్స వా ఝాయమానస్స నేవ ఛారికా పఞ్ఞాయతి, న మసి; ఏవమేవ భగవతో సరీరస్స ఝాయమానస్స యం అహోసి ఛవీతి వా చమ్మన్తి వా మంసన్తి వా న్హారూతి వా లసికాతి వా, తస్స నేవ ఛారికా పఞ్ఞాయిత్థ, న మసి; సరీరానేవ అవసిస్సింసు. తేసఞ్చ పఞ్చన్నం దుస్సయుగసతానం ద్వేవ దుస్సాని న డయ్హింసు యఞ్చ సబ్బఅబ్భన్తరిమం యఞ్చ బాహిరం. దడ్ఢే చ ఖో పన భగవతో సరీరే అన్తలిక్ఖా ఉదకధారా పాతుభవిత్వా భగవతో చితకం నిబ్బాపేసి. ఉదకసాలతోపి 231 అబ్భున్నమిత్వా భగవతో చితకం నిబ్బాపేసి. కోసినారకాపి మల్లా సబ్బగన్ధోదకేన భగవతో చితకం నిబ్బాపేసుం. అథ ఖో కోసినారకా మల్లా భగవతో సరీరాని సత్తాహం సన్ధాగారే సత్తిపఞ్జరం కరిత్వా ధనుపాకారం పరిక్ఖిపాపేత్వా 232 నచ్చేహి గీతేహి వాదితేహి మాలేహి గన్ధేహి సక్కరింసు గరుం కరింసు మానేసుం పూజేసుం.
235. Jhāyamānassa kho pana bhagavato sarīrassa yaṃ ahosi chavīti vā cammanti vā maṃsanti vā nhārūti vā lasikāti vā, tassa neva chārikā paññāyittha, na masi; sarīrāneva avasissiṃsu. Seyyathāpi nāma sappissa vā telassa vā jhāyamānassa neva chārikā paññāyati, na masi; evameva bhagavato sarīrassa jhāyamānassa yaṃ ahosi chavīti vā cammanti vā maṃsanti vā nhārūti vā lasikāti vā, tassa neva chārikā paññāyittha, na masi; sarīrāneva avasissiṃsu. Tesañca pañcannaṃ dussayugasatānaṃ dveva dussāni na ḍayhiṃsu yañca sabbaabbhantarimaṃ yañca bāhiraṃ. Daḍḍhe ca kho pana bhagavato sarīre antalikkhā udakadhārā pātubhavitvā bhagavato citakaṃ nibbāpesi. Udakasālatopi 233 abbhunnamitvā bhagavato citakaṃ nibbāpesi. Kosinārakāpi mallā sabbagandhodakena bhagavato citakaṃ nibbāpesuṃ. Atha kho kosinārakā mallā bhagavato sarīrāni sattāhaṃ sandhāgāre sattipañjaraṃ karitvā dhanupākāraṃ parikkhipāpetvā 234 naccehi gītehi vāditehi mālehi gandhehi sakkariṃsu garuṃ kariṃsu mānesuṃ pūjesuṃ.
సరీరధాతువిభాజనం
Sarīradhātuvibhājanaṃ
౨౩౬. అస్సోసి ఖో రాజా మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో – ‘‘భగవా కిర కుసినారాయం పరినిబ్బుతో’’తి. అథ ఖో రాజా మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో కోసినారకానం మల్లానం దూతం పాహేసి – ‘‘భగవాపి ఖత్తియో అహమ్పి ఖత్తియో, అహమ్పి అరహామి భగవతో సరీరానం భాగం, అహమ్పి భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామీ’’తి.
236. Assosi kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto – ‘‘bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbuto’’ti. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesi – ‘‘bhagavāpi khattiyo ahampi khattiyo, ahampi arahāmi bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ, ahampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmī’’ti.
అస్సోసుం ఖో వేసాలికా లిచ్ఛవీ – ‘‘భగవా కిర కుసినారాయం పరినిబ్బుతో’’తి. అథ ఖో వేసాలికా లిచ్ఛవీ కోసినారకానం మల్లానం దూతం పాహేసుం – ‘‘భగవాపి ఖత్తియో మయమ్పి ఖత్తియా, మయమ్పి అరహామ భగవతో సరీరానం భాగం, మయమ్పి భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామా’’తి.
Assosuṃ kho vesālikā licchavī – ‘‘bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbuto’’ti. Atha kho vesālikā licchavī kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesuṃ – ‘‘bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā, mayampi arahāma bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ, mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmā’’ti.
అస్సోసుం ఖో కపిలవత్థువాసీ సక్యా – ‘‘భగవా కిర కుసినారాయం పరినిబ్బుతో’’తి. అథ ఖో కపిలవత్థువాసీ సక్యా కోసినారకానం మల్లానం దూతం పాహేసుం – ‘‘భగవా అమ్హాకం ఞాతిసేట్ఠో , మయమ్పి అరహామ భగవతో సరీరానం భాగం, మయమ్పి భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామా’’తి.
Assosuṃ kho kapilavatthuvāsī sakyā – ‘‘bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbuto’’ti. Atha kho kapilavatthuvāsī sakyā kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesuṃ – ‘‘bhagavā amhākaṃ ñātiseṭṭho , mayampi arahāma bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ, mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmā’’ti.
అస్సోసుం ఖో అల్లకప్పకా బులయో 235 – ‘‘భగవా కిర కుసినారాయం పరినిబ్బుతో’’తి. అథ ఖో అల్లకప్పకా బులయో కోసినారకానం మల్లానం దూతం పాహేసుం – ‘‘భగవాపి ఖత్తియో మయమ్పి ఖత్తియా, మయమ్పి అరహామ భగవతో సరీరానం భాగం, మయమ్పి భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామా’’తి .
Assosuṃ kho allakappakā bulayo 236 – ‘‘bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbuto’’ti. Atha kho allakappakā bulayo kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesuṃ – ‘‘bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā, mayampi arahāma bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ, mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmā’’ti .
అస్సోసుం ఖో రామగామకా కోళియా – ‘‘భగవా కిర కుసినారాయం పరినిబ్బుతో’’తి. అథ ఖో రామగామకా కోళియా కోసినారకానం మల్లానం దూతం పాహేసుం – ‘‘భగవాపి ఖత్తియో మయమ్పి ఖత్తియా, మయమ్పి అరహామ భగవతో సరీరానం భాగం, మయమ్పి భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామా’’తి.
Assosuṃ kho rāmagāmakā koḷiyā – ‘‘bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbuto’’ti. Atha kho rāmagāmakā koḷiyā kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesuṃ – ‘‘bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā, mayampi arahāma bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ, mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmā’’ti.
అస్సోసి ఖో వేట్ఠదీపకో బ్రాహ్మణో – ‘‘భగవా కిర కుసినారాయం పరినిబ్బుతో’’తి. అథ ఖో వేట్ఠదీపకో బ్రాహ్మణో కోసినారకానం మల్లానం దూతం పాహేసి – ‘‘భగవాపి ఖత్తియో అహం పిస్మి బ్రాహ్మణో, అహమ్పి అరహామి భగవతో సరీరానం భాగం, అహమ్పి భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామీ’’తి.
Assosi kho veṭṭhadīpako brāhmaṇo – ‘‘bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbuto’’ti. Atha kho veṭṭhadīpako brāhmaṇo kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesi – ‘‘bhagavāpi khattiyo ahaṃ pismi brāhmaṇo, ahampi arahāmi bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ, ahampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmī’’ti.
అస్సోసుం ఖో పావేయ్యకా మల్లా – ‘‘భగవా కిర కుసినారాయం పరినిబ్బుతో’’తి. అథ ఖో పావేయ్యకా మల్లా కోసినారకానం మల్లానం దూతం పాహేసుం – ‘‘భగవాపి ఖత్తియో మయమ్పి ఖత్తియా, మయమ్పి అరహామ భగవతో సరీరానం భాగం, మయమ్పి భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామా’’తి.
Assosuṃ kho pāveyyakā mallā – ‘‘bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbuto’’ti. Atha kho pāveyyakā mallā kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesuṃ – ‘‘bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā, mayampi arahāma bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ, mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmā’’ti.
ఏవం వుత్తే కోసినారకా మల్లా తే సఙ్ఘే గణే ఏతదవోచుం – ‘‘భగవా అమ్హాకం గామక్ఖేత్తే పరినిబ్బుతో, న మయం దస్సామ భగవతో సరీరానం భాగ’’న్తి.
Evaṃ vutte kosinārakā mallā te saṅghe gaṇe etadavocuṃ – ‘‘bhagavā amhākaṃ gāmakkhette parinibbuto, na mayaṃ dassāma bhagavato sarīrānaṃ bhāga’’nti.
౨౩౭. ఏవం వుత్తే దోణో బ్రాహ్మణో తే సఙ్ఘే గణే ఏతదవోచ –
237. Evaṃ vutte doṇo brāhmaṇo te saṅghe gaṇe etadavoca –
‘‘సుణన్తు భోన్తో మమ ఏకవాచం,
‘‘Suṇantu bhonto mama ekavācaṃ,
న హి సాధు యం ఉత్తమపుగ్గలస్స,
Na hi sādhu yaṃ uttamapuggalassa,
సరీరభాగే సియా సమ్పహారో.
Sarīrabhāge siyā sampahāro.
సబ్బేవ భోన్తో సహితా సమగ్గా,
Sabbeva bhonto sahitā samaggā,
సమ్మోదమానా కరోమట్ఠభాగే;
Sammodamānā karomaṭṭhabhāge;
విత్థారికా హోన్తు దిసాసు థూపా,
Vitthārikā hontu disāsu thūpā,
బహూ జనా చక్ఖుమతో పసన్నా’’తి.
Bahū janā cakkhumato pasannā’’ti.
౨౩౮. ‘‘తేన హి, బ్రాహ్మణ, త్వఞ్ఞేవ భగవతో సరీరాని అట్ఠధా సమం సవిభత్తం విభజాహీ’’తి. ‘‘ఏవం, భో’’తి ఖో దోణో బ్రాహ్మణో తేసం సఙ్ఘానం గణానం పటిస్సుత్వా భగవతో సరీరాని అట్ఠధా సమం సువిభత్తం విభజిత్వా తే సఙ్ఘే గణే ఏతదవోచ – ‘‘ఇమం మే భోన్తో తుమ్బం దదన్తు అహమ్పి తుమ్బస్స థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామీ’’తి. అదంసు ఖో తే దోణస్స బ్రాహ్మణస్స తుమ్బం.
238. ‘‘Tena hi, brāhmaṇa, tvaññeva bhagavato sarīrāni aṭṭhadhā samaṃ savibhattaṃ vibhajāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho doṇo brāhmaṇo tesaṃ saṅghānaṃ gaṇānaṃ paṭissutvā bhagavato sarīrāni aṭṭhadhā samaṃ suvibhattaṃ vibhajitvā te saṅghe gaṇe etadavoca – ‘‘imaṃ me bhonto tumbaṃ dadantu ahampi tumbassa thūpañca mahañca karissāmī’’ti. Adaṃsu kho te doṇassa brāhmaṇassa tumbaṃ.
అస్సోసుం ఖో పిప్పలివనియా 239 మోరియా – ‘‘భగవా కిర కుసినారాయం పరినిబ్బుతో’’తి. అథ ఖో పిప్పలివనియా మోరియా కోసినారకానం మల్లానం దూతం పాహేసుం – ‘‘భగవాపి ఖత్తియో మయమ్పి ఖత్తియా, మయమ్పి అరహామ భగవతో సరీరానం భాగం, మయమ్పి భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ కరిస్సామా’’తి. ‘‘నత్థి భగవతో సరీరానం భాగో, విభత్తాని భగవతో సరీరాని. ఇతో అఙ్గారం హరథా’’తి. తే తతో అఙ్గారం హరింసు 240.
Assosuṃ kho pippalivaniyā 241 moriyā – ‘‘bhagavā kira kusinārāyaṃ parinibbuto’’ti. Atha kho pippalivaniyā moriyā kosinārakānaṃ mallānaṃ dūtaṃ pāhesuṃ – ‘‘bhagavāpi khattiyo mayampi khattiyā, mayampi arahāma bhagavato sarīrānaṃ bhāgaṃ, mayampi bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca karissāmā’’ti. ‘‘Natthi bhagavato sarīrānaṃ bhāgo, vibhattāni bhagavato sarīrāni. Ito aṅgāraṃ harathā’’ti. Te tato aṅgāraṃ hariṃsu 242.
ధాతుథూపపూజా
Dhātuthūpapūjā
౨౩౯. అథ ఖో రాజా మాగధో అజాతసత్తు వేదేహిపుత్తో రాజగహే భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకాసి. వేసాలికాపి లిచ్ఛవీ వేసాలియం భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకంసు. కపిలవత్థువాసీపి సక్యా కపిలవత్థుస్మిం భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకంసు. అల్లకప్పకాపి బులయో అల్లకప్పే భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకంసు. రామగామకాపి కోళియా రామగామే భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకంసు. వేట్ఠదీపకోపి బ్రాహ్మణో వేట్ఠదీపే భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకాసి. పావేయ్యకాపి మల్లా పావాయం భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకంసు. కోసినారకాపి మల్లా కుసినారాయం భగవతో సరీరానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకంసు. దోణోపి బ్రాహ్మణో తుమ్బస్స థూపఞ్చ మహఞ్చ అకాసి. పిప్పలివనియాపి మోరియా పిప్పలివనే అఙ్గారానం థూపఞ్చ మహఞ్చ అకంసు. ఇతి అట్ఠ సరీరథూపా నవమో తుమ్బథూపో దసమో అఙ్గారథూపో. ఏవమేతం భూతపుబ్బన్తి.
239. Atha kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto rājagahe bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca akāsi. Vesālikāpi licchavī vesāliyaṃ bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca akaṃsu. Kapilavatthuvāsīpi sakyā kapilavatthusmiṃ bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca akaṃsu. Allakappakāpi bulayo allakappe bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca akaṃsu. Rāmagāmakāpi koḷiyā rāmagāme bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca akaṃsu. Veṭṭhadīpakopi brāhmaṇo veṭṭhadīpe bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca akāsi. Pāveyyakāpi mallā pāvāyaṃ bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca akaṃsu. Kosinārakāpi mallā kusinārāyaṃ bhagavato sarīrānaṃ thūpañca mahañca akaṃsu. Doṇopi brāhmaṇo tumbassa thūpañca mahañca akāsi. Pippalivaniyāpi moriyā pippalivane aṅgārānaṃ thūpañca mahañca akaṃsu. Iti aṭṭha sarīrathūpā navamo tumbathūpo dasamo aṅgārathūpo. Evametaṃ bhūtapubbanti.
౨౪౦. అట్ఠదోణం చక్ఖుమతో సరీరం, సత్తదోణం జమ్బుదీపే మహేన్తి.
240. Aṭṭhadoṇaṃ cakkhumato sarīraṃ, sattadoṇaṃ jambudīpe mahenti.
ఏకఞ్చ దోణం పురిసవరుత్తమస్స, రామగామే నాగరాజా మహేతి.
Ekañca doṇaṃ purisavaruttamassa, rāmagāme nāgarājā maheti.
ఏకాహి దాఠా తిదివేహి పూజితా, ఏకా పన గన్ధారపురే మహీయతి;
Ekāhi dāṭhā tidivehi pūjitā, ekā pana gandhārapure mahīyati;
కాలిఙ్గరఞ్ఞో విజితే పునేకం, ఏకం పన నాగరాజా మహేతి.
Kāliṅgarañño vijite punekaṃ, ekaṃ pana nāgarājā maheti.
తస్సేవ తేజేన అయం వసున్ధరా,
Tasseva tejena ayaṃ vasundharā,
ఆయాగసేట్ఠేహి మహీ అలఙ్కతా;
Āyāgaseṭṭhehi mahī alaṅkatā;
ఏవం ఇమం చక్ఖుమతో సరీరం,
Evaṃ imaṃ cakkhumato sarīraṃ,
సుసక్కతం సక్కతసక్కతేహి.
Susakkataṃ sakkatasakkatehi.
దేవిన్దనాగిన్దనరిన్దపూజితో ,
Devindanāgindanarindapūjito ,
మనుస్సిన్దసేట్ఠేహి తథేవ పూజితో;
Manussindaseṭṭhehi tatheva pūjito;
బుద్ధో హవే కప్పసతేహి దుల్లభోతి.
Buddho have kappasatehi dullabhoti.
చత్తాలీస సమా దన్తా, కేసా లోమా చ సబ్బసో;
Cattālīsa samā dantā, kesā lomā ca sabbaso;
దేవా హరింసు ఏకేకం, చక్కవాళపరమ్పరాతి.
Devā hariṃsu ekekaṃ, cakkavāḷaparamparāti.
మహాపరినిబ్బానసుత్తం నిట్ఠితం తతియం.
Mahāparinibbānasuttaṃ niṭṭhitaṃ tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / దీఘ నికాయ (అట్ఠకథా) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ౩. మహాపరినిబ్బానసుత్తవణ్ణనా • 3. Mahāparinibbānasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / దీఘనికాయ (టీకా) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ౩. మహాపరినిబ్బానసుత్తవణ్ణనా • 3. Mahāparinibbānasuttavaṇṇanā