Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పేతవత్థు-అట్ఠకథా • Petavatthu-aṭṭhakathā |
౯. మహాపేసకారపేతివత్థువణ్ణనా
9. Mahāpesakārapetivatthuvaṇṇanā
గూథఞ్చ ముత్తం రుహిరఞ్చ పుబ్బన్తి ఇదం సత్థరి సావత్థియం విహరన్తే అఞ్ఞతరం పేసకారపేతిం ఆరబ్భ వుత్తం. ద్వాదసమత్తా కిర భిక్ఖూ సత్థు సన్తికే కమ్మట్ఠానం గహేత్వా వసనయోగ్గట్ఠానం వీమంసన్తా ఉపకట్ఠాయ వస్సూపనాయికాయ అఞ్ఞతరం ఛాయూదకసమ్పన్నం రమణీయం అరఞ్ఞాయతనం తస్స చ నాతిదూరే నాచ్చాసన్నే గోచరగామం దిస్వా తత్థ ఏకరత్తిం వసిత్వా దుతియదివసే గామం పిణ్డాయ పవిసింసు. తత్థ ఏకాదస పేసకారా పటివసన్తి, తే తే భిక్ఖూ దిస్వా సఞ్జాతసోమనస్సా హుత్వా అత్తనో అత్తనో గేహం నేత్వా పణీతేన ఆహారేన పరివిసిత్వా ఆహంసు ‘‘కుహిం, భన్తే, గచ్ఛథా’’తి? ‘‘యత్థ అమ్హాకం ఫాసుకం, తత్థ గమిస్సామా’’తి. ‘‘యది ఏవం, భన్తే, ఇధేవ వసితబ్బ’’న్తి వస్సూపగమనం యాచింసు. భిక్ఖూ సమ్పటిచ్ఛింసు. ఉపాసకా తేసం తత్థ అరఞ్ఞకుటికాయో కారేత్వా అదంసు. భిక్ఖూ తత్థ వస్సం ఉపగచ్ఛింసు.
Gūthañcamuttaṃ ruhirañca pubbanti idaṃ satthari sāvatthiyaṃ viharante aññataraṃ pesakārapetiṃ ārabbha vuttaṃ. Dvādasamattā kira bhikkhū satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā vasanayoggaṭṭhānaṃ vīmaṃsantā upakaṭṭhāya vassūpanāyikāya aññataraṃ chāyūdakasampannaṃ ramaṇīyaṃ araññāyatanaṃ tassa ca nātidūre nāccāsanne gocaragāmaṃ disvā tattha ekarattiṃ vasitvā dutiyadivase gāmaṃ piṇḍāya pavisiṃsu. Tattha ekādasa pesakārā paṭivasanti, te te bhikkhū disvā sañjātasomanassā hutvā attano attano gehaṃ netvā paṇītena āhārena parivisitvā āhaṃsu ‘‘kuhiṃ, bhante, gacchathā’’ti? ‘‘Yattha amhākaṃ phāsukaṃ, tattha gamissāmā’’ti. ‘‘Yadi evaṃ, bhante, idheva vasitabba’’nti vassūpagamanaṃ yāciṃsu. Bhikkhū sampaṭicchiṃsu. Upāsakā tesaṃ tattha araññakuṭikāyo kāretvā adaṃsu. Bhikkhū tattha vassaṃ upagacchiṃsu.
తత్థ జేట్ఠకపేసకారో ద్వే భిక్ఖూ చతూహి పచ్చయేహి సక్కచ్చం ఉపట్ఠహి, ఇతరే ఏకేకం భిక్ఖుం ఉపట్ఠహింసు. జేట్ఠకపేసకారస్స భరియా అస్సద్ధా అప్పసన్నా మిచ్ఛాదిట్ఠికా మచ్ఛరినీ భిక్ఖూ న సక్కచ్చం ఉపట్ఠాతి. సో తం దిస్వా తస్సాయేవ కనిట్ఠభగినిం ఆనేత్వా అత్తనో గేహే ఇస్సరియం నియ్యాదేసి. సా సద్ధా పసన్నా హుత్వా సక్కచ్చం భిక్ఖూ పటిజగ్గి. తే సబ్బే పేసకారో వస్సం వుత్థానం భిక్ఖూనం ఏకేకస్స ఏకేకం సాటకమదంసు. తత్థ మచ్ఛరినీ జేట్ఠపేసకారస్స భరియా పదుట్ఠచిత్తా అత్తనో సామికం పరిభాసి – ‘‘యం తయా సమణానం సక్యపుత్తియానం దానం దిన్నం అన్నపానం, తం తే పరలోకే గూథముత్తం పుబ్బలోహితఞ్చ హుత్వా నిబ్బత్తతు, సాటకా చ జలితా అయోమయపట్టా హోన్తూ’’తి.
Tattha jeṭṭhakapesakāro dve bhikkhū catūhi paccayehi sakkaccaṃ upaṭṭhahi, itare ekekaṃ bhikkhuṃ upaṭṭhahiṃsu. Jeṭṭhakapesakārassa bhariyā assaddhā appasannā micchādiṭṭhikā maccharinī bhikkhū na sakkaccaṃ upaṭṭhāti. So taṃ disvā tassāyeva kaniṭṭhabhaginiṃ ānetvā attano gehe issariyaṃ niyyādesi. Sā saddhā pasannā hutvā sakkaccaṃ bhikkhū paṭijaggi. Te sabbe pesakāro vassaṃ vutthānaṃ bhikkhūnaṃ ekekassa ekekaṃ sāṭakamadaṃsu. Tattha maccharinī jeṭṭhapesakārassa bhariyā paduṭṭhacittā attano sāmikaṃ paribhāsi – ‘‘yaṃ tayā samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ dānaṃ dinnaṃ annapānaṃ, taṃ te paraloke gūthamuttaṃ pubbalohitañca hutvā nibbattatu, sāṭakā ca jalitā ayomayapaṭṭā hontū’’ti.
తత్థ జేట్ఠపేసకారో అపరేన సమయేన కాలం కత్వా విఞ్ఝాటవియం ఆనుభావసమ్పన్నా రుక్ఖదేవతా హుత్వా నిబ్బత్తి. తస్స పన కదరియా భరియా కాలం కత్వా తస్సేవ వసనట్ఠానస్స అవిదూరే పేతీ హుత్వా నిబ్బత్తి. సా నగ్గా దుబ్బణ్ణరూపా జిఘచ్ఛాపిపాసాభిభూతా తస్స భూమదేవస్స సన్తికం గన్త్వా ఆహ – ‘‘అహం, సామి, నిచ్చోళా అతివియ జిఘచ్ఛాపిపాసాభిభూతా విచరామి, దేహి మే వత్థం అన్నపానఞ్చా’’తి. సో తస్సా దిబ్బం ఉళారం అన్నపానం ఉపనేసి. తం తాయ గహితమత్తమేవ గూథముత్తం పుబ్బలోహితఞ్చ సమ్పజ్జతి, సాటకఞ్చ దిన్నం తాయ పరిదహితం పజ్జలితం అయోమయపట్టం హోతి. సా మహాదుక్ఖం అనుభవన్తీ తం ఛడ్డేత్వా కన్దన్తీ విచరతి.
Tattha jeṭṭhapesakāro aparena samayena kālaṃ katvā viñjhāṭaviyaṃ ānubhāvasampannā rukkhadevatā hutvā nibbatti. Tassa pana kadariyā bhariyā kālaṃ katvā tasseva vasanaṭṭhānassa avidūre petī hutvā nibbatti. Sā naggā dubbaṇṇarūpā jighacchāpipāsābhibhūtā tassa bhūmadevassa santikaṃ gantvā āha – ‘‘ahaṃ, sāmi, niccoḷā ativiya jighacchāpipāsābhibhūtā vicarāmi, dehi me vatthaṃ annapānañcā’’ti. So tassā dibbaṃ uḷāraṃ annapānaṃ upanesi. Taṃ tāya gahitamattameva gūthamuttaṃ pubbalohitañca sampajjati, sāṭakañca dinnaṃ tāya paridahitaṃ pajjalitaṃ ayomayapaṭṭaṃ hoti. Sā mahādukkhaṃ anubhavantī taṃ chaḍḍetvā kandantī vicarati.
తేన చ సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు వుత్థవస్సో సత్థారం వన్దితుం గచ్ఛన్తో మహతా సత్థేన సద్ధిం విఞ్ఝాటవిం పటిపజ్జి. సత్థికా రత్తిం మగ్గం గన్త్వా దివా వనే సన్దచ్ఛాయూదకసమ్పన్నం పదేసం దిస్వా యానాని ముఞ్చిత్వా ముహుత్తం విస్సమింసు. భిక్ఖు పన వివేకకామతాయ థోకం అపక్కమిత్వా అఞ్ఞతరస్స సన్దచ్ఛాయస్స వనగహనపటిచ్ఛన్నస్స రుక్ఖస్స మూలే సఙ్ఘాటిం పఞ్ఞపేత్వా నిపన్నో రత్తియం మగ్గగమనపరిస్సమేన కిలన్తకాయో నిద్దం ఉపగఞ్ఛి. సత్థికా విస్సమిత్వా మగ్గం పటిపజ్జింసు, సో భిక్ఖు న పటిబుజ్ఝి. అథ సాయన్హసమయే ఉట్ఠహిత్వా తే అపస్సన్తో అఞ్ఞతరం కుమ్మగ్గం పటిపజ్జిత్వా అనుక్కమేన తస్సా దేవతాయ వసనట్ఠానం సమ్పాపుణి. అథ నం సో దేవపుత్తో దిస్వా మనుస్సరూపేన ఉపగన్త్వా పటిసన్థారం కత్వా అత్తనో విమానం పవేసేత్వా పాదబ్భఞ్జనాదీని దత్వా పయిరుపాసన్తో నిసీది. తస్మిఞ్చ సమయే సా పేతీ ఆగన్త్వా ‘‘దేహి మే, సామి, అన్నపానం సాటకఞ్చా’’తి ఆహ. సో తస్సా తాని అదాసి. తాని చ తాయ గహితమత్తాని గూథముత్తపుబ్బలోహితపజ్జలితఅయోపట్టాయేవ అహేసుం. సో భిక్ఖు తం దిస్వా సఞ్జాతసంవేగో తం దేవపుత్తం –
Tena ca samayena aññataro bhikkhu vutthavasso satthāraṃ vandituṃ gacchanto mahatā satthena saddhiṃ viñjhāṭaviṃ paṭipajji. Satthikā rattiṃ maggaṃ gantvā divā vane sandacchāyūdakasampannaṃ padesaṃ disvā yānāni muñcitvā muhuttaṃ vissamiṃsu. Bhikkhu pana vivekakāmatāya thokaṃ apakkamitvā aññatarassa sandacchāyassa vanagahanapaṭicchannassa rukkhassa mūle saṅghāṭiṃ paññapetvā nipanno rattiyaṃ maggagamanaparissamena kilantakāyo niddaṃ upagañchi. Satthikā vissamitvā maggaṃ paṭipajjiṃsu, so bhikkhu na paṭibujjhi. Atha sāyanhasamaye uṭṭhahitvā te apassanto aññataraṃ kummaggaṃ paṭipajjitvā anukkamena tassā devatāya vasanaṭṭhānaṃ sampāpuṇi. Atha naṃ so devaputto disvā manussarūpena upagantvā paṭisanthāraṃ katvā attano vimānaṃ pavesetvā pādabbhañjanādīni datvā payirupāsanto nisīdi. Tasmiñca samaye sā petī āgantvā ‘‘dehi me, sāmi, annapānaṃ sāṭakañcā’’ti āha. So tassā tāni adāsi. Tāni ca tāya gahitamattāni gūthamuttapubbalohitapajjalitaayopaṭṭāyeva ahesuṃ. So bhikkhu taṃ disvā sañjātasaṃvego taṃ devaputtaṃ –
౫౪.
54.
‘‘గూథఞ్చ ముత్తం రుహిరఞ్చ పుబ్బం, పరిభుఞ్జతి కిస్స అయం విపాకో;
‘‘Gūthañca muttaṃ ruhirañca pubbaṃ, paribhuñjati kissa ayaṃ vipāko;
అయం ను కిం కమ్మమకాసి నారీ, యా సబ్బదా లోహితపుబ్బభక్ఖా.
Ayaṃ nu kiṃ kammamakāsi nārī, yā sabbadā lohitapubbabhakkhā.
౫౫.
55.
‘‘నవాని వత్థాని సుభాని చేవ, ముదూని సుద్ధాని చ లోమసాని;
‘‘Navāni vatthāni subhāni ceva, mudūni suddhāni ca lomasāni;
దిన్నాని మిస్సా కితకా భవన్తి, అయం ను కిం కమ్మమకాసి నారీ’’తి. –
Dinnāni missā kitakā bhavanti, ayaṃ nu kiṃ kammamakāsi nārī’’ti. –
ద్వీహి గాథాహి పటిపుచ్ఛి. తత్థ కిస్స అయం విపాకోతి కీదిసస్స కమ్మస్స అయం విపాకో, యం ఏసా ఇదాని పచ్చనుభవతీతి. అయం ను కిం కమ్మమకాసి నారీతి అయం ఇత్థీ కిం ను ఖో కమ్మం పుబ్బే అకాసి. యా సబ్బదా లోహితపుబ్బభక్ఖాతి యా సబ్బకాలం రుహిరపుబ్బమేవ భక్ఖతి పరిభుఞ్జతి. నవానీతి పచ్చగ్ఘాని తావదేవ పాతుభూతాని. సుభానీతి సున్దరాని దస్సనీయాని. ముదూనీతి సుఖసమ్ఫస్సాని. సుద్ధానీతి పరిసుద్ధవణ్ణాని. లోమసానీతి సలోమకాని సుఖసమ్ఫస్సాని , సున్దరానీతి అత్థో. దిన్నాని మిస్సా కితకా భవన్తీతి కితకకణ్టకసదిసాని లోహపట్టసదిసాని భవన్తి. ‘‘కీటకా భవన్తీ’’తి వా పాఠో, ఖాదకపాణకవణ్ణాని భవన్తీతి అత్థో.
Dvīhi gāthāhi paṭipucchi. Tattha kissa ayaṃ vipākoti kīdisassa kammassa ayaṃ vipāko, yaṃ esā idāni paccanubhavatīti. Ayaṃ nu kiṃ kammamakāsi nārīti ayaṃ itthī kiṃ nu kho kammaṃ pubbe akāsi. Yā sabbadā lohitapubbabhakkhāti yā sabbakālaṃ ruhirapubbameva bhakkhati paribhuñjati. Navānīti paccagghāni tāvadeva pātubhūtāni. Subhānīti sundarāni dassanīyāni. Mudūnīti sukhasamphassāni. Suddhānīti parisuddhavaṇṇāni. Lomasānīti salomakāni sukhasamphassāni , sundarānīti attho. Dinnāni missā kitakā bhavantīti kitakakaṇṭakasadisāni lohapaṭṭasadisāni bhavanti. ‘‘Kīṭakā bhavantī’’ti vā pāṭho, khādakapāṇakavaṇṇāni bhavantīti attho.
ఏవం సో దేవపుత్తో తేన భిక్ఖునా పుట్ఠో తాయ పురిమజాతియా కతకమ్మం పకాసేన్తో –
Evaṃ so devaputto tena bhikkhunā puṭṭho tāya purimajātiyā katakammaṃ pakāsento –
౫౬.
56.
‘‘భరియా మమేసా అహు భదన్తే, అదాయికా మచ్ఛరినీ కదరియా;
‘‘Bhariyā mamesā ahu bhadante, adāyikā maccharinī kadariyā;
సా మం దదన్తం సమణబ్రాహ్మణానం, అక్కోసతి చ పరిభాసతి చ.
Sā maṃ dadantaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ, akkosati ca paribhāsati ca.
౫౭.
57.
‘‘గూథఞ్చ ముత్తం రుహిరఞ్చ పుబ్బం, పరిభుఞ్జ త్వం అసుచిం సబ్బకాలం;
‘‘Gūthañca muttaṃ ruhirañca pubbaṃ, paribhuñja tvaṃ asuciṃ sabbakālaṃ;
ఏతం తే పరలోకస్మిం హోతు, వత్థా చ తే కితకసమా భవన్తు;
Etaṃ te paralokasmiṃ hotu, vatthā ca te kitakasamā bhavantu;
ఏతాదిసం దుచ్చరితం చరిత్వా, ఇధాగతా చిరరత్తాయ ఖాదతీ’’తి. –
Etādisaṃ duccaritaṃ caritvā, idhāgatā cirarattāya khādatī’’ti. –
ద్వే గాథా అభాసి. తత్థ అదాయికాతి కస్సచి కిఞ్చిపి అదానసీలా. మచ్ఛరినీ కదరియాతి పఠమం మచ్ఛేరమలస్స సభావేన మచ్ఛరినీ, తాయ చ పునప్పునం ఆసేవనతాయ థద్ధమచ్ఛరినీ, తాయ కదరియా అహూతి యోజనా. ఇదాని తస్సా తమేవ కదరియతం దస్సేన్తో ‘‘సా మం దదన్త’’న్తిఆదిమాహ. తత్థ ఏతాదిసన్తి ఏవరూపం యథావుత్తవచీదుచ్చరితాదిం చరిత్వా. ఇధాగతాతి ఇమం పేతలోకం ఆగతా, పేతత్తభావం ఉపగతా. చిరరత్తాయ ఖాదతీతి చిరకాలం గూథాదిమేవ ఖాదతి. తస్సా హి యేనాకారేన అక్కుట్ఠం, తేనేవాకారేన పవత్తమానమ్పి ఫలం. యం ఉద్దిస్స అక్కుట్ఠం, తతో అఞ్ఞత్థ పథవియం కమన్తకసఙ్ఖాతే మత్థకే అసనిపాతో వియ అత్తనో ఉపరి పతతి.
Dve gāthā abhāsi. Tattha adāyikāti kassaci kiñcipi adānasīlā. Maccharinī kadariyāti paṭhamaṃ maccheramalassa sabhāvena maccharinī, tāya ca punappunaṃ āsevanatāya thaddhamaccharinī, tāya kadariyā ahūti yojanā. Idāni tassā tameva kadariyataṃ dassento ‘‘sā maṃ dadanta’’ntiādimāha. Tattha etādisanti evarūpaṃ yathāvuttavacīduccaritādiṃ caritvā. Idhāgatāti imaṃ petalokaṃ āgatā, petattabhāvaṃ upagatā. Cirarattāya khādatīti cirakālaṃ gūthādimeva khādati. Tassā hi yenākārena akkuṭṭhaṃ, tenevākārena pavattamānampi phalaṃ. Yaṃ uddissa akkuṭṭhaṃ, tato aññattha pathaviyaṃ kamantakasaṅkhāte matthake asanipāto viya attano upari patati.
ఏవం సో దేవపుత్తో తాయ పుబ్బే కతకమ్మం కథేత్వా పున తం భిక్ఖుం ఆహ – ‘‘అత్థి పన, భన్తే, కోచి ఉపాయో ఇమం పేతలోకతో మోచేతు’’న్తి ? ‘‘అత్థీ’’తి చ వుత్తే ‘‘కథేథ, భన్తే’’తి. యది భగవతో అరియసఙ్ఘస్స చ ఏకస్సేవ వా భిక్ఖునో దానం దత్వా ఇమిస్సా ఉద్దిసియతి, అయఞ్చ తం అనుమోదతి, ఏవమేతిస్సా ఇతో దుక్ఖతో ముత్తి భవిస్సతీతి. తం సుత్వా దేవపుత్తో తస్స భిక్ఖునో పణీతం అన్నపానం దత్వా తం దక్ఖిణం తస్సా పేతియా ఆదిసి. తావదేవ సా పేతీ సుహితా పీణిన్ద్రియా దిబ్బాహారస్స తిత్తా అహోసి. పున తస్సేవ భిక్ఖునో హత్థే దిబ్బసాటకయుగం భగవన్తం ఉద్దిస్స దత్వా తఞ్చ దక్ఖిణం పేతియా ఆదిసి. తావదేవ చ సా దిబ్బవత్థనివత్థా దిబ్బాలఙ్కారవిభూసితా సబ్బకామసమిద్ధా దేవచ్ఛరాపటిభాగా అహోసి. సో చ భిక్ఖు తస్స దేవపుత్తస్స ఇద్ధియా తదహేవ సావత్థిం పత్వా జేతవనం పవిసిత్వా భగవతో సన్తికం ఉపగన్త్వా వన్దిత్వా తం సాటకయుగం దత్వా తం పవత్తిం ఆరోచేసి. భగవాపి తమత్థం అట్ఠుప్పత్తిం కత్వా సమ్పత్తపరిసాయ ధమ్మం దేసేసి. సా దేసనా మహాజనస్స సాత్థికా అహోసీతి.
Evaṃ so devaputto tāya pubbe katakammaṃ kathetvā puna taṃ bhikkhuṃ āha – ‘‘atthi pana, bhante, koci upāyo imaṃ petalokato mocetu’’nti ? ‘‘Atthī’’ti ca vutte ‘‘kathetha, bhante’’ti. Yadi bhagavato ariyasaṅghassa ca ekasseva vā bhikkhuno dānaṃ datvā imissā uddisiyati, ayañca taṃ anumodati, evametissā ito dukkhato mutti bhavissatīti. Taṃ sutvā devaputto tassa bhikkhuno paṇītaṃ annapānaṃ datvā taṃ dakkhiṇaṃ tassā petiyā ādisi. Tāvadeva sā petī suhitā pīṇindriyā dibbāhārassa tittā ahosi. Puna tasseva bhikkhuno hatthe dibbasāṭakayugaṃ bhagavantaṃ uddissa datvā tañca dakkhiṇaṃ petiyā ādisi. Tāvadeva ca sā dibbavatthanivatthā dibbālaṅkāravibhūsitā sabbakāmasamiddhā devaccharāpaṭibhāgā ahosi. So ca bhikkhu tassa devaputtassa iddhiyā tadaheva sāvatthiṃ patvā jetavanaṃ pavisitvā bhagavato santikaṃ upagantvā vanditvā taṃ sāṭakayugaṃ datvā taṃ pavattiṃ ārocesi. Bhagavāpi tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.
మహాపేసకారపేతివత్థువణ్ణనా నిట్ఠితా.
Mahāpesakārapetivatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పేతవత్థుపాళి • Petavatthupāḷi / ౯. మహాపేసకారపేతివత్థు • 9. Mahāpesakārapetivatthu