| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๓. มหาปุริสลกฺขณปโญฺห
3. Mahāpurisalakkhaṇapañho
๓. ราชา อาห ‘‘ภเนฺต นาคเสน, พุโทฺธ ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคโต อสีติยา จ อนุพฺยญฺชเนหิ ปริรญฺชิโต สุวณฺณวโณฺณ กญฺจนสนฺนิภตฺตโจ พฺยามปฺปโภ’’ติ? ‘‘อาม, มหาราช, ภควา ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคโต อสีติยา จ อนุพฺยญฺชเนหิ ปริรญฺชิโต สุวณฺณวโณฺณ กญฺจนสนฺนิภตฺตโจ พฺยามปฺปโภ’’ติฯ
3. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, buddho dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato asītiyā ca anubyañjanehi parirañjito suvaṇṇavaṇṇo kañcanasannibhattaco byāmappabho’’ti? ‘‘Āma, mahārāja, bhagavā dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato asītiyā ca anubyañjanehi parirañjito suvaṇṇavaṇṇo kañcanasannibhattaco byāmappabho’’ti.
‘‘กิํ ปนสฺส, ภเนฺต, มาตาปิตโรปิ ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคตา อสีติยา จ อนุพฺยญฺชเนหิ ปริรญฺชิตา สุวณฺณวณฺณา กญฺจนสนฺนิภตฺตจา พฺยามปฺปภา’’ติ? ‘‘โน จสฺส, มหาราช, มาตาปิตโร ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคตา อสีติยา จ อนุพฺยญฺชเนหิ ปริรญฺชิตา สุวณฺณวณฺณา กญฺจนสนฺนิภตฺตจา พฺยามปฺปภา’’ติฯ
‘‘Kiṃ panassa, bhante, mātāpitaropi dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgatā asītiyā ca anubyañjanehi parirañjitā suvaṇṇavaṇṇā kañcanasannibhattacā byāmappabhā’’ti? ‘‘No cassa, mahārāja, mātāpitaro dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgatā asītiyā ca anubyañjanehi parirañjitā suvaṇṇavaṇṇā kañcanasannibhattacā byāmappabhā’’ti.
‘‘เอวํ สเนฺต โข, ภเนฺต นาคเสน, น อุปฺปชฺชติ พุโทฺธ ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคโต อสีติยา จ อนุพฺยญฺชเนหิ ปริรญฺชิโต สุวณฺณวโณฺณ กญฺจนสนฺนิภตฺตโจ พฺยามปฺปโภติ, อปิ จ มาตุสทิโส วา ปุโตฺต โหติ มาตุปโกฺข วา, ปิตุสทิโส วา ปุโตฺต โหติ ปิตุปโกฺข วา’’ติฯ เถโร อาห ‘‘อตฺถิ ปน, มหาราช, กิญฺจิ ปทุมํ สตปตฺต’’นฺติ? ‘‘อาม, ภเนฺต, อตฺถี’’ติฯ ‘‘ตสฺส ปน กุหิํ สมฺภโว’’ติ? ‘‘กทฺทเม ชายติ อุทเก อาสียตี’’ติ ฯ ‘‘กิํนุ โข, มหาราช, ปทุมํ กทฺทเมน สทิสํ วเณฺณน วา คเนฺธน วา รเสน วา’’ติ? ‘‘น หิ, ภเนฺต’’ติฯ ‘‘อถ อุทเกน วา คเนฺธน วา รเสน วา’’ติ? ‘‘น หิ, ภเนฺต’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, มหาราช, ภควา ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคโต อสีติยา จ อนุพฺยญฺชเนหิ ปริรญฺชิโต สุวณฺณวโณฺณ กญฺจนสนฺนิภตฺตโจ พฺยามปฺปโภ, โน จสฺส มาตาปิตโร ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคตา อสีติยา จ อนุพฺยญฺชเนหิ ปริรญฺชิตา สุวณฺณวณฺณา กญฺจนสนฺนิภตฺตจา พฺยามปฺปภา’’ติฯ
‘‘Evaṃ sante kho, bhante nāgasena, na uppajjati buddho dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato asītiyā ca anubyañjanehi parirañjito suvaṇṇavaṇṇo kañcanasannibhattaco byāmappabhoti, api ca mātusadiso vā putto hoti mātupakkho vā, pitusadiso vā putto hoti pitupakkho vā’’ti. Thero āha ‘‘atthi pana, mahārāja, kiñci padumaṃ satapatta’’nti? ‘‘Āma, bhante, atthī’’ti. ‘‘Tassa pana kuhiṃ sambhavo’’ti? ‘‘Kaddame jāyati udake āsīyatī’’ti . ‘‘Kiṃnu kho, mahārāja, padumaṃ kaddamena sadisaṃ vaṇṇena vā gandhena vā rasena vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Atha udakena vā gandhena vā rasena vā’’ti? ‘‘Na hi, bhante’’ti. ‘‘Evameva kho, mahārāja, bhagavā dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato asītiyā ca anubyañjanehi parirañjito suvaṇṇavaṇṇo kañcanasannibhattaco byāmappabho, no cassa mātāpitaro dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgatā asītiyā ca anubyañjanehi parirañjitā suvaṇṇavaṇṇā kañcanasannibhattacā byāmappabhā’’ti.
‘‘กโลฺลสิ, ภเนฺต นาคเสนา’’ติฯ
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
มหาปุริสลกฺขณปโญฺห ตติโยฯ
Mahāpurisalakkhaṇapañho tatiyo.
