| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
५-६. महारुक्खसुत्तद्वयवण्णना
5-6. Mahārukkhasuttadvayavaṇṇanā
५५-५६. ओजं अभिहरन्तीति रसहरणियो विय पुरिसस्स सरीरे रुक्खमूलानि रुक्खस्स पथवीआपोरसे उपरि आरोपेन्ति। तेसं तथा आरोपनं ‘‘ओजाया’’तिआदिना विभावेति। हत्थसतुब्बेधमस्साति हत्थसतुब्बेधो, हत्थसतं उब्बिद्धस्सपि। एत्थाति एतिस्सं वट्टकथायं। कम्मारोहनन्ति कम्मपच्चयो।
55-56.Ojaṃ abhiharantīti rasaharaṇiyo viya purisassa sarīre rukkhamūlāni rukkhassa pathavīāporase upari āropenti. Tesaṃ tathā āropanaṃ ‘‘ojāyā’’tiādinā vibhāveti. Hatthasatubbedhamassāti hatthasatubbedho, hatthasataṃ ubbiddhassapi. Etthāti etissaṃ vaṭṭakathāyaṃ. Kammārohananti kammapaccayo.
पुन एत्थाति एतिस्सं विवट्टकथायं। वट्टदुक्खं नासेतुकामस्स दळ्हं उप्पन्नसंवेगञाणं सन्धाय ‘‘कुद्दालो विया’’ति आह। ततो निब्बत्तितञाणं समाधिपच्छिया ठितं निस्साय पवत्तेतब्बविपस्सनारम्भञाणं। रुक्खच्छेदनफरसु वियाति एवंभूतस्स विपस्सना एकन्ततो वट्टच्छेदाय होतियेवाति आह ‘‘रुक्खस्स…पे॰… मनसिकरोन्तस्स पञ्ञा’’ति। तत्थ कम्मट्ठानन्ति विपस्सनाकम्मट्ठानं। तं चतुब्बिधववत्थानवसेन वीसति पथवीकोट्ठासा, द्वादस आपोकोट्ठासा, चत्तारो तेजोकोट्ठासा, छ वायोकोट्ठासाति द्वेचत्तालीसाय कोट्ठासेसु। विञ्ञाणस्स चाति इति-सद्दो आदिअत्थो पकारत्थो च। तेन भूतरूपानि विञ्ञाणसम्पयुत्तधम्मे च सङ्गण्हाति। सत्तसु सप्पायेसु यस्स अलभन्तस्स कम्मट्ठानं विभूतं हुत्वा न उपट्ठाति, तं सन्धायाह ‘‘अञ्ञतरं सप्पाय’’न्ति। सेसं सुविञ्ञेय्यमेव।
Puna etthāti etissaṃ vivaṭṭakathāyaṃ. Vaṭṭadukkhaṃ nāsetukāmassa daḷhaṃ uppannasaṃvegañāṇaṃ sandhāya ‘‘kuddālo viyā’’ti āha. Tato nibbattitañāṇaṃ samādhipacchiyā ṭhitaṃ nissāya pavattetabbavipassanārambhañāṇaṃ. Rukkhacchedanapharasu viyāti evaṃbhūtassa vipassanā ekantato vaṭṭacchedāya hotiyevāti āha ‘‘rukkhassa…pe… manasikarontassa paññā’’ti. Tattha kammaṭṭhānanti vipassanākammaṭṭhānaṃ. Taṃ catubbidhavavatthānavasena vīsati pathavīkoṭṭhāsā, dvādasa āpokoṭṭhāsā, cattāro tejokoṭṭhāsā, cha vāyokoṭṭhāsāti dvecattālīsāya koṭṭhāsesu. Viññāṇassa cāti iti-saddo ādiattho pakārattho ca. Tena bhūtarūpāni viññāṇasampayuttadhamme ca saṅgaṇhāti. Sattasu sappāyesu yassa alabhantassa kammaṭṭhānaṃ vibhūtaṃ hutvā na upaṭṭhāti, taṃ sandhāyāha ‘‘aññataraṃ sappāya’’nti. Sesaṃ suviññeyyameva.
महारुक्खसुत्तद्वयवण्णना निट्ठिता।
Mahārukkhasuttadvayavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya
५. महारुक्खसुत्तं • 5. Mahārukkhasuttaṃ
६. दुतियमहारुक्खसुत्तं • 6. Dutiyamahārukkhasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā)
५. महारुक्खसुत्तवण्णना • 5. Mahārukkhasuttavaṇṇanā
६. दुतियमहारुक्खसुत्तवण्णना • 6. Dutiyamahārukkhasuttavaṇṇanā
