| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๕. มหารุกฺขสุตฺตํ
5. Mahārukkhasuttaṃ
๕๕. สาวตฺถิยํ วิหรติ…เป.… ‘‘อุปาทานิเยสุ, ภิกฺขเว, ธเมฺมสุ อสฺสาทานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา ปวฑฺฒติฯ ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ; อุปาทานปจฺจยา ภโว…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติ’’ฯ
55. Sāvatthiyaṃ viharati…pe… ‘‘upādāniyesu, bhikkhave, dhammesu assādānupassino viharato taṇhā pavaḍḍhati. Taṇhāpaccayā upādānaṃ; upādānapaccayā bhavo…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti’’.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, มหารุโกฺขฯ ตสฺส ยานิ เจว มูลานิ อโธคมานิ, ยานิ จ ติริยงฺคมานิ, สพฺพานิ ตานิ อุทฺธํ โอชํ อภิหรนฺติฯ เอวญฺหิ โส, ภิกฺขเว, มหารุโกฺข ตทาหาโร ตทุปาทาโน จิรํ ทีฆมทฺธานํ ติเฎฺฐยฺยฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อุปาทานิเยสุ ธเมฺมสุ อสฺสาทานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา ปวฑฺฒติฯ ตณฺหาปจฺจยา อุปาทานํ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส สมุทโย โหติฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, mahārukkho. Tassa yāni ceva mūlāni adhogamāni, yāni ca tiriyaṅgamāni, sabbāni tāni uddhaṃ ojaṃ abhiharanti. Evañhi so, bhikkhave, mahārukkho tadāhāro tadupādāno ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭheyya. Evameva kho, bhikkhave, upādāniyesu dhammesu assādānupassino viharato taṇhā pavaḍḍhati. Taṇhāpaccayā upādānaṃ…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
‘‘อุปาทานิเยสุ , ภิกฺขเว, ธเมฺมสุ อาทีนวานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา นิรุชฺฌติฯ ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ; อุปาทานนิโรธา ภวนิโรโธ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหติฯ
‘‘Upādāniyesu , bhikkhave, dhammesu ādīnavānupassino viharato taṇhā nirujjhati. Taṇhānirodhā upādānanirodho; upādānanirodhā bhavanirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hoti.
‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, มหารุโกฺขฯ อถ ปุริโส อาคเจฺฉยฺย กุทฺทาลปิฎกํ 1 อาทายฯ โส ตํ รุกฺขํ มูเล ฉิเนฺทยฺย, มูลํ ฉินฺทิตฺวา ปลิขเณยฺย 2, ปลิขณิตฺวา มูลานิ อุทฺธเรยฺย อนฺตมโส อุสีรนาฬิมตฺตานิปิฯ โส ตํ รุกฺขํ ขณฺฑาขณฺฑิกํ ฉิเนฺทยฺย, ขณฺฑาขณฺฑิกํ ฉินฺทิตฺวา ผาเลยฺย, ผาเลตฺวา สกลิกํ สกลิกํ กเรยฺย, สกลิกํ สกลิกํ กริตฺวา วาตาตเป วิโสเสยฺย; วาตาตเป วิโสเสตฺวา อคฺคินา ฑเหยฺย, อคฺคินา ฑเหตฺวา มสิํ กเรยฺย, มสิํ กริตฺวา มหาวาเต วา โอผุเณยฺย 3 นทิยา วา สีฆโสตาย ปวาเหยฺยฯ เอวญฺหิ โส, ภิกฺขเว, มหารุโกฺข อุจฺฉินฺนมูโล อสฺส ตาลาวตฺถุกโต อนภาวํกโต 4 อายติํ อนุปฺปาทธโมฺมฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อุปาทานิเยสุ ธเมฺมสุ อาทีนวานุปสฺสิโน วิหรโต ตณฺหา นิรุชฺฌติฯ ตณฺหานิโรธา อุปาทานนิโรโธ; อุปาทานนิโรธา ภวนิโรโธ…เป.… เอวเมตสฺส เกวลสฺส ทุกฺขกฺขนฺธสฺส นิโรโธ โหตี’’ติฯ ปญฺจมํฯ
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, mahārukkho. Atha puriso āgaccheyya kuddālapiṭakaṃ 5 ādāya. So taṃ rukkhaṃ mūle chindeyya, mūlaṃ chinditvā palikhaṇeyya 6, palikhaṇitvā mūlāni uddhareyya antamaso usīranāḷimattānipi. So taṃ rukkhaṃ khaṇḍākhaṇḍikaṃ chindeyya, khaṇḍākhaṇḍikaṃ chinditvā phāleyya, phāletvā sakalikaṃ sakalikaṃ kareyya, sakalikaṃ sakalikaṃ karitvā vātātape visoseyya; vātātape visosetvā agginā ḍaheyya, agginā ḍahetvā masiṃ kareyya, masiṃ karitvā mahāvāte vā ophuṇeyya 7 nadiyā vā sīghasotāya pavāheyya. Evañhi so, bhikkhave, mahārukkho ucchinnamūlo assa tālāvatthukato anabhāvaṃkato 8 āyatiṃ anuppādadhammo. Evameva kho, bhikkhave, upādāniyesu dhammesu ādīnavānupassino viharato taṇhā nirujjhati. Taṇhānirodhā upādānanirodho; upādānanirodhā bhavanirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti. Pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. มหารุกฺขสุตฺตวณฺณนา • 5. Mahārukkhasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๕-๖. มหารุกฺขสุตฺตทฺวยวณฺณนา • 5-6. Mahārukkhasuttadvayavaṇṇanā
