| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 36
The Middle-Length Suttas Collection 36
මහාසච්චකසුත්ත
The Longer Discourse With Saccaka
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා වේසාලියං විහරති මහාවනේ කූටාගාරසාලායං.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Vesālī, at the Great Wood, in the hall with the peaked roof.
තේන ඛෝ පන සමයේන භගවා පුබ්බණ්හසමයං සුනිවත්ථෝ හෝති පත්තචීවරමාදාය වේසාලිං පිණ්ඩාය පවිසිතුකාමෝ.
Now at that time in the morning the Buddha, being properly dressed, took his bowl and robe, wishing to enter Vesālī for alms.
අථ ඛෝ සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ ජඞ්ඝාවිහාරං අනුචඞ්කමමානෝ අනුවිචරමානෝ යේන මහාවනං කූටාගාරසාලා තේනුපසඞ්කමි. අද්දසා ඛෝ ආයස්මා ආනන්දෝ සච්චකං නිගණ්ඨපුත්තං දූරතෝව ආගච්ඡන්තං. දිස්වාන භගවන්තං ඒතදවෝච: “අයං, භන්තේ, සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ ආගච්ඡති භස්සප්පවාදකෝ පණ්ඩිතවාදෝ සාධුසම්මතෝ බහුජනස්ස. ඒසෝ ඛෝ, භන්තේ, අවණ්ණකාමෝ බුද්ධස්ස, අවණ්ණකාමෝ ධම්මස්ස, අවණ්ණකාමෝ සඞ්ඝස්ස. සාධු, භන්තේ, භගවා මුහුත්තං නිසීදතු අනුකම්පං උපාදායා”ති. නිසීදි භගවා පඤ්ඤත්තේ ආසනේ.
Then as Saccaka, the son of Jain parents, was going for a walk he approached the hall with the peaked roof in the Great Wood. Venerable Ānanda saw him coming off in the distance, and said to the Buddha, “Sir, Saccaka, the son of Jain parents, is coming. He’s a debater and clever speaker deemed holy by many people. He wants to discredit the Buddha, the teaching, and the Saṅgha. Please, sir, sit for a moment out of compassion.” The Buddha sat on the seat spread out.
අථ ඛෝ සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවතා සද්ධිං සම්මෝදි, සම්මෝදනීයං කථං සාරණීයං වීතිසාරේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච:
Then Saccaka went up to the Buddha, and exchanged greetings with him. When the greetings and polite conversation were over, he sat down to one side and said to the Buddha,
“සන්ති, භෝ ගෝතම, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා කායභාවනානුයෝගමනුයුත්තා විහරන්ති, නෝ චිත්තභාවනං. ඵුසන්ති හි තේ, භෝ ගෝතම, සාරීරිකං දුක්ඛං වේදනං. භූතපුබ්බං, භෝ ගෝතම, සාරීරිකාය දුක්ඛාය වේදනාය ඵුට්ඨස්ස සතෝ ඌරුක්ඛම්භෝපි නාම භවිස්සති, හදයම්පි නාම ඵලිස්සති, උණ්හම්පි ලෝහිතං මුඛතෝ උග්ගමිස්සති, උම්මාදම්පි පාපුණිස්සති චිත්තක්ඛේපං. තස්ස ඛෝ ඒතං, භෝ ගෝතම, කායන්වයං චිත්තං හෝති, කායස්ස වසේන වත්තති. තං කිස්ස හේතු? අභාවිතත්තා චිත්තස්ස. සන්ති පන, භෝ ගෝතම, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා චිත්තභාවනානුයෝගමනුයුත්තා විහරන්ති, නෝ කායභාවනං. ඵුසන්ති හි තේ, භෝ ගෝතම, චේතසිකං දුක්ඛං වේදනං. භූතපුබ්බං, භෝ ගෝතම, චේතසිකාය දුක්ඛාය වේදනාය ඵුට්ඨස්ස සතෝ ඌරුක්ඛම්භෝපි නාම භවිස්සති, හදයම්පි නාම ඵලිස්සති, උණ්හම්පි ලෝහිතං මුඛතෝ උග්ගමිස්සති, උම්මාදම්පි පාපුණිස්සති චිත්තක්ඛේපං. තස්ස ඛෝ ඒසෝ, භෝ ගෝතම, චිත්තන්වයෝ කායෝ හෝති, චිත්තස්ස වසේන වත්තති. තං කිස්ස හේතු? අභාවිතත්තා කායස්ස. තස්ස මය්හං, භෝ ගෝතම, ඒවං හෝති: ‘අද්ධා භෝතෝ ගෝතමස්ස සාවකා චිත්තභාවනානුයෝගමනුයුත්තා විහරන්ති, නෝ කායභාවනන්(අ)”ති.
“Master Gotama, there are some ascetics and brahmins who live committed to the practice of developing physical endurance, without developing the mind. They suffer painful physical feelings. This happened to someone once. Their thighs became paralyzed, their heart burst, hot blood gushed from their mouth, and they went mad and lost their mind. Their mind was subject to the body, and the body had power over it. Why is that? Because their mind was not developed. There are some ascetics and brahmins who live committed to the practice of developing the mind, without developing physical endurance. They suffer painful mental feelings. This happened to someone once. Their thighs became paralyzed, their heart burst, hot blood gushed from their mouth, and they went mad and lost their mind. Their body was subject to the mind, and the mind had power over it. Why is that? Because their physical endurance was not developed. It occurs to me that Master Gotama’s disciples must live committed to the practice of developing the mind, without developing physical endurance.”
“කින්ති පන තේ, අග්ගිවේස්සන, කායභාවනා සුතා”ති?
“But Aggivessana, what have you heard about the development of physical endurance?”
“සේය්‍යථිදං—නන්දෝ වච්ඡෝ, කිසෝ සඞ්කිච්චෝ, මක්ඛලි ගෝසාලෝ—ඒතේහි, භෝ ගෝතම, අචේලකා මුත්තාචාරා හත්ථාපලේඛනා නඒහිභද්දන්තිකා නතිට්ඨභද්දන්තිකා න අභිහටං න උද්දිස්සකතං න නිමන්තනං සාදියන්ති, තේ න කුම්භිමුඛා පටිග්ගණ්හන්ති න කළෝපිමුඛා පටිග්ගණ්හන්ති න ඒළකමන්තරං න දණ්ඩමන්තරං න මුසලමන්තරං න ද්වින්නං භුඤ්ජමානානං න ගබ්භිනියා න පායමානාය න පුරිසන්තරගතාය න සඞ්කිත්තීසු න යත්ථ සා උපට්ඨිතෝ හෝති න යත්ථ මක්ඛිකා සණ්ඩසණ්ඩචාරිනී, න මච්ඡං න මංසං න සුරං න මේරයං න ථුසෝදකං පිවන්ති. තේ ඒකාගාරිකා වා හෝන්ති ඒකාලෝපිකා, ද්වාගාරිකා වා හෝන්ති ද්වාලෝපිකා …පේ… සත්තාගාරිකා වා හෝන්ති සත්තාලෝපිකා. ඒකිස්සාපි දත්තියා යාපේන්ති, ද්වීහිපි දත්තීහි යාපේන්ති …පේ… සත්තහිපි දත්තීහි යාපේන්ති. ඒකාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේන්ති, ද්වීහිකම්පි ආහාරං ආහාරේන්ති …පේ… සත්තාහිකම්පි ආහාරං ආහාරේන්ති. ඉති ඒවරූපං අද්ධමාසිකම්පි පරියායභත්තභෝජනානුයෝගමනුයුත්තා විහරන්තී”ති.
“Take, for example, Nanda Vaccha, Kisa Saṅkicca, and the bamboo-staffed ascetic Gosāla. They go naked, ignoring conventions. They lick their hands, and don’t come or wait when called. They don’t consent to food brought to them, or food prepared on purpose for them, or an invitation for a meal. They don’t receive anything from a pot or bowl; or from someone who keeps sheep, or who has a weapon or a shovel in their home; or where a couple is eating; or where there is a woman who is pregnant, breastfeeding, or who has a man in her home; or where there’s a dog waiting or flies buzzing. They accept no fish or meat or liquor or wine, and drink no beer. They go to just one house for alms, taking just one mouthful, or two houses and two mouthfuls, up to seven houses and seven mouthfuls. They feed on one saucer a day, two saucers a day, up to seven saucers a day. They eat once a day, once every second day, up to once a week, and so on, even up to once a fortnight. They live committed to the practice of eating food at set intervals.”
“කිං පන තේ, අග්ගිවේස්සන, තාවතකේනේව යාපේන්තී”ති?
“But Aggivessana, do they get by on so little?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම. අප්පේකදා, භෝ ගෝතම, උළාරානි උළාරානි ඛාදනීයානි ඛාදන්ති, උළාරානි උළාරානි භෝජනානි භුඤ්ජන්ති, උළාරානි උළාරානි සායනීයානි සායන්ති, උළාරානි උළාරානි පානානි පිවන්ති. තේ ඉමං කායං බලං ගාහේන්ති නාම, බ්‍රූහේන්ති නාම, මේදේන්ති නාමා”ති.
“No, Master Gotama. Sometimes they eat luxury fresh and cooked foods and drink a variety of luxury beverages. They gather their body’s strength, build it up, and get fat.”
“යං ඛෝ තේ, අග්ගිවේස්සන, පුරිමං පහාය පච්ඡා උපචිනන්ති, ඒවං ඉමස්ස කායස්ස ආචයාපචයෝ හෝති. කින්ති පන තේ, අග්ගිවේස්සන, චිත්තභාවනා සුතා”ති? චිත්තභාවනාය ඛෝ සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ භගවතා පුට්ඨෝ සමානෝ න සම්පායාසි.
“What they earlier gave up, they later got back. That is how there is the increase and decrease of this body. But Aggivessana, what have you heard about development of the mind?” When Saccaka was questioned by the Buddha about development of the mind, he was stumped.
අථ ඛෝ භගවා සච්චකං නිගණ්ඨපුත්තං ඒතදවෝච: “යාපි ඛෝ තේ ඒසා, අග්ගිවේස්සන, පුරිමා කායභාවනා භාසිතා සාපි අරියස්ස විනයේ නෝ ධම්මිකා කායභාවනා. කායභාවනම්පි ඛෝ ත්වං, අග්ගිවේස්සන, න අඤ්ඤාසි, කුතෝ පන ත්වං චිත්තභාවනං ජානිස්සසි? අපි ච, අග්ගිවේස්සන, යථා අභාවිතකායෝ ච හෝති අභාවිතචිත්තෝ ච, භාවිතකායෝ ච හෝති භාවිතචිත්තෝ ච. තං සුණාහි, සාධුකං මනසි කරෝහි, භාසිස්සාමී”ති.
So the Buddha said to Saccaka, “The development of physical endurance that you have described is not the legitimate development of physical endurance in the noble one’s training. And since you don’t even understand the development of physical endurance, how can you possibly understand the development of the mind? Still, as to how someone is undeveloped in physical endurance and mind, and how someone is developed in physical endurance and mind, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ භගවතෝ පච්චස්සෝසි. භගවා ඒතදවෝච:
“Yes, sir,” replied Saccaka. The Buddha said this:
“කථඤ්ච, අග්ගිවේස්සන, අභාවිතකායෝ ච හෝති අභාවිතචිත්තෝ ච? ඉධ, අග්ගිවේස්සන, අස්සුතවතෝ පුථුජ්ජනස්ස උප්පජ්ජති සුඛා වේදනා. සෝ සුඛාය වේදනාය ඵුට්ඨෝ සමානෝ සුඛසාරාගී ච හෝති සුඛසාරාගිතඤ්ච ආපජ්ජති. තස්ස සා සුඛා වේදනා නිරුජ්ඣති. සුඛාය වේදනාය නිරෝධා උප්පජ්ජති දුක්ඛා වේදනා. සෝ දුක්ඛාය වේදනාය ඵුට්ඨෝ සමානෝ සෝචති කිලමති පරිදේවති උරත්තාළිං කන්දති සම්මෝහං ආපජ්ජති. තස්ස ඛෝ ඒසා, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නාපි සුඛා වේදනා චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති අභාවිතත්තා කායස්ස, උප්පන්නාපි දුක්ඛා වේදනා චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති අභාවිතත්තා චිත්තස්ස. යස්ස කස්සචි, අග්ගිවේස්සන, ඒවං උභතෝපක්ඛං උප්පන්නාපි සුඛා වේදනා චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති අභාවිතත්තා කායස්ස, උප්පන්නාපි දුක්ඛා වේදනා චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨති අභාවිතත්තා චිත්තස්ස, ඒවං ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, අභාවිතකායෝ ච හෝති අභාවිතචිත්තෝ ච.
“And how is someone undeveloped in physical endurance and mind? Take an unlearned ordinary person who has a pleasant feeling. When they experience pleasant feeling they become full of lust for it. Then that pleasant feeling ceases. And when it ceases, a painful feeling arises. When they suffer painful feeling, they sorrow and wail and lament, beating their breast and falling into confusion. Because their physical endurance is undeveloped, pleasant feelings occupy the mind. And because their mind is undeveloped, painful feelings occupy the mind. Someone whose mind is occupied by both pleasant and painful feelings like this is undeveloped in physical endurance and in mind.
කථඤ්ච, අග්ගිවේස්සන, භාවිතකායෝ ච හෝති භාවිතචිත්තෝ ච? ඉධ, අග්ගිවේස්සන, සුතවතෝ අරියසාවකස්ස උප්පජ්ජති සුඛා වේදනා. සෝ සුඛාය වේදනාය ඵුට්ඨෝ සමානෝ න සුඛසාරාගී ච හෝති, න සුඛසාරාගිතඤ්ච ආපජ්ජති. තස්ස සා සුඛා වේදනා නිරුජ්ඣති. සුඛාය වේදනාය නිරෝධා උප්පජ්ජති දුක්ඛා වේදනා. සෝ දුක්ඛාය වේදනාය ඵුට්ඨෝ සමානෝ න සෝචති න කිලමති න පරිදේවති න උරත්තාළිං කන්දති න සම්මෝහං ආපජ්ජති. තස්ස ඛෝ ඒසා, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නාපි සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති භාවිතත්තා කායස්ස, උප්පන්නාපි දුක්ඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති භාවිතත්තා චිත්තස්ස. යස්ස කස්සචි, අග්ගිවේස්සන, ඒවං උභතෝපක්ඛං උප්පන්නාපි සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති භාවිතත්තා කායස්ස, උප්පන්නාපි දුක්ඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති භාවිතත්තා චිත්තස්ස. ඒවං ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, භාවිතකායෝ ච හෝති භාවිතචිත්තෝ චා”ති.
And how is someone developed in physical endurance and mind? Take a learned noble disciple who has a pleasant feeling. When they experience pleasant feeling they don’t become full of lust for it. Then that pleasant feeling ceases. And when it ceases, painful feeling arises. When they suffer painful feelings they don’t sorrow or wail or lament, beating their breast and falling into confusion. Because their physical endurance is developed, pleasant feelings don’t occupy the mind. And because their mind is developed, painful feelings don’t occupy the mind. Someone whose mind is not occupied by both pleasant and painful feelings like this is developed in physical endurance and in mind.”
“ඒවං පසන්නෝ අහං භෝතෝ ගෝතමස්ස. භවඤ්හි ගෝතමෝ භාවිතකායෝ ච හෝති භාවිතචිත්තෝ චා”ති.
“I am quite confident that Master Gotama is developed in physical endurance and in mind.”
“අද්ධා ඛෝ තේ අයං, අග්ගිවේස්සන, ආසජ්ජ උපනීය වාචා භාසිතා, අපි ච තේ අහං බ්‍යාකරිස්සාමි. යතෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිතෝ, තං වත මේ උප්පන්නා වා සුඛා වේදනා චිත්තං පරියාදාය ඨස්සති, උප්පන්නා වා දුක්ඛා වේදනා චිත්තං පරියාදාය ඨස්සතීති නේතං ඨානං විජ්ජතී”ති.
“Your words are clearly invasive and intrusive, Aggivessana. Nevertheless, I will answer you. Ever since I shaved off my hair and beard, dressed in ocher robes, and went forth from the lay life to homelessness, it has not been possible for any pleasant or painful feeling to occupy my mind.”
“න හි නූන භෝතෝ ගෝතමස්ස උප්පජ්ජති තථාරූපා සුඛා වේදනා යථාරූපා උප්පන්නා සුඛා වේදනා චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨේය්‍ය; න හි නූන භෝතෝ ගෝතමස්ස උප්පජ්ජති තථාරූපා දුක්ඛා වේදනා යථාරූපා උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා චිත්තං පරියාදාය තිට්ඨේය්‍යා”ති.
“Surely you must have had feelings so pleasant or so painful that they could occupy your mind?”
“කිඤ්හි නෝ සියා, අග්ගිවේස්සන? ඉධ මේ, අග්ගිවේස්සන, පුබ්බේව සම්බෝධා අනභිසම්බුද්ධස්ස බෝධිසත්තස්සේව සතෝ ඒතදහෝසි: ‘සම්බාධෝ ඝරාවාසෝ රජාපථෝ, අබ්භෝකාසෝ පබ්බජ්ජා. නයිදං සුකරං අගාරං අජ්ඣාවසතා ඒකන්තපරිපුණ්ණං ඒකන්තපරිසුද්ධං සඞ්ඛලිඛිතං බ්‍රහ්මචරියං චරිතුං. යන්නූනාහං කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජේය්‍යන්(අ)ති.
“How could I not, Aggivessana? Before my awakening—when I was still unawakened but intent on awakening—I thought: ‘Living in a house is cramped and dirty, but the life of one gone forth is wide open. It’s not easy for someone living at home to lead the spiritual life utterly full and pure, like a polished shell. Why don’t I shave off my hair and beard, dress in ocher robes, and go forth from the lay life to homelessness?’
සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, අපරේන සමයේන දහරෝව සමානෝ, සුසුකාළකේසෝ භද්‍රේන යෝබ්බනේන සමන්නාගතෝ පඨමේන වයසා, අකාමකානං මාතාපිතූනං අස්සුමුඛානං රුදන්තානං, කේසමස්සුං ඕහාරේත්වා කාසායානි වත්ථානි අච්ඡාදේත්වා අගාරස්මා අනගාරියං පබ්බජිං.
Some time later, while still black-haired, blessed with youth, in the prime of life—though my mother and father wished otherwise, weeping with tearful faces—I shaved off my hair and beard, dressed in ocher robes, and went forth from the lay life to homelessness.
සෝ ඒවං පබ්බජිතෝ සමානෝ කිඞ්කුසලගවේසී අනුත්තරං සන්තිවරපදං පරියේසමානෝ යේන ආළාරෝ කාලාමෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා ආළාරං කාලාමං ඒතදවෝචං: ‘ඉච්ඡාමහං, ආවුසෝ කාලාම, ඉමස්මිං ධම්මවිනයේ බ්‍රහ්මචරියං චරිතුන්(අ)ති.
Once I had gone forth I set out to discover what is skillful, seeking the supreme state of sublime peace. I approached Āḷāra Kālāma and said to him, ‘Friend Kālāma, I wish to lead the spiritual life in this teaching and training.’
ඒවං වුත්තේ, අග්ගිවේස්සන, ආළාරෝ කාලාමෝ මං ඒතදවෝච: ‘විහරතායස්මා, තාදිසෝ අයං ධම්මෝ යත්ථ විඤ්ඤූ පුරිසෝ නචිරස්සේව සකං ආචරියකං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරේය්‍යා(අ)ති.
Āḷāra Kālāma replied, ‘Stay, venerable. This teaching is such that a sensible person can soon realize their own tradition with their own insight and live having achieved it.’
සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, නචිරස්සේව ඛිප්පමේව තං ධම්මං පරියාපුණිං. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, තාවතකේනේව ඕට්ඨපහතමත්තේන ලපිතලාපනමත්තේන ඤාණවාදඤ්ච වදාමි ථේරවාදඤ්ච, ‘ජානාමි පස්සාමී(අ)ති ච පටිජානාමි, අහඤ්චේව අඤ්ඤේ ච.
I quickly memorized that teaching. So far as lip-recital and oral recitation were concerned, I spoke with knowledge and the authority of the elders. I claimed to know and see, and so did others.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ ආළාරෝ කාලාමෝ ඉමං ධම්මං කේවලං සද්ධාමත්තකේන සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේති, අද්ධා ආළාරෝ කාලාමෝ ඉමං ධම්මං ජානං පස්සං විහරතී(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘It is not solely by mere faith that Āḷāra Kālāma declares: “I realize this teaching with my own insight, and live having achieved it.” Surely he meditates knowing and seeing this teaching.’
අථ ඛ්වාහං, අග්ගිවේස්සන, යේන ආළාරෝ කාලාමෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා ආළාරං කාලාමං ඒතදවෝචං: ‘කිත්තාවතා නෝ, ආවුසෝ කාලාම, ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේසී(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, අග්ගිවේස්සන, ආළාරෝ කාලාමෝ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනං පවේදේසි.
So I approached Āḷāra Kālāma and said to him, ‘Friend Kālāma, to what extent do you say you’ve realized this teaching with your own insight?’ When I said this, he declared the dimension of nothingness.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි සද්ධා, මය්හම්පත්ථි සද්ධා; න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි වීරියං, මය්හම්පත්ථි වීරියං; න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි සති, මය්හම්පත්ථි සති; න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි සමාධි, මය්හම්පත්ථි සමාධි; න ඛෝ ආළාරස්සේව කාලාමස්ස අත්ථි පඤ්ඤා, මය්හම්පත්ථි පඤ්ඤා; යන්නූනාහං යං ධම්මං ආළාරෝ කාලාමෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේති තස්ස ධම්මස්ස සච්ඡිකිරියාය පදහේය්‍යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, නචිරස්සේව ඛිප්පමේව තං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසිං.
Then it occurred to me, ‘It’s not just Āḷāra Kālāma who has faith, energy, mindfulness, immersion, and wisdom; I too have these things. Why don’t I make an effort to realize the same teaching that Āḷāra Kālāma says he has realized with his own insight?’ I quickly realized that teaching with my own insight, and lived having achieved it.
අථ ඛ්වාහං, අග්ගිවේස්සන, යේන ආළාරෝ කාලාමෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා ආළාරං කාලාමං ඒතදවෝචං: ‘ඒත්තාවතා නෝ, ආවුසෝ කාලාම, ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසී(අ)ති?
So I approached Āḷāra Kālāma and said to him, ‘Friend Kālāma, have you realized this teaching with your own insight up to this point, and declare having achieved it?’
‘ඒත්තාවතා ඛෝ අහං, ආවුසෝ, ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේමී(අ)ති.
‘I have, friend.’
‘අහම්පි ඛෝ, ආවුසෝ, ඒත්තාවතා ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමී(අ)ති.
‘I too have realized this teaching with my own insight up to this point, and live having achieved it.’
‘ලාභා නෝ, ආවුසෝ, සුලද්ධං නෝ, ආවුසෝ, යේ මයං ආයස්මන්තං තාදිසං සබ්‍රහ්මචාරිං පස්සාම. ඉති යාහං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේමි තං ත්වං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරසි; යං ත්වං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරසි තමහං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේමි. ඉති යාහං ධම්මං ජානාමි තං ත්වං ධම්මං ජානාසි; යං ත්වං ධම්මං ජානාසි තමහං ධම්මං ජානාමි. ඉති යාදිසෝ අහං තාදිසෝ තුවං, යාදිසෝ තුවං තාදිසෝ අහං. ඒහි දානි, ආවුසෝ, උභෝව සන්තා ඉමං ගණං පරිහරාමා(අ)ති. ඉති ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, ආළාරෝ කාලාමෝ ආචරියෝ මේ සමානෝ අත්තනෝ අන්තේවාසිං මං සමානං අත්තනා සමසමං ඨපේසි, උළාරාය ච මං පූජාය පූජේසි.
‘We are fortunate, friend, so very fortunate to see a venerable such as yourself as one of our spiritual companions! So the teaching that I’ve realized with my own insight, and declare having achieved it, you’ve realized with your own insight, and live having achieved it. The teaching that you’ve realized with your own insight, and live having achieved it, I’ve realized with my own insight, and declare having achieved it. So the teaching that I know, you know, and the teaching you know, I know. I am like you and you are like me. Come now, friend! We should both lead this community together.’ And that is how my teacher Āḷāra Kālāma placed me, his student, on the same position as him, and honored me with lofty praise.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘නායං ධම්මෝ නිබ්බිදාය න විරාගාය න නිරෝධාය න උපසමාය න අභිඤ්ඤාය න සම්බෝධාය න නිබ්බානාය සංවත්තති, යාවදේව ආකිඤ්චඤ්ඤායතනූපපත්තියා(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, තං ධම්මං අනලඞ්කරිත්වා තස්මා ධම්මා නිබ්බිජ්ජ අපක්කමිං.
Then it occurred to me, ‘This teaching doesn’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. It only leads as far as rebirth in the dimension of nothingness.’ Realizing that this teaching was inadequate, I left disappointed.
සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, කිඞ්කුසලගවේසී අනුත්තරං සන්තිවරපදං පරියේසමානෝ යේන උදකෝ රාමපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා උදකං රාමපුත්තං ඒතදවෝචං: ‘ඉච්ඡාමහං, ආවුසෝ, ඉමස්මිං ධම්මවිනයේ බ්‍රහ්මචරියං චරිතුන්(අ)ති.
I set out to discover what is skillful, seeking the supreme state of sublime peace. I approached Uddaka, son of Rāma, and said to him, ‘Friend, I wish to lead the spiritual life in this teaching and training.’
ඒවං වුත්තේ, අග්ගිවේස්සන, උදකෝ රාමපුත්තෝ මං ඒතදවෝච: ‘විහරතායස්මා, තාදිසෝ අයං ධම්මෝ යත්ථ විඤ්ඤූ පුරිසෝ නචිරස්සේව සකං ආචරියකං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරේය්‍යා(අ)ති.
Uddaka replied, ‘Stay, venerable. This teaching is such that a sensible person can soon realize their own tradition with their own insight and live having achieved it.’
සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, නචිරස්සේව ඛිප්පමේව තං ධම්මං පරියාපුණිං. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, තාවතකේනේව ඕට්ඨපහතමත්තේන ලපිතලාපනමත්තේන ඤාණවාදඤ්ච වදාමි ථේරවාදඤ්ච, ‘ජානාමි පස්සාමී(අ)ති ච පටිජානාමි, අහඤ්චේව අඤ්ඤේ ච.
I quickly memorized that teaching. So far as lip-recital and oral recitation were concerned, I spoke with knowledge and the authority of the elders. I claimed to know and see, and so did others.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ රාමෝ ඉමං ධම්මං කේවලං සද්ධාමත්තකේන සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේසි. අද්ධා රාමෝ ඉමං ධම්මං ජානං පස්සං විහාසී(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘It is not solely by mere faith that Rāma declared: “I realize this teaching with my own insight, and live having achieved it.” Surely he meditated knowing and seeing this teaching.’
අථ ඛ්වාහං, අග්ගිවේස්සන, යේන උදකෝ රාමපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා උදකං රාමපුත්තං ඒතදවෝචං: ‘කිත්තාවතා නෝ ආවුසෝ රාමෝ ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේසී(අ)ති? ඒවං වුත්තේ, අග්ගිවේස්සන, උදකෝ රාමපුත්තෝ නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනං පවේදේසි.
So I approached Uddaka, son of Rāma, and said to him, ‘Friend, to what extent did Rāma say he’d realized this teaching with his own insight?’ When I said this, Uddaka, son of Rāma, declared the dimension of neither perception nor non-perception.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි සද්ධා, මය්හම්පත්ථි සද්ධා; න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි වීරියං, මය්හම්පත්ථි වීරියං; න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි සති, මය්හම්පත්ථි සති; න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි සමාධි, මය්හම්පත්ථි සමාධි; න ඛෝ රාමස්සේව අහෝසි පඤ්ඤා, මය්හම්පත්ථි පඤ්ඤා; යන්නූනාහං යං ධම්මං රාමෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමීති පවේදේසි තස්ස ධම්මස්ස සච්ඡිකිරියාය පදහේය්‍යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, නචිරස්සේව ඛිප්පමේව තං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහාසිං.
Then it occurred to me, ‘It’s not just Rāma who had faith, energy, mindfulness, immersion, and wisdom; I too have these things. Why don’t I make an effort to realize the same teaching that Rāma said he had realized with his own insight?’ I quickly realized that teaching with my own insight, and lived having achieved it.
අථ ඛ්වාහං, අග්ගිවේස්සන, යේන උදකෝ රාමපුත්තෝ තේනුපසඞ්කමිං; උපසඞ්කමිත්වා උදකං රාමපුත්තං ඒතදවෝචං: ‘ඒත්තාවතා නෝ ආවුසෝ රාමෝ ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසී(අ)ති?
So I approached Uddaka, son of Rāma, and said to him, ‘Friend, had Rāma realized this teaching with his own insight up to this point, and declared having achieved it?’
‘ඒත්තාවතා ඛෝ ආවුසෝ රාමෝ ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසී(අ)ති.
‘He had, friend.’
‘අහම්පි ඛෝ, ආවුසෝ, ඒත්තාවතා ඉමං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරාමී(අ)ති.
‘I too have realized this teaching with my own insight up to this point, and live having achieved it.’
‘ලාභා නෝ, ආවුසෝ, සුලද්ධං නෝ, ආවුසෝ, යේ මයං ආයස්මන්තං තාදිසං සබ්‍රහ්මචාරිං පස්සාම. ඉති යං ධම්මං රාමෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසි, තං ත්වං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරසි; යං ත්වං ධම්මං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරසි, තං ධම්මං රාමෝ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ පවේදේසි. ඉති යං ධම්මං රාමෝ අභිඤ්ඤාසි තං ත්වං ධම්මං ජානාසි; යං ත්වං ධම්මං ජානාසි තං ධම්මං රාමෝ අභිඤ්ඤාසි. ඉති යාදිසෝ රාමෝ අහෝසි තාදිසෝ තුවං; යාදිසෝ තුවං තාදිසෝ රාමෝ අහෝසි. ඒහි දානි, ආවුසෝ, තුවං ඉමං ගණං පරිහරා(අ)ති. ඉති ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, උදකෝ රාමපුත්තෝ සබ්‍රහ්මචාරී මේ සමානෝ ආචරියට්ඨානේ ච මං ඨපේසි, උළාරාය ච මං පූජාය පූජේසි.
‘We are fortunate, friend, so very fortunate to see a venerable such as yourself as one of our spiritual companions! The teaching that Rāma had realized with his own insight, and declared having achieved it, you have realized with your own insight, and live having achieved it. The teaching that you’ve realized with your own insight, and live having achieved it, Rāma had realized with his own insight, and declared having achieved it. So the teaching that Rāma directly knew, you know, and the teaching you know, Rāma directly knew. Rāma was like you and you are like Rāma. Come now, friend! You should lead this community.’ And that is how my spiritual companion Uddaka, son of Rāma, placed me in the position of a teacher, and honored me with lofty praise.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘නායං ධම්මෝ නිබ්බිදාය න විරාගාය න නිරෝධාය න උපසමාය න අභිඤ්ඤාය න සම්බෝධාය න නිබ්බානාය සංවත්තති, යාවදේව නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනූපපත්තියා(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, තං ධම්මං අනලඞ්කරිත්වා තස්මා ධම්මා නිබ්බිජ්ජ අපක්කමිං.
Then it occurred to me, ‘This teaching doesn’t lead to disillusionment, dispassion, cessation, peace, insight, awakening, and Nibbana. It only leads as far as rebirth in the dimension of neither perception nor non-perception.’ Realizing that this teaching was inadequate, I left disappointed.
සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, කිඞ්කුසලගවේසී අනුත්තරං සන්තිවරපදං පරියේසමානෝ මගධේසු අනුපුබ්බේන චාරිකං චරමානෝ යේන උරුවේලා සේනානිගමෝ තදවසරිං. තත්ථද්දසං රමණීයං භූමිභාගං, පාසාදිකඤ්ච වනසණ්ඩං, නදිඤ්ච සන්දන්තිං සේතකං සුපතිත්ථං රමණීයං, සමන්තා ච ගෝචරගාමං. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘රමණීයෝ වත භෝ භූමිභාගෝ, පාසාදිකෝ ච වනසණ්ඩෝ, නදී ච සන්දති සේතකා සුපතිත්ථා රමණීයා, සමන්තා ච ගෝචරගාමෝ. අලං වතිදං කුලපුත්තස්ස පධානත්ථිකස්ස පධානායා(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, තත්ථේව නිසීදිං ‘අලමිදං පධානායා(අ)ති.
I set out to discover what is skillful, seeking the supreme state of sublime peace. Traveling stage by stage in the Magadhan lands, I arrived at Senānigama near Uruvelā. There I saw a delightful park, a lovely grove with a flowing river that was clean and charming, with smooth banks. And nearby was a village to go for alms. Then it occurred to me, ‘This park is truly delightful, a lovely grove with a flowing river that’s clean and charming, with smooth banks. And nearby there’s a village to go for alms. This is good enough for a gentleman who wishes to put forth effort in meditation.’ So I sat down right there, thinking: ‘This is good enough for meditation.’
අපිස්සුමං, අග්ගිවේස්සන, තිස්සෝ උපමා පටිභංසු අනච්ඡරියා පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, අල්ලං කට්ඨං සස්නේහං උදකේ නික්ඛිත්තං. අථ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්‍ය උත්තරාරණිං ආදාය: ‘අග්ගිං අභිනිබ්බත්තේස්සාමි, තේජෝ පාතුකරිස්සාමී(අ)ති. තං කිං මඤ්ඤසි, අග්ගිවේස්සන, අපි නු සෝ පුරිසෝ අමුං අල්ලං කට්ඨං සස්නේහං, උදකේ නික්ඛිත්තං, උත්තරාරණිං ආදාය අභිමන්ථේන්තෝ අග්ගිං අභිනිබ්බත්තේය්‍ය, තේජෝ පාතුකරේය්‍යා”ති?
And then these three examples, which were neither supernaturally inspired, nor learned before in the past, occurred to me. Suppose there was a green, sappy log, and it was lying in water. Then a person comes along with a drill-stick, thinking to light a fire and produce heat. What do you think, Aggivessana? By drilling the stick against that green, sappy log lying in the water, could they light a fire and produce heat?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”. “තං කිස්ස හේතු”? “අදුඤ්හි, භෝ ගෝතම, අල්ලං කට්ඨං සස්නේහං, තඤ්ච පන උදකේ නික්ඛිත්තං. යාවදේව ච පන සෝ පුරිසෝ කිලමථස්ස විඝාතස්ස භාගී අස්සා”ති.
“No, Master Gotama. Why not? Because it’s a green, sappy log, and it’s lying in the water. That person will eventually get weary and frustrated.”
“ඒවමේව ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, යේ හි කේචි සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා කායේන චේව චිත්තේන ච කාමේහි අවූපකට්ඨා විහරන්ති, යෝ ච නේසං කාමේසු කාමච්ඡන්දෝ කාමස්නේහෝ කාමමුච්ඡා කාමපිපාසා කාමපරිළාහෝ, සෝ ච අජ්ඣත්තං න සුප්පහීනෝ හෝති, න සුප්පටිප්පස්සද්ධෝ, ඕපක්කමිකා චේපි තේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයන්ති, අභබ්බාව තේ ඤාණාය දස්සනාය අනුත්තරාය සම්බෝධාය. නෝ චේපි තේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා ඕපක්කමිකා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයන්ති, අභබ්බාව තේ ඤාණාය දස්සනාය අනුත්තරාය සම්බෝධාය. අයං ඛෝ මං, අග්ගිවේස්සන, පඨමා උපමා පටිභාසි අනච්ඡරියා පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා.
“In the same way, there are ascetics and brahmins who don’t live withdrawn in body and mind from sensual pleasures. They haven’t internally given up or stilled desire, affection, infatuation, thirst, and passion for sensual pleasures. Regardless of whether or not they feel painful, sharp, severe, acute feelings due to overexertion, they are incapable of knowledge and vision, of supreme awakening. This was the first example that occurred to me.
අපරාපි ඛෝ මං, අග්ගිවේස්සන, දුතියා උපමා පටිභාසි අනච්ඡරියා පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, අල්ලං කට්ඨං සස්නේහං, ආරකා උදකා ථලේ නික්ඛිත්තං. අථ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්‍ය උත්තරාරණිං ආදාය: ‘අග්ගිං අභිනිබ්බත්තේස්සාමි, තේජෝ පාතුකරිස්සාමී(අ)ති. තං කිං මඤ්ඤසි, අග්ගිවේස්සන, අපි නු සෝ පුරිසෝ අමුං අල්ලං කට්ඨං සස්නේහං, ආරකා උදකා ථලේ නික්ඛිත්තං, උත්තරාරණිං ආදාය අභිමන්ථේන්තෝ අග්ගිං අභිනිබ්බත්තේය්‍ය තේජෝ පාතුකරේය්‍යා”ති?
Then a second example occurred to me. Suppose there was a green, sappy log, and it was lying on dry land far from the water. Then a person comes along with a drill-stick, thinking to light a fire and produce heat. What do you think, Aggivessana? By drilling the stick against that green, sappy log on dry land far from water, could they light a fire and produce heat?”
“නෝ හිදං, භෝ ගෝතම”. “තං කිස්ස හේතු”? “අදුඤ්හි, භෝ ගෝතම, අල්ලං කට්ඨං සස්නේහං, කිඤ්චාපි ආරකා උදකා ථලේ නික්ඛිත්තං. යාවදේව ච පන සෝ පුරිසෝ කිලමථස්ස විඝාතස්ස භාගී අස්සා”ති.
“No, Master Gotama. Why not? Because it’s still a green, sappy log, despite the fact that it’s lying on dry land far from water. That person will eventually get weary and frustrated.”
“ඒවමේව ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, යේ හි කේචි සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා කායේන චේව චිත්තේන ච කාමේහි වූපකට්ඨා විහරන්ති, යෝ ච නේසං කාමේසු කාමච්ඡන්දෝ කාමස්නේහෝ කාමමුච්ඡා කාමපිපාසා කාමපරිළාහෝ සෝ ච අජ්ඣත්තං න සුප්පහීනෝ හෝති, න සුප්පටිප්පස්සද්ධෝ, ඕපක්කමිකා චේපි තේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයන්ති, අභබ්බාව තේ ඤාණාය දස්සනාය අනුත්තරාය සම්බෝධාය. නෝ චේපි තේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා ඕපක්කමිකා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයන්ති, අභබ්බාව තේ ඤාණාය දස්සනාය අනුත්තරාය සම්බෝධාය. අයං ඛෝ මං, අග්ගිවේස්සන, දුතියා උපමා පටිභාසි අනච්ඡරියා පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා
“In the same way, there are ascetics and brahmins who live withdrawn in body and mind from sensual pleasures. But they haven’t internally given up or stilled desire, affection, infatuation, thirst, and passion for sensual pleasures. Regardless of whether or not they suffer painful, sharp, severe, acute feelings due to overexertion, they are incapable of knowledge and vision, of supreme awakening. This was the second example that occurred to me.
අපරාපි ඛෝ මං, අග්ගිවේස්සන, තතියා උපමා පටිභාසි අනච්ඡරියා පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, සුක්ඛං කට්ඨං කෝළාපං, ආරකා උදකා ථලේ නික්ඛිත්තං. අථ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්‍ය උත්තරාරණිං ආදාය: ‘අග්ගිං අභිනිබ්බත්තේස්සාමි, තේජෝ පාතුකරිස්සාමී(අ)ති. තං කිං මඤ්ඤසි, අග්ගිවේස්සන, අපි නු සෝ පුරිසෝ අමුං සුක්ඛං කට්ඨං කෝළාපං, ආරකා උදකා ථලේ නික්ඛිත්තං, උත්තරාරණිං ආදාය අභිමන්ථේන්තෝ අග්ගිං අභිනිබ්බත්තේය්‍ය, තේජෝ පාතුකරේය්‍යා”ති?
Then a third example occurred to me. Suppose there was a dried up, withered log, and it was lying on dry land far from the water. Then a person comes along with a drill-stick, thinking to light a fire and produce heat. What do you think, Aggivessana? By drilling the stick against that dried up, withered log on dry land far from water, could they light a fire and produce heat?”
“ඒවං, භෝ ගෝතම”. “තං කිස්ස හේතු”? “අදුඤ්හි, භෝ ගෝතම, සුක්ඛං කට්ඨං කෝළාපං, තඤ්ච පන ආරකා උදකා ථලේ නික්ඛිත්තන්”ති.
“Yes, Master Gotama. Why is that? Because it’s a dried up, withered log, and it’s lying on dry land far from water.”
“ඒවමේව ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, යේ හි කේචි සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා කායේන චේව චිත්තේන ච කාමේහි වූපකට්ඨා විහරන්ති, යෝ ච නේසං කාමේසු කාමච්ඡන්දෝ කාමස්නේහෝ කාමමුච්ඡා කාමපිපාසා කාමපරිළාහෝ, සෝ ච අජ්ඣත්තං සුප්පහීනෝ හෝති සුප්පටිප්පස්සද්ධෝ, ඕපක්කමිකා චේපි තේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයන්ති, භබ්බාව තේ ඤාණාය දස්සනාය අනුත්තරාය සම්බෝධාය. නෝ චේපි තේ භෝන්තෝ සමණබ්‍රාහ්මණා ඕපක්කමිකා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයන්ති, භබ්බාව තේ ඤාණාය දස්සනාය අනුත්තරාය සම්බෝධාය. අයං ඛෝ මං, අග්ගිවේස්සන, තතියා උපමා පටිභාසි අනච්ඡරියා පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා. ඉමා ඛෝ මං, අග්ගිවේස්සන, තිස්සෝ උපමා පටිභංසු අනච්ඡරියා පුබ්බේ අස්සුතපුබ්බා.
“In the same way, there are ascetics and brahmins who live withdrawn in body and mind from sensual pleasures. And they have internally given up and stilled desire, affection, infatuation, thirst, and passion for sensual pleasures. Regardless of whether or not they suffer painful, sharp, severe, acute feelings due to overexertion, they are capable of knowledge and vision, of supreme awakening. This was the third example that occurred to me. These are the three examples, which were neither supernaturally inspired, nor learned before in the past, that occurred to me.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං දන්තේභි දන්තමාධාය, ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච, චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හේය්‍යං අභිනිප්පීළේය්‍යං අභිසන්තාපේය්‍යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, දන්තේභි දන්තමාධාය, ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච, චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හාමි අභිනිප්පීළේමි අභිසන්තාපේමි. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, දන්තේභි දන්තමාධාය ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හතෝ අභිනිප්පීළයතෝ අභිසන්තාපයතෝ කච්ඡේහි සේදා මුච්චන්ති. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, බලවා පුරිසෝ දුබ්බලතරං පුරිසං සීසේ වා ගහේත්වා ඛන්ධේ වා ගහේත්වා අභිනිග්ගණ්හේය්‍ය අභිනිප්පීළේය්‍ය අභිසන්තාපේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, දන්තේභි දන්තමාධාය, ජිව්හාය තාලුං ආහච්ච, චේතසා චිත්තං අභිනිග්ගණ්හතෝ අභිනිප්පීළයතෝ අභිසන්තාපයතෝ කච්ඡේහි සේදා මුච්චන්ති. ආරද්ධං ඛෝ පන මේ, අග්ගිවේස්සන, වීරියං හෝති අසල්ලීනං, උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා, සාරද්ධෝ ච පන මේ කායෝ හෝති අප්පටිප්පස්සද්ධෝ තේනේව දුක්ඛප්පධානේන පධානාභිතුන්නස්ස සතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
Then it occurred to me, ‘Why don’t I, with teeth clenched and tongue pressed against the roof of my mouth, squeeze, squash, and torture mind with mind.’ So that’s what I did, until sweat ran from my armpits. It was like when a strong man grabs a weaker man by the head or throat or shoulder and squeezes, squashes, and tortures them. In the same way, with teeth clenched and tongue pressed against the roof of my mouth, I squeezed, squashed, and tortured mind with mind until sweat ran from my armpits. My energy was roused up and unflagging, and my mindfulness was established and lucid, but my body was disturbed, not tranquil, because I’d pushed too hard with that painful striving. But even such painful feeling did not occupy my mind.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං අප්පාණකංයේව ඣානං ඣායේය්‍යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච අස්සාසපස්සාසේ උපරුන්ධිං. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු කණ්ණසෝතේහි වාතානං නික්ඛමන්තානං අධිමත්තෝ සද්දෝ හෝති. සේය්‍යථාපි නාම කම්මාරගග්ගරියා ධමමානාය අධිමත්තෝ සද්දෝ හෝති; ඒවමේව ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු කණ්ණසෝතේහි වාතානං නික්ඛමන්තානං අධිමත්තෝ සද්දෝ හෝති. ආරද්ධං ඛෝ පන මේ, අග්ගිවේස්සන, වීරියං හෝති අසල්ලීනං උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා. සාරද්ධෝ ච පන මේ කායෝ හෝති අප්පටිප්පස්සද්ධෝ තේනේව දුක්ඛප්පධානේන පධානාභිතුන්නස්ස සතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
Then it occurred to me, ‘Why don’t I practice the breathless jhāna?’ So I cut off my breathing through my mouth and nose. But then winds came out my ears making a loud noise, like the puffing of a blacksmith’s bellows. My energy was roused up and unflagging, and my mindfulness was established and lucid, but my body was disturbed, not tranquil, because I’d pushed too hard with that painful striving. But even such painful feeling did not occupy my mind.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං අප්පාණකංයේව ඣානං ඣායේය්‍යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේ උපරුන්ධිං. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු අධිමත්තා වාතා මුද්ධනි ඌහනන්ති. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, බලවා පුරිසෝ තිණ්හේන සිඛරේන මුද්ධනි අභිමත්ථේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු අධිමත්තා වාතා මුද්ධනි ඌහනන්ති. ආරද්ධං ඛෝ පන මේ, අග්ගිවේස්සන, වීරියං හෝති අසල්ලීනං උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා. සාරද්ධෝ ච පන මේ කායෝ හෝති අප්පටිප්පස්සද්ධෝ තේනේව දුක්ඛප්පධානේන පධානාභිතුන්නස්ස සතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
Then it occurred to me, ‘Why don’t I keep practicing the breathless jhāna?’ So I cut off my breathing through my mouth and nose and ears. But then strong winds ground my head, like a strong man was drilling into my head with a sharp point. My energy was roused up and unflagging, and my mindfulness was established and lucid, but my body was disturbed, not tranquil, because I’d pushed too hard with that painful striving. But even such painful feeling did not occupy my mind.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං අප්පාණකංයේව ඣානං ඣායේය්‍යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේ උපරුන්ධිං. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු අධිමත්තා සීසේ සීසවේදනා හෝන්ති. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, බලවා පුරිසෝ දළ්හේන වරත්තක්ඛණ්ඩේන සීසේ සීසවේඨං දදේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු අධිමත්තා සීසේ සීසවේදනා හෝන්ති. ආරද්ධං ඛෝ පන මේ, අග්ගිවේස්සන, වීරියං හෝති අසල්ලීනං උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා. සාරද්ධෝ ච පන මේ කායෝ හෝති අප්පටිප්පස්සද්ධෝ තේනේව දුක්ඛප්පධානේන පධානාභිතුන්නස්ස සතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
Then it occurred to me, ‘Why don’t I keep practicing the breathless jhāna?’ So I cut off my breathing through my mouth and nose and ears. But then I got a severe headache, like a strong man was tightening a tough leather strap around my head. My energy was roused up and unflagging, and my mindfulness was established and lucid, but my body was disturbed, not tranquil, because I’d pushed too hard with that painful striving. But even such painful feeling did not occupy my mind.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං අප්පාණකංයේව ඣානං ඣායේය්‍යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේ උපරුන්ධිං. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු අධිමත්තා වාතා කුච්ඡිං පරිකන්තන්ති. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, දක්ඛෝ ගෝඝාතකෝ වා ගෝඝාතකන්තේවාසී වා තිණ්හේන ගෝවිකන්තනේන කුච්ඡිං පරිකන්තේය්‍ය; ඒවමේව ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු අධිමත්තා වාතා කුච්ඡිං පරිකන්තන්ති. ආරද්ධං ඛෝ පන මේ, අග්ගිවේස්සන, වීරියං හෝති අසල්ලීනං උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා. සාරද්ධෝ ච පන මේ කායෝ හෝති අප්පටිප්පස්සද්ධෝ තේනේව දුක්ඛප්පධානේන පධානාභිතුන්නස්ස සතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
Then it occurred to me, ‘Why don’t I keep practicing the breathless jhāna?’ So I cut off my breathing through my mouth and nose and ears. But then strong winds carved up my belly, like a deft butcher or their apprentice was slicing my belly open with a meat cleaver. My energy was roused up and unflagging, and my mindfulness was established and lucid, but my body was disturbed, not tranquil, because I’d pushed too hard with that painful striving. But even such painful feeling did not occupy my mind.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං අප්පාණකංයේව ඣානං ඣායේය්‍යන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේ උපරුන්ධිං. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු අධිමත්තෝ කායස්මිං ඩාහෝ හෝති. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, ද්වේ බලවන්තෝ පුරිසා දුබ්බලතරං පුරිසං නානාබාහාසු ගහේත්වා අඞ්ගාරකාසුයා සන්තාපේය්‍යුං සම්පරිතාපේය්‍යුං; ඒවමේව ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, මුඛතෝ ච නාසතෝ ච කණ්ණතෝ ච අස්සාසපස්සාසේසු උපරුද්ධේසු අධිමත්තෝ කායස්මිං ඩාහෝ හෝති. ආරද්ධං ඛෝ පන මේ, අග්ගිවේස්සන, වීරියං හෝති අසල්ලීනං උපට්ඨිතා සති අසම්මුට්ඨා. සාරද්ධෝ ච පන මේ කායෝ හෝති අප්පටිප්පස්සද්ධෝ තේනේව දුක්ඛප්පධානේන පධානාභිතුන්නස්ස සතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා දුක්ඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
Then it occurred to me, ‘Why don’t I keep practicing the breathless jhāna?’ So I cut off my breathing through my mouth and nose and ears. But then there was an intense burning in my body, like two strong men grabbing a weaker man by the arms to burn and scorch him on a pit of glowing coals. My energy was roused up and unflagging, and my mindfulness was established and lucid, but my body was disturbed, not tranquil, because I’d pushed too hard with that painful striving. But even such painful feeling did not occupy my mind.
අපිස්සු මං, අග්ගිවේස්සන, දේවතා දිස්වා ඒවමාහංසු: ‘කාලඞ්කතෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති. ඒකච්චා දේවතා ඒවමාහංසු: ‘න කාලඞ්කතෝ සමණෝ ගෝතමෝ, අපි ච කාලං කරෝතී(අ)ති. ඒකච්චා දේවතා ඒවමාහංසු: ‘න කාලඞ්කතෝ සමණෝ ගෝතමෝ, නපි කාලං කරෝති, අරහං සමණෝ ගෝතමෝ, විහාරෝ ත්වේව සෝ අරහතෝ ඒවරූපෝ හෝතී(අ)ති.
Then some deities saw me and said, ‘The ascetic Gotama is dead.’ Others said, ‘He’s not dead, but he’s dying.’ Others said, ‘He’s not dead or dying. The ascetic Gotama is a perfected one, for that is how the perfected ones live.’
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං සබ්බසෝ ආහාරුපච්ඡේදාය පටිපජ්ජේය්‍යන්(අ)ති. අථ ඛෝ මං, අග්ගිවේස්සන, දේවතා උපසඞ්කමිත්වා ඒතදවෝචුං: ‘මා ඛෝ ත්වං, මාරිස, සබ්බසෝ ආහාරුපච්ඡේදාය පටිපජ්ජි. සචේ ඛෝ ත්වං, මාරිස, සබ්බසෝ ආහාරුපච්ඡේදාය පටිපජ්ජිස්සසි, තස්ස තේ මයං දිබ්බං ඕජං ලෝමකූපේහි අජ්ඣෝහාරේස්සාම, තාය ත්වං යාපේස්සසී(අ)ති. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘අහඤ්චේව ඛෝ පන සබ්බසෝ අජජ්ජිතං පටිජානේය්‍යං, ඉමා ච මේ දේවතා දිබ්බං ඕජං ලෝමකූපේහි අජ්ඣෝහාරේය්‍යුං, තාය චාහං යාපේය්‍යං, තං මමස්ස මුසා(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, තා දේවතා පච්චාචික්ඛාමි, ‘හලන්(අ)ති වදාමි.
Then it occurred to me, ‘Why don’t I practice completely cutting off food?’ But deities came to me and said, ‘Good sir, don’t practice totally cutting off food. If you do, we’ll infuse divine nectar into your pores and you will live on that.’ Then I thought, ‘If I claim to be completely fasting while these deities are infusing divine nectar in my pores, that would be a lie on my part.’ So I dismissed those deities, saying, ‘There’s no need.’
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යන්නූනාහං ථෝකං ථෝකං ආහාරං ආහාරේය්‍යං, පසතං පසතං, යදි වා මුග්ගයූසං, යදි වා කුලත්ථයූසං, යදි වා කළායයූසං, යදි වා හරේණුකයූසන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, ථෝකං ථෝකං ආහාරං ආහාරේසිං, පසතං පසතං, යදි වා මුග්ගයූසං, යදි වා කුලත්ථයූසං, යදි වා කළායයූසං, යදි වා හරේණුකයූසං. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ථෝකං ථෝකං ආහාරං ආහාරයතෝ, පසතං පසතං, යදි වා මුග්ගයූසං, යදි වා කුලත්ථයූසං, යදි වා කළායයූසං, යදි වා හරේණුකයූසං, අධිමත්තකසිමානං පත්තෝ කායෝ හෝති. සේය්‍යථාපි නාම ආසීතිකපබ්බානි වා කාළපබ්බානි වා; ඒවමේවස්සු මේ අඞ්ගපච්චඞ්ගානි භවන්ති තායේවප්පාහාරතාය. සේය්‍යථාපි නාම ඕට්ඨපදං; ඒවමේවස්සු මේ ආනිසදං හෝති තායේවප්පාහාරතාය. සේය්‍යථාපි නාම වට්ටනාවළී; ඒවමේවස්සු මේ පිට්ඨිකණ්ටකෝ උණ්ණතාවනතෝ හෝති තායේවප්පාහාරතාය. සේය්‍යථාපි නාම ජරසාලාය ගෝපානසියෝ ඕලුග්ගවිලුග්ගා භවන්ති; ඒවමේවස්සු මේ ඵාසුළියෝ ඕලුග්ගවිලුග්ගා භවන්ති තායේවප්පාහාරතාය. සේය්‍යථාපි නාම ගම්භීරේ උදපානේ උදකතාරකා ගම්භීරගතා ඕක්ඛායිකා දිස්සන්ති; ඒවමේවස්සු මේ අක්ඛිකූපේසු අක්ඛිතාරකා ගම්භීරගතා ඕක්ඛායිකා දිස්සන්ති තායේවප්පාහාරතාය. සේය්‍යථාපි නාම තිත්තකාලාබු ආමකච්ඡින්නෝ වාතාතපේන සම්ඵුටිතෝ හෝති සම්මිලාතෝ; ඒවමේවස්සු මේ සීසච්ඡවි සම්ඵුටිතා හෝති සම්මිලාතා තායේවප්පාහාරතාය.
Then it occurred to me, ‘Why don’t I just take a little bit of food each time, a cup of broth made from mung beans, horse gram, chickpeas, or green gram.’ So that’s what I did, until my body became extremely emaciated. Due to eating so little, my limbs became like the joints of an eighty-year-old or a corpse, my bottom became like a camel’s hoof, my vertebrae stuck out like beads on a string, and my ribs were as gaunt as the broken-down rafters on an old barn. Due to eating so little, the gleam of my eyes sank deep in their sockets, like the gleam of water sunk deep down a well. Due to eating so little, my scalp shriveled and withered like a green bitter-gourd in the wind and sun.
සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, උදරච්ඡවිං පරිමසිස්සාමීති පිට්ඨිකණ්ටකංයේව පරිග්ගණ්හාමි, පිට්ඨිකණ්ටකං පරිමසිස්සාමීති උදරච්ඡවිංයේව පරිග්ගණ්හාමි, යාවස්සු මේ, අග්ගිවේස්සන, උදරච්ඡවි පිට්ඨිකණ්ටකං අල්ලීනා හෝති තායේවප්පාහාරතාය. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, වච්චං වා මුත්තං වා කරිස්සාමීති තත්ථේව අවකුජ්ජෝ පපතාමි තායේවප්පාහාරතාය. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, ඉමමේව කායං අස්සාසේන්තෝ පාණිනා ගත්තානි අනුමජ්ජාමි. තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, පාණිනා ගත්තානි අනුමජ්ජතෝ පූතිමූලානි ලෝමානි කායස්මා පපතන්ති තායේවප්පාහාරතාය.
Due to eating so little, the skin of my belly stuck to my backbone, so that when I tried to rub the skin of my belly I grabbed my backbone, and when I tried to rub my backbone I rubbed the skin of my belly. Due to eating so little, when I tried to urinate or defecate I fell face down right there. Due to eating so little, when I tried to relieve my body by rubbing my limbs with my hands, the hair, rotted at its roots, fell out.
අපිස්සු මං, අග්ගිවේස්සන, මනුස්සා දිස්වා ඒවමාහංසු: ‘කාළෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති. ඒකච්චේ මනුස්සා ඒවමාහංසු: ‘න කාළෝ සමණෝ ගෝතමෝ, සාමෝ සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති. ඒකච්චේ මනුස්සා ඒවමාහංසු: ‘න කාළෝ සමණෝ ගෝතමෝ, නපි සාමෝ, මඞ්ගුරච්ඡවි සමණෝ ගෝතමෝ(අ)ති. යාවස්සු මේ, අග්ගිවේස්සන, තාව පරිසුද්ධෝ ඡවිවණ්ණෝ පරියෝදාතෝ උපහතෝ හෝති තායේවප්පාහාරතාය.
Then some people saw me and said: ‘The ascetic Gotama is black.’ Some said: ‘He’s not black, he’s brown.’ Some said: ‘He’s neither black nor brown. The ascetic Gotama has tawny skin.’ That’s how far the pure, bright complexion of my skin had been ruined by taking so little food.
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘යේ ඛෝ කේචි අතීතමද්ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා ඕපක්කමිකා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයිංසු, ඒතාවපරමං, නයිතෝ භිය්‍යෝ. යේපි හි කේචි අනාගතමද්ධානං සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා ඕපක්කමිකා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයිස්සන්ති, ඒතාවපරමං, නයිතෝ භිය්‍යෝ. යේපි හි කේචි ඒතරහි සමණා වා බ්‍රාහ්මණා වා ඕපක්කමිකා දුක්ඛා තිබ්බා ඛරා කටුකා වේදනා වේදයන්ති, ඒතාවපරමං, නයිතෝ භිය්‍යෝ. න ඛෝ පනාහං ඉමාය කටුකාය දුක්කරකාරිකාය අධිගච්ඡාමි උත්තරි මනුස්සධම්මා අලමරියඤාණදස්සනවිසේසං. සියා නු ඛෝ අඤ්ඤෝ මග්ගෝ බෝධායා(අ)ති?
Then I thought, ‘Whatever ascetics and brahmins have experienced painful, sharp, severe, acute feelings due to overexertion—whether in the past, future, or present—this is as far as it goes, no-one has done more than this. But I have not achieved any superhuman distinction in knowledge and vision worthy of the noble ones by this severe, grueling work. Could there be another path to awakening?’
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘අභිජානාමි ඛෝ පනාහං පිතු සක්කස්ස කම්මන්තේ සීතාය ජම්බුච්ඡායාය නිසින්නෝ විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරිතා. සියා නු ඛෝ ඒසෝ මග්ගෝ බෝධායා(අ)ති?
Then it occurred to me, ‘I recall sitting in the cool shade of the rose-apple tree while my father the Sakyan was off working. Quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, I entered and remained in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. Could that be the path to awakening?’
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, සතානුසාරි විඤ්ඤාණං අහෝසි: ‘ඒසේව මග්ගෝ බෝධායා(අ)ති.
Stemming from that memory came the realization: ‘That is the path to awakening!’
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘කිං නු ඛෝ අහං තස්ස සුඛස්ස භායාමි, යං තං සුඛං අඤ්ඤත්‍රේව කාමේහි අඤ්ඤත්‍ර අකුසලේහි ධම්මේහී(අ)ති? තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ අහං තස්ස සුඛස්ස භායාමි, යං තං සුඛං අඤ්ඤත්‍රේව කාමේහි අඤ්ඤත්‍ර අකුසලේහි ධම්මේහී(අ)ති.
Then it occurred to me, ‘Why am I afraid of that pleasure, for it has nothing to do with sensual pleasures or unskillful qualities?’ Then I thought, ‘I’m not afraid of that pleasure, for it has nothing to do with sensual pleasures or unskillful qualities.’
තස්ස මය්හං, අග්ගිවේස්සන, ඒතදහෝසි: ‘න ඛෝ තං සුකරං සුඛං අධිගන්තුං ඒවං අධිමත්තකසිමානං පත්තකායේන, යන්නූනාහං ඕළාරිකං ආහාරං ආහාරේය්‍යං ඕදනකුම්මාසන්(අ)ති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, ඕළාරිකං ආහාරං ආහාරේසිං ඕදනකුම්මාසං.
Then I thought, ‘I can’t achieve that pleasure with a body so excessively emaciated. Why don’t I eat some solid food, some rice and porridge?’ So I ate some solid food.
තේන ඛෝ පන මං, අග්ගිවේස්සන, සමයේන පඤ්ච භික්ඛූ පච්චුපට්ඨිතා හෝන්ති: ‘යං ඛෝ සමණෝ ගෝතමෝ ධම්මං අධිගමිස්සති, තං නෝ ආරෝචේස්සතී(අ)ති. යතෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, ඕළාරිකං ආහාරං ආහාරේසිං ඕදනකුම්මාසං, අථ මේ තේ පඤ්ච භික්ඛූ නිබ්බිජ්ජ පක්කමිංසු: ‘බාහුල්ලිකෝ සමණෝ ගෝතමෝ, පධානවිබ්භන්තෝ, ආවත්තෝ බාහුල්ලායා(අ)ති.
Now at that time the five bhikkhus were attending on me, thinking, ‘The ascetic Gotama will tell us of any truth that he realizes.’ But when I ate some solid food, they left disappointed in me, saying, ‘The ascetic Gotama has become indulgent; he has strayed from the struggle and returned to indulgence.’
සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, ඕළාරිකං ආහාරං ආහාරේත්වා, බලං ගහේත්වා, විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහාසිං. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
After eating solid food and gathering my strength, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, I entered and remained in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. But even such pleasant feeling did not occupy my mind.
විතක්කවිචාරානං වූපසමා අජ්ඣත්තං සම්පසාදනං චේතසෝ ඒකෝදිභාවං අවිතක්කං අවිචාරං සමාධිජං පීතිසුඛං දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහාසිං. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති. පීතියා ච විරාගා උපේක්ඛකෝ ච විහාසිං, සතෝ ච සම්පජානෝ. සුඛඤ්ච කායේන පටිසංවේදේසිං යං තං අරියා ආචික්ඛන්ති: ‘උපේක්ඛකෝ සතිමා සුඛවිහාරී(අ)ති තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහාසිං. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති. සුඛස්ස ච පහානා දුක්ඛස්ස ච පහානා, පුබ්බේව සෝමනස්සදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා, අදුක්ඛමසුඛං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහාසිං. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
As the placing of the mind and keeping it connected were stilled, I entered and remained in the second jhāna, which has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. But even such pleasant feeling did not occupy my mind. And with the fading away of rapture, I entered and remained in the third jhāna, where I meditated with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ But even such pleasant feeling did not occupy my mind. With the giving up of pleasure and pain, and the ending of former happiness and sadness, I entered and remained in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. But even such pleasant feeling did not occupy my mind.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ පුබ්බේනිවාසානුස්සතිඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේසිං. සෝ අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරාමි, සේය්‍යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං …පේ… ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරාමි.
When my mind had immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—I extended it toward recollection of past lives. I recollected my many kinds of past lives, with features and details.
අයං ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, රත්තියා පඨමේ යාමේ පඨමා විජ්ජා අධිගතා; අවිජ්ජා විහතා, විජ්ජා උප්පන්නා; තමෝ විහතෝ, ආලෝකෝ උප්පන්නෝ; යථා තං අප්පමත්තස්ස ආතාපිනෝ පහිතත්තස්ස විහරතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
This was the first knowledge, which I achieved in the first watch of the night. Ignorance was destroyed and knowledge arose; darkness was destroyed and light arose, as happens for a meditator who is diligent, keen, and resolute. But even such pleasant feeling did not occupy my mind.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ සත්තානං චුතූපපාතඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේසිං. සෝ දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන සත්තේ පස්සාමි චවමානේ උපපජ්ජමානේ හීනේ පණීතේ සුවණ්ණේ දුබ්බණ්ණේ සුගතේ දුග්ගතේ යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානාමි …පේ…
When my mind had immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—I extended it toward knowledge of the death and rebirth of sentient beings. With clairvoyance that is purified and superhuman, I saw sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. I understood how sentient beings are reborn according to their deeds.
අයං ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, රත්තියා මජ්ඣිමේ යාමේ දුතියා විජ්ජා අධිගතා; අවිජ්ජා විහතා, විජ්ජා උප්පන්නා; තමෝ විහතෝ, ආලෝකෝ උප්පන්නෝ; යථා තං අප්පමත්තස්ස ආතාපිනෝ පහිතත්තස්ස විහරතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
This was the second knowledge, which I achieved in the middle watch of the night. Ignorance was destroyed and knowledge arose; darkness was destroyed and light arose, as happens for a meditator who is diligent, keen, and resolute. But even such pleasant feeling did not occupy my mind.
සෝ ඒවං සමාහිතේ චිත්තේ පරිසුද්ධේ පරියෝදාතේ අනඞ්ගණේ විගතූපක්කිලේසේ මුදුභූතේ කම්මනියේ ඨිතේ ආනේඤ්ජප්පත්තේ ආසවානං ඛයඤාණාය චිත්තං අභිනින්නාමේසිං. සෝ ‘ඉදං දුක්ඛන්(අ)ති යථාභූතං අබ්භඤ්ඤාසිං, ‘අයං දුක්ඛසමුදයෝ(අ)ති යථාභූතං අබ්භඤ්ඤාසිං, ‘අයං දුක්ඛනිරෝධෝ(අ)ති යථාභූතං අබ්භඤ්ඤාසිං, ‘අයං දුක්ඛනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති යථාභූතං අබ්භඤ්ඤාසිං. ‘ඉමේ ආසවා(අ)ති යථාභූතං අබ්භඤ්ඤාසිං, ‘අයං ආසවසමුදයෝ(අ)ති යථාභූතං අබ්භඤ්ඤාසිං, ‘අයං ආසවනිරෝධෝ(අ)ති යථාභූතං අබ්භඤ්ඤාසිං, ‘අයං ආසවනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති යථාභූතං අබ්භඤ්ඤාසිං.
When my mind had immersed in samādhi like this—purified, bright, flawless, rid of corruptions, pliable, workable, steady, and imperturbable—I extended it toward knowledge of the ending of defilements. I truly understood: ‘This is suffering’ … ‘This is the origin of suffering’ … ‘This is the cessation of suffering’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of suffering.’ I truly understood: ‘These are defilements’ … ‘This is the origin of defilements’ … ‘This is the cessation of defilements’ … ‘This is the practice that leads to the cessation of defilements.’
තස්ස මේ ඒවං ජානතෝ ඒවං පස්සතෝ කාමාසවාපි චිත්තං විමුච්චිත්ථ, භවාසවාපි චිත්තං විමුච්චිත්ථ, අවිජ්ජාසවාපි චිත්තං විමුච්චිත්ථ. විමුත්තස්මිං විමුත්තමිති ඤාණං අහෝසි.
Knowing and seeing like this, my mind was freed from the defilements of sensuality, desire to be reborn, and ignorance. When it was freed, I knew it was freed.
‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා(අ)ති අබ්භඤ්ඤාසිං.
I understood: ‘Rebirth is ended; the spiritual journey has been completed; what had to be done has been done; there is no return to any state of existence.’
අයං ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, රත්තියා පච්ඡිමේ යාමේ තතියා විජ්ජා අධිගතා; අවිජ්ජා විහතා, විජ්ජා උප්පන්නා; තමෝ විහතෝ, ආලෝකෝ උප්පන්නෝ; යථා තං අප්පමත්තස්ස ආතාපිනෝ පහිතත්තස්ස විහරතෝ. ඒවරූපාපි ඛෝ මේ, අග්ගිවේස්සන, උප්පන්නා සුඛා වේදනා චිත්තං න පරියාදාය තිට්ඨති.
This was the third knowledge, which I achieved in the last watch of the night. Ignorance was destroyed and knowledge arose; darkness was destroyed and light arose, as happens for a meditator who is diligent, keen, and resolute. But even such pleasant feeling did not occupy my mind.
අභිජානාමි ඛෝ පනාහං, අග්ගිවේස්සන, අනේකසතාය පරිසාය ධම්මං දේසේතා. අපිස්සු මං ඒකමේකෝ ඒවං මඤ්ඤති: ‘මමේවාරබ්භ සමණෝ ගෝතමෝ ධම්මං දේසේතී(අ)ති. න ඛෝ පනේතං, අග්ගිවේස්සන, ඒවං දට්ඨබ්බං; යාවදේව විඤ්ඤාපනත්ථාය තථාගතෝ පරේසං ධම්මං දේසේති. සෝ ඛෝ අහං, අග්ගිවේස්සන, තස්සායේව කථාය පරියෝසානේ, තස්මිංයේව පුරිමස්මිං සමාධිනිමිත්තේ අජ්ඣත්තමේව චිත්තං සණ්ඨපේමි සන්නිසාදේමි ඒකෝදිං කරෝමි සමාදහාමි, යේන සුදං නිච්චකප්පං විහරාමී”ති.
Aggivessana, I recall teaching the Dhamma to an assembly of many hundreds, and each person thinks that I am teaching the Dhamma especially for them. But it should not be seen like this. The Realized One teaches others only so that they can understand. When that talk is finished, I still, settle, unify, and immerse my mind in samādhi internally, using the same meditation subject as a foundation of immersion that I used before, which I regularly use to meditate.”
“ඕකප්පනියමේතං භෝතෝ ගෝතමස්ස යථා තං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස. අභිජානාති ඛෝ පන භවං ගෝතමෝ දිවා සුපිතා”ති?
“I’d believe that of Master Gotama, just like a perfected one, a fully awakened Buddha. But do you ever recall sleeping during the day?”
“අභිජානාමහං, අග්ගිවේස්සන, ගිම්හානං පච්ඡිමේ මාසේ පච්ඡාභත්තං පිණ්ඩපාතපටික්කන්තෝ චතුග්ගුණං සඞ්ඝාටිං පඤ්ඤපේත්වා දක්ඛිණේන පස්සේන සතෝ සම්පජානෝ නිද්දං ඕක්කමිතා”ති.
“I do recall that in the last month of the summer, I have spread out my outer robe folded in four and lain down in the lion’s posture—on the right side, placing one foot on top of the other—mindful and aware.”
“ඒතං ඛෝ, භෝ ගෝතම, ඒකේ සමණබ්‍රාහ්මණා සම්මෝහවිහාරස්මිං වදන්තී”ති?
“Some ascetics and brahmins call that a deluded abiding.”
“න ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, ඒත්තාවතා සම්මූළ්හෝ වා හෝති අසම්මූළ්හෝ වා. අපි ච, අග්ගිවේස්සන, යථා සම්මූළ්හෝ ච හෝති අසම්මූළ්හෝ ච, තං සුණාහි, සාධුකං මනසි කරෝහි, භාසිස්සාමී”ති.
“That’s not how to define whether someone is deluded or not. But as to how to define whether someone is deluded or not, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භෝ”ති ඛෝ සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ භගවතෝ පච්චස්සෝසි.
“Yes, sir,” replied Saccaka.
භගවා ඒතදවෝච:
The Buddha said this:
“යස්ස කස්සචි, අග්ගිවේස්සන, යේ ආසවා සඞ්කිලේසිකා පෝනෝබ්භවිකා සදරා දුක්ඛවිපාකා ආයතිං ජාතිජරාමරණියා අප්පහීනා, තමහං ‘සම්මූළ්හෝ(අ)ති වදාමි. ආසවානඤ්හි, අග්ගිවේස්සන, අප්පහානා සම්මූළ්හෝ හෝති. යස්ස කස්සචි, අග්ගිවේස්සන, යේ ආසවා සඞ්කිලේසිකා පෝනෝබ්භවිකා සදරා දුක්ඛවිපාකා ආයතිං ජාතිජරාමරණියා පහීනා, තමහං ‘අසම්මූළ්හෝ(අ)ති වදාමි. ආසවානඤ්හි, අග්ගිවේස්සන, පහානා අසම්මූළ්හෝ හෝති.
“Whoever has not given up the defilements that are corrupting, leading to future lives, hurtful, resulting in suffering and future rebirth, old age, and death is deluded, I say. For it’s not giving up the defilements that makes you deluded. Whoever has given up the defilements that are corrupting, leading to future lives, hurtful, resulting in suffering and future rebirth, old age, and death—is not deluded, I say. For it’s giving up the defilements that makes you not deluded.
තථාගතස්ස ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, යේ ආසවා සඞ්කිලේසිකා පෝනෝබ්භවිකා සදරා දුක්ඛවිපාකා ආයතිං ජාතිජරාමරණියා පහීනා උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවඞ්කතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා. සේය්‍යථාපි, අග්ගිවේස්සන, තාලෝ මත්ථකච්ඡින්නෝ අභබ්බෝ පුන විරූළ්හියා; ඒවමේව ඛෝ, අග්ගිවේස්සන, තථාගතස්ස යේ ආසවා සඞ්කිලේසිකා පෝනෝබ්භවිකා සදරා දුක්ඛවිපාකා ආයතිං ජාතිජරාමරණියා පහීනා උච්ඡින්නමූලා තාලාවත්ථුකතා අනභාවඞ්කතා ආයතිං අනුප්පාදධම්මා”ති.
The Realized One has given up the defilements that are corrupting, leading to future lives, hurtful, resulting in suffering and future rebirth, old age, and death. He has cut them off at the root, made them like a palm stump, obliterated them so they are unable to arise in the future. Just as a palm tree with its crown cut off is incapable of further growth, in the same way, the Realized One has given up the defilements so they are unable to arise in the future.”
ඒවං වුත්තේ, සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “අච්ඡරියං, භෝ ගෝතම, අබ්භුතං, භෝ ගෝතම. යාවඤ්චිදං භෝතෝ ගෝතමස්ස ඒවං ආසජ්ජ ආසජ්ජ වුච්චමානස්ස, උපනීතේහි වචනප්පථේහි සමුදාචරියමානස්ස, ඡවිවණ්ණෝ චේව පරියෝදායති, මුඛවණ්ණෝ ච විප්පසීදති, යථා තං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස.
When he had spoken, Saccaka said to him, “It’s incredible, Master Gotama, it’s amazing! How when Master Gotama is repeatedly attacked with inappropriate and intrusive criticism, the complexion of his skin brightens and the color of his face becomes clear, just like a perfected one, a fully awakened Buddha!
අභිජානාමහං, භෝ ගෝතම, පූරණං කස්සපං වාදේන වාදං සමාරභිතා. සෝපි මයා වාදේන වාදං සමාරද්ධෝ අඤ්ඤේනඤ්ඤං පටිචරි, බහිද්ධා කථං අපනාමේසි, කෝපඤ්ච දෝසඤ්ච අප්පච්චයඤ්ච පාත්වාකාසි. භෝතෝ පන ගෝතමස්ස ඒවං ආසජ්ජ ආසජ්ජ වුච්චමානස්ස, උපනීතේහි වචනප්පථේහි සමුදාචරියමානස්ස, ඡවිවණ්ණෝ චේව පරියෝදායති, මුඛවණ්ණෝ ච විප්පසීදති, යථා තං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස.
I recall taking on Pūraṇa Kassapa in debate. He dodged the issue, distracting the discussion with irrelevant points, and displaying annoyance, hate, and bitterness. But when Master Gotama is repeatedly attacked with inappropriate and intrusive criticism, the complexion of his skin brightens and the color of his face becomes clear, just like a perfected one, a fully awakened Buddha.
අභිජානාමහං, භෝ ගෝතම, මක්ඛලිං ගෝසාලං …පේ… අජිතං කේසකම්බලං … පකුධං කච්චායනං … සඤ්ජයං බේලට්ඨපුත්තං … නිගණ්ඨං නාටපුත්තං වාදේන වාදං සමාරභිතා. සෝපි මයා වාදේන වාදං සමාරද්ධෝ අඤ්ඤේනඤ්ඤං පටිචරි, බහිද්ධා කථං අපනාමේසි, කෝපඤ්ච දෝසඤ්ච අප්පච්චයඤ්ච පාත්වාකාසි. භෝතෝ පන ගෝතමස්ස ඒවං ආසජ්ජ ආසජ්ජ වුච්චමානස්ස, උපනීතේහි වචනප්පථේහි සමුදාචරියමානස්ස, ඡවිවණ්ණෝ චේව පරියෝදායති, මුඛවණ්ණෝ ච විප්පසීදති, යථා තං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස.
I recall taking on the bamboo-staffed ascetic Gosāla, Ajita of the hair blanket, Pakudha Kaccāyana, Sañjaya Belaṭṭhiputta, and the Jain ascetic of the Ñātika clan in debate. They all dodged the issue, distracting the discussion with irrelevant points, and displaying annoyance, hate, and bitterness. But when Master Gotama is repeatedly attacked with inappropriate and intrusive criticism, the complexion of his skin brightens and the color of his face becomes clear, just like a perfected one, a fully awakened Buddha.
හන්ද ච දානි මයං, භෝ ගෝතම, ගච්ඡාම. බහුකිච්චා මයං, බහුකරණීයා”ති.
Well, now, Master Gotama, I must go. I have many duties, and much to do.”
“යස්සදානි ත්වං, අග්ගිවේස්සන, කාලං මඤ්ඤසී”ති.
“Please, Aggivessana, go at your convenience.”
අථ ඛෝ සච්චකෝ නිගණ්ඨපුත්තෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා උට්ඨායාසනා පක්කාමීති.
Then Saccaka, the son of Jain parents, having approved and agreed with what the Buddha said, got up from his seat and left.
මහාසච්චකසුත්තං නිට්ඨිතං ඡට්ඨං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
