Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya

೬. ಮಹಾಸಚ್ಚಕಸುತ್ತಂ

6. Mahāsaccakasuttaṃ

೩೬೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಮಹಾವನೇ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾಯಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ಸುನಿವತ್ಥೋ ಹೋತಿ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೇಸಾಲಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿತುಕಾಮೋ ¹। ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಮಹಾವನಂ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸಚ್ಚಕಂ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ ಭಸ್ಸಪ್ಪವಾದಕೋ ಪಣ್ಡಿತವಾದೋ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ। ಏಸೋ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅವಣ್ಣಕಾಮೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ಅವಣ್ಣಕಾಮೋ ಧಮ್ಮಸ್ಸ, ಅವಣ್ಣಕಾಮೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ। ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಮುಹುತ್ತಂ ನಿಸೀದತು ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ, ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –

364. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena bhagavā pubbaṇhasamayaṃ sunivattho hoti pattacīvaramādāya vesāliṃ piṇḍāya pavisitukāmo ². Atha kho saccako nigaṇṭhaputto jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā tenupasaṅkami. Addasā kho āyasmā ānando saccakaṃ nigaṇṭhaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, saccako nigaṇṭhaputto āgacchati bhassappavādako paṇḍitavādo sādhusammato bahujanassa. Eso kho, bhante, avaṇṇakāmo buddhassa, avaṇṇakāmo dhammassa, avaṇṇakāmo saṅghassa. Sādhu, bhante, bhagavā muhuttaṃ nisīdatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Atha kho saccako nigaṇṭhaputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi, sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavantaṃ etadavoca –

೩೬೫. ‘‘ಸನ್ತಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕಾಯಭಾವನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ನೋ ಚಿತ್ತಭಾವನಂ। ಫುಸನ್ತಿ ಹಿ ತೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸಾರೀರಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸಾರೀರಿಕಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಸತೋ ಊರುಕ್ಖಮ್ಭೋಪಿ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಹದಯಮ್ಪಿ ನಾಮ ಫಲಿಸ್ಸತಿ, ಉಣ್ಹಮ್ಪಿ ಲೋಹಿತಂ ಮುಖತೋ ಉಗ್ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಉಮ್ಮಾದಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ ³ ಚಿತ್ತಕ್ಖೇಪಂ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಏತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಕಾಯನ್ವಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಕಾಯಸ್ಸ ವಸೇನ ವತ್ತತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಭಾವಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಸನ್ತಿ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ನೋ ಕಾಯಭಾವನಂ। ಫುಸನ್ತಿ ಹಿ ತೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಚೇತಸಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಚೇತಸಿಕಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠಸ್ಸ ಸತೋ ಊರುಕ್ಖಮ್ಭೋಪಿ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಹದಯಮ್ಪಿ ನಾಮ ಫಲಿಸ್ಸತಿ, ಉಣ್ಹಮ್ಪಿ ಲೋಹಿತಂ ಮುಖತೋ ಉಗ್ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಉಮ್ಮಾದಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ ಚಿತ್ತಕ್ಖೇಪಂ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಏಸೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಚಿತ್ತನ್ವಯೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವತ್ತತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಭಾವಿತತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ । ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅದ್ಧಾ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ನೋ ಕಾಯಭಾವನ’’’ನ್ತಿ।

365. ‘‘Santi, bho gotama, eke samaṇabrāhmaṇā kāyabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti, no cittabhāvanaṃ. Phusanti hi te, bho gotama, sārīrikaṃ dukkhaṃ vedanaṃ. Bhūtapubbaṃ, bho gotama, sārīrikāya dukkhāya vedanāya phuṭṭhassa sato ūrukkhambhopi nāma bhavissati, hadayampi nāma phalissati, uṇhampi lohitaṃ mukhato uggamissati, ummādampi pāpuṇissati ⁴ cittakkhepaṃ. Tassa kho etaṃ, bho gotama, kāyanvayaṃ cittaṃ hoti, kāyassa vasena vattati. Taṃ kissa hetu? Abhāvitattā cittassa. Santi pana, bho gotama, eke samaṇabrāhmaṇā cittabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti, no kāyabhāvanaṃ. Phusanti hi te, bho gotama, cetasikaṃ dukkhaṃ vedanaṃ. Bhūtapubbaṃ, bho gotama, cetasikāya dukkhāya vedanāya phuṭṭhassa sato ūrukkhambhopi nāma bhavissati, hadayampi nāma phalissati, uṇhampi lohitaṃ mukhato uggamissati, ummādampi pāpuṇissati cittakkhepaṃ. Tassa kho eso, bho gotama, cittanvayo kāyo hoti, cittassa vasena vattati. Taṃ kissa hetu? Abhāvitattā kāyassa . Tassa mayhaṃ, bho gotama, evaṃ hoti – ‘addhā bhoto gotamassa sāvakā cittabhāvanānuyogamanuyuttā viharanti, no kāyabhāvana’’’nti.

೩೬೬. ‘‘ಕಿನ್ತಿ ಪನ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಕಾಯಭಾವನಾ ಸುತಾ’’ತಿ? ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ನನ್ದೋ ವಚ್ಛೋ, ಕಿಸೋ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ, ಮಕ್ಖಲಿ ಗೋಸಾಲೋ – ಏತೇಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಚೇಲಕಾ ಮುತ್ತಾಚಾರಾ ಹತ್ಥಾಪಲೇಖನಾ ನಏಹಿಭದ್ದನ್ತಿಕಾ ನತಿಟ್ಠಭದ್ದನ್ತಿಕಾ ⁵ ನ ಅಭಿಹಟಂ ನ ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ ನ ನಿಮನ್ತನಂ ಸಾದಿಯನ್ತಿ, ತೇ ನ ಕುಮ್ಭಿಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ ನ ಕಳೋಪಿಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ ನ ಏಳಕಮನ್ತರಂ ನ ದಣ್ಡಮನ್ತರಂ ನ ಮುಸಲಮನ್ತರಂ ನ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭುಞ್ಜಮಾನಾನಂ ನ ಗಬ್ಭಿನಿಯಾ ನ ಪಾಯಮಾನಾಯ ನ ಪುರಿಸನ್ತರಗತಾಯ ನ ಸಙ್ಕಿತ್ತೀಸು ನ ಯತ್ಥ ಸಾ ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ ನ ಯತ್ಥ ಮಕ್ಖಿಕಾ ಸಣ್ಡಸಣ್ಡಚಾರಿನೀ , ನ ಮಚ್ಛಂ ನ ಮಂಸಂ ನ ಸುರಂ ನ ಮೇರಯಂ ನ ಥುಸೋದಕಂ ಪಿವನ್ತಿ। ತೇ ಏಕಾಗಾರಿಕಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಏಕಾಲೋಪಿಕಾ, ದ್ವಾಗಾರಿಕಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ದ್ವಾಲೋಪಿಕಾ…ಪೇ॰… ಸತ್ತಾಗಾರಿಕಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಸತ್ತಾಲೋಪಿಕಾ। ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ ದತ್ತಿಯಾ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ದ್ವೀಹಿಪಿ ದತ್ತೀಹಿ ಯಾಪೇನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಸತ್ತಹಿಪಿ ದತ್ತೀಹಿ ಯಾಪೇನ್ತಿ। ಏಕಾಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇನ್ತಿ, ದ್ವೀಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಸತ್ತಾಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇನ್ತಿ। ಇತಿ ಏವರೂಪಂ ಅದ್ಧಮಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಪರಿಯಾಯಭತ್ತಭೋಜನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ।

366. ‘‘Kinti pana te, aggivessana, kāyabhāvanā sutā’’ti? ‘‘Seyyathidaṃ – nando vaccho, kiso saṃkicco, makkhali gosālo – etehi, bho gotama, acelakā muttācārā hatthāpalekhanā naehibhaddantikā natiṭṭhabhaddantikā ⁶ na abhihaṭaṃ na uddissakataṃ na nimantanaṃ sādiyanti, te na kumbhimukhā paṭiggaṇhanti na kaḷopimukhā paṭiggaṇhanti na eḷakamantaraṃ na daṇḍamantaraṃ na musalamantaraṃ na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya na saṅkittīsu na yattha sā upaṭṭhito hoti na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī , na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivanti. Te ekāgārikā vā honti ekālopikā, dvāgārikā vā honti dvālopikā…pe… sattāgārikā vā honti sattālopikā. Ekissāpi dattiyā yāpenti, dvīhipi dattīhi yāpenti…pe… sattahipi dattīhi yāpenti. Ekāhikampi āhāraṃ āhārenti, dvīhikampi āhāraṃ āhārenti…pe… sattāhikampi āhāraṃ āhārenti. Iti evarūpaṃ addhamāsikampi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyuttā viharantī’’ti.

‘‘ಕಿಂ ಪನ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಾವತಕೇನೇವ ಯಾಪೇನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ। ಅಪ್ಪೇಕದಾ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಉಳಾರಾನಿ ಉಳಾರಾನಿ ಖಾದನೀಯಾನಿ ಖಾದನ್ತಿ, ಉಳಾರಾನಿ ಉಳಾರಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಉಳಾರಾನಿ ಉಳಾರಾನಿ ಸಾಯನೀಯಾನಿ ಸಾಯನ್ತಿ, ಉಳಾರಾನಿ ಉಳಾರಾನಿ ಪಾನಾನಿ ಪಿವನ್ತಿ। ತೇ ಇಮಂ ಕಾಯಂ ಬಲಂ ಗಾಹೇನ್ತಿ ನಾಮ, ಬ್ರೂಹೇನ್ತಿ ನಾಮ, ಮೇದೇನ್ತಿ ನಾಮಾ’’ತಿ।

‘‘Kiṃ pana te, aggivessana, tāvatakeneva yāpentī’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Appekadā, bho gotama, uḷārāni uḷārāni khādanīyāni khādanti, uḷārāni uḷārāni bhojanāni bhuñjanti, uḷārāni uḷārāni sāyanīyāni sāyanti, uḷārāni uḷārāni pānāni pivanti. Te imaṃ kāyaṃ balaṃ gāhenti nāma, brūhenti nāma, medenti nāmā’’ti.

‘‘ಯಂ ಖೋ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಪುರಿಮಂ ಪಹಾಯ ಪಚ್ಛಾ ಉಪಚಿನನ್ತಿ, ಏವಂ ಇಮಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ ಆಚಯಾಪಚಯೋ ಹೋತಿ। ಕಿನ್ತಿ ಪನ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಸುತಾ’’ತಿ? ಚಿತ್ತಭಾವನಾಯ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವತಾ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನ ಸಮ್ಪಾಯಾಸಿ।

‘‘Yaṃ kho te, aggivessana, purimaṃ pahāya pacchā upacinanti, evaṃ imassa kāyassa ācayāpacayo hoti. Kinti pana te, aggivessana, cittabhāvanā sutā’’ti? Cittabhāvanāya kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavatā puṭṭho samāno na sampāyāsi.

೩೬೭. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಚ್ಚಕಂ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯಾಪಿ ಖೋ ತೇ ಏಸಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಪುರಿಮಾ ಕಾಯಭಾವನಾ ಭಾಸಿತಾ ಸಾಪಿ ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ನೋ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕಾಯಭಾವನಾ। ಕಾಯಭಾವನಮ್ಪಿ ⁷ ಖೋ ತ್ವಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ, ಕುತೋ ಪನ ತ್ವಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಂ ಜಾನಿಸ್ಸಸಿ ? ಅಪಿ ಚ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಥಾ ಅಭಾವಿತಕಾಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಭಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಚ, ಭಾವಿತಕಾಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಭಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಚ। ತಂ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

367. Atha kho bhagavā saccakaṃ nigaṇṭhaputtaṃ etadavoca – ‘‘yāpi kho te esā, aggivessana, purimā kāyabhāvanā bhāsitā sāpi ariyassa vinaye no dhammikā kāyabhāvanā. Kāyabhāvanampi ⁸ kho tvaṃ, aggivessana, na aññāsi, kuto pana tvaṃ cittabhāvanaṃ jānissasi ? Api ca, aggivessana, yathā abhāvitakāyo ca hoti abhāvitacitto ca, bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto ca. Taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –

೩೬೮. ‘‘ಕಥಞ್ಚ , ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಭಾವಿತಕಾಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಭಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಚ? ಇಧ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಸ್ಸುತವತೋ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಸುಖಸಾರಾಗೀ ಚ ಹೋತಿ ಸುಖಸಾರಾಗಿತಞ್ಚ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಏಸಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ ಅಭಾವಿತತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ, ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ ಅಭಾವಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏವಂ ಉಭತೋಪಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ ಅಭಾವಿತತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ, ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ ಅಭಾವಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಏವಂ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಭಾವಿತಕಾಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಭಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಚ।

368. ‘‘Kathañca , aggivessana, abhāvitakāyo ca hoti abhāvitacitto ca? Idha, aggivessana, assutavato puthujjanassa uppajjati sukhā vedanā. So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno sukhasārāgī ca hoti sukhasārāgitañca āpajjati. Tassa sā sukhā vedanā nirujjhati. Sukhāya vedanāya nirodhā uppajjati dukkhā vedanā. So dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno socati kilamati paridevati urattāḷiṃ kandati sammohaṃ āpajjati. Tassa kho esā, aggivessana, uppannāpi sukhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati abhāvitattā kāyassa, uppannāpi dukkhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati abhāvitattā cittassa. Yassa kassaci, aggivessana, evaṃ ubhatopakkhaṃ uppannāpi sukhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati abhāvitattā kāyassa, uppannāpi dukkhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭhati abhāvitattā cittassa, evaṃ kho, aggivessana, abhāvitakāyo ca hoti abhāvitacitto ca.

೩೬೯. ‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಾವಿತಕಾಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಭಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಚ? ಇಧ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸುತವತೋ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನ ಸುಖಸಾರಾಗೀ ಚ ಹೋತಿ, ನ ಸುಖಸಾರಾಗಿತಞ್ಚ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಸೋ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಫುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ನ ಸೋಚತಿ ನ ಕಿಲಮತಿ ನ ಪರಿದೇವತಿ ನ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ನ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಏಸಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ, ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏವಂ ಉಭತೋಪಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ, ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ। ಏವಂ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಾವಿತಕಾಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಭಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಚಾ’’ತಿ।

369. ‘‘Kathañca, aggivessana, bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto ca? Idha, aggivessana, sutavato ariyasāvakassa uppajjati sukhā vedanā. So sukhāya vedanāya phuṭṭho samāno na sukhasārāgī ca hoti, na sukhasārāgitañca āpajjati. Tassa sā sukhā vedanā nirujjhati. Sukhāya vedanāya nirodhā uppajjati dukkhā vedanā. So dukkhāya vedanāya phuṭṭho samāno na socati na kilamati na paridevati na urattāḷiṃ kandati na sammohaṃ āpajjati. Tassa kho esā, aggivessana, uppannāpi sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati bhāvitattā kāyassa, uppannāpi dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati bhāvitattā cittassa. Yassa kassaci, aggivessana, evaṃ ubhatopakkhaṃ uppannāpi sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati bhāvitattā kāyassa, uppannāpi dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati bhāvitattā cittassa. Evaṃ kho, aggivessana, bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto cā’’ti.

೩೭೦. ‘‘ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ! ಭವಞ್ಹಿ ಗೋತಮೋ ಭಾವಿತಕಾಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಭಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಚಾ’’ತಿ । ‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ ತೇ ಅಯಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆಸಜ್ಜ ಉಪನೀಯ ವಾಚಾ ಭಾಸಿತಾ, ಅಪಿ ಚ ತೇ ಅಹಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಿ । ಯತೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ತಂ ವತ ಮೇ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ವಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ವಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸತೀತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ⁹ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ।

370. ‘‘Evaṃ pasanno ahaṃ bhoto gotamassa! Bhavañhi gotamo bhāvitakāyo ca hoti bhāvitacitto cā’’ti . ‘‘Addhā kho te ayaṃ, aggivessana, āsajja upanīya vācā bhāsitā, api ca te ahaṃ byākarissāmi . Yato kho ahaṃ, aggivessana, kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito, taṃ vata me uppannā vā sukhā vedanā cittaṃ pariyādāya ṭhassati, uppannā vā dukkhā vedanā cittaṃ pariyādāya ṭhassatīti netaṃ ṭhānaṃ ¹⁰ vijjatī’’ti.

‘‘ನ ಹಿ ನೂನ ¹¹ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ತಥಾರೂಪಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಯಥಾರೂಪಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ; ನ ಹಿ ನೂನ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ತಥಾರೂಪಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಯಥಾರೂಪಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।

‘‘Na hi nūna ¹² bhoto gotamassa uppajjati tathārūpā sukhā vedanā yathārūpā uppannā sukhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭheyya; na hi nūna bhoto gotamassa uppajjati tathārūpā dukkhā vedanā yathārūpā uppannā dukkhā vedanā cittaṃ pariyādāya tiṭṭheyyā’’ti.

೩೭೧. ‘‘ಕಿಞ್ಹಿ ನೋ ಸಿಯಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ? ಇಧ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸಮ್ಬೋಧಾ ಅನಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸೇವ ಸತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಮ್ಬಾಧೋ ಘರಾವಾಸೋ ರಜಾಪಥೋ, ಅಬ್ಭೋಕಾಸೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ। ನಯಿದಂ ಸುಕರಂ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ ಏಕನ್ತಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಏಕನ್ತಪರಿಸುದ್ಧಂ ಸಙ್ಖಲಿಖಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಹರೋವ ಸಮಾನೋ, ಸುಸುಕಾಳಕೇಸೋ ಭದ್ರೇನ ಯೋಬ್ಬನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪಠಮೇನ ವಯಸಾ, ಅಕಾಮಕಾನಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಸ್ಸುಮುಖಾನಂ ರುದನ್ತಾನಂ, ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂಕುಸಲಗವೇಸೀ ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತು’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ವಿಹರತಾಯಸ್ಮಾ, ತಾದಿಸೋ ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಂ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಾವತಕೇನೇವ ಓಟ್ಠಪಹತಮತ್ತೇನ ಲಪಿತಲಾಪನಮತ್ತೇನ ಞಾಣವಾದಞ್ಚ ವದಾಮಿ ಥೇರವಾದಞ್ಚ, ‘ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಚ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ಅಹಞ್ಚೇವ ಅಞ್ಞೇ ಚ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಕೇವಲಂ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇತಿ, ಅದ್ಧಾ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ ವಿಹರತೀ’’’ತಿ।

371. ‘‘Kiñhi no siyā, aggivessana? Idha me, aggivessana, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, aparena samayena daharova samāno, susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā, akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ, kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. So evaṃ pabbajito samāno kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso kālāma, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, aggivessana, āḷāro kālāmo maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā, tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, aggivessana, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti, addhā āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ viharatī’’’ti.

‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಪವೇದೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾ; ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ; ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಸತಿ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸತಿ; ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಸಮಾಧಿ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸಮಾಧಿ; ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾ; ಯಂನೂನಾಹಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇತಿ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪದಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ।

‘‘Atha khvāhaṃ, aggivessana, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, aggivessana, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho āḷārasseva kālāmassa atthi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi vīriyaṃ, mayhaṃpatthi vīriyaṃ; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi sati, mayhaṃpatthi sati; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi samādhi, mayhaṃpatthi samādhi; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi paññā, mayhaṃpatthi paññā; yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.

‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಏತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ , ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ‘ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮೀ’ತಿ। ‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಏತ್ತಾವತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ‘ಲಾಭಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಸುಲದ್ಧಂ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಯೇ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ತಾದಿಸಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಪಸ್ಸಾಮ। ಇತಿ ಯಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ; ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ ತಮಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮಿ। ಇತಿ ಯಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಮಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ; ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ ತಮಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಮಿ। ಇತಿ ಯಾದಿಸೋ ಅಹಂ ತಾದಿಸೋ ತುವಂ, ಯಾದಿಸೋ ತುವಂ ತಾದಿಸೋ ಅಹಂ। ಏಹಿ ದಾನಿ, ಆವುಸೋ, ಉಭೋವ ಸನ್ತಾ ಇಮಂ ಗಣಂ ಪರಿಹರಾಮಾ’ತಿ। ಇತಿ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಆಚರಿಯೋ ಮೇ ಸಮಾನೋ (ಅತ್ತನೋ) ¹³ ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ಮಂ ಸಮಾನಂ ಅತ್ತನಾ ಸಮಸಮಂ ಠಪೇಸಿ, ಉಳಾರಾಯ ಚ ಮಂ ಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಯಾವದೇವ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೂಪಪತ್ತಿಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಅಪಕ್ಕಮಿಂ।

‘‘Atha khvāhaṃ, aggivessana, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso kālāma , imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi. Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi. Iti yādiso ahaṃ tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso ahaṃ. Ehi dāni, āvuso, ubhova santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā’ti. Iti kho, aggivessana, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno (attano) ¹⁴ antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva ākiñcaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

೩೭೨. ‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಕಿಂಕುಸಲಗವೇಸೀ ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಯೇನ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಆವುಸೋ ¹⁵ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತು’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ವಿಹರತಾಯಸ್ಮಾ, ತಾದಿಸೋ ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಂ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಾವತಕೇನೇವ ಓಟ್ಠಪಹತಮತ್ತೇನ ಲಪಿತಲಾಪನಮತ್ತೇನ ಞಾಣವಾದಞ್ಚ ವದಾಮಿ ಥೇರವಾದಞ್ಚ, ‘ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಚ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ಅಹಞ್ಚೇವ ಅಞ್ಞೇ ಚ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಕೇವಲಂ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸಿ। ಅದ್ಧಾ ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ ವಿಹಾಸೀ’ತಿ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇನ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ ರಾಮೋ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಪವೇದೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಸದ್ಧಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾ; ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ವೀರಿಯಂ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ; ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಸತಿ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸತಿ; ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಸಮಾಧಿ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸಮಾಧಿ; ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಪಞ್ಞಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾ; ಯಂನೂನಾಹಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸಿ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪದಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ।

372. ‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso ¹⁶ imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, aggivessana, udako rāmaputto maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā, tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, aggivessana, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ñāṇavādañca vadāmi theravādañca, ‘jānāmi passāmī’ti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi. Addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. Atha khvāhaṃ, aggivessana, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso rāmo, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, aggivessana, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho rāmasseva ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho rāmasseva ahosi vīriyaṃ, mayhaṃpatthi vīriyaṃ; na kho rāmasseva ahosi sati, mayhaṃpatthi sati; na kho rāmasseva ahosi samādhi, mayhaṃpatthi samādhi; na kho rāmasseva ahosi paññā, mayhaṃpatthi paññā; yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.

‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇನ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಏತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ‘ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ। ‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಏತ್ತಾವತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ‘ಲಾಭಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಸುಲದ್ಧಂ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಯೇ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ತಾದಿಸಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಪಸ್ಸಾಮ। ಇತಿ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸಿ, ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ; ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸಿ। ಇತಿ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಸಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ; ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಸಿ। ಇತಿ ಯಾದಿಸೋ ರಾಮೋ ಅಹೋಸಿ ತಾದಿಸೋ ತುವಂ; ಯಾದಿಸೋ ತುವಂ ತಾದಿಸೋ ರಾಮೋ ಅಹೋಸಿ। ಏಹಿ ದಾನಿ, ಆವುಸೋ, ತುವಂ ಇಮಂ ಗಣಂ ಪರಿಹರಾ’ತಿ। ಇತಿ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಮೇ ಸಮಾನೋ ಆಚರಿಯಟ್ಠಾನೇ ಚ ಮಂ ಠಪೇಸಿ, ಉಳಾರಾಯ ಚ ಮಂ ಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಯಾವದೇವ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೂಪಪತ್ತಿಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಅಪಕ್ಕಮಿಂ।

‘‘Atha khvāhaṃ, aggivessana, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi, taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi, taṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ; yādiso tuvaṃ tādiso rāmo ahosi. Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. Iti kho, aggivessana, udako rāmaputto sabrahmacārī me samāno ācariyaṭṭhāne ca maṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

೩೭೩. ‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಕಿಂಕುಸಲಗವೇಸೀ ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಮಗಧೇಸು ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಉರುವೇಲಾ ಸೇನಾನಿಗಮೋ ತದವಸರಿಂ। ತತ್ಥದ್ದಸಂ ರಮಣೀಯಂ ಭೂಮಿಭಾಗಂ, ಪಾಸಾದಿಕಞ್ಚ ವನಸಣ್ಡಂ, ನದಿಞ್ಚ ಸನ್ದನ್ತಿಂ ಸೇತಕಂ ಸುಪತಿತ್ಥಂ ರಮಣೀಯಂ, ಸಮನ್ತಾ ಚ ಗೋಚರಗಾಮಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ರಮಣೀಯೋ ವತ, ಭೋ, ಭೂಮಿಭಾಗೋ, ಪಾಸಾದಿಕೋ ಚ ವನಸಣ್ಡೋ, ನದೀ ಚ ಸನ್ದತಿ ಸೇತಕಾ ಸುಪತಿತ್ಥಾ ರಮಣೀಯಾ, ಸಮನ್ತಾ ಚ ಗೋಚರಗಾಮೋ। ಅಲಂ ವತಿದಂ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಧಾನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಪಧಾನಾಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತತ್ಥೇವ ನಿಸೀದಿಂ ‘ಅಲಮಿದಂ ಪಧಾನಾಯಾ’ತಿ।

373. ‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno magadhesu anupubbena cārikaṃ caramāno yena uruvelā senānigamo tadavasariṃ. Tatthaddasaṃ ramaṇīyaṃ bhūmibhāgaṃ, pāsādikañca vanasaṇḍaṃ, nadiñca sandantiṃ setakaṃ supatitthaṃ ramaṇīyaṃ, samantā ca gocaragāmaṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘ramaṇīyo vata, bho, bhūmibhāgo, pāsādiko ca vanasaṇḍo, nadī ca sandati setakā supatitthā ramaṇīyā, samantā ca gocaragāmo. Alaṃ vatidaṃ kulaputtassa padhānatthikassa padhānāyā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, tattheva nisīdiṃ ‘alamidaṃ padhānāyā’ti.

೩೭೪. ‘‘ಅಪಿಸ್ಸುಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಿಸ್ಸೋ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಂಸು ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ ಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ – ‘ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ, ಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ , ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅದುಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ, ತಞ್ಚ ಪನ ಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯೇನ ಚೇವ ಚಿತ್ತೇನ ಚ ಕಾಮೇಹಿ ಅವೂಪಕಟ್ಠಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಯೋ ಚ ನೇಸಂ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮಸ್ನೇಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಪಿಪಾಸಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ, ಸೋ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ನ ಸುಪ್ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ, ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ನೋ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ಅಯಂ ಖೋ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಪಠಮಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ।

374. ‘‘Apissumaṃ, aggivessana, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, aggivessana, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ udake nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, udake nikkhittaṃ , uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Aduñhi, bho gotama, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, tañca pana udake nikkhittaṃ. Yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, aggivessana, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi avūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho, so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti, na suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, aggivessana, paṭhamā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.

೩೭೫. ‘‘ಅಪರಾಪಿ ಖೋ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದುತಿಯಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ, ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ – ‘ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ, ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ ತೇಜೋ ಪಾತುಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅದುಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯೇನ ಚೇವ ಚಿತ್ತೇನ ಚ ಕಾಮೇಹಿ ವೂಪಕಟ್ಠಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಯೋ ಚ ನೇಸಂ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮಸ್ನೇಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಪಿಪಾಸಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ ಸೋ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ನ ಸುಪ್ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ, ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ನೋ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ಅಯಂ ಖೋ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದುತಿಯಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ’’।

375. ‘‘Aparāpi kho maṃ, aggivessana, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, aggivessana, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, ārakā udakā thale nikkhittaṃ, uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Aduñhi, bho gotama, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, kiñcāpi ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assāti. Evameva kho, aggivessana, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti, na suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, aggivessana, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā’’.

೩೭೬. ‘‘ಅಪರಾಪಿ ಖೋ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತತಿಯಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸುಕ್ಖಂ ಕಟ್ಠಂ ಕೋಳಾಪಂ, ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ – ‘ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಸುಕ್ಖಂ ಕಟ್ಠಂ ಕೋಳಾಪಂ, ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅದುಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸುಕ್ಖಂ ಕಟ್ಠಂ ಕೋಳಾಪಂ, ತಞ್ಚ ಪನ ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ । ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯೇನ ಚೇವ ಚಿತ್ತೇನ ಚ ಕಾಮೇಹಿ ವೂಪಕಟ್ಠಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಯೋ ಚ ನೇಸಂ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮಸ್ನೇಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಪಿಪಾಸಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ, ಸೋ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಪ್ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ನೋ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ಅಯಂ ಖೋ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತತಿಯಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ। ಇಮಾ ಖೋ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಿಸ್ಸೋ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಂಸು ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ।’’

376. ‘‘Aparāpi kho maṃ, aggivessana, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, aggivessana, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, api nu so puriso amuṃ sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, ārakā udakā thale nikkhittaṃ, uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bho gotama’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Aduñhi, bho gotama, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, tañca pana ārakā udakā thale nikkhitta’’nti . ‘‘Evameva kho, aggivessana, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho, so ca ajjhattaṃ suppahīno hoti suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, aggivessana, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Imā kho maṃ, aggivessana, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā.’’

೩೭೭. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ದನ್ತೇಭಿ ದನ್ತಮಾಧಾಯ ¹⁷, ಜಿವ್ಹಾಯ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ, ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಯ್ಯಂ ಅಭಿಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದನ್ತೇಭಿ ದನ್ತಮಾಧಾಯ, ಜಿವ್ಹಾಯ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ, ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಮಿ ಅಭಿಸನ್ತಾಪೇಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದನ್ತೇಭಿ ದನ್ತಮಾಧಾಯ ಜಿವ್ಹಾಯ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳಯತೋ ಅಭಿಸನ್ತಾಪಯತೋ ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ದುಬ್ಬಲತರಂ ಪುರಿಸಂ ಸೀಸೇ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಖನ್ಧೇ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಯ್ಯ ಅಭಿಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದನ್ತೇಭಿ ದನ್ತಮಾಧಾಯ, ಜಿವ್ಹಾಯ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ, ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳಯತೋ ಅಭಿಸನ್ತಾಪಯತೋ ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೀರಿಯಂ ಹೋತಿ ಅಸಲ್ಲೀನಂ, ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ, ಸಾರದ್ಧೋ ಚ ಪನ ಮೇ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ತೇನೇವ ದುಕ್ಖಪ್ಪಧಾನೇನ ಪಧಾನಾಭಿತುನ್ನಸ್ಸ ಸತೋ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ।

377. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ dantebhi dantamādhāya ¹⁸, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇheyyaṃ abhinippīḷeyyaṃ abhisantāpeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, dantebhi dantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhāmi abhinippīḷemi abhisantāpemi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, dantebhi dantamādhāya jivhāya tāluṃ āhacca cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Seyyathāpi, aggivessana, balavā puriso dubbalataraṃ purisaṃ sīse vā gahetvā khandhe vā gahetvā abhiniggaṇheyya abhinippīḷeyya abhisantāpeyya, evameva kho me, aggivessana, dantebhi dantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

೩೭೮. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಅಪ್ಪಾಣಕಂಯೇವ ಝಾನಂ ಝಾಯೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇ ಉಪರುನ್ಧಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಕಣ್ಣಸೋತೇಹಿ ವಾತಾನಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಾನಂ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಸದ್ದೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕಮ್ಮಾರಗಗ್ಗರಿಯಾ ಧಮಮಾನಾಯ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಸದ್ದೋ ಹೋತಿ, ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಕಣ್ಣಸೋತೇಹಿ ವಾತಾನಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಾನಂ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಸದ್ದೋ ಹೋತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೀರಿಯಂ ಹೋತಿ ಅಸಲ್ಲೀನಂ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ। ಸಾರದ್ಧೋ ಚ ಪನ ಮೇ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ತೇನೇವ ದುಕ್ಖಪ್ಪಧಾನೇನ ಪಧಾನಾಭಿತುನ್ನಸ್ಸ ಸತೋ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ।

378. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Seyyathāpi nāma kammāragaggariyā dhamamānāya adhimatto saddo hoti, evameva kho me, aggivessana, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā. Sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಅಪ್ಪಾಣಕಂಯೇವ ಝಾನಂ ಝಾಯೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇ ಉಪರುನ್ಧಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಅಧಿಮತ್ತಾ ವಾತಾ ಕುಚ್ಛಿಂ ಪರಿಕನ್ತನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದಕ್ಖೋ ಗೋಘಾತಕೋ ವಾ ಗೋಘಾತಕನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಕುಚ್ಛಿಂ ಪರಿಕನ್ತೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಅಧಿಮತ್ತಾ ವಾತಾ ಕುಚ್ಛಿಂ ಪರಿಕನ್ತನ್ತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೀರಿಯಂ ಹೋತಿ ಅಸಲ್ಲೀನಂ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ। ಸಾರದ್ಧೋ ಚ ಪನ ಮೇ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ತೇನೇವ ದುಕ್ಖಪ್ಪಧಾನೇನ ಪಧಾನಾಭಿತುನ್ನಸ್ಸ ಸತೋ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ।

‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Seyyathāpi, aggivessana, dakkho goghātako vā goghātakantevāsī vā tiṇhena govikantanena kucchiṃ parikanteyya, evameva kho me, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimattā vātā kucchiṃ parikantanti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā. Sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಅಪ್ಪಾಣಕಂಯೇವ ಝಾನಂ ಝಾಯೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇ ಉಪರುನ್ಧಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಅಧಿಮತ್ತೋ ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಡಾಹೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದ್ವೇ ಬಲವನ್ತೋ ಪುರಿಸಾ ದುಬ್ಬಲತರಂ ಪುರಿಸಂ ನಾನಾಬಾಹಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯುಂ ಸಮ್ಪರಿತಾಪೇಯ್ಯುಂ, ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಅಧಿಮತ್ತೋ ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಡಾಹೋ ಹೋತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೀರಿಯಂ ಹೋತಿ ಅಸಲ್ಲೀನಂ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ। ಸಾರದ್ಧೋ ಚ ಪನ ಮೇ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ತೇನೇವ ದುಕ್ಖಪ್ಪಧಾನೇನ ಪಧಾನಾಭಿತುನ್ನಸ್ಸ ಸತೋ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದೇವತಾ ದಿಸ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ನ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಅಪಿ ಚ ಕಾಲಙ್ಕರೋತೀ’ತಿ। ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ನ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ನಪಿ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ಅರಹಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ವಿಹಾರೋತ್ವೇವ ಸೋ ²⁵ ಅರಹತೋ ಏವರೂಪೋ ಹೋತೀ’ತಿ ²⁶।

‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Seyyathāpi, aggivessana, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ samparitāpeyyuṃ, evameva kho me, aggivessana, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Āraddhaṃ kho pana me, aggivessana, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā. Sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā dukkhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. Apissu maṃ, aggivessana, devatā disvā evamāhaṃsu – ‘kālaṅkato samaṇo gotamo’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, api ca kālaṅkarotī’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, napi kālaṅkaroti, arahaṃ samaṇo gotamo, vihārotveva so ²⁷ arahato evarūpo hotī’ti ²⁸.

೩೭೯. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಆಹಾರುಪಚ್ಛೇದಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದೇವತಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚುಂ – ‘ಮಾ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಸಬ್ಬಸೋ ಆಹಾರುಪಚ್ಛೇದಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ। ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಸಬ್ಬಸೋ ಆಹಾರುಪಚ್ಛೇದಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಸಿ, ತಸ್ಸ ತೇ ಮಯಂ ದಿಬ್ಬಂ ಓಜಂ ಲೋಮಕೂಪೇಹಿ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇಸ್ಸಾಮ ²⁹, ತಾಯ ತ್ವಂ ಯಾಪೇಸ್ಸಸೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋ ಅಜಜ್ಜಿತಂ ³⁰ ಪಟಿಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಇಮಾ ಚ ಮೇ ದೇವತಾ ದಿಬ್ಬಂ ಓಜಂ ಲೋಮಕೂಪೇಹಿ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇಯ್ಯುಂ ³¹, ತಾಯ ಚಾಹಂ ಯಾಪೇಯ್ಯಂ, ತಂ ಮಮಸ್ಸ ಮುಸಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಾ ದೇವತಾ ಪಚ್ಚಾಚಿಕ್ಖಾಮಿ, ‘ಹಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ।

379. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjeyya’nti. Atha kho maṃ, aggivessana, devatā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘mā kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajji. Sace kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjissasi, tassa te mayaṃ dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāressāma ³², tāya tvaṃ yāpessasī’ti. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘ahañceva kho pana sabbaso ajajjitaṃ ³³ paṭijāneyyaṃ, imā ca me devatā dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāreyyuṃ ³⁴, tāya cāhaṃ yāpeyyaṃ, taṃ mamassa musā’ti. So kho ahaṃ, aggivessana, tā devatā paccācikkhāmi, ‘hala’nti vadāmi.

೩೮೦. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಯ್ಯಂ, ಪಸತಂ ಪಸತಂ, ಯದಿ ವಾ ಮುಗ್ಗಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕುಲತ್ಥಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕಳಾಯಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಹರೇಣುಕಯೂಸ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಸಿಂ, ಪಸತಂ ಪಸತಂ, ಯದಿ ವಾ ಮುಗ್ಗಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕುಲತ್ಥಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕಳಾಯಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಹರೇಣುಕಯೂಸಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರಯತೋ, ಪಸತಂ ಪಸತಂ, ಯದಿ ವಾ ಮುಗ್ಗಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕುಲತ್ಥಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕಳಾಯಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಹರೇಣುಕಯೂಸಂ, ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಆಸೀತಿಕಪಬ್ಬಾನಿ ವಾ ಕಾಳಪಬ್ಬಾನಿ ವಾ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಭವನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಓಟ್ಠಪದಂ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಆನಿಸದಂ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ವಟ್ಟನಾವಳೀ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೋ ಉಣ್ಣತಾವನತೋ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಜರಸಾಲಾಯ ಗೋಪಾಣಸಿಯೋ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ಭವನ್ತಿ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಫಾಸುಳಿಯೋ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ಭವನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಮ್ಭೀರೇ ಉದಪಾನೇ ಉದಕತಾರಕಾ ಗಮ್ಭೀರಗತಾ ಓಕ್ಖಾಯಿಕಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಅಕ್ಖಿಕೂಪೇಸು ಅಕ್ಖಿತಾರಕಾ ಗಮ್ಭೀರಗತಾ ಓಕ್ಖಾಯಿಕಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ತಿತ್ತಕಾಲಾಬು ಆಮಕಚ್ಛಿನ್ನೋ ವಾತಾತಪೇನ ಸಂಫುಟಿತೋ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಿಲಾತೋ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಸೀಸಚ್ಛವಿ ಸಂಫುಟಿತಾ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಿಲಾತಾ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।

380. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ, pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsa’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāresiṃ, pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsaṃ. Tassa mayhaṃ, aggivessana, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhārayato, pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsaṃ, adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma jarasālāya gopāṇasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya. Seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya.

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉದರಚ್ಛವಿಂ ಪರಿಮಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಪರಿಮಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಉದರಚ್ಛವಿಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಯಾವಸ್ಸು ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉದರಚ್ಛವಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಅಲ್ಲೀನಾ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವಚ್ಚಂ ವಾ ಮುತ್ತಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತತ್ಥೇವ ಅವಕುಜ್ಜೋ ಪಪತಾಮಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಇಮಮೇವ ಕಾಯಂ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಪಾಣಿನಾ ಗತ್ತಾನಿ ಅನುಮಜ್ಜಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಪಾಣಿನಾ ಗತ್ತಾನಿ ಅನುಮಜ್ಜತೋ ಪೂತಿಮೂಲಾನಿ ಲೋಮಾನಿ ಕಾಯಸ್ಮಾ ಪಪತನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಮನುಸ್ಸಾ ದಿಸ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಾಳೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ನ ಕಾಳೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಸಾಮೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ನ ಕಾಳೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ , ನಪಿ ಸಾಮೋ, ಮಙ್ಗುರಚ್ಛವಿ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ಯಾವಸ್ಸು ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಾವ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಛವಿವಣ್ಣೋ ಪರಿಯೋದಾತೋ ಉಪಹತೋ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।

‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, udaracchaviṃ parimasissāmīti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmīti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi, yāvassu me, aggivessana, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, aggivessana, vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmīti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, aggivessana, imameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anumajjāmi. Tassa mayhaṃ, aggivessana, pāṇinā gattāni anumajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā papatanti tāyevappāhāratāya. Apissu maṃ, aggivessana, manussā disvā evamāhaṃsu – ‘kāḷo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo, sāmo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo , napi sāmo, maṅguracchavi samaṇo gotamo’ti. Yāvassu me, aggivessana, tāva parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto upahato hoti tāyevappāhāratāya.

೩೮೧. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯೇ ಖೋ ಕೇಚಿ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಿಂಸು, ಏತಾವಪರಮಂ, ನಯಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋ। ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏತಾವಪರಮಂ, ನಯಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋ। ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ ಏತರಹಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಏತಾವಪರಮಂ, ನಯಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಇಮಾಯ ಕಟುಕಾಯ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಾಯ ಅಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಉತ್ತರಿ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ। ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಅಞ್ಞೋ ಮಗ್ಗೋ ಬೋಧಾಯಾ’ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಪಿತು ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಸೀತಾಯ ಜಮ್ಬುಚ್ಛಾಯಾಯ ನಿಸಿನ್ನೋ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿತಾ। ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಏಸೋ ಮಗ್ಗೋ ಬೋಧಾಯಾ’ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸತಾನುಸಾರಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅಹೋಸಿ – ‘ಏಸೇವ ಮಗ್ಗೋ ಬೋಧಾಯಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಭಾಯಾಮಿ, ಯಂ ತಂ ಸುಖಂ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀ’ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಭಾಯಾಮಿ, ಯಂ ತಂ ಸುಖಂ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀ’ತಿ।

381. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘ye kho keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayiṃsu, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo. Yepi hi keci anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayissanti, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo. Yepi hi keci etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo. Na kho panāhaṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya adhigacchāmi uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ. Siyā nu kho añño maggo bodhāyā’ti? Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘abhijānāmi kho panāhaṃ pitu sakkassa kammante sītāya jambucchāyāya nisinno vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharitā. Siyā nu kho eso maggo bodhāyā’ti? Tassa mayhaṃ, aggivessana, satānusāri viññāṇaṃ ahosi – ‘eseva maggo bodhāyā’ti. Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘kiṃ nu kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi, yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti? Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi, yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti.

೩೮೨. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ತಂ ಸುಕರಂ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ ಏವಂ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತಕಾಯೇನ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಯ್ಯಂ ಓದನಕುಮ್ಮಾಸ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಓಳಾರಿಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಸಿಂ ಓದನಕುಮ್ಮಾಸಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸಮಯೇನ ಪಞ್ಚ ³⁵ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ನೋ ಆರೋಚೇಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಓಳಾರಿಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಸಿಂ ಓದನಕುಮ್ಮಾಸಂ, ಅಥ ಮೇ ತೇ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು – ‘ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ ³⁶ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಪಧಾನವಿಬ್ಭನ್ತೋ, ಆವತ್ತೋ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯಾ’ತಿ।

382. ‘‘Tassa mayhaṃ, aggivessana, etadahosi – ‘na kho taṃ sukaraṃ sukhaṃ adhigantuṃ evaṃ adhimattakasimānaṃ pattakāyena, yaṃnūnāhaṃ oḷārikaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ odanakummāsa’nti. So kho ahaṃ, aggivessana, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ. Tena kho pana maṃ, aggivessana, samayena pañca ³⁷ bhikkhū paccupaṭṭhitā honti – ‘yaṃ kho samaṇo gotamo dhammaṃ adhigamissati, taṃ no ārocessatī’ti. Yato kho ahaṃ, aggivessana, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ, atha me te pañca bhikkhū nibbijja pakkamiṃsu – ‘bāhulliko ³⁸ samaṇo gotamo, padhānavibbhanto, āvatto bāhullāyā’ti.

೩೮೩. ‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಓಳಾರಿಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತ್ವಾ, ಬಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ। ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ। ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹಾಸಿಂ, ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ। ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇಸಿಂ ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ। ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ।

383. ‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāretvā, balaṃ gahetvā, vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca vihāsiṃ, sato ca sampajāno. Sukhañca kāyena paṭisaṃvedesiṃ yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā, pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā, adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

೩೮೪. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇಸಿಂ। ಸೋ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ , ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ…ಪೇ॰… ಇತಿ ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ। ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಠಮೇ ಯಾಮೇ ಪಠಮಾ ವಿಜ್ಜಾ ಅಧಿಗತಾ; ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹತಾ, ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ; ತಮೋ ವಿಹತೋ, ಆಲೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ; ಯಥಾ ತಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ।

384. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi , seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ayaṃ kho me, aggivessana, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā; avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

೩೮೫. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ತಾನಂ ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇಸಿಂ। ಸೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾಮಿ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರತ್ತಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮೇ ಯಾಮೇ ದುತಿಯಾ ವಿಜ್ಜಾ ಅಧಿಗತಾ; ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹತಾ, ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ; ತಮೋ ವಿಹತೋ, ಆಲೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ; ಯಥಾ ತಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ । ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ , ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ।

385. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi…pe… ayaṃ kho me, aggivessana, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato . Evarūpāpi kho me, aggivessana , uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

೩೮೬. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇಸಿಂ। ಸೋ ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ। ‘ಇಮೇ ಆಸವಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ಆಸವಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ ಕಾಮಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ಥ, ಭವಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ಥ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ಥ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಅಹೋಸಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ। ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ತತಿಯಾ ವಿಜ್ಜಾ ಅಧಿಗತಾ; ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹತಾ, ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ; ತಮೋ ವಿಹತೋ, ಆಲೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ; ಯಥಾ ತಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ। ಏವರೂಪಾಪಿ ಖೋ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ।

386. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. ‘Ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ. Ayaṃ kho me, aggivessana, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā; avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato. Evarūpāpi kho me, aggivessana, uppannā sukhā vedanā cittaṃ na pariyādāya tiṭṭhati.

೩೮೭. ‘‘ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅನೇಕಸತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಾ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ ಏಕಮೇಕೋ ಏವಂ ಮಞ್ಞತಿ – ‘ಮಮೇವಾರಬ್ಭ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೀ’ತಿ। ‘ನ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ; ಯಾವದೇವ ವಿಞ್ಞಾಪನತ್ಥಾಯ ತಥಾಗತೋ ಪರೇಸಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಸ್ಸಾಯೇವ ಕಥಾಯ ಪರಿಯೋಸಾನೇ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪುರಿಮಸ್ಮಿಂ ಸಮಾಧಿನಿಮಿತ್ತೇ ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವ ಚಿತ್ತಂ ಸಣ್ಠಪೇಮಿ ಸನ್ನಿಸಾದೇಮಿ ಏಕೋದಿಂ ಕರೋಮಿ ಸಮಾದಹಾಮಿ, ಯೇನ ಸುದಂ ನಿಚ್ಚಕಪ್ಪಂ ವಿಹರಾಮೀ’’’ತಿ।

387. ‘‘Abhijānāmi kho panāhaṃ, aggivessana, anekasatāya parisāya dhammaṃ desetā. Apissu maṃ ekameko evaṃ maññati – ‘mamevārabbha samaṇo gotamo dhammaṃ desetī’ti. ‘Na kho panetaṃ, aggivessana, evaṃ daṭṭhabbaṃ; yāvadeva viññāpanatthāya tathāgato paresaṃ dhammaṃ deseti. So kho ahaṃ, aggivessana, tassāyeva kathāya pariyosāne, tasmiṃyeva purimasmiṃ samādhinimitte ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi sannisādemi ekodiṃ karomi samādahāmi, yena sudaṃ niccakappaṃ viharāmī’’’ti.

‘‘ಓಕಪ್ಪನಿಯಮೇತಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಯಥಾ ತಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ಅಭಿಜಾನಾತಿ ಖೋ ಪನ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ದಿವಾ ಸುಪಿತಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಭಿಜಾನಾಮಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿತಾ’’ತಿ। ‘‘ಏತಂ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಮ್ಮೋಹವಿಹಾರಸ್ಮಿಂ ವದನ್ತೀ’’ತಿ ? ‘‘ನ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏತ್ತಾವತಾ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ವಾ ಹೋತಿ ಅಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ವಾ। ಅಪಿ ಚ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಥಾ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚ, ತಂ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

‘‘Okappaniyametaṃ bhoto gotamassa yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Abhijānāti kho pana bhavaṃ gotamo divā supitā’’ti? ‘‘Abhijānāmahaṃ, aggivessana, gimhānaṃ pacchime māse pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññapetvā dakkhiṇena passena sato sampajāno niddaṃ okkamitā’’ti. ‘‘Etaṃ kho, bho gotama, eke samaṇabrāhmaṇā sammohavihārasmiṃ vadantī’’ti ? ‘‘Na kho, aggivessana, ettāvatā sammūḷho vā hoti asammūḷho vā. Api ca, aggivessana, yathā sammūḷho ca hoti asammūḷho ca, taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –

೩೮೮. ‘‘ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ಆಸವಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ ಅಪ್ಪಹೀನಾ, ತಮಹಂ ‘ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಆಸವಾನಞ್ಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಪ್ಪಹಾನಾ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ಆಸವಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ ಪಹೀನಾ, ತಮಹಂ ‘ಅಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಆಸವಾನಞ್ಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಪಹಾನಾ ಅಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಹೋತಿ।

388. ‘‘Yassa kassaci, aggivessana, ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā appahīnā, tamahaṃ ‘sammūḷho’ti vadāmi. Āsavānañhi, aggivessana, appahānā sammūḷho hoti. Yassa kassaci, aggivessana, ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā pahīnā, tamahaṃ ‘asammūḷho’ti vadāmi. Āsavānañhi, aggivessana, pahānā asammūḷho hoti.

‘‘ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ಆಸವಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಾಲೋ ಮತ್ಥಕಚ್ಛಿನ್ನೋ ಅಭಬ್ಬೋ ಪುನ ವಿರೂಳ್ಹಿಯಾ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಯೇ ಆಸವಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ’’ತಿ।

‘‘Tathāgatassa kho, aggivessana, ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā . Seyyathāpi, aggivessana, tālo matthakacchinno abhabbo puna virūḷhiyā, evameva kho, aggivessana, tathāgatassa ye āsavā saṃkilesikā ponobbhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā pahīnā ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā’’ti.

೩೮೯. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಯಾವಞ್ಚಿದಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏವಂ ಆಸಜ್ಜ ಆಸಜ್ಜ ವುಚ್ಚಮಾನಸ್ಸ, ಉಪನೀತೇಹಿ ವಚನಪ್ಪಥೇಹಿ ಸಮುದಾಚರಿಯಮಾನಸ್ಸ, ಛವಿವಣ್ಣೋ ಚೇವ ಪರಿಯೋದಾಯತಿ, ಮುಖವಣ್ಣೋ ಚ ವಿಪ್ಪಸೀದತಿ, ಯಥಾ ತಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ಅಭಿಜಾನಾಮಹಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪೂರಣಂ ಕಸ್ಸಪಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರಭಿತಾ। ಸೋಪಿ ಮಯಾ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರದ್ಧೋ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇಸಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತ್ವಾಕಾಸಿ। ಭೋತೋ ಪನ ³⁹ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏವಂ ಆಸಜ್ಜ ಆಸಜ್ಜ ವುಚ್ಚಮಾನಸ್ಸ, ಉಪನೀತೇಹಿ ವಚನಪ್ಪಥೇಹಿ ಸಮುದಾಚರಿಯಮಾನಸ್ಸ, ಛವಿವಣ್ಣೋ ಚೇವ ಪರಿಯೋದಾಯತಿ, ಮುಖವಣ್ಣೋ ಚ ವಿಪ್ಪಸೀದತಿ, ಯಥಾ ತಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ಅಭಿಜಾನಾಮಹಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಮಕ್ಖಲಿಂ ಗೋಸಾಲಂ…ಪೇ॰… ಅಜಿತಂ ಕೇಸಕಮ್ಬಲಂ… ಪಕುಧಂ ಕಚ್ಚಾಯನಂ… ಸಞ್ಜಯಂ ಬೇಲಟ್ಠಪುತ್ತಂ… ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರಭಿತಾ । ಸೋಪಿ ಮಯಾ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರದ್ಧೋ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇಸಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತ್ವಾಕಾಸಿ। ಭೋತೋ ಪನ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏವಂ ಆಸಜ್ಜ ಆಸಜ್ಜ ವುಚ್ಚಮಾನಸ್ಸ, ಉಪನೀತೇಹಿ ವಚನಪ್ಪಥೇಹಿ ಸಮುದಾಚರಿಯಮಾನಸ್ಸ, ಛವಿವಣ್ಣೋ ಚೇವ ಪರಿಯೋದಾಯತಿ, ಮುಖವಣ್ಣೋ ಚ ವಿಪ್ಪಸೀದತಿ, ಯಥಾ ತಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ಹನ್ದ ಚ ದಾನಿ ಮಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಗಚ್ಛಾಮ। ಬಹುಕಿಚ್ಚಾ ಮಯಂ, ಬಹುಕರಣೀಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಸ್ಸದಾನಿ ತ್ವಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ।

389. Evaṃ vutte, saccako nigaṇṭhaputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāvañcidaṃ bhoto gotamassa evaṃ āsajja āsajja vuccamānassa, upanītehi vacanappathehi samudācariyamānassa, chavivaṇṇo ceva pariyodāyati, mukhavaṇṇo ca vippasīdati, yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Abhijānāmahaṃ, bho gotama, pūraṇaṃ kassapaṃ vādena vādaṃ samārabhitā. Sopi mayā vādena vādaṃ samāraddho aññenaññaṃ paṭicari, bahiddhā kathaṃ apanāmesi, kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsi. Bhoto pana ⁴⁰ gotamassa evaṃ āsajja āsajja vuccamānassa, upanītehi vacanappathehi samudācariyamānassa, chavivaṇṇo ceva pariyodāyati, mukhavaṇṇo ca vippasīdati, yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Abhijānāmahaṃ, bho gotama, makkhaliṃ gosālaṃ…pe… ajitaṃ kesakambalaṃ… pakudhaṃ kaccāyanaṃ… sañjayaṃ belaṭṭhaputtaṃ… nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ vādena vādaṃ samārabhitā . Sopi mayā vādena vādaṃ samāraddho aññenaññaṃ paṭicari, bahiddhā kathaṃ apanāmesi, kopañca dosañca appaccayañca pātvākāsi. Bhoto pana gotamassa evaṃ āsajja āsajja vuccamānassa, upanītehi vacanappathehi samudācariyamānassa, chavivaṇṇo ceva pariyodāyati, mukhavaṇṇo ca vippasīdati, yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Handa ca dāni mayaṃ, bho gotama, gacchāma. Bahukiccā mayaṃ, bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, aggivessana, kālaṃ maññasī’’ti.

ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮೀತಿ।

Atha kho saccako nigaṇṭhaputto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti.

ಮಹಾಸಚ್ಚಕಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।

Mahāsaccakasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.

Next: ೭. ಚೂಳತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತಂ • 7. Cūḷataṇhāsaṅkhayasuttaṃ

Footnotes:

1. ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ… ಪವಿಸಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ (ಸೀ॰)

2. pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya… pavisitukāmo hoti (sī.)

3. ಪಾಪುಣಿಸ್ಸನ್ತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)

4. pāpuṇissanti (syā. kaṃ.)

5. ನಏಹಿಭದನ್ತಿಕಾ, ನತಿಟ್ಠಭದನ್ತಿಕಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)

6. naehibhadantikā, natiṭṭhabhadantikā (sī. syā. kaṃ. pī. ka.)

7. ಕಾಯಭಾವನಂ ಹಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)

8. kāyabhāvanaṃ hi (sī. pī. ka.)

9. ನೇತಂ ಖೋಠಾನಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)

10. netaṃ khoṭhānaṃ (sī. pī.)

11. ನ ಹನೂನ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)

12. na hanūna (sī. syā. kaṃ. pī.)

13. ( ) ನತ್ಥಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)

14. ( ) natthi (sī. pī.)

15. ಪಸ್ಸ ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೭೮ ಪಾಸರಾಸಿಸುತ್ತೇ

16. passa ma. ni. 1.278 pāsarāsisutte

17. ಪಸ್ಸ ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೨೧ ವಿತಕ್ಕಸಣ್ಠಾನಸುತ್ತೇ

18. passa ma. ni. 1.221 vitakkasaṇṭhānasutte

19. ಊಹನ್ತಿ (ಸೀ॰), ಓಹನನ್ತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ಉಹನನ್ತಿ (ಕ॰)

20. ಮುದ್ಧಾನಂ ಅಭಿಮನ್ಥೇಯ್ಯ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಮುದ್ಧಾನಂ ಅಭಿಮತ್ಥೇಯ್ಯ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)

21. ūhanti (sī.), ohananti (syā. kaṃ.), uhananti (ka.)

22. muddhānaṃ abhimantheyya (sī. pī.), muddhānaṃ abhimattheyya (syā. kaṃ.)

23. ವರತ್ತಕಬನ್ಧನೇನ (ಸೀ॰)

24. varattakabandhanena (sī.)

25. ವಿಹಾರೋತ್ವೇವೇಸೋ (ಸೀ॰)

26. ವಿಹಾರೋತ್ವೇವೇಸೋ ಅರಹತೋ’’ತಿ (?)

27. vihārotveveso (sī.)

28. vihārotveveso arahato’’ti (?)

29. ಅಜ್ಝೋಹರಿಸ್ಸಾಮ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)

30. ಅಜದ್ಧುಕಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಜದ್ಧುಕಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)

31. ಅಜ್ಝೋಹರೇಯ್ಯುಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)

32. ajjhoharissāma (syā. kaṃ. pī. ka.)

33. ajaddhukaṃ (sī. pī.), jaddhukaṃ (syā. kaṃ.)

34. ajjhohareyyuṃ (syā. kaṃ. pī. ka.)

35. ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ (ಅಞ್ಞಸುತ್ತೇಸು)

36. ಬಾಹುಲಿಕೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ಸಂಘಭೇದಸಿಕ್ಖಾಪದಟೀಕಾಯ ಸಮೇತಿ

37. pañcavaggiyā (aññasuttesu)

38. bāhuliko (sī. pī.) saṃghabhedasikkhāpadaṭīkāya sameti

39. ಭೋತೋ ಖೋ ಪನ (ಸೀ॰)

40. bhoto kho pana (sī.)

Related texts:

ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಮಹಾಸಚ್ಚಕಸುತವಣ್ಣನಾ • 6. Mahāsaccakasutavaṇṇanā

ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೬. ಮಹಾಸಚ್ಚಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Mahāsaccakasuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact