| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೭. ಮಹಾಸಕುಲುದಾಯಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
7. Mahāsakuludāyisuttavaṇṇanā
೨೩೭. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾಸಕುಲುದಾಯಿಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮೋರನಿವಾಪೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಮೋರಾನಂ ಅಭಯಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಭೋಜನಂ ಅದಂಸು। ತಸ್ಮಾ ತಂ ಠಾನಂ ಮೋರನಿವಾಪೋತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ। ಅನ್ನಭಾರೋತಿ ಏಕಸ್ಸ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ ನಾಮಂ। ತಥಾ ವರಧರೋತಿ। ಅಞ್ಞೇ ಚಾತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಇಮೇ ತಯೋ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ಅಭಿಞ್ಞಾತಾ ಬಹೂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ। ಅಪ್ಪಸದ್ದಸ್ಸ ವಣ್ಣವಾದೀತಿ ಇಧ ಅಪ್ಪಸದ್ದವಿನೀತೋತಿ ಅವತ್ವಾವ ಇದಂ ವುತ್ತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ನ ಹಿ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಿನೀತೋತಿ।
237.Evaṃme sutanti mahāsakuludāyisuttaṃ. Tattha moranivāpeti tasmiṃ ṭhāne morānaṃ abhayaṃ ghosetvā bhojanaṃ adaṃsu. Tasmā taṃ ṭhānaṃ moranivāpoti saṅkhaṃ gataṃ. Annabhāroti ekassa paribbājakassa nāmaṃ. Tathā varadharoti. Aññe cāti na kevalaṃ ime tayo, aññepi abhiññātā bahū paribbājakā. Appasaddassa vaṇṇavādīti idha appasaddavinītoti avatvāva idaṃ vuttaṃ. Kasmā? Na hi bhagavā aññena vinītoti.
೨೩೮. ಪುರಿಮಾನೀತಿ ಹಿಯ್ಯೋದಿವಸಂ ಉಪಾದಾಯ ಪುರಿಮಾನಿ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ತತೋ ಪರಂ ಪುರಿಮತರಾನಿ। ಕುತೂಹಲಸಾಲಾಯನ್ತಿ ಕುತೂಹಲಸಾಲಾ ನಾಮ ಪಚ್ಚೇಕಸಾಲಾ ನತ್ಥಿ, ಯತ್ಥ ಪನ ನಾನಾತಿತ್ಥಿಯಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾನಾವಿಧಂ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇನ್ತಿ, ಸಾ ಬಹೂನಂ – ‘‘ಅಯಂ ಕಿಂ ವದತಿ , ಅಯಂ ಕಿಂ ವದತೀ’’ತಿ ಕುತೂಹಲುಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನತೋ ‘‘ಕುತೂಹಲಸಾಲಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಕೋತೂಹಲಸಾಲಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಲಾಭಾತಿ ಯೇ ಏವರೂಪೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ದಟ್ಠುಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ವಾ ನೇಸಂ ಸೋತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅಙ್ಗಮಗಧಾನಂ ಇಮೇ ಲಾಭಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
238.Purimānīti hiyyodivasaṃ upādāya purimāni nāma honti, tato paraṃ purimatarāni. Kutūhalasālāyanti kutūhalasālā nāma paccekasālā natthi, yattha pana nānātitthiyā samaṇabrāhmaṇā nānāvidhaṃ kathaṃ pavattenti, sā bahūnaṃ – ‘‘ayaṃ kiṃ vadati , ayaṃ kiṃ vadatī’’ti kutūhaluppattiṭṭhānato ‘‘kutūhalasālā’’ti vuccati. ‘‘Kotūhalasālā’’tipi pāṭho. Lābhāti ye evarūpe samaṇabrāhmaṇe daṭṭhuṃ pañhaṃ pucchituṃ dhammakathaṃ vā nesaṃ sotuṃ labhanti, tesaṃ aṅgamagadhānaṃ ime lābhāti attho.
ಸಙ್ಘಿನೋತಿಆದೀಸು ಪಬ್ಬಜಿತಸಮೂಹಸಙ್ಖಾತೋ ಸಙ್ಘೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಙ್ಘಿನೋ। ಸ್ವೇವ ಗಣೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಗಣಿನೋ। ಆಚಾರಸಿಕ್ಖಾಪನವಸೇನ ತಸ್ಸ ಗಣಸ್ಸ ಆಚರಿಯಾತಿ ಗಣಾಚರಿಯಾ। ಞಾತಾತಿ ಪಞ್ಞಾತಾ ಪಾಕಟಾ। ಯಥಾಭುಚ್ಚಗುಣೇಹಿ ಚೇವ ಅಯಥಾಭೂತಗುಣೇಹಿ ಚ ಸಮುಗ್ಗತೋ ಯಸೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಯಸಸ್ಸಿನೋ। ಪೂರಣಾದೀನಞ್ಹಿ ‘‘ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ, ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ವತ್ಥಮ್ಪಿ ನ ನಿವಾಸೇತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಯಸೋ ಸಮುಗ್ಗತೋ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ‘‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ಯಥಾಭೂತಗುಣೇಹಿ। ತಿತ್ಥಕರಾತಿ ಲದ್ಧಿಕರಾ। ಸಾಧುಸಮ್ಮತಾತಿ ಇಮೇ ಸಾಧೂ ಸುನ್ದರಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾತಿ ಏವಂ ಸಮ್ಮತಾ। ಬಹುಜನಸ್ಸಾತಿ ಅಸ್ಸುತವತೋ ಚೇವ ಅನ್ಧಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ವಿಭಾವಿನೋ ಚ ಪಣ್ಡಿತಜನಸ್ಸ। ತತ್ಥ ತಿತ್ಥಿಯಾ ಬಾಲಜನಸ್ಸ ಏವಂ ಸಮ್ಮತಾ, ತಥಾಗತೋ ಪಣ್ಡಿತಜನಸ್ಸ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಪೂರಣೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಸಙ್ಘೀತಿಆದೀಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಭಗವಾ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠತಿಂಸ ಆರಮ್ಮಣಾನಿ ವಿಭಜನ್ತೋ ಬಹೂನಿ ನಿಬ್ಬಾನಓತರಣತಿತ್ಥಾನಿ ಅಕಾಸಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಿತ್ಥಕರೋ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
Saṅghinotiādīsu pabbajitasamūhasaṅkhāto saṅgho etesaṃ atthīti saṅghino. Sveva gaṇo etesaṃ atthīti gaṇino. Ācārasikkhāpanavasena tassa gaṇassa ācariyāti gaṇācariyā. Ñātāti paññātā pākaṭā. Yathābhuccaguṇehi ceva ayathābhūtaguṇehi ca samuggato yaso etesaṃ atthīti yasassino. Pūraṇādīnañhi ‘‘appiccho santuṭṭho, appicchatāya vatthampi na nivāsetī’’tiādinā nayena yaso samuggato, tathāgatassa ‘‘itipi so bhagavā’’tiādīhi yathābhūtaguṇehi. Titthakarāti laddhikarā. Sādhusammatāti ime sādhū sundarā sappurisāti evaṃ sammatā. Bahujanassāti assutavato ceva andhabālaputhujjanassa vibhāvino ca paṇḍitajanassa. Tattha titthiyā bālajanassa evaṃ sammatā, tathāgato paṇḍitajanassa. Iminā nayena pūraṇo kassapo saṅghītiādīsu attho veditabbo. Bhagavā pana yasmā aṭṭhatiṃsa ārammaṇāni vibhajanto bahūni nibbānaotaraṇatitthāni akāsi, tasmā ‘‘titthakaro’’ti vattuṃ vaṭṭati.
ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತತ್ಥ ಓಸಟಾತಿ? ಉಪಟ್ಠಾಕರಕ್ಖಣತ್ಥಞ್ಚೇವ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರತ್ಥಞ್ಚ। ತೇಸಞ್ಹಿ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ತೇ ಚ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮ। ಸಮಣಸ್ಸ ಚ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಭಗವಾ ಓಸರತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇ ಓಸರನ್ತಿ।
Kasmā panete sabbepi tattha osaṭāti? Upaṭṭhākarakkhaṇatthañceva lābhasakkāratthañca. Tesañhi evaṃ hoti – ‘‘amhākaṃ upaṭṭhākā samaṇaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gaccheyyuṃ, te ca rakkhissāma. Samaṇassa ca gotamassa upaṭṭhāke sakkāraṃ karonte disvā amhākampi upaṭṭhākā amhākaṃ sakkāraṃ karissantī’’ti. Tasmā yattha yattha bhagavā osarati, tattha tattha sabbe osaranti.
೨೩೯. ವಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾತಿ ವಾದೇ ದೋಸಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ। ಅಪಕ್ಕನ್ತಾತಿ, ಅಪಗತಾ, ಕೇಚಿ ದಿಸಂ ಪಕ್ಕನ್ತಾ, ಕೇಚಿ ಗಿಹಿಭಾವಂ ಪತ್ತಾ, ಕೇಚಿ ಇಮಂ ಸಾಸನಂ ಆಗತಾ। ಸಹಿತಂ ಮೇತಿ ಮಯ್ಹಂ ವಚನಂ ಸಹಿತಂ ಸಿಲಿಟ್ಠಂ, ಅತ್ಥಯುತ್ತಂ ಕಾರಣಯುತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಸಹಿತಂ ತೇತಿ ತುಯ್ಹಂ ವಚನಂ ಅಸಹಿತಂ। ಅಧಿಚಿಣ್ಣಂ ತೇ ವಿಪರಾವತ್ತನ್ತಿ ಯಂ ತುಯ್ಹಂ ದೀಘರತ್ತಾಚಿಣ್ಣವಸೇನ ಸುಪ್ಪಗುಣಂ, ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಏಕವಚನೇನೇವ ವಿಪರಾವತ್ತಂ ವಿಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಠಿತಂ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಜಾತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆರೋಪಿತೋ ತೇ ವಾದೋತಿ ಮಯಾ ತವ ವಾದೇ ದೋಸೋ ಆರೋಪಿತೋ। ಚರ ವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾಯಾತಿ ದೋಸಮೋಚನತ್ಥಂ ಚರ ವಿಚರ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿಬ್ಬೇಠೇಹಿ ವಾ ಸಚೇ ಪಹೋಸೀತಿ ಅಥ ಸಯಂ ಪಹೋಸಿ, ಇದಾನೇವ ನಿಬ್ಬೇಠೇಹಿ। ಧಮ್ಮಕ್ಕೋಸೇನಾತಿ ಸಭಾವಕ್ಕೋಸೇನ।
239.Vādaṃ āropetvāti vāde dosaṃ āropetvā. Apakkantāti, apagatā, keci disaṃ pakkantā, keci gihibhāvaṃ pattā, keci imaṃ sāsanaṃ āgatā. Sahitaṃ meti mayhaṃ vacanaṃ sahitaṃ siliṭṭhaṃ, atthayuttaṃ kāraṇayuttanti attho. Asahitaṃ teti tuyhaṃ vacanaṃ asahitaṃ. Adhiciṇṇaṃ te viparāvattanti yaṃ tuyhaṃ dīgharattāciṇṇavasena suppaguṇaṃ, taṃ mayhaṃ ekavacaneneva viparāvattaṃ viparivattitvā ṭhitaṃ, na kiñci jātanti attho. Āropito te vādoti mayā tava vāde doso āropito. Cara vādappamokkhāyāti dosamocanatthaṃ cara vicara, tattha tattha gantvā sikkhāti attho. Nibbeṭhehi vā sace pahosīti atha sayaṃ pahosi, idāneva nibbeṭhehi. Dhammakkosenāti sabhāvakkosena.
೨೪೦. ತಂ ನೋ ಸೋಸ್ಸಾಮಾತಿ ತಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದೇಸಿತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮ। ಖುದ್ದಮಧುನ್ತಿ ಖುದ್ದಕಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಕತಂ ದಣ್ಡಕಮಧುಂ। ಅನೇಲಕನ್ತಿ ನಿದ್ದೋಸಂ ಅಪಗತಮಚ್ಛಿಕಣ್ಡಕಂ। ಪೀಳೇಯ್ಯಾತಿ ದದೇಯ್ಯ। ಪಚ್ಚಾಸೀಸಮಾನರೂಪೋತಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ನು ಖೋ ನೋ ಭೋಜನಂ ದಸ್ಸತೀತಿ ಭಾಜನಹತ್ಥೋ ಪಚ್ಚಾಸೀಸಮಾನೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ಅಸ್ಸ। ಸಮ್ಪಯೋಜೇತ್ವಾತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಂ ವಿವಾದಂ ಕತ್ವಾ।
240.Taṃ no sossāmāti taṃ amhākaṃ desitaṃ dhammaṃ suṇissāma. Khuddamadhunti khuddakamakkhikāhi kataṃ daṇḍakamadhuṃ. Anelakanti niddosaṃ apagatamacchikaṇḍakaṃ. Pīḷeyyāti dadeyya. Paccāsīsamānarūpoti pūretvā nu kho no bhojanaṃ dassatīti bhājanahattho paccāsīsamāno paccupaṭṭhito assa. Sampayojetvāti appamattakaṃ vivādaṃ katvā.
೨೪೧. ಇತರೀತರೇನಾತಿ ಲಾಮಕಲಾಮಕೇನ। ಪವಿವಿತ್ತೋತಿ ಇದಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಕಾಯವಿವೇಕಮತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ, ಭಗವಾ ಪನ ತೀಹಿ ವಿವೇಕೇಹಿ ವಿವಿತ್ತೋವ।
241.Itarītarenāti lāmakalāmakena. Pavivittoti idaṃ paribbājako kāyavivekamattaṃ sandhāya vadati, bhagavā pana tīhi vivekehi vivittova.
೨೪೨. ಕೋಸಕಾಹಾರಾಪೀತಿ ದಾನಪತೀನಂ ಘರೇ ಅಗ್ಗಭಿಕ್ಖಾಠಪನತ್ಥಂ ಖುದ್ದಕಸರಾವಾ ಹೋನ್ತಿ, ದಾನಪತಿನೋ ಅಗ್ಗಭತ್ತಂ ವಾ ತತ್ಥ ಠಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ತಂ ಭತ್ತಂ ತಸ್ಸ ದೇನ್ತಿ। ತಂ ಸರಾವಕಂ ಕೋಸಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯೇ ಚ ಏಕೇನೇವ ಭತ್ತಕೋಸಕೇನ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ತೇ ಕೋಸಕಾಹಾರಾತಿ। ಬೇಲುವಾಹಾರಾತಿ ಬೇಲುವಮತ್ತಭತ್ತಾಹಾರಾ। ಸಮತಿತ್ತಿಕನ್ತಿ ಓಟ್ಠವಟ್ಟಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಲೇಖಾಸಮಂ । ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಇಮಿನಾ ಅಪ್ಪಾಹಾರತಾಧಮ್ಮೇನ। ಏತ್ಥ ಪನ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನೇವ ಭಗವಾ ಅನಪ್ಪಾಹಾರೋತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಪಧಾನಭೂಮಿಯಂ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಅಪ್ಪಾಹಾರೋವ ಅಹೋಸಿ, ವೇರಞ್ಜಾಯಂ ತಯೋ ಮಾಸೇ ಪತ್ಥೋದನೇನೇವ ಯಾಪೇಸಿ ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಕವನಸಣ್ಡೇ ತಯೋ ಮಾಸೇ ಭಿಸಮುಳಾಲೇಹೇವ ಯಾಪೇಸಿ। ಇಧ ಪನ ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ‘‘ಅಹಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಪ್ಪಾಹಾರೋ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸಾವಕಾ ಧುತಙ್ಗಸಮಾದಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವಜೀವಂ ಧುತಙ್ಗಂ ನ ಭಿನ್ದನ್ತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯದಿ ತೇ ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ, ಮಯಾ ಹಿ ತೇ ವಿಸೇಸತರಾ। ಅಞ್ಞೋ ಚೇವ ಪನ ಧಮ್ಮೋ ಅತ್ಥಿ, ಯೇನ ಮಂ ತೇ ಸಕ್ಕರೋನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
242.Kosakāhārāpīti dānapatīnaṃ ghare aggabhikkhāṭhapanatthaṃ khuddakasarāvā honti, dānapatino aggabhattaṃ vā tattha ṭhapetvā bhuñjanti, pabbajite sampatte taṃ bhattaṃ tassa denti. Taṃ sarāvakaṃ kosakoti vuccati. Tasmā ye ca ekeneva bhattakosakena yāpenti, te kosakāhārāti. Beluvāhārāti beluvamattabhattāhārā. Samatittikanti oṭṭhavaṭṭiyā heṭṭhimalekhāsamaṃ . Iminā dhammenāti iminā appāhāratādhammena. Ettha pana sabbākāreneva bhagavā anappāhāroti na vattabbo. Padhānabhūmiyaṃ chabbassāni appāhārova ahosi, verañjāyaṃ tayo māse patthodaneneva yāpesi pālileyyakavanasaṇḍe tayo māse bhisamuḷāleheva yāpesi. Idha pana etamatthaṃ dasseti – ‘‘ahaṃ ekasmiṃ kāle appāhāro ahosiṃ, mayhaṃ pana sāvakā dhutaṅgasamādānato paṭṭhāya yāvajīvaṃ dhutaṅgaṃ na bhindantī’’ti. Tasmā yadi te iminā dhammena sakkareyyuṃ, mayā hi te visesatarā. Añño ceva pana dhammo atthi, yena maṃ te sakkarontīti dasseti. Iminā nayena sabbavāresu yojanā veditabbā.
ಪಂಸುಕೂಲಿಕಾತಿ ಸಮಾದಿನ್ನಪಂಸುಕೂಲಿಕಙ್ಗಾ। ಲೂಖಚೀವರಧರಾತಿ ಸತ್ಥಸುತ್ತಲೂಖಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಧಾರಯಮಾನಾ। ನನ್ತಕಾನೀತಿ ಅನ್ತವಿರಹಿತಾನಿ ವತ್ಥಖಣ್ಡಾನಿ, ಯದಿ ಹಿ ನೇಸಂ ಅನ್ತೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಪಿಲೋತಿಕಾತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ। ಉಚ್ಚಿನಿತ್ವಾತಿ ಫಾಲೇತ್ವಾ ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನಂ ಪಹಾಯ ಥಿರಟ್ಠಾನಮೇವ ಗಹೇತ್ವಾ। ಅಲಾಬುಲೋಮಸಾನೀತಿ ಅಲಾಬುಲೋಮಸದಿಸಸುತ್ತಾನಿ ಸುಖುಮಾನೀತಿ ದೀಪೇತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಚ ಸತ್ಥಾ ಚೀವರಸನ್ತೋಸೇನ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಅತಿಮುತ್ತಕಸುಸಾನತೋ ಹಿಸ್ಸ ಪುಣ್ಣದಾಸಿಯಾ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಪಾತಿತಸಾಣಪಂಸುಕೂಲಂ ಗಹಣದಿವಸೇ ಉದಕಪರಿಯನ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾಪಥವೀ ಅಕಮ್ಪಿ। ಇಧ ಪನ ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ‘‘ಅಹಂ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ಕಾಲೇ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಗಣ್ಹಿಂ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸಾವಕಾ ಧುತಙ್ಗಸಮಾದಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವಜೀವಂ ಧುತಙ್ಗಂ ನ ಭಿನ್ದನ್ತೀ’’ತಿ।
Paṃsukūlikāti samādinnapaṃsukūlikaṅgā. Lūkhacīvaradharāti satthasuttalūkhāni cīvarāni dhārayamānā. Nantakānīti antavirahitāni vatthakhaṇḍāni, yadi hi nesaṃ anto bhaveyya, pilotikāti saṅkhaṃ gaccheyyuṃ. Uccinitvāti phāletvā dubbalaṭṭhānaṃ pahāya thiraṭṭhānameva gahetvā. Alābulomasānīti alābulomasadisasuttāni sukhumānīti dīpeti. Ettāvatā ca satthā cīvarasantosena asantuṭṭhoti na vattabbo. Atimuttakasusānato hissa puṇṇadāsiyā pārupitvā pātitasāṇapaṃsukūlaṃ gahaṇadivase udakapariyantaṃ katvā mahāpathavī akampi. Idha pana etamatthaṃ dasseti – ‘‘ahaṃ ekasmiṃyeva kāle paṃsukūlaṃ gaṇhiṃ, mayhaṃ pana sāvakā dhutaṅgasamādānato paṭṭhāya yāvajīvaṃ dhutaṅgaṃ na bhindantī’’ti.
ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾತಿ ಅತಿರೇಕಲಾಭಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಮಾದಿನ್ನಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಙ್ಗಾ। ಸಪದಾನಚಾರಿನೋತಿ ಲೋಲುಪ್ಪಚಾರಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಮಾದಿನ್ನಸಪದಾನಚಾರಾ। ಉಞ್ಛಾಸಕೇ ವತೇ ರತಾತಿ ಉಞ್ಛಾಚರಿಯಸಙ್ಖಾತೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಕತಿವತೇ ರತಾ, ಉಚ್ಚನೀಚಘರದ್ವಾರಟ್ಠಾಯಿನೋ ಹುತ್ವಾ ಕಬರಮಿಸ್ಸಕಂ ಭತ್ತಂ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನ್ತರಘರನ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಯುಸುತ್ತೇ ಉಮ್ಮಾರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನ್ತರಘರಂ, ಇಧ ಇನ್ದಖೀಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಏತ್ತಾವತಾ ಚ ಸತ್ಥಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಸನ್ತೋಸೇನ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಅಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ ವುತ್ತನಿಯಾಮೇನೇವ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಂ। ಇಧ ಪನ ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ‘‘ಅಹಂ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ಕಾಲೇ ನಿಮನ್ತನಂ ನ ಸಾದಯಿಂ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸಾವಕಾ ಧುತಙ್ಗಸಮಾದಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವಜೀವಂ ಧುತಙ್ಗಂ ನ ಭಿನ್ದನ್ತೀ’’ತಿ।
Piṇḍapātikāti atirekalābhaṃ paṭikkhipitvā samādinnapiṇḍapātikaṅgā. Sapadānacārinoti loluppacāraṃ paṭikkhipitvā samādinnasapadānacārā. Uñchāsake vate ratāti uñchācariyasaṅkhāte bhikkhūnaṃ pakativate ratā, uccanīcagharadvāraṭṭhāyino hutvā kabaramissakaṃ bhattaṃ saṃharitvā paribhuñjantīti attho. Antaragharanti brahmāyusutte ummārato paṭṭhāya antaragharaṃ, idha indakhīlato paṭṭhāya adhippetaṃ. Ettāvatā ca satthā piṇḍapātasantosena asantuṭṭhoti na vattabbo, appāhāratāya vuttaniyāmeneva pana sabbaṃ vitthāretabbaṃ. Idha pana etamatthaṃ dasseti – ‘‘ahaṃ ekasmiṃyeva kāle nimantanaṃ na sādayiṃ, mayhaṃ pana sāvakā dhutaṅgasamādānato paṭṭhāya yāvajīvaṃ dhutaṅgaṃ na bhindantī’’ti.
ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಾತಿ ಛನ್ನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಮಾದಿನ್ನರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಙ್ಗಾ। ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಾತಿ ಛನ್ನಞ್ಚ ರುಕ್ಖಮೂಲಞ್ಚ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಮಾದಿನ್ನಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಙ್ಗಾ। ಅಟ್ಠಮಾಸೇತಿ ಹೇಮನ್ತಗಿಮ್ಹಿಕೇ ಮಾಸೇ। ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಪನ ಚೀವರಾನುಗ್ಗಹತ್ಥಂ ಛನ್ನಂ ಪವಿಸನ್ತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಚ ಸತ್ಥಾ ಸೇನಾಸನಸನ್ತೋಸೇನ ಅಸನ್ತುಟ್ಠೋತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಸೇನಾಸನಸನ್ತೋಸೋ ಪನಸ್ಸ ಛಬ್ಬಸ್ಸಿಕಮಹಾಪಧಾನೇನ ಚ ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಕವನಸಣ್ಡೇನ ಚ ದೀಪೇತಬ್ಬೋ। ಇಧ ಪನ ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ‘‘ಅಹಂ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ಕಾಲೇ ಛನ್ನಂ ನ ಪಾವಿಸಿಂ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸಾವಕಾ ಧುತಙ್ಗಸಮಾದಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವಜೀವಂ ಧುತಙ್ಗಂ ನ ಭಿನ್ದನ್ತೀ’’ತಿ।
Rukkhamūlikāti channaṃ paṭikkhipitvā samādinnarukkhamūlikaṅgā. Abbhokāsikāti channañca rukkhamūlañca paṭikkhipitvā samādinnaabbhokāsikaṅgā. Aṭṭhamāseti hemantagimhike māse. Antovasse pana cīvarānuggahatthaṃ channaṃ pavisanti. Ettāvatā ca satthā senāsanasantosena asantuṭṭhoti na vattabbo, senāsanasantoso panassa chabbassikamahāpadhānena ca pālileyyakavanasaṇḍena ca dīpetabbo. Idha pana etamatthaṃ dasseti – ‘‘ahaṃ ekasmiṃyeva kāle channaṃ na pāvisiṃ, mayhaṃ pana sāvakā dhutaṅgasamādānato paṭṭhāya yāvajīvaṃ dhutaṅgaṃ na bhindantī’’ti.
ಆರಞ್ಞಿಕಾತಿ ಗಾಮನ್ತಸೇನಾಸನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಮಾದಿನ್ನಆರಞ್ಞಿಕಙ್ಗಾ। ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಓಸರನ್ತೀತಿ ಅಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ಕಥಿತಂ, ಬದ್ಧಸೀಮಾಯಂ ಪನ ವಸನ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಚ ಸತ್ಥಾ ನೋ ಪವಿವಿತ್ತೋತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ‘‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಡ್ಢಮಾಸಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಿಯಿತು’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೧೬೨; ೫೬೫) ಏವಞ್ಹಿಸ್ಸ ಪವಿವೇಕೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ಇಧ ಪನ ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ ‘‘ಅಹಂ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ತಥಾರೂಪೇ ಕಾಲೇ ಪಟಿಸಲ್ಲಿಯಿಂ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸಾವಕಾ ಧುತಙ್ಗಸಮಾದಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವಜೀವಂ ಧುತಙ್ಗಂ ನ ಭಿನ್ದನ್ತೀ’’ತಿ। ಮಮಂ ಸಾವಕಾತಿ ಮಂ ಸಾವಕಾ।
Āraññikāti gāmantasenāsanaṃ paṭikkhipitvā samādinnaāraññikaṅgā. Saṅghamajjhe osarantīti abaddhasīmāya kathitaṃ, baddhasīmāyaṃ pana vasantā attano vasanaṭṭhāneyeva uposathaṃ karonti. Ettāvatā ca satthā no pavivittoti na vattabbo, ‘‘icchāmahaṃ, bhikkhave, aḍḍhamāsaṃ paṭisalliyitu’’nti (pārā. 162; 565) evañhissa paviveko paññāyati. Idha pana etamatthaṃ dasseti ‘‘ahaṃ ekasmiṃyeva tathārūpe kāle paṭisalliyiṃ, mayhaṃ pana sāvakā dhutaṅgasamādānato paṭṭhāya yāvajīvaṃ dhutaṅgaṃ na bhindantī’’ti. Mamaṃ sāvakāti maṃ sāvakā.
೨೪೪. ಸನಿದಾನನ್ತಿ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಂ। ಕಿಂ ಪನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ದೇಸೇತೀತಿ। ನೋ ನ ದೇಸೇತಿ, ಸಹೇತುಕಂ ಪನ ತಂ ದೇಸನಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇತಿ, ನೋ ಅಹೇತುಕನ್ತಿ। ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ ಪುರಿಮಸ್ಸೇವೇತಂ ವೇವಚನಂ, ಸಕಾರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಂ ವತಾತಿ ಏತ್ಥ ವತಾತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ।
244.Sanidānanti sappaccayaṃ. Kiṃ pana appaccayaṃ nibbānaṃ na desetīti. No na deseti, sahetukaṃ pana taṃ desanaṃ katvā deseti, no ahetukanti. Sappāṭihāriyanti purimassevetaṃ vevacanaṃ, sakāraṇanti attho. Taṃ vatāti ettha vatāti nipātamattaṃ.
೨೪೫. ಅನಾಗತಂ ವಾದಪಥನ್ತಿ ಅಜ್ಜ ಠಪೇತ್ವಾ ಸ್ವೇ ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ವಾ ಅಡ್ಢಮಾಸೇ ವಾ ಮಾಸೇ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರೇ ವಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ಉಪರಿ ಆಗಮನವಾದಪಥಂ। ನ ದಕ್ಖತೀತಿ ಯಥಾ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠೋ ಅತ್ತನೋ ನಿಗ್ಗಹಣತ್ಥಂ ಆಗತಕಾರಣಂ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ವದನ್ತೋ ನ ಅದ್ದಸ, ಏವಂ ನ ದಕ್ಖತೀತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸಹಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಸಕಾರಣೇನ। ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಕಥಂ ಓಪಾತೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಮಮ ಕಥಾವಾರಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅನ್ತರನ್ತರೇ ಅತ್ತನೋ ಕಥಂ ಪವೇಸೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಉದಾಯೀತಿ, ಉದಾಯಿ, ಅಹಂ ಅಮ್ಬಟ್ಠಸೋಣದಣ್ಡಕೂಟದನ್ತಸಚ್ಚಕನಿಗಣ್ಠಾದೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಹಾವಾದೇ ವತ್ತಮಾನೇಪಿ – ‘‘ಅಹೋ ವತ ಮೇ ಏಕಸಾವಕೋಪಿ ಉಪಮಂ ವಾ ಕಾರಣಂ ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಾವಕೇಸು ಅನುಸಾಸನಿಂ ನ ಪಚ್ಚಾಸೀಸಾಮಿ। ಮಮಯೇವಾತಿ ಏವರೂಪೇಸು ಠಾನೇಸು ಸಾವಕಾ ಮಮಯೇವ ಅನುಸಾಸನಿಂ ಓವಾದಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ।
245.Anāgataṃ vādapathanti ajja ṭhapetvā sve vā punadivase vā aḍḍhamāse vā māse vā saṃvacchare vā tassa tassa pañhassa upari āgamanavādapathaṃ. Nadakkhatīti yathā saccako nigaṇṭho attano niggahaṇatthaṃ āgatakāraṇaṃ visesetvā vadanto na addasa, evaṃ na dakkhatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Sahadhammenāti sakāraṇena. Antarantarā kathaṃ opāteyyunti mama kathāvāraṃ pacchinditvā antarantare attano kathaṃ paveseyyunti attho. Na kho panāhaṃ, udāyīti, udāyi, ahaṃ ambaṭṭhasoṇadaṇḍakūṭadantasaccakanigaṇṭhādīhi saddhiṃ mahāvāde vattamānepi – ‘‘aho vata me ekasāvakopi upamaṃ vā kāraṇaṃ vā āharitvā dadeyyā’’ti evaṃ sāvakesu anusāsaniṃ na paccāsīsāmi. Mamayevāti evarūpesu ṭhānesu sāvakā mamayeva anusāsaniṃ ovādaṃ paccāsīsanti.
೨೪೬. ತೇಸಾಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇಮೀತಿ ತೇಸಂ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಚಿತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾಮಿ ಸಮ್ಪಾದೇಮಿ ಪರಿಪೂರೇಮಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪುಟ್ಠೋ ಅಞ್ಞಂ ನ ಬ್ಯಾಕರೋಮಿ, ಅಮ್ಬಂ ಪುಟ್ಠೋ ಲಬುಜಂ ವಿಯ ಲಬುಜಂ ವಾ ಪುಟ್ಠೋ ಅಮ್ಬಂ ವಿಯ। ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಅಧಿಸೀಲೇ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಬುದ್ಧಸೀಲಂ ನಾಮ ಕಥಿತಂ, ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇ ಞಾಣದಸ್ಸನೇ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ, ‘‘ಅಧಿಪಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿಕಪಞ್ಞಾ, ‘‘ಯೇನ ದುಕ್ಖೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸಚ್ಚಬ್ಯಾಕರಣಪಞ್ಞಾ। ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಞ್ಚ ಸಚ್ಚಬ್ಯಾಕರಣಪಞ್ಞಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಪಞ್ಞಾ ಅಧಿಪಞ್ಞಂ ಭಜತಿ।
246.Tesāhaṃcittaṃ ārādhemīti tesaṃ ahaṃ tassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ gaṇhāmi sampādemi paripūremi, aññaṃ puṭṭho aññaṃ na byākaromi, ambaṃ puṭṭho labujaṃ viya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ viya. Ettha ca ‘‘adhisīle sambhāventī’’ti vuttaṭṭhāne buddhasīlaṃ nāma kathitaṃ, ‘‘abhikkante ñāṇadassane sambhāventī’’ti vuttaṭṭhāne sabbaññutaññāṇaṃ, ‘‘adhipaññāya sambhāventī’’ti vuttaṭṭhāne ṭhānuppattikapaññā, ‘‘yena dukkhenā’’ti vuttaṭṭhāne saccabyākaraṇapaññā. Tattha sabbaññutaññāṇañca saccabyākaraṇapaññañca ṭhapetvā avasesā paññā adhipaññaṃ bhajati.
೨೪೭. ಇದಾನಿ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮಾನಂ ಪಟಿಪದಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಪುನ ಚಪರಂ ಉದಾಯೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಸಙ್ಖಾತಞ್ಚೇವ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾರಮೀಸಙ್ಖಾತಞ್ಚ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಾ।
247. Idāni tesaṃ tesaṃ visesādhigamānaṃ paṭipadaṃ ācikkhanto puna caparaṃ udāyītiādimāha. Tattha abhiññāvosānapāramippattāti abhiññāvosānasaṅkhātañceva abhiññāpāramīsaṅkhātañca arahattaṃ pattā.
ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇತಿ ಉಪಾಯಪಧಾನೇ। ಛನ್ದಂ ಜನೇತೀತಿ ಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾಕುಸಲಚ್ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ। ವಾಯಮತೀತಿ ವಾಯಾಮಂ ಕರೋತಿ। ವೀರಿಯಂ ಆರಭತೀತಿ ವೀರಿಯಂ ಪವತ್ತೇತಿ। ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಕ್ಖಿಪತಿ। ಪದಹತೀತಿ ಉಪಾಯಪಧಾನಂ ಕರೋತಿ। ಭಾವನಾಯ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾತಿ ವಡ್ಢಿಯಾ ಪರಿಪೂರಣತ್ಥಂ। ಅಪಿಚೇತ್ಥ – ‘‘ಯಾ ಠಿತಿ, ಸೋ ಅಸಮ್ಮೋಸೋ…ಪೇ॰… ಯಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ, ಸಾ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರೀ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೪೦೬) ಏವಂ ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೋತಿಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Sammappadhāneti upāyapadhāne. Chandaṃ janetīti kattukamyatākusalacchandaṃ janeti. Vāyamatīti vāyāmaṃ karoti. Vīriyaṃ ārabhatīti vīriyaṃ pavatteti. Cittaṃ paggaṇhātīti cittaṃ ukkhipati. Padahatīti upāyapadhānaṃ karoti. Bhāvanāya pāripūriyāti vaḍḍhiyā paripūraṇatthaṃ. Apicettha – ‘‘yā ṭhiti, so asammoso…pe… yaṃ vepullaṃ, sā bhāvanāpāripūrī’’ti (vibha. 406) evaṃ purimaṃ purimassa pacchimaṃ pacchimassa atthotipi veditabbaṃ.
ಇಮೇಹಿ ಪನ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇಹಿ ಕಿಂ ಕಥಿತಂ? ಕಸ್ಸಪಸಂಯುತ್ತಪರಿಯಾಯೇನ ಸಾವಕಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಾ ಕಥಿತಾ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ತತ್ಥ –
Imehi pana sammappadhānehi kiṃ kathitaṃ? Kassapasaṃyuttapariyāyena sāvakassa pubbabhāgapaṭipadā kathitā. Vuttañhetaṃ tattha –
‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ , ಆವುಸೋ, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ। ಕತಮೇ ಚತ್ತಾರೋ? ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಅನುಪ್ಪನ್ನಾ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಅನತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಆತಪ್ಪಂ ಕರೋತಿ। ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಹೀಯಮಾನಾ ಅನತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಆತಪ್ಪಂ ಕರೋತಿ। ಅನುಪ್ಪನ್ನಾ ಮೇ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಅನತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಆತಪ್ಪಂ ಕರೋತಿ। ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮೇ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ನಿರುಜ್ಝಮಾನಾ ಅನತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಆತಪ್ಪಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೪೫)।
‘‘Cattārome , āvuso, sammappadhānā. Katame cattāro? Idhāvuso, bhikkhu, anuppannā me pāpakā akusalā dhammā uppajjamānā anatthāya saṃvatteyyunti ātappaṃ karoti. Uppannā me pāpakā akusalā dhammā appahīyamānā anatthāya saṃvatteyyunti ātappaṃ karoti. Anuppannā me kusalā dhammā anuppajjamānā anatthāya saṃvatteyyunti ātappaṃ karoti. Uppannā me kusalā dhammā nirujjhamānā anatthāya saṃvatteyyunti ātappaṃ karotī’’ti (saṃ. ni. 2.145).
ಏತ್ಥ ಚ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾತಿ ಲೋಭಾದಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅನುಪ್ಪನ್ನಾ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾತಿ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ಚೇವ ಮಗ್ಗೋ ಚ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಕುಸಲಾ ನಾಮ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾವ। ಮಗ್ಗೋ ಪನ ಸಕಿಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುಜ್ಝಮಾನೋ ಅನತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತನಕೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಸೋ ಹಿ ಫಲಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಂ ದತ್ವಾವ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಪುರಿಮಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ವಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾವ ಗಹೇತಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಪನ ನ ಯುತ್ತಂ।
Ettha ca pāpakā akusalāti lobhādayo veditabbā. Anuppannā kusalā dhammāti samathavipassanā ceva maggo ca, uppannā kusalā nāma samathavipassanāva. Maggo pana sakiṃ uppajjitvā nirujjhamāno anatthāya saṃvattanako nāma natthi. So hi phalassa paccayaṃ datvāva nirujjhati. Purimasmimpi vā samathavipassanāva gahetabbāti vuttaṃ, taṃ pana na yuttaṃ.
ತತ್ಥ ‘‘ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ನಿರುಜ್ಝಮಾನಾ ಅನತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’’ತಿ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಆವಿಭಾವತ್ಥಮಿದಂ ವತ್ಥು – ಏಕೋ ಕಿರ ಖೀಣಾಸವತ್ಥೇರೋ ‘‘ಮಹಾಚೇತಿಯಞ್ಚ ಮಹಾಬೋಧಿಞ್ಚ ವನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭಿನಾ ಭಣ್ಡಗಾಹಕಸಾಮಣೇರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಜನಪದತೋ ಮಹಾವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಿಹಾರಪರಿವೇಣಂ ಪಾವಿಸಿ। ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಮಾನೇ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದನತ್ಥಾಯ ನ ನಿಕ್ಖಮಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಖೀಣಾಸವಾನಞ್ಹಿ ತೀಸು ರತನೇಸು ಮಹನ್ತಂ ಗಾರವಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತೇ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸಾಯಮಾಸಭುತ್ತವೇಲಾಯಂ ಸಾಮಣೇರಮ್ಪಿ ಅಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏಕಕೋವ ನಿಕ್ಖಮಿ। ಸಾಮಣೇರೋ – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಥೇರೋ ಅವೇಲಾಯ ಏಕಕೋವ ಗಚ್ಛತಿ, ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಪದಾನುಪದಿಕೋ ನಿಕ್ಖಮಿ। ಥೇರೋ ಅನಾವಜ್ಜನೇನ ತಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ದಕ್ಖಿಣದ್ವಾರೇನ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಆರುಹಿ। ಸಾಮಣೇರೋಪಿ ಅನುಪದಂಯೇವ ಆರುಳ್ಹೋ।
Tattha ‘‘uppannā samathavipassanā nirujjhamānā anatthāya saṃvattantī’’ti atthassa āvibhāvatthamidaṃ vatthu – eko kira khīṇāsavatthero ‘‘mahācetiyañca mahābodhiñca vandissāmī’’ti samāpattilābhinā bhaṇḍagāhakasāmaṇerena saddhiṃ janapadato mahāvihāraṃ āgantvā vihārapariveṇaṃ pāvisi. Sāyanhasamaye mahābhikkhusaṅghe cetiyaṃ vandamāne cetiyaṃ vandanatthāya na nikkhami. Kasmā? Khīṇāsavānañhi tīsu ratanesu mahantaṃ gāravaṃ hoti. Tasmā bhikkhusaṅghe vanditvā paṭikkamante manussānaṃ sāyamāsabhuttavelāyaṃ sāmaṇerampi ajānāpetvā ‘‘cetiyaṃ vandissāmī’’ti ekakova nikkhami. Sāmaṇero – ‘‘kiṃ nu kho thero avelāya ekakova gacchati, jānissāmī’’ti upajjhāyassa padānupadiko nikkhami. Thero anāvajjanena tassa āgamanaṃ ajānanto dakkhiṇadvārena cetiyaṅgaṇaṃ āruhi. Sāmaṇeropi anupadaṃyeva āruḷho.
ಮಹಾಥೇರೋ ಮಹಾಚೇತಿಯಂ ಉಲ್ಲೋಕೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಪೀತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಚೇತಸೋ ಸಮನ್ನಾಹರಿತ್ವಾ ಹಟ್ಠಪಹಟ್ಠೋ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದತಿ। ಸಾಮಣೇರೋ ಥೇರಸ್ಸ ವನ್ದನಾಕಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮೇ ಅತಿವಿಯ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ವನ್ದತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಪೂಜಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ। ಥೇರೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಸಿರಸಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಚೇತಿಯಂ ಉಲ್ಲೋಕೇತ್ವಾ ಠಿತೋ। ಸಾಮಣೇರೋ ಉಕ್ಕಾಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಆಗತಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇಸಿ। ಥೇರೋ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ‘‘ಕದಾ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದನಕಾಲೇ, ಭನ್ತೇ। ಅತಿವಿಯ ಪಸನ್ನಾ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ಥ ಕಿಂ ನು ಖೋ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಯ್ಯಾಥಾತಿ? ಆಮ ಸಾಮಣೇರ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಚೇತಿಯೇ ವಿಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಏತ್ತಕಂ ಧಾತೂನಂ ನಿಧಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಏವರೂಪಂ ಅಸದಿಸಂ ಮಹಾಥೂಪಂ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಕೋ ನ ಪೂಜೇಯ್ಯಾತಿ। ತೇನ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಧಿವಾಸೇಥ, ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಾವದೇವ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಇದ್ಧಿಯಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಣ್ಣಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಪುಪ್ಫಾನಿ ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರೇ ದಕ್ಖಿಣಮುಖತೋ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಮುಖಂ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇಯೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ಹತ್ಥೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಪೂಜೇಥ, ಭನ್ತೇ,’’ತಿ ಆಹ । ಥೇರೋ ‘‘ಅತಿಮನ್ದಾನಿ ನೋ ಸಾಮಣೇರ ಪುಪ್ಫಾನೀ’’ತಿ ಆಹ। ಗಚ್ಛಥ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಗುಣೇ ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಥಾತಿ।
Mahāthero mahācetiyaṃ ulloketvā buddhārammaṇaṃ pītiṃ gahetvā sabbaṃ cetaso samannāharitvā haṭṭhapahaṭṭho cetiyaṃ vandati. Sāmaṇero therassa vandanākāraṃ disvā ‘‘upajjhāyo me ativiya pasannacitto vandati, kiṃ nu kho pupphāni labhitvā pūjaṃ kareyyā’’ti cintesi. Thero vanditvā uṭṭhāya sirasi añjaliṃ ṭhapetvā mahācetiyaṃ ulloketvā ṭhito. Sāmaṇero ukkāsitvā attano āgatabhāvaṃ jānāpesi. Thero parivattetvā olokento ‘‘kadā āgatosī’’ti pucchi. Tumhākaṃ cetiyaṃ vandanakāle, bhante. Ativiya pasannā cetiyaṃ vandittha kiṃ nu kho pupphāni labhitvā pūjeyyāthāti? Āma sāmaṇera imasmiṃ cetiye viya aññatra ettakaṃ dhātūnaṃ nidhānaṃ nāma natthi, evarūpaṃ asadisaṃ mahāthūpaṃ pupphāni labhitvā ko na pūjeyyāti. Tena hi, bhante, adhivāsetha, āharissāmīti tāvadeva jhānaṃ samāpajjitvā iddhiyā himavantaṃ gantvā vaṇṇagandhasampannapupphāni parissāvanaṃ pūretvā mahāthere dakkhiṇamukhato pacchimaṃ mukhaṃ asampatteyeva āgantvā pupphaparissāvanaṃ hatthe ṭhapetvā ‘‘pūjetha, bhante,’’ti āha . Thero ‘‘atimandāni no sāmaṇera pupphānī’’ti āha. Gacchatha, bhante, bhagavato guṇe āvajjitvā pūjethāti.
ಥೇರೋ ಪಚ್ಛಿಮಮುಖನಿಸ್ಸಿತೇನ ಸೋಪಾಣೇನ ಆರುಯ್ಹ ಕುಚ್ಛಿವೇದಿಕಾಭೂಮಿಯಂ ಪುಪ್ಫಪೂಜಂ ಕಾತುಂ ಆರದ್ಧೋ। ವೇದಿಕಾಭೂಮಿಯಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪತಿತ್ವಾ ದುತಿಯಭೂಮಿಯಂ ಜಣ್ಣುಪಮಾಣೇನ ಓಧಿನಾ ಪೂರಯಿಂಸು। ತತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಪಾದಪಿಟ್ಠಿಕಪನ್ತಿಂ ಪೂಜೇಸಿ। ಸಾಪಿ ಪರಿಪೂರಿ। ಪರಿಪುಣ್ಣಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲೇ ವಿಕಿರನ್ತೋ ಅಗಮಾಸಿ। ಸಬ್ಬಂ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಪರಿಪೂರಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಪರಿಪುಣ್ಣೇ ‘‘ಸಾಮಣೇರ ಪುಪ್ಫಾನಿ ನ ಖೀಯನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಧೋಮುಖಂ ಕರೋಥಾತಿ। ಅಧೋಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಚಾಲೇಸಿ, ತದಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಖೀಣಾನಿ। ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ಹತ್ಥಿಪಾಕಾರೇನ ಚೇತಿಯಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಚತೂಸು ಠಾನೇಸು ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿವೇಣಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಯಾವ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ವತಾಯಂ ಸಾಮಣೇರೋ, ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ ನು ಖೋ ಇಮಂ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಂ ರಕ್ಖಿತು’’ನ್ತಿ। ತತೋ ‘‘ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಮಣೇರಮಾಹ – ‘‘ಸಾಮಣೇರ ತ್ವಂ ಇದಾನಿ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ, ಏವರೂಪಂ ಪನ ಇದ್ಧಿಂ ನಾಸೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಕಾಲೇ ಕಾಣಪೇಸಕಾರಿಯಾ ಹತ್ಥೇನ ಮದ್ದಿತಕಞ್ಜಿಯಂ ಪಿವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ। ದಹರಕಭಾವಸ್ಸ ನಾಮೇಸ ದೋಸೋಯಂ, ಸೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಕಥಾಯಂ ಸಂವಿಜ್ಜಿತ್ವಾ – ‘‘ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಆಚಿಕ್ಖಥಾ’’ತಿ ನ ಯಾಚಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಕಿಂ ವದತೀತಿ ತಂ ಪನ ಅಸುಣನ್ತೋ ವಿಯ ಅಗಮಾಸಿ।
Thero pacchimamukhanissitena sopāṇena āruyha kucchivedikābhūmiyaṃ pupphapūjaṃ kātuṃ āraddho. Vedikābhūmiyaṃ paripuṇṇāni pupphāni patitvā dutiyabhūmiyaṃ jaṇṇupamāṇena odhinā pūrayiṃsu. Tato otaritvā pādapiṭṭhikapantiṃ pūjesi. Sāpi paripūri. Paripuṇṇabhāvaṃ ñatvā heṭṭhimatale vikiranto agamāsi. Sabbaṃ cetiyaṅgaṇaṃ paripūri. Tasmiṃ paripuṇṇe ‘‘sāmaṇera pupphāni na khīyantī’’ti āha. Parissāvanaṃ, bhante, adhomukhaṃ karothāti. Adhomukhaṃ katvā cālesi, tadā pupphāni khīṇāni. Parissāvanaṃ sāmaṇerassa datvā saddhiṃ hatthipākārena cetiyaṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā catūsu ṭhānesu vanditvā pariveṇaṃ gacchanto cintesi – ‘‘yāva mahiddhiko vatāyaṃ sāmaṇero, sakkhissati nu kho imaṃ iddhānubhāvaṃ rakkhitu’’nti. Tato ‘‘na sakkhissatī’’ti disvā sāmaṇeramāha – ‘‘sāmaṇera tvaṃ idāni mahiddhiko, evarūpaṃ pana iddhiṃ nāsetvā pacchimakāle kāṇapesakāriyā hatthena madditakañjiyaṃ pivissasī’’ti. Daharakabhāvassa nāmesa dosoyaṃ, so upajjhāyassa kathāyaṃ saṃvijjitvā – ‘‘kammaṭṭhānaṃ me, bhante, ācikkhathā’’ti na yāci, amhākaṃ upajjhāyo kiṃ vadatīti taṃ pana asuṇanto viya agamāsi.
ಥೇರೋ ಮಹಾಚೇತಿಯಞ್ಚ ಮಹಾಬೋಧಿಞ್ಚ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಕುಟೇಳಿತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಪದಾನುಪದಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ‘‘ಕತರಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಥ, ಭನ್ತೇ,’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪನ ‘‘ಇದಾನಿ ಮೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಗಾಮದ್ವಾರಂ ಪತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಚ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಚ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ। ಥೇರೋ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಓವದತಿ – ‘‘ಸಾಮಣೇರ ಮಾ ಏವಮಕಾಸಿ, ಪುಥುಜ್ಜನಿದ್ಧಿ ನಾಮ ಚಲಾ ಅನಿಬದ್ಧಾ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ರೂಪಾದಿಆರಮ್ಮಣಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇನೇವ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಸನ್ತಾಯ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿಹೀನಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಸನ್ಥಮ್ಭಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀ’’ತಿ। ಸಾಮಣೇರೋ ‘‘ಕಿಂ ಕಥೇತಿ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ’’ತಿ ಸೋತುಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ತಥೇವ ಕರೋತಿ। ಥೇರೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚೇತಿಯವನ್ದನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಕಮ್ಮುಬಿನ್ದುವಿಹಾರಂ ನಾಮ ಗತೋ। ತತ್ಥ ವಸನ್ತೇಪಿ ಥೇರೇ ಸಾಮಣೇರೋ ತಥೇವ ಕರೋತಿ।
Thero mahācetiyañca mahābodhiñca vanditvā sāmaṇeraṃ pattacīvaraṃ gāhāpetvā anupubbena kuṭeḷitissamahāvihāraṃ agamāsi. Sāmaṇero upajjhāyassa padānupadiko hutvā bhikkhācāraṃ na gacchati, ‘‘kataraṃ gāmaṃ pavisatha, bhante,’’ti pucchitvā pana ‘‘idāni me upajjhāyo gāmadvāraṃ patto bhavissatī’’ti ñatvā attano ca upajjhāyassa ca pattacīvaraṃ gahetvā ākāsena gantvā therassa pattacīvaraṃ datvā piṇḍāya pavisati. Thero sabbakālaṃ ovadati – ‘‘sāmaṇera mā evamakāsi, puthujjaniddhi nāma calā anibaddhā, asappāyaṃ rūpādiārammaṇaṃ labhitvā appamattakeneva bhijjati, santāya samāpattiyā parihīnāya brahmacariyavāso santhambhituṃ na sakkotī’’ti. Sāmaṇero ‘‘kiṃ katheti mayhaṃ upajjhāyo’’ti sotuṃ na icchati, tatheva karoti. Thero anupubbena cetiyavandanaṃ karonto kammubinduvihāraṃ nāma gato. Tattha vasantepi there sāmaṇero tatheva karoti.
ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಏಕಾ ಪೇಸಕಾರಧೀತಾ ಅಭಿರೂಪಾ ಪಠಮವಯೇ ಠಿತಾ ಕಮ್ಮಬಿನ್ದುಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪದುಮಸ್ಸರಂ ಓರುಯ್ಹ ಗಾಯಮಾನಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಭಞ್ಜತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸಾಮಣೇರೋ ಪದುಮಸ್ಸರಮತ್ಥಕೇನ ಗಚ್ಛತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪನ ಸಿಲೇಸಿಕಾಯ ಕಾಣಮಚ್ಛಿಕಾ ವಿಯ ತಸ್ಸಾ ಗೀತಸದ್ದೇ ಬಜ್ಝಿ। ತಾವದೇವಸ್ಸ ಇದ್ಧಿ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ಛಿನ್ನಪಕ್ಖಕಾಕೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ। ಸನ್ತಸಮಾಪತ್ತಿಬಲೇನ ಪನ ತತ್ಥೇವ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ಅಪತಿತ್ವಾ ಸಿಮ್ಬಲಿತೂಲಂ ವಿಯ ಪತಮಾನಂ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪದುಮಸರತೀರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಸೋ ವೇಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿ। ಮಹಾಥೇರೋ ‘‘ಪಗೇವೇತಂ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಂ, ನಿವಾರಿಯಮಾನೋಪಿ ನ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ।
Athekadivasaṃ ekā pesakāradhītā abhirūpā paṭhamavaye ṭhitā kammabindugāmato nikkhamitvā padumassaraṃ oruyha gāyamānā pupphāni bhañjati. Tasmiṃ samaye sāmaṇero padumassaramatthakena gacchati, gacchanto pana silesikāya kāṇamacchikā viya tassā gītasadde bajjhi. Tāvadevassa iddhi antarahitā, chinnapakkhakāko viya ahosi. Santasamāpattibalena pana tattheva udakapiṭṭhe apatitvā simbalitūlaṃ viya patamānaṃ anupubbena padumasaratīre aṭṭhāsi. So vegena gantvā upajjhāyassa pattacīvaraṃ datvā nivatti. Mahāthero ‘‘pagevetaṃ mayā diṭṭhaṃ, nivāriyamānopi na nivattissatī’’ti kiñci avatvā piṇḍāya pāvisi.
ಸಾಮಣೇರೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪದುಮಸರತೀರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ ತಸ್ಸಾ ಪಚ್ಚುತ್ತರಣಂ ಆಗಮಯಮಾನೋ। ಸಾಪಿ ಸಾಮಣೇರಂ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಞ್ಚ ಪುನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅದ್ಧಾ ಏಸ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ಪಟಿಕ್ಕಮ ಸಾಮಣೇರಾ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ಪಟಿಕ್ಕಮಿ। ಇತರಾ ಪಚ್ಚುತ್ತರಿತ್ವಾ ಸಾಟಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ,’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಸೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ಸಾ ಬಹೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಘರಾವಾಸೇ ಆದೀನವಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೇ ಆನಿಸಂಸಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಓವದಮಾನಾಪಿ ತಸ್ಸ ಉಕ್ಕಣ್ಠಂ ವಿನೋದೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ – ‘‘ಅಯಂ ಮಮ ಕಾರಣಾ ಏವರೂಪಾಯ ಇದ್ಧಿಯಾ ಪರಿಹೀನೋ, ನ ದಾನಿ ಯುತ್ತಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತು’’ನ್ತಿ ಇಧೇವ ತಿಟ್ಠಾತಿ ವತ್ವಾ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ತೇಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಓವದಮಾನಾ ವಚನಂ ಅಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಂ ಆಹಂಸು – ‘‘ತ್ವಂ ಅಮ್ಹೇ ಉಚ್ಚಕುಲಾತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸಿ, ಮಯಂ ಪೇಸಕಾರಾ। ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ ಪೇಸಕಾರಕಮ್ಮಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ಸಾಮಣೇರೋ ಆಹ – ‘‘ಉಪಾಸಕ ಗಿಹಿಭೂತೋ ನಾಮ ಪೇಸಕಾರಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೇಯ್ಯ ನಳಕಾರಕಮ್ಮಂ ವಾ, ಕಿಂ ಇಮಿನಾ ಸಾಟಕಮತ್ತೇನ ಲೋಭಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ। ಪೇಸಕಾರೋ ಉದರೇ ಬದ್ಧಸಾಟಕಂ ದತ್ವಾ ಘರಂ ನೇತ್ವಾ ಧೀತರಂ ಅದಾಸಿ।
Sāmaṇero gantvā padumasaratīre aṭṭhāsi tassā paccuttaraṇaṃ āgamayamāno. Sāpi sāmaṇeraṃ ākāsena gacchantañca puna āgantvā ṭhitañca disvā ‘‘addhā esa maṃ nissāya ukkaṇṭhito’’ti ñatvā ‘‘paṭikkama sāmaṇerā’’ti āha. So paṭikkami. Itarā paccuttaritvā sāṭakaṃ nivāsetvā taṃ upasaṅkamitvā ‘‘kiṃ, bhante,’’ti pucchi. So tamatthaṃ ārocesi. Sā bahūhi kāraṇehi gharāvāse ādīnavaṃ brahmacariyavāse ānisaṃsañca dassetvā ovadamānāpi tassa ukkaṇṭhaṃ vinodetuṃ asakkontī – ‘‘ayaṃ mama kāraṇā evarūpāya iddhiyā parihīno, na dāni yuttaṃ pariccajitu’’nti idheva tiṭṭhāti vatvā gharaṃ gantvā mātāpitūnaṃ taṃ pavattiṃ ārocesi. Tepi āgantvā nānappakāraṃ ovadamānā vacanaṃ aggaṇhantaṃ āhaṃsu – ‘‘tvaṃ amhe uccakulāti sallakkhesi, mayaṃ pesakārā. Sakkhissasi pesakārakammaṃ kātu’’nti sāmaṇero āha – ‘‘upāsaka gihibhūto nāma pesakārakammaṃ vā kareyya naḷakārakammaṃ vā, kiṃ iminā sāṭakamattena lobhaṃ karothā’’ti. Pesakāro udare baddhasāṭakaṃ datvā gharaṃ netvā dhītaraṃ adāsi.
ಸೋ ಪೇಸಕಾರಕಮ್ಮಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪೇಸಕಾರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಾಲಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ಅಞ್ಞೇಸಂ ಇತ್ಥಿಯೋ ಪಾತೋವ ಭತ್ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಆಹರಿಂಸು, ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ನ ತಾವ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ಇತರೇಸು ಕಮ್ಮಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಮಾನೇಸು ತಸರಂ ವಟ್ಟೇನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ। ಸಾ ಪಚ್ಛಾ ಅಗಮಾಸಿ। ಅಥ ನಂ ಸೋ ‘‘ಅತಿಚಿರೇನ ಆಗತಾಸೀ’’ತಿ ತಜ್ಜೇಸಿ। ಮಾತುಗಾಮೋ ಚ ನಾಮ ಅಪಿ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನಂ ಅತ್ತನಿ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಂ ಞತ್ವಾ ದಾಸಂ ವಿಯ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಞ್ಞೇಸಂ ಘರೇ ದಾರುಪಣ್ಣಲೋಣಾದೀನಿ ಸನ್ನಿಹಿತಾನಿ, ಬಾಹಿರತೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಾಯಕಾ ಪೇಸನತಕಾರಕಾಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಅಹಂ ಪನ ಏಕಿಕಾವ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಘರೇ ಇದಂ ಅತ್ಥಿ ಇದಂ ನತ್ಥೀತಿ ನ ಜಾನಾಸಿ। ಸಚೇ ಇಚ್ಛಸಿ, ಭುಞ್ಜ, ನೋ ಚೇ ಇಚ್ಛಸಿ, ಮಾ ಭುಞ್ಜಾ’’ತಿ। ಸೋ ‘‘ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಉಸ್ಸೂರೇ ಭತ್ತಂ ಆಹರಸಿ, ವಾಚಾಯಪಿ ಮಂ ಘಟ್ಟೇಸೀ’’ತಿ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಪಹರಣಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ತಮೇವ ತಸರದಣ್ಡಕಂ ತಸರತೋ ಲುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಖಿಪಿ। ಸಾ ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಈಸಕಂ ಪರಿವತ್ತಿ। ತಸರದಣ್ಡಕಸ್ಸ ಚ ಕೋಟಿ ನಾಮ ತಿಖಿಣಾ ಹೋತಿ, ಸಾ ತಸ್ಸಾ ಪರಿವತ್ತಮಾನಾಯ ಅಕ್ಖಿಕೋಟಿಯಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಸಾ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ವೇಗೇನ ಅಕ್ಖಿಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ಭಿನ್ನಟ್ಠಾನತೋ ಲೋಹಿತಂ ಪಗ್ಘರತಿ। ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ವಚನಂ ಅನುಸ್ಸರಿ – ‘‘ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ಮಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ‘ಅನಾಗತೇ ಕಾಲೇ ಕಾಣಪೇಸಕಾರಿಯಾ ಹತ್ಥೇಹಿ ಮದ್ದಿತಕಞ್ಜಿಯಂ ಪಿವಿಸ್ಸಸೀ’ತಿ ಆಹ, ಇದಂ ಥೇರೇನ ದಿಟ್ಠಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಹೋ ದೀಘದಸ್ಸೀ ಅಯ್ಯೋ’’ತಿ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ರೋದಿತುಂ ಆರಭಿ। ತಮೇನಂ ಅಞ್ಞೇ – ‘‘ಅಲಂ, ಆವುಸೋ, ಮಾ ರೋದಿ, ಅಕ್ಖಿ ನಾಮ ಭಿನ್ನಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ರೋದನೇನ ಪಟಿಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ಆಹಂಸು। ಸೋ ‘‘ನಾಹಮೇತಮತ್ಥಂ ರೋದಾಮಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಇಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ರೋದಾಮೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಕಥೇಸಿ। ಏವಂ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ನಿರುಜ್ಝಮಾನಾ ಅನತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ।
So pesakārakammaṃ uggaṇhitvā pesakārehi saddhiṃ sālāya kammaṃ karoti. Aññesaṃ itthiyo pātova bhattaṃ sampādetvā āhariṃsu, tassa bhariyā na tāva āgacchati. So itaresu kammaṃ vissajjetvā bhuñjamānesu tasaraṃ vaṭṭento nisīdi. Sā pacchā agamāsi. Atha naṃ so ‘‘aticirena āgatāsī’’ti tajjesi. Mātugāmo ca nāma api cakkavattirājānaṃ attani paṭibaddhacittaṃ ñatvā dāsaṃ viya sallakkheti. Tasmā sā evamāha – ‘‘aññesaṃ ghare dārupaṇṇaloṇādīni sannihitāni, bāhirato āharitvā dāyakā pesanatakārakāpi atthi, ahaṃ pana ekikāva, tvampi mayhaṃ ghare idaṃ atthi idaṃ natthīti na jānāsi. Sace icchasi, bhuñja, no ce icchasi, mā bhuñjā’’ti. So ‘‘na kevalañca ussūre bhattaṃ āharasi, vācāyapi maṃ ghaṭṭesī’’ti kujjhitvā aññaṃ paharaṇaṃ apassanto tameva tasaradaṇḍakaṃ tasarato luñcitvā khipi. Sā taṃ āgacchantaṃ disvā īsakaṃ parivatti. Tasaradaṇḍakassa ca koṭi nāma tikhiṇā hoti, sā tassā parivattamānāya akkhikoṭiyaṃ pavisitvā aṭṭhāsi. Sā ubhohi hatthehi vegena akkhiṃ aggahesi, bhinnaṭṭhānato lohitaṃ paggharati. So tasmiṃ kāle upajjhāyassa vacanaṃ anussari – ‘‘idaṃ sandhāya maṃ upajjhāyo ‘anāgate kāle kāṇapesakāriyā hatthehi madditakañjiyaṃ pivissasī’ti āha, idaṃ therena diṭṭhaṃ bhavissati, aho dīghadassī ayyo’’ti mahāsaddena rodituṃ ārabhi. Tamenaṃ aññe – ‘‘alaṃ, āvuso, mā rodi, akkhi nāma bhinnaṃ na sakkā rodanena paṭipākatikaṃ kātu’’nti āhaṃsu. So ‘‘nāhametamatthaṃ rodāmi, apica kho imaṃ sandhāya rodāmī’’ti sabbaṃ paṭipāṭiyā kathesi. Evaṃ uppannā samathavipassanā nirujjhamānā anatthāya saṃvattanti.
ಅಪರಮ್ಪಿ ವತ್ಥು – ತಿಂಸಮತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಲ್ಯಾಣಿಮಹಾಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟವಿಮಗ್ಗೇನ ಮಹಾಮಗ್ಗಂ ಓತರಮಾನಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಝಾಮಖೇತ್ತೇ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಏಕಂ ಮನುಸ್ಸಂ ಅದ್ದಸಂಸು। ತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಮಸಿಮಕ್ಖಿತಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ। ಮಸಿಮಕ್ಖಿತಂಯೇವ ಏಕಂ ಕಾಸಾವಂ ಕಚ್ಛಂ ಪೀಳೇತ್ವಾ ನಿವತ್ಥಂ, ಓಲೋಕಿಯಮಾನೋ ಝಾಮಖಾಣುಕೋ ವಿಯ ಖಾಯತಿ। ಸೋ ದಿವಸಭಾಗೇ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಡ್ಢಜ್ಝಾಯಮಾನಾನಂ ದಾರೂನಂ ಕಲಾಪಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣೇಹಿ ಕೇಸೇಹಿ ಕುಮ್ಮಗ್ಗೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಮ್ಮುಖೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಸಾಮಣೇರಾ ದಿಸ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಓಲೋಕಯಮಾನಾ, – ‘‘ಆವುಸೋ, ತುಯ್ಹಂ ಪಿತಾ ತುಯ್ಹಂ ಮಹಾಪಿತಾ ತುಯ್ಹಂ ಮಾತುಲೋ’’ತಿ ಹಸಮಾನಾ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕೋನಾಮೋ ತ್ವಂ ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ ನಾಮಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಸೋ ನಾಮಂ ಪುಚ್ಛಿತೋ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ದಾರುಕಲಾಪಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ವತ್ಥಂ ಸಂವಿಧಾಯ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ತಿಟ್ಠಥ ತಾವ, ಭನ್ತೇ,’’ತಿ ಆಹ। ಮಹಾಥೇರಾ ಅಟ್ಠಂಸು।
Aparampi vatthu – tiṃsamattā bhikkhū kalyāṇimahācetiyaṃ vanditvā aṭavimaggena mahāmaggaṃ otaramānā antarāmagge jhāmakhette kammaṃ katvā āgacchantaṃ ekaṃ manussaṃ addasaṃsu. Tassa sarīraṃ masimakkhitaṃ viya ahosi. Masimakkhitaṃyeva ekaṃ kāsāvaṃ kacchaṃ pīḷetvā nivatthaṃ, olokiyamāno jhāmakhāṇuko viya khāyati. So divasabhāge kammaṃ katvā upaḍḍhajjhāyamānānaṃ dārūnaṃ kalāpaṃ ukkhipitvā piṭṭhiyaṃ vippakiṇṇehi kesehi kummaggena āgantvā bhikkhūnaṃ sammukhe aṭṭhāsi. Sāmaṇerā disvā aññamaññaṃ olokayamānā, – ‘‘āvuso, tuyhaṃ pitā tuyhaṃ mahāpitā tuyhaṃ mātulo’’ti hasamānā gantvā ‘‘konāmo tvaṃ upāsakā’’ti nāmaṃ pucchiṃsu. So nāmaṃ pucchito vippaṭisārī hutvā dārukalāpaṃ chaḍḍetvā vatthaṃ saṃvidhāya nivāsetvā mahāthere vanditvā ‘‘tiṭṭhatha tāva, bhante,’’ti āha. Mahātherā aṭṭhaṃsu.
ದಹರಸಾಮಣೇರಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ಪರಿಹಾಸಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಉಪಾಸಕೋ ಆಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ಮಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪರಿಹಸಥ, ಏತ್ತಕೇನೇವ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತಮ್ಹಾತಿ ಮಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಥ। ಅಹಮ್ಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ತುಮ್ಹಾದಿಸೋವ ಸಮಣೋ ಅಹೋಸಿಂ। ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ನತ್ಥಿ, ಅಹಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಅಹೋಸಿಂ, ಆಕಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ಕರೋಮಿ, ಪಥವಿಂ ಆಕಾಸಂ। ದೂರಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಕರೋಮಿ, ಸನ್ತಿಕಂ ದೂರಂ। ಚಕ್ಕವಾಳಸತಸಹಸ್ಸಂ ಖಣೇನ ವಿನಿವಿಜ್ಝಾಮಿ। ಹತ್ಥೇ ಮೇ ಪಸ್ಸಥ, ಇದಾನಿ ಮಕ್ಕಟಹತ್ಥಸದಿಸಾ, ಅಹಂ ಇಮೇಹೇವ ಹತ್ಥೇಹಿ ಇಧ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ ಪರಾಮಸಿಂ। ಇಮೇಸಂಯೇವ ಪಾದಾನಂ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಕತ್ವಾ ನಿಸೀದಿಂ। ಏವರೂಪಾ ಮೇ ಇದ್ಧಿ ಪಮಾದೇನ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ತುಮ್ಹೇ ಮಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ಥ। ಪಮಾದೇನ ಹಿ ಏವರೂಪಂ ಬ್ಯಸನಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಾ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ಕರೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತುಮ್ಹೇ ಮಞ್ಞೇವ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಹೋಥ, ಭನ್ತೇ,’’ತಿ ತಜ್ಜೇತ್ವಾ ಓವಾದಮದಾಸಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಸಂವೇಗಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸಮಾನಾ ತಿಂಸಜನಾ ತತ್ಥೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸೂತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾ ನಿರುಜ್ಝಮಾನಾ ಅನತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Daharasāmaṇerā āgantvā mahātherānaṃ sammukhāpi parihāsaṃ karonti. Upāsako āha – ‘‘bhante, tumhe maṃ passitvā parihasatha, ettakeneva matthakaṃ pattamhāti mā sallakkhetha. Ahampi pubbe tumhādisova samaṇo ahosiṃ. Tumhākaṃ pana cittekaggatāmattakampi natthi, ahaṃ imasmiṃ sāsane mahiddhiko mahānubhāvo ahosiṃ, ākāsaṃ gahetvā pathaviṃ karomi, pathaviṃ ākāsaṃ. Dūraṃ gaṇhitvā santikaṃ karomi, santikaṃ dūraṃ. Cakkavāḷasatasahassaṃ khaṇena vinivijjhāmi. Hatthe me passatha, idāni makkaṭahatthasadisā, ahaṃ imeheva hatthehi idha nisinnova candimasūriye parāmasiṃ. Imesaṃyeva pādānaṃ candimasūriye pādakathalikaṃ katvā nisīdiṃ. Evarūpā me iddhi pamādena antarahitā, tumhe mā pamajjittha. Pamādena hi evarūpaṃ byasanaṃ pāpuṇanti. Appamattā viharantā jātijarāmaraṇassa antaṃ karonti. Tasmā tumhe maññeva ārammaṇaṃ karitvā appamattā hotha, bhante,’’ti tajjetvā ovādamadāsi. Te tassa kathentasseva saṃvegaṃ āpajjitvā vipassamānā tiṃsajanā tattheva arahattaṃ pāpuṇiṃsūti. Evampi uppannā samathavipassanā nirujjhamānā anatthāya saṃvattantīti veditabbā.
ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನನ್ತಿ ಚೇತ್ಥ ‘‘ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಕಾಮಾಸವೋ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿಆದೀಸು ವುತ್ತನಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವತ್ತಮಾನುಪ್ಪನ್ನಂ ಭುತ್ವಾವಿಗತುಪ್ಪನ್ನಂ, ಓಕಾಸಕತುಪ್ಪನ್ನಂ, ಭೂಮಿಲದ್ಧುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಯೇ ಕಿಲೇಸಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಾದಾದಿಸಮಙ್ಗಿನೋ, ಇದಂ ವತ್ತಮಾನುಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ಕಮ್ಮೇ ಪನ ಜವಿತೇ ಆರಮ್ಮಣರಸಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ನಿರುದ್ಧವಿಪಾಕೋ ಭುತ್ವಾ ವಿಗತಂ ನಾಮ। ಕಮ್ಮಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುದ್ಧಂ ಭವಿತ್ವಾ ವಿಗತಂ ನಾಮ। ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಭುತ್ವಾವಿಗತುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಪಾಕಸ್ಸ ಓಕಾಸಂ ಕರೋತಿ, ಏವಂ ಕತೇ ಓಕಾಸೇ ವಿಪಾಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಓಕಾಸಕರಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಇದಂ ಓಕಾಸಕತುಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪನ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಭೂಮಿ ನಾಮ। ತೇ ಅತೀತಾದಿಭೇದಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇಸು ಅನುಸಯಿತಕಿಲೇಸಾ ಪನ ಅತೀತಾ ವಾ ಅನಾಗತಾ ವಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾ ವಾತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಅತೀತಖನ್ಧೇಸು ಅನುಸಯಿತಾಪಿ ಹಿ ಅಪ್ಪಹೀನಾವ ಹೋನ್ತಿ, ಅನಾಗತಖನ್ಧೇಸು, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಖನ್ಧೇಸು ಅನುಸಯಿತಾಪಿ ಅಪ್ಪಹೀನಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಇದಂ ಭೂಮಿಲದ್ಧುಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ತೇನಾಹು ಪೋರಾಣಾ – ‘‘ತಾಸು ತಾಸು ಭೂಮೀಸು ಅಸಮುಗ್ಘಾತಿತಕಿಲೇಸಾ ಭೂಮಿಲದ್ಧುಪ್ಪನ್ನಾತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ।
Anuppannānaṃ pāpakānanti cettha ‘‘anuppanno vā kāmāsavo na uppajjatī’’tiādīsu vuttanayena attho veditabbo. Uppannānaṃ pāpakānanti ettha pana catubbidhaṃ uppannaṃ vattamānuppannaṃ bhutvāvigatuppannaṃ, okāsakatuppannaṃ, bhūmiladdhuppannanti. Tattha ye kilesā vijjamānā uppādādisamaṅgino, idaṃ vattamānuppannaṃ nāma. Kamme pana javite ārammaṇarasaṃ anubhavitvā niruddhavipāko bhutvā vigataṃ nāma. Kammaṃ uppajjitvā niruddhaṃ bhavitvā vigataṃ nāma. Tadubhayampi bhutvāvigatuppannanti saṅkhaṃ gacchati. Kusalākusalaṃ kammaṃ aññassa kammassa vipākaṃ paṭibāhitvā attano vipākassa okāsaṃ karoti, evaṃ kate okāse vipāko uppajjamāno okāsakaraṇato paṭṭhāya uppannoti saṅkhaṃ gacchati. Idaṃ okāsakatuppannaṃ nāma. Pañcakkhandhā pana vipassanāya bhūmi nāma. Te atītādibhedā honti. Tesu anusayitakilesā pana atītā vā anāgatā vā paccuppannā vāti na vattabbā. Atītakhandhesu anusayitāpi hi appahīnāva honti, anāgatakhandhesu, paccuppannakhandhesu anusayitāpi appahīnāva honti. Idaṃ bhūmiladdhuppannaṃ nāma. Tenāhu porāṇā – ‘‘tāsu tāsu bhūmīsu asamugghātitakilesā bhūmiladdhuppannāti saṅkhaṃ gacchantī’’ti.
ಅಪರಮ್ಪಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಸಮುದಾಚಾರುಪ್ಪನ್ನಂ, ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಗಹಿತುಪ್ಪನ್ನಂ, ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಸಮುಗ್ಘಾತಿತುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತಿ ವತ್ತಮಾನಂಯೇವ ಸಮುದಾಚಾರುಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ಸಕಿಂ ಚಕ್ಖೂನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ಆರಮ್ಮಣೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಗಹಿತೇ ಅನುಸ್ಸರಿತಾನುಸ್ಸರಿತಕ್ಖಣೇ ಕಿಲೇಸಾ ನುಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಕಸ್ಮಾ? ಆರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಅಧಿಗಹಿತತ್ತಾ। ಯಥಾ ಕಿಂ? ಯಥಾ ಖೀರರುಕ್ಖಸ್ಸ ಕುಠಾರಿಯಾ ಆಹತಾಹತಟ್ಠಾನೇ ಖೀರಂ ನ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸತೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಏವಂ। ಇದಂ ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಗಹಿತುಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಾ ಕಿಲೇಸಾ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಠಾನೇ ನುಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಕಸ್ಮಾ? ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತತ್ತಾ। ಯಥಾ ಕಿಂ? ಯಥಾ ಸಚೇ ಖೀರರುಕ್ಖೇ ಕುಠಾರಿಯಾ ಆಹನೇಯ್ಯುಂ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಠಾನೇ ಖೀರಂ ನ ನಿಕ್ಖಮೇಯ್ಯಾತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಏವಂ। ಇದಂ ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತುಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ಮಗ್ಗೇನ ಅಸಮುಗ್ಘಾತಿತಕಿಲೇಸಾ ಪನ ಭವಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಂ। ಇದಂ ಅಸಮುಗ್ಘಾತಿತುಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ।
Aparampi catubbidhaṃ uppannaṃ samudācāruppannaṃ, ārammaṇādhigahituppannaṃ, avikkhambhituppannaṃ asamugghātituppannanti. Tattha sampati vattamānaṃyeva samudācāruppannaṃ nāma. Sakiṃ cakkhūni ummīletvā ārammaṇe nimitte gahite anussaritānussaritakkhaṇe kilesā nuppajjissantīti na vattabbā. Kasmā? Ārammaṇassa adhigahitattā. Yathā kiṃ? Yathā khīrarukkhassa kuṭhāriyā āhatāhataṭṭhāne khīraṃ na nikkhamissatīti na vattabbaṃ, evaṃ. Idaṃ ārammaṇādhigahituppannaṃ nāma. Samāpattiyā avikkhambhitā kilesā pana imasmiṃ nāma ṭhāne nuppajjissantīti na vattabbā. Kasmā? Avikkhambhitattā. Yathā kiṃ? Yathā sace khīrarukkhe kuṭhāriyā āhaneyyuṃ, imasmiṃ nāma ṭhāne khīraṃ na nikkhameyyāti na vattabbaṃ, evaṃ. Idaṃ avikkhambhituppannaṃ nāma. Maggena asamugghātitakilesā pana bhavagge nibbattassāpi uppajjantīti purimanayeneva vitthāretabbaṃ. Idaṃ asamugghātituppannaṃ nāma.
ಇಮೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ವತ್ತಮಾನುಪ್ಪನ್ನಂ ಭುತ್ವಾವಿಗತುಪ್ಪನ್ನಂ ಓಕಾಸಕತುಪ್ಪನ್ನಂ ಸಮುದಾಚಾರುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ನ ಮಗ್ಗವಜ್ಝಂ, ಭೂಮಿಲದ್ಧುಪ್ಪನ್ನಂ ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಗಹಿತುಪ್ಪನ್ನಂ ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಸಮುಗ್ಘಾತಿತುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಮಗ್ಗವಜ್ಝಂ। ಮಗ್ಗೋ ಹಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ ಏತೇ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹತಿ। ಸೋ ಯೇ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹತಿ, ತೇ ಅತೀತಾ ವಾ ಅನಾಗತಾ ವಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾ ವಾತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –
Imesu uppannesu vattamānuppannaṃ bhutvāvigatuppannaṃ okāsakatuppannaṃ samudācāruppannanti catubbidhaṃ uppannaṃ na maggavajjhaṃ, bhūmiladdhuppannaṃ ārammaṇādhigahituppannaṃ avikkhambhituppannaṃ asamugghātituppannanti catubbidhaṃ maggavajjhaṃ. Maggo hi uppajjamāno ete kilese pajahati. So ye kilese pajahati, te atītā vā anāgatā vā paccuppannā vāti na vattabbā. Vuttampi cetaṃ –
‘‘ಹಞ್ಚಿ ಅತೀತೇ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹತಿ, ತೇನ ಹಿ ಖೀಣಂ ಖೇಪೇತಿ, ನಿರುದ್ಧಂ ನಿರೋಧೇತಿ, ವಿಗತಂ ವಿಗಮೇತಿ ಅತ್ಥಙ್ಗತಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೇತಿ। ಅತೀತಂ ಯಂ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಪಜಹತಿ। ಹಞ್ಚಿ ಅನಾಗತೇ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹತಿ, ತೇನ ಹಿ ಅಜಾತಂ ಪಜಹತಿ, ಅನಿಬ್ಬತ್ತಂ, ಅನುಪ್ಪನ್ನಂ, ಅಪಾತುಭೂತಂ ಪಜಹತಿ। ಅನಾಗತಂ ಯಂ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಪಜಹತಿ, ಹಞ್ಚಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹತಿ, ತೇನ ಹಿ ರತ್ತೋ ರಾಗಂ ಪಜಹತಿ , ದುಟ್ಠೋ ದೋಸಂ, ಮೂಳ್ಹೋ ಮೋಹಂ, ವಿನಿಬದ್ಧೋ ಮಾನಂ, ಪರಾಮಟ್ಠೋ ದಿಟ್ಠಿಂ, ವಿಕ್ಖೇಪಗತೋ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ, ಅನಿಟ್ಠಙ್ಗತೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ, ಥಾಮಗತೋ ಅನುಸಯಂ ಪಜಹತಿ। ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಧಮ್ಮಾ ಯುಗನದ್ಧಾ ಸಮಮೇವ ವತ್ತನ್ತಿ। ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಮಗ್ಗಭಾವನಾ ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ತೇನ ಹಿ ನತ್ಥಿ ಮಗ್ಗಭಾವನಾ, ನತ್ಥಿ ಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾ, ನತ್ಥಿ ಕಿಲೇಸಪ್ಪಹಾನಂ, ನತ್ಥಿ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ। ಅತ್ಥಿ ಮಗ್ಗಭಾವನಾ…ಪೇ॰… ಅತ್ಥಿ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋತಿ। ಯಥಾ ಕಥಂ ವಿಯ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತರುಣೋ ರುಕ್ಖೋ ಅಜಾತಫಲೋ…ಪೇ॰… ಅಪಾತುಭೂತಾಯೇವ ನ ಪಾತುಭವನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘Hañci atīte kilese pajahati, tena hi khīṇaṃ khepeti, niruddhaṃ nirodheti, vigataṃ vigameti atthaṅgataṃ atthaṅgameti. Atītaṃ yaṃ natthi, taṃ pajahati. Hañci anāgate kilese pajahati, tena hi ajātaṃ pajahati, anibbattaṃ, anuppannaṃ, apātubhūtaṃ pajahati. Anāgataṃ yaṃ natthi, taṃ pajahati, hañci paccuppanne kilese pajahati, tena hi ratto rāgaṃ pajahati , duṭṭho dosaṃ, mūḷho mohaṃ, vinibaddho mānaṃ, parāmaṭṭho diṭṭhiṃ, vikkhepagato uddhaccaṃ, aniṭṭhaṅgato vicikicchaṃ, thāmagato anusayaṃ pajahati. Kaṇhasukkadhammā yuganaddhā samameva vattanti. Saṃkilesikā maggabhāvanā hoti…pe… tena hi natthi maggabhāvanā, natthi phalasacchikiriyā, natthi kilesappahānaṃ, natthi dhammābhisamayoti. Atthi maggabhāvanā…pe… atthi dhammābhisamayoti. Yathā kathaṃ viya, seyyathāpi taruṇo rukkho ajātaphalo…pe… apātubhūtāyeva na pātubhavantī’’ti.
ಇತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಅಜಾತಫಲರುಕ್ಖೋ ಆಗತೋ, ಜಾತಫಲರುಕ್ಖೇನ ಪನ ದೀಪೇತಬ್ಬಂ। ಯಥಾ ಹಿ ಸಫಲೋ ತರುಣಮ್ಬರುಕ್ಖೋ, ತಸ್ಸ ಫಲಾನಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ಸೇಸಾನಿ ಪಾತೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಯೋ ಪೂರೇಯ್ಯುಂ । ಅಥಞ್ಞೋ ಪುರಿಸೋ ತಂ ಫರಸುನಾ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ತೇನಸ್ಸ ನೇವ ಅತೀತಾನಿ ಫಲಾನಿ ನಾಸಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಅನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಿ ನಾಸಿತಾನಿ। ಅತೀತಾನಿ ಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಪರಿಭುತ್ತಾನಿ, ಅನಾಗತಾನಿ ಅನಿಬ್ಬತ್ತಾನಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ನಾಸೇತುಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸಮಯೇ ಸೋ ಛಿನ್ನೋ, ತದಾ ಫಲಾನಿಯೇವ ನತ್ಥೀತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಿಪಿ ಅನಾಸಿತಾನಿ। ಸಚೇ ಪನ ರುಕ್ಖೋ ಅಚ್ಛಿನ್ನೋ, ಅಥಸ್ಸ ಪಥವೀರಸಞ್ಚ ಆಪೋರಸಞ್ಚ ಆಗಮ್ಮ ಯಾನಿ ಫಲಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯುಂ, ತಾನಿ ನಾಸಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಾನಿ ಹಿ ಅಜಾತಾನೇವ ನ ಜಾಯನ್ತಿ, ಅನಿಬ್ಬತ್ತಾನೇವ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ಅಪಾತುಭೂತಾನೇವ ನ ಪಾತುಭವನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ಮಗ್ಗೋ ನಾಪಿ ಅತೀತಾದಿಭೇದೇ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹತಿ, ನಾಪಿ ನ ಪಜಹತಿ। ಯೇಸಞ್ಹಿ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಮಗ್ಗೇನ ಖನ್ಧೇಸು ಅಪರಿಞ್ಞಾತೇಸು ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಸಿಯಾ, ಮಗ್ಗೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಖನ್ಧಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಾತತ್ತಾ ತೇ ಕಿಲೇಸಾ ಅಜಾತಾವ ನ ಜಾಯನ್ತಿ, ಅನಿಬ್ಬತ್ತಾವ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ಅಪಾತುಭೂತಾವ ನ ಪಾತುಭವನ್ತಿ, ತರುಣಪುತ್ತಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಪುನ ಅವಿಜಾಯನತ್ಥಂ, ಬ್ಯಾಧಿತಾನಂ ರೋಗವೂಪಸಮನತ್ಥಂ ಪೀತಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಚಾಪಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ವಿಭಾವೇತಬ್ಬೋ। ಏವಂ ಮಗ್ಗೋ ಯೇ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹತಿ, ತೇ ಅತೀತಾ ವಾ ಅನಾಗತಾ ವಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾ ವಾತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ನ ಚ ಮಗ್ಗೋ ಕಿಲೇಸೇ ನ ಪಜಹತಿ। ಯೇ ಪನ ಮಗ್ಗೋ ಕಿಲೇಸೇ ಪಜಹತಿ, ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।
Iti pāḷiyaṃ ajātaphalarukkho āgato, jātaphalarukkhena pana dīpetabbaṃ. Yathā hi saphalo taruṇambarukkho, tassa phalāni manussā paribhuñjeyyuṃ, sesāni pātetvā pacchiyo pūreyyuṃ . Athañño puriso taṃ pharasunā chindeyya, tenassa neva atītāni phalāni nāsitāni honti, na anāgatapaccuppannāni nāsitāni. Atītāni hi manussehi paribhuttāni, anāgatāni anibbattāni, na sakkā nāsetuṃ. Yasmiṃ pana samaye so chinno, tadā phalāniyeva natthīti paccuppannānipi anāsitāni. Sace pana rukkho acchinno, athassa pathavīrasañca āporasañca āgamma yāni phalāni nibbatteyyuṃ, tāni nāsitāni honti. Tāni hi ajātāneva na jāyanti, anibbattāneva na nibbattanti, apātubhūtāneva na pātubhavanti, evameva maggo nāpi atītādibhede kilese pajahati, nāpi na pajahati. Yesañhi kilesānaṃ maggena khandhesu apariññātesu uppatti siyā, maggena uppajjitvā khandhānaṃ pariññātattā te kilesā ajātāva na jāyanti, anibbattāva na nibbattanti, apātubhūtāva na pātubhavanti, taruṇaputtāya itthiyā puna avijāyanatthaṃ, byādhitānaṃ rogavūpasamanatthaṃ pītabhesajjehi cāpi ayamattho vibhāvetabbo. Evaṃ maggo ye kilese pajahati, te atītā vā anāgatā vā paccuppannā vāti na vattabbā, na ca maggo kilese na pajahati. Ye pana maggo kilese pajahati, te sandhāya ‘‘uppannānaṃ pāpakāna’’ntiādi vuttaṃ.
ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಮಗ್ಗೋ ಕಿಲೇಸೇಯೇವ ಪಜಹತಿ, ಕಿಲೇಸಾನಂ ಪನ ಅಪ್ಪಹೀನತ್ತಾ ಯೇ ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಉಪಾದಿನ್ನಕಕ್ಖನ್ಧಾ, ತೇಪಿ ಪಜಹತಿಯೇವ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ – ‘‘ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಞಾಣೇನ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನಿರೋಧೇನ ಸತ್ತ ಭವೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅನಮತಗ್ಗೇ ಸಂಸಾರೇ ಯೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ನಾಮಞ್ಚ ರೂಪಞ್ಚ, ಏತ್ಥೇತೇ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ (ಚೂಳನಿ॰ ೬) ವಿತ್ಥಾರೋ। ಇತಿ ಮಗ್ಗೋ ಉಪಾದಿನ್ನಅನುಪಾದಿನ್ನತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಭವವಸೇನ ಪನ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗೋ ಅಪಾಯಭವತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ, ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೋ ಸುಗತಿಭವೇಕದೇಸತೋ, ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೋ ಸುಗತಿಕಾಮಭವತೋ, ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೋ ರೂಪಾರೂಪಭವತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸಬ್ಬಭವೇಹಿ ವುಟ್ಠಾತಿಯೇವಾತಿಪಿ ವದನ್ತಿ।
Na kevalañca maggo kileseyeva pajahati, kilesānaṃ pana appahīnattā ye ca uppajjeyyuṃ upādinnakakkhandhā, tepi pajahatiyeva. Vuttampi cetaṃ – ‘‘sotāpattimaggañāṇena abhisaṅkhāraviññāṇassa nirodhena satta bhave ṭhapetvā anamatagge saṃsāre ye uppajjeyyuṃ nāmañca rūpañca, etthete nirujjhantī’’ti (cūḷani. 6) vitthāro. Iti maggo upādinnaanupādinnato vuṭṭhāti. Bhavavasena pana sotāpattimaggo apāyabhavato vuṭṭhāti, sakadāgāmimaggo sugatibhavekadesato, anāgāmimaggo sugatikāmabhavato, arahattamaggo rūpārūpabhavato vuṭṭhāti. Sabbabhavehi vuṭṭhātiyevātipi vadanti.
ಅಥ ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಕಥಂ ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಉಪ್ಪಾದಾಯ ಭಾವನಾ ಹೋತಿ, ಕಥಂ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಠಿತಿಯಾತಿ। ಮಗ್ಗಪ್ಪವತ್ತಿಯಾಯೇವ। ಮಗ್ಗೋ ಹಿ ಪವತ್ತಮಾನೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅನುಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬತ್ತಾ ಅನುಪ್ಪನ್ನೋ ನಾಮ ವುಚ್ಚತಿ। ಅನಾಗತಪುಬ್ಬಞ್ಹಿ ಠಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅನನುಭೂತಪುಬ್ಬಂ ವಾ ಆರಮ್ಮಣಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ವತ್ತಾರೋ ಭವನ್ತಿ ‘‘ಅನಾಗತಟ್ಠಾನಂ ಆಗತಮ್ಹಾ, ಅನನುಭೂತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಅನುಭವಾಮಾ’’ತಿ। ಯಾ ಚಸ್ಸ ಪವತ್ತಿ, ಅಯಮೇವ ಠಿತಿ ನಾಮಾತಿ ಠಿತಿಯಾ ಭಾವೇತೀತಿಪಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
Atha maggakkhaṇe kathaṃ anuppannānaṃ uppādāya bhāvanā hoti, kathaṃ vā uppannānaṃ ṭhitiyāti. Maggappavattiyāyeva. Maggo hi pavattamāno pubbe anuppannapubbattā anuppanno nāma vuccati. Anāgatapubbañhi ṭhānaṃ āgantvā ananubhūtapubbaṃ vā ārammaṇaṃ anubhavitvā vattāro bhavanti ‘‘anāgataṭṭhānaṃ āgatamhā, ananubhūtaṃ ārammaṇaṃ anubhavāmā’’ti. Yā cassa pavatti, ayameva ṭhiti nāmāti ṭhitiyā bhāvetītipi vattuṃ vaṭṭati.
ಇದ್ಧಿಪಾದೇಸು ಸಙ್ಖೇಪಕಥಾ ಚೇತೋಖಿಲಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮೫ ಆದಯೋ) ವುತ್ತಾ। ಉಪಸಮಮಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಕಿಲೇಸೂಪಸಮತ್ಥಂ ವಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಉಪಸಮಗಾಮೀ। ಸಮ್ಬುಜ್ಝಮಾನಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಮಗ್ಗಸಮ್ಬೋಧತ್ಥಾಯ ವಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಮ್ಬೋಧಗಾಮೀ।
Iddhipādesu saṅkhepakathā cetokhilasutte (ma. ni. 1.185 ādayo) vuttā. Upasamamānaṃ gacchati, kilesūpasamatthaṃ vā gacchatīti upasamagāmī. Sambujjhamānā gacchati, maggasambodhatthāya vā gacchatīti sambodhagāmī.
ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಾದೀನಿ ಸಬ್ಬಾಸವಸಂವರೇ ವುತ್ತಾನಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನಾಯಂ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಕಥಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಾ।
Vivekanissitādīni sabbāsavasaṃvare vuttāni. Ayamettha saṅkhepo, vitthārato panāyaṃ bodhipakkhiyakathā visuddhimagge vuttā.
೨೪೮. ವಿಮೋಕ್ಖಕಥಾಯಂ ವಿಮೋಕ್ಖೇತಿ ಕೇನಟ್ಠೇನ ವಿಮೋಕ್ಖಾ, ಅಧಿಮುಚ್ಚನಟ್ಠೇನ। ಕೋ ಪನಾಯಂ ಅಧಿಮುಚ್ಚನಟ್ಠೋ ನಾಮ? ಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮೇಹಿ ಚ ಸುಟ್ಠು ಮುಚ್ಚನಟ್ಠೋ, ಆರಮ್ಮಣೇ ಚ ಅಭಿರತಿವಸೇನ ಸುಟ್ಠು ಮುಚ್ಚನಟ್ಠೋ, ಪಿತುಅಙ್ಕೇ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಸ್ಸ ದಾರಕಸ್ಸ ಸಯನಂ ವಿಯ ಅನಿಗ್ಗಹಿತಭಾವೇನ ನಿರಾಸಙ್ಕತಾಯ ಆರಮ್ಮಣೇ ಪವತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ಪನತ್ಥೋ ಪಚ್ಛಿಮವಿಮೋಕ್ಖೇ ನತ್ಥಿ, ಪುರಿಮೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು ಅತ್ಥಿ। ರೂಪೀ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಏತ್ಥ ಅಜ್ಝತ್ತಕೇಸಾದೀಸು ನೀಲಕಸಿಣಾದಿವಸೇನ ಉಪ್ಪಾದಿತಂ ರೂಪಜ್ಝಾನಂ ರೂಪಂ, ತದಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ರೂಪೀ। ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಬಹಿದ್ಧಾಪಿ ನೀಲಕಸಿಣಾದೀನಿ ರೂಪಾನಿ ಝಾನಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸತಿ। ಇಮಿನಾ ಅಜ್ಝತ್ತ ಬಹಿದ್ಧಾವತ್ಥುಕೇಸು ಕಸಿಣೇಸು ಉಪ್ಪಾದಿತಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿಪಿ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ।
248. Vimokkhakathāyaṃ vimokkheti kenaṭṭhena vimokkhā, adhimuccanaṭṭhena. Ko panāyaṃ adhimuccanaṭṭho nāma? Paccanīkadhammehi ca suṭṭhu muccanaṭṭho, ārammaṇe ca abhirativasena suṭṭhu muccanaṭṭho, pituaṅke vissaṭṭhaṅgapaccaṅgassa dārakassa sayanaṃ viya aniggahitabhāvena nirāsaṅkatāya ārammaṇe pavattīti vuttaṃ hoti. Ayaṃ panattho pacchimavimokkhe natthi, purimesu sabbesu atthi. Rūpī rūpāni passatīti ettha ajjhattakesādīsu nīlakasiṇādivasena uppāditaṃ rūpajjhānaṃ rūpaṃ, tadassa atthīti rūpī. Bahiddhā rūpāni passatīti bahiddhāpi nīlakasiṇādīni rūpāni jhānacakkhunā passati. Iminā ajjhatta bahiddhāvatthukesu kasiṇesu uppāditajjhānassa puggalassa cattāripi rūpāvacarajjhānāni dassitāni.
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ನ ರೂಪಸಞ್ಞೀ, ಅತ್ತನೋ ಕೇಸಾದೀಸು ಅನುಪ್ಪಾದಿತರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಿನಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾವ ಉಪ್ಪಾದಿತಜ್ಝಾನಸ್ಸ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ। ಸುಭನ್ತೇವ ಅಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತೀತಿ ಇಮಿನಾ ಸುವಿಸುದ್ಧೇಸು ನೀಲಾದೀಸು ವಣ್ಣಕಸಿಣೇಸು ಝಾನಾನಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ। ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಅನ್ತೋಅಪ್ಪನಾಯಂ ಸುಭನ್ತಿ ಆಭೋಗೋ ನತ್ಥಿ, ಯೋ ಪನ ಸುವಿಸುದ್ಧಂ ಸುಭಕಸಿಣಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಸೋ ಯಸ್ಮಾ ಸುಭನ್ತಿ ಅಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತೀತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ದೇಸನಾ ಕತಾ। ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೇ ಪನ ‘‘ಕಥಂ ಸುಭನ್ತೇವ ಅಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತೀತಿ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ಮೇತ್ತಾಯ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಸತ್ತಾ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಾ ಹೋನ್ತಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ, ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಭಾವಿತತ್ತಾ ಸತ್ತಾ ಅಪ್ಪಟಿಕೂಲಾ ಹೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಸುಭನ್ತೇವ ಅಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತೀತಿ ವಿಮೋಕ್ಖೋ’’ತಿ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೨೧೨) ವುತ್ತಂ।
Ajjhattaṃ arūpasaññīti ajjhattaṃ na rūpasaññī, attano kesādīsu anuppāditarūpāvacarajjhānoti attho. Iminā bahiddhā parikammaṃ katvā bahiddhāva uppāditajjhānassa rūpāvacarajjhānāni dassitāni. Subhanteva adhimutto hotīti iminā suvisuddhesu nīlādīsu vaṇṇakasiṇesu jhānāni dassitāni. Tattha kiñcāpi antoappanāyaṃ subhanti ābhogo natthi, yo pana suvisuddhaṃ subhakasiṇaṃ ārammaṇaṃ katvā viharati, so yasmā subhanti adhimutto hotīti vattabbataṃ āpajjati, tasmā evaṃ desanā katā. Paṭisambhidāmagge pana ‘‘kathaṃ subhanteva adhimutto hotīti vimokkho. Idha bhikkhu mettāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati…pe… mettāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti. Karuṇāsahagatena, muditāsahagatena, upekkhāsahagatena cetasā ekaṃ disaṃ pharitvā viharati…pe… upekkhāya bhāvitattā sattā appaṭikūlā honti. Evaṃ subhanteva adhimutto hotīti vimokkho’’ti (paṭi. ma. 1.212) vuttaṃ.
ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನನ್ತಿಆದೀಸು ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಮೇವ। ಅಯಂ ಅಟ್ಠಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ ಅಯಂ ಚತುನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ವಿಮುತ್ತತ್ತಾ ಅಟ್ಠಮೋ ಉತ್ತಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ ನಾಮ।
Sabbasorūpasaññānantiādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ sabbaṃ visuddhimagge vuttameva. Ayaṃ aṭṭhamo vimokkhoti ayaṃ catunnaṃ khandhānaṃ sabbaso vissaṭṭhattā vimuttattā aṭṭhamo uttamo vimokkho nāma.
೨೪೯. ಅಭಿಭಾಯತನಕಥಾಯಂ ಅಭಿಭಾಯತನಾನೀತಿ ಅಭಿಭವನಕಾರಣಾನಿ। ಕಿಂ ಅಭಿಭವನ್ತಿ? ಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮೇಪಿ ಆರಮ್ಮಣಾನಿಪಿ। ತಾನಿ ಹಿ ಪಟಿಪಕ್ಖಭಾವೇನ ಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮೇ ಅಭಿಭವನ್ತಿ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಞಾಣುತ್ತರಿತಾಯ ಆರಮ್ಮಣಾನಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರೂಪಸಞ್ಞೀತಿಆದೀಸು ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತರೂಪೇ ಪರಿಕಮ್ಮವಸೇನ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರೂಪಸಞ್ಞೀ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ನೀಲಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಕೇಸೇ ವಾ ಪಿತ್ತೇ ವಾ ಅಕ್ಖಿತಾರಕಾಯ ವಾ ಕರೋತಿ, ಪೀತಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮೇದೇ ವಾ ಛವಿಯಾ ವಾ ಹತ್ಥತಲಪಾದತಲೇಸು ವಾ ಅಕ್ಖೀನಂ ಪೀತಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಕರೋತಿ, ಲೋಹಿತಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಂಸೇ ವಾ ಲೋಹಿತೇ ವಾ ಜಿವ್ಹಾಯ ವಾ ಅಕ್ಖೀನಂ ರತ್ತಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಕರೋತಿ, ಓದಾತಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ವಾ ದನ್ತೇ ವಾ ನಖೇ ವಾ ಅಕ್ಖೀನಂ ಸೇತಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಕರೋತಿ। ತಂ ಪನ ಸುನೀಲಂ ಸುಪೀತಕಂ ಸುಲೋಹಿತಕಂ ಸುಓದಾತಂ ನ ಹೋತಿ, ಅಸುವಿಸುದ್ಧಮೇವ ಹೋತಿ।
249. Abhibhāyatanakathāyaṃ abhibhāyatanānīti abhibhavanakāraṇāni. Kiṃ abhibhavanti? Paccanīkadhammepi ārammaṇānipi. Tāni hi paṭipakkhabhāvena paccanīkadhamme abhibhavanti, puggalassa ñāṇuttaritāya ārammaṇāni. Ajjhattaṃ rūpasaññītiādīsu pana ajjhattarūpe parikammavasena ajjhattaṃ rūpasaññī nāma hoti. Ajjhattañca nīlaparikammaṃ karonto kese vā pitte vā akkhitārakāya vā karoti, pītaparikammaṃ karonto mede vā chaviyā vā hatthatalapādatalesu vā akkhīnaṃ pītaṭṭhāne vā karoti, lohitaparikammaṃ karonto maṃse vā lohite vā jivhāya vā akkhīnaṃ rattaṭṭhāne vā karoti, odātaparikammaṃ karonto aṭṭhimhi vā dante vā nakhe vā akkhīnaṃ setaṭṭhāne vā karoti. Taṃ pana sunīlaṃ supītakaṃ sulohitakaṃ suodātaṃ na hoti, asuvisuddhameva hoti.
ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಯಸ್ಸೇತಂ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಪನ ಬಹಿದ್ಧಾ, ಸೋ ಏವಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪರಿಕಮ್ಮಸ್ಸ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ ಅಪ್ಪನಾಯ ವಸೇನ – ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪರಿತ್ತಾನೀತಿ ಅವಡ್ಢಿತಾನಿ। ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನೀತಿ ಸುವಣ್ಣಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತು ದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ ವಾ, ಪರಿತ್ತವಸೇನೇವ ಇದಮಭಿಭಾಯತನಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯಾತಿ ಯಥಾ ನಾಮ ಸಮ್ಪನ್ನಗಹಣಿಕೋ ಕಟಚ್ಛುಮತ್ತಂ ಭತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಮೇತ್ಥ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಸಙ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಏಕಕಬಳಮೇವ ಕರೋತಿ, ಏವಮೇವಂ ಞಾಣುತ್ತರಿಕೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ವಿಸದಞಾಣೋ – ‘‘ಕಿಮೇತ್ಥ ಪರಿತ್ತಕೇ ಆರಮ್ಮಣೇ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ, ನಾಯಂ ಮಮ ಭಾರೋ’’ತಿ ತಾನಿ ರೂಪಾನಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಸಹ ನಿಮಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇನೇವೇತ್ಥ ಅಪ್ಪನಂ ಪಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಇಮಿನಾ ಪನಸ್ಸ ಆಭೋಗೋ ಕಥಿತೋ, ಸೋ ಚ ಖೋ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ, ನ ಅನ್ತೋಸಮಾಪತ್ತಿಯಂ। ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹೋತೀತಿ ಆಭೋಗಸಞ್ಞಾಯಪಿ ಝಾನಸಞ್ಞಾಯಪಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಅಭಿಭವಸಞ್ಞಾ ಹಿಸ್ಸ ಅನ್ತೋಸಮಾಪತ್ತಿಯಂ ಅತ್ಥಿ, ಆಭೋಗಸಞ್ಞಾ ಪನ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸೇವ।
Eko bahiddhā rūpāni passatīti yassetaṃ parikammaṃ ajjhattaṃ uppannaṃ hoti, nimittaṃ pana bahiddhā, so evaṃ ajjhattaṃ parikammassa bahiddhā ca appanāya vasena – ‘‘ajjhattaṃ rūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passatī’’ti vuccati. Parittānīti avaḍḍhitāni. Suvaṇṇadubbaṇṇānīti suvaṇṇāni vā hontu dubbaṇṇāni vā, parittavaseneva idamabhibhāyatanaṃ vuttanti veditabbaṃ. Tāniabhibhuyyāti yathā nāma sampannagahaṇiko kaṭacchumattaṃ bhattaṃ labhitvā ‘‘kimettha bhuñjitabbaṃ atthī’’ti saṅkaḍḍhitvā ekakabaḷameva karoti, evamevaṃ ñāṇuttariko puggalo visadañāṇo – ‘‘kimettha parittake ārammaṇe samāpajjitabbaṃ atthi, nāyaṃ mama bhāro’’ti tāni rūpāni abhibhavitvā samāpajjati, saha nimittuppādenevettha appanaṃ pāpetīti attho. Jānāmi passāmīti iminā panassa ābhogo kathito, so ca kho samāpattito vuṭṭhitassa, na antosamāpattiyaṃ. Evaṃsaññī hotīti ābhogasaññāyapi jhānasaññāyapi evaṃsaññī hoti. Abhibhavasaññā hissa antosamāpattiyaṃ atthi, ābhogasaññā pana samāpattito vuṭṭhitasseva.
ಅಪ್ಪಮಾಣಾನೀತಿ ವಡ್ಢಿತಪ್ಪಮಾಣಾನಿ, ಮಹನ್ತಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಭಿಭುಯ್ಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಯಥಾ ಮಹಗ್ಘಸೋ ಪುರಿಸೋ ಏಕಂ ಭತ್ತವಡ್ಢಿತಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಾಪಿ ಹೋತು, ಅಞ್ಞಾಪಿ ಹೋತು, ಕಿಮೇಸಾ ಮಯ್ಹಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಂ ನ ಮಹನ್ತತೋ ಪಸ್ಸತಿ, ಏವಮೇವ ಞಾಣುತ್ತರೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ವಿಸದಞಾಣೋ ‘‘ಕಿಮೇತ್ಥ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನಯಿದಂ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಕರಣೇ ಭಾರೋ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ತಾನಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಸಹ ನಿಮಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇನೇವೇತ್ಥ ಅಪ್ಪನಂ ಪಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Appamāṇānīti vaḍḍhitappamāṇāni, mahantānīti attho. Abhibhuyyāti ettha pana yathā mahagghaso puriso ekaṃ bhattavaḍḍhitakaṃ labhitvā ‘‘aññāpi hotu, aññāpi hotu, kimesā mayhaṃ karissatī’’ti taṃ na mahantato passati, evameva ñāṇuttaro puggalo visadañāṇo ‘‘kimettha samāpajjitabbaṃ, nayidaṃ appamāṇaṃ, na mayhaṃ cittekaggatākaraṇe bhāro atthī’’ti tāni abhibhavitvā samāpajjati, saha nimittuppādenevettha appanaṃ pāpetīti attho.
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀತಿ ಅಲಾಭಿತಾಯ ವಾ ಅನತ್ಥಿಕತಾಯ ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತರೂಪೇ ಪರಿಕಮ್ಮಸಞ್ಞಾವಿರಹಿತೋ। ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಯಸ್ಸ ಪರಿಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ನಿಮಿತ್ತಮ್ಪಿ ಬಹಿದ್ಧಾವ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಸೋ ಏವಂ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪರಿಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚೇವ ಅಪ್ಪನಾಯ ಚ ವಸೇನ – ‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಚತುತ್ಥಾಭಿಭಾಯತನೇ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಇಮೇಸು ಪನ ಚತೂಸು ಪರಿತ್ತಂ ವಿತಕ್ಕಚರಿತವಸೇನ ಆಗತಂ, ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ಮೋಹಚರಿತವಸೇನ, ಸುವಣ್ಣಂ ದೋಸಚರಿತವಸೇನ, ದುಬ್ಬಣ್ಣಂ ರಾಗಚರಿತವಸೇನ। ಏತೇಸಞ್ಹಿ ಏತಾನಿ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ। ಸಾ ಚ ನೇಸಂ ಸಪ್ಪಾಯತಾ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇಚರಿಯನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತಾ।
Ajjhattaṃ arūpasaññīti alābhitāya vā anatthikatāya vā ajjhattarūpe parikammasaññāvirahito. Ekobahiddhā rūpāni passatīti yassa parikammampi nimittampi bahiddhāva uppannaṃ, so evaṃ bahiddhā parikammassa ceva appanāya ca vasena – ‘‘ajjhattaṃ arūpasaññī eko bahiddhā rūpāni passatī’’ti vuccati. Sesamettha catutthābhibhāyatane vuttanayameva. Imesu pana catūsu parittaṃ vitakkacaritavasena āgataṃ, appamāṇaṃ mohacaritavasena, suvaṇṇaṃ dosacaritavasena, dubbaṇṇaṃ rāgacaritavasena. Etesañhi etāni sappāyāni. Sā ca nesaṃ sappāyatā vitthārato visuddhimaggecariyaniddese vuttā.
ಪಞ್ಚಮಅಭಿಭಾಯತನಾದೀಸು ನೀಲಾನೀತಿ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ನೀಲವಣ್ಣಾನೀತಿ ವಣ್ಣವಸೇನ। ನೀಲನಿದಸ್ಸನಾನೀತಿ ನಿದಸ್ಸನವಸೇನ। ಅಪಞ್ಞಾಯಮಾನವಿವರಾನಿ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನವಣ್ಣಾನಿ ಏಕನೀಲಾನೇವ ಹುತ್ವಾ ದಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನೀಲನಿಭಾಸಾನೀತಿ ಇದಂ ಪನ ಓಭಾಸವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ನೀಲೋಭಾಸಾನಿ ನೀಲಪಭಾಯುತ್ತಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ ನೇಸಂ ಸುವಿಸುದ್ಧತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ವಿಸುದ್ಧವಣ್ಣವಸೇನೇವ ಹಿ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಭಿಭಾಯತನಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ಉಮಾಪುಪ್ಫನ್ತಿ ಏತಞ್ಹಿ ಪುಪ್ಫಂ ಸಿನಿದ್ಧಂ ಮುದುಂ ದಿಸ್ಸಮಾನಮ್ಪಿ ನೀಲಮೇವ ಹೋತಿ। ಗಿರಿಕಣ್ಣಿಕಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಪನ ದಿಸ್ಸಮಾನಾನಿ ಸೇತಧಾತುಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಇದಮೇವ ಗಹಿತಂ, ನ ತಾನಿ। ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕನ್ತಿ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಭವಂ। ತತ್ಥ ಕಿರ ಕಪ್ಪಾಸೋಪಿ ಮುದು, ಸುತ್ತಕನ್ತಿಕಾಯೋಪಿ ತನ್ತವಾಯಾಪಿ ಛೇಕಾ, ಉದಕಮ್ಪಿ ಸುಚಿ ಸಿನಿದ್ಧಂ, ತಸ್ಮಾ ವತ್ಥಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ದ್ವೀಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಮಟ್ಠಂ ಮುದು ಸಿನಿದ್ಧಂ ಖಾಯತಿ। ಪೀತಾನೀತಿಆದೀಸು ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ‘‘ನೀಲಕಸಿಣಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ನೀಲಸ್ಮಿಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ ಪುಪ್ಫಸ್ಮಿಂ ವಾ ವತ್ಥಸ್ಮಿಂ ವಾ ವಣ್ಣಧಾತುಯಾ ವಾ’’ತಿಆದಿಕಂ ಪನೇತ್ಥ ಕಸಿಣಕರಣಞ್ಚೇವ ಪರಿಕಮ್ಮಞ್ಚ ಅಪ್ಪನಾವಿಧಾನಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವುತ್ತಮೇವ।
Pañcamaabhibhāyatanādīsu nīlānīti sabbasaṅgāhikavasena vuttaṃ. Nīlavaṇṇānīti vaṇṇavasena. Nīlanidassanānīti nidassanavasena. Apaññāyamānavivarāni asambhinnavaṇṇāni ekanīlāneva hutvā dissantīti vuttaṃ hoti. Nīlanibhāsānīti idaṃ pana obhāsavasena vuttaṃ, nīlobhāsāni nīlapabhāyuttānīti attho. Etena nesaṃ suvisuddhataṃ dasseti. Visuddhavaṇṇavaseneva hi imāni cattāri abhibhāyatanāni vuttāni. Umāpupphanti etañhi pupphaṃ siniddhaṃ muduṃ dissamānampi nīlameva hoti. Girikaṇṇikapupphādīni pana dissamānāni setadhātukāni honti. Tasmā idameva gahitaṃ, na tāni. Bārāṇaseyyakanti bārāṇasiyaṃ bhavaṃ. Tattha kira kappāsopi mudu, suttakantikāyopi tantavāyāpi chekā, udakampi suci siniddhaṃ, tasmā vatthaṃ ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ hoti, dvīsu passesu maṭṭhaṃ mudu siniddhaṃ khāyati. Pītānītiādīsu imināva nayena attho veditabbo. ‘‘Nīlakasiṇaṃ uggaṇhanto nīlasmiṃ nimittaṃ gaṇhāti pupphasmiṃ vā vatthasmiṃ vā vaṇṇadhātuyā vā’’tiādikaṃ panettha kasiṇakaraṇañceva parikammañca appanāvidhānañca sabbaṃ visuddhimagge vitthārato vuttameva.
ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇಸು ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾದೀಸು ತೇ ಧಮ್ಮೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಾವ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ಇಮೇಸು ಪನ ಅಟ್ಠಸು ಅಭಿಭಾಯತನೇಸು ಚಿಣ್ಣವಸೀಭಾವಾಯೇವ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ನಾಮ।
Abhiññāvosānapāramippattāti ito pubbesu satipaṭṭhānādīsu te dhamme bhāvetvā arahattappattāva abhiññāvosānapāramippattā nāma honti, imesu pana aṭṭhasu abhibhāyatanesu ciṇṇavasībhāvāyeva abhiññāvosānapāramippattā nāma.
೨೫೦. ಕಸಿಣಕಥಾಯಂ ಸಕಲಟ್ಠೇನ ಕಸಿಣಾನಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಖೇತ್ತಟ್ಠೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ವಾ ಆಯತನಾನಿ। ಉದ್ಧನ್ತಿ ಉಪರಿ ಗಗನತಲಾಭಿಮುಖಂ। ಅಧೋತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಭೂಮಿತಲಾಭಿಮುಖಂ। ತಿರಿಯನ್ತಿ ಖೇತ್ತಮಣ್ಡಲಮಿವ ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ। ಏಕಚ್ಚೋ ಹಿ ಉದ್ಧಮೇವ ಕಸಿಣಂ ವಡ್ಢೇತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅಧೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಮನ್ತತೋ। ತೇನ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಏವಂ ಪಸಾರೇತಿ ಆಲೋಕಮಿವ ರೂಪದಸ್ಸನಕಾಮೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಥವೀಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ಉದ್ಧಂಅಧೋತಿರಿಯ’’ನ್ತಿ। ಅದ್ವಯನ್ತಿ ದಿಸಾಅನುದಿಸಾಸು ಅದ್ವಯಂ। ಇದಂ ಪನ ಏಕಸ್ಸ ಅಞ್ಞಭಾವಾನುಪಗಮನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ಉದಕಂ ಪವಿಟ್ಠಸ್ಸ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಉದಕಮೇವ ಹೋತಿ ಅನಞ್ಞಂ, ಏವಮೇವಂ ಪಥವೀಕಸಿಣಂ ಪಥವೀಕಸಿಣಮೇವ ಹೋತಿ, ನತ್ಥಿ ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞೋ ಕಸಿಣಸಮ್ಭೇದೋತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಅಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ಇದಂ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಫರಣಅಪ್ಪಮಾಣವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ತಞ್ಹಿ ಚೇತಸಾ ಫರನ್ತೋ ಸಕಲಮೇವ ಫರತಿ, ಅಯಮಸ್ಸ ಆದಿ, ಇದಂ ಮಜ್ಝನ್ತಿ ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ। ವಿಞ್ಞಾಣಕಸಿಣನ್ತಿ ಚೇತ್ಥ ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸೇ ಪವತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ। ತತ್ಥ ಕಸಿಣವಸೇನ ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸೇ, ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸವಸೇನ ತತ್ಥ ಪವತ್ತವಿಞ್ಞಾಣೇ ಉದ್ಧಂಅಧೋತಿರಿಯತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ। ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಭಾವನಾನಯೇನ ಪನೇತಾನಿ ಪಥವೀಕಸಿಣಾದೀನಿ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಾನೇವ। ಇಧಾಪಿ ಚಿಣ್ಣವಸಿಭಾವೇನೇವ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಥಾ ಇತೋ ಅನನ್ತರೇಸು ಚತೂಸು ಝಾನೇಸು। ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಮಹಾಅಸ್ಸಪುರಸುತ್ತೇ ವುತ್ತಮೇವ।
250. Kasiṇakathāyaṃ sakalaṭṭhena kasiṇāni, tadārammaṇānaṃ dhammānaṃ khettaṭṭhena adhiṭṭhānaṭṭhena vā āyatanāni. Uddhanti upari gaganatalābhimukhaṃ. Adhoti heṭṭhā bhūmitalābhimukhaṃ. Tiriyanti khettamaṇḍalamiva samantā paricchinditvā. Ekacco hi uddhameva kasiṇaṃ vaḍḍheti, ekacco adho, ekacco samantato. Tena tena kāraṇena evaṃ pasāreti ālokamiva rūpadassanakāmo. Tena vuttaṃ – ‘‘pathavīkasiṇameko sañjānāti uddhaṃadhotiriya’’nti. Advayanti disāanudisāsu advayaṃ. Idaṃ pana ekassa aññabhāvānupagamanatthaṃ vuttaṃ. Yathā hi udakaṃ paviṭṭhassa sabbadisāsu udakameva hoti anaññaṃ, evamevaṃ pathavīkasiṇaṃ pathavīkasiṇameva hoti, natthi tassa añño kasiṇasambhedoti. Esa nayo sabbattha. Appamāṇanti idaṃ tassa tassa pharaṇaappamāṇavasena vuttaṃ. Tañhi cetasā pharanto sakalameva pharati, ayamassa ādi, idaṃ majjhanti pamāṇaṃ gaṇhātīti. Viññāṇakasiṇanti cettha kasiṇugghāṭimākāse pavattaṃ viññāṇaṃ. Tattha kasiṇavasena kasiṇugghāṭimākāse, kasiṇugghāṭimākāsavasena tattha pavattaviññāṇe uddhaṃadhotiriyatā veditabbā. Ayamettha saṅkhepo. Kammaṭṭhānabhāvanānayena panetāni pathavīkasiṇādīni vitthārato visuddhimagge vuttāneva. Idhāpi ciṇṇavasibhāveneva abhiññāvosānapāramippattā hontīti veditabbā. Tathā ito anantaresu catūsu jhānesu. Yaṃ panettha vattabbaṃ, taṃ mahāassapurasutte vuttameva.
೨೫೨. ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣೇ ಪನ ರೂಪೀತಿಆದೀನಮತ್ಥೋ ವುತ್ತೋಯೇವ। ಏತ್ಥ ಸಿತಮೇತ್ಥ ಪಟಿಬದ್ಧನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕೇ ಕಾಯೇ ನಿಸ್ಸಿತಞ್ಚ ಪಟಿಬದ್ಧಞ್ಚ। ಸುಭೋತಿ ಸುನ್ದರೋ। ಜಾತಿಮಾತಿ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಆಕರಸಮುಟ್ಠಿತೋ। ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಕತಪರಿಕಮ್ಮೋ ಅಪನೀತಪಾಸಾಣಸಕ್ಖರೋ। ಅಚ್ಛೋತಿ ತನುಚ್ಛವಿ। ವಿಪ್ಪಸನ್ನೋತಿ ಸುಟ್ಠು ವಿಪ್ಪಸನ್ನೋ। ಸಬ್ಬಾಕಾರಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಧೋವನ ವೇಧನಾದೀಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋ। ನೀಲನ್ತಿಆದೀಹಿ ವಣ್ಣಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಾದಿಸಞ್ಹಿ ಆವುತಂ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ।
252. Vipassanāñāṇe pana rūpītiādīnamattho vuttoyeva. Ettha sitamettha paṭibaddhanti ettha cātumahābhūtike kāye nissitañca paṭibaddhañca. Subhoti sundaro. Jātimāti suparisuddhaākarasamuṭṭhito. Suparikammakatoti suṭṭhu kataparikammo apanītapāsāṇasakkharo. Acchoti tanucchavi. Vippasannoti suṭṭhu vippasanno. Sabbākārasampannoti dhovana vedhanādīhi sabbehi ākārehi sampanno. Nīlantiādīhi vaṇṇasampattiṃ dasseti. Tādisañhi āvutaṃ pākaṭaṃ hoti.
ಏವಮೇವ ಖೋತಿ ಏತ್ಥ ಏವಂ ಉಪಮಾಸಂಸನ್ದನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಮಣಿ ವಿಯ ಹಿ ಕರಜಕಾಯೋ। ಆವುತಸುತ್ತಂ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ। ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಲಾಭೀ ಭಿಕ್ಖು। ಹತ್ಥೇ ಕರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ ‘‘ಅಯಂ ಖೋ ಮಣೀ’’ತಿ ಮಣಿನೋ ಆವಿಭೂತಕಾಲೋ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ ಅಭಿನೀಹರಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕಕಾಯಸ್ಸ ಆವಿಭೂತಕಾಲೋ। ‘‘ತತ್ರಿದಂ ಸುತ್ತಂ ಆವುತ’’ನ್ತಿ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಆವಿಭೂತಕಾಲೋ ವಿಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ ಅಭಿನೀಹರಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತದಾರಮ್ಮಣಾನಂ ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಮಕಾನಂ ವಾ ಸಬ್ಬಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾನಂ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಸ್ಸೇವ ವಾ ಆವಿಭೂತಕಾಲೋತಿ।
Evameva khoti ettha evaṃ upamāsaṃsandanaṃ veditabbaṃ – maṇi viya hi karajakāyo. Āvutasuttaṃ viya vipassanāñāṇaṃ. Cakkhumā puriso viya vipassanālābhī bhikkhu. Hatthe karitvā paccavekkhato ‘‘ayaṃ kho maṇī’’ti maṇino āvibhūtakālo viya vipassanāñāṇaṃ abhinīharitvā nisinnassa bhikkhuno cātumahābhūtikakāyassa āvibhūtakālo. ‘‘Tatridaṃ suttaṃ āvuta’’nti suttassa āvibhūtakālo viya vipassanāñāṇaṃ abhinīharitvā nisinnassa bhikkhuno tadārammaṇānaṃ phassapañcamakānaṃ vā sabbacittacetasikānaṃ vā vipassanāñāṇasseva vā āvibhūtakāloti.
ಕಿಂ ಪನೇತಂ ಞಾಣಸ್ಸ ಆವಿಭೂತಂ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸಾತಿ। ಞಾಣಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಪನ ಆವಿಭಾವತ್ತಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಆವಿಭೂತಾವ ಹೋನ್ತಿ। ಇದಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನನ್ತರಂ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಭಿಞ್ಞಾವಾರೇ ಆರದ್ಧೇ ಏತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾವಾರೋ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಇಧೇವ ದಸ್ಸಿತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಅಕತಸಮ್ಮಸನಸ್ಸ ದಿಬ್ಬಾಯ ಸೋತಧಾತುಯಾ ಭೇರವಸದ್ದಂ ಸುಣನ್ತೋ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಯಾ ಭೇರವೇ ಖನ್ಧೇ ಅನುಸ್ಸರತೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಭೇರವರೂಪಂ ಪಸ್ಸತೋ ಭಯಸನ್ತಾಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ನ ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಕತಸಮ್ಮಸನಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಪತ್ತಸ್ಸ ಭಯವಿನೋದಕಹೇತುಸಮ್ಪಾದನತ್ಥಮ್ಪಿ ಇದಂ ಇಧೇವ ದಸ್ಸಿತಂ। ಇಧಾಪಿ ಅರಹತ್ತವಸೇನೇವ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Kiṃ panetaṃ ñāṇassa āvibhūtaṃ, puggalassāti. Ñāṇassa, tassa pana āvibhāvattā puggalassa āvibhūtāva honti. Idañca vipassanāñāṇaṃ maggassa anantaraṃ, evaṃ santepi yasmā abhiññāvāre āraddhe etassa antarāvāro natthi, tasmā idheva dassitaṃ. Yasmā ca aniccādivasena akatasammasanassa dibbāya sotadhātuyā bheravasaddaṃ suṇanto pubbenivāsānussatiyā bherave khandhe anussarato dibbena cakkhunā bheravarūpaṃ passato bhayasantāso uppajjati, na aniccādivasena katasammasanassa, tasmā abhiññāpattassa bhayavinodakahetusampādanatthampi idaṃ idheva dassitaṃ. Idhāpi arahattavaseneva abhiññāvosānapāramippattatā veditabbā.
೨೫೩. ಮನೋಮಯಿದ್ಧಿಯಂ ಚಿಣ್ಣವಸಿತಾಯ। ತತ್ಥ ಮನೋಮಯನ್ತಿ ಮನೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ। ಸಬ್ಬಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಚ ಪಚ್ಚಙ್ಗೇಹಿ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತಂ। ಅಹೀನಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ ಸಣ್ಠಾನವಸೇನ ಅವಿಕಲಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಇದ್ಧಿಮತಾ ನಿಮ್ಮಿತರೂಪಞ್ಹಿ ಸಚೇ ಇದ್ಧಿಮಾ ಓದಾತೋ, ತಮ್ಪಿ ಓದಾತಂ। ಸಚೇ ಅವಿದ್ಧಕಣ್ಣೋ, ತಮ್ಪಿ ಅವಿದ್ಧಕಣ್ಣನ್ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇಹಿ ತೇನ ಸದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ। ಮುಞ್ಜಮ್ಹಾ ಈಸಿಕನ್ತಿಆದಿ ಉಪಮತ್ತಯಮ್ಪಿ ತಂ ಸದಿಸಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಮೇವ ವುತ್ತಂ। ಮುಞ್ಜಸದಿಸಾ ಏವ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಈಸಿಕಾ ಹೋತಿ। ಕೋಸಸದಿಸೋಯೇವ ಅಸಿ, ವಟ್ಟಾಯ ಕೋಸಿಯಾ ವಟ್ಟಂ ಅಸಿಮೇವ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಪತ್ಥಟಾಯ ಪತ್ಥಟಂ।
253. Manomayiddhiyaṃ ciṇṇavasitāya. Tattha manomayanti manena nibbattaṃ. Sabbaṅgapaccaṅginti sabbehi aṅgehi ca paccaṅgehi ca samannāgataṃ. Ahīnindriyanti saṇṭhānavasena avikalindriyaṃ. Iddhimatā nimmitarūpañhi sace iddhimā odāto, tampi odātaṃ. Sace aviddhakaṇṇo, tampi aviddhakaṇṇanti evaṃ sabbākārehi tena sadisameva hoti. Muñjamhā īsikantiādi upamattayampi taṃ sadisabhāvadassanatthameva vuttaṃ. Muñjasadisā eva hi tassa anto īsikā hoti. Kosasadisoyeva asi, vaṭṭāya kosiyā vaṭṭaṃ asimeva pakkhipanti, patthaṭāya patthaṭaṃ.
ಕರಣ್ಡಾತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಅಹಿಕಞ್ಚುಕಸ್ಸ ನಾಮಂ, ನ ವಿಲೀವಕರಣ್ಡಕಸ್ಸ। ಅಹಿಕಞ್ಚುಕೋ ಹಿ ಅಹಿನಾ ಸದಿಸೋವ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ‘‘ಪುರಿಸೋ ಅಹಿಂ ಕರಣ್ಡಾ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಹತ್ಥೇನ ಉದ್ಧರಮಾನೋ ವಿಯ ದಸ್ಸಿತೋ, ಅಥ ಖೋ ಚಿತ್ತೇನೇವಸ್ಸ ಉದ್ಧರಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಞ್ಹಿ ಅಹಿ ನಾಮ ಸಜಾತಿಯಂ ಠಿತೋ, ಕಟ್ಠನ್ತರಂ ವಾ ರುಕ್ಖನ್ತರಂ ವಾ ನಿಸ್ಸಾಯ, ತಚತೋ ಸರೀರನಿಕ್ಕಡ್ಢನಪಯೋಗಸಙ್ಖಾತೇನ ಥಾಮೇನ, ಸರೀರಂ ಖಾದಮಾನಂ ವಿಯ ಪುರಾಣತಚಂ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತೋತಿ ಇಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸಯಮೇವ ಕಞ್ಚುಕಂ ಜಹಾತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ತತೋ ಅಞ್ಞೇನ ಉದ್ಧರಿತುಂ। ತಸ್ಮಾ ಚಿತ್ತೇನ ಉದ್ಧರಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ಇದಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಇತಿ ಮುಞ್ಜಾದಿಸದಿಸಂ ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸರೀರಂ, ಈಸಿಕಾದಿಸದಿಸಂ ನಿಮ್ಮಿತರೂಪನ್ತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ। ನಿಮ್ಮಾನವಿಧಾನಂ ಪನೇತ್ಥ ಪರತೋ ಚ ಇದ್ಧಿವಿಧಾದಿಪಞ್ಚಅಭಿಞ್ಞಾಕಥಾ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವಿತ್ಥಾರಿತಾತಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಉಪಮಾಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ಇಧ ಅಧಿಕಂ।
Karaṇḍāti idampi ahikañcukassa nāmaṃ, na vilīvakaraṇḍakassa. Ahikañcuko hi ahinā sadisova hoti. Tattha kiñcāpi ‘‘puriso ahiṃ karaṇḍā uddhareyyā’’ti hatthena uddharamāno viya dassito, atha kho cittenevassa uddharaṇaṃ veditabbaṃ. Ayañhi ahi nāma sajātiyaṃ ṭhito, kaṭṭhantaraṃ vā rukkhantaraṃ vā nissāya, tacato sarīranikkaḍḍhanapayogasaṅkhātena thāmena, sarīraṃ khādamānaṃ viya purāṇatacaṃ jigucchantoti imehi catūhi kāraṇehi sayameva kañcukaṃ jahāti, na sakkā tato aññena uddharituṃ. Tasmā cittena uddharaṇaṃ sandhāya idaṃ vuttanti veditabbaṃ. Iti muñjādisadisaṃ imassa bhikkhuno sarīraṃ, īsikādisadisaṃ nimmitarūpanti idamettha opammasaṃsandanaṃ. Nimmānavidhānaṃ panettha parato ca iddhividhādipañcaabhiññākathā sabbākārena visuddhimagge vitthāritāti tattha vuttanayeneva veditabbā. Upamāmattameva hi idha adhikaṃ.
ತತ್ಥ ಛೇಕಕುಮ್ಭಕಾರಾದಯೋ ವಿಯ ಇದ್ಧಿವಿಧಞಾಣಲಾಭೀ ಭಿಕ್ಖು ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತಮತ್ತಿಕಾದಯೋ ವಿಯ ಇದ್ಧಿವಿಧಞಾಣಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಭಾಜನವಿಕತಿಆದಿಕರಣಂ ವಿಯ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿಕುಬ್ಬನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಇಧಾಪಿ ಚಿಣ್ಣವಸಿತಾವಸೇನೇವ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಥಾ ಇತೋ ಪರಾಸು ಚತೂಸು ಅಭಿಞ್ಞಾಸು।
Tattha chekakumbhakārādayo viya iddhividhañāṇalābhī bhikkhu daṭṭhabbo. Suparikammakatamattikādayo viya iddhividhañāṇaṃ daṭṭhabbaṃ. Icchiticchitabhājanavikatiādikaraṇaṃ viya tassa bhikkhuno vikubbanaṃ daṭṭhabbaṃ. Idhāpi ciṇṇavasitāvaseneva abhiññāvosānapāramippattatā veditabbā. Tathā ito parāsu catūsu abhiññāsu.
೨೫೫. ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸೋತಧಾತುಉಪಮಾಯಂ ಸಙ್ಖಧಮೋತಿ ಸಙ್ಖಧಮಕೋ। ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನೇವಾತಿ ನಿದ್ದುಕ್ಖೇನೇವ। ವಿಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯಾತಿ ಜಾನಾಪೇಯ್ಯ। ತತ್ಥ ಏವಂ ಚಾತುದ್ದಿಸಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೇ ಸಙ್ಖಧಮಕೇ ‘‘ಸಙ್ಖಸದ್ದೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ವವತ್ಥಾಪೇನ್ತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ತಸ್ಸ ಸಙ್ಖಸದ್ದಸ್ಸ ಆವಿಭೂತಕಾಲೋ ವಿಯ ಯೋಗಿನೋ ದೂರಸನ್ತಿಕಭೇದಾನಂ ದಿಬ್ಬಾನಞ್ಚೇವ ಮಾನುಸಕಾನಞ್ಚ ಸದ್ದಾನಂ ಆವಿಭೂತಕಾಲೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
255. Tattha dibbasotadhātuupamāyaṃ saṅkhadhamoti saṅkhadhamako. Appakasirenevāti niddukkheneva. Viññāpeyyāti jānāpeyya. Tattha evaṃ cātuddisā viññāpente saṅkhadhamake ‘‘saṅkhasaddo aya’’nti vavatthāpentānaṃ sattānaṃ tassa saṅkhasaddassa āvibhūtakālo viya yogino dūrasantikabhedānaṃ dibbānañceva mānusakānañca saddānaṃ āvibhūtakālo daṭṭhabbo.
೨೫೬. ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣ-ಉಪಮಾಯಂ ದಹರೋತಿ ತರುಣೋ। ಯುವಾತಿ ಯೋಬ್ಬನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಮಣ್ಡನಕಜಾತಿಕೋತಿ ಯುವಾಪಿ ಸಮಾನೋ ನ ಅಲಸಿಯೋ ಕಿಲಿಟ್ಠವತ್ಥಸರೀರೋ, ಅಥ ಖೋ ಮಣ್ಡನಕಪಕತಿಕೋ, ದಿವಸಸ್ಸ ದ್ವೇ ತಯೋ ವಾರೇ ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಸುದ್ಧವತ್ಥ-ಪರಿದಹನ-ಅಲಙ್ಕಾರಕರಣಸೀಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಕಣಿಕನ್ತಿ ಕಾಳತಿಲಕವಙ್ಕ-ಮುಖದೂಸಿಪೀಳಕಾದೀನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ಸದೋಸಂ। ತತ್ಥ ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಮುಖನಿಮಿತ್ತಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ ಮುಖದೋಸೋ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನೀಹರಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರೇಸಂ ಸೋಳಸವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಾಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಉಪಮಾದೀಸು ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಮಹಾಅಸ್ಸಪುರೇ ವುತ್ತಮೇವ।
256. Cetopariyañāṇa-upamāyaṃ daharoti taruṇo. Yuvāti yobbanena samannāgato. Maṇḍanakajātikoti yuvāpi samāno na alasiyo kiliṭṭhavatthasarīro, atha kho maṇḍanakapakatiko, divasassa dve tayo vāre nhāyitvā suddhavattha-paridahana-alaṅkārakaraṇasīloti attho. Sakaṇikanti kāḷatilakavaṅka-mukhadūsipīḷakādīnaṃ aññatarena sadosaṃ. Tattha yathā tassa mukhanimittaṃ paccavekkhato mukhadoso pākaṭo hoti, evaṃ cetopariyañāṇāya cittaṃ abhinīharitvā nisinnassa bhikkhuno paresaṃ soḷasavidhaṃ cittaṃ pākaṭaṃ hotīti veditabbaṃ. Pubbenivāsaupamādīsu yaṃ vattabbaṃ, taṃ sabbaṃ mahāassapure vuttameva.
೨೫೯. ಅಯಂ ಖೋ ಉದಾಯಿ ಪಞ್ಚಮೋ ಧಮ್ಮೋತಿ ಏಕೂನವೀಸತಿ ಪಬ್ಬಾನಿ ಪಟಿಪದಾವಸೇನ ಏಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಚಮೋ ಧಮ್ಮೋತಿ ವುತ್ತೋ। ಯಥಾ ಹಿ ಅಟ್ಠಕನಾಗರಸುತ್ತೇ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೧೭ ಆದಯೋ) ಏಕಾದಸ ಪಬ್ಬಾನಿ ಪುಚ್ಛಾವಸೇನ ಏಕಧಮ್ಮೋ ಕತೋ, ಏವಮಿಧ ಏಕೂನವೀಸತಿ ಪಬ್ಬಾನಿ ಪಟಿಪದಾವಸೇನ ಏಕೋ ಧಮ್ಮೋ ಕತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಇಮೇಸು ಚ ಪನ ಏಕೂನವೀಸತಿಯಾ ಪಬ್ಬೇಸು ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅಟ್ಠಸು ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣೇ ಚ ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣೇ ಚ ಅರಹತ್ತವಸೇನ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಸೇಸೇಸು ಚಿಣ್ಣವಸಿಭಾವವಸೇನ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
259.Ayaṃ kho udāyi pañcamo dhammoti ekūnavīsati pabbāni paṭipadāvasena ekaṃ dhammaṃ katvā pañcamo dhammoti vutto. Yathā hi aṭṭhakanāgarasutte (ma. ni. 2.17 ādayo) ekādasa pabbāni pucchāvasena ekadhammo kato, evamidha ekūnavīsati pabbāni paṭipadāvasena eko dhammo katoti veditabbāni. Imesu ca pana ekūnavīsatiyā pabbesu paṭipāṭiyā aṭṭhasu koṭṭhāsesu vipassanāñāṇe ca āsavakkhayañāṇe ca arahattavasena abhiññāvosānapāramippattatā veditabbā, sesesu ciṇṇavasibhāvavasena. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಮಹಾಸಕುಲುದಾಯಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mahāsakuludāyisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೭. ಮಹಾಸಕುಲುದಾಯಿಸುತ್ತಂ • 7. Mahāsakuludāyisuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೭. ಮಹಾಸಕುಲುದಾಯಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 7. Mahāsakuludāyisuttavaṇṇanā
