| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
४. महासालसुत्तं
4. Mahāsālasuttaṃ
२००. सावत्थिनिदानं । अथ खो अञ्ञतरो ब्राह्मणमहासालो लूखो लूखपावुरणो 1 येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवता सद्धिं सम्मोदि। सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नं खो तं ब्राह्मणमहासालं भगवा एतदवोच – ‘‘किन्नु त्वं, ब्राह्मण, लूखो लूखपावुरणो’’ति? ‘‘इध मे, भो गोतम, चत्तारो पुत्ता। ते मं दारेहि संपुच्छ घरा निक्खामेन्ती’’ति। ‘‘तेन हि त्वं, ब्राह्मण, इमा गाथायो परियापुणित्वा सभायं महाजनकाये सन्निपतिते पुत्तेसु च सन्निसिन्नेसु भासस्सु –
200. Sāvatthinidānaṃ . Atha kho aññataro brāhmaṇamahāsālo lūkho lūkhapāvuraṇo 2 yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ brāhmaṇamahāsālaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kinnu tvaṃ, brāhmaṇa, lūkho lūkhapāvuraṇo’’ti? ‘‘Idha me, bho gotama, cattāro puttā. Te maṃ dārehi saṃpuccha gharā nikkhāmentī’’ti. ‘‘Tena hi tvaṃ, brāhmaṇa, imā gāthāyo pariyāpuṇitvā sabhāyaṃ mahājanakāye sannipatite puttesu ca sannisinnesu bhāsassu –
‘‘येहि जातेहि नन्दिस्सं, येसञ्च भवमिच्छिसं।
‘‘Yehi jātehi nandissaṃ, yesañca bhavamicchisaṃ;
ते मं दारेहि संपुच्छ, साव वारेन्ति सूकरं॥
Te maṃ dārehi saṃpuccha, sāva vārenti sūkaraṃ.
‘‘असन्ता किर मं जम्मा, तात ताताति भासरे।
‘‘Asantā kira maṃ jammā, tāta tātāti bhāsare;
रक्खसा पुत्तरूपेन, ते जहन्ति वयोगतं॥
Rakkhasā puttarūpena, te jahanti vayogataṃ.
‘‘अस्सोव जिण्णो निब्भोगो, खादना अपनीयति।
‘‘Assova jiṇṇo nibbhogo, khādanā apanīyati;
बालकानं पिता थेरो, परागारेसु भिक्खति॥
Bālakānaṃ pitā thero, parāgāresu bhikkhati.
‘‘दण्डोव किर मे सेय्यो, यञ्चे पुत्ता अनस्सवा।
‘‘Daṇḍova kira me seyyo, yañce puttā anassavā;
चण्डम्पि गोणं वारेति, अथो चण्डम्पि कुक्कुरं॥
Caṇḍampi goṇaṃ vāreti, atho caṇḍampi kukkuraṃ.
‘‘अन्धकारे पुरे होति, गम्भीरे गाधमेधति।
‘‘Andhakāre pure hoti, gambhīre gādhamedhati;
दण्डस्स आनुभावेन, खलित्वा पतितिट्ठती’’ति॥
Daṇḍassa ānubhāvena, khalitvā patitiṭṭhatī’’ti.
अथ खो सो ब्राह्मणमहासालो भगवतो सन्तिके इमा गाथायो परियापुणित्वा सभायं महाजनकाये सन्निपतिते पुत्तेसु च सन्निसिन्नेसु अभासि –
Atha kho so brāhmaṇamahāsālo bhagavato santike imā gāthāyo pariyāpuṇitvā sabhāyaṃ mahājanakāye sannipatite puttesu ca sannisinnesu abhāsi –
‘‘येहि जातेहि नन्दिस्सं, येसञ्च भवमिच्छिसं।
‘‘Yehi jātehi nandissaṃ, yesañca bhavamicchisaṃ;
ते मं दारेहि संपुच्छ, साव वारेन्ति सूकरं॥
Te maṃ dārehi saṃpuccha, sāva vārenti sūkaraṃ.
‘‘असन्ता किर मं जम्मा, तात ताताति भासरे।
‘‘Asantā kira maṃ jammā, tāta tātāti bhāsare;
रक्खसा पुत्तरूपेन, ते जहन्ति वयोगतं॥
Rakkhasā puttarūpena, te jahanti vayogataṃ.
‘‘अस्सोव जिण्णो निब्भोगो, खादना अपनीयति।
‘‘Assova jiṇṇo nibbhogo, khādanā apanīyati;
बालकानं पिता थेरो, परागारेसु भिक्खति॥
Bālakānaṃ pitā thero, parāgāresu bhikkhati.
‘‘दण्डोव किर मे सेय्यो, यञ्चे पुत्ता अनस्सवा।
‘‘Daṇḍova kira me seyyo, yañce puttā anassavā;
चण्डम्पि गोणं वारेति, अथो चण्डम्पि कुक्कुरं॥
Caṇḍampi goṇaṃ vāreti, atho caṇḍampi kukkuraṃ.
‘‘अन्धकारे पुरे होति, गम्भीरे गाधमेधति।
‘‘Andhakāre pure hoti, gambhīre gādhamedhati;
दण्डस्स आनुभावेन, खलित्वा पतितिट्ठती’’ति॥
Daṇḍassa ānubhāvena, khalitvā patitiṭṭhatī’’ti.
अथ खो नं ब्राह्मणमहासालं पुत्ता घरं नेत्वा न्हापेत्वा पच्चेकं दुस्सयुगेन अच्छादेसुं। अथ खो सो ब्राह्मणमहासालो एकं दुस्सयुगं आदाय येन भगवा तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा भगवता सद्धिं सम्मोदि। सम्मोदनीयं कथं सारणीयं वीतिसारेत्वा एकमन्तं निसीदि। एकमन्तं निसिन्नो खो ब्राह्मणमहासालो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘मयं, भो गोतम, ब्राह्मणा नाम आचरियस्स आचरियधनं परियेसाम। पटिग्गण्हतु मे भवं गोतमो आचरियधन’’न्ति। पटिग्गहेसि भगवा अनुकम्पं उपादाय। अथ खो सो ब्राह्मणमहासालो भगवन्तं एतदवोच – ‘‘अभिक्कन्तं, भो गोतम…पे॰… उपासकं मं भवं गोतमो धारेतु अज्जतग्गे पाणुपेतं सरणं गत’’न्ति।
Atha kho naṃ brāhmaṇamahāsālaṃ puttā gharaṃ netvā nhāpetvā paccekaṃ dussayugena acchādesuṃ. Atha kho so brāhmaṇamahāsālo ekaṃ dussayugaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho brāhmaṇamahāsālo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayaṃ, bho gotama, brāhmaṇā nāma ācariyassa ācariyadhanaṃ pariyesāma. Paṭiggaṇhatu me bhavaṃ gotamo ācariyadhana’’nti. Paṭiggahesi bhagavā anukampaṃ upādāya. Atha kho so brāhmaṇamahāsālo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४. महासालसुत्तवण्णना • 4. Mahāsālasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ४. महासालसुत्तवण्णना • 4. Mahāsālasuttavaṇṇanā
