| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
४. महासालसुत्तवण्णना
4. Mahāsālasuttavaṇṇanā
२००. यस्मा तस्स ब्राह्मणस्स अनिस्सयस्स जिण्णभावेन विसेसतो कायो लूखो जातो, जिण्णपिलोतिकखण्डेहि सङ्घटितं पावुरणं, तस्मा ‘‘लूखपावुरणो’’ति पदस्स ‘‘जिण्णपावुरणो’’ति अत्थो वुत्तो। पाटियेक्कन्ति पुत्तेसु एकमेको एकमेकाय वाचाय विसुं विसुं।
200. Yasmā tassa brāhmaṇassa anissayassa jiṇṇabhāvena visesato kāyo lūkho jāto, jiṇṇapilotikakhaṇḍehi saṅghaṭitaṃ pāvuraṇaṃ, tasmā ‘‘lūkhapāvuraṇo’’ti padassa ‘‘jiṇṇapāvuraṇo’’ti attho vutto. Pāṭiyekkanti puttesu ekameko ekamekāya vācāya visuṃ visuṃ.
सम्पुच्छनं नाम इध सम्मन्तनन्ति आह ‘‘सद्धिं मन्तयित्वा’’ति। नन्दिस्सन्ति अभिनन्दिं। अतीतत्थे हि इदं अनागतवचनं। तेनाह ‘‘नन्दिजातो…पे॰… अहोसि’’न्ति। भुस्सन्ताति निब्भुस्सनवसेन रवन्ता।
Sampucchanaṃ nāma idha sammantananti āha ‘‘saddhiṃ mantayitvā’’ti. Nandissanti abhinandiṃ. Atītatthe hi idaṃ anāgatavacanaṃ. Tenāha ‘‘nandijāto…pe… ahosi’’nti. Bhussantāti nibbhussanavasena ravantā.
वयोगतन्ति पच्छिमवयं उपगतं। सो पन यस्मा पुरिमे द्वे वये अतिक्कमवसेन गतो। पच्छिमं एकदेसतो अतिक्कमनवसेन, तस्मा वुत्तं – ‘‘तयो वये गतं अतिक्कन्तं पच्छिमवये ठित’’न्ति।
Vayogatanti pacchimavayaṃ upagataṃ. So pana yasmā purime dve vaye atikkamavasena gato. Pacchimaṃ ekadesato atikkamanavasena, tasmā vuttaṃ – ‘‘tayo vaye gataṃ atikkantaṃ pacchimavaye ṭhita’’nti.
निप्परिभोगोति जिण्णभावेन जवपरक्कमहानिया अपरिभोगो न भुञ्जितब्बो। खादना अपनीयतीति यवसं अददन्ता ततो नीहरन्ति नाम। थेरोति वुड्ढो।
Nipparibhogoti jiṇṇabhāvena javaparakkamahāniyā aparibhogo na bhuñjitabbo. Khādanā apanīyatīti yavasaṃ adadantā tato nīharanti nāma. Theroti vuḍḍho.
अनस्सवाति न वचनकरा। अप्पतिस्साति पतिस्सयरहिता। अवसवत्तिनोति न मय्हं वसेन वत्तनका। सुन्दरतरोति उपत्थम्भकारिभावेन सुन्दरतरो।
Anassavāti na vacanakarā. Appatissāti patissayarahitā. Avasavattinoti na mayhaṃ vasena vattanakā. Sundarataroti upatthambhakāribhāvena sundarataro.
पुरतोति उपत्थम्भकभावेन पुरतो कत्वा। उदके पतिट्ठं लभति तत्थ पतिट्ठतो थिरपतिट्ठभावतो। अद्धपतिट्ठो हि दण्डो दण्डधरपुरिसस्स पतिट्ठं लभापेति।
Puratoti upatthambhakabhāvena purato katvā. Udake patiṭṭhaṃ labhati tattha patiṭṭhato thirapatiṭṭhabhāvato. Addhapatiṭṭho hi daṇḍo daṇḍadharapurisassa patiṭṭhaṃ labhāpeti.
ब्राह्मणियोति अत्तनो ब्राह्मणियो। पाटियेक्कन्ति ‘‘असुकस्स गेहे असुकस्स गेहे’’ति एवं उद्देसिकं कत्वा विसुं विसुं। मा निय्यादेहि, अम्हाकं रुच्चनट्ठानमेवाति तव पुत्तानं गेहेसु यं अम्हाकं रुच्चनट्ठानं। तत्थमेव गमिस्सामाति सब्बेसम्पि एतेसं अनुग्गहं कातुकामो भगवा एवमाह।
Brāhmaṇiyoti attano brāhmaṇiyo. Pāṭiyekkanti ‘‘asukassa gehe asukassa gehe’’ti evaṃ uddesikaṃ katvā visuṃ visuṃ. Mā niyyādehi, amhākaṃ ruccanaṭṭhānamevāti tava puttānaṃ gehesu yaṃ amhākaṃ ruccanaṭṭhānaṃ. Tatthameva gamissāmāti sabbesampi etesaṃ anuggahaṃ kātukāmo bhagavā evamāha.
ततो पट्ठायाति सोतापत्तिफलपटिलाभतो पट्ठाय। यदत्थं मयं इमस्स ब्राह्मणस्स महासम्पत्तिदानादिना अनुग्गहो कतो, सो चस्स पुत्तपरिजनस्सपि अत्थो सिद्धोति सत्था न सब्बकालं तस्स ब्राह्मणस्स पुत्तानं गेहं अगमासि, ते एव पन कालेन कालं सत्थु सन्तिकं गन्त्वा यथाविभवं सक्कारसम्मानं अकंसूति अधिप्पायो।
Tato paṭṭhāyāti sotāpattiphalapaṭilābhato paṭṭhāya. Yadatthaṃ mayaṃ imassa brāhmaṇassa mahāsampattidānādinā anuggaho kato, so cassa puttaparijanassapi attho siddhoti satthā na sabbakālaṃ tassa brāhmaṇassa puttānaṃ gehaṃ agamāsi, te eva pana kālena kālaṃ satthu santikaṃ gantvā yathāvibhavaṃ sakkārasammānaṃ akaṃsūti adhippāyo.
महासालसुत्तवण्णना निट्ठिता।
Mahāsālasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / ४. महासालसुत्तं • 4. Mahāsālasuttaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ४. महासालसुत्तवण्णना • 4. Mahāsālasuttavaṇṇanā
